การส่งเสริมการขับถ่ายอุจจาระ 57
TRANSCRIPT
การสงเสรมการขบถายอจจาระ
อ. ศรนช จนทรางกล1
ค ำศพท
Cleansing enemaRetention enemaConstipationDiarrhea Defecation Evacuation
สวนลางการสวนเกบทองผกทองเดน/อจจาระรวงการขบถายอจจาระลวงอจจาระ
2
อจจาระอดแนนการกลนอจจาระไมไดทองอดรดสดวงทวารอจจาระสด า รเปดของล าไสใหญทางหนาทอง
รเปดของล าไสใหญทางหนาทอง
Fecal impactionFecal IncontinenceFlatulenceHemorrhoid MelenaColostomyIleostomy
ค ำศพท
3
ระบบทางเดนอาหาร (GI TRACT )
4
การขบถายอจจาระ
การขบถายอจจาระ
ขบกากอาหารทใชประโยชนไมได
ออกจากรางกาย
ถาขบถายผดปกต กระทบตออวยวะอนๆ5
บทบาทพยาบาล
พยาบาลควรสงเสรมสขภาพผ ปวยใหมการ
ขบถายปกต บทบาทอสระ และไมอสระ
ตองมความร เพอทจะประเมนผ ปวยทมปญหา
เกยวกบการถายอจจาระไดถกตอง
6
การขบถายอจจาระ ( Defecation )
1.รเฟลกซ:
เมอรบประทานอาหารท าใหเกด มการยดขยายของ
ล าไสสวนตน ท าใหการเกดเคลอนไหวแบบ
Peristalsis บบกอนอาหาร และขบอจจาระออกไป
ถาอจจาระเคลอนตวจากล าไสใหญซกมอยด
ถงเรคตม จะเกดการปวดถายอจจาระเปน
สญญาณเตอน
7
2.การควบคมของสมองอาศยการเบง: การหดตวกลามเนอ
หนาทอง กระบงลม
และกลามเนอองเชงกราน
แรงดนชองทองเพมขน
มแรงกดท
ล าไสใหญ
อจจาระถกขบออกมาเรวขน
8
การขบถายอจจาระ ( Defecation )
ปจจยทสงผลตอการขบถาย
อาย (Age)
น าทรางกายไดรบ (Fluid intake)
ไมแขง ออนตว กระตนการเคลอนไหว
การเคลอนไหวของรางกาย
(Body movement) ล าไสท างานลดลง กลามเนอองเชงกรานไมแขงแรง 9
อาหาร(Food intake) เพมน าหนก ออนนม ขบเคลอนดขน
ปจจยทสงผลตอการขบถาย
อารมณ (Emotion) ฮอรโมนจากตอมหมวกไต หลง
ความสม าเสมอ/นสย ในการขบถาย
(Defecation Habits )
ความเหมาะสมในการขบถาย
(Opportunity)ยา (Medication)
-Atropine,Morphine
-Alum milk 10
ลกษณะของอจจาระปกต
อจจาระปกตมสน าตาลออนจนถงน าตาลเขม
ลกษณะออน มรปราง
ส าหรบเดกเลกอจจาระอาจจะเปนสเหลองเขมขนอย กบ
ชนดของอาหารทรบประทาน
การทอจจาระมส เกดจากน าด ( bile ) ถาไมมการขบน าดเขาส ล าไสจะท าใหอจจาระมสซด
11
อจจาระผดปกต
1.อจจาระคลายดนรวน เหลว
ยาระบาย, อาหารมฤทธระบาย
2. อจจาระมสขาวซด
ไมมน าดในล าไสเลก
มการอดกนทางเดนน าด
และถงน าด ท าใหน าดไมสามารถเขาส ล าไส
>>ท าใหอจจาระมสขาวซด 12
อจจาระผดปกต
3. อจจาระเปนกอนเลกๆ แขง
ขาดน า/ กนอาหารกากใยนอย
4. อจจาระสด า
สของเลอดทพบจะเปนสด า
แสดงต าแหนงของเลอดทออกได
คอเลอดออกบรเวณทางเดนอาหารสวนบน เมอผานกระบวนการ
ยอยแลว จะเปลยนเปนสด าสนท เหนยว มกลนฉน เรยกวา
“ melena ” 13
5. เลอดสด ( Fresh blood ) มการระคายเคองบรเวณทวารหนก
การฉกขาดของรดสดวงทวาร
เลอดออกจากล าไสใหญหรอล าไสเลกสวนปลาย
6.มกว น เหมอนน ามก อาจมเลอดปน
การระคายเคองหรออกเสบอยางรนแรงจากล าไส
อกเสบ มะเรง ล าไสใหญอดตน
อจจาระผดปกต
14
ปญหาทพบบอย
เกยวกบการขบถายอจจาระ
15
ภาวะทองผก ( Constipation )
ถายอจจาระออกมาแหงแขง ขบถายล าบาก
ตองออกแรงเบงมาก ถายไมสด
เกดความเจบปวด
ถายนอยกวา 3 ครงใน 1
สปดาห
ไมถายอจจาระตดตอกน 3 วน
16
แบงออกเปน 2 ประเภท
ปฐมภม : การรบประทานอาหาร ขาดน า
การเคลอนไหวลดลง
ทตยภม: ความเจบปวย ยาระงบปวด(ฝน)
ความผดปกต ของล าไส/การท าหนาทของไขสนหลง
17
ภาวะทองผก ( Constipation )
สาเหตของทองผก
ไมไดฝกขบถายใหเปนเวลา
ไดรบอาหารและน าไมเพยงพอ
ออกก าลงกายไมเพยงพอ รางกายไมไดเคลอนไหว
เกดความเครยด วตกกงวล อารมณซมเศรา
พยาธสภาพ/ความผดปกตทางรางกาย
-ทางกายภาพของล าไส -การใชยา -ระบบประสาท
-การเปลยนแปลงทางฮอรโมน
18
ผลทเกดจากการทองผก
แนนทอง ทองอด ปวดทอง ไมสขสบายเบออาหาร
คลนไส อาเจยน ปวดศรษะ วงเวยน
ปากแตก ลนแตก ลมหายใจเหมน ออนเพลย ไมมแรง
รดสดวงทวาร ( hemorrhoid )
ในผ ปวยโรคตบ อาจเกดอาการสบสน หมดสต (Hepatic coma)
>>จากแบคทเรยในล าไส เปลยนยเรยจากกากอาหาร >>
แอมโมเนย และดดซมเขากระแสเลอดไปยงสมองใน
ผ ปวย 19
ผลทเกดจากการทองผก
อจจาระอาจอดกนเปนกอนแขง หรอผนง
ล าไสหยอนตวเปนถงสะสมอจจาระไว พบใน
ผ ปวยสงอาย ผ ปวยอมพาต
การกลนอจจาระไมได ( incontinence )
20
การพยาบาลเพอชวยเหลอและ
แกไขอาการทองผก
แนะน าและกระต นใหผ ปวยรบประทานอาหารใหมาก
เพยงพอ
แนะน า กระต น และชวยใหผ ปวยไดรบน าใหเพยงพอ
แนะน าและชวยเหลอเกยวกบการถายอจจาระ และควร
ฝกระบบขบถายใหเปนเวลา
ชวยใหผ ปวยไดออกก าลงกาย
21
การพยาบาลเพอชวยเหลอและ
แกไขอาการทองผก
จดสงแวดลอมสถานทใหเหมาะสม
การใชยาระบายหรอยาถาย น ามนละห ง (caster oil ), MOM ( Milk of magnesia ), bisacodyl, ELP ( Emulsion of Liquid Paraffin ) ยาเหนบ ( suppositories ) ใชเหนบทางทวารหนก
(Bisacodyl, Proctosedyl)
การสวนอจจาระ เมอใชยาไมไดผล
ใชโปรแกรมการฝกถายอจจาระ22
การอดแนนของอจจาระ
( Fecal Impaction )
☻เปนอาการทสบเนองจากทองผก สะสมอจจาระไว
ในไสตรงเปนเวลานาน
☻เรมแรก
☻ไมถายเปนเวลานาน
☻พบอจจาระเปนน าเหลวไหวซม
ทางทวารหนกทละเลกละนอยอยางควบคมไมได
☻อยากถายตลอดเวลาแตถายไมออก
23
24
การอดแนนของอจจาระ
( Fecal Impaction )
☻อาจมอาการอนรวมดวยคอ
ปวดบรเวณต าแหนงไต
ทองอด แนนทอง
คลนไส อาเจยน
☻หายใจตน ความดนโลหตสงขน
☻ตรวจทางทวารหนก จะพบกอนแขง ๆ ของ
อจจาระหรอไมพบหากกอนนนอย สงเกนไป
การพยาบาล
เปาหมาย >>ชวยเหลอเอาอจจาระออกจากรางกายการลวงอจจาระ ( Evacuation )
ใหยาระบาย
เพอท าใหกอนอจจาระออนน ม
/หลอลนหรอ
การสวนอจจาระในกรณทใชยา
ไมไดผล
25
การลวงอจจาระ ( Evacuation )
☻ใหผ ปวยSim’s position☻ปผายางรองใตผ ปวย
☻วางหมอนอนไวใกล ๆ
☻สวมถงมอ แลวใชนวทหลอลน
ดวยเจลหลอลนสอดทางทวารหนก
☻ดงกอนอจจาระออกใสในหมอนอน
อาจจะน ามนเขาไปชวย
ลวงออกเปนระยะ
พยาบาลตองท าดวย
ความน มนวลและรวดเรว
เนองจากอาจท าใหผ ปวย
ร สกเจบและเขนอายได
26
ทองอด ( Flatulence / abdominal distention )
เปนความร สกแนน อดอด ไมสบาย
เกดจากแรงดนในชองทองเพมขน
ปวดทอง
คลนไส
อาเจยน
ถาเปนมากปอดขยายไมเตมทท าใหหายใจล าบาก
ถาเปนตดตอกนนาน>>การขาดอาหาร/น า
27
สาเหตอาการทองอด
มการสะสมของอาหารหรอน ามาก จากอาหารไมยอย
มการสะสมของอจจาระมาก จากการไมไดขบถายออก
ตามปกต
มแกสมากในกระเพาะอาหารหรอล าไส
เกดจากการมน าคงมากในสวนอนของชองทองเชน
ทองมานน า
อวยวะในชองทองใหญผดปกต เชน ตบโต มามโต
ปรมาตรของชองทองลดลง28
จดทานอน ใหนอนศรษะสง 45˚ - 60˚ เพอชวยลดอาการแนนหนาอกและหายใจไมสะดวก
อธบายสาเหตแสดงความเหนใจและใหก าลงใจ
พยายามหาสาเหตแลวชวยเหลอตามสาเหต
กระต นใหเคลอนไหวรางกาย เพอกระต นการบบตวของล าไสให
ระบายแกสออกได
การใสสายทางทวารหนกเพอระบายลม
การใชยาขบลม ยาระบาย
ใส NG tube เพอระบายลม น ายอย อาจตอกบเครอง
suction
การพยาบาล
29
กลนอจจาระไมได ( Fecal incontinence )
เกดจากการรบกวนทหรดทวารหนกมการกดทบจาก
อจจาระ
ความผดปกตของปลายประสาทรบความร สกทเลยง
บรเวณทวารหนก
ท าใหมการถายอจจาระ
/ผายลมออกมาทนทเมอปวด
กลนอจจาระและลมไมได
30
1.ผลตอจตใจ
สญเสยความร สกมคณคา/ความนบถอตอตนเอง
อาจจะรนแรงมากขนจากปฏกรยาของบคคลทอย รอบ
ขาง
2.ผลตอรางกาย
การระคายเคองตอผวหนงและเปนแผลรอบทวารหนก
ความสกปรกเปรอะเปอนของเสอผาและเครองใช
ผลของการกลนอจจาระไมได
31
การพยาบาล
**** ดแลดแลดานจตใจ ปองกนการสญเสยคณคาและนบถอ
ตนเอง>>เสรมสรางก าลงใจ
พยายามใหผ ปวยไดฝกถายอจจาระ
การดแลผวหนง
ระวงไมใหอจจาระคางอย ทผวหนงนาน
ดแลเสอผา ทนอน ใหสะอาดและแหงอย เสมอ
รกษาสขภาพใหแขงแรงปองกนการเกดหวด (ไอ จาม)32
Adult diapers
อจจาระรวง ( Diarrhea )
การเพมจ านวนครงของการถายอจจาระและการทอจจาระ
เปนน าเหลวหรอมมกปน โดยถอวา
ถายเปน น าเหลว 3 ครงในเวลา 12 ชวโมง หรอถายเปน
น าปนมกเพยงครงเดยว
33
สาเหตอจจาระรวง
อาหารปนเปอนเชอโรค
สาเหตทางจตใจ อารมณ
ยา เชน Side effect ของ ABO
34
ผลของอจจาระรวง
สญเสยอาหาร น า อเลกโตรลยท รางกาย
ออนเพลย น าหนกลด มอาการของการขาดน า
ในกรณทอจจาระรวงอยางรนแรง ท าใหรางกาย
สญเสยไบคารบอเนต เกดภาวะกรดเกนในรางกายได
ปวดทอง เนองจากการบบตวของล าไส
ความไมสขสบายทางรางกาย
35
การพยาบาล
การชวยเหลอในการถายอจจาระ
ชวยผ ปวยใหถายไดทนและอ านวยความสะดวกสบายใหแก
ผ ปวย
ชวยเหลอใหถายในทาทเหมาะสม
ใหโอกาสผ ปวยไดอย ตามล าพง แตไมควรทอดทงผ ปวย
ชวยเหลอใหไดรบการช าระลางท าความสะอาดหลงการถาย
อจจาระ
36
การพยาบาล
สงเกตและบนทก เกยวกบการถายอจจาระอยาง
เพอประเมนถงความรนแรงของอาการ เกบอจจาระสง
ตรวจ
บนทกปรมาณน าทไดรบ/ทขบออกจากรางกาย
ประเมนภาวะสมดลของน าและเกลอแรเปนระยะ ๆ
เฝาระวง ปองกน และชวยแกไขอาการขาดน าและ
เกลอแร
***ทดแทนน า และเกลอแรใหพอเพยงกบความตองการ
ของรางกาย***
37
การพยาบาล
ตดตามประเมนอาการ และรายงานแพทยถงผลการตรวจ
เลอด และอจจาระทางหองปฏบตการเพอชวยเหลอผ ปวยได
ทนทและเหมาะสม
การพกผอน ใหผ ปวยไดพกผอนในบรรยากาศทผอนคลาย
สงแวดลอมทสะอาด
อาหาร
ในระยะแรกมกใหงดอาหาร ใหดมเฉพาะน า หรอน าเกลอแรซง
สามารถดดซมไปใชไดเลย
เมออาการดขนจงเรมใหอาหารออน ไมมกากมาก ไมมไขมน 38
การพยาบาล
การใชยา
อาจใหยาปฏชวนะตามแผนการรกษา
สอนวธการปฏบตตวเกยวกบสขอนามยในเพอ การ
ปองกนการแพรกระจายเชอ หรอการกลบเปนอก
เรองความสะอาดของรางการ
การท าความสะอาดภายหลงถายอจจาระ
การลางมอใหสะอาดหลงถาย กอนและหลงการ
รบประทานอาหาร 39
การถายอจจาระทางหนาทอง ( Fecal diversion )
เปนการทผ ปวยไดรบการผาตดจากสวน ของล าไสเปด
ออกทางหนาทอง (ostomy)
รเปด เรยกวา stomaการระบายอจจาระออกชวคราว /ถาวร เชน
เปดระบายอจจาระจากล าไสเลก
เปดระบายอจจาระจากล าไสใหญ
Ileostomy
40Colostomy
Colostomy เปดระบายอจจาระจากล าไสใหญ
41
การพยาบาล
การท าความสะอาดชองเปดของล าไส แบงเปน 3 ระยะ
ระยะท 1 หลงผาตด 4-5 วน ท าความสะอาดแบบการท าแผลดวยเทคนคปราศจากเชอเพอปองกนการตดเชอของ
แผลผาตด เปลยน colostomy bag เมอมอจจาระประมาณ
1/3 หรอ 1/2 ของถง ระยะท 2 หลงผาตด 7-10 วน แผลผาตดจะเรมตดด และ
เรมมอจจาระออกทาง stoma ใหใชส าลสะอาด และน าตมสกท าความสะอาด stoma และผวหนงรอบๆ แลวซบใหแหง
ปดดวยถงรองรบอจจาระ42
การท าความสะอาดชองเปดของล าไส
ระยะท 3 หลงผาตด 6-8 สปดาห แผลจะยบบวมและมขนาดคงท
ระยะนสามารถท าความสะอาดดวยน า และสบ ออน
ขณะอาบน าสามารถท าความสะอาดเหมอนการลาง
ทวารหนกตามธรรมดา
43
การพยาบาล
2. การปดถงรองรบอจจาระ
ปดดวยถงรองรบอจจาระเพอปองกนผวหนงรอบๆ
สมผสกบอจจาระทผานออกจากล าไส
ในรายทสามารถฝกการขบถายเปนเวลาได ไม
จ าเปนตองปดถงรองรบไวตลอดเวลากได แตถาไม
มนใจจะตดไวตลอดเวลากได
44
45
การพยาบาล: การปดถงรองรบอจจาระ
ถงรองรบอจจาระส าเรจรปปากถงจะมรเปด และรอบๆเปน
กาวเหนยว ทตดกบผวหนงได
กอนใชตองวด และตดขนาดของปากถงให
ใหญกวาขนาดของ stoma ประมาณ 0.2-0.3 ซม.
ลอกกระดาษทตดกบแผนกาวเหนยวออก วางปากถงทม
กาวเหนยวใหแนบสนทกบผวหนงรอบ ๆ stoma กดรอบๆ stoma เบาๆ อกครงหนง เพอใหกาวตดแนน และ
ปองกนการหลดรวของอจจาระ
การตดถงตองพยายามไลลมใหมคางในถงนอยทสด46
การพยาบาล
3.การรบประทานอาหารทเหมาะสม
หลกเลยงอาหารรสจด หรอ อาหารหมกดอง
รบประทานอาหารทปองกนอาการทองผก ไดแก
ดมน าและน าผลไม วนละ 6-8 แกว/วน ผก ผลไม
เปนตน
ในกรณทอจจาระเหลวมากใหทานอาหารทลด
กาก เชน เนอสตว 47
การพยาบาล
หลกเลยงอาหารทท าใหเกดกลน ปลา ไข หนอไมฝรง
กระเทยม เครองเทศ ผกตระกลกะหล า สะตอ ผก
กระถน ชะอมอาหารทลดกลน ไดแก คะนา ต าลง
ผกบ ง โยเกต
ควรรบประทานอาหารใหครบ 3 มอ ในเวลาเดยวกนทกๆ วน จะชวยใหการควบคมการขบถายดขน
48
การพยาบาล
ควรหลกเลยง การเคยวหมากฝรง สบบหร การเคยว
อาหารปดปากไมสนท, การดดน าจากหลอดและนอนปดปากไมสนทเวลาหลบ เพราะเปนสาเหตใหมแกสใน
ล าไสมากเกนไป
หลกเลยงอาหารทท าใหเกดแกส เชน ไข หนอไม
น าอดลม กะหล าปล
49
การพยาบาล
4. การออกก าลงกายและการท างาน
ระยะแรก ผ ปวยควรออกก าลงกายเบา ๆ
หลงผาตด 3-6 เดอน สามารถออกก าลงกายไดตามปกต เชน วง เทนนส แบดมนตน
50
การพยาบาล
5. การฝกหดการขบถาย
โดยใชกลามเนอหนาทอง ตองหดเกรงกลามเนอหนาทอง
เบงถายอจจาระทกวน ตอนเชา นอกจากน
อาจตองใชยา dulcolax หรอ glycerine เหนบรเปดล าไส จะชวยใหการขบถายเปนเวลา
51
การพยาบาล
6.ภาวะแทรกซอน ภาวะแทรกซอนทพบไดบอยมกพบใน
ผ ปวยทขาดความร และปฏบตตนไมถกตอง จงตองให
ค าแนะน าแกผ ปวยในการสงเกตและดแลตนเอง
ระคายเคองผวหนงรอบ
stomaการตดเชอ
การแพ การตบของ stoma
การอดตน stomaการทะลของล าไสการยนออกมามากเกนไป
52
การสวนอจจาระ ( Enema )คอใสสารอาจจะเปนน า น ามน หรอสารเคม
เขาไปในล าไสใหญสวนลาง โดยผานทางทวาร
หนก เพอกกเกบไวหรอขบถายออก
53
วตถประสงคของการสวนอจจาระ
เพอลดปญหาอาการทองผก
เพอเตรยมตรวจทางรงส
เพอเตรยมผาตดในรายทผ ปวยจะตองดมยาสลบ
เพอเตรยมคลอด
เพอการรกษา เชน การระบายพษจากแอมโมเนย
คงคางในกระแสเลอดในผ ปวยโรคตบ
54
ชนดของการสวนอจจาระ
แบงเปน 2 ชนด
การสวนลาง
การสวนเกบ
55
1.การสวนลาง
☻ เปนการสวนน าหรอน ายาเขาไปในล าไสใหญ
☻โดยการท าใหเกดการระคายเคองของ colon หรอ rectum ☻เพอกระต นใหมการเคลอนไหวของล าไส และขบอจจาระ
ออกมา
จดประสงคในการสวนลาง
บรรเทาอาการทองผก อจจาระอดแนน
ลางล าไสใหญใหสะอาด ใชในการเตรยมตรวจ ผาตด หรอการ
X – ray บางอยาง
ชวยใหการขบถายเปนปกต ในชวงเขาโปรแกรมฝกการขบถาย56
1.ประเภทแบงตามชนดของสารละลายทใสเขาไปในล าไส
การสวนดวยน าสะอาด ( tap water enema : T.W.E. )ไมใชใน ผปวย อเลกโตรไลทไมสมดล และเดก
การสวนดวยน าสบ ( soap sud enema : S.S.E. )ท าใหเกดล าไสอกเสบได
ถาสบรอนเกนอาจเกด methemoglobinemia รางกายเขยวคล า หายใจล าบาก ชพจรเตนเรว
57
58
การสวนดวยน าเกลอนอรมล
( normal saline solution enema : N.S.S. enema )
• ใชในผปวยเดก ผปวยล าไสอกเสบ
• หลกเลยงใชในผปวยโรคหวใจ ผปวยทม Na คง
การสวนดวยน ายาส าเรจรป ( fleet enema )
เปนสารละลายโซเดยม ออกฤทธเรว 5 นาท
การสวนดวยน ามน ( oil enema ) >ใชในผอจจาระอดตน
1.ประเภทแบงตามชนดของสารละลายทใสเขาไปในล าไส
2.การสวนเกบ
☻เปนการสวนน ายาเขาไปเกบไวใน ล าไสใหญจ านวนน ายาทใช
ในผ ใหญไมเกน 200 cc.
จดประสงคในการสวนเกบ ขนอย กบชนดของน ายา
Oil - retention enema เพอใหอจจาระออนตว กระต นในล าไสมการบบตวดขน
Medicated enema เปนการสวนเกบดวยยา เพอลดเชอแบคทเรยในล าไสใหญ กอนผาตดเกยวกบล าไสใหญ /การสวนเพอการ
วนจฉยโรค เชน การท า Barium enema59
ขอค านงในการสวนอจจาระ
อณหภมของสารน า อณหภมทเหมาะสมคอ 105 องศาฟาเรนไฮต /40.5 องศาเซลเซยส
ปรมาณของสารน าทใชในการสวนอจจาระ ขนอย กบ
อายและขนาดของรางกายผ ปวย
เดกเลกใช 150 – 250 ml.
เดกอาย 10 เดอน ถง 10 ปใช 250 – 500 ml.
เดกอาย 10 – 14 ปใช 500 – 750 ml.
ผ ใหญใช 750 – 1,000 ml. 60
แรงดนของสารน าทสวนใหแกผปวย ควรแขวนหมอสวนใหสงไมเกน 1 ฟตเหนอระดบทนอน
ในเดกเลกไมควรเกน 3 นว
การปลอยน า เปด Clamp ใหน าไหลชาๆ ใชเวลาประมาณ 5-
10 นาท เพอใหผ ปวยเกบน าไดหมด
การปลอยน าชาๆ จะชวยลดความไมสขสบายจากล าไสโปง
ตง
ถาปลอยน าไหลแรงเกนอาจท าใหผ ปวยปวดทองเปน
ตะครว
ขอค านงในการสวนอจจาระ
61
☻ความลกของสายสวนทสอดเขาไปในล าไส สอดลก 2-4นว
เดกโต สอดลก 2 – 3 นว
เดกเลก สอดลก 1 – 1.5 นว☻ การหลอลนหวสวน: หลอลนดวย KY jelly
ยาวประมาณ2-3 นวในผ ใหญ
ยาวประมาณ1นวในเดก
ขอค านงในการสวนอจจาระ
62
ทานอนของผ ปวย ทานอนตะแคงซายกงคว า ( Sim’s positon ) ใหเขาขวางอขนมาก ๆ
ถาผ ปวยนอนตะแคงซายไมได
ใหนอนหงาน
ขอค านงในการสวนอจจาระ
63
ทศทางการสอดหวสวน: ใหปลายหวสวนม งไปทศทางสะดอลกประมาณ 2 นว
แลวเบนปลายกลบใหขนานกบแนวกระดกสนหลงตาม
ลกษณะโคงของล าไสอกประมาณ1-2นว
ขอค านงในการสวนอจจาระ
64
หลงจากปลอยน าผปวยจะทนไมได :ควรใหผ ปวยหายใจทางปากยาว ๆ เพอ
ผอนคลายและกลนอจจาระตอไปอก 5 – 10 นาท จนกวาน าจะหมด เพอใหอจจาระ
ออนตว
ขอค านงในการสวนอจจาระ
65
การแกไขเมอน าในหมอสวนไมไหล ไดถกตอง
ผ ปวยเบง ใหผ ปวยหายใจเขาออกลกๆ ทางปาก
ชาๆ
ปลายหวสวนตดผนงล าไส ตองเลอนหวสวนออกมา
อจจาระตดปลายหวสวน คอยๆดงหวสวนออกมา
เปลยนใหม
เปดเผยผ ปวยเฉพาะทจ าเปน และใหเกยรตตอ
ผ ปวยเสมอ
ขอค านงในการสวนอจจาระ
66
การสวนอจจาระ
67
68
การสวนดวยน ายาส าเรจรป ( fleet enema )
69
การเกบอจจาระสงตรวจ
วตถประสงค
เพอตรวจหาความผดปกตในระบบทางเดน
อาหาร เชน ภาวะตดเชอ ภาวะเลอดออก มะเรง
ในล าไสใหญ แบงเปน
Stool Examination
Stool Culture
Stool occult blood 70
วธการเกบอจจาระสงตรวจ
ควรอธบายใหผ ปวยเขาใจถงวตถประสงคใน
การเกบอจจาระสงตรวจ
การเกบตวอยางทตองปลอดการปนเปอน
ปสสาวะ น า และสงปนเปอนอน ๆ เชน
กระดาษทชช
ใหผ ปวยถายอจจาระลงในหมอนอนทสะอาด
และแหง71
ถาตรวจหาพยาธ ควรเกบชนสวนของอจจาระทคาด
วาผดปกต (มมก) จ านวนเลกนอย
ตรวจหาเลอดแฝงใหงดอาหารทมเลอดปน /ยาทม
ธาตเหลก
เกบใสภาชนะทมฝาปดมดชด และใสถงพลาสตกห ม
อกชน
สงหองปฏบตการทนท(30นาท)พรอมใบสงตรวจ
บนทก จ านวน ส ลกษณะ อจจาระลงบนทกทางการ
พยาบาล
วธการเกบอจจาระสงตรวจ
72
วธการเกบอจจาระสงตรวจ
Stool Culture
การเกบอจจาระเพอเพาะหาเชอ ( culture ) ภาชนะทใชเกบตวอยางอจจาระตองปลอดเชอ มอาหาร
เลยงเชอ
ภาชนะควรเกบท อณหภม 4-10 องศาเซลเซยส (ในต เยน)
73
74
ภำชนะเกบอจจำระสงตรวจ (เพำะเช อ)
ภำชนะเกบอจจำระสงตรวจ
75
กระบวนการพยาบาลในการชวยเหลอไดผปวยทมความผดปกตในการขบถายอจจาระ
การประเมนภาวะสขภาพซกประวตเกยวกบการขบถายอจจาระ สขนสยการ
รบประทานอาหาร ยา การใชยาระบาย การออก
ก าลงกาย โรคประจ าตวเกยวกบระบบทางเดนอาหาร
เปนตน
ตรวจรางกาย สงเกตรปรางหนาทอง ฟงการ
เคลอนไหวของล าไส เคาะฟงเสยงแกส คล าหนาทอง
เพอส ารวจกอน หรออาการกดเจบ 76
การวนจฉยทางการพยาบาล
เมอรวบรวมขอมลจากการประเมนมาแลวน าขอมลทไดมา
ก าหนดขอวนจฉยทางการพยาบาล
เกดภาวะทองผกเนองจากมการเคลอนไหวของล าไสนอย
จากการถกจ ากดการเคลอนไหว
มผลกระทบตอภาพลกษณ เนองจากมการเปดล าไสออก
ทางหนาทอง
มภาวะกลนอจจาระไมอย เนองจากกลามเนอหรดทวาร
หนกควบคมไมได
77
การวางแผนการพยาบาล
เมอไดขอวนจฉยทางการพยาบาล
ตองก าหนดวตถประสงค
เกณฑการประเมนผล
การพยาบาลตามปญหาของผ ปวย เพอใหสามารถแกไข
หรอบรรเทาปญหาของผ ปวยได
78
การวางแผนการพยาบาล
ทองผกเนองจากมการเคลอนไหวของล าไสนอย
การพยาบาล
ประเมนสขนสยในการรบประทานอาหาร และการขบถาย
กระต นใหผ ปวยไดออกก าลงกาย การเคลอนไหวของรางการ
แนะน าและกระต นใหผ ปวยรบประทานอาหารกากใยใหมากเพยง
แนะน า กระต น ชวยใหผ ปวยไดรบน าอยางนอยวนละ 2,000 – 2,500 cc.
79
การวางแผนการพยาบาล
แนะน าและชวยเหลอเกยวกบการถายอจจาระและควรฝก
ระบบขบถายใหเปนเวลา
จดสงแวดลอมสถานทใหเหมาะสม และเปนสวนตว มดชด
ขณะตองการถายอจจาระ
ตดตามการท างานของล าไส โดยการ ฟงสยงการเคลอนไหว
ของล าไส การเคาะหนาทอง ฟงเสยงแกส เป
ปรกษาแพทยในการใชยาระบายหรอยาถาย
ปรกษาแพทยในการสวนอจจาระ เมอใชยาไมไดผล
80
การประเมนผลการพยาบาล
ตดตามการขบถายอจจาระ จ านวนครง ลกษณะ
อจจาระ ความผดปกตตางๆ
ตดตามสขนสยในการถาย และรบประทานอาหาร
ตดตามการท างานของล าไส โดยการ ฟงสยงการ
เคลอนไหวของล าไส การเคาะหนาทอง ฟงเสยงแกส
เปนตน
81
83
THE END
84
85