1

تهيه كننده:

دكتر ميرزا حسن حسيني

مولفان:

2

فهرست

تاريخچه ، تعاريف و مفاهيم اساسيفصل

اول

صورتهاي ماليفصل

دوم

تجزيه و تحليل و ثبت فعاليتهاي ماليفصل سوم

حسابداري كاال فصل چهارم

انجام تعديالت ، تهية كاربرگ ، تهية صورتهاي مالي طب

قه بندي شده ، بستن حسابها

فصل پنجم

3

فصل اول

تاريخچه ، تعاريف و مفاهيم اساسي

4

ماهيت حسابداري

حسابداري كه اغلب زبان تجارت خوانده مي

شود ، روشهايي است قراردادي كه توسط

كارشناسان و استادان حسابداري و يا انجمنهاي

حرفه اي حسابداران تدوين گرديده ، به تدريج

مورد قبول همگان قرار گرفته است و قابل تغيير

و تصحيح مي باشد

5

ماهيت اطالعات حسابداري

اطالعات حسابداري ، يك سري اطالعات مالي

مربوط به مبادالت يك واحد تجاري است ، كه

بر حسب واحد پول بيان مي گردد. براي ثبت

آن از سيستم دستي ، مكانيكي و يا الكترونيكي

استفاده مي كنند.

6

ويژگيهاي اطالعات حسابداري عبارت

است از

) يعني اطالعات حسابداري در تصميم مربوط بودن

گيري نسبت به يك مسأله مؤثر باشند. (

) يعني در وقت مناسب و زماني كه به موقع بودن

داراي ارزش است ، در اختيار قرار گيرند. (

) يعني بيان كنندة واقعيات بوده و دقيق و صحيح بودن

كامل و قابل اعتماد باشند. (

) يعني به ترتيبي ارائه گردند كه با قابل مقايسه بودن

موارد مشابه سالهاي قبل و يا موارد همانند ساير

مؤسسات قابل مقايسه باشند. (

7

فعاليتهاي مالي

آن دسته فعاليتهايي است كه به طريقي موجب

تغييراتي در دارايي ، بدهي و يا سرمايه يك

شخص يا مؤسسه مي گردد. فعاليتهاي مالي هر

مؤسسه كه در واقع مبادالت تجاري مي باشند ،

اساس و مبناي عمليات حسابداري آن مؤسسه

محسوب مي شوند.

8

شخصيت حسابداري

در حسابداري ، هر واحد اقتصادي به عنوان يك

واحد مجزا از مالك ) مالكان ( آن و ساير مؤسسات

در نظر گرفته مي شود. اين واحد اقتصادي كه به

فعاليتهاي مالي مي پردازد و مدارك و اسناد مربوط

به اين فعاليتها را به طور جداگانه نگهداري مي

نمايد ، يك شخصيت حسابداري به حساب مي آيد.

9

تعاريف حسابداري

» حسابداري عبارتست از فرآيند تشخيص ، اندازه گيري و ◄

گزارش اطالعات اقتصادي كه براي استفاده كنندگان

اطالعات مزبور ، امكان قضاوت و تصميم گيريهاي آگاهانه را

فراهم مي سازد. «

» حسابداري عبارتست از خدمتي كه با فراهم كردن ◄

اطالعات مالي مورد نياز مديران ، پرداخت كنندگان ماليات ،

اداره كنندگان و سايرين جهت تصميم گيريهاي آگاهانه انجام

مي پذيرد. «

» حسابداري عبارتست از فن تفسير ، اندازه گيري و ◄

توصيف فعاليتهاي اقتصادي. «

10

فرآيند حسابداري به ترتيب داراي چهار

مرحله مي باشد

ثبت فعاليتهاي مالي

طبقه بندي اقالم ثبت شده

خالصه كردن اقالم در قالب اعداد قابل سنجش

تفسير نتايج حاصله از بررسي اقالم خالصه

شده

11

ثبت فعاليتهاي مالي

در اين مرحله كليه داد و ستدها و فعاليتهاي مالي به

ترتيب تاريخ وقوع در دفتري به نام دفتر روزنامه ثبت

مي شود. در هر كشور فعاليتهاي مالي بر حسب واحد

g در پول همان كشور در دفاتر ثبت مي گردد. ) مثال

ايران بر حسب ريال و آمريكا بر حسب دالر در دفاتر

ثبت مي گردد. (

12

طبقه بندي اقالم ثبت شده

در اين مرحله اقالم ثبت شده در دفتر

روزنامه ، به حسابهاي مختلف در دفتر ديگري

به نام دفتر كل انتقال

مي يابند.

13

خالصه كردن اقالم در قالب اعداد قابل

سنجش مرحله خالصه كردن عبارتست از تركيب و تنظيم

نتيجة حسابهاي دفتر كل به نحوي كه حداكثر اطالعات مورد نياز به طور خالصه و ساده به دست آيد. در اين

مرحله مهمترين صورتها يا گزارشات مالي عبارت است از :

ترازنامه ) وضعيت دارايي ، بدهي و سرمايه را نشان مي دهد. (←

صورت سود و زيان ) ميزان سود و زيان مؤسسه را با توجه به ←

درآمد و هزينه براي مدتي معين نشان مي دهد. (

صورت حقوق صاحبان سرمايه ) تغييرات سرمايه صاحبان مؤسسه ←

را به دارايي آن مؤسسه براي مدتي معين نشان مي دهد. (

14

تفسير نتايج حاصل از بررسي اقالم

خالصه شده

در اين مرحله ، اعداد مندرج در صورتهاي مالي

مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرند.

15

تقسيم استفاده كنندگان اطالعات و

گزارشهاي حسابداري

استفاده كنندگان داخلي يا درون سازماني )

g مديران اجرايي مي باشند. ( عمدتا

استفاده كنندگان خارجي يا برون سازماني )

صاحبان سرمايه ، دولتها ، بستانكاران ، بانكها ،

. ( …رقبا ، سرمايه گذاران بالقوه و

16

داليل استفاده مديران مؤسسات از صورتها و

گزارشات مالي

مديران مؤسسات با مطالعه و تجزيه و تحليل

صورتهاي مالي به نقايص كار خود پي مي برند

و اين امر را در برنامه ريزيهاي آينده مؤسسه

مد نظر قرار مي دهند

17

داليل استفاده صاحبان سرمايه مؤسسات از

صورتها و گزارشات مالي

صاحبان سرمايه همواره عالقمند هستند از

وضعيت مالي مؤسسه خود مطلع باشند و اين

امر تنها از طريق صورتهاي مالي امكانپذير است.

آنها با بررسي نتايج حاصله از اين صورتها ، به

كفايت مديراني كه به كار گمارده اند پي مي

برند.

18

داليل استفاده دولتها از صورتها و

گزارشات مالي

دولتها از دوجهت عالقه مند به اطالع از وضعيت مالي

مؤسسات بازرگاني و انتفاعي مي باشند. اولين دليل را

مي توان تعيين ميزان ماليات بر درآمد دانست و دليل

ديگر را مي توان تنظيم و تدوين مقررات و قوانين

برنامه هاي جديد اقتصادي و رفع نقايص برنامه هاي

گذشته ذكر نمود.

19

داليل استفاده بستانكاران از صورتها و

گزارشات مالي

بستانكاران همواره عالقمند هستند از وضعيت

مالي مؤسسات ، به جهت آگاهي از ميزان

اعتبار آنها و اينكه تا چه حد مي توانند آنها را

طرف معامله قرار دهند ، اطالع داشته باشند.

20

داليل استفاده بانكها از صورتها و

گزارشات مالي

g درموقع پرداخت اعتبار ) وام ( به بانكها معموال

مؤسسات بازرگاني و انتفاعي به منظور اطالع

و بررسي وضعيت مالي آنها ترازنامه و ساير

صورتهاي مالي آنها را مطالبه مي نمايند.

21

داليل استفاده رقبا از صورتها و

گزارشات مالي

g در سيستم اقتصاد آزاد و سرمايه رقبا معموال

داري ، هر مؤسسه اي سعي مي كنند از وضعيت

مالي رقباي خود اطالع داشته باشند تا بتوانند

سياست اقتصادي مناسبي را اتخاذ نموده ، از

نظر تحصيل سود و دست يابي به بازار از ديگران

پيشي بگيرند.

22

داليل استفاده اشخاصي كه مايل به سرمايه گذاري در

مؤسسات خصوصي اند از صورتها و گزارشات مالي

از آنجائيكه مبناي اصلي سرمايه گذاري افراد

در مؤسسات بازرگاني ، تحصيل سود بيشتر

است. در نتيجه همواره قبل از سرمايه گذاري

عالقمند به بررسي صورتهاي مالي مؤسسه

مذكور مي باشند.

23

واحدهاي اقتصادي

واحدهاي اقتصادي ، سازمانهاي جدا و متمايزي

هستند كه به تعداد زياد در جامعه وجود دارند. از

جملة اين واحدها ، مي توان بانكها ، واحدهاي

صنفي ، مؤسسات آموزشي ، سازمانهاي دولتي ،

شركتها ، مؤسسات خيريه و غيره را نام برد.

24

واحدهاي اقتصاديبندي تقسيم

واحدهاي اقتصادي كه فعاليتهاي انتفاعي

دارند. مانند شركت ايران خودرو ، شركت

مخمل و ابريشم كاشان.

واحدهاي اقتصادي كه فعاليتهاي غير انتفاعي

دارند. مانند شهرداريها ، مؤسسات آموزشي.

25

واحدهاي انتفاعي از لحاظ نوع بندي تقسيم

فعاليت در ايران

واحدهاي تجاري انتفاعي

واحدهاي غير تجاري انتفاعي

26

واحدهاي تجاري انتفاعي

اشخاص و يا مؤسساتي هستند كه به قصد

تحصيل سود به فعاليتهاي تجاري مي پردازند.

مانند انواع مؤسسات و شركتهاي تجاري.

27

واحدهاي غير تجاري انتفاعي

اشخاص يا مؤسساتي هستند كه به قصد

تحصيل سود به فعاليتهاي غير تجاري مي

پردازند. مانند مؤسسات خدماتي.

28

واحدهاي انتفاعي از لحاظ طرز تقسيم بندي

تشكيل

مؤسسات انفرادي ) تك مالكي ( مانند : تجار و كسبه

شركتهاي ضمانتي مانند : شركتهاي تضامني ، شركتهاي نسبي و شركتهاي مختلط

شركتهاي سرمايه اي مانند : شركتهاي سهامي ، شركتهاي با مسئوليت محدود و

شركتهاي دولتي

مؤسسات انتفاعي غير تجاري مانند : دفاتر حقوقي ، مؤسسات حسابرسي

29

اصول پذيرفته شده حسابداري

اصول و مفاهيم حسابداري ، يك سلسله روشهاي

قراردادي است كه توسط كارشناسان واستادان

حسابداري و يا انجمنهاي حرفه اي حسابداران

تدوين گرديده ، به تدريج مورد قبول همگان قرار

گرفته است و همواره قابل تغيير و تصحيح مي

باشد.

30

مفروضات حسابداري عبارت است از

فرض داشتن شخصيت حقوقي جداگانه

فرض تداوم و استمرار فعاليتهاي مالي

فرض وجود واحد اندازه گيري

فرض دوره مالي

31

فرض داشتن شخصيت حقوقي جداگانه

يعني اطالعات مالي براي يك شخصيت حسابداري

معين جمع آوري مي گردد. به طور كلي بايد گفت

كه فرض داشتن شخصيت حقوقي جداگانه ، يك

مبنا براي تعيين خط جدايي بين يك واحد اقتصادي

ومالكين آن در دفتر تجزيه و تحليل فعاليتهاي مالي

بدست مي دهد.

32

فرض تداوم فعاليتهاي مالي

يعني اينكه عمليات يك شخصيت حسابداري بايد

در يك دوره زماني كه كافي براي اجراي آن و

نيز انجام قراردادها و تعهدات موجود باشد ،

ادامه يابد

33

فرض وجود واحد اندازه گيري

يعني اينكه نتايج مالي يك شخصيت حسابداري

در قالب پول سنجيده و گزارش مي گردد.

34

فرض دورة مالي

يعني اينكه عمر شخصيت حسابداري ، يك دورة

g يك سال تعيين گردد ، تا صورتهاي كوتاه مدت مثال

مالي در پايان آن تهيه شده و نتايج فعاليتهاي مالي

تعيين گردد ؛ و استفاده كنندگان از صورتهاي مالي

مجبور نباشند ، تا پايان عمر شخصيت حسابداري

كه نامحدود است ، صبر كنند.

35

اصول حسابداري

( اصل قيمت تمام شده 1

( اصل وضع هزينه هاي يك دوره از درآمد 2

همان دوره

( اصل افشاء حقايق 3

( اصل قابل اعتماد بودن4

( اصل قابليت مقايسه 5

( اصل ثبات رويه 6

36

مفهوم اصل قيمت تمام شده

يعني كلية اقالم با ارزش زمان تملك در دفاتر

ثبت و در صورتهاي مالي منعكس گردند.

37

مفهوم اصل وضع هزينه هاي يك دوره از درآمد

همان دوره

يعني در هر دورة مالي ، هزينه هايي كه در

تحقق درآمد همان دوره صرف گرديده است ،

بايد از همان درآمد وضع گردد.

38

مفهوم اصل افشاء حقايق

يعني اينكه كلية حقايق با اهميت و مربوط به

وضعيت مالي و نيز نتايج فعاليتهاي مالي ، بايد

افشاء گرديده ، در اختيار استفاده كنندگان از

صورتهاي مالي قرار گيرد.

39

فهوم اصل قابل اعتماد بودن

يعني اينكه اطالعات مندرج در صورتهاي مالي

g قابل تأييد و g صحيح باشند ، ثانيا بايد ، اوال

g كامل و جامع باشند. تصويب باشند و ثالثا

40

مفهوم اصل قابليت مقايسه

يعني اينكه اطالعات حسابداري بايد به همان

اندازه كه قابليت مقايسه با يكديگر ،در طي دوره

هاي مختلف مالي را دارند ، قابليت مقايسه با

اطالعات مؤسسات مشابه را نيز داشته باشند.

41

مفهوم اصل ثبات رويه

رعايت اصل قابليت مقايسه داشتن اطالعات

حسابداري ، مستلزم اين اصل مي باشد. يعني

اينكه در دوره هاي مختلف مالي ، يك روية ثابت

حسابداري مورد استفاده قرار مي گيرد.

42

حسابداري به رشته هاي مجزا و تقسيم

تخصصي

حسابداري مالي ) عمومي ( حسابداري دولتي

حسابداري صنعتي ) قيمت تمام شده (حسابداري مالياتي

حسابداري بودجه ايحسابرسي

حسابداري سيستم هاحسابداري مؤسسات غير انتفاعي

حسابداري اجتماعي

43

حسابداري مالي ) عمومي (

در اين رشته كه در واقع زير بناي كليه رشته هاي

حسابداري است و اكثر مؤسسات بازرگاني از آن

استفاده مي نمايند ، كليه فعاليتهاي مالي در دفاتر

خاص ثبت و در پايان هر دوره مالي ، صورتها يا

گزارشهاي مالي مورد نياز تهيه مي شود.

44

حسابداري دولتي

چگونگي ثبت و نگهداري حسابها در مؤسسات

و شركتهاي دولتي ، در اين رشته از حسابداري

مورد بحث قرار مي گيرد.

45

حسابداري صنعتي ) قيمت تمام شده (

در حسابداري صنعتي ، نحوة محاسبه قيمت

تمام شدة هر واحد محصول در هر يك از

مراحل توليد ، توضيح داده مي شود. از اينرو به

حسابداري قيمت تمام شده نيز معروف است.

46

حسابداري مالياتي

در اين رشته از حسابداري در مورد چگونگي

تعيين ميزان ماليات بر درآمد مؤسسات و افراد

با توجه به قوانين و مقررات مالياتي مصوب ،

گفتگو مي شود.

47

حسابداري بودجه اي

حسابداري بودجه اي ، چگونگي تهيه و تنظيم

بودجه با توجه به نتايج فعاليتهاي مالي و

مقايسه بودجة تنظيم شده ) پيش بيني عمليات

مالي آينده ( با نتايج واقعي عمليات مالي را

مورد بررسي قرار مي دهد.

48

حسابرسي

حسابرسي عبارتست از بررسي اسناد ، مدارك

، دفاتر و گزارشات مالي يك مؤسسه و اظهار

نظر نسبت به صحت نسبي آنها.

49

حسابرسيمراحل

مرحله اول :◙ حسابرسي داخلي كه توسط حسابرسان عضو

مؤسسه انجام مي شود.

مرحله دوم :◙ حسابرسي توسط حسابداران مستقل حرفه

اي كه وابسته به مؤسسه نمي باشند.

50

حسابداري سيستمها

در اين رشته آموزشهاي الزم جهت ارايه يك

سيستم حسابداري مناسب براي هر مؤسسه با

توجه به نوع فعاليت ، كميت و كيفيت كار و نيز

ميزان سرمايه آن مؤسسه داده مي شود.

سيستم ارايه شده چگونگي گردش كارها را

معين مي سازد.

51

حسابداري مؤسسات غير انتفاعي

در اين رشته از حسابداري ، از سيستم و عمليات

حسابداري سازمانهاي غير انتفاعي مانند مؤسسات

خيريه و مؤسسات آموزشي صحبت مي شود. عامل

اساسي در اين رشته اتخاذ سيستمي است كه پيروي

دقيق مديريت از محدوديتهاي مقرر از طرف قوانين يا

اشخاص و افراد تأمين كننده منابع مالي مؤسسه را

تضمين نمايد.

52

حسابداري اجتماعي

يكي از جديد ترين رشته هاي حسابداري است كه

جهت اندازه گيري هزينه ها و فايده هاي اجتماعي آنها

g غير قابل اندازه گيري به حساب مي آمد مورد كه قبال

استفاده قرار مي گيرد. به عنوان مثال مي توان

اندازه گيري الگوي ترافيك بخشهاي پر جمعيت يك

كشور را نام برد كه دولت مي تواند با استفاده از

آن ، مؤثرترين نحوه استفاده از منابع حمل و نقل را

جهت تسهيل كار تجارت و محيط زيست براي ساكنين

منطقه ايجاد نمايد.

53

فصل دوم

صورتهاي مالي

54

معادله حسابداري

رابطة بين داراييها ، بدهيها و حقوق صاحبان

سرمايه در معادلة حسابداري زير نشان داده

شده است :

داراييها = بدهيها + حقوق صاحبان سرمايه

55

دارايي ها

اموال و حقوق مالي متعلق به هر مؤسسه است كه

قويم به پول و داراي منافع آتي مي باشد. در قابلت

اين تعريف منظور از اموال ، انواع دارايي مشهود و

نقدي قابل لمس و رويت ، مانند : موجودي

مي باشد و ملزومات ، اثاثيه ، ساختمان و غيره

منظور از حقوق مالي ، اقسام ديگر دارايي مانند

مطالبات از اشخاص حقيقي و حقوقي ) حسابهاي

دريافتني ، اسناد دريافتني ( حق اختراع ، سرقفلي و

نظير آن مي باشد.

56

تقسيم داراييها به ترتيب قدرت نقد شوندگي

داراييهاي جاري 1.

داراييهاي ثابت 2.

داراييهاي نامشهود 3.

ساير داراييها4.

57

داراييهاي جاري

داراييهايي كه بيشترين قابليت نقد شوندگي را دارا هستند مانند : تنخواه گردان ، موجودي نقد ، سرمايه

گذاري كوتاه مدت يا موقت ، سرمايه گذاري كوتاه مدت بانكي ، حسابهاي دريافتني ) بدهكاران ( ، ارزش

خالص بازيافتني ، اسناد دريافتني ) سفته ، برات ( ، موجودي كاال و مواد ) مانده مواد ـ كاالي در جريان

ساخت ـ كاالي ساخته شده ـ قطعات و لوازم خانگي ـ موجودي ملزومات ( ، پيش پرداخت اثاثه ، پيش

پرداخت هاي ) كوتاه مدت ( ، پيش پرداخت هزينه بيمه ، پيش پرداخت بيمه اموال و غيره ، درآمد اجاره

دريافتني.

58

داراييهاي ثابت

سرمايه گذاري بلند مدت ، سرمايه گذاري در سهام

عادي ، سپرده بازخريد اوراق قرضه ، سپرده بلند

مدت بانكي ، وجوه سپرده براي توسعه آتي كارخانه

، سپرده مزاياي پايان خدمت ، وام به كاركنان ، پول

ماشين آالت جديد ، پيش پرداخت بلند براي خريد

مدت واحدهاي فرعي ، زمين ، ساختمان ، پيش

پرداخت بلند مدت )داراييهاي سرمايه اي ( ،

داراييهاي بلند مدت استيجاري ، تجهيزات و اثاثه.

59

داراييهاي نامشهود

سرقفلي ، حق االختراع ، حق االمتياز ، عاليم تجاري.

60

ساير داراييها

زمين خريداري شده براي احداث ساختمان در

آينده ، وجوه مسدود شده بانكي ، اسناد دريافتني

بلند مدت ، مخارج تأسيس ، مخارج قبل از بهره

برداري ، مخارج سرمايه اي ، پيش پرداخت بلند

مدت هزينه بيمه ، ماشين آالت از رده خارج و

آماده براي فروش.

61

موجودي نقدي

وجوه نقدي است كه در محل مؤسسه در يك

g مؤسسات صندوق نگهداري مي شود. معموال

اعم از بازرگاني و غير بازرگاني مبالغ عمده

وجوه نقد را در بانك نگهداري مي كنند كه تحت

ي مهمين عنوان و ) بانك ( در حسابها منعكس

گردد و جزء داراييهاست.

62

حسابهاي دريافتني

اين حسابها نشان دهنده ميزان مطالبات

مؤسسه از افراد و مؤسساتي است كه به

مؤسسه بدهكار هستند ولي براي بدهي خود

اسناد تجارتي ) مانند سفته و برات ( به

مؤسسه نداده اند.

63

اسناد دريافتني

اسناد دريافتني ) اسناد وصولي ( اسنادي ، از

قبيل سفته و برات مي باشند كه مي بايست

وجوه مربوط به آنها در موعد ) سر رسيد (

معين توسط بدهكاران مؤسسه تأديه گردد.

64

ملزومات

آن دسته از مواد و لوازمي را گويند كه بطور

روزانه مقداري و يا تعدادي از آنها مصرف مي

لوازم التحرير. شود. مانند :

65

اثاثه

منظور از اثاثه وسايلي از قبيل ميز ، صندلي ،

قفسه ،ماشين تحرير ، ماشين حساب و غيره

است.

66

ساختمان

محلي است كه مؤسسه در آن مستقر مي باشد و

وسايل ، مدارك و اسناد مربوط به فعاليتهاي مالي

در آن نگهداري مي گردد. اين نوع داراييها از اقالم

مصرف نشدني به شمار مي آيند ، كه به تدريج

مستهلك مي شوند ، تا روزي كه غير قابل استفاده

گردند ) داراييهاي ثابت (. بايد توجه داشت كه اقالم

مربوط به داراييها ، با قيمت تمام شده ) نه با قيمت

روز در بازار ( در دفاتر ثبت گرديده ، با همان ارزش

در صورت حسابهاي مالي منعكس مي شوند.

67

بدهي ها

مبالغي كه يك مؤسسه به افراد و مؤسسات ديگر

بدهكار است و يا كليه مبالغي كه بازپرداخت آنها

در تاريخهاي معين بر عهدة مؤسسه است ، بدهي

ناميده مي شود. به عبارت ديگر بدهي ادعا يا حق

مالي طلبكاران نسبت به داراييهاي يك مؤسسه

است و اين حق نسبت به داراييهاي معيني نمي

باشد ، بلكه نسبت به كل داراييهاست.

68

بدهي هادسته بندي

بدهي هاي جاري يا كوتاه مدت )مانند

حسابهاي پرداختني (

بدهي هاي غير جاري يا بلند مدت ) مانند

اسناد پرداختني (

69

بدهي هاي جاري

اضافه برداشت بانكي ، حسابهاي پرداختني

) بستانكاران ( ، مالياتهاي تكليفي ، اسناد پرداختني

كوتاه مدت ، پيش دريافت از مشتريان ، ذخيره

ماليات بر درآمد ، ذخيره مزاياي پايان خدمت

كاركنان ، كارمزد وامها ، سود تضمين شده

پرداختني ، وامهاي پرداختني حصه جاري.

70

بدهي هاي غير جاري )بلند مدت(

اوراق قرضه پرداختني ، وام بلند مدت پرداختني ،

بهره پرداختني وام بلند مدت ، حصه هاي وام بلند

مدت ، حصه هاي غير جاري ذخيره ماليات ، حصه هاي

غير جاري پايان خدمت كاركنان ، كمكهاي بالعوض

دولت به شكل دارايي بلند مدت ، مانده تخصيص

نيافته سود حاصل از تغيير اقالم ارزي بلند مدت.

71

حقوق صاحبان سرمايه

حقوق صاحبان سرمايه عبارتست از حقوق

صاحب يا صاحبان مؤسسه نسبت به دارايي

مؤسسه مذكور ، در واقع وقتي بدهيها را از

داراييها كسر نماييم ، مانده را حقوق صاحبان

سرمايه مي نامند.

72

ترازنامه يا صورت وضعيت مالي

ترازنامه يا بيالن عبارتست از صورتي از وضع

g مالي يك مؤسسه كه در يك تاريخ معين ) غالبا

آخرين روز ماه يا سال ( نشان مي دهد و به

همين دليل به آن صورت وضعيت مالي نيز گفته

مي شود.

73

فرم ترازنامه يك مؤسسه

Ä R»¹Z¿� �Ä»Z¿ Ye� �

xËZe�29/12--/13

:ZÆÌËY Y{� :ZÆÌÅ|]

ÊÀf§ZË {ÉZÆ]Z u,|¬¿ÄmÁ|À¿Z«� � (É ZmÉZÆÌËY Y{� �Á… )

**ÁÊÀfyY{ aÉZÆ]Z u|À¿Z«� � (É ZmÉZÅÊÅ|]�… ) **

Á½Z¼fyZ ¾Ì« |À¿Z«� � (d]ZiÉZÆÌËY Y{�… ) **c |«|À]ÊÀf§ZË {{ZÀ Y|À¿Z«� � (É Zm Ì£ÉZÅÊÅ|]� �

Á… ) **

) YfyÓYªuÁʸ» |À¿Z«� � � � ({ÂÆ«Z¿ÉZÆÌËY Y{� � **ZÅÊÅ|] ¼n«� **

Ã|ÀËM {gY|uYÉY ]¾Ì« |Ë y|À¿Z«� � � � (ZÆÌËY Y{ ËZ� � � )

**ÄËZ« ½ZuZ ©Â¬u� � � **

ZÆÌËY Y{ ¼n«� � **ÄËZ« ½ZuZ ©Â¬uÁZÅÊÅ|] ¼n«� � � � **

74

مثال

مؤسسه خدماتي سعيدي اطالعاتي به شرح زير دارد ريال حسابهاي 000/20 ريال وجه نقد ، 000/15 : داراييها شامل

ريال ساختمان.000/140 ريال زمين ، 000/60دريافتني ، ريال 000/25 ريال حسابهاي پرداختني ، 000/30 : بدهيها شامل

ريال پيش دريافت از مشتري.000/15اسناد پرداختني ، ريال مي باشد. 000/165 : حقوق صاحبان سرمايه شامل

ترازنامه مربوطه آن بصورت زير است : Ä R»¹Z¿� �Ä»Z¿ Ye� �

xËZe�29/12 - -/13

:ZÆÌËY Y{� :ZÆÌÅ|]

)©Á|À� (|¬¿ÄmÁ000/15 ÊÀfyY{ aÉZÆ]Z u� �000/30

ÊÀf§ZË {ÉZÆ]Z u� �000/20 ÊÀfyY{ a{ZÀ Y� �000/25

¾Ì« �000/60 É f « Yd§ZË { Ìa� � � � �000/15

½Z¼fyZ �000/140 ÄËZ« ½ZuZ ©Â¬u� � �000/165

ZÆÌËY Y{ ¼n«� �000/235 ÄËZ« ½ZuZ ©Â¬uÁZÅÊÅ|] ¼n«� � � �000/235

75

مثال تأثير سرمايه گذاري نقدي اوليه بر

معادله حسابداري

چنانچه در مؤسسه اي جمع داراييها ريال و جمع سرمايه 000/000/14 ريال باشد مجموع بدهيها چقدر 000/000/11

خواهد بود؟

دارايي = بدهي + سرمايه

= بدهي + 000/000/14بدهي = 000/000/3000/000/11

76

صورت سود و زيان

صورت سود و زيان ، صورتي است كه وضعيت

فعاليتهاي مالي يك مؤسسه و نتيجه آن را در طي

يك دورة مالي نشان مي دهد. ترازنامه وضعيت

مالي يك مؤسسه را در يك تاريخ معين نشان مي

دهد بنابراين بدون وجود صورت سود و زيان نمي

توان از چگونگي فعاليتهاي مالي در طي يك دوره

آگاه گرديد.

77

اطالعاتي كه صورت سود و زيان و ترازنامه يك

مؤسسه نشان ميدهد

صورت سود و زيان مؤسسه قابليت سود آوري

مؤسسه را نشان مي دهد. در حاليكه ترازنامه

اطالعات الزم درمورد قدرت پرداخت بدهيها را

نشان مي دهد.

78

سود يك دوره مالي

در صورتيكه درآمد از ميزان هزينه بيشتر باشد سود داريم.

هزينه ها در طي دورة مالي ـ درآمد در طي دورة مالي = سود ويژه در طي دورة مالي

79

زيان يك دوره مالي

در صورتيكه درآمد از ميزان هزينه كمتر باشد زيان داريم.

درآمد در طي دورة مالي ـ هزينه ها در طي دورة مالي = ) زيان ويژه در طي دورة مالي (

80

درآمد

همانطوريكه از مفهوم عاميانه درآمد بر مي آيد ، به

مبالغي اطالق مي گردد ، كه از ارايه خدمات و

فروش كاال و غيره عايد مؤسسه مي شود. در

صورتيكه اين درآمد به طور نقد عايد شود ، موجب

) صندوق ـ بانك ( افزايش در حساب وجوه نقد

مؤسسه خواهد شد و در صورتي كه تعهد گردد كه

g به مؤسسه پرداخت شود ، موجب افزايش بعدا

حسابهاي دريافتني و يا اسناد دريافتني مؤسسه مي

گردد.

81

هزينه

منظور از هزينه مبالغي است كه جهت كسب درآمد به خرج گرفته مي شود. يعني اگر

مؤسسه كارش را ارايه خدمات است ، براي انجامو ارايه اين خدمات متحمل خرجها و

پرداختهايي مي گردد كه آنها را هزينه مي گويند.

هزينه هاي هر دوره بايد از درآمدهاي همان دوره كسر گردند و اين در واقع بر اساس يكي

از اصول مهم حسابداري ) اصل وضع هزينه هاي يك دوره از درآمد همان

دوره ( مي باشد.

82

مثال ) صورت سود و زيان (

اطالعات زير از شركت تبليغاتي امين در :دست است

كل دريافتي بابت ارايه خدمات تبليغاتي به

ريال000/16مشتريان به مبلغ

دريافت قسمتي از طلب از مؤسسه جهان به

ريال000/4مبلغ

000/4پرداخت حقوق ماهيانه منشي به مبلغ

ريال

ريال 500پرداخت آب و برق مصرفي

83

پاسخ

شركت تبليغاتي امينصورت سود و زيان 13براي مهر ماه سال - -

درآمد : ريال 000/16 دريافت بابت ارايه خدمات تبليغاتي

000/4 دريافت بابت قسمتي از طلب از مؤسسه جهان ريال

كسر مي شود : هزينه ها : 000/4 پرداخت حقوق ماهيانه منشي

ريال ( 500 ) پرداخت آب و برق مصرفي

ريال ريال 500/15 سود ويژه دوره مالي

84

صورت حقوق صاحبان سرمايه

صورت حقوق صاحبان سرمايه ، يكي از صورتهاي

مالي است كه به وسيلة آن ميزبان حقوق صاحبان

سرمايه در انتهاي دورة مالي محاسبه مي گردد.

g صورت حقوق صاحبان سرمايه ، بر خالف معموال

ترازنامه كه وضع مالي مؤسسه را در يك روز معين

نشان مي دهد ، تغييرات سرماية يك مؤسسه را

g يك ماه ، سه ماه و نشان …براي يك دوره ، مثال

مي دهد.

85

فرم گزارشي صورت حقوق صاحبان

سرمايه

سرمايه اول دوره همواره با افزايش خالص سرمايه جمع و از كاهش خالص سرمايه كسر مي گردد.

d¯ ¹Z¿� �d¯ ¹Z¿� �ÄËZ« ½ZuZ ©Â¬uc Â� � � � �ÄËZ« ½ZuZ ©Â¬uc Â� � � � �

Ä]ÊÆfÀ«µZ ÉY ]� �29//| À Y�13 Ä]ÊÆfÀ«µZ ÉY ]� �29//| À Y�13

à Á{µÁYÄËZ«� � � **à Á{µÁYÄËZ«� � � **

Ä¿ZÌ·Z à ËÁ{Â� � � ** Ê·Z«Ã Á{à ËÁ½ZË� � � **

d Y{]� � :{ ʫ ¯� � � ) ** ( d Y{]� � :{ ʫħZ Y� � **

·Zy� ) ÅZ� (ZË ËY§Y� � **·Zy ÅZ� � ) ** (

à Á{½ZËZaÄËZ«� � � ** **

86

حقوق صاحبان سرمايهمنابع

سرمايه گذاريهاي شخصي صاحب يا صاحبان ←

مؤسسه

سود ويژه مؤسسه در طي دورة مالي ←

87

حالت اول

محاسبة حقوق صاحبان سرمايه ، در صورتيكه مؤسسه داراي سود ويژه بوده ، صاحب مؤسسه نيز برداشتي نكرده باشد

مثال : فرض مي كنيم آقاي سعيدي در فروردين ماه يك مؤسسه خدماتي با 13سال ـ ـ ريال تأسيس كرد چنانچه سود 000/000/4سرمايه

ريال باشد و برداشتي 000/300/2ويژه ساليانه وي نداشته باشد حقوق صاحبان سرمايه چقدر است ؟

= حقوق صاحبان 000/000/4 ( + 000/300/2 – 0 = ) 000/300/6سرمايه

88

حالت دوم

محاسبة حقوق صاحبان سرمايه در صورتي كه مؤسسه داراي سود ويژه بوده ، صاحب

مؤسسه نيز برداشتي كمتر از مبلغ سود ويژه نموده باشد

مثال : فرض مي كنيم آقاي سعيدي در فروردين ماه 000/000/4 يك مؤسسه خدماتي با سرمايه13سال ـ ـ

ريال تأسيس كرد چنانچه سود ويژه ساليانه وي 000/000/1 ريال باشد و برداشتي معادل 000/300/2

ريال حقوق صاحبان سرمايه چقدر است ؟

= حقوق صاحبان 000/000/4 ( + 000/300/2 – 000/000/1 = ) 000/300/5سرمايه

89

حالت سوم

محاسبة حقوق صاحبان سرمايه در صورتيكه مؤسسه داراي سود ويژه بوده ، اما صاحب

مؤسسه برداشتي بيش از سود مذكور نموده .باشد

مثال : فرض مي كنيم آقاي سعيدي در فروردين ماه 000/000/4 يك مؤسسه خدماتي با سرمايه13سال ـ ـ

ريال تأسيس كرد چنانچه سود ويژه ساليانه وي 000/500/2 ريال باشد و برداشتي معادل 000/300/2

ريال حقوق صاحبان سرمايه چقدر است ؟

= حقوق صاحبان 000/000/4 ( + 000/300/2 – 000/500/2 = ) 000/800/3سرمايه

90

حالت چهارم

محاسبة حقوق صاحبان سرمايه در صورتيكه مؤسسه داراي زيان بوده ، صاحب مؤسسه نيز در طي دورة مالي مبلغي برداشت نموده باشد

مثال : فرض مي كنيم آقاي سعيدي در فروردين ماه يك مؤسسه خدماتي با 13سال ـ ـ ريال تأسيس كرد چنانچه زيان 000/000/4سرمايه

ريال باشد و برداشتي 000/500ويژه ساليانه وي ريال حقوق صاحبان سرمايه چقدر 000/200معادل است ؟

= حقوق 000/000/4 - ( + 000/500 – 000/200 = ) 000/300/3صاحبان سرمايه

91

تأثير سرمايه گذاري مجدد در محاسبة حقوق صاحبان سرمايه در

پايان دوره مالي

منظور از سرمايه گذاري مجدد ، مبالغي است كه صاحب مؤسسه در طي دورة مالي به

سرمايه مي افزايد.

حقوق صاحبان سرمايه پايان دوره=

) برداشت صاحب مؤسسه طي دوره مالي ـ سود ويژه ( سرمايه گذاري مجدد

+ سرمايه صاحب مؤسسه اول دوره

92

مثال ) سرمايه گذاري مجدد (

يك شركت 13فرض مي كنيم آقاي سعيدي ، در فروردين سال ـ ـ ريال تأسيس نموده است ، در طي 000/000/4خدماتي را با سرماية

ريال به سرماية خود بيفزايد. اگر سود 000/500/1سال نيز معادل ريال باشد و آقاي سعيدي 000/000/2ويژه در طي دورة مالي مبلغ

ريال نموده باشد حقوق صاحبان 000/800برداشت نقدي معادل مبلغ سرمايه در پايان دوره مالي عبارت است از :

حقوق صاحبان سرمايه در پايان دوره مالي=

) برداشت صاحب مؤسسه ـ سود ويژه ( +

سرمايه گذاري مجدد+

سرمايه صاحب مؤسسه

= حقوق صاحبان سرمايه 000/000/4 + 000/500/1 ( + 000/000/2 ـ 000/800) در پايان دوره مالي

93

مثال حالت اول

:تأثير سرمايه گذاري مجدد چنانچه سود داشته باشد

ريـال و سـرمايه 000/000/3سرمايه آقـاي سـعيدي در ابتـداي دوره ذاري مـجدد طي دوره ال000/000/1ـگ ژه طي رـي مي باـشد. ـسود وـي

000/500 رـيالـ و برداـشت ـطي دوره مـعادـل 000/500/1دوره ـمالـي ريــال مي بـاشـد سـرمايـه آقــاي ســعيدـي درـ پايــان دورهـ مــالي عبــارت

است از :

94

مثال حالت دوم

:تأثير سرمايه گذاري مجدد چنانچه زيان داشته باشد

ريال و سرمايه 000/000/3سرمايه آقاي سعيدي در ابتداي دوره مي باشد. زيان ويژه طي ريال000/000/1گذاري مجدد طي دوره

000/200 ريال و برداشت طي دوره معادل 000/000/1دوره مالي ريال مي باشد سرمايه آقاي سعيدي در پايان دوره مالي عبارت است از

:

95

مقايسه برداشت با هزينه هاي مؤسسه

برداشت به منظور استفادة شخصي صاحب يا

صاحبان مؤسسه انجام مي پذيرد و ارتباطي به

عمليات جاري مؤسسه ندارد به همين دليل جزء

هزينه هاي مؤسسه محسوب نمي شود و يك

حساب جداگانه اي دارد.

96

فصل سوم

تجزيه و تحليل و ثبت فعاليتهاي مالي

97

حساب و نحوة ثبت در آن

به طور كلي هر فعالي مالي داراي دو طرف مي

باشد. يعني حداقل بر دو عامل اثر مي گذارد.

g با خريد ملزومات بطور نسيه ، از يك طرف مثال

داراييها ) ملزومات ( و از طرف دير بدهيها

) حسابهاي پرداختني ( دستخوش تغيير مي

شوند.

98

حساب در ساده ترين شكل خود قسمت هاي

(T) يعني حساب تي

( عنوان حساب ، كه مشخص مي نمايد اطالعات متعلق به كداميك از اقالم 1

دارايي ، بدهي ، سرمايه ، درآمد و هزينه است.

( طرف راست حساب در اصطالح حسابداري ) طرف بدهكار ( خوانده مي 2

شود.

( طرف چپ حساب در اصطالح حسابداري ) طرف بستانكار ( خوانده مي 3

شود.

99

بدهكار و بستانكار كردن حساب دارايي

در حساب داراييها همواره افزايش در دارايي را در سمت راست ) بدهكار ( و كاهش در دارايي را در

) بستانكار ( نشان مي دهند. سمت چپ

100

مثال ) حساب دارايي (

فرض كنيد اگر وسيله نقليه اي به طور نقد به مبلغ ريال خريداري گردد نحوه انعكاس آن در 000/000/2

حساب دارايي به صورت زير مي باشد :

101

بدهكار و بستانكار كردن حساب بدهي

در حساب بدهيها همواره افزايش در بدهي در سمت چپ ) بستانكار ( و كاهش در بدهي در سمت

راست) بدهكار ( نشان داده مي شود.

در حساب بدهيها همواره افزايش در بدهي در سمت چپ ) بستانكار ( و كاهش در بدهي در سمت

راست) بدهكار ( نشان داده مي شود.

102

مثال ) حساب بدهي (

فرض كنيد اگر وسيله نقليه اي را به طور نسيه به مبلغ ريال خريداري كنيم نحوه انعكاس آن در 000/000/2

حساب بدهي به صورت زير مي باشد :

103

بدهكار و بستانكار حساب حقوق صاحبان

سرمايه

در حساب حقوق صاحبان سرمايه همواره افزايش در سرمايه در سمت چپ )بستانكار ( و كاهش در سرمايه

شود. در سمت راست ) بدهكار ( نشان داده مي

104

مثال ) حساب سرمايه (

ريال به 000/000/3فرض كنيد اگر مبلغي معادل عنوان سرمايه مؤسسه به حساب واريز شود نحوة

انعكاس آن به صورت زير مي باشد :

105

مانده عادي

در وضعيت نرمال ، ميزان افزايش در هر

حساب بايد از ميزان كاهش در آن بيشتر و در

نتيجة ماندة حساب ، مانده اي مثبت باشد.

ماندة مثبت هر حساب را » مانده عادي « آن

گويند. حساب مي

106

) نمايش حسابهاي ترازنامه اي در معادلة حسابداري و مثال

تهيه ترازنامه آن (

فرض كنيد مؤسسه بازرگاني نويد فعاليتهايي را به شرح زير در طي مهر ماه انجام مي دهد :

ريال جهت 000/000/4ـ اختصاص مبلغ 1ـ خريد نقد يك دستگاه 2سرمايه مؤسسه ريال.000/000/2اتومبيل به مبلغ

000/800ـ خريد نسيه اثاثه اداري به مبلغ 3

ريال 000/100ـ مقداري از اثاثه معادل 4ريال برگشت داده شد

107

پاسخ

ZÆÌËY Y{� =ZÆÌÅ|] +ÄËZ« ½ZuZ ©Â¬u� � �©Á|À� ÄÌ ¬¿ÄÌ Á� É Y{YÄiZiY� ÊÀfyY{ aÉZÆ]Z u� � Ä R«ÄËZ«� � � �

000/000

/4

000/000

/2 000/000/2 000/800 000/100 000/100 000/800

000/000

/4

000/000

/2 000/700 000/700

108

مثال ) تجزيه و تحليل ثبت سرمايه و

دارايي (

آقاي حسيني شركت بازرگاني خود را اول مهر ماه ريال 000/500/3افتتاح مي نمايد با اختصاص مبلغ

جهت سرمايه مؤسسه تجزيه و تحليل اين ثبت به صورت زير مي باشد :

پاسخ : موجودي وجه نقد دارايي افزايش يافته ) بدهكار ( مي

شود و سرمايه نيز افزايش يافته و ) بستانكار ( مي شود

109

حساب هزينه

حساب هزينه افزايش آن در سمت راست

) بدهكار ( و كاهش آن در سمت چپ

) بستانكار ( نشان داده مي شود.

110

حساب درآمد

حساب درآمد افزايش آن درسمت چپ

) بستانكار ( و كاهش آن در سمت راست

) بدهكار ( نشان داده مي شود.

111

مثال ) درآمد (

فرض كنيد ارسال صورت حسابي به مبلغي معادل ريال براي مشتريان ، وجه دريافت نشد ثبت 000/600

آن به شرح زير مي باشد :

112

مثال ) سود ويژه دوره مالي (

فرض كنيد در مؤسسه مازندران ميزان درآمد ساالنه ريال باشد و هزينه هاي آن شامل : هزينة 000/200/1

000/100 ريال ، هزينه تبليغات 000/200حقوق ريال باشد سود ويژه 000/300ريال ، هزينه اجاره

دوره مالي به شرح زير محاسبه مي شود :

113

حساب برداشت

حساب برداشت مانند حساب هزينه عمل مي كند

يعني افزايش آن در سمت راست ) بدهكار ( و

كاهش آن در سمت چپ ) بستانكار ( نشان داده مي

شود. دليل ايجاد حساب برداشت بعنوان حسابي جدا

از هزينه هاي شركت ، استفاده شخصي از داراييهاي

شركت مي باشد كه جدا از هزينه هاي شركت است.

114

هحسابهاي يك مؤسستقسيم بندي

( حسابهاي دارايي1

( حسابهاي بدهي 2

( حسابهاي حقوق صاحبان سرمايه 3

( حسابهاي درآمد 4

( حسابهاي هزينه 5

115

طبقه بندي حسابهاانواع

طبقه بندي حسابها به حسابهاي حقيقي و اسمي

طبقه بندي حسابها به حسابهاي دايمي و موقتي

طبقه بندي حسابها به حسابهاي حقيقي ، شخصي و

اسمي

116

طبقه بندي حسابها به حسابهاي حقيقي و

اسمي

، حسابهاي حقيقي ، شامل حسابهاي داراييبدهي و حقوق صاحبان سرمايه مي باشد.

حسابهاي اسمي ، شامل حسابهاي درآمد وهزينه است كه در تهية صورت سود و زيان

مورد استفاده قرار مي گيرد. در نتيجه مي تواند ، به عنوان

حسابهاي فرعي ، حقوق صاحبان سرمايه به حساب آيد.

117

طبقه بندي حسابها به حسابهاي دايمي و

موقتي

حسابهاي دايمي ، كه ماندة آنها از يك دورة

مالي به دورة مالي بعد انتقال پيدا مي كند.

مانند : حسابهاي دارايي ، بدهي و حقوق

صاحبان سرمايه.

حسابهاي موقتي كه در پايان دورة مالي بسته

مي شوند. مانند : حسابهاي درآمد و هزينه.

118

طبقه بندي حسابها به حسابهاي حقيقي ،

شخصي و اسمي

حسابهاي حقيقي ، شامل حسابهاي دارايي ) به استثناي حسابهاي دريافتني (.

حسابهاي شخصي ، شامل حسابهاي دريافتني ، حسابهاي پرداختني و حساب

سرمايه.

حسابهاي اسمي كه همان حسابهاي موقتي ومربوط به حسابهاي درآمد و هزينه مي باشند

119

كدگذاري حسابها

حسابهاي دارايي در كد گذاري رقم اول سمت

( ، حسابهاي بدهي رقم اول 1چپ آنها ) عدد

سمت چپ آنها

( ، حسابهاي حقوق صاحبان سرمايه 2) عدد

( ، حسابهاي 3رقم اول سمت چپ آنها ) عدد

( ، 4درآمد رقم اول سمت چپ آنها ) عدد

5حسابهاي هزينه رقم اول سمت چپ آنها ) عدد

( مي باشد.

120

مثال ) كدگذاري حسابها (

) رقم سمت چپ الف ( حسابهاي دارايي :آن يك مي باشد (

11صندوق ◊12 حسابهاي دريافتني◊13 اسناد دريافتني ◊

ب ( بدهي : ) رقم سمت چپ آن دو مي باشد (21 حسابهاي پرداختني ◊22 اسناد پرداختني ◊

121

ج ( حقوق صاحبان سرمايه : ) رقم سمت چپ آن سه مي باشد (

31سرمايه ◙32برداشت ◙

د ( درآمد : ) رقم سمت چپ آن چهار مي باشد (41درآمد ◙

هـ ( هزينه : ) رقم سمت چپ آن پنج مي باشد (51هزينه حقوق كارمندان◙52هزينه آگهي ◙

122

دفتر روزنامه

اولين مرحلة حسابداري مرحلة ثبت فعاليتهاست.

در اين مرحله ، اطالعات مربوط به فعاليتهاي مالي

پس از تجزيه و تحليل و تنظيم سندهاي مربوط در

دفتري به نام دفتر روزنامه به ترتيب تاريخ وقوع

ثبت مي گردند. ثبتي كه در دفتر روزنامه انجام مي

شود ، ثبت دو طرفه ناميده مي شود.

123

انواع دفتر روزنامه

دفاتر روزنامه عمومي

دفاتر روزنامه اختصاصي

124

ـ دفاتر روزنامه عمومي :116

ساده ترين ومتداولترين نوع دفتر روزنامه ، دفتريست

كه آن را دفتر روزنامه عمومي يا دفتر روزنامه دو

ستوني مي نامند. اين دفتر داراي دو ستون بدهكار و

بستانكار مي باشد و براي انجام ثبت معامالت در

تجارتخانه و مؤسسات كوچك ، كفايت مي كند. فرم آن

بصورت زير است :

125

دفتر روزنامه اختصاصي

اين دسته از دفاتر بيشتر در مؤسسات بزرگ كه

تعداد معامالت تكراري آنها بسيار زياد است ، مورد

g در حدود هشتاد تا استفاده قرار مي گيرد. معموال

نود درصد كليه فعاليتهاي مالي اين قبيل مؤسسات

را مي توان به چهار گروه تقسيم و هر گروه را در

دفتر روزنامه اختصاصي ثبت كرد.

126

انواع دفتر روزنامه

دفتر روزنامه خريد

دفتر روزنامه پرداختهاي نقدي

دفتر روزنامه فروش

دفتر روزنامه دريافتهاي نقدي

127

مثال ) دفتر روزنامه عمومي دوستوني (

اگر قسمتي از عمليات يك ماهه فروشگاه پيام به شرح زير باشد :

ريال000/12 مهر ـ خريد ملزومات به طور نقد معادل 6 ريال 000/200 مهر ـ خريد وسيله نقليه به طور نسيه معادل 17 ريال000/6 مهر ـ برداشت براي مصارف شخصي معادل 30

128

مثال ) دفتر روزنامه عمومي چهار

ستوني (

فعاليتهاي مالي فروشگاه پيام طي مهر ماه سال ـ ـ به شرح زير مي باشد :13

ريال000/200 مهر ـ پرداخت اجاره ماهيانه معادل 1 ريال 000/90 مهر ـ پرداخت هزينه تبليغات معادل 13

ريال000/900 مهر ـ دريافت وجه از مشتريان بدهكار معادل 15©Á|À [ Z u� �xË Ze�ZÆ]Z u ËZ� � �

Z°Å|]�Z°¿Zf ]� �Á� �ÃZ«s � �¦ � �

Z°Å|]�Z°¿Zf ]� � 000/200 1 7 à ZmYÄÀË Å� � 000/200

à ZmYdyY{ ad]Z]� �

000/90 13 7 c Z¤Ì eÁÊƳMÄÀË Å� 000/90

c Z¤Ì eÄÀË ÅdyY{ ad]Z]� �

000/900 15 7 ÊÀf§ZË {ÉZÆ]Z u� � 000/900

Z°Å|]½ZË f « YÄmÁd§ZË {d]Z]� � � � �

000/900 000/290 ¼m� 000/290 000/900

129

مثال ) ثبت فعاليت ، كد گذاري و مانده

گيري (

فعاليتهاي زير را انجام داد :13شركت پيام در سال ـ ـ

ـ سرمايه گذاري نقدي در ابتداي سال معادل 1 ريال.000/000/4

ريال.000/30ـ خريد ملزومات اداري بطور نقد معادل 2 ريال. 000/200ـ پرداخت اجاره دفتر معادل 3 ريال. 000/20ـ برداشت جهت مصارف شخصي معادل 4

، شماره گذاري و Tمطلوبست : ثبت فعاليتها در حساب تعيين مانده حسابها.

130

¹ZÌaÄËZ« � � :[ Z uà Z¼� � �31 É Y{Yc Z«Á «� � :[ Z uà Z¼� � �15 ©Á|À � :[ Z uà Z¼� � �11

000/000/4( 1 ) (2 )000/30 (1 )000/000/4 000/30( 2 )

000/200( 3 )

000/20( 4 )

000/750/3

131

مثال ) دفتر روزنامه عمومي (

در شركت پاسارگاد 13فعاليتهاي مالي زير در شهريور ـ ـ انجام پذيرفت :

2 ريال. 000/000/7 شهريور ـ سرمايه گذاري نقدي معادل

7 شهريور ـ كسب درآمد حاصل از ارائه خدمات معادل

g به حساب شركت واريز ميگردد.000/500 ريال كه وجه آن بعدا

17 000/200 شهريور ـ پرداخت بدهي به بستانكاران معادل

ريال.

26 ريال.000/50 شهريور ـ انجام هزينه هاي متفرقه معادل

30 ريال.000/150 شهريور ـ پرداخت اجاره ماهيانه معادل

مطلوبست : ثبت در دفتر روزنامه عمومي.

132

133

داليل استفاده از دفتر روزنامه عمومي

كليه فعاليتهاي مالي به ترتيب تاريخ وقوع در دفتر روزنامه - 1

شود. نشان داده مي

ـ كليه اطالعات و توضيحات مربوط به هر يك از داد و ستدها ، به 2

طور يكجا در دفتر روزنامه نشان داده مي شود.

ـ استفاده از دفتر روزنامه در جلوگيري از وقوع اشتباه در 3

كند. عمليات دفتر داري ، كمك مي

134

كليه فعاليتهاي مالي به ترتيب تاريخ وقوع در دفتر روزنامه نشان

داده مي شود

هر صفحة اين دفاتر داراي ستون تاريخ ، متشكل

از روز و ماه مي باشد. در اين ستونها ، فعاليتهاي

مالي به ترتيب تاريخ وقوع ثبت مي گردند. در

نتيجه در هر زمان ، دفتر روزنامه نشان دهندة

كليه فعاليتهاي مالي به ترتيب تاريخ وقوع است.

135

كليه اطالعات و توضيحات مربوط به هر يك از داد و ستدها بطور

يكجا در دفتر روزنامه نشان داده مي شود

چون در ثبت فعاليتهاي مالي در دفاتر روزنامه ،

بدهكار و بستانكار هر حساب تعيين و سپس ثبت

مي گردد ، همچنين شرح مختصري از هر فعاليت

مالي در زير آن ثبت ، نوشته مي شود. لذا در هر

زمان ، مي توان اطالعات مربوط به هر داد و ستد

را به طور يكجا از دفاتر روزنامه استخراج نمود.

136

استفاده از دفتر روزنامه در جلوگيري از وقوع اشتباه

در عمليات دفتر داري

چون هر فعاليت مالي پس از تجزيه و تحليل ) تعيين

بدهكار و بستانكار ( در دفاتر روزنامه ، ثبت مي گردد.

لذا ، عدم تساوي جمع ستونهاي بدهكار و بستانكار در

پايان هر روز ) يا هر داد و ستد ( ما را متوجه اشتباه در

مي نمايد. بعالوه در صورتي كه معامالت ثبت اقالم

g در دفتر كل ثبت بدون ثبت در دفتر روزنامه ، مستقيما

گردند ، در صورت وقوع اشتباهاتي نظير : از قلم

افتادگي ، ثبت مكرر و غيره وسيله اي براي كنترل در

دست نخواهد بود.

137

آرتيكل

آرتيكل عبارتست از ثبت يك فعاليت مالي در دفتر روزنامه.

138

انواع آرتيكل

آرتيكل ساده

آرتيكل مركب

139

آرتيكل ساده

در صورتي كه در نتيجة انجام يك فعاليت مالي ،

يك حساب بدهكار و يك حساب بستانكار گردد

ثبت مربوط را آرتيكل ساده مي گويند.

140

آرتيكل مركب

در صورتي كه در نتيجة انجام يك فعاليت مالي ،

بيش از يك حساب بدهكار ويا بيش از يك

حساب بستانكار شود ثبت مربوط را آرتيكل

مركب مي گويند.

141

مثال ) آرتيكل ساده (

به 13 / ـ ـ 6 / 2چنانچه يك پروژه ساختماني در تاريخ g خريداري گردد ، 000/000/8ارزشي معادل ريال نقدا

ثبت آن در دفتر روزنامه عمومي يك آرتيكل ساده به شرح زير مي باشد :

.. …دفتر روزنامه عمومي ..…صفحه

142

ـ مثال ) آرتيكل مركب ( :132

/ 2چنانچه براي خريد پروژه ساختماني فوق در تاريخ ريال بطور نقد 000/000/3 ، مبلغي معادل 13 / ـ ـ 6

پرداخت شده و مابقي بصورت سفته اي شش ماهه صادر گرديده است. ثبت آن در دفتر روزنامه عمومي

يك آرتيكل مركب به شرح مي باشد :

.. … دفتر روزنامه عمومي ..…صفحه

143

دفتر كل

دفتر كل عبارتست از دفتري كه حسابها پس از

طبقه بندي ، به طور جداگانه در آن نگهداري مي

شوند. اين حسابها ممكن است بصورت صفحات

يك دفتر و يا به صورت كارتها و اوراق آزاد باشد.

البته طبق قانون تجارت ايران ، استفاده از كارت

به عنوان دفتر كل ، مجاز نيست.

144

شكل دفتر كل

متداولترين فرم حسابهاي دفتر كل ، كه نمونه اي از آن « Tدر زير مالحظه مي شود ، در حقيقت همان فرم » است كه هر يك از طرفين آن به چند ستون تقسيم

شده است و قسمتهاي اساسي آن ، به اين شرح مي xËباشد : Ze�xË Ze�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°Å|]�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°¿Zf ]� �

145

چگونگي انتقال مبالغ مربوط به فعاليتهاي مالي از

دفتر روزنامه به دفتر كل

مرحله اول ـ ثبت در دفتر روزنامه عمومي :

در شركت 13 فعاليتهاي مالي زير در ارديبهشت سال ـ ـ خدماتي نويد انجام گرفته است :

2 ارديبهشت ـ سرمايه گذاري به مبلغ ريال.000/000/7

18 ارديبهشت ـ دريافت وجه از مشتريان بابت ريال.000/500ارائه خدمات به ارزشي معادل

30 ارديبهشت ـ پرداخت اجاره ساالنه شركت به ريال.000/600ارزشي معادل

30 ارديبهشت ـ پرداخت حقوق كاركنان در ماه ريال. 000/200خرداد به ارزشي معادل

مطلوبست : ثبت عمليات فوق در دفتر روزنامه عمومي.

146

چون مبلغ اجاره ساليانه پرداخت مي شود بنابراين در پايان سال بايد به *هزينه منظور گردد. در واقع نوعي سپرده به حساب مي آيد و تحت عنوان

حساب پيش پرداخت ، ثبت مي شود و جزء داراييهاست.

147

مرحله دوم ـ انتقال اقالم ثبت شده از دفتر روزنامه

عمومي به دفتر كل

حساب صندوق شماره 11حساب :

xË Ze�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°Å|]�Z°¿Zf ]� �Ã|¿Z«Ìz e� �

2 2 É|¬¿É Y~³ÄËZ«� � � 000/000/7 000/000/7 |]

18 2 ½ZË f « YÄmÁd§ZË {� � � � 000/500 000/500/7 |]

30 2 Ä¿ÓZ Ã ZmYdyY{ a� � � 000/600 000/900/6 |]

30 2 Ä¿ZÌÅZ«©Â¬udyY{ a� 000/200 000/700/6 |]

148

حساب سرمايه شماره 31حساب :

xË Ze�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°Å|]�Z°¿Zf ]� �Ã|¿Z«Ìz e� �

2 2 É|¬¿É Y~³ÄËZ«� � � 000/000/7 000/000/7 ]�

149

حساب پيش پرداخت اجاره 15شماره حساب :

xË Ze�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°Å|]�Z°¿Zf ]� �Ã|¿Z«Ìz e� �

30 2 Ä¿ÓZ Ã ZmYdyY{ a� � � 000/600 000/600 |]

150

حساب درآمد شماره 41حساب :

xË Ze�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°Å|]�Z°¿Zf ]� �Ã|¿Z«Ìz e� �

18 2 ½ZË f « YÄmÁd§ZË {� � � � 000/500 000/500 ]�

151

حساب هزينه حقوق 51شماره حساب :

xË Ze�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°Å|]�Z°¿Zf ]� �Ã|¿Z«Ìz e� �

30 2 Ä¿ZÌÅZ«©Â¬udyY{ a� 000/200 000/200 |]

152

دفتر معين

دفتري است كمكي و فرعي ، كه جزئيات مربوط

به هر حساب دفتر كل ) در صورتي كه آن حساب

، داراي حسابهاي متعدد و جداگانه باشد. ( در آن

نگهداري مي شود. در اين صورت حساب دفتر

كل يك حساب كنترل خوانده مي شود.

153

انواع دفاتر معين

دفتر معين بانك - 1

ـ دفتر معين بدهكاران 2

ـ دفتر معين بستانكاران3

ـ دفتر معين اموال4

154

ويژگيهاي دفاتر معين و نحوه نگهداري

آنها

دفاتر معين از دفاتر قانوني نيستند و مي توانند

g براي به صورت كارتهاي آزاد باشند. معموال

سهولت مراجعه به صفحات دفتر معين ،

حسابها در اين دفاتر به ترتيب حروف الفباء

نگهداري مي شوند.

155

مثال ) دفاتر معين (

قسمتي از فعاليتهاي مالي ، مؤسسه خدماتي ايران در خرداد ماه به شرح زير مي باشد :

1 خرداد ـ ارائه خدمات به فروشگاه ريال به طور نسيه.000/400رفاه به مبلغ

4 خرداد ـ دريافت قسمتي از بدهي از ريال.000/300فروشگاه رفاه به مبلغ

7 خرداد ـ ارائه صورتحساب خدمات به ريال.000/50مؤسسه سهند به مبلغ

مطلوبست : انتقال اقالم ثبت شده به دفاتر معين

156

157

تراز آزمايشي

فهرستي از ماندة حسابهاست كه در فواصل

شود. زماني مختلف تهيه مي

158

انواع تراز آزمايشي

تراز آزمايشي دو ستوني

تراز آزمايشي چهار ستوني

159

يتراز آزمايشقسمت هاي

عنوان تراز آزمايشي ◄

ستون نام حساب ◄

ستون شماره حساب◄

مانده بدهكار◄

مانده بستانكار◄

160

مثال ) تراز آزمايشي دو ستوني (

ماندة حسابهاي مؤسسه خدماتي پيام در پايان سال به شرح زير مي باشد :

ريال 000/000/6صندوق ريال000/400 حسابهاي پرداختني

ريال000/200 ملزومات اداري ريال000/000/5 سرمايه

ريال000/600 پيش پرداخت اجاره ريال000/100برداشت

ريال000/200 اثاثه

ريال000/700/1 درآمد

161

پاسخ

مؤسسه خدماتي پيامتراز آزمايشي

13/ ـ ـ 29/12

162

نحوه تهيه تراز آزمايشي چهار ستوني

براي تهيه تراز آزمايشي چهار ستوني ابتدا بايد

ماندة حسابهاي پايان دوره را با توجه به

g فعاليتهاي جديدي كه صورت گرفته مجددا

محاسبه نماييم. بنابراين طي دو مرحله تراز

آزمايشي چهار ستوني تهيه مي شود مرحله

و مانده گيري و مرحله Tاول ثبت در حسابهاي

دوم تهيه تراز آزمايشي مي باشد.

163

مرحله اول ـ تراز آزمايشي چهار ستوني ) تهيه

( Tحسابهاي

مثال ـ مؤسسه خدماتي پيام در پايان سال فعاليتهاي مالي زير را انجام داده است :

ريال. ) صدور 000/30 اسفند ـ پرداخت هزينه بيمه اتومبيل به مبلغ 1چك (

ريال. 000/20 اسفند ـ پرداخت هزينه هاي متفرقه به مبلغ 9 ريال بابت درآمد.000/150 اسفند ـ دريافت مبلغ 28

در صورتيكه در ابتداي اسفند ماه ، ماندة حسابهاي مؤسسه به شرح زير است:

ريال000/500بانك ريال000/250/1صندوق ريال000/750سرمايه

ريال000/000/1اسناد پرداختني

164

پاسخ

|«M {� :[ Z uà Z¼� � �41 ®¿Z] :[ Z uà Z¼� � �12 ©Á|À � :[ Z uà Z¼� � �11

000/150 ( 28/12 ) Ã|¿Z«000/500 000/30 ( 1/12 ) Ã|¿Z«000/250/1 000/20 ( 9/12 )

(28/12 ) 000/150

Ã|¿Z«000/470 Ã|¿Z«000/380/1

165

مؤسسه خدماتي پيام13/ ـ ـ 29/12تراز آزمايشي

[ Z u¹Z¿�[ ZuÃZ¼� � � Z°Å|] ¼m� �Z°¿Zf ] ¼m� � �Z°Å|]Ç|¿Z»�Z°¿Zf ]Ç|¿Z»� �©Á|À�11 000/400/1 000/20 000/380/1

®¿Z]12 000/500 000/30 000/470

ÊÀfyY{ a{ZÀ Y� �22 000/000/1 000/000/1

ÄËZ« � �31 000/750 000/750

|«M{�41 000/150 000/150

¶Ì «ÂeYļÌ]ÄÀË Å�53 000/30 000/30

Ä» f«ÉZÅÄÀË Å� �59 000/20 000/20

¼m� 000/950/1 000/950/1 000/900/1 000/900/1

166

كشف اشتباهات و تصحيح حسابها

g به منظور كمك در كشف تراز آزمايشي معموالاشتباهات ناشي از عمليات حسابداري مورد

استفاده قرار مي گيرد. اشتباهات حسابداري را نيز مي توان

0به دودسته تقسيم نمود :

اشتباهاتي كه موجب عدم توازن ستونهاي تراز آزمايشي مي شوند.

اشتباهاتي كه در توازن ستونهاي تراز آزمايشي اثري ندارند.

167

اشتباهاتي كه موجب عدم توازن ستونهاي تراز

آزمايشي مي شوند

اشتباه در نقل اعداد از دفتر روزنامه به دفتر كل.*

ثبت مبلغي در بدهكار يك حساب به جاي بستانكار و به *

عكس.

اشتباه در مانده گيري حسابها. *

اشتباه در نقل مبلغ ماندة حسابها به تراز آزمايشي. *

اشتباه در جمع ستون بدهكار و بستانكار تراز آزمايشي.*

انتقال ماندة بدهكار يك حساب به ستون بستانكار تراز *

آزمايشي و به عكس.

168

شيوه هاي پيدا كردن سريع اشتباهات

در صورتيكه جمع ستونهاي بدهكار و بستانكار تراز آزمايشي توازن نداشته باشد ـ تفاوت بين اين دو مبلغ را

بدست مي آوريم زيرا ممكن است در يافتن علت اختالف كمك نمايد و مبلغي از قلم افتاده باشد.

در صورتيكه تفاوت بين جمع ستونهاي بدهكار و بستانكار تراز آزمايشي بر دو قابل قسمت باشد ـ نشاندهندة آن

است كه يك ماندة بدهكار در ستون بستانكار و يا بر عكس ثبت گرديده است.

در صورتيكه تفاوت بين جمع ستونهاي بدهكار و بستانكار تراز آزمايشي بر نه قابل قسمت باشد ـ نشاندهنده آن

است كه امكان دارد دو نوع اشتباه رخ داده باشد.

169

اشتباهاتي كه درتوازن ستونهاي ترازآزمايشي

اثر ندارند

كليه مبالغي كه دربدهكار حسابها ثبت گرديده ، برابر با مبالغي است كه در بستانكار

حسابها ثبت شده است.

مانده بدهكار يا بستانكار حسابها به درستي محاسبه و به تراز آزمايشي نقل شده است.

جمع ستونهاي بدهكار و بستانكار تراز آزمايشي صحيح است.

170

مهمترين اشتباهاتي كه در توازن تراز آزمايشي اثري

نداشته اما دال بر صحت آن نيز نمي باشند

از قلم افتادن ثبت يك يا چند معامله در دفتر روزنامه.

از قلم افتادن نقل چند آرتيكل ثبت شده در دفتر روزنامه به دفتر

كل.

ثبت يك معامله در دفاتر به مبلغي كمتر يا بيشتر از مبلغ واقعي

آن.

بدهكار يا بستانكار كردن يك حساب به جاي حسابي ديگر.

اشتباه يكسان در تعيين ماندة بدهكار يك حساب و ماندة بستانكار

حسابي ديگر.

ثبت بيش از واقع مبلغ يك معامله و ثبت كمتر از واقع مبلغ معامله

ديگر در يك حساب به طوري كه مبلغ اشتباه در هر دو مورد يكسان

باشد.

171

تصحيح اشتباهات و ثبت آنها

تصحيح اشتباهات با توجه به نوع اشتباه و تاريخ كشف آن به سه دسته تقسيم مي شود :

تصحيح اشتباهاتي كه در دورة مالي جاري انجام مي شوند و 1.

نيازي به ثبت آرتيكل جديد جهت اصالح ندارند.

تصحيح اشتباهاتي كه در دورة مالي جاري انجام مي شوند و نياز 2.

به ثبت آرتيكل جديد جهت اصالح دارند.

اشتباهاتي كه در دورة مالي بعد كشف مي شوند. ) خارج از 3.

مبحث كتاب مي باشد. (

172

تصحيح اشتباهاتي كه در دورة مالي جاري كشف مي

شوند و نيازي به ثبت آرتيكل جديد ، جهت اصالح ندارند

اشتباه در نام حساب ، يا مبلغ آن در آرتيكل ⌂ثبت شده در دفتر روزنامه ، كافيست براي

اصالح روي نام يا مبلغ را خط كشيده عنوان يا مبلغ صحيح نوشته شود.

اشتباه در نقل مبلغ از دفتر روزنامه به دفتر ⌂كل كه براي تصحيح آن ، روي مبلغ اشتباه در

دفتر كل خط كشيده و مبلغ صحيح در باالي آن نوشته مي شود.

173

مثال ) بند الف (

فرض مي كنيم كه در ثبت مربوط به خريد اثاثه به طور ريال در دفتر روزنامه حسابدار 18700نقد به مبلغ

g ريال را ثبت كرده باشد اصالح حساب 17800اشتباهابه فرم زير صورت مي گيرد :

174

مثال ) بند ب (

چنانچه حسابدار ثبت را دردفتر روزنامه به درستي انجام داده باشد اما در نقل به دفتر كل اشتباه كرده

باشد ثبت اصالحي زير را داريم :

xË Ze�

Á� �ÃZ«s � �¦ � �Z°Å|]�Z°¿Zf ]� �Ã|¿Z«Ìz e� �

4 2 |¬¿  Ä]ÄiZiY|Ë y� � � 17800 17800 |]

18700 18700

175

تصحيح اشتباهاتي كه در دورة مالي جاري انجام مي

شوند و نياز به ثبت آرتيكل جديد جهت اصالح دارند

g جابجايي در نام حساب داشته حسابدار اشتباها

باشد.

g نام حساب ديگري را ثبت نمايد. حسابدار اشتباها

g مبلغي غير از مبلغ واقعي را ثبت حسابدار اشتباها

نمايد.

176

ـ مثال ) بند الف ( :158

آموزشگاه احسان 13/ ـ ـ 1/2فرض مي كنيم در تاريخ ريال به طور 000/400يك كامپيوتر به ارزشي معادل

نقد خريده باشد :

ثبت غلط :

177

ثبت اصالحي

178

مثال ) بند ب (

آموزشگاه احسان 13/ ـ ـ 1/2فرض مي كنيم در تاريخ ريال به طور 000/400يك كامپيوتر به ارزشي معادل

نقد خريده باشد :

ثبت غلط :

179

ثبت اصالحي

180

مثال ) بند ج (

آموزشگاه احسان 13/ ـ ـ 1/2فرض مي كنيم در تاريخ ريال به طور 000/400يك كامپيوتر به ارزشي معادل

نقد خريده باشد :

ثبت غلط :

181

ثبت اصالحي

182

فصل چهارم

حسابداري كاال

183

واحدهاي اقتصادي انتفاعيتقسيم بندي

واحدهاي اقتصادي انتفاعي تجاري

واحدهاي اقتصادي انتفاعي غير تجاري

184

واحدهاي انتفاعي تجاري

به فعاليتهايي از قبيل توليد ، خريد ، فروش كاال پردازند. و غيره مي

185

حسابداري خريد و فروش كاال در اقسام

يمؤسسات تجار

روش نگهداري حساب كاال روش نگهداري حسابهاي خريد كاال و

فروش كاال به طور جداگانه

186

روش نگهداري حساب كاال

در اين روش حسابي تحت عنوان حساب كاال افتتاح مي شود و كلية عمليات خريدهاي كاال در ستون بدهكار و كلية عمليات فروشهاي كاال در

ستون بستانكار آن ثبت مي شود. نگهداري چنين حسابي نمي تواند مطلوب باشد. زيرا هر گاه بخواهيم سود يا زيان ناويژة حاصل از خريد و فروش را محاسبه نماييم ماندة حساب مزبور

نشاندهندة سود و زيان نخواهد بود. به بيان ديگر وقتي خريد كااليي صورت مي گيرد معادل قيمت خريد حساب كاال را بدهكار و موقع فروش كاال ، معادل مبلغ فروش حساب كاال را بستانكار مي

نماييم.

187

مثال

000/200 تير ماه مبلغ 20شركت تجارتي اميد در ريال كاال به طور نقد خريداري مي نمايد. آرتيكل

مربوطه در دفتر روزنامه عمومي مي بايست به شرح زير ثبت شود

188

مثال

000/200 تير ماه مبلغ 20شركت تجارتي اميد در ريال كاال به طور نقد خريداري مي نمايد. چنانچه

تير ماه به مبلغ 30قسمتي از همين كاال را در ريال به طور نقد بفروشد. آرتيكل مربوطه 000/300

مي بايست به شرح زير ثبت در دفتر روزنامه عموميشود :

189

روش نگهداري حساب كاال براي ثبت نقايص

خريد و فروش

ماندة حساب كاال به دليل ثبت خريدها و فروشها g بدهكار و بستانكار مي گردند بنابراين به دليل بعضا

نگهداري حساب جداگانه براي موجودي كاال در چنين روشي ماندة حساب كاال به تنهايي نمي تواند نمايانگر سود يا زيان ناويژة حاصل از عمليات خريد و فروش

باشد.

به دليل آنكه احتمال دارد در طي دوره ، برگشت از g مي بايست برگشت خريد و فروش صورت گيرد كه لزوما

از خريد را در بستانكار حساب كاال و برگشت از فروش را در بدهكار حساب كاال ثبت نمود ، لذا با حسابهاي خريد

كاال و فروش كاال مخلوط مي گردند و تعيين خريد و فروش خالص در چنين روشي مقدور نخواهد بود.

190

روش نگهداري حسابهاي خريد كاال و فروش

كاال به طور جداگانه

براي ثبت معامالت مربوط به خريد و فروش

كاال در اين روش حسابهاي جداگانه اي براي

خريد و فروش و حسابهاي وابسته به آن

نگهداري مي شود.

191

حسابداري خريد كاال

مؤسساتي كه به خريد و فروش كاال اشتغال دارند ، كاالهايي را كه به منظور فروش خريداري مي كنند ، در

حساب خريد ثبت مي نمايند. افزايش در اين حساب بدهكار و كاهش در آن بستانكار است به عبارتي صرف

كردن وجه نقد به حساب مي آيد و مانند هزينه عمل مي كند. در نتيجه ماندة عادي حساب خريد ماندة

بدهكار مي باشد.

192

نحوة ثبت خريد نقدي كاال

زمانيكه خريد نقدي صورت گيرد حساب خريد بدهكار و حساب صندوق )بانك ( بستانكار مي گردد.

193

نحوة ثبت خريد نسيه كاال

زمانيكه خريد نسيه صورت گيرد حساب خريد بدهكار و حساب حسابهاي پرداختني بستانكار مي گردد.

194

مثال ) حسابداري خريد نقدي كاال (

معادل 2 / 6فرض كنيد كه فروشگاه رفاه در تاريخ ريال كاال از فروشگاه پيام به طور 000/000/3مبلغ

نقد خريداري نمايد. ثبت آن در دفتر روزنامه فروشگاه رفاه به شرح زير مي باشد :

195

مثال ) حسابداري خريد نسيه كاال (

معادل 2 / 6فرض كنيد كه فروشگاه رفاه در تاريخ ريال كاال از فروشگاه پيام به طور 000/000/3مبلغ

نسيه خريداري نمايد. ثبت آن در دفتر روزنامه فروشگاه رفاه به شرح زير مي باشد :

196

تذكر

بايد توجه داشت كه با خريد يك دارايي

( حساب مربوط به همان …) ملزومات ، اثاثه و

دارايي بدهكار

ميگردد و نه حساب خريد. زيرا اين حساب فقط

اختصاص به خريد كاالهايي دارد كه به منظور

فروش خريداري شده اند.

197

مثال

آقاي محمدي اقدام به خريد نقدي يك دستگاه ماشين ريال نمود نحوه ثبت آن به 000/500/3آالت به مبلغ

شرح زير است :

198

دفاتر روزنامه ويژة حساب خريد

دفتر روزنامه اختصاصي خريد

دفتر روزنامه پرداختهاي نقدي

199

دفتر روزنامه اختصاصي خريد

دفتر روزنامه اختصاصي خريد ، يك دفتر ثبت

اوليه مي باشد كه به منظور ثبت خريدهاي

نسيه طراحي گرديده است. در اين دفتر فقط

خريد هاي نسيه ثبت مي گردد.

200

فرم دفتر روزنامه اختصاصي خريد

201

دفتر روزنامه پرداختهاي نقدي

اين دفتر روزنامه براي ثبت پرداختهاي نقدي

مي باشد كه شامل ستونهاي حسابهاي

پرداختني ، خريد نقدي ، حسابهاي متفرقه براي

ثبت ارقام بدهكار و تخفيفات خريد و وجوه نقد

براي ثبت ارقام بستانكار مي باشد.

202

فرم دفتر روزنامه پرداختهاي نقدي

xË Ze�ÉZÆ°qà Z¼� �à {Z� �

|¿Â Ì« Z°Å|]ÄÊËZÆ]Z u� � �

¦��Ä» f«ÉZÆ]Z u� �Z°Å|]�

ÊÀfyY{ aÉZÆ]Z u� �Z°Å|]�

|Ë y�Z°Å|]�

É|¬¿c ZÌ ze

Z°¿Zf ]� �ÃÂmÁ

Z°¿Zf ]� �

203

هزينه هاي مستقيم خريد

هزينه هاي مستقيم خريد از قبيل : ) حقوق و عوارض گمركي ، هزينه حمل و نقل و غيره ( مي باشند و مانند

هزينه افزايش آن در بدهكار نشان داده مي شود و ماندة عادي آن ماندة بدهكار است.

204

مثال ) هزينه هاي مستقيم خريد (

فرض كنيد فروشگاه رفاه ، جهت حمل كاالي خريداي ريال پرداخت كند اين فعاليت 000/50شده خود مبلغ

مالي به صورت زير ثبت مي گردد :

205

قيمت تمام شده كاالي خريداري شده

براي بدست آوردن قيمت تمام شدة كاالي خريداري شده به طريق زير عمل مي نماييم :

خريد در طي دوره ***

اضافه مي شود : هزينة حمل كاالي خريداري شده ***

قيمت تمام شدة كاالي خريداري شده ***

206

مثال

چنانچه شركت خزر خريد طي دوره اي معادل 000/7 ريال داشته و هزينه حمل آن 000/520

000/12ريال و هزينه گمرك و و عوارض آن ريال باشد قيمت تمام شدة كاالي خريداري

شده بصورت زير محاسبه مي شود :

هزينه هاي مستقيم خريد + خريد = قيمت تمام شدة كاالي خريداري شده

= قيمت تمام شدة كاالي 000/520 ( + 000/12 + 000/7) خريداري شده

= قيمت تمام شدة كاالي خريداري شده000/539

207

حساب برگشت از خريد

حساب برگشت از خريد زماني افتتاح مي شود كه كااليي به دليل معيوب بودن برگشت داده شود يا اينكه كاالي سفارش داده شده با كاالي دريافت شده تفاوت

داشته باشد. اين حساب كاهندة حساب خريد بوده و ثبت مربوطه آن عكس خريد مي باشد.

208

نحوة ثبت برگشت از خريد به صورت

نقدي

209

نحوة ثبت برگشت از خريد به صورت

نسيه

210

مثال ) برگشت از خريد به صورت نقد (

000/500فرض كنيد فروشگاه رفاه مبلغي معادل ريال از كاال به 000/50ريال كاال خريده باشد كه مبلغ

دليل مطابقت نداشتن با سفارش برگشت داده شد g پرداخت ميگردد. اين فعاليت مالي به وجه آن نقدا

صورت زير ثبت ميگردد :

211

مثال ) برگشت از خريد (

000/500فرض كنيد فروشگاه رفاه مبلغي معادل ريال از كاال به 000/50ريال كاال خريده باشد كه مبلغ

دليل مطابقت نداشتن با سفارش برگشت داده شد و g پرداخت گردد. اين فعاليت مالي قرار شد وجه آن بعدا

به صورت زير ثبت مي گردد :

212

حساب تخفيفات نقدي خريد

ممكن است خريدار به علت عيب و نقص بخشي از كاالي خريداري شده ، تقاضاي تخفيف در قيمت را

داشته باشد ، در اين صورت حساب تخفيفات نقدي خريد مانند برگشت از خريد عمل كرده و ماندة عادي

آن بستانكار است. به عبارتي برگشت از خريد و تخفيفات نقدي خريد هر دو كاهندة حساب خريد مي

باشند.

213

مثال ) تخفيفات نقدي خريد (

فرض كنيد شركت آلفا كااليي را به طور نسيه به مبلغ ريال خريداري كرده است كه مبلغي معادل 000/12

ريال تخفيف نقدي خريد داشته است. فعاليت 000/1مالي مزبور به صورت زير ثبت مي گردد :

214

خريد خالص

215

مثال ) خريد خالص (

فرض كنيد بهاي تمام شده كاالي خريداري شده ريال باشد و برگشت از 000/60شركت آلفا

ريال و 000/7خريد و تخفيفات معادل ريال 000/2تخفيفات نقدي خريد معادل

باشد.محاسبة خريد خالص به شرح زير است :

قيمت تمام شده كاالي – ( تخفيفات نقدي خريد + برگشت از خريد و تخفيفات ) خريداري شده = خريد خالص

خريد خالص = 000/60 – ( 000/7 + 000/2 )

خريد خالص = 000/51

216

حسابداري فروش كاال

درآمد در مؤسساتي كه به خريد و فروش كاال اشتغال دارند ، از طريق فروش كاالي خريداري شده حاصل

مي گردد. بنابراين حساب فروش همانند درآمد عمل كرده ، افزايش آن بستانكار و كاهش آن بدهكار مي

شود. ماندة عادي حساب فروش ماندة بستانكار است.

217

فروش كاال به صورت نقد

زمانيكه فروش نقد كاال صورت مي گيرد حساب فروش بستانكار و حساب صندوق

) بانك ( بدهكار مي شود.

218

فروش كاال به صورت نسيه

زمانيكه فروش نسيه كاال صورت مي گيرد حساب فروش بستانكار و حساب ، حسابهاي دريافتني بدهكار

مي شود.

219

مثال ) فروش نقد كاال (

فرض كنيد فروشگاه رفاه موجودي كاالي خود را معادل ريال به طور نقد به فروش رسانده 000/80مبلغ

است. فعاليت مالي مزبور به صورت زير ثبت مي گردد :

220

مثال ) فروش نسيه كاال (

فرض كنيد فروشگاه رفاه موجودي كاالي خود را معادل ريال به طور نسيه به فروش رسانده 000/80مبلغ

است. فعاليت مالي مزبور به صورت زير ثبت مي گردد :

221

حسابهايي كه در حسابداري فروش كاال مورد استفاده

قرار مي گيرند

حساب فروش كاال

حساب برگشت از فروش

حساب تخفيفات نقدي فروش

فروش خالص

222

حساب برگشت از فروش

در صورت برگشت كاالي فروخته شده به جاي بدهكار كردن حساب فروش ، حساب برگشت از فروش

بدهكار مي شود. اين حساب بر عكس حساب فروش عمل كرده و كاهندة فروش مي باشد و ماندة عادي آن

ماندة بدهكار است.

223

نحوة ثبت برگشت از فروش به صورت

نقد

224

نحوة ثبت برگشت از فروش به صورت

نسيه

225

مثال ) برگشت از فروش نقدي (

فرض كنيد در مؤسسه انوري قسمتي از كاالي فروخته g برگشت داده شده 000/200شده را به مبلغ ريال نقدا

است. فعاليت مالي مزبور به صورت زير ثبت مي گردد :

226

مثال ) برگشت از فروش نسيه (

فرض كنيد در مؤسسه انوري قسمتي از كاالي فروخته ريال برگشت داده شده 000/200شده را به مبلغ

g پرداخت مي گردد. فعاليت مالي است كه وجه آن بعدامزبور به صورت زير ثبت مي گردد :

227

حساب تخفيفات نقدي فروش

اين تخفيف كه توسط فروشنده به خريدار داده مي شود در دفاتر فروشنده تحت عنوان تخفيفات نقدي فروش ثبت مي گردد. اين حساب مانند برگشت از

فروش ماندة عادي آن بدهكار مي باشد.

228

مثال ) تخفيفات نقدي فروش (

فرض كنيد شركت آلفا كااليي را به طور نسيه به مبلغ 000/1 ريال فروخته است كه مبلغي معادل 000/12

ريال تخفيف نقدي فروش داشته است. فعاليت مالي مزبور به صورت زير ثبت مي گردد :

229

فروش خالص

فروش خالص=

فروش در طي دورة مالي–

) تخفيفات نقدي فروش + برگشت از فروش و تخفيفات (

230

مثال ) فروش خالص (

فرض كنيد شركت خزر مبلغي معادل ريال فروش در طي دورة مالي 000/000/2

داشته باشد و برگشت از فروش و تخفيفات ريال و تخفيفات نقدي فروش 000/40معادل ريال باشد. فروش خالص 000/20معادل

عبارتند از :

فروش = 000/000/2 – ( 000/40 + 000/20 )خالص

فروش خالص = 000/940/1

231

فرم گزارشي تهيه فروش خالص

****فروش ناخالص كسر مي شود :

**برگشت از فروش و تخفيفات **تخفيفات نقدي فروش

) ** ( ***فروش خالص

232

دفترروزنامه اختصاصي فروش

يك دفتر ثبت اوليه است كه به منظور ثبت

فروشهاي نسيه طراحي گرديده است.

233

فرم دفتر روزنامه اختصاصي فروش

234

دفتر روزنامه دريافتهاي نقدي

اين دفتر روزنامه براي ثبت دريافتهاي نقدي يك

مؤسسه مورد استفاده قرار مي گيرد.

235

فرم دفتر روزنامه دريافتهاي نقدي

236

هزينه حمل كاالي فروش رفته

در برخي موارد مؤسسه بايد پرداخت هزينه حمل كاال تا مؤسسه خريدار را تقبل نمايد. اين هزينه با هزينه حمل كاالي خريداري شده فرق دارد. زيرا هزينة حمل كاالي

خريداري شده در محاسبة قيمت تمام شده كاالي خريداري شده تأثير دارد در حاليكه هزينه حمل كاالي

فروش رفته جزء هزينه هاي فروش بوده و در صورت سود و زيان و براي محاسبة سود ويژة عملياتي برآورد

مي گردد

237

مثال ) هزينه حمل كاالي فروش رفته (

فرض كنيد در شركت نويد قيمت تمام شده ريال و هزينه 000/000/9كاالي فروش رفته

000/200حمل كاالي فروش رفته آن معادل ريال باشد. سود ويژة شركت از فروش كااليش

به شرح زير است :

قيمت تمام شده كاالي فروش –هزينه حمل كاالي فروش رفته رفته = سود ويژة شركت

= سود ويژة شركت000/000/9 – 000/200

238

انواع تخفيفات در مؤسسات تجاري

مهمترين نوع تخفيفات در مؤسسات تجاري عبارتست از :

تخفيفات تجاري

تخفيفات بر اساس توافق طرفين

تخفيفات به دليل عيب و نقص كاال

تخفيفات نقدي خريد يا فروش

239

تخفيفات تجاري

g ، مؤسسات تجاري براي باال بردن ميزان معموال

فروش ، در زمانهاي مختلف تخفيفاتي براي

مشتريان خود در نظرمي گيرند. به عبارتي اين

تخفيفات در فروشهاي باال براي مشتريان صورت

مي گيرد و متفاوت مي باشد. تخفيفات تجاري در

دفاتر ثبت نمي گردند زيرا فعاليتهاي مالي به

قيمت تمام شده در دفاتر ثبت مي شوند و نه به

قيمت روز در بازار.

240

تخفيفات بر اساس توافق طرفين

گاهي خريدار و فروشنده بر سر قيمتي با

يكديگر توافق مي كنند. اين نوع تخفيفات نيز به

همان دليلي كه در مورد تخفيفات تجاري گفته

شد ، در دفاتر ثبت نمي گردند.

241

تخفيفات به دليل عيب و نقص كاال

گاهي خريدار پس از دريافت كاالي خريداري شده متوجه

عيب و نقصي در آن مي شود و يا در مي يابد كه با نمونة

سفارش داده شده مطابت ندارد. در اين صورت كاال

برگشت داده مي شود ، در نتيجه تخفيفي نيز در حساب

برگشت از خريد ثبت مي گردد. به همين دليل اين

حساب را برگشت از خريد و تخفيفات گويند.

242

مثال ) برگشت از خريد و تخفيفات (

مؤسسه مرند قسمتي از كااليي را كه طي سفارشي از

فروشگاه پيام خريداري نمود بدليل عدم مطابقت

000/200برگشت داده و در عوض تخفيفي معادل

g دريافت مي دارد. ثبت اين فعاليت مالي به ريال نقدا

شرح زير است :

243

تخفيفات نقدي خريد و فروش

گاهي اوقات مؤسسات تجاري براي پرداخت زودتر

از موعد و پيشگيري از عدم پرداخت به موقع از

تخفيفات نقدي استفاده مي كنند. اين تخفيفات در

دفاتر خريدار در بستانكار حسابي به نام تخفيفات

نقدي خريد و در دفاتر فروشنده در بدهكار حسابي

به نام تخفيفات نقدي فروش به ثبت مي رسد.

ماندة عادي حساب برگشت از خريد بستانكار و

ماندة عادي حساب برگشت از فروش بدهكار است.

244

شرط فروش

در فروش نسيه ، فروشندگان كاال مدتي را

براي دريافت طلب ناشي از فروشكاال به طور

نسيه براي مشتريان خود تعيين مي نمايند ، كه

به آن شرط فروش گفته مي شود.

245

مثال شرط فروش نسيه

% تخفيف به شرط پرداخت 2 روزه ، 30نسيه

( 10% / 2 ، 30تا روز دهم : ) ن /

246

نحوة ثبت تخفيف شرطي در دفتر روزنامه

عمومي فروشنده

مثال : فرض كنيد ، تجارتخانة سهند در تاريخ دوم تير ( به 10% / 2 ، 60كااليي را با شرط فروش ) ن /

به تجارتخانة نويد بفروشد.000/000/3قيمت

247

نحوة ثبت تخفيف شرطي در دفتر

روزنامه عمومي خريدار

طبق مثال فوق نحوة ثبت در دفتر روزنامه خريدار به شرح زير است :

248

در مثال فوق چنانچة تجارتخانة نويد در تاريخ تير ماه بدهي خود را به تجارتخانة سهند 12

بپردازد آنگاه ثبت زير را داريم :

249

ارزيابي موجودي كاال در پايان دوره

به طور كلي دو روش براي محاسبة موجودي كاال مورد استفاده قرار مي گيرد :

روش محاسبة دايمي موجودي كاال

روش محاسبة ادواري موجودي كاال

250

روش محاسبة دايمي موجودي كاال

در اين روش حسابي به نام موجودي كاال در دفاتر افتتاح مي گردد و كلية خريدهاي كاال در بدهكار اين

حساب به ثبت مي رسند. همچنين در اين روش حسابهايي مانند برگشت از خريد و تخفيفات نقدي خريد

نيز نگهداري نمي شوند بلكه هزينه هاي مستقيم خريد در بدهكار حساب موجودي كاال و برگشت از خريد و

تخفيفات و تخفيفات نقدي در بستانكار حساب موجودي كاال ثبت مي شوند. در هر لحظه تعداد و ارزش

موجودي كاال مشخص بوده ، نيازي به ارزيابي نمي باشد. اين روش براي مؤسساتي كه تعداد كاالي مورد

معاملة آنها كم ولي داراي ارزش زياد مي باشند مناسب است. اما در مؤسساتي كه حجم خريد و فروش بسيار

زياد دارند مانند سوپر ماركت قابل استفاده نيست.

251

روش دايمي موجودي كاالTفرم

252

روش محاسبة ادواري موجودي كاال

در اين روش كلية خريدهاي كاال ، در حسابي به

نام خريد ثبت مي شود. همچنين حسابهاي

جداگانه اي براي هزينه هاي مستقيم خريد ،

برگشت از خريد و تخفيفات و تخفيفات نقدي

خريد نگهداري مي شود. ) عكس روش دايمي (

253

عمده ترين روشهاي قيمت گذاري موجودي كاال

) روش ادواري (

FIRST IN – FIRST) روش اولين صادره از اولين وارده

OUT ) FIFO

LAST IN – FIRST) روش اولين صادره از آخرين وارده

OUT ) LIFO

روش ميانگين با اعمال ضريب ) ميانگين موزون (

روش اقل قيمت تمام شده يا قيمت روز يا بازار

254

FIRST IN – FIRST) روش اولين صادره از اولين وارده

OUT ) FIFO

مفهوم اين روشاين است كه كاالهايي كه اول

وارد انبار شده اول از انبار خارج گردد و در نتيجه

كاالهايي كه در پايان دوره در انبار باقي مي ماند

همان كاالهايي هستند كه آخر وارد انبار شده و با

قيمت جديد نيز خريداري شده است

255

(FIFOمثال ) روش

موجودي يكي از اقالم انبار مؤسسه ارمغان در پايان عدد مي باشد اطالعات ديگر در مورد اين 500دوره

كاال به شرح زير است :

256

عدد موجودي پايان دوره 500اگر بخواهيم قيمت را طبق روش فايفو اولين صادره از اولين وارده تعيين كنيم بر اساس اين فرضيه قيمت موجودي

باقيمانده به شرح زير محاسبه مي شود :

00/16 = 4 * 400

500/2 = 25 * 100

000/16 + 500/2 = 500/18ارزش موجودي پايان دوره

000/27 – 500/18 = 500/8ارزش كاالي مصرف شده

257

LIFO ( LAST IN – FIRST OUT) روش اولين صادره از آخرين وارده

اين است كه كاالهايي كه اول مفهوم اين روش

وارد انبار شده اول از انبار خارج گردد و در نتيجه

كاالهايي كه در پايان دوره در انبار باقي مي ماند

همان كاالهايي هستند كه آخر وارد انبار شده و با

قيمت جديد نيز خريداري شده است.

258

( LIFOمثال ) روش

موجودي يكي از اقالم انبار مؤسسه ارمغان در پايان عدد مي باشد اطالعات ديگر در مورد اين 500دوره

كاال به شرح زير است :

259

عدد موجودي پايان 500اگر بخواهيم قيمت دوره را طبق روش اليفو اولين صادره از آخرين

وارده وارده تعيين كنيم بر اساس اين فرضيه قيمت موجودي باقيمانده پايان دوره و ارزش

مي كاالي مصرف شده به شرح زير محاسبهشود :

000/6 = 20 * 300

000/5 = 25 * 200

ارزش كاالي پايان دوره 000/11 = 000/5 + 000/6ارزش كاالي مصرف شده 000/16 = 000/11

– 000/27

260

روش ميانگين موزون

در اين روش ميانگين قيمت هر واحد ، از تقسيم قيمت

تمام شدة كاالي آماده براي فروش به تعداد كاالهاي آماده

براي فروش محاسبه مي گردد. حاصل اين تقسيم بهاي

ميانگين موزون هر واحد كاال را مشخص مي نمايد كه

براي محاسبة ارزش موجودي پايان دوره و قيمت تمام

شدة كاالي فروش رفته مورد استفاده قرار مي گيرد.

262

روش اقل بهاي تمام شده يا قيمت بازار

در اين روش حسابدار از دو قيمت تمام شدة

كاال و قيمت بازار هر كدام كه كمتر بود مبناي

قيمت گذاري قرار مي دهد.

263

قيمت تمام شده كاالي فروش رفته

براي به دست آوردن قيمت تمام شدة كاالي فروش رفته بايستي بعد از ارزشيابي موجودي پايان دوره طبق روشهاي ارزشيابي از قيمت تمام شدة كاالي

آماده براي فروش كسر گردد :

****قيمت تمام شده كاالي آماده براي فروش

) ** ( كسر مي شود : موجودي كاالي پايان دوره

**قيمت تمام شده كاالي فروش رفته

264

چگونگي افتتاح حساب موجودي كاال و اصالح اين حساب ) در

سيستم ادواري(

هر گاه يك مؤسسه تجاري آغاز به كار نمايد ، در

پايان اولين دورة مالي ، حسابي به نام موجودي

كاال در دفاتر افتتاح مي كند ، كه ارزش موجودي

كاال پس از ارزيابي از يك طرف در بدهكار آن و

از طرف ديگر در بستانكار حساب خالصه سود و

زيان به ثبت مي رسد. نتيجة اين حساب به عنوان

سود و زيان ويژة دوره مالي به حساب سرمايه

انتقال مي يابد.

265

نحوة بستن حساب موجودي كاال و افتتاح آن در

سال جديد

ابتدا فعاليت موجودي كاالي ارزيابي شده را در دفتر

روزنامه شركت ثبت كرده ، در مرحله دوم حساب

موجودي كاالي ابتداي دوره به خالصه حساب سود و

زيان بسته مي شود و در مرحله سوم ثبت حساب

موجودي كاالي پايان دوره ارزيابي شده با خالصه

حساب سود و زيان متقابل مي شود.

266

انتقال موجودي كاال به خالصه حساب سود و مثال )

( زيان

مرحله اول ـ

فروشگاه اميد موجودي 13فرض كنيد در پايان سال ـ ـ

ريال ارزيابي گرديده باشد. 000/000/2كاال به ميزان

در اين تاريخ آرتيكل زير جهت ثبت موجودي كاال در دفتر

روزنامه عمومي فروشگاه نوشته مي شود :

267

مرحله دوم ـحساب فوق در طي سال بدون تغيير باقي مي ماند.

در پايان سال پس از ارزيابي موجودي كاال ارزش آن ريال تعيين گرديد. در اين تاريخ 000/000/5معادل

آرتيكلهاي زير به ثبت مي رسند تا از يك طرف موجودي كاالي ابتداي دوره بسته شود و از طرف ديگر ،

موجودي كاالي ارزيابي شده در پايان دوره ثبت گردد.

268

مرحله سوم ـ پس از نقل اين آرتيكلها به حساب موجودي كاال در دفتر كل حساب مذكور به صورت زير

خواهد بود :

موجودي كاال14شماره حساب :

269

چگونگي محاسبة سود ناويژه و ويژه در

مؤسسات تجاري

صورتحساب سود و زيان به دو شكل وجود دارد :

صورتحساب سود و زيان شركت خدماتي

صورتحساب سود و زيان شركت تجاري

270

فرم صورتحساب سود و زيان شركت

هاي خدماتي..…شركت خدماتي

صورتحساب سود و زيان……براي سال مالي منتهي به

***درآمد كسر مي شود :

**هزينة حقوق **هزينة آب و برق

**هزينة نظافت)**(جمع هزينه ها

**سود خالص

271

فرم صورتحساب سود و زيان شركت

هاي بازرگاني

..…شركت بازرگاني صورتحساب سود و زيان.…براي سال مالي منتهي به

***فروش در طي دوره )**(كسر مي شود : برگشت از فروش

)**( تخفيفات نقدي فروش

)**(***فروش خالص

272

قيمت تمام شده كاالي فروش رفته :

**موجودي كاالي اول دوره

**خريد طي دوره **اضافه مي شود : هزينه حمل كاال

**قيمت تمام شده كاالي خريداري شده)**(كسر مي شود : برگشت از خريد

)**(تخفيفات نقدي خريد )**(

**خريد خالص

273

**قيمت تمام شده كاالي آماده براي فروش)*(كسر مي شود : موجودي كاالي پايان دوره

قيمت تمام شده كاالي فروش رفته **

**سود ناخالص كسر مي شود : هزينه هاي عملياتي :

**) هزينه حقوق ، هزينه فروش ، هزينه بيمه ()**(جمع هزينه ها

**سود خالص عملياتي

274

مثال ) صورتحساب سود و زيان شركت

خدماتي (

اطالعات زير از شركت خدماتي اميد در دست مي باشد :

ريال 000/000/8درآمد هاي شركت اميد ريال 000/400 هزينه حقوق

ريال 000/200 هزينه آب و برق ريال 000/50 هزينه بيمه

ريال000/50 هزينه نظافت

مطلوبست محاسبة صورتحساب سود و زيان شركت :

275

..…شركت خدماتي صورتحساب سود و زيان……براي سال مالي منتهي به

000/000/8درآمدها كسر مي شود :

000/400هزينة حقوق 000/200هزينة آب و برق

000/50هزينة بيمه000/50هزينة نظافت (000/700) جمع هزينه ها

000/300/7 سود خالص

276

مثال ) صورتحساب سود و زيان شركت

تجاري (

شركت اميد طي فروش ساالنه خود درآمدي معادل

ريال كسب كرده ، تخفيفات نقدي 000/000/9

ريال ، موجودي كاالي اول 000/20فروش معادل

ريال ، هزينه حمل 000/000/6دوره شركت معادل

ريال ، 000/300كاالي خريداري شده معادل

ريال ، موجودي 000/100برگشت از خريد معادل

ريال ، هزينه 000/000/2كاالي پايان دوره معادل

ريال ، هزينه آب و برق 000/200حقوق معادل

ريال مي باشد. مطلوبست : تهيه 000/10معادل

صورتحساب سود و زيان شركت :

277

شركت بازرگاني اميدصورتحساب سود و زيان

29/12براي سال مالي منتهي به

à Á{Ê {� Á�§� � � � �000/000/9

Á§É|¬¿c ZÌ ze� � :{ ʫ ¯� � �(000/20)

·Zy Á§� � �000/980/8

:Äf§ Á�§ÉÓZÃ|�¹Z¼ed¼Ì»� � � �à Á{µÁYÉÓZÉ{Âm«�000/000/6

ÓZ¶¼uÄÀË Å� :{ ʫħZ Y� �000/300

Ã| É Y|ËyÉÓZÃ| ¹Z¼ed¼Ì»� � � �000/300/6

|Ë y Yd ³ ]� � � � :{ ʫ ¯� � �(000/100)

278

·Zy|Ë y� �000/200/6

Á§ÉY ]Ã{Z«MÉÓZÃ| ¹Z¼ed¼Ì»� � � �000/500/12

à Á{½ZËZaÉÓZÉ{Âm«� :{ ʫ ¯� � �(000/000/4)

Äf§ Á�§ÉÓZÃ|�¹Z¼ed¼Ì»� � � �(000/500/8)

·ZyZ¿{Â� �000/480

:ÊeZÌ ¼ÉZÅÄÀË Å� � :{ ʫ ¯� � �(©Â¬uÄÀË Å�000/200)

© ]Á[ MÄÀË Å� �(000/10)

ZÅÄÀË Å ¼m� �(000/210)

ÊeZÌ ¼ ·Zy{Â�� � �000/270

279

فرم محاسبة سود ناويژة دوره مالي

دوره ماليهسود ناويژ =

قيمت تمام شدة كاالي فروش رفته طي دورة مالي -

درآمد حاصل از فروش طي دورة مالي

280

فرم محاسبة سود ويژة دوره مالي

دوره ماليهسود ويژ =

هزينه هاي عملياتي در طي دورة مالي –

سود ناويژة دوره مالي

281

(مثال ) محاسبه سود ناويژه

فرض كنيد شركت پيام در طي دورة مالي درآمد ريال مي 000/500/2حاصل از فروش آن معادل

قيمت تمام شده كاالي فروش رفته معادل باشد ، ريال ، هزينه حمل و نقل كاالي 000/000/2

ريال مي باشد. 000/20خريداري شده معادل سود ناويژة دوره مالي به شرح زير مي باشد :

سود ناويژة دوره = 000/500/2 – 000/000/2مالي

سود ناويژة دوره مالي = 000/500

282

مثال ) محاسبه سود ويژه (

فرض كنيد شركت پيام در طي دورة مالي درآمد ريال مي 000/500/2حاصل از فروش آن معادل

قيمت تمام شده كاالي فروش رفته معادل باشد ، ريال ، هزينه حمل و كاالي خريداري 000/000/2 ريال ، هزينه فروش معادل 000/20شده معادل

ريال مي باشد. سود ويژة دوره مالي به 000/30شرح زير مي باشد :

سود ناويژة دوره مالي = 000/500/2 – 000/000/2

سود ناويژة دوره مالي = 000/500

سود ويژة دوره مالي = 000/500 – 000/30

283

مؤسسه يك صورت سود و زيان تقسيم بندي

تجاري

قسمت فروش

قسمت قيمت تمام شدة كاالي فروش

رفته

قسمت هزينه هاي عملياتي

284

هزينه هاي فروش

به آن دسته از هزينه هايي گفته مي شود كه

مربوط به قسمت فروش مؤسسه مي باشند.

g و به طور كامل در هزينه هايي كه مستقيما

ارتباط با عمليات فروش كاال هستند. اين هزينه

ها جزء هزينه هاي عملياتي شركت محسوب

شده و در محاسبة سود خالص شركت بكار مي

روند.

285

برخي از انواع هزينه هاي فروش عبارتند

از

هزينه حقوق فروشندگان ، هزينه لوازم التحرير

مصرفي فروشگاه ، هزينه آب و برق

فروشگاه ، هزينه حمل كاالي فروش رفته و

هزينه هاي متفرقه فروش.

286

هزينه هاي عملياتي

هزينه هايي كه جهت انجام عمليات يك مؤسسه

تجاري ، اعم از عمليات فروش و يا اداري انجام

مي گردد.

287

هزينه هاي عمومي

آن دسته از هزينه هايي كه مربوط به ادارة

امور مؤسسه بوده ، ارتباطي به عمليات

فورش ندارند. هزينه هاي عمومي ناميده

شوند. مي

288

برخي از انواع هزينه هاي عمومي

عبارتند از

هزينه حقوق كارمندان اداري ، هزينه لوازم

التحرير مصرفي عمومي ، هزينه آب و برق

دفتر كار و هزينه هاي متفرقه عمومي.

289

هزينه هاي متفرقه

آن دسته ازهزينه هاي جزيي و اتفاقي كه قابل

طبقه بندي و ثبت در حسابهاي عادي هزينة يك

مؤسسه نيستند.

290

مثال ) هزينه هاي عملياتي (

فرض كنيد شركت آذري هزينه هايي به شرح زير داشته باشد :

ريال ، 000/50 ريال ، هزينه متفرقه 000/300هزينة حقوق ريال ، هزينه حمل كاالي فروش رفته 000/20هزينه حمل كاال

ريال. مجموع هزينه هاي 000/30 ريال ، هزينه آب و برق 000/5عملياتي اين شركت به شرح زير مي باشد :

هزينه هاي عملياتي :

000/300هزينه حقوق000/5هزينه حمل كاالي فروش رفته

000/30هزينه آب و برق 000/50هزينه متفرقه

000/385مجموع هزينه هاي عملياتي

291

قيمت تمام شده كاالي آماده براي

فروشقيمت تمام شده كاالي آماده براي فروش

=خريد خالص طي دورة مالي

+ موجودي كاالي اول دورة مالي

اطالعات زير در دست است

ريال و خريد 000/500اگر فروش خالص يك مؤسسه ريال و موجودي كاالي اول دوره 000/300خالص آن ريال 000/80 ريال و موجودي كاالي پايان دوره 000/90

باشد. قيمت تمام شده كاالي آماده براي فروش ، قيمت تمام شده كاالي فروش رفته ، مبلغ موجودي كاال در

ترازنامه پايان دوره و سود ناويژه فروش به شرح زير است :

292

محاسبة قيمت تمام شده كاالي آماده

براي فروش

قيمت تمام شده كاالي آماده براي فروش=

خريد خالص +

موجودي كاالي اول دوره

= قيمت تمام شده كاالي 000/90 + 000/300 = 000/390آماده براي فروش

293

محاسبة قيمت تمام شده كاالي فروش

رفته

قيمت تمام شده كاالي فروش رفته

=موجودي كاالي پايان دوره

– قيمت تمام شده كاالي آماده براي فروش

= قيمت تمام 000/390 – 000/80 = 000/310شده كاالي فروش رفته

294

مبلغ موجودي كاال در ترازنامه پايان دوره

ريال موجودي كاالي پايان دوره 000/80مبلغ

دارد زيرا موجودي كاالي اول دوره در ترازنامه

پايان دوره بسته خواهد شد و صفر مي شود.

295

محاسبة سود ناويژه

سود ناويژه

=بهاي تمام شده كاالي فروش رفته

–

فروش خالص

= سود 000/500 – 000/310 = 000/190ناويژه

296

مثال ) خريد خالص (

ريال خريد داشته 000/600شركت مازندران ريال هزينه حمل كاالي 000/50است و

ريال 000/100خريداري شده پرداخت نمود و 000/70تخفيفات نقدي خريد دريافت نمود و

ريال برگشت ازخريد و تخفيفات داشته است. خريد خالص شركت مازندران به شرح زير

محاسبه مي شود :

هزينه –) برگشت از خريد و تخفيفات + تخفيفات نقدي خريد (

حمل كاالي خريداري شده = هزينه حمل 000/600 + 000/50 – ( 000/100 + 000/70 = ) 000/480

كاالي خريداري شده

297

مثال ) محاسبة موجودي كاالي پايان

دوره (

فرض كنيد شركتي قيمت تمام شده كاالي ريال و قيمت تمام 000/700فروش رفته آن

شده كاالي آماده براي فروش معادل ريال باشد آنگاه موجودي كاالي پايان 000/850

دوره به شرح زير است :

000/700 = x – 000/850

000/150 = x

298

مثال ) درآمد حاصل از فروش طي دوره

مالي (

فرض كنيد شركتي سود ناويژه طي دوره مالي ريال و قيمت تمام شده 000/800آن معادل

ريال 000/700كاالي فروش رفته آن معادل باشد. درآمد حاصل از فروش طي دوره مالي

به شرح زير است :

بهاي تمام شده كاالي فروش رفته + سود ناويژه = درآمد حاصل از فروش طي دوره مالي

= درآمد حاصل از 000/800 + 000/700 = 000/500/1فورش طي دوره مالي

299

فصل پنجم

انجام تعديالت ، تهية كاربرگ ، تهية صورتهاي

مالي طبقه بندي شده ، بستن حسابها

300

فعاليتهاي مالي انجام شده توسط تقسيم بندي

يك مؤسسه اقتصادي

فعاليتهاي مالي بيروني

فعاليتهاي مالي دروني

301

فعاليتهاي مالي بيروني

فعاليتهاي مالي بيروني همان فعاليتهايي هستند

كه بين مؤسسه مورد نظر و ساير مؤسسات

انجام مي پذيرند. مانند قراردادي كه براي بيمه

ساختمان با شركت بيمه منعقد مي شود.

302

فعاليتهاي مالي دروني

فعاليتهاي مالي دروني همان فعاليتهايي هستند

كه به منظور تعديل ماندة بعضي از حسابها و به

دست آوردن ماندة واقعي آنها در دفاتر مؤسسه

انجام مي پذيرند. مانند تعديل ماندة حساب پيش

پرداخت بيمه ساختمان در پايان دوره مالي.

303

حسابهاي موجود در يك مؤسسهتقسيم بندي

حسابهاي دايمي

حسابهاي موقتي

حسابهاي مخلوط

304

حسابهاي دايمي

اين حسابها فقط مربوط به يك دورة مالي نبوده ، ماندة

آنها به دوره مالي بعد انتقال مي يابد. حسابهايترازنامه

اي از نوع حسابهاي دايمي مي باشند. در پايان هر دورة

مانده مالي ، حسابهاي دايمي مانده گيري شده سپس

هاي جديد در ترازنامه پايان دوره منعكس گرديده ، به

دورة مالي بعد منتقل مي گردند. نام ديگر حسابهاي

دايمي ، حسابهاي واقعي نيز مي باشد.

305

حسابهاي موقتي

اين حسابها كه حسابهاي اسمي نيز خوانده مي شوند با پايان يافتن دورة مالي بسته شده ، در نتيجه

مانده آنها به دورة مالي بعد انتقال نمي يابد. كلمة موقتي ، توصيف كننده خوبي براي اين حسابهاست. زيرا آنها فقط در طي دورة مالي و به منظور طبقه

بندي و محاسبة تغييرات حاصله در حساب حقوق صاحبان سرمايه افتتاح گرديده در طي اين مدت تنها

افزايش را نشان مي دهند و نمي توانند كاهش را نشان دهند و سرانجام در پايان دوره بسته مي

شوند. حسابهاي مربوط به صورتحساب سود و زيان جزء حسابهاي موقتي مي باشند. و مانده اين حسابها

به خالصه حساب سود و زيان بسته مي شود.

306

حسابهاي مخلوط

اين حسابها همانطوري كه از نامشان پيداست

مخلوطي از حسابهاي دايمي و موقتي مي باشند.

بدين ترتيب در پايان دوره با استفاده از تعديالت ،

حسابهاي موقتي ) سود و زياني ( بسته شده و

حسابهاي دايمي ) ترازنامه اي ( به دوره مالي بعد

انتقال مي يابند. حسابهاي مخلوط مانند پيش

پرداختها ، هزينه و پيش دريافت هاي درآمد.

307

تعديل حسابها

تمامي حسابها نيازي به تعديل ندارند بلكه حسابهاي

مخلوط و آن دسته از هزينه ها و درآمدهايي كه

ثبت نگرديده اند ، بايد تعديل شوند. با تعديل

حسابها اشتباهات مربوط به ثبت فعاليتهاي مالي در

دفتر روزنامه و نقل آن به دفتر كل و مانده گيري

ها تصحيح نمي گردند.

308

روش حسابداري نقدي

در روش حسابداري نقدي ، پس از دريافت و يا

پرداخت وجه مربوط به درآمد و هزينه آرتيكل

مربوط به آن ثبت نمي گردد. در نتيجه نيازي به

ثبت تعديالت در پايان دورة مالي نمي باشد.

روش حسابداري نقدي جزء اصول پذيرفته شده

حسابداري نمي باشد.

309

روش حسابداري تعهدي

در روش حسابداري تعهدي ، با قطعي شدن هر

درآمد و يا هزينه ثبت مربوط به آن در دفاتر

انجام مي پذيرد. و ثبت آرتيكلهاي درآمد و هزينه

صورت مي گيرد.

310

ثبت هاي اصالحي در پايان دوره تقسيم بندي

جهت تعديالت حسابها

پيش پرداختهاي هزينه

پيش دريافتهاي درآمد

هزينه هاي ثبت نشده

درآمدهاي ثبت نشده

311

پيش پرداخت هزينه و تعديالت مربوط به

آن

مخارجي كه مؤسسه پرداخت مي نمايد ، اما

منافع مربوط به آن در بيش از يك دورة مالي

عايد مي گردد. مانند پيش پرداخت اجاره.

312

ثبت يش پرداخت هزينه در زمان روش هاي

پرداخت وجه نقد

روش به حساب دارايي منظور كردن

)استفاده از حساب دايمي(

روش به حساب هزينه منظور كردن

)استفاده از حساب موقت (

313

روش ثبت پيش پرداخت زمانيكه به حساب

دارايي منظور مي شود

314

روش ثبت پيش پرداخت زمانيكه به حساب

هزينه منظور مي شود

315

مثال ) پيش پرداخت با استفاده از حساب

دايمي (

ريال 000/480 مبلغ 1/1/1380مؤسسه اميد در تاريخ بابت بيمه سه سال آينده پرداخت نمود. ثبت روزنامه در زمان پرداخت وجه و اصالحات پايان سال به شرح

زير است :

316

در پايان سال حساب پيش پرداخت بيمه يك حساب مختلط بوده و بايد بين هزينه و دارايي تفكيك شود :

317

000/480 ÷ 3 = 000/160هزينه بيمه ساالنه

318

مثال ) پيش پرداخت با استفاده از حساب

موقت (

ريال 000/480 مبلغ 1/1/1380مؤسسه اميد در تاريخ بابت بيمه سه سال آينده پرداخت نمود. ثبت روزنامه در زمان پرداخت وجه و اصالحات پايان سال به شرح

زير است :

319

در پايان سال بخشي از هزينه بيمه هنوز تحقق نيافته است.

320

پيش دريافت درآمد

مبالغي كه مؤسسه بابت فروش كاال يا ارايه

g خدمات به مشتريان دريافت مي كند ، تا بعدا

كااليي را تحويل دهد و يا خدمتي را ارايه نمايد.

321

پيش دريافت درآمدصورت هاي

روش به حساب بدهي منظور كردن )استفاده از

حساب دايمي(

روش به حساب درآمد منظور كردن )استفاده از

حساب موقت(

322

روش ثبت پيش دريافت زمانيكه به حساب

بدهي منظور مي شود

323

روش ثبت پيش دريافت زمانيكه به حساب

درآمد منظور مي شود

324

مثال ) پيش دريافت با استفاده از حساب

دايمي (

ريال 000/120 مؤسسه اميد 1/12/1380در تاريخ اجاره بابت يك سال آيندة ساختمان را دريافت نمود.

ثبت دريافت وجه نقد و اصالح حسابها در دفتر روزنامه به شرح زير است :

325

مثال ) پيش دريافت با استفاده از حساب

موقت (

ريال 000/120 مؤسسه اميد 1/12/1380در تاريخ اجاره بابت يك سال آيندة ساختمان را دريافت نمود.

ثبت دريافت وجه نقد و اصالح حسابها در دفتر روزنامه به شرح زير است :

à ZmY|«M{d§ZË { Ìa� � � � à ZmY|«M{� � 000/110 000/110 000/120

000/10Ã|¿Z«

326

ثبت معكوس

g حسابداران به طور اختياري براي ساده معموال

كردن عمليات حسابداري در دورة مالي بعد و

اعمال روشي يكنواخت ، در اولين روز دورة

مالي بعد با يك ثبت معكوس حسابهاي اصالحي

را در دو روش ثبت دريافتها و پرداختها در

حسابهاي درآمد و هزينه معكوس مي نمايند.

327

ثبت معكوس روش ثبت پرداختها در حساب

هزينه

328

ثبت معكوس روش ثبت دريافتها در حساب

درآمد

329

هزينه هاي ثبت نشده ) بدهيهاي ثبت

(نشده

براي اجراي دقيق اصل مطابقت هزينه ها و

درآمدهاي دوره بايستي هزينه هايي كه طي دورة

مالي وقوع يافته ولي هنوز پرداخت نشده اند ،

شناسايي و در حسابها منعكس گردند. مانند

هزينه آب و برق و هزينه دستمزد كارگران.

330

مثال ) هزينه هاي ثبت نشده (

مؤسسه خزر به دليل عدم نقدينگي كافي در اسفند ماه ريال 000/200حقوق يكي از كاركنان را به ميزان

پرداخت نكرده است ثبت اصالحي آن به شرح زير است :

331

درآمدهاي ثبت نشده

به درآمدهايي گفته مي شود كه طي دورة مالي تحقق يافته اند ) خدمت ارايه گرديده و يا كاال تحويل مشتري داده شده است ( اما تا پايان

دوره مالي به دليل آنكه هنوز وصول نشده و يا صورتحسابي بابت آنها فرستاده نشده نسبت به ثبت آنها اقدام نگرديده است. لذا الزم است در

پايان دوره مالي با يك ثبت اصالحي چنين درآمدهايي را از طرفي بعنوان يك طلب و از

طرف ديگر بعنوان يك درآمد در دفاتر ثبت نماييم. درآمدهاي ثبت نشده مانند حق الزحمه ها

و خدمات ارايه شده و يا هر گونه درآمدي كه تحقق يافته ولي وصول نشده.

332

مثال ) درآمدهاي ثبت نشده (

70 مدت 1381در مؤسسه خدماتي ارمغان طي سال ساعت كار توسط يكي از مشتريان از قرار ساعتي

ريال انجام شده است كه تا پايان اسفند ماه در 1000حسابها انعكاس نيافته است. ثبت اصالحي آن به شرح

زير مي باشد :

333

ساير اصالحات كه بر اثر برآورد و تخمين

تعيين مي شود

آن دسته از عملياتي كه براي تسهيم بخشي از

بهاي تمام شده برخي از اقالم دارايي به حساب

هزينه جاري واحد تجاري صورت مي گيرد را

شامل مي شود. مانند منظور نمودن هزينه

استهالك روي برخي داراييها.

334

استهالك انباشته

حسابي است كه مجموع مبالغ هزينه استهالك

منظور شده براي يك دارايي ثابت را از زمان

مي دهد. اين حساب يك حساب تحصيل نشان

كاهندة دارايي است.

335

ارزش دفتري

***ماشين آالت

***استهالك انباشته

***ارزش دفتري

336

مثال ) استهالك انباشته (

به 1/1/80فرض كنيد ماشين آالت يك كارخانه در تاريخ ميليون ريال تحصيل شده و عمر مفيد آن 100بهاي

ميليون 20پنج سال برآورد شده است. بنابراين ساالنه ريال در اثر استفاده به هزينه تبديل مي شود :

337

در مثال فوق محاسبه ارزش دفتري پس از چهار سال به صورت زير مي باشد :

000/000/100ماشين آالت 000/000/80استهالك انباشته

000/000/20ارزش دفتري

338

روشهاي محاسبة استهالك

روش خط مستقيم يا اقساط مساوي

روش نزولي با نرخ ثابت

روش جمع ارقام سالها

339

روش خط مستقيم

در اين روش فرض بر اين است كه دارايي در طي عمر مفيد خود به صورت يكنواخت مورد

استفاده است. لذا براي محاسبه استهالك درهر دوره از فرمول زير استفاده مي شود :

بهاي تمام شده دارايي = /سالهاي عمر مفيد استهالك ساالنه

340

محاسبه هزينه استهالك

استهالك ساالنه=

بهاي تمام شده دارايي-

ارزش اسقاط دارايي /سالهاي عمر مفيد

341

مثال

استهالك در صورتيكه ارزش اسقاط دارايي مذكور در پايان عمر مفيد صفر باشد. :

ريال 000/000/1چنانچه بهاي تمام شدة اثاثه اداري سال باشد مطلوبست تعيين هزينه 5و عمر مفيد آن

استهالك اثاثه اداري :

= سالهاي عمر مفيد ÷ بهاي تمام شده 000/000/1 ÷ 5 = 000/200دارايي = هزينة استهالك

342

مثال

استهالك در صورتيكه ارزش اسقاط دارايي ريال 000/100مذكور در پايان عمر مفيد

باشد :

سالهاي عمر مفيد ÷ ) ارزش اسقاط - بهاي تمام شده دارايي ( = هزينة استهالك

000/180 = 5( ÷ 000/100 - 000/000/1 )

343

روش ماندة نزولي

دراين روش هزينة استهالك هر سال نسبت به سال قبل در طي عمر مفيد دارايي كاهش مي يابد و براي محاسبة آن كافي است كه ارزش دفتري دارايي ثابت ضربدر نزخ ثابتي كه براي

آن دارايي تعيين شده است به دست آيد. هزينه استهالك به شرح زير است :

بهاي تمام شدة دارايي ( = –نرخ استهالك * ) ذخيره استهالك هزينة استهالك

344

مثال ) روش ماندة نزولي (

000/000/7چنانچه بهاي تمام شدة اتومبيلي % و استهالك 25ريال و نرخ استهالك آن

ريال و ارزش اسقاط 000/000/2انباشته آن ريال پيش بيني شود ، 000/500/2اتومبيل

هزينه استهالك به شرح زير است :

000/250/1 = 25% ( * 000/000/2 – 000/000/7 ( = هزينه استهالك

345

روش جمع ارقام سنوات

در اين روش قيمت تمام شدة دارايي با استفاده

از ارقام سنوات عمر مفيد آن تقسيم به نسبت

g اگر عمر مفيد يك دارايي سال 5مي شود. مثال

سال 15باشد جمع ارقام سنوات عمر مفيد آن

(.1 + 2 + 3 + 4 + 5 = 15خواهد بود )

346

مثال

ريال به 000/30استهالك ماشين آالتي با ارزش شرح زير است :

استهالك سال اول = 15/5 * 000/30 = 000/10

استهالك سال دوم = 15/4 * 000/30 = 000/8

استهالك سال سوم = 15/3 * 000/30 = 000/6

استهالك سال چهارم = 15/2 * 000/30 = 000/4

استهالك سال پنجم = 15/1 * 000/30 = 000/2

347

كاربرگ

پس از انجام اصالحات و قبل از ثبت در دفاتر

روزنامه و كل به منظور كشف اشتباهات

احتمالي كاربرگ تهيه مي گردد. اين عمل موجب

مي شود ، در صورتي كه اشتباهي در ثبتهاي

اصالحي رخ داده باشد ، قبل از ثبت در دفاتر

قانوني اصالح گردد.

348

مزاياي استفاده از كاربرگ

باعث تسريع در تهية صورتهاي مالي و ارايه به موقع آن ميشود.

باعث تقليل اشتباهاتي كه ممكن است در حين عمليات مربوط به اصالح حسابها شود مي گردد.

امكان تهية ثبتهاي اصالحي و بستن حسابها قبل از ثبت در دفاتر را به طور پيش نويس فراهم مي آورد.

كلية مانده هاي دفتر كل و تراز آنها را نمايش مي دهد.

كلية حسابها و ارقام صورتهاي مالي پايان دوره را فراهم مي آورد.

349

فرم كاربرگ

.…مؤسسه كاربرگ

…براي سال منتهي به

350

مثال ) كاربرگ (

351

انواع طبقات دارايي

داراييهاي جاري «

سرمايه گذاري هاي بلند مدت «

اموال ، ماشين آالت و تجهيزات ) داراييهاي «

ثابت (

داراييهاي نامشهود «

ساير داراييها«

352

داراييهاي جاري

صندوق

سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت

حسابهاي دريافتني

اسناد دريافتني

موجوديها

پيش پرداختهاي هزينه

353

داراييهاي غير جاري

سرمايه گذاريهاي بلند مدت را داراييهاي غير

جاري گويند زيرا سريع نقد نمي شوند.

354

داراييهاي ثابت

داراييهايي با عمري طوالني كه غير از زمين

همگي داراي استهالك مي باشند. متداولترين

داراييهاي ثابت زمين ، ساختمان و تجهيزات مي

باشند.

355

داراييهاي نامشهود

اين داراييها نشاندهندة حقوق قانوني و يا ارتباط

اقتصادي خاصي است ، كه وجود فيزيكي

نداشته ، منافعي را براي صاحب آن در آينده به

دنبال دارد. مانند سرقفلي ، حق االختراع ، حق

امتياز توليد فرانشيز ) استفاده از عاليم تجاري

شركتها (.

356

ساير داراييها

هر گاه مؤسسه اي دارايي داشته باشد كه

نتواند آن را در يكي از گروههاي فوق طبقه

بندي كند از عنوان ساير داراييها استفاده مي

كند.

357

انواع بدهي

بدهيهاي جاري

بدهيهاي بلند مدت

358

داليل فرآيند بستن حسابهاي موقت

در پايان دوره مالي ، كليه حسابهاي ترازنامه اي داراي مانده پايان دوره مي باشند ، در

حاليكه حساب حقوق صاحبان سرمايه مانده اول دوره را داراست و ماندة ناشي از تأثير نتايج

فعاليتهاي مالي را نشان نمي دهد. و به منظور انتقال سود يا زيان به حساب حقوق صاحبان سرمايه در پايان دوره مالي بسته مي شوند.

مانده حسابهاي درآمد و هزينه به صفر برسد.

359

نحوة بستن حسابهاي موقت

كليه حسابهاي موقتي كه داراي ماندة بستانكار هستند مانند فروش ، درآمد حق العمل ، درآمد

اجاره ، درآمد بهره ، برگشت از خريد و تخفيفات و تخفيفات نقدي خريد به بستانكار حساب خالصه

سود و زيان بسته مي شوند.

كليه حسابهاي موقتي كهداراي مانده بدهكار هستند مانند خريد ، هزينه هاي مستقيم خريد ، برگشت از فروش و تخفيفات ، تخفيفات نقدي

فروش و كليه حسابهاي هزينه به بدهكار حساب خالصه سود و زيان بسته مي شوند.

360

خالصه سود و زيان جهت بستن Tحساب

حسابها

361

نحوة بستن حساب خالصه سود و زيان

پس از بستن حسابهاي موقتي به حساب

خالصه سود و زيان مانده گيري مي شود ،

ماندة بدهكار اين حساب نشاندهنده زيان ويژه

و مانده بستانكار آن نشاندهنده سود ويژه مي

باشد كه به حساب سرمايه بسته مي شود.

362

بستن حساب خالصه سود و زيان در صورت

داشتن ماندة بستانكار

363

بستن حساب خالصه سود و زيان در صورت

داشتن ماندة بدهكار

364

مثال ) بستن حسابهاي موقت به حساب خالصه

سود و زيان (

000/250/1) در صورتيكه موجودي كاالي اول دوره ريال باشد ( ماندة 000/900ريال و پايان دوره

قسمتي از حسابهاي مؤسسه تجاري نويد پس از تعديالت به شرح زير است :

ريال000/000/4فروش ريال000/000/2 خريد

ريال 000/40تخفيفات نقدي خريد ريال 000/300درآمد بهره

365

366

بستن حساب خالصه سود و زيان طبق

مثال فوق

367

بستن حساب برداشت

برداشت عبارت است از وجوه نقد ، كاال يا

اموالي كه صاحب مؤسسه از داراييهاي

مؤسسه به منظور مصارف شخصي بر مي

دارد. برداشت جزء هزينه محسوب نمي شود

بلكه بايد به حساب سرمايه بسته شود.

368

نحوة بستن حساب برداشت

369

مثال ) بستن حساب برداشت (

فرض كنيد در مؤسسه تجاري مرند ماندة حساب ريال باشد. 000/400 مبلغ 29/12برداشت در تاريخ

آرتيكل مربوط به بستن اين حساب به شرح زير است :

370

حساب تراز اختتامي

حسابي است واسطه كه براي بستن حسابهاي

دايمي در پايان دوره مالي به وجود مي آيد و

مي شود. بالفاصله بسته

371

تراز آزمايشي اختتامي

پس از بستن حسابهاي موقتي ، حسابداران به

منظور دست يابي به وسيله اي جهت كنترل صحت

ثبت عمليات مربوط به بستن حسابها در دفتر

روزنامه عمومي و نقل اقالم ثبت شده به حسابهاي

دفتر كل ، اقدام به تهيه يك تراز آزمايشي از ماندة

حسابهاي باقيمانده كه در واقع ماندة حسابهاي

دايمي مي باشند مي نمايند. اين تراز آزمايشي را

تراز آزمايشي اختتامي مي گويند.

372

فرآيند بستن حسابهاي دايمي

ماندة حسابهاي دايمي از يك سال به سال بعد

انتقال مي يابند. در پايان هر سال كليه

حسابهاي دايمي بسته شده در سال جديد

g افتتاح مي گردند. مجددا

373

فرآيند بستن حسابهاي دايمي در روش هاي

پايان دوره

كليه حسابهايي را كه داراي ماندة بدهكار هستند با

حسابهايي كه ماندة بستانكار دارند بست.

از دو حساب واسطه به نامهاي حساب تراز اختتامي

و حساب تراز افتتاحي كمك گرفت. تراز اختتامي براي

بستن حسابهاي دايمي در پايان دوره و تراز افتتاحي

براي افتتاح حسابهاي دايمي در ابتداي دوره مالي جديد

مي باشد.

374

روش الف

نمونه اي از بستن حسابهاي دايمي در پايان دوره مالي جاري :

375

روش ب

نمونه اي از بستن حسابهاي دايمي در پايان دوره مالي جاري :

376

حساب تراز افتتاحي

حسابي است واسطه كه براي افتتاح حسابهاي

دايمي در آغاز دوره مالي جديد به وجود مي آيد

و بالفاصله بسته مي شود.

377

نمونه اي از روش افتتاح حسابهاي دايمي در ابتداي

دوره مالي جديد

378

نمونه اي از روش افتتاح حسابهاي دايمي در ابتداي

دوره مالي جديد

379

« نمونه سئواالت تستي »

380

كدام يك از موارد زير جزء فعاليت هاي مالي مي

؟باشد

الف ( تغيير در دارايي

ب ( تغيير در بدهي

ج ( تغيير در سرمايه

د ( هر سه مورد

381

كدام يك از موارد زير جزء تقسيم بندي واحدهاي انتفاعي در ايران مي باشد ؟

الف ( مؤسسات انفرادي ، شركتهاي سرمايه ، مؤسسات غير تجاري

ب ( مؤسسات حسابرسي ، كسبهج ( شركت تضامني ، شركت نسبي ، شركت

مختلطد ( شركت هاي سهامي ، شركت هاي دولتي و

غير سهامي

382

كدام يك از موارد زير جزء مفروضات حسابداري مي باشد ؟

الف ( قيمت تمام شده

ب ( قابليت مقايسه

ج ( تداوم فعاليتهاي مالي ، فرض دوره مالي

د ( تمام موارد

383

كدام يك از مباني زير خط جدايي بين يك واحد اقتصادي و مالكين آن مي باشد ؟

الف ( فرض وجود واحد اندازه گيري

ب ( فرض داشتن شخصيت حقوقي جداگانه

ج ( فرض تداوم فعاليتهاي مالي

د ( فرض دوره مالي

384

كدام گزينه زير نشان دهنده اصول مهم حسابداري مي باشد ؟

الف ( اصل وضع هزينه هاي يك دوره از

درآمدهاي يك دوره

ب ( اصل قابليت مقايسه

ج ( اصل افشاء ، اصل قابل اعتماد بودن

د ( تمام موارد فوق

385

كدام گزينه زير نشان دهنده قابل اعتماد بودن اطالعات مندرج در صورتهاي مالي مي باشد ؟

الف ( صحيح ، قابل تأييد و تصويب

ب ( كامل و جامع

ج ( گزينه الف و ب

د ( هيچكدام

386

كدام گزينه نشان دهنده تقسيم بندي رشته هاي حسابداري مي باشد ؟

الف ( حسابداري مالي عمومي ، دولتي

ب ( حسابداري دولتي و خصوصي

ج ( حسابداري واحد انتفاعي و غير انتفاعي

د ( حسابداري مالي ، دولتي ، صنعتي ، مالياتي ، بودجه

اي ، حسابرسي ، حسابداري سيستم ، اجتماعي ، غير

انتفاعي

387

اموال و حقوق مالي متعلق به هر مؤسسه كه قابل تقويم بهپول و دارايي منافع آتي باشد چه

گويند ؟

الف ( دارايي

ب ( سرمايه

ج ( بدهي

د ( برداشت

388

كدام رويداد زير باعث افزايش در يك دارايي و كاهش در دارايي ديگر مي شود ؟

الف ( خريد نسيه كاال

ب ( دريافت وجه نقد از مشتريان بدهكار

ج ( پرداخت هزينه آگهي

د ( برداشت كاال از انبار

389

كدام رويداد زير باعث افزايش در يك دارايي و افزايش در سرمايه مي شود ؟

الف ( خريد اثاثه اداري به طور نسيه

ب ( دريافت وجه نقد از مشتريان به طور نقدي

ج ( پرداخت هزينه اجاره

د ( هيچكدام

390

كدام يك از صورتحساب هاي زير وضع مؤسسه را در يك دوره مالي نشان مي دهد ؟

الف ( ترازنامه

ب ( صورت گردش وجوه نقد

ج ( صورت سرمايه ، سود و زيان ، سود

انباشته

د ( سود و زيان

391

ريال 000/000/3آقاي علي با سرمايه گذاري به مبلغ يك كتاب فروشي تأسيس كرده باشد در صورتي 1/1در

ريال ، سود ويژه 000/800/1سرمايه گذاري مجدد 000/360 ريال ، برداشت وي 000/450دوره مالي

ريال باشد سرمايه پايان دوره كدام گزينه است ؟

ريال 000/90الف (

ريال000/890/4ب (

ريال 000/800/4ج (

ريال 000/400د (

392

درآمد و هزينه هاي مهر ماه تعميرگاه جوادي به شرح زير است سود ويژه كدام مي باشد؟

ريال000/820حق الزحمه تعميرات تلويزيون ريال000/360حق الزحمه تعميرات راديو ريال000/500هزينه دستمزد ريال000/160هزينه اجاره ريال000/16هزينه تلفن ريال000/24هزينه آب و برق

ريال 000/180/1الف (

ريال000/480ب (

ريال000/700ج (

ريال000/680د (

393

در سئوال قبل درآمد تعميرگاه كدام گزينه است ؟

ريال 000/680الف (

ريال000/480ب (

ريال000/180/1ج (

ريال000/700د (

394

اگر در يك مؤسسه خدماتي درآمد دوره مالي بيشتر از هزينه هاي دوره مالي باشد نتيجه

كدام گزينه مي باشد ؟

الف ( زيان

ب ( سود ويژه

ج ( سود ناويژه

د ( سود و زيان

395

اگر در يك مؤسسه خدماتي درآمد دوره مالي كمتر از هزينه هاي دوره مالي باشد نتيجه كدام

گزينه مي باشد ؟

الف ( زيان

ب ( سود ويژه

ج ( سود ناويژه

د ( سود و زيان

396

در اصطالح حسابداري ثبت رقمي در سمت راست يك حساب ثبت رقمي در سمت چپ يك

g چه حساب معموالمي گويند ؟

الف ( بدهكار ـ بستانكار

ب ( بستانكار ـ بدهكار

ج ( گزينه الف و ب

د ( هيچكدام

397

آقاي محمدي تجارتخانه خود را اول مهر افتتاح مي ريال جهت 000/600/3نمايد اختصاص مبلغ

سرمايه مؤسسه تجزيه و تحليل اين ثبت كدام گزينه مي باشد ؟

الف ( موجودي وجه نقد دارايي افزايش مي يابد

ب ( سرمايه افزايش مي يابد

ج ( بدهي افزايش مي يابد

د ( گزينه الف و ب

398

000/000/1پرداخت حقوق كارگران به مبلغ ريال كدام حساب بدهكار مي شود ؟

الف ( هزينه حقوق پرداختني

ب ( صندوق

ج ( حسابهاي پرداختني

د ( هزينه حقوق

399

كدام يك از حسابهاي زير جزء حساب سرمايه مي باشد ؟

الف ( موجودي كاال

ب ( برداشت

ج ( اسناد دريافتني

د ( حسابهاي پرداختني

400

كدام يك از حسابهاي زير اسمي مي باشد ؟

الف ( الف حسابهاي دريافتني

ب ( صندوق

ج ( درآمد و هزينه

د ( حسابهاي پرداختني

401

حسابهايي كه مانده آنها از يك دوره مالي به دوره مالي بعد انتقال مي يابد چه حسابي هستند ؟

الف ( حسابهاي موقتي

ب ( حسابهاي اسمي

ج ( حسابهاي موقتي و اسمي

د ( حسابهاي دايمي و حقيقي

402

ريال براي 000/400ارسال صورتحسابي به مبلغ مشتريان كه خود وجه دريافت نشد كدام ثبت زير

صحيح است ؟

000/400پيش دريافت -- 000/400الف ( بانك

000/400درآمد -- 000/400ب ( حسابهاي دريافتني

000/400حسابهاي دريافتني-- 000/400ج ( بانك

000/400درآمد -- 000/400د ( بانك

403

دريافت مبلغي بابت خدماتي كه در ظرف سه ماه به مشتريان ارايه خواهد شد. چه حسابي

بدهكار مي شود ؟

الف ( صندوق

ب ( پيش دريافت

ج ( حسابهاي دريافتني

د ( درآمد

404

كااليي را به طور 2 / 4شركت نهاوند در تاريخ % تخفيف به 2 روزه 20 روزه با شرط 60نسيه ريال خريداري مي كند و در تاريخ 000/200مبلغ 2 / 4 مبلغ آن را پرداخت مي كند در تاريخ 20/4

شركت چه ثبتي بابت اين رويداد مي زند ؟

ريال بستانكار000/200الف ( خريد

ريال بدهكار000/4ب ( تخفيفات نقدي خريد

ريال بدهكار000/196ج ( حسابهاي پرداختني

ريال بستانكار000/196د ( حسابهاي پرداختني

405

كدام گزينه زير در )؟كدام سوال( 1با توجه به سئوال صحيح مي باشد ؟20/4مورد ثبت در تاريخ

ريال بدهكار 000/196الف ( حسابهاي پرداختني

ريال بستانكار000/196ب ( صندوق

ريال بدهكار 000/200ج ( حسابهاي پرداختني

ريال بستانكار000/196د ( حسابهاي پرداختني

406

ريال 000/500چنانچه شركت مازندران مبلغ ريال برگشت از 000/55فروش داشته باشد و ريال تخفيفات 000/30فروش و تخفيفات و

نقدي فروش داشته باشد. فروش خالص شركت چقدر خواهد بود ؟

ريال000/530الف (

ريال 000/415ب (

ريال000/555ج(

ريال000/585د (

407

% نسيه 50% نقد و 50خريد اثاثه اداري به طور ريال توسط شركت شازند به 000/300به مبلغ

چه صورت در دفاتر ثبت خواهد شد؟

ريال بدهكار000/150الف ( اثاثه اداري

ريال بستانكار000/150ب ( صندوق

ريال بدهكار000/150ج ( اثاثه اداري

ريال بستانكار000/300د ( حسابهاي پرداختني

408

ريال فروش به 000/400اگر شركت مهتاب معادل 1/3 در تاريخ 10 / 2 ، 60طور نسيه با شرط ن / مبلغ آن را دريافت نمايد. 20/3داشته باشد و در تاريخ

صحيح است ؟1/3كدام گزينه در مورد ثبت در تاريخ

ريال بدهكار000/400الف ( فروش

ريال بستانكار000/392ب ( فروش

ريال بستانكار 000/400ج( فروش

ريال بدهكار000/400د ( صندوق

409

ريال كاال خريداري كرده 000/150شركتي مبلغ است ولي به دليل معيوب بودن كاال مبلغ

ريال از كاالي مزبور را برگشت داده 000/20است. ثبت مربوط به برگشت كاال كدام است ؟

000/20برگشت از خريد-- 000/20الف ( خريد

000/20برگشت از خريد-- 000/20ب ( صندوق يا دريافتني

000/20صندوق --000/20ج ( برگشت از خريد

000/20خريد --000/20د ( برگشت از خريد

410

آرتيكل اصالحي مربوط به موجودي كاالي اول دوره ريال و 000/200خريد هر گاه موجودي اول دوره

ريال باشد. كدام 000/150موجودي پايان دوره مورد زير صحيح است ؟

000/200خالصه حساب سود و زيان-- 000/200الف ( موجودي كاال

000/150موجودي كاال -- 000/150ب ( خالصه حساب سود و زيان

000/200 موجودي كاال --000/200ج ( خالصه حساب سود و زيان

000/150 خالصه حساب سود و زيان --000/150د ( موجودي كاال

411

در كدام يك از روش هاي تعيين قيمت تمام شده موجودي كاال در پايان دوره بر اساس قيمت آخرين

خريدها خواهد بود ؟

الف ( روش ميانگين

(FIFO) ب ( روش اولين صادره از اولين وارده

(LIFO) ج ( روش اولين صادره از آخرين وارده

د ( روش اقل قيمت تمام شده

412

ريال 000/16شركت خزر در طي سال مبلغي معادل خريد خالص داشته است. با توجه به اينكه موجودي

ريال و قيمت تمام شده كاالي 000/2كاالي پايان دوره ريال باشد. موجودي كاالي 000/23آماده براي فروش

مي باشد ؟ اول دوره چقدر

ريال 000/9الف (

ريال 000/21ب (

ريال 000/7ج (

ريال000/14د (

413

اطالعات زير از شركت احسان در دست است : 37نسبت سود ناويژه به فروش % ريال000/100/1سود ناويژه ريال000/40هزينه هاي مستقيم خريد

فروش خالص چقدر مي باشد ؟

ريال 000/407الف (

ريال973/972/2ب (

ريال 865/864/2ج (

ريال973/932/2د (

414

اطالعات زير در دست است : 40نسبت سود ناويژه به فروش % ريال000/200/3فروش طي دوره ريال000/200برگشت از فروش

سود ناويژه چقدر است ؟

ريال 000/280/1الف (

ريال000/200/1ب (

ريال 000/500/7ج (

ريال 000/000/8د (

415

ريال و 000/30در شركت آژند موجودي كاالي ابتداي دوره ريال مي باشد. ثبت 000/33موجودي ارزيابي شده در پايان دوره

اصالحي مربوط به بستن موجودي كاالي اول دوره كدام است ؟

000/33 خالصه حساب سود و زيان -- 000/33الف ( موجودي كاال

000/33موجودي كاال -- 000/33ب ( خالصه حساب سود و زيان

000/30موجودي كاال-- 000/30ج ( خالصه حساب سود و زيان

000/30خالصه حساب سود و زيان -- 000/30د ( موجودي كاال

416

ثبت ارزيابي چيست(12)؟سوال 12طبق سئوال موجودي كاالي پايان دوره و انتقال مانده موجودي به دوره

بعد كدام است ؟

000/33 خالصه حساب سود و زيان000/33الف ( موجودي كاال

000/30موجودي كاال000/30ب ( خالصه حساب سود و زيان

000/33 موجودي كاال000/33ج ( خالصه حساب سود و زيان

000/30 خالصه حساب سود و زيان000/30د ( موجودي كاال

417

000/000/4تجارتخانه فارس ، ساختماني به قيمت ريال در ابتداي سال خريداري نمود. عمر مفيد

سال مي باشد و اگر ارزش اسقاط 20ساختمان ريال باشد در پايان سال 000/500ساختمان مذكور

آرتيكل اصالحي مربوطه كدام گزينه است ؟

000/100 الف( هزينه استهالك ساختمان000/100ساختمان

000/175 ب( هزينه استهالك ساختمان 000/175 استهالك انباشته ساختمان

000/200ج( هزينه استهالك ساختمان 000/200 استهالك انباشته ساختمان

000/175د( هزينه استهالك ساختمان 000/175ساختمان

418

حق بيمه دو ساله 000/200اگر تجارتخانه شمال پرداخت نموده باشد در پايان سال 1/7در تاريخ

چه ثبت اصالحي الزم است ؟

000/100الف( هزينه بيمه 000/100پيش پرداخت بيمه

000/50ب( هزينه بيمه 000/500صندوق

000/50ج( هزينه بيمه 000/50پيش پرداخت بيمه

د( هيچكدام

419

ريال ملزومات خريداري 000/150شركت آژند صنعت كرده باشد و در پايان سال پس از موجودي گيري

ريال از موجودي ملزومات 000/45مشخص شود كه باقي مانده است كدام گزينه در رابطه با ثبت اصالحي

ملزومات در پايان دوره صحيح مي باشد؟

ريال بدهكار 000/45الف( ملزومات

ريال بستانكار 000/45ب( ملزومات

ريال بدهكار 000/105ج( هزينه ملزومات

ريال بدهكار000/45د( هزينه ملزومات

420

شركت البرز بابت ارائه خدمات قراردادي يك ساله با 000/300 منعقد نموده و 1/7شركت آذر در تاريخ

ريال وجه نقد دريافت نمود ثبت اصالحي مربوط به پايان سال كدام گزينه است ؟

000/300الف( پيش دريافت درآمد 000/300صندوق

000/150ب( پيش دريافت درآمد 000/150درآمد

000/150ج( پيش دريافت درآمد 000/150صندوق

000/300د( پيش دريافت درآمد 000/300درآمد

421

XX13شركت خدمات فارس در تاريخ اول بهمن ماه مي ريال دريافت000/000/3وام يك ساله اي معادل

% است كه بهره آن هر شش 12دارد. بهره اين وام ماه يكبار پرداخت مي شود كدام گزينه در مورد آرتيكل

اصالحي مربوط به پايان دوره صحيح است ؟

000/60الف( هزينه بهره 000/60بهره پرداختني

000/120ب( هزينه بهره 000/120بهره پرداختني

000/60ج( هزينه بهره 000/60وام

000/120د( هزينه بهره 000/120وام

422

هزينه هايي كه براي اداره يك موسسه و تحصيل سود در طي يك دوره مالي انجام مي

پذيرد چه نام دارند ؟

الف( هزينه هاي عمليات

ب( هزينه هاي فروش

ج( هزينه هاي عمومي

د( هزينه هاي اداري

423

حساب خالصه سود و زيان در پايان دوره بعد از اصالحات مربوط به چه حسابي بسته مي شود ؟

الف( دارايي

ب( بدهي

ج( سرمايه

د( هيچكدام

424

حساب برداشت در پايان سال به چه حسابي بسته شود؟ مي

الف( خالصه سود و زيان

ب( سرمايه

ج( برداشت

د( هيچكدام

425

كداميك از حساب هاي زير با تراز اختتامي بسته مي شوند؟

الف( حساب هاي دائمي

ب( حساب هاي موقت

ج( حساب هاي مختلط

د( هيچكدام

426

درپايان دوره هنگام بستن حساب هاي موقت حساب فروش به چه صورت و به چه صورت و به چه حسابي بسته

مي شود ؟

الف( فروش بدهكار وبه حساب سرمايه بسته مي شود

ب( فروش بستانكار و به حساب خالصه سود و زيان بسته

ميشود

ج( فروش بدهكار وبه حساب خالصه سود و زيان بسته

ميشود

د( فروش بستانكار و به حساب سرمايه بسته مي شود

427

براي بستن حساب هاي موقت از چه حسابي استفاده مي گردد ؟

الف( تراز اختتامي

ب( تراز افتتاحي

ج( خالصه سود و زيان

د( هيچكدام

428

براي بستن حساب خالصه سود وزيان با مانده مي شود ؟ … و …بستانكار

الف ( سرمايه بستانكار و حساب خالصه سود و زيان

بدهكار

ب( سرمايه بدهكار و حساب خالصه سود و زيان

بستانكار

ج( درآمد بستانكار و خالصه سود و زيان بدهكار

د( هيچكدام

429

براي افتتاح حساب هاي بدهي در ابتداي دوره انجام مي پذيرد ؟ …مالي جديد، ثبتي به صورت

الف( تراز افتتاحي بدهكار، تراز افتتاحي بستانكار

ب( تراز افتتاحي بدهكار، بدهي ها بستانكار

ج( تراز اختتامي بدهكار، بدهي ها بستانكار

د( تراز افتتاحي بدهكار، تراز اختتامي بستانكار

430

ثبت آرتيكل اصالحي مربوط به استهالك در پايان دوره مالي كدام يك از گزينه هاي زير بدهكار مي

شود ؟

الف( استهالك انباشته

ب( هزينه استهالك

ج( پيش پرداخت استهالك

د( هزينه

431

كدام حساب )؟كدام سوال( 17در سئوال بستانكار مي گردد؟

الف( هزينه استهالك

ب( استهالك دارائي نامشخص

ج( استهالك انباشته

د( استهالك انباشته دارائي غيرجاري

432

اگر موسسه مازند گستر ساختمان محل كار خود را به 20 ريال خريداري كند عمر مفيد 000/800/6قيمت

ثبت 1/1/79سال قابل استفاده باشد تاريخ خريد كدام گزينه است ؟79اصالحي در پايان دوره مالي

000/800/6 الف( دارائي 000/800/6استهالك انباشته

000/800/6 ب( پيش پرداخت 000/800/6دارائي بستانكار

000/240ج( هزينه استهالك ساختمان 000/240استهالك انباشته

000/340د( هزينه استهالك ساختمان 000/340 استهالك انباشته ساختمان

433

موسسه مازند گستر در تاريخ اول خرداد ماه ساختمان ريال براي مدت 000/480محل كار خود را با پرداخت

دو سال در مقابل آتش سوزي بيمه نمايد كدام گزينه مي باشد؟ 1/3/79ثبت در مورخ

000/480 الف( بيمه ساختمان 000/480بانك

000/480ب( پيش پرداخت بيمه ساختمان 000/480بانك

000/200ج( هزينه بيمه بدهكار 000/300 پيش پرداخت بيمه

000/200 د( پيش پرداخت بيمه 000/200 هزينه بيمه

434

ثبت اصالحي 79در سئوال قبل در پايان سال كدام حساب بدهكار مي شود ؟

000/200الف( پيش پرداخت بيمه

000/200ب( بانك

000/200ج( هزينه بيمه ساختمان

د( هر سه مورد

435

موجودي 000/800اگر موجودي ابتداي دوره ريال كدام موجودي 000/900پايان دوره

درپايان دوره در ترازنامه مي آيد ؟

ريال 000/800الف(

ريال000/100ب(

ريال000/900ج(

ريال000/700/1د(

436

000/208/1اگر مانده خالصه سود و زيان مبلغ ريال بستانكار مي باشد. در پايان دوره كدام

گزنيه براي بستن بدهكار يا بستانكار مي گردد ؟

000/208/1الف( برداشت بدهكار

000/208/1ب( سرمايه بدهكار

000/208/1ج( سرمايه بستانكار

000/208/1د( سود خالص بدهكار

437

براي بستن حساب سرمايه چه ثبتي انجام مي پذيرد ؟

الف( حساب سرمايه بدهكار، حساب هاي دارائي

بستانكار

ب( حساب سرمايه بدهكار، حساب تراز افتتاحي

بستانكار

ج( حساب سرمايه بدهكار، حساب تراز اختتامي

بستانكار

د( هيچكدام

438

مي باشد ؟ …هزينه بيمه كاال جزء

الف( هزينه هاي فروش

ب( هزينه هاي عمومي

ج( هزينه هاي ثبت نشده

ج( هيچكدام

439