քիմիա հալոգեններ
TRANSCRIPT
![Page 1: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/1.jpg)
ՔԻՄԻԱՅԻ ՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ
ՀԱԼՈԳԵՆՆԵՐ
![Page 2: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/2.jpg)
ՀԱԼՈԳԵՆՆԵՐ
Հալոգեններ, (քիմիական տարրեր ֆտորը F), (քլորը Cl), (բրոմը Br), (յոդը I) (և աստատը At), 7- որոնք կազմում են Մենդելեևի պարբերական համակարգ րդ
: ` խմբի գլխավոր ենթախումբը Անվանումը գալիս է հունարենից hals – , աղ genes – ծնող ( ):բառերից մետաղների հետ միանալուց առաջացնում են աղեր
![Page 3: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/3.jpg)
ՖՏՈՐ
Ֆտոր, , քիմիական տարր է որի նշանն է F 9 (և ատոմային թիվը՝ ։ Ֆտորը F2) հայտնագործել է Կարլ Վիլհելմ Շեելեն 1771 ., թ իսկ առաջին անգամ մաքուր վիճակում
ստացել է Անրի Մուասսանը (1886 .): -թ Իր անունը ստացել է հունարեն ֆտորոս , քայքայում բառից։ Այն սովորական պայմաններում անգույն քլորի հոտին նմանվող
, , հոտով խիստ թունավոր գազ է tեռ=-183C, tհալ =-219 C։
![Page 4: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/4.jpg)
ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Ստանում են կալիումի հիդրոֆտորիդի (KHF2) հալույթի էլեկտրոլիզով:
2KHF2 → 2K + H2 + 2F2 , Ամենաուժեղ օքսիդիչն է օքսիդացնում է նույնիսկ քսենոնին (Xe)
2F2 + 2H2O → 4HF + O2F2 + H2 → 2HF (պայթյունով)Cl2 + F2 → 2ClFXe + F2 → XeF2Ֆտորաջրածինը (HF) , անգույն սուր հոտով գազ , , է լավ լուծվում է ջրում tհալ=-83,4 °C, tեռ=19,5 °C: Ջրային լուծույթը
(թույլ թթու է պլավիկյան թթու):
HF → H + + F- , , .Միակ թթուն է որը լուծում է ապակին շնորհիվ հետևյալ ռեակցիայի
SiO2 + 4HF → SiF4 + 2H2O կամ SiO2 + 6HF → H2(SiF6) + 2H2O Այդ պատճառով պլավիկյան թթուն :պահում են պլաստմասսայե կամ մոմապատ ամաններում
(Օքսիդը F2O) , , անգույն բնորոշ հոտով գազ է tհալ=-224 °C, tեռ=19,5 °C: Ստանում են ֆտորի և ալկալիների փոխազդեցությունից.
2F2 + 2NaOH → 2NaF + H2O + F2O Ֆտորն օգտագործում են հատուկ պլաստմասսաների (տեֆլոն), ֆրեոնների և հեղուկ հրթիռային վառելիքի :օքսիդիչի ստացման համար
![Page 5: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/5.jpg)
ՔԼՈՐ
Քլոր, , քիմիական տարր է որի նշանն է Cl 17 (և ատոմային թիվը՝ ։ Քլորը Cl2) . 1774 . , հայտնաբերել է Կ Շեելեն թ ։ Այն դեղնականաչավուն թունավոր գազ է tհալ=-
101°С, tեռ=-34°С ։ 2 Բնական քլորը հանդիպում է իզոտոպների ձևով35Cl և 37Cl ։ Քլորի բնական միացություններն են՝
1.NaCl-քարաղ կամ հալիտ
2.KCl-սիլվին
3.NaCl • KCl-սիլվինիտ
4.NaCl • MgCl2 • 6H2O-կառնալիտ
![Page 6: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/6.jpg)
ՍՏԱՑՈՒՄԸ
1. Արդյունաբերության մեջ քլորը ստանում են NaCl- ի հալույթի կամ լուծույթի.էլեկտրոլիզից
2NaCl → ( - ) 2էլ զ Na + Cl2
2. Լաբորատորիայում քլորը ստանում են աղաթթվի և ուժեղ օքսիդիչների.փոխազդեցությունից
4HCl+MnO2=MnCl2+Cl2↑+2H2O
2KMnO4+16HCl=5Cl2↑+2MnCl2+2KCl+8H2O
K2Cr2O7+14HCl=3Cl2↑
KClO3+6HCl=KCl+3Cl2↑+3H2O
![Page 7: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/7.jpg)
ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
, , , Սովորական պայմաններում քլորը սուր հեղձուցիչ հոտով դեղնականաչավուն օդից2,5 : : 0,6 անգամ ծանր գազ է Թունավոր է Սենյակային ջերմաստիճանում ՄՊԱ
: 1 ճնշման տակ հեղուկանում է Սենյակային ջերմաստիճանում ծավալ ջրում 2,5 , լուծվում է ծավալ քլոր ստացված դեղին լուծույթը անվանում են քլորաջուր:tհալ=-
101°С,,tեռ=-34°С, , :երբ քլորը պնդանում է առաջացնում է կանաչավուն բյուրեղներ
![Page 8: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/8.jpg)
ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
1. .Փոխազդում է մետաղների հետ սովորական պայմաններում
Ca+Cl2=CaCl2
2Na+Cl2=2NaCl
2Fe+3Cl2=2FeCl3
2. ( , , )Փոխազդում է ոչմետաղների հետ բացի թթվածնի ազոտի ածխածնի
2P+3Cl2=2PCl3
5Cl2 + 2P=2PCl5
H2+Cl2=2HCl ( )լույսի ազդեցությամբ
S+Cl2=SCl2
2S+Cl2=S2Cl2
Cl2+3F2=2ClF3
![Page 9: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/9.jpg)
3. .Փոխազդում է ջրի հետ
Cl2+H2O+H2O=HCl+HClO
2Cl2+2H2O=4HCl+O2
HClO=HCl+O ( )մարէազերծում է ջուրը
4. .Փոխազդում է ալկալիների հետ
Cl2+2KOH→ (20°)KCl+KClO+H2O ( )ժավելաջուր
3Cl2+6KOH→ (100°)5KCl+KClO3+3H2O
Cl2+Ca(OH)2=CaOCl2( )+քլորակիր H2
5. .Փոխազդում են հալոգենիդների և հալոգենաջրածինների հետ
Cl2+2HBr=2HCl+Br2
Cl2+2KJ=2KCl+J2
6. .Քլորը ուժեղ օքսիդիչ է
Cl2+H2S=2HCl+S
![Page 10: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/10.jpg)
7. .Փոխազդում է ամոնիակի հետ
4NH3 + 3Cl2=NCl3 + 3NH4Cl
8. .Փոխազդում է օրգանական նյութերի հետ
CH3-CH3 + Cl2 → C2H5Cl + HCl
CH2=CH2 + Cl2 → Cl-CH2-CH2-Cl
C6H6 + Cl2 → C6H5Cl + HCl
9. .Փոխազդելով շմոլ գազի հետ առաջացնում է ֆոսգեն
Cl2 + CO=COCl2
![Page 11: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/11.jpg)
ԿԻՐԱՌՈՒԹՅՈՒՆԸ
Քլորը լայնորեն օգտագործվում է արդյունաբերության մեջ։ Այն օգտագործվում է աղաթթվի արդյունաբերական ստացման և այնպիսի նյութերի պատրաստման
, համար որոնք օգտագործվում են գործվածքներն սպիտակեցնելու համար։
Խմելու ու կենցաղային նպատակների համար նախատեսված ջուրը մինչև ջրատար խողովակների ցանց մղելը հիվանդաբեր միկրոօրգանիզմներից
ախտահանվում է իր մեջ աննշան քանակի քլոր լուծելով՝ քլորելով։
Գյուղատնտեսական բույսերի վնասատուների և հիվանդությունների դեմ պայքարելու համար օգտագործվող կարևորագույն պրեպարատները
( ) , , ինսեկտոֆունգիցիդները ՝ ԴԴՏ հեքսաքլորան և գրանոզան այնպիսի , օրգանական նյութեր են որոնց պատրաստման ժամանակ քլոր է գործադրվում։
![Page 12: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/12.jpg)
ԲՐՈՄ
Բրոմ, , քիմիական տարր է որի նշանն է Br 35 (և ատոմային թիվը՝ ։ Բրոմը Br2) հայտնաբերել են . Ժ Բալարը և . Ս Լևիգը 1826– ին։ Այն սովորական պայմաններում
գորշ գույնի գարշահոտ հեղուկ , է p= /գ սմ3, tհալ=-8,2°С, tեռ=58°С:
![Page 13: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/13.jpg)
ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Ստանում են բրոմիդների կամ բրոմաջրածնի .օքսիդացումիցMnO2+2NaBr+2H2SO4=MnSO4+Na2SO4+Br2+2H2OCl2+2KBr=2KCl+Br2
( ) , Ուժեղ քլորից թույլ օքսիդիչ է օքսիդացնում է մետաղներին և որոշ.ոչմետաղներին 2Al+3Br2=2AlBr3
2P+3Br2=2PBr3
H2+Br2=2HBr .Ինչպես նաև բարդ միացություններին
Br2+H2S=2HBr+SBr2+SO2+2H2O=H2SO4+2HBrBr2+2HJ=2HBr+J2
![Page 14: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/14.jpg)
( ) Փոխազդում է ջրի տաքացնելիս և ալկալիների .հետ
Br2+H2O=HBr+HBrO
Br2+2KOH=KBr+KBrO+H2O
Br- իոնի որակական ռեակցիան AgBr- Ի դեղնավուն նստվածքի .առաջացումն է
Br3+Ag+=AgBr↓
(Բրոմի I) ` օքսիդը Br2O- , - , -40°ն սև դարչնագույն պինդ նյութ է որը С- ում .քայքայվում է համապատասխան տարրերի
2Br2O=2Br2+O2
(Ստանում են սնդիկի II) օքսիդի և Br2- .ի փոխազդեցությամբ
2Br2+Hg2O=HgBr2+Br2O
.Հիպոբրոմաթթվի անհիդրիդն է
Br2O+H2O=2HBrO
![Page 15: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/15.jpg)
ՅՈԴ
Յոդ, , քիմիական տարր է որի նշանն է I 53և ատոմային թիվը՝ ։
(Յոդը և նրա միացությունները Յոդը J2) . 1811 . հայտնաբերել է Բ Կուրտուան թ ։ Այն , սովորական պայմաններում մանուշակագույն բյուրեղական նյութ է որի 4.9 / 3 , խտությունը գ սմ է t =114 հալԺ C, t =183 եռ C ։ , Ջրում վատ է լուծվում իսկ որոշ ( , , օրգանական լուծիչներում էթիլ սպիրտ ծծմբաջրածին CCl4)` լավ։ Տաքացնելիս ( ), գոլորշիանում է առանց հեղուկ վիճակի անցնելու սուբլիմվում է օսլայի հետ առաջացնում է կապույտ գույնի կոմպլեքս միացություն։
![Page 16: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/16.jpg)
ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
.Ստանում են յոդիդների օքսիդացումից
MnO2+2KJ+2H2SO4=J2+K2SO4+MnO2+2H2O
Cl2+2KJ=2KCl+J2
.Հանդես է գալիս որպես մեղմ օքսիդիչ և վերականգնիչ
2Al+3J2=2AlJ3
H2+J2=2HJ
H2S+J2=S=2HJ
SO2+J2+2H2O=H2SO4+2HJ
3J2+6NaOH=5NaJ+NsJO3+3H2O
(Յոդաջրածինը HJ) , , , , սուր հոտով օդում ծխացող անգույն ջրում լավ լուծվող գազ է t =-51 հալ C, t =-35 եռ C։
. Ստանում են ջրային լուծույթում յոդի վերականգնումով J2+H2S=S+2HJ
3J2+2P+6H2O=2H3PO3+6HJ
.Ինչպես նաև յոդիդներից
2KJ+H2SO4=K2SO4+2HJ
![Page 17: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/17.jpg)
.Ջրային լուծույթում ուժեղ միահիմն թթու և ուժեղ վերականգնիչ է
HJ=H(+)+J(-)
HJ+NaOH=NaJ+H2O
8HJ+H2SO4()=4J2+H2S+4H2O
2HJ+Br2=2HBr+J2 J(-)
իոնի որակական ռեակցիան վառ դեղին գույնի AgJ- ի նստվածքի .առաջացումն է
J(-)+Ag(+)=AgJ
( ) Միջհալոգենային միացությունները ինտերհալոգենիդները հալոգենների իրար հետ առաջացրած միացություններն են։Ստացվում
, են անմիջական սինթեզով։ Շատ անկայուն են քայքայվում են ջրով և.հիմքերով
Cl2+Br2=2BrCl
BrCl+H2O=HCl+HBrO
BrCl+2NaOH=NaCl+NaBrO+H2O
![Page 18: քիմիա հալոգեններ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062406/558e8eb91a28abf02d8b4668/html5/thumbnails/18.jpg)
Նյութը պատրաստեց՝
10-4 դասարանի աշակերտ
Մարկոսյան Էրիկ