Сабақтың тақырыбы: Көлдер және бөгендер. Білімділік мақсаты: Қазақстандағы көл қазаншұңқырларының эндогендік және экзогендік түрлерін, географиялықтаралуындағы ерекшеліктерін түсіндіру. Ағынды және ағынсыз көлдер мен көлдердің шаруашылық үшін маңыздылығын ұғындыру.

Тәрбиелік мақсаты: Тиянақты білім алуға, ұйымшылдыққа тәрбиелеу Дамытушылық мақсаты: дәріс барысында алған білімдері арқылы өздігінен жұмыс істеуге дағдылануға, өткен сабақтармен байланыстыра отырып, тірек-сызба, карта, атлас, оқулық деректерін пайдалана білуге машықтандыру.

Сабақтың әдісі:Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, лекция. Сұрақ-жауап, лекция.Сабақтың түрі:Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Аралас сабақ.Көрнекілік:Көрнекілік: Қазақстанның физикалық картасы, Қазақстанның физикалық картасы, түрлі-түсті конверттер,кеспе түрлі-түсті конверттер,кеспе--қағаздар,тірек-сызбалар, қағаздар,тірек-сызбалар, бүктемелер,макеттер.бүктемелер,макеттер.Пәнаралық байланыс:Пәнаралық байланыс: Информатика, математика, тарих, Информатика, математика, тарих, биология, қазақ әдебиеті.биология, қазақ әдебиеті.

Сабақтың барысыСабақтың барысы:: I. Ұйымдастыру.I. Ұйымдастыру.II. Үй тапсырмасын сұрау.II. Үй тапсырмасын сұрау.III. Жаңа сабақ түсіндіру.III. Жаңа сабақ түсіндіру.IY. Бекіту.IY. Бекіту.Y.Y. Үйге тапсырма беру.Үйге тапсырма беру.YI. Сабақты қорытындылап,YI. Сабақты қорытындылап,

оқушыларды бағалау. оқушыларды бағалау.

I. Оқушыларды Ұйымдастыру кезеңі.Оқушылардың сабаққа даярлығын, құралдарын, сынып бөлмесінің тазалығына назар аударып. Оқушыларды төрт топқа бөліп отырғызу.

II. Үй тапсырмасын сұрау.Географиялық диктант алу.Картамен жұмыс.Сәйкестендіру тест.

1. Географиялық диктант алуКөп нүктенің орнына тиісті сөз тіркесін

қойып, сөйлемді толықтыр.

I-топ- Ертіс Қытайдан .... Ертіс деп

басталып,Қазақстанда Қара ертіс аталып,Жайсан көліне келіп құяды.

- Ертістің суы ..... айында молаяды.

- Ертісте кәсіптік маңызы бар.......... балықтар ауланады.

II-топ

Жайық өзені .... тауынан басталып,Каспийге құяды.

Жайықтың басты салалары . . . . . . . . .

Жайық өзені .... жүзуге қолайлы.

III - топ

Сырдария Қазақстаннан тысқары жатқан ....... Тянь-Шань тауларынан басталады.

Махмуд Қашғаридің картасында Сырдария (......) деп аталған.

Сырдарияға Қазақстан жеріндегі жалғыз .... өзені құяды.

IY-топ

Іле өзені Шығыс Тянь-Шань тауларынан басталатын ............. өзендердің қосылуынан пайда болады.

Өзендер ............... суымен қоректенеді.

Іле Алатауының Медеу шатқалында селге қарсы тосқауыл мақсатында ..... бөгеті салынған.

2. Картамен жұмыс.2. Картамен жұмыс.Төрт топтың бірінен 1 оқушы шығып, интерактивті Төрт топтың бірінен 1 оқушы шығып, интерактивті тақтадағы картаның төменгі бөлігіндегі өзендерді тақтадағы картаның төменгі бөлігіндегі өзендерді алаптары бойынша дұрыс жазу қажет. Қалған алаптары бойынша дұрыс жазу қажет. Қалған оқушылар тапсырманы орнында топпен бірге оқушылар тапсырманы орнында топпен бірге орындайды.орындайды.

К

3. Сәйкестендіру тесті Төрт топтың бірінен 1 оқушы шығып,интерактивті тақтадағы кестеде көрсетілген өзендердің тұсындағы дұрыс көрсетілмеген облыстарды стрелка мен дұрыс көрсету қажет.Қалған оқушылар тапсырманы орнында топпен бірге орындайды.

I-топ№№ Өзен аттарыӨзен аттары Облыстар Облыстар 11 КүршімКүршім ҚостанайҚостанай

22 ТобылТобыл Шығыс Қазақстан обылысыШығыс Қазақстан обылысы

33 ЫрғызЫрғыз Батыс Қазақстан облысыБатыс Қазақстан облысы

44 ҚараталҚаратал Ақтөбе облысыАқтөбе облысы

55 КөшімКөшім Алматы облысыАлматы облысы

ІI-топ

№№ Өзен аттарыӨзен аттары Облыстар Облыстар 11 ҚуаңдарияҚуаңдария Оңтүстік Қазақстан облысыОңтүстік Қазақстан облысы

22 АрысАрыс ҚызылордаҚызылорда

33 ТаласТалас Батыс Қазақстан облысыБатыс Қазақстан облысы

44 ҚалжырҚалжыр Жамбыл облысыЖамбыл облысы

55 ҚараөзенҚараөзен Шығыс Қазақстан обылысыШығыс Қазақстан обылысы

ІІІ -топ

№№ Өзен аттары Өзен аттары

Облыстар Облыстар

11 ЕсілЕсіл ҚарағандыҚарағанды22 КөңКөң АқмолаАқмола33 ТентекТентек ПавлодарПавлодар44 СарыөзенСарыөзен АлматыАлматы55 ЕртісЕртіс Батыс Қазақстан облысыБатыс Қазақстан облысы

ІV-топ

№№ Өзен аттарыӨзен аттары OOбблыстарлыстар11 ҚарабұлақҚарабұлақ АлматыАлматы

22 АқсуАқсу ҚостанайҚостанай

33 ОбағанОбаған АқтөбеАқтөбе

44 ШағанШаған ҚарағандыҚарағанды

55 ЕлекЕлек Шығыс Қазақстан обылысыШығыс Қазақстан обылысы

III.Жаңа сабақ түсіндіру.III.Жаңа сабақ түсіндіру.

Қызығушылықты ояту.Қызығушылықты ояту.««ой шақыру»ой шақыру» әдісінде тақырыпқа байланысты әдісінде тақырыпқа байланысты жұмбақ жасырылады.жұмбақ жасырылады. Тай қазаным күні бойы қайнайдыТай қазаным күні бойы қайнайдыОртайып та, сарқылып та қалмайды. Ортайып та, сарқылып та қалмайды.

Дұрыс жауабы

Көл Ірі көлдер

Көл қазаншұңқырларыныңпайда болуы.

Ағынсыз

1

2

3

Көлдің батпаққа айналуы тектоникалық қалдық

Бөген жанартаулық Ескі арна немесе карасулар

Ағынды

Бөген

Ірі бөгендер

Шаруашылық үшін маңызы.

Ірі каналдар

карта

Мағынаны тану сатысы.Мағынаны тану сатысы.Балалардан еліміздегі ақын-жазушылардың көл туралы жазған жыр-Балалардан еліміздегі ақын-жазушылардың көл туралы жазған жыр-шумақтарын үзінді сұрау арқылы жаңа сабақ әрі қарай жалғастырылады.шумақтарын үзінді сұрау арқылы жаңа сабақ әрі қарай жалғастырылады.

Қазақстанның көлдері.

Экзогендік

Реликті (қалдық)

мұздық

Үлкен Алматы көлі, Жасыл көл.

Суффозиялық

Батыс Сібір жазығы

Ескі арна көлдері

Арал, Каспий, Балқаш.

Кар көлдері

Эндогендік

Тектоникалық

Жайсан,Марқакөл,Қарасор.Теңіз-қорғалжын тобы, Көкшетау тобы (Бурабай, Зеренді)

Көлдердіңгеографиялық тараллуындағы ерекшеліктер.

Көлдердіңландшафтықбелдемдер бойыншатаралуы.

Көлдерді ауданына қарай топтастыру.

Ағынды Ағынсыз

ЖайсанМарқакөл

КаспийАралБалқаш.

мҚБЗ

Су айдынының алып жатқан ауданына қарай

Бөген

1000 км²-тан ары

1000 км²-қа дейін

250 км²-қа дейін

50 км²-қа дейін

1.Бұқтырма2.Қапшағай

1.Шардара 1.Сергеев2.Қаратомар3.Самарқан4.Бөген5.Вячеслов6.Гидроузел

1.Кеңгір2.Өскемен3.Ақкөл4.Молодежное5.Нұра6.Киров т.б.

Аса ірі ірі Орта кіші

карта

Сабақты бекіту.Сабақты бекіту.1. Соқыр теке ойыны.1. Соқыр теке ойыны.2. Ребус-Анаграмма2. Ребус-Анаграмма

2.Соқыр теке ойыны.2.Соқыр теке ойыны. Бұл ойында әр топтан шыққан оқушылардың көздерін Бұл ойында әр топтан шыққан оқушылардың көздерін байлап,алдын ала дайындалған көл макеттері тақтаға байлап,алдын ала дайындалған көл макеттері тақтаға ілінеді.Оқушылар ретімен ұстаған макеттің қандай көл ілінеді.Оқушылар ретімен ұстаған макеттің қандай көл екенін және ол көл ағынды,ағынсыз екенін айтып екенін және ол көл ағынды,ағынсыз екенін айтып береді?береді?

3 Ребус-Анаграмма3 Ребус-Анаграмма

Төрт топқа беріліп отырған ребустың суреттері бойынша шыққан Төрт топқа беріліп отырған ребустың суреттері бойынша шыққан сөздерді әрқайсысының тұс-тұстарындағы тор көздерге орналастырып сөздерді әрқайсысының тұс-тұстарындағы тор көздерге орналастырып шықса,айрықша көрсетілген сызық бойынан шықса,айрықша көрсетілген сызық бойынан Е.Н Көмековтың көне жазба деректеріндегі Гаргуз деп аталған көлдің Е.Н Көмековтың көне жазба деректеріндегі Гаргуз деп аталған көлдің аты шығады.аты шығады.

• Үйге тапсырма беру. Қазақстанның Үйге тапсырма беру. Қазақстанның көлдері мен бөгендеріне көлдері мен бөгендеріне сөзжұмбақ құрастыру.сөзжұмбақ құрастыру.

Каспий теңізінің алабы

Солтүстік мұзды мұхит

Арал теңізінің алабы

Балқаш -Алакөл алабы

Орталық тұйық алап