ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

7
ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ Οι πύργοι της Μάνης αποτελούν μια μοναδική στην Ελλάδα κατηγορία αρχιτεκτονικών έργων. Μέσα στην αγριάδα και την μοναξιά του τοπίου της Μάνης οι πύργοι, μοιάζουν σαν να ανήκουν σε αυτό το μέρος όσο και οι βράχοι και οι πτυχώσεις των βουνών ολόγυρα. Πραγματικά, με την λιτή και αυστηρή αρχιτεκτονική τους, κατασκευασμένα εξ' ολοκλήρου από το άφθονο υλικό του τόπου, την πέτρα, είναι σε απόλυτη αρμονία με το τοπίο της Μάνης. Οι πύργοι αποτελούν χαρακτηριστική εικόνα της Μάνης, στους οικισμούς αλλά και έξω από αυτούς. Υπήρχαν από τη βυζαντινή περίοδο (από τα χρόνια του Ιουστινιανού αναφέρεται η ύπαρξη πύργων στη Μάνη) και έχουν την καταγωγή τους από τα βυζαντινά μονοπύργια, αυτοί όμως που συνδέονται με την ιδιαίτερη μανιάτικη αρχιτεκτονική εμφανίζονται στα τέλη του 13ου αι. μετά τη Φραγκοκρατία. Τότε Φράγκοι αξιωματούχοι από τον Μυστρά και άλλες γύρω περιοχές εγκαταστάθηκαν στις περιοχές Κοίτα και Νόμια. Πύργοι-οχυρά χτίστηκαν και το 15 ο αιώνα από Μανιάτες στρατιώτες που γύρισαν από τη Δύση, όπου πήραν μέρος στους πολέμους των Βενετών. Οι πύργοι καθιερώνονται οριστικά στο μανιάτικο χώρο, σαν τοπικό αμυντικό μέσο, τον καιρό της Τουρκοκρατίας, οπότε παίρνουν και την τελική τους μορφή και αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα αποτροπής των επίδοξων κατακτητών της. Εκτός όμως από τους πύργους που είναι χτισμένοι σε διάφορα στρατηγικά σημεία, στενά και περάσματα - που είναι και οι παλιότεροι και αποβλέπουν στην άμυνα του συνόλου - εκατοντάδες άλλοι ιδιωτικοί πύργοι υπάρχουν στη Μάνη, είτε μεμονωμένοι είτε και σε μεγάλες ομάδες, μέσα δηλαδή στους οικισμούς, που αποκτούν έτσι και μια εντελώς ιδιότυπη και χαρακτηριστική φυσιογνωμία, όπως τα χωριά Βάθεια, Κοίτα και Νόμια, στα οποία σώζονται πολλοί ακόμα πύργοι. Οι πύργοι της Μάνης είναι κατασκευές λιθόδμητες και πολυώροφες, το ύψος τους φτάνει σε ορισμένους και τα 25 μ. και περιλαμβάνουν 4 και 5 ορόφους. Ανάλογα με το μέγεθός τους σε κάτοψη είναι δυνατό να περιλαμβάνουν ολόκληρη την κατοικία ή να αποτελούν το οχυρωμένο τμήμα της, που υψώνεται μέσα από την περιτειχισμένη αυλή. Ο πύργος ήταν ένας μικρός αυτάρκης κόσμος. Εσωτερικά αποτελούνταν από την κατοικία της οικογένειας, το ανώι και το κατώι, τον αποθηκευτικό χώρο. Γύρω μικρότερα βοηθητικά κτίρια, που περικλείονται από τον τοίχο του αυλόγυρου. Οι πολεμόπυργοι είναι κατασκευασμένοι με αιχμηρές τεφρές πέτρες και οχυρώνονταν με ντουφεκότρουπες (πολεμίστρες), οι οποίες ήταν ανοίγματα με σχήμα κωνικό. Πάνω από την κεντρική είσοδο υπήρχαν οι ζεματίστρες για να πετούν καυτό νερό ή λάδι στους εχθρούς. Ζεματίστρες επίσης υπήρχαν και στους πετρομάχους, στις γωνίες των πύργων για να εμποδίζουν τους εισβολείς να ανατινάζουν τα γωνιακά αγκωνάρια. Οι πετρομάχοι έμοιαζαν με παρατηρητήρια Free Calendar by Brolmo.com Ο Καιρός Τώρα Αθήνα 8 o C Α ίθριος καιρός Στούπα 12 o C Α υξημέν η συν ν εφ ιά Καλαμάτα 12 o C Α υξημέν η συν ν εφ ιά Δ ω ρεάν στο email σας Π ρογ ν ώ σεις & έκτ ακτ α πόλη ή χωριό Α ν αζήτ ηση Π ρόγ ν ω σης F eeds by Freemeteo

Upload: thomas-iliopoulos

Post on 08-Aug-2015

304 views

Category:

Documents


6 download

DESCRIPTION

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

TRANSCRIPT

Page 1: ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Οι πύργοι της Μάνης αποτελούν μια μοναδική στην Ελλάδακατηγορία αρχιτεκτονικών έργων. Μέσα στην αγριάδα και τηνμοναξιά του τοπίου της Μάνης οι πύργοι, μοιάζουν σαν ναανήκουν σε αυτό το μέρος όσο και οι βράχοι και οι πτυχώσειςτων βουνών ολόγυρα. Πραγματικά, με την λιτή και αυστηρή αρχιτεκτονική τους,κατασκευασμένα εξ' ολοκλήρου από το άφθονο υλικό του τόπου,την πέτρα, είναι σε απόλυτη αρμονία με το τοπίο της Μάνης.Οι πύργοι αποτελούν χαρακτηριστική εικόνα της Μάνης, στουςοικισμούς αλλά και έξω από αυτούς. Υπήρχαν από τη βυζαντινήπερίοδο (από τα χρόνια του Ιουστινιανού αναφέρεται η ύπαρξηπύργων στη Μάνη) και έχουν την καταγωγή τους από ταβυζαντινά μονοπύργια, αυτοί όμως που συνδέονται με τηνιδιαίτερη μανιάτικη αρχιτεκτονική εμφανίζονται στα τέλη του13ου αι. μετά τη Φραγκοκρατία. Τότε Φράγκοι αξιωματούχοι απότον Μυστρά και άλλες γύρω περιοχές εγκαταστάθηκαν στιςπεριοχές Κοίτα και Νόμια. Πύργοι-οχυρά χτίστηκαν και το 15 οαιώνα από Μανιάτες στρατιώτες που γύρισαν από τη Δύση, όπουπήραν μέρος στους πολέμους των Βενετών. Οι πύργοικαθιερώνονται οριστικά στο μανιάτικο χώρο, σαν τοπικόαμυντικό μέσο, τον καιρό της Τουρκοκρατίας, οπότε παίρνουνκαι την τελική τους μορφή και αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντααποτροπής των επίδοξων κατακτητών της.Εκτός όμως από τους πύργους που είναι χτισμένοι σε διάφοραστρατηγικά σημεία, στενά και περάσματα - που είναι και οιπαλιότεροι και αποβλέπουν στην άμυνα του συνόλου -εκατοντάδες άλλοι ιδιωτικοί πύργοι υπάρχουν στη Μάνη, είτεμεμονωμένοι είτε και σε μεγάλες ομάδες, μέσα δηλαδή στουςοικισμούς, που αποκτούν έτσι και μια εντελώς ιδιότυπη καιχαρακτηριστική φυσιογνωμία, όπως τα χωριά Βάθεια, Κοίτα καιΝόμια, στα οποία σώζονται πολλοί ακόμα πύργοι.

Οι πύργοι της Μάνης είναι κατασκευές λιθόδμητες και

πολυώροφες, το ύψος τους φτάνει σε ορισμένους και τα 25 μ.και περιλαμβάνουν 4 και 5 ορόφους. Ανάλογα με το μέγεθόςτους σε κάτοψη είναι δυνατό να περιλαμβάνουν ολόκληρη τηνκατοικία ή να αποτελούν το οχυρωμένο τμήμα της, πουυψώνεται μέσα από την περιτειχισμένη αυλή.Ο πύργος ήταν ένας μικρός αυτάρκης κόσμος. Εσωτερικάαποτελούνταν από την κατοικία της οικογένειας, το ανώι και τοκατώι, τον αποθηκευτικό χώρο. Γύρω μικρότερα βοηθητικάκτίρια, που περικλείονται από τον τοίχο του αυλόγυρου.Οι πολεμόπυργοι είναι κατασκευασμένοι με αιχμηρές τεφρέςπέτρες και οχυρώνονταν με ντουφεκότρουπες (πολεμίστρες), οιοποίες ήταν ανοίγματα με σχήμα κωνικό. Πάνω από την κεντρικήείσοδο υπήρχαν οι ζεματίστρες για να πετούν καυτό νερό ή λάδιστους εχθρούς.Ζεματίστρες επίσης υπήρχαν και στους πετρομάχους, στις γωνίεςτων πύργων για να εμποδίζουν τους εισβολείς να ανατινάζουν ταγωνιακά αγκωνάρια. Οι πετρομάχοι έμοιαζαν με παρατηρητήρια

Free Calendar byBrolmo.com

Ο Καιρός Τώρα

Αθήνα

8 oC

Α ίθριος καιρός

Στούπα

12 oC

Α υξημέν ησυν ν εφ ιά

Καλαμάτα

12 oC

Α υξημέν ησυν ν εφ ιά

Δ ω ρεάν στο email σαςΠρογ ν ώ σεις & έκτακτα

πόλη ή χωριό

Α ν αζήτηση Πρόγ ν ω σης

Feeds by Freemeteo

Page 2: ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

γωνιακά αγκωνάρια. Οι πετρομάχοι έμοιαζαν με παρατηρητήριακαι βρίσκονταν στον τελευταίο όροφο και διαγώνια. Τέλος, ηπόρτα ενός τέτοιου πύργου ήταν εξαιρετικά μικρή, έτσι ώστεόποιος έμπαινε να αναγκάζεται να σκύβει πολύ, κι αν ήτανανεπιθύμητος να εξουδετερώνεται εύκολα.

Το κοινωνικό σύστημα της Μάνης ήταν ένα είδος ομοσπονδίαςανεξάρτητων και ελεύθερων γενών. Ο πυρήνας της ήταν ηένοπλη μανιάτικη πατριά και ο οικογενειακός πύργος. Πύργο μπορούσαν να χτίσουν μόνο οι ισχυρές πατριές. Το ύψοςκάθε πυργόσπιτου υποδήλωνε την κοινωνική θέση τηςοικογένειας και τη σημασία του μέσα στον οικισμό και ήταντριγυρισμένος από χαμηλότερα, επίσης πετρόκτιστα, βοηθητικάκτίρια. Συχνά μάλιστα οι ισχυρές οικογένειες επέβαλαν το"χαμήλωμα" ή το γκρέμισμα άλλων πύργων.Καθένας ανήκε σε μια πατριά και υπερασπίζονταν όχι μόνο τηνοικογένεια, αλλά όλο το σόι που συνήθως μένει στα γύρωσπίτια.Οι φτωχότερες τάξεις και οι μικρονοικοκυραίοι δεν είχαν πύργο.Όμως ο πύργος της γενιάς προστάτευε και τους υποτακτικούςτης και τους έμπιστους. Η ανοικοδόμηση του Πύργου ήτανκαθήκον όλης της πατριάς, όπως και η φρούρησή του, ενώ ποτέδεν τον κληρονομούσαν γυναίκες, αλλά οι πλησιέστεροι άντρεςσυγγενείς.Στο πύργο γίνονταν οι γάμοι, από εδώ ανήγγελλαν μεπυροβολισμούς τη γέννηση την αγοριών, εδώ ήταν το σχολείοόπου μάθαιναν οι νεότεροι τα αυστηρά ήθη, τη φιλοπατρία καιτη λιτότητα, εδώ γίνονταν οι βαπτίσεις, τα γλέντια, οι θάνατοι,τα μοιρολόγια. Υπήρξαν γενιές που δεν βγήκαν ποτέ από το όρια του πύργουτους στον πιο έξω κόσμο. Και στην περίοδο της βεντέτας δύοσογιών (που για τους Μανιάτες λέγεται δικηωμός ή γδικιωμόςκαι ήταν ο άγραφος νόμος της αντεκδίκησης σε περίπτωσηφόνου κάποιου συγγενή) η γενιά έμεινε μέσα να τονυπερασπίζεται μέχρι το τέλος όσα χρόνια κι αν διαρκούσε ηαντιπαλότητα. Είναι κάπως εξωπραγματικό στην εποχή μας ναφανταστούμε μάχες και κανονιοβολισμούς από πύργο σε πύργομέσα σε ένα μικρό χωριό, αλλά φαίνεται πως έτσι συνέβαινε.

Οι μακροχρόνιοι και αιματηροί οικογενειακοί αγώνες είχαν ωςαποτέλεσμα την καταστροφή πολλών πύργων. Η υπονόμευση καιη ανατίναξη ήταν γνωστό μέσο και σήμαινε την κατάρρευση όχιμόνο του πύργου, αλλά και του οικογενειακού γοήτρου.Οι μη - μανιάτες αντιμετώπιζαν τους πύργους με αμηχανία. ΟΜιχαήλ Παλαιολόγος το 1415 επιχείρησε να τους γκρεμίσει μαζίμε τα κάστρα της Μάνης. Αλλά και το νεοελληνικό κράτοςεπιχείρησε να τους γκρεμίσει την εποχή του Όθωνα το 1834χωρίς επιτυχία. Η κατασκευή πύργων στη Μάνη, συνεχίστηκε ωςτα τέλη σχεδόν του 19ου αι. και σταμάτησε καθώς η κρατικήεξουσία επιβλήθηκε σιγά-σιγά και αντικατέστησε το πατριαρχικόκαθεστώς της περιοχής.Οι πύργοι της Μάνης, οκτακόσιοι περίπου, σκορπισμένοι σταχωριά, στα βουνά και στ' ακρογιάλια και σε κάθε επίκαιροσημείο, εντυπωσιάζουν καθώς συμπυκνώνουν με τον πιοξεχωριστό τρόπο την ιδιαίτερη μανιάτικη αρχιτεκτονική καιαποτυπώνουν στιγμές από την πολυτάραχη ζωή των εύπορων καισημαντικών τοπικών οικογενειών. Οι περισσότεροι είναι σήμεραακατοίκητοι και κινδυνεύουν να καταρρεύσουν εάν δενσυντηρηθούν και αναστηλωθούν. Κάποιοι έχουν ήδηαναστηλωθεί, και χρησιμοποιούνται ως ξενώνες και μουσεία.

ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΜΕΡΙΚΟΙ

Ο Πύργος των Καπετανάκηδων, ή Κάστρο των Καπετανάκηδωνόπως αναφέρεται, βρίσκεται στη Χαραυγή στα Σωτηριάνικα, καικαταλαμβάνει την κορυφή ενός λόφου που είναι γνωστός με τηνονομασία Πετροβούνι. Αποτελεί ένα είδος μικρού, ιδιωτικούκάστρου της οικογένειας των Καπετανάκηδων, τυπικό δείγμα τηςιδιότυπης μανιάτικης κοινωνικής και αρχιτεκτονικής παράδοσηςτο οποίο εξυπηρετούσε κυρίως σκοπούς παρατήρησης τηςευρύτερης περιοχής και το οποίο διατηρείτε σε καλή κατάσταση.Οι Καπετανάκηδες ήταν μια από τις μανιάτικες οικογένειες πουσαν οπλαρχηγοί που ήταν ξεκίνησαν και συνέχισαν τον

Page 3: ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

σαν οπλαρχηγοί που ήταν ξεκίνησαν και συνέχισαν τονεπαναστατικό αγώνα των Ελλήνων το 1821 κατά των κατακτητώντους.Το μικρό αυτό φρούριο ή κάστρο είναι τραπεζιόσχημο στηνκάτοψη, ακολουθώντας τη διαμόρφωση του εδάφους, διαθέτειτρεις ορόφους και περιβάλλεται από κυκλικούς πυργίσκους οιοποίοι συμπληρώνουν κατάλληλα την επιβλητική μορφή του. Οοχυρωμένος περίβολος με συνολικό πλάτος 60 εκατοστά καιπάνω από εκατό πολεμίστρες, ενισχύεται στις τρεις γωνίες μεπροεξέχοντες πύργους. Οι πύργοι παρουσιάζουν κατασκευαστικάστοιχεία αμυντικού χαρακτήρα, όπως καταχύστρες και κλουβιά.Στην ανατολική πλευρά βρίσκεται η τοξωτή πύλη εισόδου.Μπαίνοντας από την πύλη στα δεξιά μας βρίσκεται ομεγαλύτερος πύργος του συγκροτήματος που είναι ο κύριοςΠύργος των Καπετανάκηδων, στον οποίο μπορείς να ανέβεις καινα δεις όλο το κάστρο και όλο τον Μεσσηνιακό κόλπο. Στααριστερά της εισόδου υπάρχει ένας κυκλικός πύργοςκοντύτερος. Τα δύο δρομικά κτίσματα της βόρειας και δυτικήςπλευράς χρησίμευαν ως χώροι κατοικίας, με βοηθητικούς καιαποθηκευτικούς χώρους. Στην εσωτερική αυλή σε επαφή με τονκυκλικό πύργο, περιλαμβάνεται μια μικρή εκκλησία του Προφήτη

Ηλία που είναι μεταγενέστερη κατασκευή σκεπασμένη μεκεραμίδια.Στον κεντρικό περίβολο βλέπεις και τα λιθόκτιστα στόμια απόδυο υπόγειες δεξαμενές που μάζευαν το βρόχινο νερό για τηνύδρευση του φρουρίου.Το συγκρότημα από ότι αναφέρεται στη διαθήκη του κτήτοραάρχισε να κτίζεται στα τέλη του 18ου ή στις αρχές του 19ου αι.και πιθανόν να ολοκληρώθηκε το 1795 όπως αναγράφεται πίσωαπό μια εικόνα του Προφήτη Ηλία. Στην είσοδο του κάστρου υπάρχει ένας βεβηλωμένος τάφος πουεξακολουθεί να περιέχει ανθρώπινα οστά όπου δεν αναφέρεταικανένα στοιχείο επάνω του.

Για να τον επισκεφτείτε πρέπει να πάτε προς Καλαμάτα καιφτάνοντας μετά την γέφυρα της Κοσκάραγας στην διασταύρωσηγια Σωτηριάνικα (13 χλμ. από Καλαμάτα) πηγαίνετε προς τοκάστρο το οποίο απέχει από εκεί 1600 μέτρα.

Ο Πύργος του Κουμουνδούρου, με τον ενσωματωμένο ανεμόμυλο,στον οικισμό Γαρμπελιάς του χωριού Κάμπος κτισμένος (μετά το1830) από πέτρα, έχει αμυντικό κυρίως χαρακτήρα. Πρόκειταιγια τον Πύργο του Καπετάνιου Κουτήφαρη και αργότερα τουκαπετάνιου Κουμουνδούρου ή Κουμουντουράκη (μετέπειτα Μπέητης Μάνης και προγόνου του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου) πουτον πολιόρκησαν στο κάστρο, τον συνέλαβαν και τον εξόντωσανστην Κων/λη οι Τούρκοι. Έχει συνδέσει τη φήμη του κυρίως μετο γεγονός ότι πιθανόν αποτέλεσε το πατρικό του ΑλέξανδρουΚουμουνδούρου, του για σειρά ετών πρωθυπουργού τηςΕλλάδος κατά τα μεταεπαναστατικά χρόνια.

Δίπλα στον πύργο Κουμουνδούρου βρίσκεται Μυκηναϊκόςθολωτός τάφος του Μαχάονα, (γιος του Ασκληπιού), του 1250π.Χ.

Ο Πύργος του Κιτρινιάρη-Ξανθέα βρίσκεται πάνω σε έναχαρακτηριστικό ύψωμα των βράχων και σε υψόμετρο 700μέτρων στα όρια του Δημοτικού Διαμερίσματος Εξωχωρίου. Οπύργος αποτελεί ένα τυπικό δείγμα οχυρωμένης κατοικίας(πυργόσπιτου) του 18ου αιώνα και όταν η περιοχή έσφυζε απόζωή και η διακίνηση των ανθρώπων γινόταν πεζή και με ζώα οπύργος λόγω της στρατηγικής του θέσης έλεγχε τις διαβάσειςκαι δέσποζε της χαράδρας.Είναι κτισμένος με αργούς λίθους από ντόπιο ασβεστολιθικόπέτρωμα με μερική χρήση ημιλαξευτών λίθων στα ανοίγματα.Στη σημερινή του μορφή αποτελείται από ένα τετράγωνηςσχεδόν κάτοψης τριώροφο πύργο και ένα ορθογωνικής κάτοψηςδιώροφο πρόκτισμα. Τα πατώματα ανάμεσα στους ορόφους ήτανξύλινα, ενώ η κάλυψη γινόταν με ξύλινη δίρριχτη στέγη, η οποίαδεν σώζεται σήμερα.Διαθέτει τρεις ορόφους με αρκετές πολεμότρυπες στις τέσσερις

Page 4: ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

πλευρές του. Τα παράθυρα σε σχήμα καμάρας, ο μαντρότοιχοςκαι η τοξωτή του θύρα συμπληρώνουν το ιστορικό αυτό κτίριοπου αποτελεί ενδιαφέρον δείγμα της προεπαναστατικήςοχυρωματικής αρχιτεκτονικής της Μάνης.

Ο Πύργος του καπετάν Κωνσταντή Ντουράκη ή Δουράκη, στηνΚαστάνια της Μεσσηνιακής Μάνης, που έχει συνδέσει τη φήμητου με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη καθώς σε αυτόν είχε βρεικαταφύγιο κατά το διωγμό των κλεφτών το 1803. Από εδώεπίσης διέφυγε, το Μάρτιο του 1806, προς την Ελαφόνησο.Πρόκειται για έναν πολυώροφο πύργο του 18ου αιώνα ο οποίοςαντικατοπτρίζει την παραδοσιακή μανιάτικη αρχιτεκτονικήεμπλουτισμένη με γραφικές καταχύστρες και αμυντικέςπολεμότρυπες και ξεχωρίζει για τους τέσσερις κυκλικούσχήματος πυργίσκους του.

Ο Πύργος του Τρουπάκη-Μούρτζινου στην Καρδαμύλη χτίστηκε το1807, και αποτελείται από ένα σύμπλεγμα κτισμάτων, αρκετάκαλά συντηρημένων μέσα στο οποίο περικλείεται και ο κατάπολύ παλαιότερος ναός του Αγίου Σπυρίδωνα (1685-1715).Ήταν το οχυρό της οικογένειας Τρουπάκη-Μούρτζινου,ανταγωνιστών της οικογένειας Μαυρομιχάλη από την Αρεόπολη.Η οικογένεια Τρουπάκη ήταν μια από τις ισχυρότερες καικυρίαρχες οικογένειες στη Μεσσηνιακή Μάνη και διοίκησαν τηνκαπετανία της Ανδρούβιστας για περισσότερα από 200 χρόνια.Στις 6 Γενάρη 1821 ήρθε από τη Ζάκυνθο ο Κολοκοτρώνης καιφιλοξενήθηκε εδώ σε αυτόν τον πύργο κάπου δυόμιση μήνες,ώσπου μαζί με τους αγωνιστές της Ανδρούβιστας και τουςάλλους αρχηγούς έγινε η εξόρμηση και ξεκίνησαν για τηνκατάκτηση της Καλαμάτας.Ο πύργος διακρίνεται για τα τέσσερα επίπεδά του ενώ διαθέτειστέρνα, σιδηρουργείο (το μοναδικό που έχει εντοπιστεί στηΜάνη), πολεμίστρα και αμυντική υποδομή με φρούριο. Σεαρμονική σύνδεση με τα παράσπιτα και το παραδοσιακόελαιοτριβείο του, περιβάλλεται από οχυρωματικό περίβολοδίνοντας στον επισκέπτη τη δυνατότητα να δει από κοντά έναμικρό αλλά πολύ αξιόλογο δείγμα της μανιάτικηςκαστροπολιτείας.Μπαίνοντας στο Κάστρο από τη μισογκρεμισμένη τοξωτή πύλημας υποδέχεται η μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα,οικογενειακή εκκλησία των Τρουπάκηδων-Μούρτζινων, έργο πουεπιδεικνύει την ισχύ και την οικονομική ευρωστία τηςοικογένειας. Κτισμένος με "δανεικά" υλικά από αρχαία κτίσματα,με θαυμάσιες γλυπτές παραστάσεις στα πλαίσια τωνπαραθυριών, με εντυπωσιακό τρούλο και ένα επιβλητικότετραώροφο μήκους 17 μέτρων καμπαναριό, επτανησιακήςτέχνης. Στην είσοδό της εντυπωσιάζει ο ανάγλυφος δικέφαλοςαετός, που ήταν βυζαντινό έμβλημα. Στον ναό του Αγ.Σπυρίδωνα ο Θ. Κολοκοτρώνης λειτουργήθηκε με τα παλικάριατου παραμονές του μεγάλου ξεσηκωμού πριν κατέβει στηνΚαλαμάτα. Σήμερα λειτουργεί ως μόνιμη έκθεση Μουσείου πουστεγάζεται στην τριώροφη οχυρή κατοικία - οντά αλλά και τοίδιο το συγκρότημα λειτουργεί ως έκθεμα με την ανάδειξη τωνχώρων του και της ιδιαίτερης λειτουργίας τους (πύργος,σιδηρουργείο, στέρνα, λαχανόκηπος, ελαιοτριβείο,οικογενειακός ναός).

Ο Πύργος του Πατριαρχέα στο Προσήλιο εντάσσεται και αυτός

με τη σειρά του στη γνωστή παραδοσιακή αρχιτεκτονική τηςΜάνης. Με περίπου τετράγωνη κάτοψη, είναι ένα κτίσμαμεγάλου ύψους κατασκευασμένο από τοπικούς λίθους σε τρία ήτέσσερα διαφορετικά επίπεδα. Ο αμυντικός κυρίως χαρακτήραςτου πύργου και τα παράθυρά του προσφέρουν πολύτιμα στοιχείασχετικά με την ταραγμένη ιστορικά περιοχή και τουςμακρόχρονους αγώνες της.

Στον οικισμό Λιμπόχοβα (Ζαχαριάς), βρίσκεται οαναπαλαιωμένος πύργος του Κουκέα (ιδιοκτησίας του κ.Σταυριανού Κατσιρέα, Ζωγράφου), που είναι γνωστός ωςΠύργος του Ζαχαριά επειδή μέσα σε αυτόν δολοφονήθηκε το1805 ο αρματολός Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης που ήταν

Page 5: ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

1805 ο αρματολός Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτης που ήτανκουμπάρος με το Κουκέα. Κτίστηκε το 1800 και αργότερα πουαφαίρεσαν ένα τμήμα του τοίχου επειδή ήταν πολύ ψηλός,έγραψαν σε αγκωνάρι με καλέμι χρονολογία 1808. Έξω από τονΠύργο υπάρχει προτομή του Ζαχαριά.

Στο Προάστιο βλέπουμε το σύνθετο Πυργόσπιτο του Περδικέακαι Χιουρέα.Επιβλητικός είναι ο Πύργος του Προκοπέα στη ΧώραΑνδρούβιστας που κτίσθηκε στη διάρκεια της Επαναστάσεως του1821.Στους Α. Δολούς εμφανίζεται επιβλητικός ο Πύργος τουΣαράβα.

Στον Άγιο Δημήτριο (2 χλμ. νοτιοανατολικά του ΑγίουΝικολάου),ξεχωρίζει ο καλοδιατηρημένος πύργος του Καπετάν

Χρηστέα. Ο Καπετάν Χρηστέας ήταν καπετάνιος της περιοχής καιμε τα παλικάρια του συμμετείχαν στην απελευθέρωση τηςΚαλαμάτας και στον αγώνα του 1821. Ο Ιμπραήμ το 1826προσπάθησε να αποβιβαστεί στο λιμανάκι του χωριού αλλάαπέτυχε όπως συνέβη και στην υπόλοιπη Μάνη.Εδώ βρισκόταν το ιστορικό κανόνι γνωστό σε όλη τη Μάνη με τοόνομα "Κοψοχείλα", του οποίου χειριστής ήταν ο ΣτέφανοςΧρηστέας ή Ξυδέας, από τον Άγιο Δημήτρη. Το κανόνι αυτό είχεκουρσέψει ο Καπετάν Χρηστέας με τα παλικάρια του από έναμεγάλο Βενετσάνικο καράβι και το όνομα το πήρε ότανκτυπώντας την Ναυαρχίδα του Ιμπραήμ κόπηκε ένα κομμάτι απότο επάνω μέρος του χείλους του. Στο χωριό Μικρή Καστάνια του δήμου Αγίου Νικολάου βρίσκεταιο Πύργος Βενετσανάκη. Χτίστηκε από τον ΠαναγιώταροΒενετσανάκη και υπήρξε προπύργιο των κλεφτών σε όλη τηδιάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα.

Στον παραδοσιακό οικισμό Λαγκάδα της βορειοδυτικής Μάνης,σώζονται αρκετοί πύργοι, όπως ο πενταόροφος πολεμόπυργοςτης ισχυρής οικογένειας Καπιτσίνων, αντιπροσωπευτικό δείγματης προεπαναστατικής περιόδου με χαρακτηριστική λιτότητα στημορφολογία, τετράγωνη μονόχωρη κάτοψη, μία κύρια τοξωτήείσοδος , πολλές ντουφεκίστρες σε όλους τους ορόφους και σεδιάφορα ύψη, και τα τέσσερα κυλινδρικά γωνιακά κλουβιά.

Επίσης ο τετραώροφος Πύργος του Οικονομέα (1757), η

τριώροφη κατοικία του Κισκήρα (1859) καθώς και τα χαλάσματααπό τον πύργο του Γουλά όπου σύμφωνα με την παράδοσηείχε στρογγυλό σχήμα και ξεχωριστή αρχιτεκτονική δομή απότους άλλους πύργους. Ανήκε στην οικογένεια τωνΜιχαλιτσιάνων.

Στον άλλο παραδοσιακό οικισμό στις Θαλάμες βρίσκεται τοΠυργόσπιτο του Σταυριανέα,και στο Καρυοβούνι ο Πύργοςτου Γουδέλη.

Ο Πύργος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη δεσπόζει στο Λιμένι. Τοαναστηλωμένο τετραόροφο Πυργόκαστρο των Μαυρομιχαλαίωνμε τοξωτά ανοίγματα, κτιριακό συγκρότημα ανεκτίμητης αξίας,ανήκε στον γνωστό αρχηγό-μπέη της Μάνης πουπρωταγωνίστησε στην επανάσταση του 1821. Ο πύργοςαποτέλεσε το στρατηγείο των Μανιατών στην επανάσταση. Κοντάστο εκκλησάκι του Αη Σώστη συναντάμε τον ανδριάντα τουΠετρόμπεη.Το αρχοντικό των Μαυρομιχαλαίων, που αποδεικνύει τηνανάπτυξη του χωριού κατά τα προεπαναστατικά χρόνια, έχειαναπαλαιωθεί και χρησιμοποιείται σαν Μουσείο (Μπενάκειο).

Επίσης στην Κοίτα ή "Πολυπυργού" που είναι γνωστή και ως"Νικλιάνικα", που θεωρείται η κοιτίδα των Μανιάτικων Πύργων,είχε 21 πολεμόπυργους και 28 πυργόσπιτα. Διακρίνουμε τοπυργοσυγκρότημα των Λιάνων που κατασκευάστηκε μεδιάφορες προσθήκες μεταξύ 1800 και 1850, το πολεμόπυργοτου Βουδικλάρη (1763), τον εξαόροφο πύργο τουΛαζαρόγγονα (1850), το τετραόροφο πύργο των

Page 6: ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Λαζαρόγγονα (1850), το τετραόροφο πύργο τωνΚουτρουλιάνων κ.ά.

Στη νησίδα Κρανάη (Μαραθονήσι) βρίσκεται ο πύργος του

Τζανετάκη-Γρηγοράκη, που αποτελείται από έναν επιβλητικόπύργο και μια μεγάλη διώροφη μακρόστενη οικία σε επαφή μετη βόρεια πλευρά του πύργου, καθώς επίσης και από μιαημιυπόγεια θολωτή δεξαμενή σε επαφή με τον πύργο πουεξυπηρετούσε το συγκρότημα. Θαυμάσιο μνημείο παραδοσιακήςμανιάτικης αρχιτεκτονικής, που χτίστηκε το 1829 από τονομώνυμο στρατηγό της επανάστασης, ήταν η έδρα του 3ου Μπέητης Μάνης του Τζανέμπεη και πολλών άλλων επιφανών ανδρώντης οικογένειας Γρηγοράκη, έχει αναστηλωθεί και λειτουργεί ωςλαογραφικό μουσείο της Μάνης.

Νότια του χωριού Πύργος Δυρού βρίσκεται το πυργοσυγκρότημα

του οπλαρχηγού Σκλαβουνάκου, ένα πολυόροφο κτίσμα του 1812,με εξαώροφο πύργο ύψους 25μ., περίβολο, δεξαμενές καιοικογενειακό εκκλησάκι με κοιμητήριο που δεσπόζει στηνπεριοχή αυτή.

Στη Ράχη Γυθείου βρίσκεται ο Πύργος Πετροπουλάκη ο οποίοςκατασκευάστηκε το 1790 από τον Παναγιώτη Πετροπουλάκη,μίας από τις μεγαλύτερες οικογένειες της Μάνης. Σήμερα, ο πύργος έχει αναστηλωθεί και έχει μετατραπεί σε έναπαραδοσιακό ξενοδοχείο.

Στην Αρεόπολη βρίσκεται ο πύργος του Καπετανάκου, γνωστήςοικογένειας της περιοχής που αποτελεί δείγμα χαρακτηριστικόμανιάτικου πύργου, χτισμένος στα 1865, τον οποίον αγόρασε κιαναπαλαίωσε ο Ε.Ο.Τ. και λειτουργεί ως ξενώναςαποτελούμενος από ισόγειο και δύο ορόφους, λιακωτό και αυλήμε στέρνα.

Ο πύργος Πικουλάκη στην Αρεόπολη, τυπικό δείγμα οχυρήςκατοικίας της περιοχής, με πύργο και οικία, γύρω από εσωτερικήμικρή αυλή, είναι ένα ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Ο Πύργοςανήκε στην οικογένεια Πικουλάκη που ήταν μία από τις πιογνωστές οικογένειες της προεπαναστατικής περιόδου στη Μάνη,είναι ένα από τα ιστορικά κτίσματα του οικισμού, μιας και σεαυτό το σημείο οι Μανιάτες απέκρουσαν τους Αιγυπτίους τουΙμπραήμ πασά όταν έκαναν απόβαση στο Διρό. Ο Πύργοςπαραχωρήθηκε στο ελληνικό δημόσιο και λειτουργεί σανΒυζαντινό Μουσείο της Αρεόπολης ενω εκτίθεται μόνιμα ηέκθεση με τίτλο "Ιστορίες θρησκευτικής πίστης στη Μάνη".

Στην Αρεόπολη βρίσκεται επισης η πυργοκατοικία τουΚυριακούλη Μαυρομιχάλη επιβλητική αλλά εγκαταλελειμμένη.Ανατολικά της Καρυούπολης διατηρείται ακόμη ο πύργος του

Κοσονάκου που κτίστηκε στα χρόνια της επανάστασης του 1821και δεσπόζει στην περιοχή.

Στον Αγερανό δίπλα στον Ι. Ν. των Ταξιαρχών βρίσκεται έναςαπό τους πιο ιστορικούς πύργους της Μάνης, ο πύργος των

Γρηγοράκηδων. Εδώ είχε την έδρα του ο Αντώνης Γρηγοράκης(Αντωνόμπεης), που ήταν ο 5ος μπέης της Μάνης(1803 - 1808).Το φρουριακό συγκρότημα με τα τείχη, το παλατάκι, τη πύληκ.α., αποτελεί εξαίρετο δείγμα της Μανιάτικης αρχιτεκτονικήςτου 18ου αιώνα, που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη. Η φημισμένηοικογένεια ανέδειξε 3 Μπέηδες που ηγεμονούσαν 26 χρόνια στηΜάνη.

Το Πυργοσυγκρότημα του Τσικουρίου στον Αγερανό,βρίσκεται ψηλά στο λόφο και είναι αντιπροσωπευτικό δείγματοπικής μανιάτικης αμυντικής κατοικίας, με τοίχους διάτρητουςαπό πολεμότρυπες (18ου αιώνα.). Είναι διώροφο, περιβάλλεταιαπό κτιριακό συγκρότημα σπιτιών, στάβλων, αποθηκών,φούρνου και στέρνας, τα οποία περικλείονται από μαντρότοιχομε φρουριακή αυλόπορτα.

Στον Αγερανό βρίσκεται επίσης το Πυργόσπιτο Αγγ. Τσοκάνη.Αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα τοπικής μανιάτικης αμυντικής

Page 7: ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

Αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα τοπικής μανιάτικης αμυντικήςκατοικίας. Είναι διόροφος και περιβάλλεται από κτιριακόσυγκρότημα σπιτιών, στάβλων, αποθηκών, φούρνου, στέρνας,τα οποία περικλείονται από μαντρότοιχο με φρουριακήαυλόπορτα. Οι τοίχοι είναι διάτρητοι από πολεμότρυπες.Ο Πύργος Τσιτσίρη στο Σταυρί, ήταν ο πρώτος αυθεντικόςμανιάτικος πύργος του 1820 που αναπαλαιώθηκε στην περιοχή.Ο πύργος με τη νέα του μορφή έγινε ένας διάσημος σε όλη τηΜάνη ξενώνας.

Τέλος η πολυφωτογραφημένη Βάθεια, το χωριό με τουςδιάσημους και εντυπωσιακούς πύργους και πολεμόπυργους. ΗΒάθεια έχει χαρακτηριστεί ως ο "Παρθενώνας" της μανιάτικηςαρχιτεκτονικής παράδοσης. Είναι χτισμένη στην κορυφή ενόςλόφου σε μικρή απόσταση από την θάλασσα. Μια μικρή βόλταστα στενά δρομάκια του οικισμού αποκαλύπτει στον ταξιδιώτητην ομορφιά της μοναδικής μανιάτικης αρχιτεκτονικής σε ένασυμπαγές σύνολο, καθώς στη Βάθεια υπάρχουν 70 κατοικίες, 4εκκλησίες και δύο πολεμόπυργοι σε μόλις 17 στρέμματα! Όλοιμαζί οι πύργοι αποτελούσαν ένα οχυρό απόρθητο.Ιδιόμορφα κτίσματα, δίνουν την εντύπωση οχυρωματικώνδημιουργημάτων, μολονότι κτίσθηκαν για κατοικίες. Ταπυργόσπιτα υψώνουν τους δυο, τρεις και τέσσερις ορόφουςτους πάνω στον απότομο λόφο, χωρισμένα στις παλιές γειτονιέςτων Καραμπατιάνων, των Μιχαλακιάνων, των Καληδωνιάνων καιάλλες. Τα περισσότερα σπίτια και πύργοι χρονολογούνται στηνπερίοδο 1840-1900 . Κατά την περίοδο της μεγάλης φυγής τωνκατοίκων της επαρχίας προς τα μεγάλα αστικά κέντρα, έφτασεμέχρι το 1980 να είναι σχεδόν ολοκληρωτικά εγκαταλελειμμένη.Μετά το 1980 ο ΕΟΤ αναστήλωσε τους περισσότερους πύργουςκαι τους διαμόρφωσε σε ξενώνες.

Επιστροφή στο προηγούμενο μενού

Developed by Ab-Ovo Business Services