1รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

๑. ความเปนมาของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช ๒๕๕๐

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ เปนรฐธรรมนญฉบบท ๑๘ ซงเปนกฎหมายสงสดของประเทศทไดประกาศใชแทนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย(ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ (รฐธรรมนญฉบบทหวหนาคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.) รบสนองพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ จากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯหลงจากทไดกระทำาการรฐประหาร เมอวนท ๑ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๙)

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ รางขนโดยสภารางรฐธรรมนญทไดรบการเลอกตงจากสมาชกสมชชาแหงชาตจำานวน ๑,๙๘๒ คน ซงสรรหามาจากผแทนองคกรของรฐ เอกชน กลมผแทนอาชพ ผแทนวชาชพ คณะกรรมการสรรหาของแตละจงหวดตลอดจนผแทนพรรคการเมองขนาดใหญทกพรรคไดรวมกนเลอกสรรหาเปนตวแทนในการรางรฐธรรมนญจำานวน ๒๐๐ คน ซงรางรฐธรรมนญฉบบนไดผานการรบฟงความคดเหนสาธารณะจากประชาชนทวประเทศ กอนการแปรญตตของสมาชกสภารางรฐธรรมนญในครงสดทาย จากนนจงไดแจกจายเผยแพรไปยงประชาชาทวประเทศ เพอจดใหมการออกเสยงประชามตในวนท ๑๙ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๐

การจดทำารฐธรรมนญฉบบนเปนไปตามทบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย(ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ โดย

2รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

หลงจากทการออกเสยงประชามตผานพนไปพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชไดทรงลงพระปรมาภไธยในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐เมอวนท ๒๔ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๐ โดยมประธานสภานตบญญตแหงชาตเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ จากนนจงประกาศในราชกจจานเบกษา และมผลบงคบใชแทนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย(ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๔๙ ตงแตบดนนเปนตนมา

๒. โครงสรางและความสำาคญของรฐธรรมนญ

ประเทศไทยเหนความสำาคญของรฐธรรมนญทกฉบบตลอดเวลา ดงจะเหนไดจากเมอมการยกเลกรฐธรรมนญทใชอยไปแลว กจะมการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรมากถง ๑๘ ฉบบ ดงทไดกลาวมาขางตน

รฐธรรมนญเกอบทกฉบบสวนใหญจะมโครงสรางคลายคลงกน โดยเฉพาะรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ นน ไดยดโครงสราง หลกการ และเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ ไดยดโครงสราง หลกการ

3รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

และเจตนารมณของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาใชเปนแนวทางในการจดทำารฐธรรมนญแตไดมการเพมเตมและแกไขบางสวน ซงมรายละเอยด ดงน

๒.๑ โครงสรางของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐

โครงสรางของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ ประกอบ ๑๕ หมวด ๑ บทเฉพาะกาล และ ๓๐๔ มาตรา ซงบางหมวดไดคงไวตามหลกการเดมของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ เชน หมวด ๑ วาดวยบททวไป และ หมวด ๒ วาดวยพระมหากษตรย แตบางหมวดกไดมการแกไขเพมเตม ดงน

หมวด 1 บททวไป

คงหลกการเดมตามรฐธรรมนญป 2540

หมวด 2 พระมหากษตรย

คงหลกการเดมตามรฐธรรมนญป 2540

หมวด 3 สทธเสรภาพของชนชาวไทย

คงสทธเสรภาพเชนเดยวกบทกำาหนดตามรฐธรรมนญป 2540 และเพมใหประชาชน และชมชนมสทธเสรภาพตามขอเสนอของกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญกำาหนดใหบทบญญตเกยวกบสทธและเสรภาพมผลใชบงคบได

4รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

และสามารถกลาวอางเพอใหไดรบการคมครองโดยตรงระบสาระสำาคญแหงสทธและขอจำากดใหชดเจนในรฐธรรมนญ โดยใหการตรากฎหมายเปนการกำาหนดรายละเอยดในการใชสทธปรบปรงวธการบญญต โดยมการจดกลมบทบญญตใกลเคยงกนไวดวยกน เพอใหประชาชนไดเขาใจชดเจนไดงายขนปรบปรงการใชถอยคำาเพอใหสนมขอความกระชบ และสามารถนำาไปปรบใชกบเหตการณในอนาคตระยะยาวได

หมวด 4 หนาทของชนชาวไทย

คงหลกการตามเดมรฐธรรมนญป 2540 และเพมเตมตามขอเสนอของกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญปรบปรงวธการบญญต โดยมการจดกลมบทบญญตใกลเคยงกนไวดวยกน เพอใหประชาชนไดเขาใจชดเจนไดงายขนปรบปรงการใชถอยคำาเพอใหสน มขอความกระชบ และสามารถนำาไปปรบใช กบเหตการณอนาคตระยะยาวได

หมวด 5 แนวนโยบายแหงรฐ

คงหลกการตามเดมรฐธรรมนญป 2540 และเพมเตมตามขอเสนอของกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญปรบปรงการใชถอยคำาเพอใหสนมขอความกระชบ และสามารถนำาไปปรบใชกบเหตการณในอนาคตระยะยาวไดจดกลมเรองทใกลเคยงไวดวยกน แตแบงสวนเพอใหเขาใจไดงาย ดงตอไปน

สวนท 1 บททวไป

กำาหนดความหมายของแนวนโยบายแหงรฐ และการบงคบใชใหเปนผลในทางปฏบต

5รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

สวนท 2 แนวนโยบายดานความมนคงแหงรฐ

สวนท 3 แนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน

สวนท 4 แนวนโยบายดานสงคมและการศกษา

สวนท 5 แนวนโยบายดานการยตธรรม

สวนท 6 แนวนโยบายดานการตางประเทศ

สวนท 7 แนวนโยบายดานเศรษฐกจ

สวนท 8 แนวนโยบายดานการเกษตรและทดน

สวนท 9 แนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน

สวนท 10 แนวนโยบายดานสงแวดลอม

หมวด 6 รฐสภา

สวนท 1 บททวไป

กำาหนดองคประกอบของรฐสภา

สวนท 2 สภาผแทนราษฎร

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบการไดมา ซงสมาชกสภาผแทนราษฎร คณสมบตลกษณะ ต ตองหาม การพนจากตำาแหนงและอำานาจหนาท

สวนท 3 วฒสภา

6รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบการไดมา ซงสมาชกวฒสภา คณสมบต ลกษณะตองหาม ก การพนจากตำาแหนง และอำานาจหนาท

สวนท 4 บททใชแกสภาทงสอง

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบความเปนอสระในการปฎบตหนาทการปรชม เอกสทธและความ ค คมกน การตราขอบงคบการประชม และการตงกรรมาธการ

สวนท 5 การประชมรวมกนของรฐสภา

กำาหนดหลกเกณฑแหงการประชมรวมกน และวธการประชม

สวนท 6 การตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

กำาหนดรายชอของพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญและวธการตรากฎหมายประกอบ ร รฐธรรมนญ

ผลบงคบของพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใหมผลใชบงคบเชนเดยวกบพระราชบญญตจนกวาจะมการตราพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญใหยกเลก

สวนท 7 การตราพระราชบญญตกำาหนดหลกเกณฑ

กำาหนดหลกเกณฑและขนตอนเกยวกบการตราพระราชบญญตตงแตการเสนอพระราชบญญตการพจารณาและการมผลใชบงคบ

สวนท 8 การควบคมการตรากฎหมายทขดตอรฐธรรมนญ

7รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

กำาหนดใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยชขาดกฎหมายทขดรฐธรรมนญ ทงกรณกอนใชบงคบ และหลงจากใชบงคบแลว

สวนท 9 การควบคมการบรหารราชการแผนดน

กำาหนดหลกเกณฑในเรองดงตอไปน

1.การตงกระท

2.การเสนอญตต

3.การอภปรายไมไววางใจ

หมวด 7 การมสวนรวมทางการเมองโดยตรงของประชาชน

กำาหนดหลกเกณฑและวธการการใชสทธโดยตรงของประชาชนในเรองดงตอไปน

1.เขาชอเสนอกฎหมาย

2.เขาชอถอดถอนบคคลออกจากตำาแหนง

3.ประชามต

หมวด 8 การเงน การคลง และการงบประมาณ

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบการใชจาย การเงนของรฐบาล และการตราพระราชบญญตงบประมาณรายจายประจำาป

หมวด 9 คณะรฐมนตร

8รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบการไดมาซงนายกรฐมนตร และรฐมนตร คณสมบตและลกษณะตองหาม การพนจากตำาแหนง การบรหารประเทศ การตราพระราชกำาหนดและการรกษาการ

หมวด 10 ศาล

กำาหนดใหมศาลรฐธรรมนญ ศาลยตธรรม ศาลปกครองและศาลทหาร

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบความเปนอสระ ในการปฏบตหนาทของศาล การจดตงศาล และอำานาจหนาท

หมวด 11 องคกรตามรฐธรรมนญ

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบการไดมาซงผปฏบตหนาทลอำานาจหนาทหลกในการปฏบตหนาททเกยวของกบรฐธรรมนญ

กำาหนดความเปนอสระในการเสนรอกฎหมายและอสระในทางการเงนเพมขน

รวมองคกรตางๆ ตามรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 มาบญญตรวมไวในหมวดเดยวกน และปรบปรงใหมตามมตคณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ

กำาหนดฐานะขององคกรใหชดเจน โดยแยกเปนสองสวนคอ

(1) องคกรอสระตามรฐธรรมนญไดแก คณะกรรมการเลอกตง คณะกรรมการปปช. คณะกรรมการตรวจเงนแผนดน ผตรวจการแผนดนของรฐสภา

(2) องคกรอนตามรฐธรรมนญ คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต คณะกรรมการปฏรปกฎหมาย

หมวด 12 การตรวจสอบผใชอำานาจรฐ

9รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

กำาหนดหลกเกณฑและวธการเพอตรวจสอบและควบคมบคคลผใชอำานาจรฐใหมการปฏบตหนาทโดยสจรต และเทยงธรรม โดยมกระบวนการดงตอไปน

สวนท1 การตรวจสอบทรพยสน

สวนท2 การกระทำาทเปนการขดกนแหงผลประโยชน

สวนท3 การถอดถอนออกจากตำาแหนง

สวนท4 การดำาเนนคดอาญาแกนกการเมอง

หมวด 13 จรยธรรมนกการเมองและเจาหนาทของรฐ

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบจรยธรรมของนกการเมองและเจาหนาท และการควบคมเพอใหมการปฏบตตามจรยธรรมทกำาหนด

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบขอบเขตการปฏบตหนาทระหวางฝายการเมองกบเจาหนาทรฐเพอคมครองใหเจาหนาทรฐมอสระในการปฏบตหนาทใหเปนไปโดยถกตองตามกฎหมาย

หมวด 14 การปกครองสวนทองถน

กำาหนดหลกเกณฑเกยวกบการปกครองสวนทองถน โดยหลกการสวนใหญคงไวตามหลกการเดมของรฐธรรมนญ พ.ศ.2540 แตกำาหนดใหมการพฒนามากยงขนในดานความมอสระในการปกครองตนเองโดยเชอมโยงกบประชาชนในทองถนและเพมประสทธภาพในการปฏบตงานโดยมระบบตรวจสอบทเหมาะสม

หมวด 15 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ

10รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

กำาหนดหลกเกณฑการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตามหลกการเดมของรฐธรรมนญ พ.ศ.2540

กำาหนดใหมการทบทวนเพอเสนอการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญโดยองคกรอสระ

1. รฐธรรมนญมงใหประชาชนเคารพสทธของกนและกน การใชสทธของตนตามทรฐธรรมนญกำาหนดจะตองไมกระทบสทธเสรภาพของผ อน เชน รฐธรรมนญใหสทธประชาชนทจะชมนมเพอเรยกรองความเปนธรรมหรอเจรจา ตอรองใด ๆไดโดยสงบ และปราศจากอาวธแตตองไมกอความเดอดรอนตอบคคลอน เชน กดขวางการจราจร ปดการจราจร หรอทำาลายสงของบคคลอนหรอทรพยสนของทางราชการ เปนตน

2. รจกใชสทธของตนเองและแนะนำาใหผอนรจกใชและรกษาสทธของตนเอง เชน การไปใชสทธเลอกตง

3. รณรงคเผยแพรความรเกยวกบหลกสทธมนษยชนและปลกฝงแนวความคดเรอง สทธมนษยชนแกชมชนหรอสงคม ตามสถานภาพและบทบาททตนพงกระทำา

4. รวมมอกบหนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชน เพอคมครองสทธมนษยชน

11รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

5. ปฏบตตนตามหนาทของชาวไทยทบญญตไวในรฐธรรมนญ เชน การเคารพตอกฎหมาย การเสยภาษอากร การเขารบราชการทหาร การออกไปใชสทธเลอกตง เปนตน

6. สงเสรมและสนบสนนการดำาเนนงานขององคกรอสระตามรฐธรรมนญ

1. เคารพสทธของกนและกน โดยไมละเมดสทธเสรภาพของผอน เชน สทธ เสรภาพในชวตและรางกาย สทธในครอบครว เกยรตยศ ชอเสยง และความเปนสวนตว เปนตน

2. รจกใชสทธของตนเองและแนะนำาใหผอนรจกใชและรกษาสทธของตนเอง เชน การรกษาสทธในการเลอกตงเพอปองกนไมใหมการซอสทธขายเสยง

3. รณรงค เผยแพรความรเกยวกบสทธมนษยชน และปลกฝงแนวความคดเรองสทธมนษยชนใหแกชมชนหรอสงคมตามสถานภาพและบทบาททตนพงกระทำาได เชน ใหความรกบสมาชกครอบครว จากนนจงคอย ๆขยายไปยงสถาบนอน ๆ ในสงคม เชน สถานศกษา เปนตน

4. รวมมอกบหนวยงานของภาครฐและเอกชนเพอการคมครองสทธมนษยชน เชน การใหขอมลขาวสารเกยวกบการละเมดสทธมนษยชนแกเจา

12รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

หนาทของรฐ หรอเปนอาสาสมครชวยเหลองานขององคกรทปฏบตงานในการคมครองสทธมนษยชน เปนตน

5. การกฏบตตามหนาทของชาวไทยตามทไดบญญตไวในรฐธรรมนญ เชน การเสยภาษใหรฐเพอนำาเงนนนมาใชพฒนาประเทศ การเขารบราชการทหาร เพอเปนกำาลงสำาคญในการปองกนประเทศ หรอการออกไปใชสทธเลอกตง เพอใหไดคนดเขาไปบรหารบานเมองใหมความเจรญกาวหนา เปนตน

6. สงเสรม และสนบสนนการดำาเนนงานขององคกรอสระตามรฐธรรมนญ สามารถทำาไดโดยการใหความชวยเหลอดานขอมลขาวสารการทจรตของขาราชการและเจาหนาทของรฐแกคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอใหความรวมมอในการดำาเนนงานของคณะกรรมการการเลอกตง ไมวาจะเปนการใหขอมลขาวสารเกยวกบการทจรตการเลอกตงประจำาเขต เปนตน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดบญญตเกยวกบรฐสภา คณะรฐมนตร และศาล พอสรปโดย สงเขป ดงน

รฐสภา

1. รฐสภาประกอบดวยวฒสภาและสภาผแทนราษฎร

13รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

2. ประธานสภาผแทนราษฎร เปนประธานรฐสภา ประธานวฒสภา เปนรองประธานสภา ตองวางตนเปนกลางในการปฏบตหนาท

3. รางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญจะตราเปนกฎหมายไดกแตโดยคำาแนะนำาและยนยอมของรฐสภา

4. ใหมสมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวน 500 คน โดยเปนสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบบญชรายชอ ตามมาตรา 99 จำานวน 100 คน อยในตำาแหนงวาระละ 4 ป

5. พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอำานาจทจะยบสภาผแทนราษฎรเพอใหมการ เลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหม การยบสภาผแทนราษฎรใหกระทำาโดยพระราชกฤษฎกา ซงตองกำาหนดวนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมภายใน 60 วน

6. ประชาชนมสทธเสมอกนในการเปนผออกเสยงเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา

7. มตของสภาใหถอตามเสยงขางมากคอ จำานวนเสยงทลงมตตองเกนกงหนงของจำานวนสมาชกทรวมประชม อยในสภานน

8. ในแตละปใหมการเปดสมยประชม 2 ครง ครงละ 120 วน

คณะรฐมนตร

14รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

1. พระมหากษตรยทรงแตงตงคณะรฐมนตร ประกอบดวยนายกรฐมนตร 1 คน แตงตงจากสมาชกสภาผแทน ราษฎร และรฐมนตร 35 คน ซงอาจเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอไมเปนกได

2. ประธานรฐสภาหรอประธานสภาผแทนราษฎร เปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงนายกรฐมนตร และนายกรฐมนตรเปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการแตงตงรฐมนตรททล เกลาเสนอ

3. รฐมนตรตองไมเปนขาราชการประจำา และหากเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรตองลาออกภายใน 30 วน

4. ในการบรหารราชการแผนดน รฐมนตรตองดำาเนนการตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ กฎหมาย และนโยบายทแถลงไวตอสภา

5. รฐมนตรตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงตอไปน

• มอายไมตำากวา 35 ปบรบรณ

• มสญชาตไทยโดยกำาเนด

• สำาเรจการศกษาไมตำากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา

• ไมเคยตองคำาพพากษาใหจำาคกตงแต 2 ปขนไป โดยไดพนโทษมายงไมถง 5 ป กอนไดรบแตงตง

• ไมเปนสมาชกวฒสภาหรอเคยเปนสมาชกวฒสภา ซงสมาชกภาพสนสดมาแลวยงไมเกน 1 ป นบถงวน ทไดรบแตงตงเปนรฐมนตร

6. คณะรฐมนตรตองพนจากตำาแหนงทงคณะ เมอ

15รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

• สภาผแทนราษฎรสนอายเมอครบวาระ 4 ป หรอมการยบสภาผแทนราษฎร

• คณะรฐมนตรลาออกทงคณะ

• ความเปนรฐมนตรของนายกรฐมนตรสนสดลง

7. รฐมนตรตองพนจากตำาแหนงเฉพาะตว เมอ

• ตายหรอลาออก

• ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหาม

• สภาผแทนราษฎรลงมตไมไววางใจเปนการเฉพาะตว

• ตองคำาพพากษาใหจำาคกตามความผดทกระทำาไปในขณะดำารงตำาแหนง

ศาล

1. การบญญตกฎหมายใหมผลเปนการเปลยนแปลงหรอแกไขเพมเตมกฎหมายวาดวยธรรมนญศาล

2. ในคดอาญา ผตองหาหรอจำาเลยยอมมสทธไดรบการสอบสวนหรอการพจารณาคดดวยความรวดเรวตอเนอง และเปนธรรม

3. ศาลรฐธรรมนญประกอบดวยประธานรฐธรรมนญ 1 คน ตลาการศาลรฐธรรมนญอนอก 14 คน ซงพระมหา กษตรยทรงแตงตงตามคำาแนะนำาของวฒสภา

16รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

4. ถาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวารางพระราชบญญตหรอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนนมขอความขด หรอแยงตอรฐธรรมนญน ใหถอเปนอนตกไป

5. ศาลยตธรรมมอำานาจพจารณาพพากษาคดทงปวง เวนแตคดทรฐธรรมนญนหรอกฎหมายบญญตใหอยในอำานาจ ของศาลอน

6. ศาลยตธรรมม 3 ชน คอ ศาลชนตน ศาลอทธรณ และศาลฎกา

7. ศาลปกครองมอำานาจพจารณาพพากษาคดทเปนขอพพาทระหวางหนวยราชการ หนวยราชการของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน

พรรคการเมอง คอ องคกรทางการเมองทรวมบคคลทมอดมการณเดยวกน และมเปาหมายเพอไดอำานาจทางการเมองในรฐบาล นโยบายตาง ๆ ของพรรคการเมองสวนมากจะเปนผลรวมของความตองการภายในพรรค ซงเมอพจารณาสมาชกพรรคแตละคนแลว อาจจะมความแตกตางกนอยางมากกไดในระบอบรฐสภา พรรคการเมองสวนใหญจะมผนำา ซงโดยทวไปแลวถาพรรคการเมองนนไดรบเสยงขางมาก จะรบหนาทเปนผนำารฐบาล ขณะทใน

17รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ระบอบประธานาธบด พรรคการเมองอาจไมมผนำาทชดเจน โดยเฉพาะในระบบการเมองทมการแยกอำานาจโดยสมบรณ

บทบาทและหนาทของพรรคการเมอง

1) วางนโยบายในการแกไขปญหาของประเทศ และแถลงนโยบายเหลานนใหประชนรบทราบ เพอจะไดพจารณาวาควรจะสนบสนนพรรคการเมองนนๆหรอไม นโยบายของพรรคดงกลาวสอดคลองกบความตองการของประชาชนหรอไม

18รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

2) พจารณาคดเลอกผทมคณสมบตเหมาะสมทจะลงสมครรบเลอกตงในนามของพรรค ในระดบชาตและทองถน หรอ ในกรณทไดเขาไปเปนรฐบาล พรรคกจะทำาหนาทคดเลอกบคคลเขาไปทำาหนาททางการเมองในคณะรฐบาล

3) ดำาเนนการหาเสยงเลอกตง โดยพยายามเขาถงประชาชน รบฟงความคดของกลมตางๆในสงคม และทำาการประสานประโยชนกบกลมตางๆเหลานน เพอใหไดรบการสนบสนนมากทสด

4) นำานโยบายของพรรคทไดแถลงตอประชาชน ซงเปนสาเหตทประชาชนสนบสนนพรรคดวยการเลอกตวแทนทมาจากพรรคของตนไปนงในรฐสภา

5) ใหการศกษาและอบรมความรทางการเมองใหกบประชาชนโดยทวไปและสมาชกพรรค ดวยการใหขอมลกบประชาชนเพอใหมความรทางการเมอง

6) หนาทในการควบคมการทำางานของรฐบาล เพราะวานโยบายตางๆของรฐบาลกตองคอยตรวจสอบดวา รฐบาลไดดำาเนนงานตามนโยบายทแถลงไวหรอไม ซงเราจะเหนไดจากการอภปรายไมไววางใจรฐบาล ลกษณะดงกลาวเปนการควบคมนโยบายทรฐบาลไดแถลงการณไวกบรฐสภา

การเลอกตงของไทย

19รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

การเลอกตงเปนสทธและหนาทของชนชาวไทยทสำาคญยงในกระบวนการทางการเมองและการปกครองในระบอบประชาธปไตย ซงรฐธรรมนญฉบบปจจบนไดกำาหนดไววา " บคคลมหนาทไปใชสทธเลอกตง บคคลซงไมไปเลอกตงโดยไมแจงเหตอนควรททำาใหไมอาจไปเลอกตงได ยอมเสยสทธตามทกฎหมายบญญต " เพราะการเลอกตงเปนการแสดงออกซงการตองการของประชาชนทจะสนบสนนหรอคดคานการตดสนใจของผนำาในทางการเมอง การเลอกตงจงถอเปนการมสวนรวมทางการเมองทสำาคญ

1. ความสำาคญของการเลอกตงการออกเสยงเลอกตงเปนสทธขนพนฐานของมนษย ดงปรากฏในปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ขอ 21(1) วา " เจตจำานงของประชาชนยอมเปนมลฐานแหงอำานาจรฐบาลของผปกครอง เจตจำานงดงกลาวตองแสดงออกโดยการเลอกตงอนสจรต ซงจดขนเปนครงคราวตามกำาหนดเวลา ดวยการลงคะแนนเสยงอยางทวถง โดยถอหลกคนละหนงเสยงเทานน โดยกระทำาเปนการลบดวยวธตางๆ เพอทจะประกนใหการลงคะแนนเสยงเลอกตงเปนไปโดยเสร "นอกจากนในวถทางทางการเมอง การเลอกตงยงมความสำาคญดงตอไปน1. เปนวธการททำาใหประชาชยไดเขาไปมสวนรวมในการปกครองตนเองตามหลกการประชาธปไตย โดยประชาชนใชตวแทนของตนทไดมาจากการเลอกตงนนไปทำาหนาทแทนตนในรฐสภาและในคณะรฐบาล2. เปนวธการทใชเปลยนอำานาจ ทางการเมองการปกครองททนสมยและเปนไปอยางสนตวธ ซงแตกตางจากมนษยในสมยโบราณทใชกำาลงใชอาวธเขาตอสกน เพอแกงแยงอำานาจทางการปกครอง ซงอาจจะเหนไดจากการเรยนวชาประวตศาสตร

20รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

3. ปองกนไมใหเกดการปฏวตรฐประหาร เมอรฐบาลไมสามารถบรหารประเทศหรอแกไขปญหาตางๆใหลลวงไปไดกจะคนอำานาจใหประชาชน ดวยการยบสภาผแทนราษฎรเพอจดการเลอกตงใหมใหประชาชนตดสนใจวาสมควรจะเลอกใครเปนผบรหารประเทศตอไป4.เปนวธทจะทำาใหเกดการหมนเวยนเปลยนอำานาจ เพอเปดโอกาสใหบคคลอนหรอกลมอนไดเขามาใชอำานาจในการบรหารประเทศ ทำาใหประชาชนไดมโอกาสเปลยนตวสมาชกสภาผแทนราษฎร เปลยนเมอไมพอใจกานทำางานของรฐบาล

2.หลกการเลอกตง1. หลกอสระแหงการเลอกตง หมายถง การใหอสระตอการออกเสยงเลอกตงโดยทประชาชนมสทธเสรภาพทจะเลอกใครหรพรรคการเมองใดกได ผสมครรบเลอกตงกมสทธทจะเลอกสงกดพรรคการเมองใดกได2.หลกการเลอกตงตามกำาหนดเวลา การเลองตงจะตองมกำาหนดระยะเวลาทแนนอน 3. หลกการเลอกตงอยาบรสทธยตธรรม การเลอกตงเปนไปตามตวบทกฎหมาย ไมมการโกง หรอใชอทธพลเงน หรออำานาจหนาทในการบบบงคบซอคะแนนเสยงเพอตนเองและหมคณะ4. หลกการใชสทธในการเลอกตงอยางเสมอภาค การใหสทธแกประชาชนโดยไมมการกดกนหรอจำากดสทธบคคลใดเปนพเศษ ทกคนมสทธลงคะแนนเสยงคนละหนงคะแนนและคะแนนทกเสยงมนำาหนกเทากน5. หลกการออกเสยงโดยทวไป การเปดโอกาสใหมการออกเสยงเลอกตงอยางทวถงแกประชาชนทกหมเหลา เวนแตมขอจำากดอนเปนทรบรองกน

21รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ทวไป6.หลกการลงคะแนนลบ การออกเสยงเลอกตงของประชาชนถอเปนสทธของผเลอกตงโดยเดดขาด โดยทผออกเสยงเลอกตงไมจำาเปนตองบอกผอนวาเลอกใคร ทงนเพอใหการเลอกตงเปนไปอยางบรสทธ ปราศจากการขมขบงคบจากอทธพลใดๆทจะมผลตอความปลอดภยของผเลอกตง

รฐบาล     และการจดตงรฐบาล

รฐบาล

โดยปกตรฐบาลจะประกอบคณะรฐมนตรจำานวน 18-19 คน รฐมนตรแตละคนมหนาทดแลรบผดชอบกระทรวงภายใตสงกด โดยมนายกรฐมนตรเปนผนำารฐบาล

พรรคการเมองมความกระตอรอรนในการแสดงความเหนเกยวกบการปกครองทตนคาดหวงจากนอรเวย และพรรคการเมองสวนใหญตองการอยฝายรฐบาล เมอพรรคการเมองตางพรรครวมกนกอตงรฐบาลเราเรยกวาคณะรวมรฐบาล หากพรรคการเมองฝายรฐบาลไดเสยงขางมากในสภา  เราเรยกวารฐบาลเสยงขางมาก หากพรรคการเมองทรวมกนกอตงรฐบาลมเสยงนอยกวาครงหนงของจำานวนสมาชกในสภา  เราเรยกวารฐบาลเสยงขางนอย

หนาทของรฐบาลทสำาคญคอเสนอกฎหมายและแกไขกฎหมาย สภาเปนผออกกฎหมาย หนาทของรฐบาลคอตรวจสอบใหแนใจวามตทเหนชอบจากสภา ไดมการปฏบตตาม นอกจากนรฐบาลยงมหนาทจดทำางบประมาณของประเทศ

พรรคการเมองทไดนงในสภา แตไมใชสมาชกรฐบาลถอเปนฝายคาน คนกลมนมหนาทกดดนรฐบาลเพอใหมการดำาเนนการตามแผนงานในสวนของตน

22รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

การจดตงรฐบาล

เนองจากรฐบาลมอำานาจหนาทกวางขวางมาก  รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยจงบญญตใหใชวธการจดตงรฐบาลอยางเปดเผยและเปนทรบร ของสมาชกสภาผแทนราษฎรทสงกดพรรคการเมองตางๆทกคน  โดยไมปลอยใหแกนนำาของพรรคการเมองรบไปตงรฐบาลกนทนทหลงจากทราบผลการเลอกตงทวไปเหมอนในอดต

      ดวยเหตน  รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย  พทธศกราช  2554  มาตรา 172  จงบญญตใหสภาผแทนราษฎรพจารณาใหความเหนชอบบคคลซงสมควรไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตรใหแลวเสรจภายใน  30  วน  นบตงแตวนทมการเรยกประชมรฐสภาเปนครงแรก

การเสนอชอบคคลซงสมควรไดรบการแตงตงเปนนายกรฐมนตรดงกลาว  ตองมสมาชกสภาผแทนราษฎรไมนอยกวาหนงในหาของจำานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎรรบรอง  การลงมตในกรณเชนนใหกระทำาโดยการลงคะแนนแบบเปดเผย

 ในกรณทพนกำาหนด  30  วน  นบตงแตวนทมการเรยกประชมรฐสภาเปนครงแรก  ไมปรากฏวาบคคลใดไดรบคะแนนเสยงเหนชอบใหไดรบแตงตงเปนนายกรฐมนตร  กใหประธานสภาผแทนราษฎรนำาความขนกราบบงคมทลภายใน  15  วน  นบตงแตวนทพนกำาหนดดงกลาวเพอทรงมพระบรมราชโองการแตงตงบคคลซงไดรบคะแนนเสยงสงสดเปนนายกรฐมนตรเพอปองกนมใหมการวางของหวหนารฐบาลนานเกนไป

23รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

         การตรวจสอบการใชอำานาจรฐตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการตรวจสอบการใชอำานาจรฐอยางเปนรปธรรมมากกวารฐธรรมนญฉบบอนๆ ทผานมา โดยเฉพาะในหมวด 3 วาดวยเรองของสทธและเสรภาพของชนชาวไทยมาตรา 87 (3) บญญตไววา รฐตองดำาเนนการ”

ตามแนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ดวยการสงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตรวจสอบการใชอำานาจทกระดบ ในรปแบบองคกรทางวชาชพ หรอตามสาขาอาชพทหลากหลาย”

1.กระบวนการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

1) การตรวจสอบทรพยสน

มาตรา ๒๕๐ ผดำารงตำาแหนงทางการเมองดงตอไปน มหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนของตน คสมรส และบตรทยงไมบรรลนตภาวะตอคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต ทกครงทเขารบตำาแหนงหรอพนจากตำาแหนง

(๑) นายกรฐมนตร

(๒) รฐมนตร

(๓) สมาชกสภาผแทนราษฎร

24รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

(๔) สมาชกวฒสภา

(๕) ขาราชการการเมองอน

(๖) ผบรหารทองถนและสมาชกสภาทองถนตามทกฎหมายบญญต

บญชตามวรรคหนงใหยนพรอมเอกสารประกอบซงเปนสำาเนาหลกฐานทพสจนความมอยจรงของทรพยสนและหนสนดงกลาว รวมทงสำาเนาแบบแสดงรายการภาษเงนไดบคคลธรรมดาในรอบปภาษทผานมา

การยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตามวรรคหนง และวรรคสอง ใหรวมถงทรพยสนของผดำารงตำาแหนงทางการเมองทมอบหมายใหอยในความครอบครองหรอดแลของบคคลอนไมวาทางตรงหรอทางออมดวย

มาตรา ๒๕๑ บญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนตามมาตรา ๒๕๐ ใหแสดงรายการทรพยสนและหนสนทมอยจรงในวนทยนบญชดงกลาว และตองยนภายในกำาหนดเวลาดงตอไปน

(๑) ในกรณทเปนการเขารบตำาแหนง ใหยนภายในสามสบวนนบแตวนเขารบตำาแหนง

(๒) ในกรณทเปนการพนจากตำาแหนง ใหยนภายในสามสบวนนบแตวนพนจากตำาแหนง

(๓) ในกรณทบคคลตามมาตรา ๒๕๐ ซงไดยนบญชไวแลว ตายในระหวางดำารงตำาแหนงหรอกอนยนบญชหลงจากพนจากตำาแหนง ใหทายาทหรอผจดการมรดก ยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนทมอยในวนทผดำารงตำาแหนงนนตาย ภายในเกาสบวนนบแตวนทผดำารงตำาแหนงตาย

25รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ผดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร รฐมนตร ผบรหารทองถน สมาชกสภาทองถน หรอผดำารงตำาแหนงทางการเมอง ซงพนจากตำาแหนง นอกจากตองยนบญชตาม (๒) แลว ใหมหนาทยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนอกครงหนงภายในสามสบวนนบแตวนทพนจากตำาแหนงดงกลาวมาแลวเปนเวลาหนงปดวย

มาตรา ๒๕๒ บญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบของนายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาใหเปดเผยใหสาธารณชนทราบโดยเรวแตตองไมเกนสามสบวนนบแตวนทครบกำาหนดตองยนบญชดงกลาว บญชของผดำารงตำาแหนงอนจะเปดเผยไดตอเมอการเปดเผยดงกลาวจะเปนประโยชนตอการพจารณาพพากษาคดหรอการวนจฉยชขาด และไดรบการรองขอจากศาลหรอผมสวนไดเสยหรอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน

ใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตจดใหมการประชมคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเพอตรวจสอบความถกตองและความมอยจรงของทรพยสนและหนสนดงกลาวโดยเรว

มาตรา ๒๕๓ ในกรณทมการยนบญชเพราะเหตทผดำารงตำาแหนงทางการเมองผใดพนจากตำาแหนงหรอตาย ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทำาการตรวจสอบความเปลยนแปลงของทรพยสนและหนสนของผดำารงตำาแหนงนน แลวจดทำารายงานผลการตรวจสอบ รายงานดงกลาวใหประกาศในราชกจจานเบกษา

ในกรณทปรากฏวาผดำารงตำาแหนงตามวรรคหนงผใดมทรพยสนเพมขนผดปกตใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตสง

26รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

เอกสารทงหมดทมอยพรอมทงรายงานผลการตรวจสอบไปยงอยการสงสดเพอดำาเนนคดตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดำารงตำาแหนงทางการเมองใหทรพยสนทเพมขนผดปกตนนตกเปนของแผนดนตอไปและใหนำาบทบญญตมาตรา ๒๖๓ วรรคหา มาใชบงคบโดยอนโลม

มาตรา ๒๕๔ ผดำารงตำาแหนงทางการเมองผใดจงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบตามทกำาหนดไวในรฐธรรมนญน หรอจงใจยนบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบดวยขอความอนเปนเทจ หรอปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ ใหผนนพนจากตำาแหนงนบแตวนทครบกำาหนดตองยนตามมาตรา ๒๕๑ หรอนบแตวนทตรวจพบวามการกระทำาดงกลาว แลวแตกรณ

เมอมกรณตามวรรคหนง ใหคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตเสนอเรองใหศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดำารงตำาแหนงทางการเมองวนจฉยชขาดตอไปและเมอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดำารงตำาแหนงทางการเมองวนจฉยชขาดแลว ใหนำาบทบญญตมาตรา ๙๐ มาใชบงคบโดยอนโลม และผนนตองหามมใหดำารงตำาแหนงทางการเมอง หรอดำารงตำาแหนงใดในพรรคการเมองเปนเวลาหาปนบแตวนทศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดำารงตำาแหนงทางการเมองวนจฉย

มาตรา ๒๕๕ บทบญญตมาตรา ๒๕๐ มาตรา ๒๕๑ มาตรา ๒๕๒ วรรคสองและมาตรา ๒๕๔ วรรคหนง ใหใชบงคบกบเจาหนาทของรฐ ตามทคณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตกำาหนดดวยโดยอนโลม

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตอาจเปดเผยบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสนและเอกสารประกอบทมการยนไวแกผ

27รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

มสวนไดเสยได ถาเปนประโยชนในการดำาเนนคดหรอการวนจฉยการกระทำาความผด ตามทบญญตในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

2) การตรวจสอบการกระทำาทเปนการขดกนแหงผลประโยชน

มาตรา ๒๕๖ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตอง

(๑) ไมดำารงตำาแหนงหรอหนาทใดในหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอตำาแหนงสมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน หรอขาราชการสวนทองถน

(๒) ไมรบหรอแทรกแซงหรอกาวกายการเขารบสมปทานจากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ หรอเขาเปนคสญญากบรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ อนมลกษณะเปนการผกขาดตดตอน หรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททรบสมปทานหรอเขาเปนคสญญาในลกษณะดงกลาว ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม

(๓) ไมรบเงนหรอประโยชนใด ๆ จากหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ เปนพเศษนอกเหนอไปจากทหนวยราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ ปฏบตกบบคคลอนๆ ในธรกจการงานตามปกต

(๔) ไมเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษททดำาเนนกจการเกยวกบการสอสารมวลชน หรอเขาเปนคสญญากบหางหนสวนหรอบรษทดงกลาว

28รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

บทบญญตมาตรานมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภารบเบยหวด บำาเหนจ บำานาญ เงนปพระบรมวงศานวงศ หรอเงนอนใดในลกษณะเดยวกน และมใหใชบงคบในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภารบหรอดำารงตำาแหนงกรรมาธการของรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภา หรอกรรมการทไดรบแตงตงในการบรหารราชการแผนดน

ใหนำาความใน (๒) (๓) และ (๔) มาใชบงคบกบคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ทงน รวมถงบคคลอนซงมใชคสมรสและบตรของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภานน ทดำาเนนการในลกษณะผถกใช ผรวมดำาเนนการ หรอผไดรบมอบหมายจากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาใหกระทำาการตามมาตรานดวย

มาตรา ๒๕๗ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตองไมใชสถานะหรอตำาแหนงการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาเขาไปกาวกายหรอแทรกแซงเพอประโยชนของตนเอง ของผอน หรอของพรรคการเมอง ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม ในเรองดงตอไปน

(๑) การปฏบตราชการหรอการดำาเนนงานในหนาทประจำาของขาราชการ พนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนเปนสวนใหญ หรอราชการสวนทองถน

(๒) การบรรจ แตงตง ยาย โอน เลอนตำาแหนง และเงนเดอนของขาราชการซงมตำาแหนงหรอเงนเดอนประจำาและมใชขาราชการการเมอง

29รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนเปนสวนใหญ หรอราชการสวนทองถน หรอ

(๓) การใหขาราชการซงมตำาแหนงหรอเงนเดอนประจำาและมใชขาราชการการเมอง พนกงานหรอลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ กจการทรฐถอหนเปนสวนใหญ หรอราชการสวนทองถน พนจากตำาแหนง

มาตรา ๒๕๘ ใหนำาบทบญญตมาตรา ๒๕๖ มาใชบงคบกบนายกรฐมนตรและรฐมนตรดวย เวนแตเปนการดำารงตำาแหนงหรอดำาเนนการตามบทบญญตแหงกฎหมาย และจะดำารงตำาแหนงใดในหางหนสวน บรษท หรอองคการทดำาเนนธรกจโดยมงหาผลกำาไรหรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของบคคลใดกมไดดวย

มาตรา ๒๕๙ นายกรฐมนตรและรฐมนตรจะกระทำาการใดทบญญตไวในมาตรา ๒๕๗ มได เวนแตเปนการกระทำาตามอำานาจหนาทในการบรหารราชการตามนโยบายทไดแถลงตอรฐสภาหรอตามทกฎหมายบญญต

มาตรา ๒๖๐ นายกรฐมนตรและรฐมนตรตองไมเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษท หรอไมคงไวซงความเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอบรษทตอไป ทงน ตามจำานวนทกฎหมายบญญต ในกรณทนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผใดประสงคจะไดรบประโยชนจากกรณดงกลาวตอไป ใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผนนแจงใหประธานกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตทราบภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบแตงตง และใหนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรผนนโอนหนในหางหนสวนหรอบรษทดงกลาว

30รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ใหนตบคคลซงจดการทรพยสนเพอประโยชนของผอน ทงน ตามทกฎหมายบญญต

2.แนวทางการตรวจสอบการใชอำานาจรฐ

1) การตรวจสอบการใชอำานาจรฐโดยประชาชน

บญญตใหประชาชนมสทธเลอกตงไดไมนอยกวา 20000 คน มสทธเขาชอรองขอใหถอนบคคลผดำารงตำาแหนงทางการเมองทมพฤตกรรมรำารวยผดปกต

2) การตรวจสอบการใชอำานาจรฐโดยองคกรอสระตามรฐธรรมนญ

องคกรอสระตามรฐธรรมนญทมอำานาจในตวเองซงอาจกระทบตอสทธและเสรภาพของประชาชน ไดแก คณะกรรมการการเลอกตง (ก.ก.ต.) คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) และคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน (ค.ต.ง.)

โดยแตละองคกรจะมขอบเขตการทำางานและประเดนการตรวจสอบทแตกตางกนแตทกองคกรมเปาหมายเดยวกน คอ ตองการใหผใชอำานาจรฐปฎบตหนาทดวยความสจรตและเทยงธรรมทสด

31รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

บรรณานกรม

โครงสรางและความสำาคญของรฐธรรมนญ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/2135-00/

(วนทคนขอมล : 29 ตลาคม 2556).

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย. [ออนไลน].  เขาถงไดจาก : http://th.wikipedia.org/wiki/

(วนทคนขอมล : 29 ตลาคม 2556).

ความเปนมาของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช ๒๕๕๐. [ออนไลน].  เขาถงไดจาก : http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B9%E0%B8%8D% (วนทคนขอมล : 29 ตลาคม 2556).

32รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

หลกการสำาคญทกำาหนดไวในรฐธรรมนญ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://www.oknation.net/blog/print.php?id=36351

(วนทคนขอมล : 30 ตลาคม 2556)

แนวทางการปฏบตตามบทพระราชบญญตของรฐธรรมนญ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.kpi.ac.th/wiki/index.php/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0% (วนทคนขอมล : 30 ตลาคม 2556)

บทบญญตเกยวกบรฐสภา คณะรฐมนตร และศาล. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://www.aksorn.com/lib/detail_print.php?topicid=721

(วนทคนขอมล : 30 ตลาคม 2556)

บทบญญตเกยวกบพรรคการเมอง การเลอกตง รฐบาล และการจดตงรฐบาล. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://writer.dek-d.com/freya1412/story/viewlongc.php?id=733167&chapter=3

(วนทคนขอมล : 30 ตลาคม 2556)

การตรวจสอบการใชอำานาจรฐตามรฐธรรมนญ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

33รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

http://th.wikisource.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8% (วนทคนขอมล : 31 ตลาคม 2556)

การตรวจสอบการใชอำานาจรฐ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://ac127.wordpress.com/2011/02/03/

(วนทคนขอมล : 31 ตลาคม 2556)