ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΣΤΕΣ ΒΑΣΙΛΙΑ∆ΕΣ ΤΗΣ ΙΟΥ∆ΑΙΑΣ

ο Μέγας Αλέξανδρος ο υιός του θεού

οι Ελληνιστές Βασιλιάδες Σωτήρες

οι επαναστάτες Μακκαβαίοι αρχιερείς

οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες της Ιουδαίας

περί του βασιλέως Σωτήρα

οι Ελληνιστές Ιουδαίοι και οι Χριστιανοί

βιβλιογραφία, πηγές

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ο Μέγας Αλέξανδρος είναι γνωστός για τα στρατιωτικά του κατορθώµατα και όχι για την προσφορά του στον ανθρώπινο πολιτισµό. Στα 33 του χρόνια εξουσίαζε όλο τον αρχαίο κόσµο.

Οι αρχαίες ωστόσο παραδόσεις των λαών την ανατολής, ινδικές, µουσουλµανικές ή χριστιανικές, µιλούν για ένα σοφό και θεόσταλτο οδηγό των ανθρώπων.

Ο ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ΑΜΥΝΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΣΕΣ

Ο ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑ∆ΟΣ

Ο ΘΕΟΣ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ

Ο ∆ΙΟΝΥΣΟΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ

Ο ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΣΕΡΑΦΕΙΜ

Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ κείµενο: Κ. ΑΜΑΝΤΟΣ

Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΩΣ ΠΡΟ∆ΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ (Στα αγγλικά)

Ο Αλέξανδρος Α΄ ο Μακεδών και οι Πέρσες.

Ο Αλέξανδρος Α΄ ήταν ο έβδοµος βασιλέας Μακεδόνων γιος του Αµύντα, του Αλκέτα, του Αεροπού, του Φιλίππου, του Αργαίου, του Περδίκα του πρώτου βασιλέα των Ελλήνων Μακεδόνων, απογόνου του Καράνου, του Τηµένου, του Ύλα, του Ηρακλή, του ∆ία.

Τα νοµίσµατα της βασιλείας του Αλεξάνδρου εικόνιζαν τον σταυρό από την µία όψη, όπως και των περισσοτέρων ελληνικών πόλεων της εποχής. Το όνοµα του γράφεται στα νοµίσµατα στα ελληνικά, ΑΛΕΧΑΝ∆ΡΟΣ ΒΑΣΙΛΕΑΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΩΝ.

Νόµισµα Αλεξάνδρου Α΄ Βασιλέως Μακεδονίας

Όταν βασίλευε ο πατέρας του Αλεξάνδρου, ο Αµύντας, έφθασαν οι άγγελοι από την Περσία, σταλµένοι από τον στρατηγό Μεγάβαζο ζητώντας γη και ύδωρ για τον βασιλιά ∆αρείο. Ο βασιλιάς Αµύντας έστρωσε πλούσιο τραπέζι και τους υποσχέθηκε πως θα έδινε γη και ύδωρ στον Ασιάτη βασιλιά. Οι Πέρσες µόλις είδαν το τραπέζι στρωµένο, αναρωτήθηκαν που βρίσκονται οι γυναίκες. Στην Περσία, εξήγησαν οι αγγέλοι, έχουµε το έθιµο να βάζουµε τις γυναίκες απέναντι µας όταν τρώµε. Κάτι τέτοιο ήταν πρωτόγνωρο για τους Έλληνες που δεν συνήθιζαν να παίρνουν τις γυναίκες µαζί τους στα συµπόσια. Ωστόσο ο βασιλιάς Αµύντας τους έκανε την χάρη. Όταν οι Πέρσες έφαγαν και ήπιαν, άρχισαν να πειράζουν τις γυναίκες. Η συµπεριφορά τους πρόσβαλε τον Αλέξανδρο, το γιο του βασιλιά και µόλις οι Πέρσες πήγαν για ύπνο, η παρέα του νεαρού πρίγκιπα όρµηξε στα υπνοδωµάτια και τους

έσφαξε. Έπραξαν τότε όπως οι ακριβώς οι Σπαρτιάτες και όπως οι Αθηναίοι, οι οποίοι συγκεκριµένα πέταξαν τους Πέρσες µέσα σε ένα πηγάδι λέγοντας τους να λάβουν από εκεί γη και ύδωρ.

Η στάση του Αλεξάνδρου κατανοείται σήµερα από τους Έλληνες. Ποιός δεν θα εκνευριζόταν από την συµπεριφορά των Περσών. ∆εν γίνεται όµως το ίδιο εύκολα κατανοητή η στάση του Αβραάµ, όπως αυτή περιγράφεται στη βίβλο. (Γένεσις ΙΒ΄ 10,20) Ο Αβραάµ φτάνει στην Αίγυπτο όπου τον υποδέχεται ο Φαραώ. Επειδή η γυναίκα του η Σάρα είναι όµορφη, ο Αβραάµ φοβάται ότι θα τον σκοτώσουν για να την πάρουν. Συµβουλεύει λοιπόν την Σάρα να πει πως είναι αδερφή του. "Ιδόντες δε οι Αιγύπτιοι ότι η αδερφή του Αβραάµ ήταν καλή σφόδρα, την πήγανε στον οίκο του Φαραώ κι έτσι έγιναν στον Αβραάµ πρόβατα και µόσχοι και όνοι και παίδες και παιδίσκες και ηµίονοι και κάµηλοι, µε αυτή ακριβώς την σειρά, όπως γράφει η βίβλος. Όµως ο Φαραώ κατάλαβε πως κάτι συνέβη που δεν άρεσε στον θεό και κάλεσε την Σάρα λέγοντας της: γιατί µου είπες ότι είσαι αδερφή του Αβραάµ ενώ ήσουν γυναίκα του; Έτσι τους έδιωξε ο Φαραώ από την Αίγυπτο. Ευρισκόµενος πάλι ο Αβραάµ εν Γεράροις, είπε ξανά περί της Σάρας της γυναικός αυτού, ότι αδελφή µου εστίν, εφοβήθη γαρ ειπείν ότι γυνή µου εστί, µη ποτέ αποκτείνωσιν αυτόν οι άνδρες της πόλεως δι΄αυτήν. Απέστειλε δε Αβιµέλεχ βασιλέας της πόλεως και έλαβε την Σάραν. Επισκέφθηκε όµως ο θεός την νύκτα τον Αβιµέλεχ και του είπε ότι επρόκειτο να πεθάνει εξαιτίας της γυναίκας του Αβραάµ. Ο βασιλιάς διαµαρτυρήθηκε φυσικά στον Αβραάµ, ο οποίος του είπε: "και γαρ αληθώς αδελφή µου εστίν εκ πατρός, αλλ΄ουκ εκ µητρός, εγεννήθη δε µοι εις γυναίκα". "Ελαβε δε ο Αβιµελέχ χίλια δίδραχµα και πρόβατα και µόσχους και παίδας και παιδίσκας και έδωκε τω Αβραάµ και απέδωκεν αυτώ Σάρραν την γυνή αυτού. ..Την δε Σάρραµ είπεν, ιδού δέδωκα χίλια δίδραχµα τω αδελφώ σου, ταύτα έσται εις την τιµή του προσώπου σου". Και γράφω αυτά περί των γυναικών όχι για να µάθουµε την τιµή του προσώπου της Σάρας, της αδερφής και γυναικός του Αβραάµ, αλλά γιατί οι Πέρσες διέδωσαν στην ανατολή την αραµαϊκή γλώσσα και όπως αναφέρει η βίβλος, Αραµαίος ήταν ο Αβραάµ.

Το τρίτο κεφάλαιο του Έσδρα Α΄ της βίβλου των Ο΄, αναφέρει πως οι τρεις σωµατοφύλακες του Πέρση βασιλιά Κύρου έγραψαν από ένα λόγο, ώστε να κρίνει ο βασιλιάς τον σοφότερο. "Ο εις έγραψεν, υπερισχύσει ο οίνος, ο έτερος έγραψεν, υπερισχύσει ο βασιλεύς, ο τρίτος έγραψεν, υπερισχύσουσιν αι γυναίκες, υπέρ δε πάντα νικά η αλήθεια.. Ο δε τρίτος ο είπας περί των γυναικών και της αληθείας, ούτος εστί Ζοροβάβελ, ο οποίος ήρξατο λαλείν: άνδρες ...τις ουν δεσπόζων αυτών ή τις ο κυριεύων αυτών; ουχ αι γυναίκες; αι γυναίκες εγέννησαν τον βασιλέα και πάντα τον λαό, ο οποίος κυριεύει επί της θαλάσσης και επί της γης και εξ αυτών εγένοντο και αύται εξέθρεψαν αυτούς τους φυτέωαντας τους αµπελώνας, εξ ων ο οίνος γίνεται και αύται ποιούσι τας στολάς των ανθρώπων και ου δύνανται οι άνθρωποι χωρίς των γυναικών είναι, εάν δε συνάγωσιν χρυσίον και αργύριον και παν πράγµα ωραίον και ίδωσι γυναίκα µίαν καλήν τω είδει και τω κάλλει, ταύτα πάντα αφέντες, εις αυτήν εκκέχηναν και χάσκοντες το στόµα θεωρούσιν αυτήν". Τέτοια ήταν η σοφία του Ζοροβάβελ, του πρώτου αρχιερέα του νέου ναού της Ιερουσαλήµ.

Ο πατέρας της ιστορίας, ο Ηρόδοτος, αναφέρει ότι οι Πέρσες εξαιτίας των γυναικών επιτέθηκαν στους Έλληνες. "Οι Πέρσες ιστορικοί", γράφει ο Ηρόδοτος, "λένε ότι αίτιοι της ελληνοπερσικής διαµάχης ήσαν οι Φοίνικες, που ήρθαν από την Ερυθρά λεγοµένη θάλασσα, και εγκαταστάθηκαν στην Μεσόγειο όπου επιδόθηκαν στο εµπόριο. Αυτοί λοιπόν σε ένα ταξίδι τους στο Αργος, την πόλη που ήταν εκείνο τον καιρό η µεγαλύτερη της Ελλάδος, έκλεψαν την κόρη του βασιλιά Ινάχου. Μερικοί Έλληνες πήγαν στην Τύρο της Φοινίκης κι έκλεψαν την κόρη του βασιλιά, την Ευρώπη. Οι απαγωγείς λένε πως ήταν Κρήτες". Αργότερα οι Έλληνες διέπραξαν κι άλλο αδίκηµα γιατί πήγαν στον Πόντο κι έκλεψαν την κόρη του βασιλιά της Αίας, την Μήδεια. Αρχηγός αυτής της επονοµαζόµενης αργοναυτικής εκστρατείας, όπως γνωρίζουµε ήταν ο Ιάσων. Από την γενιά της Μήδειας προήλθαν οι Μήδοι, οι οποίοι ήταν η βασιλική φυλή των Περσών. Ακολούθησε η κλοπή της Ελένης του Μενελάου από τον Πάρη του Πριάµου και ο Τρωϊκός πόλεµος, ο οποίος ήταν και η αρχή της έχθρας µεταξύ των Περσών και των Ελλήνων. Αυτά γράφει ο Ηρόδοτος στις πρώτες σελίδες της ιστορίας του, που έχει το όνοµα Κλειώ.

Όταν βασίλευε στην Ρώµη ο Νέρωνας, έγινε ένας µεγάλος σεισµός στην Κρήτη, ώστε κατέρρευσε ο τάφος ενός αρχαίου Κνώσιου, του ∆ίκτη. Στον τάφο αυτό βρέθηκαν βιβλία γραµµένα σε πινακίδες, σε αρχαία γραφή. Αυτά µεταγράφηκαν στο Αθηναϊκό αλφάβητο, αφού η γλώσσα τους ήταν ελληνική, και τα έστειλε στον Νέρωνα. Όπως αποδείχτηκε ήταν ένα χρονικό του Τρωϊκού πολέµου, το οποίο σήµερα διασώζεται µόνο στην λατινική γλώσσα! Το βιβλίο του ∆ίκτη, ονοµάζεται εφηµερίδα του Τρωϊκού πολέµου και περιγράφει όλα τα Οµηρικά γεγονότα. Ο ∆ίκτης ήταν ήταν αυτόπτης µάρτυρας των Τρωϊκών, και σύντροφος του Ιδοµενέα! Στην εισαγωγή του ο καθηγητής Γιώργης Γιατροµανωλάκης αναφέρει πως ένα χαρακτηριστικό της εξιστόρησης του ∆ίκτη, είναι ο αυξηµένος ρόλος των γυναικών. Σύµφωνα λοιπόν µε τον ∆ίκτη ο πόλεµος έγινε επειδή ο Αλέξανδρος ο Φρύγας (Πάρης), έκλεψε την Ωραία Ελένη.

Υπάρχει ακόµη µία ιστορία για την άλωση της Τροίας, γραµµένη στα λατινικά, του Φρύγα ∆άρητα, η οποία ξεκινάει µε την Αργοναυτική εκστρατεία του Ιάσωνα, προσφέροντας έτσι την δικαιολογία που χρειαζόταν ο Αλέξανδρος Πάρης για να κλέψει την Ελένη. "Γύρω στο 1160 ο Benoit de Saint-Maure, λυρικός ποιητής από τον Άγιο Μαυρίκιο της ΒΑ Γαλλίας, συνθέτει ένα εκτενές µυθιστόρηµα µε τίτλο "Le Roman de Troie". Η ιστορία της Τροίας όπως την διηγείται ο Benoit, αρχίζει µε την Αργοναυτική εκστρατεία. Ένα απόσπασµα των Αργοναυτών καταστρέφει την Τροία και ο Αλέξανδρος Πάρης, επειδή οι Έλληνες του έκλεψαν την αδερφή του, την Ησιόνη, εκδικείται κλέβοντας την Ελένη. Στο µυθιστόρηµα αυτό τονίζεται η γενναιότητα των Τρώων, οι οποίοι υπερτερούν πάντα στις µάχες εναντίον των Ελλήνων αλλά προδίδονται από ένα ηγεµόνα των Τρώων τον Αντήνορα". Μερικά χρόνια αργότερα, το 1204, οι Φράγκοι κατακτούν την Κωνσταντινούπολη και καταλύουν την βασιλεία του Έλληνα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ο ∆ίκτης γράφει πως η Ελένη, "ουδέποτε έπλευσε χωρίς την θέληση της, ουδέποτε ο γάµος της µε τον Μενέλαο υπήρξε ταιριαστός'. Ο σοφιστής Γοργίας έγραψε "Ελένης Εγκώµιον", ένα διασκεδαστικό λόγο, για να προφυλάξει την Ελένη από εκείνους που την κατηγορούσαν αδίκως, αφού ξεγελάστηκε από τον Πάρη, ο οποίος είχε µάλιστα την βοήθεια της θεάς Αφροδίτης.

Ο τίτλος του Οµηρικού έπους της Ιλιάδος είναι "η µήνις του Αχιλλέα". Το κύριο θέµα της Ιλιάδας ήταν ο θυµός του Αχιλλέα και η αποχή του από τον πόλεµο, επειδή ο Αγαµέµνων του πήρε την Χρυσηίδα, την κόρη ενός ιερέα του Απόλλωνα. Ο Πάτροκλος φόρεσε την στολή του θυµωµένου Αχιλλέα και βγήκε να πολεµήσει τους Τρώες. Ο θάνατος του προκάλεσε τον νέο θυµό του Αχιλλέα, ο οποίος φόρεσε την πανοπλία του και κατατρόπωσε τους Τρώες.

Μερικούς αιώνες από τα Τρωικά ακολούθησαν οι Περσικοί πόλεµοι για την ωραία Ελλάδα. Οι Πέρσες υποδούλωσαν την Μακεδονία και µετέφεραν µάλιστα στην µικρά Ασία τους Παίονες, επειδή τους θεωρούσαν όπως λέει ο Ηρόδοτος πολύ άξιους ανθρώπους. Ίσως για τον ίδιο λόγο είχε µεταφέρει ο Ναβουδογονόσορας τους Εβραίους στην Βαβυλώνα. Η πρώτη εκστρατεία των Περσών µε τον στρατηγό Μαρδόνιο δεν συνεχίστηκε νοτιότερα της Μακεδονίας, εξαιτίας της επανάστασης των Ιώνων στην Μικρά Ασία. Τους Ίωνες ξεσήκωσε ο Ιστιαίος, που γι΄ αυτό τον λόγο σταυρώθηκε από τους Πέρσες. Ο Αλέξανδρος του Αµύντα, όταν αργότερα ο Μαρδόνιος, ως στρατηγός του Ξέρξη, ήταν έτοιµος να επιτεθεί ξανά στους Έλληνες, ειδοποίησε τους Αθηναίους για τα σχέδια του, λέγοντας ότι νοιαζόταν για την τύχη τους αφού κι εκείνος ήταν Έλληνας στην καταγωγή και θα προτιµούσε να βλέπει την Ελλάδα ελεύθερη παρά σκλαβωµένη. Τελείωσε τον λόγο προς τους Έλληνες µε αυτά τα λόγια, τα οποία αναφέρει ο Ηρόδοτος στο βιβλίο που ονοµάζεται Καλλιόπη: ¨Αν ο πόλεµος τελειώσει όπως το επιθυµείτε, πρέπει τότε να θυµηθείτε να µε ελευθερώσετε κι εµένα, που για χάρη των Ελλήνων ανέλαβα µια επικίνδυνη αποστολή από προθυµία να σας φανερώσω τα σχέδια του Μαρδονίου, ώστε να µην σας χτυπήσουν ξαφνικά οι βάρβαροι. Είµαι ο Αλέξανδρος ο Μακεδών.¨ Όταν ο Αλέξανδρος του Αµύντα έλαβε µέρος στους Ολυµπιακούς αγώνες, αναγκάστηκε να αποδείξει κι εκείνος ότι είναι Έλληνας και κατάγεται από τους Αργείους. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι ∆ωριείς όταν διώχτηκαν από την Θεσσαλία από τον Κάδµο κατοίκησαν στην Πίνδο όπου και ονοµάστηκαν Μακεδνοί. Ο Αλέξανδρος ο Μακεδών έγινε πάντως γνωστός ως Φιλέλληνας. Με το ίδιο επίθετο, Φιλλέλην, έγινε γνωστός ο πρώτος Ασαµωναίος βασιλιάς της Ιουδαίας, ο Αριστόβουλος του Ιωάννη. Πολλοί Έλληνες ηγέτες ήταν φιλοπέρσες ή φιλορωµαίοι και όχι φιλέλληνες. Ετούτοι ήταν οι γνωστοί µηδίζοντες, οι οποίοι εργάστηκαν για το καλό των βασιλιάδων της Περσίας. Ο Ξενοφώντας παράδειγµα, ο οποίος έγραψε ελληνική ιστορία σε αττική γλώσσα, διηγείται πως µε ένα µισθοφορικό στρατό βοηθά τον νεώτερο Κύρο να πάρει την βασιλεία των Περσών από τον αδερφό του. Ο Ξενοφώντας εκτός από το Συµπόσιο και την Απολογία όπου µας µιλάει όπως και ο Πλάτωνας για τον Σωκράτη, έχει γράψει και ένα βιβλίο που ονοµάζεται Κύρου παιδεία. Στο βιβλίο αυτό ο Ξενοφώντας υµνεί την σοφία του πρώτου Πέρση βασιλιά. Την εποχή των Περσικών πολέµων, υπέφεραν κυρίως οι Ίωνες, οι οποίοι ζώντας στα παράλια της Μικράς Ασίας, υποδουλώθηκαν πρώτοι στους Πέρσες και έχασαν σταδιακά το εµπόριο από τους Φοίνικες, τους σύµµαχους των Περσών. Οι Φοίνικες µιλούσαν ελληνικά και ντυνόταν όπως οι Ίωνες µε µακριούς χιτώνες. Ήταν όµως σηµίτες και η µητρική τους γλώσσα έµοιαζε πολύ µε την αρχαία εβραϊκή. Ο κ. Μελέτιος Φούγιας αναφέρει στο βιβλίο του για την "Ελληνιστική Ιουδαϊκή παράδοση", την άποψη του ιστορικού L.Feldman, ο οποίος πιστεύει ότι η Πεντάτευχος, (τα πρώτα πέντε βιβλία της Παλαιάς ∆ιαθήκης), αναφέρεται στη σχέση

Σηµιτών και Ελλήνων, αφού ισχυρίζεται ότι "ο Σηµ, ο πρόγονος των Σηµιτών, και ο Ιάφεθ, ο πρόγονος των Ελλήνων, ήταν αδερφοί. Το όνοµα Ιάφεθ µας υπενθυµίζει τον Έλληνα Ιαπετό, τον πατέρα του Προµηθέα, και τα εβραϊκά γράµµατα του υιού του Ιάφεθ του Ιαυάν είναι ΥWΝ, το αντίστοιχο του ελληνικού Ιων, που είναι ο πρόγονος των Ιώνων. Ο Feldman βρίσκει ελληνικές λέξεις στην εβραϊκή βίβλο, όπως δραχµαί, κιθάρα, ψαλτήριο, συµφωνία κ.α." Τους Ίωνες αναφέρει η βίβλος των εβδοµήκοντα ως γιους του Ιωύαν που ήταν γιος του Ιάφεθ, δηλαδή του Ιαπετού. Η νεώτερη ελληνική µετάφραση ονοµάζει τον γιο του Ιαπετού, Ιαυάν. Ο ιουδαϊζων γνωστικός χριστιανός Κλήµεντας ο Αλεξανδρέας αναφέρει στους "Στρωµατείς", αυτές τις διαφορές των δύο µεταφράσεων και παρατηρεί ότι τον πρώτο γιο του Λευί δεν τον λένε, Γησών αλλά Γερσών κι είναι συνώνυµος µε τον πρώτο γιο του Μωυσή. Όσον αφορά τον δεύτερο γιο του Ιούδα, τον άνθρωπο από τον οποίο προέρχεται η λέξη "αυνανισµός", επειδή εκσπερµάτωνε στην γη µη θέλοντας να τεκνοποιήσει, δεν τον λένε Αυνάν, όπως γράφει η νέα ελληνική µετάφραση. Το γνήσιο εβραϊκό κείµενο δεν έχει κανένα άλφα στην αρχή του ονόµατος του γιου του Ιαπετού, αφού άλλωστε τα εβραϊκά δεν έχουν καθόλου φωνήεντα. Το όνοµα του Αυνάν, γράφεται Υνάν, δηλαδή Γιουνάν. Έτσι σύµφωνα µε τον Κλήµεντα ο αυνανισµός πρέπει να λέγεται Γιουνανισµός ή Ιωνισµός. Με λίγα λόγια οι Ίωνες έδωσαν το όνοµα τους στον αυνανισµό και την µαλθακότηκα γενικά.

Οι Ινδοί αποκαλούσαν όσους ερχόταν από τα δυτικά Γιουνάν µέχρι και το 150 µ.Χ.. Έπειτα τους ονόµαζαν Ρωµιούς. Οι Ινδοί δεν γνώρισαν ποτέ Έλληνες. Ούτε οι δυτικοί βέβαια. Αυτοί ονοµάζουν τους Έλληνες, Γραικούς. Οι Μακεδόνες του Αλεξάνδρου δεν είναι όµως ούτε Ίωνες, ούτε Γρακοί και πολύ περισσότερο δεν είναι Ρωµιοί, είναι Έλληνες.

Ο Αλέξανδρος του Φιλίππου και της Ολυµπιάδος

Μέγας Αλέξανδρος (από νόµισµα)

Ο Πλούταρχος µας πληροφορεί πως ο Ιούλιος Καίσαρας, ο δηµιουργός της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας, όταν κάποτε βρισκόταν στην Ισπανία στάθηκε κάτω από ένα άγαλµα

του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπου έκαµε την φιλόδοξη σκέψη να κατακτήσει την Ευρώπη. Και οι δύο αυτοί άντρες, που τις ζωές τους συγκρίνει ο Πλούταρχος, λατρεύτηκαν σαν θεοί. Η αλήθεια όµως είναι πως η λατρεία του Καίσαρα ήταν πολύ µικρότερης διάρκειας και έντασης συγκρινόµενη µε την λατρεία του Αλεξάνδρου. Οι διαφορές τους είναι µεγαλύτερες από τις οµοιότητες. Το σώµα του Αλεξάνδρου βρισκόταν στην Αλεξάνδρεια όπου και το προσκυνούσαν πιστοί µέχρι και τον δεύτερο αιώνα µετά Χριστόν. Το σώµα του Ιουλίου Καίσαρα κάηκε και διέρρευσαν φήµες ότι αναλήφθηκε στον ουρανό. Οι Ρωµαίοι δεν σταµάτησαν να λένε ότι τον είδαν να υψώνεται πάνω από τις φλόγες.

Το ανάγλυφο παριστάνει την ανάληψη του Αλέξανδρου. Σύµφωνα µε µια νεότερη

χριστιανική άποψη, ο Μέγας Αλέξανδρος αναλήφθηκε στους ουρανούς.

Την δύση την κατέκτησε ο Ιούλιος Καίσαρας, ο πρώτος εραστής της βασίλισσας Κλεοπάτρας. Το άγαλµα του µεγάλου Αλεξάνδρου είχε όµως φτάσει πρώτο. Ο Μ.Αλέξανδρος δεν κατάκτησε την δύση µε το δόρυ αλλά µε το πνεύµα. Αυτό δεν το ανέχτηκαν ποτέ οι Ρωµαίοι.

Ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν ο τρίτος βασιλιάς των Μακεδόνων µε αυτό το όνοµα. Η γενεαλογία του Μεγάλου Αλεξάνδρου φθάνει φυσικά µέχρι τον Ηρακλή και τον ∆ία, µεσω του Αλεξάνδρου Α΄, του γιου του Αµύντα.

Νόµισµα του Βασιλέα Μακεδόνων Φιλίππου

Αρχικά ο Αλέξανδρος του Φιλίππου αναφερόταν ως γιος του θεού Άµµωνα ∆ία, την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου κυκλοφορούσε ευρύτατα η φήµη, ότι ο Αλέξανδρος ήταν γιος του Φαραώ Νεκτανεβώ. Η βιογραφία του Αλεξάνδρου που είναι γνωστή ως Ψευδοκαλλισθένης, αναφέρει πως απατώνται οι άνθρωποι που νοµίζουν ότι ο Αλέξανδρος είναι γιος του Φιλίππου, γιατί όπως υποστηρίζουν οι σοφότεροι των Αιγυπτίων, πραγµατικός του πατέρας είναι ο Φαραώ Νεκτανεβώ. Ο Φαραώ αυτός ήταν ο τελευταίος των Αιγυπτίων αφού το κράτος του καταλύθηκε από τους Πέρσες. Φεύγοντας από την Αίγυπτο ο Νεκτανεβώ επισκέφθηκε το παλάτι του Φιλίππου. Επειδή ο Φαραώ ήταν µάγος µεταµορφώθηκε σε δράκο και συνευρέθηκε µε την Ολυµπιάδα την γυναίκα του Φιλίππου. Οι Αιγύπτιοι λέγοντας αυτά υποστήριζαν έτσι πως οι Πτολεµαίοι καταγόταν από αιγυπτιακή γενιά. Μια τέτοια φήµη βέβαια ίσως βόλευε και τους Πτολεµαίους.

Η Ολυµπιάδα, µητέρα τουΜ. Αλεξάνδρου.

Την παράδοση για τον δράκο την αναφέρει βέβαια και ο Πλούταρχος, γράφοντας ότι είδαν ένα δράκο να κοιµάται στο κρεβάτι µε την Ολυµπιάδα, χωρίς όµως να αναφέρει κανένα Νεκτανεβώ. Αναφέρει αντίθετα την σχέση της Ολυµπιάδας µε τα µυστήρια της Σαµοθράκης και τα όσα παράξενα συνέβησαν πριν από την γέννηση του Αλεξάνδρου, όπως βροντές και κεραυνοί. Όλα αυτά τα αποδίδει ο Πλούταρχος στις Ορφικές τελετές και στα ∆ιονυσιακά µυστήρια στα οποία είχαν εθιστεί οι γυναίκες, που µιµούνταν µάλιστα τα έθιµα των Σιδωνίων γυναικών από την Θράκη.

∆ιαδόθηκαν αρκετές φήµες για την γέννηση του Αλεξάνδρου κι ακόµη ότι την ηµέρα που γεννήθηκε κάηκε ο ναός της Εφεσίας Άρτεµης από τον Ηρόστρατο που ήθελε µε αυτόν τον τρόπο να µείνει το όνοµα του στην αιωνιότητα. Οι Ίωνες καταδίκασαν τον Ηρόστρατο σε θάνατο και ψήφισαν να µην αναφέρουν ποτέ το όνοµα του. Ωστόσο µέχρι σήµερα όλοι γνωρίζουν ποιος έκαψε τον ναό της Άρτεµης. Όταν ο Αλέξανδρος εκστράτευσε στην Ασία, το άγαλµα του Ορφέα στα Λείβηθρα που ήταν από ξύλο κυπαρισσιού ίδρωσε. Ο Αριστόβουλος έγραψε πως ο Αλέξανδρος ξεκινώντας για την Ασία δεν είχε πάνω του, ούτε πενήντα τάλαντα, ο ∆ούρις πως είχε τρεις µέρες τροφή και ο Ονησίκριτος ότι χρωστούσε µάλιστα διακόσια τάλαντα. Όταν έφτασε στην Τροία, άλειψε µε λάδι την στήλη του Αχιλλέα και έτρεξε γύρω από αυτή γυµνός όπως απαιτούσε το έθιµο, την στεφάνωσε και µακάρισε τον Αχιλλέα γιατί όταν ζούσε είχε πιστό φίλο τον Πάτροκλο και όταν πέθανε έτυχε µεγάλου κήρυκα, όπως ήταν ο Όµηρος. Όταν έφθασε στο βάθος της Μικράς Ασίας πέρασε την Παµφυλία τόσο γρήγορα που πολλοί ιστορικοί έγραψαν πως η θάλασσα υποχώρησε στον Αλέξανδρο, όπως υποχώρησε κάποτε και στον Μωυσή. Τούτο δηλώνει και Μένανδρος σε κάποια κωµωδία αναφερόµενος σε αυτό το παράξενο γεγονός. Στην επιστροφή από την Ινδία, ο Αλέξανδρος διέσχισε µε τον στρατό του µια έρηµο που κανένας ως τότε δεν είχε διασχίσει, προσπαθώντας ίσως να ξεπεράσει τον Μωυσή. Ανέβηκε µάλιστα στην Αορνο κορυφή στην οποία ούτε ο Ηρακλής δεν είχε ανεβεί και έφτασε στα πέρατα του κόσµου, όπου ο θεός ∆ιόνυσος δεν είχε φτάσει. Σύµφωνα µε όσα αναφέρονται στον Καλλισθένη ο Αλέξανδρος έφθασε στο τέλος της γης κι εκεί ο µάγειρας του, που τον έλεγαν Ανδρέα, βρήκε µία πηγή που έτρεχε αθάνατο νερό. Το κατάλαβε αυτό καθώς έπλυνε τα παστά ψάρια κι εκείνα ζωντάνεψαν. Επειδή ήταν όµως ερωτευµένος µε την αδερφή του Αλεξάνδρου, έκρυψε το γεγονός από τον Αλέξανδρο. Ο Αλέξανδρος βέβαια ως θεός που ήταν τιµώρησε τον Ανδρέα και την αδερφή του. Η αδερφή του, που ονοµαζόταν Καλή, δεν είναι άλλη από την αθάνατη γοργόνα που ψάχνει πάντα τον αδερφό της. Οι Αθηναίοι όµως ποτέ δεν δέχθηκαν να προσκυνήσουν ως θεό τον Αλέξανδρο, γιατί ποτέ δεν προσκύνησαν κανένα άνθρωπο ως θεό. Η διαµάχη µεταξύ των Ελλήνων και των Περσών συνεχίστηκε µέσα στο στρατόπεδο του Αλεξάνδρου, καθώς οι Πέρσες και µάλιστα εκείνοι που προερχόταν από τους µικτούς γάµους ή από τους τριάντα χιλιάδες νεαρούς που σπούδασε ο Αλέξανδρος, τον προσκυνούσαν µε µεγάλη ευχαρίστηση σαν θεό, αφού έτσι έκαναν και πρωτύτερα µε τον βασιλιά Κύρο. Οι δύο παραδόσεις παραµένουν µέχρι σήµερα. Ο ∆ιογένης δεν σέβεται τον Αλέξανδρο, όπως κάνουν οι υπόλοιποι φιλόσοφοι που τον αποκαλούν φως της γης αλλά του ζητάει µόνο να µην στέκεται µπροστά του, κρύβοντας τον πραγµατικό ήλιο. Όταν ο Αλέξανδρος τον ρώτησε αν θέλει κάποιο δώρο, εκείνος είπε: "Μικρόν του ήλιου µετάστηθι". Ο Πλούταρχος δίνει την απάντηση γράφοντας στο "Περί Αλεξάνδρου τύχης": "και τώρα συγχώρεσε µε ∆ιογένη γιατί µιµούµαι τον Ηρακλή και ζηλεύω τον Περσέα και ακολουθώ τα ίχνη του ∆ιονύσου, ο οποίος είναι θεός αρχηγός του γένους µου και προπάτωρ µου, και θέλω πάλιν στην Ινδία να στήσω χορούς των Ελλήνων νικητών προς τιµήν του ∆ιονύσου και να ενθυµίσω τα βακχικά όργια στους πέρα από του Καυκάσου κατοικούντας ορεινούς και άγριους λαούς". Ο Αλέξανδρος επέβαλε την προσκύνηση µόνο για πολιτικούς λόγους. Αυτό πιστεύει ο Πλούταρχος που αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος δεν θεώρησε ποτέ τον εαυτό του θεό, και δεν λατρεύτηκε ως θεός όσο ζούσε, ενώ οι διάδοχοι του πήραν αµέσως θεϊκά

ονόµατα και θεωρήθηκαν θεοί. Ο ∆ηµήτριος, στον οποίο η τύχη έδωσε µικρό µέρος της δυνάµεως του Αλεξάνδρου, εδέχετο να ονοµάζεται Καταιβάτης, αφού φηµιζόταν ότι ήταν γιος του Απόλλωνα. Ο Λυσίµαχος που κατέλαβε την Θράκη µετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, ήταν τόσο υπερόπτης, ώστε όταν έφταναν οι Βυζάντιοι αγγελιοφόροι, είπε ότι ερχόταν την στιγµή που η λόγχη του άγγιζε τον ουρανό. Ο Βυζάντιος Βασιάδης που τον άκουσε, είπε: "ας αποµακρυνθούµε µήπως δια της αιχµής του δόρατος τρυπήσει τον ουρανό." Ο Μεγας Αλέξανδρος "έλεγε ότι καταλαβαίνει ότι είναι θνητός µόνο από τον ύπνο και τον έρωτα γιατί και ο πόνος και η ηδονή προέρχονται από µια και µόνη κοινή αδυναµία της φύσης". Όταν πληγώθηκε από βέλος, ενώ πονούσε απήγγειλε Όµηρο λέγοντας τους στοίχους: "Φίλοι µου ετούτο που τρέχει είναι αίµα και όχι ιχώρ που ρέει στις φλέβες των µακάριων θεών". Ο Πλούταρχος αναφέρει πως όταν έχτισε την Αλεξάνδρεια, ο προφήτης, σύµφωνα µε τους χρησµούς του οποίου θα έχτιζε αυτή την πόλη, τον αποκάλεσε "παιδίον" αλλά καθώς ήταν ξένος του είπε "παιδίος", το οποίο ακούστηκε ως "παι ∆ιός", πράγµα που διαδόθηκε στην Αίγυπτο, χαροποιώντας τον Αλέξανδρο.

Ο Θεός Αλέξανδρος

Το µαντείο των ∆ελφών έδωσε κάποτε χρησµό για τον µεγάλο νοµοθέτη των Σπαρτιατών, τον Λυκούργο, εκφράζοντας την απορία του, αν ο Λυκούργος ήταν άνθρωπος ή θεός. Οι Σπαρτιάτες βέβαια τον τίµησαν µετά θάνατο ως θεό. Η ίδια απορία δηµιουργήθηκε και για τον Αλέξανδρο στους ανθρώπους βλέποντας τον να πετυχαίνει τόσα πολλά. Ο Αρριανός δεν πιστεύει πως ένας άνθρωπος που δεν µπορεί να συγκριθεί µε κανένα άλλο άνθρωπο στον κόσµο, γεννήθηκε χωρίς την θεία βούληση.

Το ζήτηµα της προσκύνησης προκάλεσε την διχόνοια στο στρατόπεδο των Μακεδόνων και απ΄ ότι φαίνεται αυτός ήταν ο λόγος της δολοφονίας του Αλεξάνδρου. Το πραγµατικό ζήτηµα αφορούσε τις σχέσεις των Ελλήνων µε τα έθνη που είχε καταλάβει ο Αλέξανδρος. Ο Μακεδόνας βασιλιάς δεν ήταν έτοιµος να υποτάξει µε την βία και να υποδουλώσει τους λαούς, ώστε οι Έλληνες να δοξαστούν και να πλουτίσουν, όπως φανταζότανε οι στρατιώτες του, κατακτώντας την ανατολή. Ο Αλέξανδρος φανέρωσε από πολύ νωρίς ότι είχε σκοπό να δηµιουργήσει ένα κράτος δικαιοσύνης όπου οι Έλληνες δεν θα εκµεταλλευόταν τους βάρβαρους και οι βάρβαροι δεν θα µισούσαν τους Έλληνες. Ο Αλέξανδρος δεν πίστευε στις ράτσες αλλά δίδασκε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά ενός θεού αλλά ο θεός θεωρεί δικά του παιδιά µόνο τους δίκαιους. Αυτά αναφέρει ο Πλούταρχος.

Ο όρκος του Μεγάλου Αλεξάνδρου που αναφέρει ο Αρριανός είναι ενδεικτικός. "Σας εύχοµαι τώρα που τελειώνουν οι πολέµοι να ζήσετε µε ειρήνη. Όλοι οι θνητοί να ζήσετε µονιασµένοι σαν ένας λαός. Θεωρήστε την οικουµένη πατρίδα σας, µε κοινούς νόµους, όπου θα κυβερνούν οι άριστοι ανεξαρτήτως φυλής. ∆εν ξεχωρίζω τους ανθρώπους όπως κάνουν οι στενοκέφαλοι σε Έλληνες και βάρβαρους. ∆εν µε ενδιαφέρει η καταγωγή των πολιτών ούτε η ράτσα που γεννήθηκαν. Τους καταµερίζω µε ένα µόνο κριτήριο, την αρετή. Για µένα κάθε καλός ξένος είναι Έλληνας και κάθε κακός Έλληνας είναι χειρότερος από βάρβαρο. ..Τον θεό δεν πρέπει να τον βλέπετε σαν αυταρχικό κυβερνήτη αλλά σαν κοινό πατέρα όλων, ώστε η διαγωγή σας να µοιάζει µε την ζωή που κάνουν τα αδέρφια στην οικογένεια. Από µέρους µου θα θεωρώ όλους ίσους, λευκούς ή µελαψούς, και θα ήθελα να µην είστε µόνο υπήκοοι αλλά µέτοχοι και συνέταιροι. Όσο περνάει από το χέρι από το χέρι µου θα προσπαθήσω να συντελεστούν όσα υπόσχοµαι. Τον όρκο που µε σπονδή δώσαµε απόψε, κρατήστε τον σαν συµβόλαιο αγάπης". Η διδασκαλία του Αλεξάνδρου απλώθηκε από τότε στον κόσµο, ώστε την εποχή του Χριστού, ο Πυθαγόρειος φιλόσοφος Απολλώνιος ο Τυανέας, κηρύττει την οικουµένη ως κοινή πατρίδα και λέει στους Έλληνες: "σοφό ανδρί Ελλάς παντού".

Ο Πλούταρχος εκτός από την βιογραφία του Αλεξάνδρου, έγραψε και ένα βιβλίο "Περί του Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής", όπου υποστηρίζει ότι τα έργα του Μακεδόνα βασιλιά δεν οφειλόταν στην τύχη αλλά στον φιλοσοφικό τρόπο ζωής του. "Εάν προσέξεις την διδασκαλία του Αλεξάνδρου θα δεις ότι εδίδαξε τους Υρκανούς να συνάπτουν νοµίµους γάµους, τους Αραχωσίους να καλλιεργούν την γη τους, τους Σογδιανούς να τρέφουν και όχι να σκοτώνουν τους γέροντες τους και τους Σκύθας να θάβουν τους νεκρούς τους και να µην τους τρώγουν. Αλλ΄ η Ασία όλη εξηµερωθήσα από του Αλεξάνδρου ανεγίγνωσκε τον Όµηρο, και οι Πέρσες και οι Σογδιανοί και οι Γεδρώσιοι έψαλλαν τις τραγωδίες του Ευριπίδη και του Σοφοκλέους. Και τους νόµους µεν του Πλάτωνος ολίγον αναγιγνώσκοµεν, τους δε νόµους του Αλεξάνδρου µυριάδες ανθρώπων εφάρµοσαν και ακόµη τους εφαρµόζουν, ευτυχέστεροι διότι κατακτήθηκαν από τον Αλέξανδρο. Εάν δε µέγιστος έπαινος της φιλοσοφίας είναι ότι τα σκληρά και τα αµόρφωτα ήθη εξηµερώνει και εξευγενίζει, ο δε Αλέξανδρος φαίνεται ότι εξεπολίτησε τόσους λαούς αγρίους και ατίθασους, ώστε δικαίως µπορεί να θεωρηθεί ως φιλοσοφώτατος ".

Ο Αλέξανδρος σύµφωνα µε το λεξικό του Σούδα είναι "το σώµα κάλλιστος και φιλοπονώτατος και οξύτατος στην γνώµη, ανδρειότατος και φιλοτιµότατος και φιλοκινδυνότατος και του θείου επιµελέστατος, ηδονών τε των µεν του σώµατος εγκρατέστατος, ...και προς το παν καλόν επιτηδειότατος". Το κύριο έργο όµως του Αλεξάνδρου ήταν όχι απλώς η εναρµόνιση των ηθών και των νόµων αλλά η ένωση όλων των λαών κάτω από µια εξουσία. Γι΄ αυτό γράφει ο Πλούταρχος αποδέχθηκε τα έθιµα και τις συνήθειες των άλλων λαών, φορώντας µάλιστα µια ανατολίτικη και όχι µακεδονική βασιλική στολή. "Αν ο δαίµονας που έστειλε την ψυχή του στην γη, δεν τον έπαιρνε πίσω τόσο γρήγορα ο κόσµος τώρα θα είχε µία δικαιοσύνη κι ένα κοινό φως. Αλλά σήµερα το τµήµα της γης που δεν γνώρισε τον Αλέξανδρο είναι σαν να µην είδε το φως του ήλιου".

Την εποχή όµως του Αλεξάνδρου, οι Έλληνες δεν ήθελαν να συγχωνευθούν µε τους βάρβαρους, ούτε να προσκυνήσουν ως θεό ένα άνθρωπο. Οι αντιδράσεις εκφράστηκαν γρήγορα από τους Μακεδόνες στρατιώτες και από τους Έλληνες στρατηγούς. Κάποιος Καλλίνης παραπονέθηκε στον Αλέξανδρο ότι έχει κάνει οικογενειακές σχέσεις µε Πέρσες, και πολλούς από αυτούς τους ονοµάζει συγγενείς του και έχουν το δικαίωµα να τον φιλούν, ενώ δεν είχε συγγενέψει µε κανένα από τους Μακεδόνες. Ο Αλέξανδρος του απάντησε ότι ονοµάζει συγγενείς του όλους τους Μακεδόνες. Τότε ο Καλλίνης έσπευσε να τον φιλήσει κι έτσι έκαναν όσοι Μακεδόνες βρισκόταν εκεί. Το αδερφικό φιλί των Μακεδόνων, διατηρήθηκε και µεταξύ των µαθητών του Χριστού.

Ο Κλείτος παραπονιόταν στον Αλέξανδρο επειδή συµπεριφερόταν µε ανατολίτικο τρόπο και ο Αλέξανδρος του απάντησε: "∆εν σας φαίνεται πως οι Έλληνες περπατούν ανάµεσα στους Μακεδόνες όπως οι ηµίθεοι ανάµεσα στα θηρία;". Ο Κλείτος κάποια στιγµή σήκωσε το χέρι του φωνάζοντας: "αυτό σ΄έσωσε Αλέξανδρε". Πάνω στον καυγά αυτόν ο Αλέξανδρος σκότωσε τον φίλο του. Ο Καλλισθένης για τον ίδιο λόγο σκοτώθηκε από τον Αλέξανδρο. ∆ιαφωνούσε κι εκείνος µε την προσκύνηση και τόσα άλλα ξένα έθιµα που αποδεχόταν ο βασιλιάς των Μακεδόνων.

Ποιος µπορούσε να ξεχάσει άλλωστε πως ο βασιλιάς της Λυδίας Κροίσος ύµνησε την σοφία του Σόλωνα, όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την χώρα του και ετοιµαζόταν να τον κάψουν ζωντανό. Ο Κροίσος είχε ρωτήσει τον Σόλωνα ποιος πίστευε ότι ήταν ο πιο ευτυχισµένος άνθρωπος στον κόσµο, περιµένοντας προφανώς την κολακεία του Έλληνα σοφού. Ο Σόλωνας θεώρησε ως ευτυχισµένους ανθρώπους, εκείνους που είχαν πεθάνει µέσα στην ευτυχία και όχι πάντως τον Κροίσο που µπορεί να ήταν ο πλούσιος βασιλιάς της Λυδίας, αλλά δεν γνώριζε ακόµη όσα του επιφύλασσε η τύχη. Πάνω στην πυρά βρισκόταν λοιπόν ο Κροίσος όταν κατανόησε τα λόγια του Σόλωνα. Σύµφωνα βέβαια µε αυτό το σκεπτικό και ο άνθρωπος Ιησούς Χριστός, µόνο µετά θάνατον θα έπρεπε να θεωρείται θεός. Κάτι τέτοιο βέβαια πίστευε ο απόστολος Παύλος, ο οποίος θεωρούσε ότι µόνο µετά την σταύρωση και την ανάσταση ο Ιησούς είχε εκπληρώσει το θεϊκό του καθήκον, και µόνο ως εσταυρωµένος και αναστηµένος ήταν θεός. Σύµφωνα µε αυτή την άποψη του Παύλου, κατανοούµε και µερικούς από τους Χριστιανούς πατέρες οι οποίοι δεν πίστευαν πως ένας ζωντανός άνθρωπος µπορεί να είναι θεός.

Ο Χριστιανός πατέρας Αθηναγόρας γράφει στο γράµµα του προς τον Μάρκο Αυρήλιο, ότι ένας άνθρωπος που είναι φτιαγµένος από σάρκα και υπόκειται στις υλικές µεταβολές δεν µπορεί να είναι θεός. Ο Χριστός δηλαδή, που τον εικονίζοµε ως βρέφος κατά την γέννηση και γηραιότερο κατά την σταύρωση, είναι φανερό ότι υπόκειται στις µεταβολές του ανθρώπινου σώµατος και ως ανθρώπινο σώµα δεν µπορεί να είναι θεός, παρά µόνο ως πνεύµα. Κατηγορεί λοιπόν ο Αθηναγόρας εκείνους που λατρεύουν ακόµη και τον Αντίνοο, τον οινοχόο του αυτοκράτορα Αδριανού αλλά και όλους τους δαίµονες, οι οποίοι ήταν άνθρωποι πριν γίνουν θεοί. Ο Αθηναγόρας κοροϊδεύει τους Κρητικούς γιατί δείχνουν τον τάφο του θεού, λες και οι θεοί πεθαίνουν. Κι όµως την εποχή του Αθηναγόρα, οι Χριστιανοί έδειχναν τον τάφο του Ιησού Χριστού, όπως έδειχναν τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που εθεωρείτο θεός. Γι΄αυτό ο Ιουλιανός ο παραβάτης στον κατά Γαλιλαίων λόγο του

αγανακτεί λέγοντας πως οι Χριστιανοί προσκυνούν τον τάφο του Χριστού, ενώ κατηγορούν τους Κρητικούς που δείχνουν τον τάφο του ∆ία. Θα µπορούσε να χρησιµοποιήσει την αρχαία ρήση, "άνω ποταµών ρέουσιν πηγές". Σύµφωνα µε την θεωρία του Επικουρικού φιλοσόφου Ευήµερου, οι θεοί ήταν όλοι αρχαίοι βασιλιάδες. Ο ίδιος είχε ανακαλύψει στην Βαβυλώνα πίνακες µε τα ονόµατα των βασιλιάδων θεών. Άρα οι όλοι οι θεοί ήταν κάποτε άνθρωποι. Η θεωρία του Ευήµερου θεώρηθηκε ως αθεϊστική επειδή πρόδιδε ότι οι θεοί ήταν αρχικά άνθρωποι. Όµως δεν ήταν αυτό που εννοούσε ο Ευήµερος. Οι Επικουρικοί πίστευαν πως µετά τον θάνατο, τα καταξιωµένα ανθρώπινα πνεύµατα γίνονται δαίµονες θεοί. Σπουδαίοι άνθρωποι, όπως ο Νταλί, ο Καζαντζάκης και ο Μέγας Αλέξανδρος, έχουν εκφράσει την επιθυµία τους να ήταν αθάνατοι. Η αρχαία ελληνική θρησκεία θα τους επέτρεπε κάτι τέτοιο. Θα έγραφαν την ιστορία τους σαν ευαγγέλια, θα έφτιαχναν τα αγάλµατα και τις εικόνες τους, και θα εκτελούσαν κάποιες εορτές προς ανάµνηση τους. Αυτό δίδασκαν οι Έλληνες ιερείς και οι ποιητές του ∆ιονύσου, πως οι άνθρωποι έχουν µέσα τους αθάνατη θεϊκή ψυχή και µπορούσαν αν είναι δίκαιοι και χρηστοί να θεωθούν και να γίνουν αθάνατα πνεύµατα. Γι΄αυτό και ο ∆ιόνυσος, ο Ηρακλής, ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Σωτήρας Χριστός λατρεύτηκαν ως θεοί ενώ ήταν άνθρωποι. Με όσα έκαναν στην ζωή τους απέδειξαν περίτρανα ότι ήταν θεοί.

Οι Ιουδαίοι είπαν στον Ιησού ότι θα τον λιθοβολούσαν "περί βλασφηµίας, και οτι συ άνθρωπος ων ποιείς σεαυτον θεόν. Απεκρίθη αυτοις ο Ιησούς, Ουκ εστίν γεγραµµένον στο νόµο σας οτι Εγώ είπα, Θεοί εστε; ει εκείνους ειπεν θεούς προς ους ο λόγος του θεού εγένετο, και ου δύναται λυθηναι η γραφή". (Κατά Ιωάννη,10,33-35) Η βίβλος άλλωστε κάνει λόγο για θεούς και υιούς θεών, µάλιστα στην Γένεση όταν αναφέρει ότι οι γιοι των θεών συνεβρέθησαν µε τις κόρες των ανθρώπων κι έγιναν τότε οι έκπαλαι άνδρες ονοµαστοί και οι ήρωες και οι ηµίθεοι. Το απόσπασµα όµως που αναφέρει εδώ ο Ιησούς προέρχεται από τους ψαλµούς. Κηρύττει λοιπόν και ο Ιησούς σύµφωνα µε την ελληνική θρησκεία, πως ο ενσαρκωµένος και θνητός άνθρωπος που το σώµα του αλλάζει µε τον χρόνο µπορεί να είναι υιός θεού, αν φυσικά είναι δίκαιος. Αυτό ακριβώς βέβαια διδάσκει και ο Μέγας Αλέξανδρος και η Βίβλος.

Ο Κλήµεντας Αλεξανδρείας στους Στρωµατείς (∆΄,κεφ.23) συγκρίνει τον Ψαλµό µε την άποψη του Εµπεδοκλή. "Εγώ είπα, θεοί έστε και υιοί υψίστου" (Ψαλµ.81,6) φησί δε και ο Εµπεδοκλής των σοφών τας ψυχάς θεούς γίγνεσθαι ωδέ πως γράφων: "εις δε τέλος µάντεις τε υµνοπόλοι και ιητροί και πρόµοι ανθρώποισιν επιχθονίοισι πέλονται, ένθεν αναβλαστούσι θεοί τιµήσι φέριστοι".

Οι αρχαίοι, Έλληνες και βάρβαροι, είχαν την τάση να βιάζονται και να µην περιµένουν να πεθάνει κάποιος για να τον λατρέψουν ως θεό. Οι κάτοικοι της Λήδας λάτρεψαν τον Παύλο και τον Πέτρο σαν θεούς και ήθελαν να θυσιάσουν για χάρη τους, από την πρώτη µέρα που έφθασαν στην πόλη τους! Οι Αθηναίοι χειροτόνησαν σωτήρες θεούς, τον Μακεδόνα Βασιλιά Αντίγονο και τον γιο του ∆ηµήτριο. Οι Αλεξανδρείς λάτρεψαν ως θεό σωτήρα τον Πτολεµαίο του Λάγου και όλοι τελικά

οι Μακεδόνες επίγονοι ήταν θεοί και σωτήρες. Πως άραγε ο Μέγας Αλέξανδρος αντιµετώπισε τόση αντίδραση, που του στοίχισε την ζωή.

Είναι αλήθεια πως το πνευµατικό έργο του Αλεξάνδρου, αν και ακόµη αναγνωρίζεται στους σηµερινούς πολιτισµούς, παραµένει άγνωστο στους Έλληνες, ενώ διαφηµίζεται µονάχα η στρατιωτική του αξία και ο άτακτος χαρακτήρας του. Αυτή είναι όµως µια άποψη εχθρική προς τον Αλέξανδρο που κυριάρχησε πολλούς αιώνες αργότερα. Ένας θεός δεν πεθαίνει έλεγαν στα τριαντατρία του χρόνια αλλά είναι αθάνατος στους αιώνες.

Εκείνο µόνο που θα αναφέρω για τον θάνατο του Αλεξάνδρου, είναι την προφητεία του Χαλδαίου προφήτη που τον συµβούλεψε να µην κοιτάξει τον ήλιο που δύει αλλά να κάνει τον κύκλο και να µπει στην Βαβυλώνα από δυτικά, βλέποντας έτσι την ανατολή. Σύµφωνα µε τον Αρριανό, ο Αριστόβουλος έγραφε πως ο Αλέξανδρος ήθελε να µπει στην Βαβυλώνα από την δυτική πλευρά αλλά δεν τα κατάφερε παρόλο που προσπάθησε, γιατί η περιοχή ήταν δύσβατη και υπήρχαν έλη. Έτσι ο Αλέξανδρος δεν υπάκουσε στον θεό, γιατί πίστεψε ότι οι Χαλδαίοι ήθελαν να καθυστερήσουν την είσοδο του στην πόλη. Γι΄αυτό ο Αλέξανδρος πέθανε. Γιατί προσκύνησε, χωρίς να το θέλει την ∆ύση! Οι αρχαίοι ναοί είχαν τις πύλες από την ανατολική πλευρά αντίθετα µε τους Χριστιανικούς που έχουν το ιερό προς την ανατολική πλευρά. Γι΄αυτό ο Πυθαγόρας συµβούλευε τους πιστούς, όταν µπαίνουν µέσα στους ναούς να κάνουν ένα κύκλο γύρω από τον εαυτό τους για να προσκυνήσουν στρεφόµενοι ανατολικά.

Οι φιλόσοφοι, όπως ο Πυθαγόρειος Απολλώνιος ο Τυανέας και όλοι οι πρώτοι Χριστιανοί, προσευχόταν το πρωί στην ανατολή του ήλιου. Οι Εβραίοι αντίθετα προσκυνούσαν το βράδυ την δύση του ήλιου. Ο προφήτης Ιωήλ παρανοεί όταν βλέπει τους Εβραίους που βρισκόταν στην εξορία να προσκυνούν µε το πρόσωπο στραµµένο προς την ανατολή. Την διαµάχη για το προσκύνηµα αντιµετωπίζει ο Μωάµεθ διδάσκοντας τους πιστούς του να µην προσκυνούν ούτε την δύση, ούτε και την ανατολή, αλλά σε όποιο σηµείο

βρίσκονται να στρέφονται προς την Μέκκα. Κάτι παρόµοιο έκαναν αργότερα Ιουδαίοι και Χριστιανοί, µε την Ιερουσαλήµ.

Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε στην Βαβυλώνα το 323 π.Χ.. Οι επίγονοι µετά από αρκετούς πολέµους µοίρασαν µεταξύ τους την τεράστια αυτοκρατορία.

Ο ∆ιόνυσος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Οι Έλληνες πίστεψαν πως ο άνθρωπος που πέθανε στην Βαβυλώνα ήταν πραγµατικά ένας θεός που έζησε µεταξύ των ανθρώπων. Αν δεν έχουµε καµία παράδοση στην Ελλάδα που να θέλει τον Αλέξανδρο προφήτη, συµβαίνει γιατί οι Έλληνες τον τίµησαν σαν θεό και όχι σαν φιλόσοφο. Ως θεός ο Αλέξανδρος ήταν ο ίδιος ο ∆ιόνυσος και η ζωή του ήταν ίδια µε την ζωή του ∆ιονύσου. Ο ∆ιόνυσος, ο γιος του ∆ία από την θνητή Σεµέλη, ήταν ένα µικρό βρέφος όταν µετά από διαταγές της Ήρας τον άρπαξαν οι Τιτάνες. Παρόλο που ο ∆ιόνυσος µεταµορφώθηκε σε διάφορα ζώα, όπως λιοντάρι, ταύρο και δράκο, οι Τιτάνες τον έπιασαν και αφού ξέσκισαν τις σάρκες του τον έφαγαν. Η γιαγιά του η Ρέα τον έφτιαξε από την αρχή και ο ∆ιόνυσος έζησε ξανά. Η Περσεφόνη τον πήρε και σύµφωνα µε τις διαταγές του ∆ία τον άφησε στον βασιλιά του Ορχοµενού Αθάµαντα και στην σύζυγο του Ινώ για να τον µεγαλώσουν. Η Ήρα όµως τρέλανε τον Αθάµαντα που σκότωσε τον γιο του Λέαρχο στο κυνήγι, αφού τον πέρασε για ελάφι. Ο Ερµής ξανά υπό τις οδηγίες του ∆ία µεταµόρφωσε τον ∆ιόνυσο σε παιδί ή σε έριφο (κατσίκι) και τον έδωσε στις νύµφες του Ελικώνα για να τον µεγαλώσουν. Ο ∆ιόνυσος που η Ήρα τον τρέλανε κι αυτόν, ξεκίνησε το µεγάλο του ταξίδι µε την παρέα των Σιληνών, των Σατύρων και των Μαινάδων σε όλο τον τότε γνωστό κόσµο. Έπλευσε µέχρι την Αίγυπτο φέρνοντας το κρασί στην χώρα των Φαραώ. Εκεί γνώρισε τις Αµαζόνες που µαζί τους πολέµησε τους Τιτάνες και αφού τους νίκησε έδωσε την χώρα της Αιγύπτου στον πρώην βασιλιά της τον Άµµωνα.

Έπειτα ο ∆ιόνυσος πέρασε τον Ευφράτη, αντιµετωπίζοντας τον βασιλιά της ∆αµασκού και µε την βοήθεια του ∆ία πέρασε και τον Τίγρη ποταµό, φτάνοντας µέχρι τις Ινδίες. Στην επιστροφή του από τις Ινδίες κυνήγησε τις Αµαζόνες µέχρι την Έφεσο. Μερικές διέφυγαν στον ναό της Εφέσιας Άρτεµης, ενώ άλλες στην Σάµο, το νησί της Ήρας. Ο ∆ιόνυσος επισκέφθηκε στην Βοιωτία το βασίλειο του Πενθέα. Ο Πενθέας όµως δεν πίστεψε στον ∆ιόνυσο και τον συνέλαβε µαζί και όλες τις µαινάδες. Ο µάντης Τειρεσίας όµως δέχεται τον ∆ιόνυσο και συµβουλεύει τον Πενθέα να κάνει το ίδιο. "Αυτός ο νέος δαίµων που τον περιγελάς δεν µπορώ να πω πόσο θα µεγαλυνθεί µέσα στην Ελλάδα. Η ∆ήµητρα η θεά είναι η γη κι εσύ ονόµασε την όπως θες, εκείνη που µε το σιτάρι τρέφει τους ανθρώπους. Έπειτα ήρθε ο αντίπαλος, ο γιος της Σεµέλης που βρήκε το ποτό του σταφυλιού και στους θνητούς το έδωσε. Καταπραΰνει των θνητών την λύπη και χαρίζει τον ύπνο και την λήθη στα δεινά της ηµέρας. Άλλο γιατρικό της θλίψης σαν κι αυτό δεν βρέθηκε. ..Πενθέα αν έχεις γνώµη νοσηρή µην την θαρρείς ορθή, δέξου τον νέο δαίµονα, σπένδε και βάκχευε και στεφάνωνε την κεφαλή γιατί δεν εξαρτάται από τον ∆ιόνυσο πως οι

γυναίκες θα λατρεύουν την Αφροδίτη αλλά η ίδια η φύση καθορίζει τον τρόπο. Η φρόνιµη γυναίκα και βακχεύοντας στην διαφθορά δεν θα βουλιάξει".

Ο Κάδµος συµβουλεύει επίσης τον βασιλιά Πενθέα να δεχθεί τον νέο δαίµονα κι αν ακόµη δεν πιστεύει, ας λέει ψέµατα πως η Σεµέλη γέννησε θεό, λαµπρύνοντας έτσι την γενιά τους. Ο Πενθέας όµως δεν πείθεται και απειλεί να σκοτώσει τον ∆ιόνυσο και τις µαινάδες προφήτισσες του. Ο θεός όµως τον τρέλανε και αντί να σκοτώσει τον ∆ιόνυσο σκότωσε ένα ταύρο. Τρέλανε και όλες τις γυναίκες της Θήβας, οι οποίες βρισκόµενες σε έκσταση, κατακρεούργησαν τον Πενθέα και πρώτη µεταξύ των γυναικών µαινάδων ήταν η ίδια µητέρα του Πενθέα η Αγαύη. Μετά που η Θηβαίοι παραδέχτηκαν ως θεό τον ∆ιόνυσο, ο ∆ιόνυσος ταξίδεψε στην Ικαρία. Εκεί µπήκε στο πλοίο κάποιων ναυτικών από την Τυρρήνη που πήγαιναν στη Νάξο. Αποδείχθηκε όµως πως ήταν πειρατές οι οποίοι έδεσαν τον ∆ιόνυσο στο κατάρτι του καραβιού και ετοιµαζόταν να τον σκοτώσουν, όταν από το κατάρτι φύτρωσαν κλήµατα αµπελιού που κάλυψαν το πλοίο. Τα κουπιά έγιναν φίδια και ο ίδιος ο ∆ιόνυσος µεταµορφώθηκε σε λιοντάρι τροµοκρατώντας τους πειρατές, που πήδηξαν στην θάλασσα µεταµορφωµένοι σε δελφίνια. Στην Νάξο ο ∆ιόνυσος βρήκε την Αριάδνη την κόρη του Μίνωα και την έκανε γυναίκα του. Τελικά ο ∆ιόνυσος αναλήφθηκε στους ουρανούς και κάθισε δεξιά του πατέρα ∆ία. Η µητέρα του θεοποιήθηκε και αυτή αφού αναλήφθηκε στους ουρανούς στο ναό της Άρτεµης στην Τροιζίνα, αλλάζοντας το όνοµα της σε Θυώνη. Η θρησκεία του ∆ιονύσου θεωρείται από πολλούς συγγραφείς προελληνική και βαρβαρική. Γι΄ αυτό άλλωστε ο ∆ιόνυσος δεν περιλαµβάνεται στους δώδεκα θεούς του Ολύµπου. Λατρεύεται όµως ως η σκοτεινή µορφή του Απόλλωνα τους χειµερινούς µήνες στους ∆ελφούς. Ενώ οι ιερείς του Απόλλωνα φοράνε άσπρα λινά, οι ιερείς του ∆ιονύσου, φοράνε µαύρες προβιές. Ο θνήσκων θεός των Κρητικών ονοµαζόταν ∆ίας Ζαγρεύς και όπως ο ∆ιόνυσος αναστηνόταν και πέθαινε κάθε χρόνο. Οι κρητικοί τον αποκαλούσαν Εριφο, όπως µέχρι σήµερα αποκαλούν ρίφια τα κατσίκια που σφάζουνε την Λαµπρή. Ο ∆ιόνυσος εικονιζόταν µε κέρατα, κριού ή τράγου ή ακόµη και ταύρου, ανάλογα µε την παράδοση των ανθρώπων. Ο Μέγας Αλέξανδρος είχε συνήθως κέρατα κριού. Ο Πάνας που αντιπροσώπευε τα κατώτερα ∆ιονυσιακά στοιχεία, είχε πόδια κατσικίσια. Θα πρέπει να υποθέσουµε ότι τα πολύ φηµισµένα µεθύσια του Αλεξάνδρου προέρχονται από την ∆ιονυσιακή φήµη του Μακεδόνα βασιλιά αφού οι βιογράφοι του αναφέρουν πως ήταν αρκετά εγκρατής. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ένα µέθυσος κυριάρχησε σε όλο τον κόσµο. Εκτός πάλι αν ήταν όντως ο θεός ∆ιόνυσος. Αναµφισβήτητα ο ∆ιόνυσος λατρεύεται από τους Έλληνες πολύ πριν τον Μέγα Αλέξανδρο. Οι ελληνικές πόλεις δέχτηκαν την θρησκεία του ∆ιονύσου, όταν κυβερνούσαν ακόµη οι Τύραννοι. Οι τεχνίτες του ∆ιονύσου δηµιούργησαν την µουσική και το θέατρο της Αθήνας και τον χρυσό αιώνα του Περικλή. Τα βιβλία του Οµήρου, τα χάρισαν στους Έλληνες οι Μούσες, ο ζωντανός λόγος των ανθρώπων, ο ίδιος ο θεός ∆ιόνυσος. Αυτός είναι ο αρχαίος λόγος των Ελλήνων που βλαστάνει και πεθαίνει και συνεχώς ανανεώνεται γιατί είναι αθάνατος. Όπως είναι γνωστό ο Όµηρος τραγουδήθηκε από τους ραψωδούς, όπως ακριβώς µέχρι πρόσφατα τραγουδούσαν στην Κρήτη τον Ερωτόκριτο του Κορνάρου. Τα βιβλία του Οµήρου καταγράφτηκαν µόλις τον πέµπτο αιώνα προ Χριστού από τους Πεισιστρατίδες τύραννους της Αθήνας, δηλαδή µόλις τριακόσια χρόνια νωρίτερα από την µετάφραση της βίβλου.

Ο ∆ιόνυσος λένε πως ονοµάζεται Όµηρος, γιατί οι Τυρηνοί πειρατές τον αιχµαλώτισαν και τον έδεσαν στο κατάρτι του πλοίου τους. Άλλοι λένε ότι ονοµάζεται Όµηρος επειδή γεννήθηκε από τον µηρό του ∆ία. Η θνητή µητέρα του ∆ιόνυσου, η Σεµέλα, ζήτησε από τον ∆ία να της φανερωθεί µε όλη του την δύναµη, όπως την είχε συµβουλεύσει η Ήρα. Ο ∆ίας που της είχε ήδη υποσχεθεί πως θα έκανε τα πάντα γι΄ αυτήν, αποκαλύφθηκε στην Σεµέλα η οποία βρήκε έτσι φρικτό θάνατο. Ο ∆ίας έβαλε το αγέννητο ακόµα παιδί του µέσα στον µηρό του και ο ∆ιόνυσος βγήκε από τον µηρό του ∆ία. Η φράση από τον µηρό του θεού, χρησιµοποιείται για τους ευγενείς και στην παλαιά διαθήκη. Βέβαια ο ∆ιόνυσος ονοµάζεται Όµηρος εξαιτίας των ποιηµάτων που ενέπνευσε. Ο Όµηρος τραγουδήθηκε από τους ιερείς του ∆ιονύσου, γι΄ αυτό ∆ιόνυσος και Όµηρος είναι δύο πνεύµατα που ταυτίζονται. Στην Ελλάδα, ψάλτες και χορευτές ήταν όπως και σε όλους τους λαούς, οι ιερείς. Αν θα έπρεπε να ορίσεις ένα ιερό βιβλίο για ετούτη την θρησκεία, του Απόλλωνα και του ∆ιονύσου, τότε αναµφισβήτητα αυτό θα ήταν ο Όµηρος. Ακόµη και τα έργα των φιλοσόφων, που ήταν γνωστά την ίδια εποχή, είναι γραµµένα µε ποιητικό µέτρο, κάποια µε το µέτρο του Οµήρου, πράγµα που σηµαίνει ότι ρήτορες και οι σοφιστές απήγγειλαν τα έργα τους. Η προφορική αυτή παράδοση σταδιακά εξασθένησε, αφού ακόµη και η Πυθία άρχισε να δίνει χρησµούς στον πεζό λόγο. Ο έµµετρος λόγος διευκόλυνε πολύ την αποµνηµόνευση µεγάλων ποιηµάτων, αλλά βασιζόταν περισσότερο στον ρυθµό και το ύφος ήταν αυτό που τόνιζε τον µύθο περισσότερο από τις λέξεις. Ο γραπτός λόγος είναι πεζός και άρρυθµος και επικεντρώνεται στα σύµβολα και στις καθορισµένες έννοιες. Τα σύµβολα αυτά ξαφνικά αποκτούν µεγαλύτερη αξία από τα ίδια τα λόγια των ανθρώπων.

Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο θεός των Σεραφείµ.

Νόµισµα του Μέγα Αλεξάνδρου από την Τηο. Στην πίσω όψω εικονίζεται η Αθηνά.

Ο Πλούταρχος αναφέρει στον βίο του Αλεξάνδρου πως ένα από τα πιο ακριβά λάφυρα που βρήκαν οι Μακεδόνες στην σκηνή του Πέρση βασιλιά ∆αρείου, ήταν µια

πολύτιµη λάρνακα. Ίσως να ήταν η µπιζουτιέρα της γυναίκας του. Ίσως η λάρνακα αυτή ήταν η κιβωτός των Ιουδαίων, εκεί όπου φύλασσαν τα βιβλία του νόµου του θεού. Όταν την έφεραν στον βασιλιά, ο Αλέξανδρος τοποθέτησε εκεί τα βιβλία του Οµήρου τα οποία είχε µαζί του στην εκστρατεία, θεωρώντας τον επικό ποιητή ως τον καλύτερο παιδαγωγό για ένα βασιλιά. Αυτό το αναφέρω γιατί αν κανείς πιστέψει ην βιογραφία του Καλλισθένη, τότε πρέπει να πιστέψει ότι ο Μακεδόνας που κατάκτησε τον κόσµο, ασπάστηκε τον Ιουδαϊσµό. Οι Ιουδαίοι δεν αναφέρουν ότι ο Αλέξανδρος είχε κάποια σχέση µε τον Ιουδαισµό. Ο Ιώσηπος γράφει ότι οι Ιουδαίοι βοήθησαν τον Μέγα Αλέξανδρο κι εκείνος τους αντάµειψε δίνοντας τους προνόµια και θεωρώντας τους ισότιµους µε τους Μακεδόνες. Όµως από όσα διαβάζουµε στον Αρριανό και τον Πλούταρχο και σε άλλους συγγραφείς, ο Μέγας Αλέξανδρος δίδαξε ότι όλοι οι λαοί είναι ίσοι και ότι παιδιά του θεού λογαριάζονται όσοι κάνουν καλά έργα ανεξαρτήτως εθνότητας.

Οι αρχαίοι Αθηναίοι δεν ήθελαν να προσκυνήσουν τον Μέγα Αλέξανδρο. Στο βιβλίο των θρησκευτικών όµως του κράτους των νεοελλήνων Αθηναίων ο Μεγας Αλέξανδρος εικονίζεται να προσκυνά τον αρχιερέα των Ιουδαίων.

Την βιογραφία του Αλεξάνδρου πρώτος συνέγραψε ο Καλλισθένης, ο ανιψιός του Αριστοτέλη, τριακόσια χρόνια πριν την γέννηση του Χριστού. Το κείµενο που έφθασε µέχρι εµάς προέρχεται από τον τρίτο αιώνα µετά Χριστόν και παρουσιάζει τον Αλέξανδρο ως προφήτη του θεού της παλαιάς διαθήκης και αρνητή των ελληνικών θεών.

Ο Αλέξανδρος "πάντας εξουθένησε τους θεούς της γης και µόνο ένα θεόν αληθινό ανεκήρυξεν αθεώρητον, ανεξιχνίαστον, τον επί των Σεραφίµ εποχούµενον και τρισαγίω φωνή δοξαζόµενον".

Το τρισάγιο είναι βέβαια χαρακτηριστικό των Χριστιανών. Με λίγα λόγια ο Αλέξανδρος έχει κάνει την δουλειά, την οποία υποτίθεται πως έκανε ο Χριστός, τριακόσια χρόνια αργότερα.

Όµως και σε ένα αρχαίο χρονικό των Ιβήρων, (της σύγχρονης Γεωργίας), ο Μέγας Αλέξανδρος αναφέρεται ως ο Έλληνας βασιλιάς που πρώτος δίδαξε την αλήθεια στον κόσµο, γιατί µέχρι τότε κανένας δεν είχε διδάξει την αλήθεια. Ο Αλέξανδρος ετούτος καταδιώκει τους δαίµονες Γωγ και Μαγώγ, οι οποίοι αναφέρονται και στην Αποκάλυψη του Ιωάννου και κηρύττει τον ήλιο την σελήνη και τους πέντε πλανήτες, ως αληθινούς θεούς.

Η πληροφορία που παρουσιάζει τον Αλέξανδρο ως µοναδικό προφήτη της αλήθειας, προέρχεται από ένα ελληνιστικό ιουδαϊκό περιβάλλον. Ο Ιουδαίος προφήτης ∆ανιήλ, προφητεύει τον ερχοµό του Αλεξάνδρου και την βασιλεία των Ελλήνων στις τέσσερις γωνιές της γης. ∆εν αναφέρονται βέβαια για τον Αλέξανδρο, όσα λέγονται για τον Κύρο που τυγχάνει της εκτιµήσεως του θεού των Εβραίων. Πουθενά στην παλαιά διαθήκη δεν εµφανίζεται ο Μέγας Αλέξανδρος έστω ως ένας σηµαντικός προφήτης.

Ο Φλάβιος Ιώσηπος αναφέρει πολύ συχνά τις διαταγές του βασιλιά Αλεξάνδρου, σύµφωνα µε τις οποίες ο λαός των Ιουδαίων ήταν ισότιµος µε τους Έλληνες. Εύκολα κανείς µπορεί να υποθέσει ότι οι "Πράξεις Αλεξάνδρου" του Ψευδοκαλλισθένη, προωθούσαν µια προπαγανδιστική άποψη των ελληνιστών βασιλιάδων της Ιουδαίας. Σύµφωνα µε αυτήν την παράδοση, θα χτιστεί Ιουδαϊκός ναός στην Αίγυπτο και ο Κύριος θα στείλει κάποιον άνθρωπο για να τους σώσει. Πολλοί πιστεύουν ότι ο Ησαΐας προφητεύει τον Αλέξανδρο. (Ο΄. Ησαΐας ΙΘ,19) "Τη ηµέρα εκείνη έσται θυσιαστήριον τω Κυρίω εν χώρα Αιγυπτίων και στήλη προς το όριον αυτής τω Κυρίω, και σηµείον εις τον αιώνα Κυρίου εν χώρα Αιγύπτου, ότι κεκράξονται προς Κύριον δια τους θλίβοντας αυτούς, και αποστελεί αυτοίς Κύριος άνθρωπον, ος σώσει αυτούς, και γνωστός έσται Κύριος τοις Αιγυπτίοις και γνώσονται οι Αιγύτιοι τον Κύριον".

Η όαση Σιβά στη Σαχάρα. Εδω στο ναό του Άµµωνα µυήθηκε ο Αλέξανδρος στην

σοφία των Αιγυπτίων. Έτσι ο Αλέξανδρος είναι γιός ενός συγκρητικού θεού, του Άµµωνα ∆ία.

Ο προφήτης ∆ανιήλ γράφει ποιό καθαρά όταν εξηγεί το όνειρο του Βαλτάσαρ λέγοντας πως "ο κριός τον οποίο είδες είναι ο βασιλεύς των Περσών και των Μήδων, ο τράγος των αιγών είναι ο βασιλεύς Ελλήνων, και το κέρας το µέγα, το οποίο ήταν ανάµεσα στους οφθαλµούς αυτού, ούτος εστίν ο βασιλεύς ο πρώτος." Ο διονυσιακός τράγος, της τραγωδίας και του θεάτρου, είναι το σύµβολο των Ελλήνων βασιλιάδων.

Ο Μέγας Αλέξανδρος σύµφωνα µε τον Φλάβιο Ιώσηπο, επισκέφθηκε την Ιερουσαλήµ, όπου τον υποδέχτηκε ο αρχιερέας του ναού. Ο Αλέξανδρος δήλωσε ότι δεν προσκυνάει τον ιερέα αλλά τον Θεό στον οποίο πιστεύει. Ζήτησε µάλιστα κάποια εικόνα του ή ένα άγαλµα του να στηθεί στον ναό. Ο ιερέας απάντησε πως ο νόµος του θεού δεν τους επιτρέπει να τοποθετούν εικόνες ή αγάλµατα στο ναό. Ωστόσο θα έκαναν κάτι γι΄αυτόν που θα έµενε στους αιώνες. Ο αρχιερέας διέταξε κάθε παιδί που θα γεννιόταν εκείνη την χρονιά από την ιερατική φυλή του Λευί, να ονοµαστεί Αλέξανδρος. Έτσι το όνοµα αυτό µπήκε στο Ταλµούδ και µέχρι σήµερα πολλοί Ιουδαίοι ονοµάζονται Αλέξανδροι. Αυτά βέβαια ισχυρίζεται ο Ιώσηπος. Είναι φανερό πως οι Ελληνιστές Ιουδαίοι λάτρεψαν ως θεό τον Αλέξανδρο, όπως έκαναν όλοι οι Έλληνες της ανατολής.

Οι Μωαµεθανοί ωστόσο πιστεύουν, όπως γράφει το Κοράνι, ότι ο Μέγας Αλέξανδρος (Ισκαντέρ) είναι ένας µεγάλος προφήτης του Αλλάχ. Το ίδιο πράγµα βέβαια πιστεύουν οι Μωαµεθανοί και για τον Χριστό. Και είναι παράξενο που οι Άραβες έχουν σε µεγαλύτερη υπόληψη τον Μακεδόνα βασιλιά από τους ίδιους τους Έλληνες. Οι σύγχρονοι Έλληνες διδάσκονται πως ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν ένας µεγάλος στρατηλάτης αλλά δεν του αποδίδουν καµία σοφία, ούτε καµία αγιότητα, όπως αντίθετα κάνουν ο Πλούταρχος, ο Αρριανός και ο Μωάµεθ. Σήµερα ακούγονται περισσότερο οι φήµες για τα µεθύσια του και τις νεανικές του τρέλες. Οι φήµες για τα µεθύσια του δικαιολογούν από την µια τις δολοφονίες των φίλων του, οι οποίοι τον πρόδωσαν και από την άλλη προέρχονται από το γεγονός πως ο Αλέξανδρος παροµοιαζόταν µε τον ∆ιόνυσο, ο οποίος κατέλαβε την Ινδία µε τους µεθυσµένους Σάτυρους και τους Σιληνούς. Η αλήθεια είναι ότι ο Αλέξανδρος λατρεύτηκε από τους αρχαίους Έλληνες σαν θεός και ο θρύλος που βοήθησε στην άνθηση της ∆ιονυσιακής λατρείας, της λατρείας που έπρεπε να εξαφανισθεί για να επικρατήσουν σε όλο τον κόσµο οι γιοι του Αβραάµ και οι απόγονοι του Αινεία. Έτσι οι εξιουδαϊσµένοι Ρωµιοί αντιπαθούν τον Μέγα Αλέξανδρο. "Αλέξανδρον τιµώ τον τω όντι µέγαν, τον ουκ εν πολέµοις, αλλ΄εν πνεύµατι µέγαν", έψαλαν οι Χριστιανοί της Αλεξάνδρειας για να τιµήσουν τον πατριάρχη Αλέξανδρο, τον αρχιερέα που εξεδίωξε τον Αρειό και νίκησε την απεχθή αίρεση. Είναι φανερό πως ο αρχιερέας Αλέξανδρος αντιπαραβάλετε µε τον Μακεδόνα βασιλιά ο οποίος ήταν αναµφισβήτητα Μέγας στους πολέµους. Είναι βεβαίως φανερή και η άρνηση των οπαδών του πατριάρχη να τιµήσουν τον Μέγα Αλέξανδρο, ως ένα

άνθρωπο που εκτός από τις µεγάλες πολεµικές του πράξεις, πρόσφερε στον κόσµο µια ξεχωριστή σοφία.

Νόµισµα του Μεγάλου Αλεξάνδρου απο τη Φοινίκη. Στην πίσω όψη ο ∆ίας µε το

σύµβολο του, τον αητό.

Πως όµως µέσα σε κείµενα που θεωρούνται χριστιανικά βρίσκονται πληροφορίες οι οποίες παρουσιάζουν τον Μέγα Αλέξανδρο να προσκυνάει τον Θεό των Χριστιανών; "Οι Πράξεις Αλεξάνδρου" του Καλλισθένη µεταφράστηκαν πρώτη φορά στα λατινικά το τριακόσια µετά Χριστόν από τον Ιούλιο Βαλέριο. Η λατινική µετάφραση συµφωνεί ακριβώς µε το ελληνικό κείµενο που διασώθηκε. Το γνήσιο αρχαίο ελληνικό κείµενο έχει χαθεί και µας έµεινε µόνο η µετάφραση που συµφωνεί µε το λατινικό κείµενο. ∆ικαίως οι ιστορικοί ονοµάζουν την βιογραφία αυτή του Αλεξάνδρου, "Ψευδοκαλλισθένη". Βέβαια από τους είκοσι περίπου αρχαίους συγγραφείς που έγραψαν για την ζωή του Αλεξάνδρου, έφθασαν σε µας, εκτός από τον Ψευδοκαλλισθένη, µόνο η βιογραφία του Πλούταρχου και η "Αλεξάνδρου Ανάβασις" του Αρριανού, οι οποίοι έγραψαν αιώνες αργότερα από την εποχή του Μακεδόνα βασιλιά. Όσα έγραψαν ο Ονησίκριτος, ο Ερατοσθένης, ο Πτολεµαίος, ο Αριστόβουλος, ο Χάρης, ο ∆ούρης, ή ακόµη όσα αληθινά έγραψε ο Καλλισθένης και άλλοι σύγχρονοι του Μέγα Αλεξάνδρου ιστορικοί, έχουν χαθεί. ∆ιάφορες πληροφορίες υπάρχουν βέβαια σε πολλά άλλα ελληνικά κείµενα που έχουν διασωθεί.

Τον ίδιο καιρό που κατέληξαν οι Ρωµαίοι σε αυτό το λατινικό κείµενο για την ζωή του Αλεξάνδρου, πολλά άλλα βιβλία που χρησιµοποιούσαν οι Έλληνες ρίχτηκαν στην φωτιά ή µεταφράστηκαν στα λατινικά µε µεγαλύτερη φυσικά ακρίβεια! Μεταξύ αυτων η Παλαιά και Νέα ∆ιαθήκη.

Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΣΙΑΝ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΟΝ ∆ΙΑ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ Το πτωχόν και παράλιον έδαφος της κοιτίδος του ελληνισµού, της παλαιάς Ελλάδος, δεν ηδύνατο να θρέψει ποτέ και να κρατήσει τον ελληνισµόν εις την Ευρώπη. ∆ια των απείρων κόλπων, λιµένων και νήσων εξηπλώθει ο ελληνισµός πολύ ενωρίς εις την Ανατολικήν Μεσόγειον και έπειτα και εις τον Εύξεινον Πόντον και εις µέγα µέρος της ∆υτικής Μεσογείου. Η εύκολος και επικερδής αυτή µετανάστευσις έκαµε τον ελληνισµόν να εγκαταλείψει το εσωτερικόν της Βαλκανικής Χερσονήσου, εις την οποίαν εν τούτοις θα ήτο ευτυχής, αν ενωρίς εξηπλώνετο. ∆ια της εξαπλώσεώς του ο ελληνισµός εις τα παράλια της Μεσογείου επήρεν εις χείρας του όλον σχεδόν το παγκόσµιον εµπόριον και µόνο οι Καρχηδόνιοι και οι υπολειφθέντες Φοίνικες ήσαν οι ανταγωνισταί εις τινα τµήµατα της Μεσογείου. Οι Πέρσαι, οι οποίοι κατείχον την Μ. Ασίαν µέχρι του Μεγ. Αλεξάνδρου, δεν ηµπόδισαν την οικονοµικήν εξάπλωσιν του ελληνισµού εις τας χώρας των. Και αργότερα ακόµη επί των Ρωµαίων, οι οποίοι δεν έγιναν ποτέ καλοί έµποροι, οι Έλληνες κατά µέγα µέρος έχουν πάλιν το παγκόσµιον εµπόριον εις χείρας των. Οι κόλποι λοιπόν και οι λιµένες, οι οποίοι διευκόλυναν την έξοδον των Ελλήνων από την Βαλκανικήν Χερσόνησον εις την Μεσόγειον θάλασσαν, έκαµαν αυτούς λαόν κατ' εξοχήν εµπορικόν εις βαθµόν, τον οποίον δεν έφθασαν οι εµπορικοί των αντίπαλοι, οι Εβραίοι, οι Φοίνικες και οι Καρχηδόνιοι. Με την εµπορικήν εξάπλωσιν του ελληνισµού συνδέεται και η µοναδική πολιτιστική εργασία του. Οι µετανάσται και έµποροι γνωρίζουν όλοι τον αρχαίον κόσµον και η σύγκρουσις των γνώσεων τούτων οδήγησεν εις την τόσον ταχείαν και µοναδικήν ανάπτυξιν του ελληνικού πολιτισµού.

Μ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ

Μέχρι του Μ. Αλεξάνδρου ο ελληνισµός σκορπίζεται εις τα παράλια της Μεσογείου. Ο Μ. Αλέξανδρος φθάνει έως το σηµερινόν Τουρκεστάν και τας Ινδίας και όλο αυτό το απέραντον κράτος ανοίγεται εις το ελληνικόν εµπόριον. Οι εµφύλιοι αγώνες των ∆ιαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου δεν ηµπόδισαν την οικονοµικήν ανάπτυξιν της Ασίας, ούτε την διάδοσιν του ελληνικού πολιτισµού. ∆ι' αυτό, ενώ το Κράτος του Μ. Αλεξάνδρου δεν ηµπορεί να διατηρηθεί ενιαίον ούτε πλήρες, εν τούτοις η ελληνική του επίδρασις παραµένει αµείωτος και ως προς την εκπολιτιστικήν του δύναµιν ηµπορεί να θεωρηθεί το έργον του Μ. Αλεξάνδρου µοναδικόν και αιώνιον.

ΑΣΙΑΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Αι απέραντοι χώραι εις ας επήγεν ο Μ. Αλέξανδρος είναι πλούσιαι και εποµένως εννοείται ευκόλως πως και πηγαίνουν εις την Ασίαν ως υπάλληλοι, ως στρατιώται και αξιωµατικοί, ως τεχνίται, ως έµποροι, ως βιοµήχανοι, ως

κτηµατίαι, ως τοκογλύφοι. Οι διάδοχοι του Μ. Αλεξάνδρου χρειάζονται τους Έλληνας ως στήριγµα κατά των Ιθαγενών και δι' αυτό παρέχουν οικονοµικά και πολιτικά προνόµια (ασυδοσίαν µερικήν, αυτονοµίαν τινά κλπ.) εις παλαιάς ή νέας πόλεις, όπου συρρέουν οι Έλληνες. Έτσι εξηγείται πώς εδηµιουργήθησαν τόσαι ελληνικαί πόλεις προ πάντων εις το κράτος των Σελευκιδών, εις την Συρίαν και Μεσοποταµίαν µε την Αντιόχειαν, την Σελεύκειαν κλπ. Η ύπαιθρος χώρα ούτε εις την Συρίαν ούτε εις την Αίγυπτον έγινεν ελληνική και δι' αυτό αργότερα θα αρχίσει η αντίδρασις των ιθαγενών κατά των Ελλήνων των πόλεων και αυτή θα ευκολύνει την αραβικήν κατάκτησιν τον έβδοµο µ. Χ. αιώνα. Η ύπαιθρος χώρα έγινεν το στήριγµα του βυζαντινού κράτους και δι' αυτό υπήρχον µέχρι των ηµερών µας Έλληνες γεωργοί και ποιµένες και εις τον Πόντον και εις την Καππαδοκίαν. Η εξελλήνισις της υπαίθρου της Μ. Ασίας έγινε πολύ αργά, εις διάστηµα µιας χιλιετηρίδος, διότι οι Ρωµαίοι δεν ηµπόδισαν αλλά µάλλον ενίσχυσαν τον ελληνικόν πολιτισµόν και την εξάπλωσίν του. Η εξελλήνισις της Μ. Ασίας είναι και το µόνον αντάλλαγµα δια την διασποράν και απώλειαν του ελληνισµού εις τας πόλεις της Συρίας, της Μεσοποταµίας και της Αιγύπτου. Αν ο ελληνισµός της Μ. Ασίας περιορίζετω µόνον εις τας πόλεις, όπως εις την Συρίαν, την Μεσοποταµίαν και την Αίγυπτον, θα εχάνετο και αυτός, όπως εκείνος, περιεσώζετο µέρις ηµών µέρος του ελληνισµού.

O γάµος

του Αλέξανδρου

µε τη Ρωξάνη.

Περσικός τάπητας.

Η εξάπλωσις του ελληνισµού εις την Ασίαν επέφερεν ολιγανθρωπίαν και σχεδόν ερήµωσιν εις πολλάς επαρχίας της παλαιάς Ελλάδος, η οποία και ηυκόλυνε την υποδούλωσιν αυτής εις τους Ρωµαίους. Όταν ο Ρωµαίος στρατηγός Μόµµιος ήλθε κατά της Κορίνθου, ο στρατηγός ∆ίαιος έδωκε την ελευθερίαν εις δώδεκα χιλιάδας δούλους δια να υπερασπίσουν την Ελλάδα κατά των Ρωµαίων. Αλλ' ήτο δυνατόν οι δούλοι να σώσουν την ελληνικήν ελευθερίαν; και µετά την ρωµαϊκήν κατάκτησιν εξακολουθούν οι Έλληνες να φεύγουν εις την Ασίαν και την

Αρκαδίας: "αίτε πόλεις υπό των συνεχών πολέµων ηφανίσθησαν ένδοξοι γενόµεναι πρότερον, την τε χώραν οι γεωργήσαντες εκλελοίπασιν εξ εκείνων έτι των χρόνων εξ ως εις την προσαπαγορευθείσαν Μεγάλης Πόλιν". Πολλάς άλλας ειδήσεις έχοµεν περί της ολιγανθρωπίας της παλαιάς Ελλάδος και εννοούµεν εποµένως πως οι Γότθοι τόσον εύκολα τον τρίτον αιώνα έφθασαν µέχρι των Αθηνών και τον τέταρτον µέχρι Πελλοπονήσου και πως αργότερον κατέβησαν και Σλάβοι σιγά - σιγά µέχρι του Ταϋγέτου, όχι ως κατακτηταί αλλ' ως ποιµένες! Αν η παλαιά Ελλάς είχε πυκνόν σχετικώς πληθυσµόν εις την ύπαιθρον, δεν ήτο δυνατόν οι Σλάβοι τουλάχιστον να καταβούν εις την Ελλάδα. Μετά τον Μ. Αλέξανδρον λοιπόν γενέθλια ο ελληνισµός σιγά - σιγά µετακινήθει και ήκµασεν εις την Ασίαν, ενώ η παλαιά Ελλάς έπαθεν ερήµωσιν ή υπέστη µεγάλην ελάττωσιν του πληθυσµού της.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΣ

Ο ελληνικός πληθυσµός που επήγεν εις την Ασίαν έχει την ερευνητικήν δεξιότητα του ελληνικού πνεύµατος και τας παραδόσεις τας φιλοµαθείς και δι' αυτό θα αναπτύξει πνευµατικώς τας χώρας, όπου θα κατοικήσει. Πριν οµιλήσωµεν περί της αναπτύξεως αυτής πρέπει να ίδωµεν την οικονοµικήν κατάσταση της Ασίας.

Όταν ο Μ. Αλέξανδρος επήγεν εις την Περσίαν, εύρεν αµυθήτους θησαυρούς κεκρυµµένους και τους έθηκεν εις κυκλοφορίαν. Και µόνον αυτό το γεγονός χαρακτηριστικώς δεικνύει την επελθούσαν οικονοµικήν διαφοράν. Εκτός των τεραστίων χρηµατικών µέσων, που ετέθησαν εις κυκλοφορίαν, οι Έλληνες ήσαν ο καταλληλότατος λαός δια να αναπτύξουν το εµπόριον της Ασίας. Και πράγµατι τούτο έγινε και τα εµπορεύµατα της Ασίας (αρώµατα, πολύτιµοι λίθοι, µέταλλα κλπ.) µεταφέρονται εις την Μεσόγειον και τανάπαλιν. Και το ελεφαντοστούν της Αφρικής ήρχισε δια της Ερυθράς Θαλλάσης να έρχεται εις Ευρώπην και τούτο θα γίνεται και κατά τους έπειτα χρόνους επί Ρωµαίων και Βυζαντινών.

Οι Έλληνες θαλασσοπόροι ταξιδεύουν εις τον Ινδικόν ωκεανόν και ο περίφηµος Ίππαλος ανακαλύπτει τα περιοδικά ρεύµατα και ευκολύνει και τώρα και δια τους έπειτα χρόνους τα ταξίδια εις την Ινδικήν. Γνωστόν είναι και το ταξίδι του περίφηµου Βυζαντινού Κοσµά του Ινδικοπλεύστη, όστις έφθασε µέχρι Ταπροβάνης, της σηµερινής Κεϋλάνης. Άλλος θαλασσοπόρος, ο Φίλων, παρέπλευσε την χώραν του ελεφαντοστού, την ανατολικήν Αφρικήν και άλλος, ο

Πατροκλής, εξηρεύνησε την Κασπίαν θάλασσαν κατ' εντολήν των Σελευκιδών. Άλλος θαλασσοπόρος, ο Πυθέας, από την Μασσαλίαν αυτός, έφθασεν εις την Αγγλίαν και την Βόρειον θάλασσαν.

Οι Έλληνες λοιπόν µετά τον Μ. Αλέξανδρον δεν αρκούνται εις την Μεσόγειον θάλασσαν, ούτε εις το µέχρι των Ινδιών εµπόριον, εκµεταλλεύονται την Ερυθράν και τολµούν να προχωρήσουν εις τον Ινδικόν ωκεανόν αφ' ενός και εις τον Ατλαντικόν αφ' εταίρου. Το παγκόσµιον εµπόριον (µετά την καταστροφήν µάλιστα των Καρχηδονίων) είναι εις χείρας των Ελλήνων και επί των ∆ιαδόχων και επί των Ρωµαίων και κατά την πρώτην χιλιετηρίδα του Βυζαντινού κράτους, προ της αναπτύξεως δηλ. των Βενετών και των Νορµανδών. Από την έκβασιν του εµπορίου αυτού φαίνεται η οικονοµική σηµασία του έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Την ενίσχυσιν του εµπορίου επιδιώκουν διάφορα έργα των ∆ιαδόχων. Εις την Συρίαν και την Αίγυπτον έγιναν έργα αποξηραντικά, δια τον οποίων απεδόθησαν εις την καλλιέργειαν µεγάλαι εκτάσεις. Επίσης έγιναν διώρυχες και διοχετεύσεις υδάτων και µηχανικαί εργασίαι, κατασκευή αντλιών κλπ. δια των οποίων εκαλλιεργήθη καλύτερον η χώρα και ηύξησεν η παραγωγή. Ουδέποτε εις την αρχαίαν εποχήν εκαλλιεργήθη καλύτερον η Συρία, η Μεσοποταµία και η Αίγυπτος. Η τελευταία χώρα ήτο ο σιτοβολών και της Ρώµης και του Βυζαντίου µέχρι της εποχής των Αράβων, ότε αρχίζει η παρακµή. Σχετικά µε την ανάπτυξιν της γεωργίας είναι και η ανάπτυξις της βιοµηχανίας του λίνου και παπύρου εις την Αίγυπτον και διάφορα µονοπώλια. Είναι χαρακτηριστικόν ότι ενώ η εµπορική δεξιότης των Εβραίων προκαλεί εις τους Ρωµαίους, όπως και εις νεωτέρους χρόνους, αντισηµιτισµόν, εις την Αλεξάνδρειαν επί των Πτολεµαίων έχουν ούτοι προνόµια, εργάζονται ελευθέρως και εξελληνίζονται γλωσσικώς (όχι θρησκευτικώς), αφού δα µετέφρασαν τότε και την Παλαιάν ∆ιαθήκην εις την ελληνικήν.

Από την εκστρατείαν λοιπόν του Μ. Αλεξάνδρου προήλθε δια των Ελλήνων µεγάλη οικονοµική ανάπτυξις του αρχαίου κόσµου, την οποίαν δεν θα ηµπορέσει να συνεχίσει η Ρώµη, η οποία δεν καταλαβαίνει τα οικονοµικά ζητήµατα και παρεµβάλλει πολλά εµπόδια εις την οικονοµικήν ανάπτυξιν. Τον τρίτον και τέταρτον µ.Χ. αιώνα το οικονοµικό χάος µε τας συνεπείας του φέρει την παρακµήν και διάλυσιν του Ρωµαϊκού κράτους και µόνον η µεταφορά της πρωτευούσης υπό του Μ. Κωνσταντίνου εις την Κωνσταντινούπολιν θα περισώσει και διατηρήσει επί µίαν ακόµη χιλιετηρίδα το εξελληνιζόµενον βαθµηδόν Βυζαντινόν Κράτος.

Πρέπει να παρατηρήσωµεν ότι η οικονοµική ανάπτυξις του αρχαίου κόσµου δια των Ελλήνων δεν απέβη εις όφελος όλων των κοινωνικών τάξεων. Οι ιθαγενείς γεωργοί και εργάται µισούν τους Έλληνας και εις πρώτην ευκαιρίαν θα εκδηλώσουν το µίσος των. Αλλά πρέπει συγχρόνως να τονισθεί ότι ουδέποτε προ των Άγγλων (1878) οι ιθαγενείς της Αιγύπτου κλπ. έζησαν καλύτερα. Και οι

δούλοι έζησαν καλύτερα υπό τους Έλληνας παρά υπό τους Ρωµαίους ή άλλους λαούς.

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΑΙ

Την µετακίνησιν του ελληνισµού προς την Ασίαν καταλαµβάνει κανείς ευκόλως, αν παρατηρήσει πόθεν προέρχονται οι ποιηταί και ρήτορες και φιλόσοφοι των µετά τον Αλέξανδρον χρόνων. Παραµένουν µεν αι Αθήναι πάντοτε η ιερά πόλις των Μουσών, όπου διδάσκουν οι φιλόσοφοι µέχρι του 529 µ.Χ. όπου ήρχοντο Ρωµαίοι και Έλληνες πανταχόθεν να διδαχθούν, αλλ' ολίγιστοι είναι πλέον οι µεγάλοι δηµιουργοί του πνεύµατος από την παλαιάν Ελλάδα, ακριβώς διότι ο πληθυσµός τόσον ηλαττώθη. Πλην του παλαιοτέρου Μενάνδρου (291 π.Χ.) και τινών ποιητών της νέας κωµωδίας των οποίων τα έργα δεν εσώθησαν, κυρίως ο φιλόσοφος ιστορικός Πολύβιος κατά τον 2ον π.Χ. αιώνα είναι ο κυριώτατος πνευµατικός αντιπρόσωπος της παλαιάς Ελλάδος, όπως δια τους µετά Χριστόν χρόνους είναι ο Πλούταρχος, πολύ δε ολιγώτερον ο Ηρώδης ο Αττικός και ο ∆έξιππος. Τον κόσµον διδάσκουν και διευθύνουν πνευµατικώς τα κλασσικά έργα της παλαιότερης ελληνικής ποιήσεως, φιλοσοφίας, ιστορίας, ρητορικής κλπ. Η γονιµότης και επίδρασις των έργων τούτων είναι αιωνία και ο ελληνισµός της Ασίας και οι Ρωµαίοι ακόµη εκείθεν εµπνέονται και δηµιουργούν. Το ελληνικόν πνεύµα µέχρι του πρώτου π. Χ. αιώνος διατηρεί την ικανότητα της προσαρµογής και την δηµιουργικότητά του και την πρωτοτυπίαν του.

Η εξάπλωσις του ελληνισµού µέχρι των Ινδιών και η κοσµοπολιτική κυβέρνησις του Μ. Αλεξάνδρου κατέστησε τρόπον τινά αναγκαίαν και την κοσµοπολιτικήν φιλοσοφίαν των Στωϊκών, των οποίων οι κυριώτατοι αντιπρόσωποι είναι από την Ασιατικήν Ελλάδα: Ζήνων ο Κιτιεύς από την Κύπρον, Κλεάνθης από την Αιολίδατης Μ. Ασίας, Χρύσιππος από την Κιλικίαν, Παναίτιος από την Ρόδον, Ποσειδώνειος από την Απάµειαν της Συρίας. Η µεγάλη ηθική σηµασία της Στωϊκής φιλοσοφίας φαίνεται από την επίδρασιν που είχεν εις τα λεπτότερα ρωµαϊκά πνεύµατα, εις τον Κικέρωνα, τον Σενέκαν, τον Μάρκον Αυρήλιον και τόσους άλλους. Η ανθρωπιστική επίδρασις της Στωϊκής φιλοσοφίας έφθασε µέχρι της ρωµαϊκής νοµοθεσίας και αυτό δεικνύει το µέγα έργο των φιλοσόφων τούτων του Ασιατικού ελληνισµού.

Αλλά και οι Νεοπυθαγόρειοι (Απολλώνιος π. χ. ο Τυανεύς) και οι Νεοπλατωνικοί

µετά Χριστόν όλοι σχεδόν προέρχονται από τον ελληνισµόν της Ασίας και της Αιγύπτου : ο κυριώτατος θεµελιωτής του Νεοπλατωνισµού, ο Πλωτίνος ήτο από την Αίγυπτον, ο Πορφύριος από την Τύρον, ο Ιάµβλιχος επίσης από την Συρίαν, ο

Πρόκλος από την Λυκίαν κλπ. Νοµίζει κανείς ότι εστείρευσε το πνεύµα της παλαιάς Ελλάδος, ενώ πρόκειται απλώς περί µετακινήσεως του πληθυσµού εις την Ασίαν.

Καλλιτέχνας έχει περισσότερους η παλαιά Ελλάς και µετά τον Μ. Αλέξανδρον, οι οποίοι πηγαίνουν να εργασθούν εις την Ιταλίαν ή την Ασίαν ή την Αίγυπτον. ∆ιότι εκεί γίνονται κτίρια µεγάλα, παλάτια και ναοί και αγάλµατα. Έτσι βλέποµεν ότι ο καλλιτέχνης Βρύαξις επήγεν εις την Αίγυπτον και έπλασε τον Αιγύπτιον θεόν Σάραπιν κατά οµοίωµα ελληνικών θεών δια τον καταστήσει προσιτόν εις τους Έλληνας. Έλληνες καλλιτέχναι έφθασαν µέχρι των Ινδιών και επηρέασαν την διαµόρφωσιν του θεού Βούδδα, ο οποίος συνετέλεσεν από του τρίτου π. Χ. αιώνος εις την επιβολήν του Βουδδισµού και την καταπολέµησιν του Βραχµανισµού.

Οι Έλληνες καλλιτέχναι της Ασίας και της Αιγύπτου έχουν την ικανότητα να προσαρµόζονται εις τας νέας ανάγκας και δηµιουργούν νέας τεχνοτροπίας και νέους ρυθµούς. Εις την αρχιτεκτονικήν εισάγεται η καµπύλη γραµµή, η οποία εις την ρωµαϊκήν και έπειτα εις την χριστιανικήν τέχνην έχει τόσην σηµασίαν. Οι γλύπται δεν αρκούνται πλέον εις την ιδανικήν οµορφιάν και την ηρεµίαν της φειδιακής τέχνης. Νέοι εθνολογικοί τύποι, όσον άσχηµοι και αν είναι, τύποι από την ζωήν του δρόµου, αυτή η ασχήµια απασχολεί τους καλλιτέχνας, οι οποίοι δηµιουργούν νέα αριστουργήµατα. Την δύναµιν και σηµασίαν των µετά τον Αλέξανδρον Ελλήνων καλλιτεχνών φανερώνει η µέχρι Ινδιών και Κίνας ακόµη επίδρασις, αλλά προ πάντων τα έργα της Ιταλίας. Χωρίς τους Έλληνας καλλιτέχνας είναι αδύνατον να φαντασθώµεν ρωµαϊκήν τέχνην και αυτό δεικνύει την παγκόσµιαν αξίαν της ελληνικής καλλιτεχνίας.

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Όπως περί των γραµµάτων ούτω πρέπει να ισχυρισθώµεν περί της επιστήµης ότι µετά τον Μ. Αλέξανδρον καλλιεργείται κυρίως από τους Έλληνας της Ασίας και της Αιγύπτου και προ πάντων εις την Αλεξάνδρειαν, έπειτα δε εις την Πέργαµον, την Ρόδον και αλλαχού. Μεγαλοπρεπές υπό πάσαν έποψιν είναι το ιερόν της επιστήµης, το Μουσείον της Αλεξανδρείας, το πρότυπον ίδρυµα όλων των µέχρι σήµερον επιστηµονικών ινστιτούτων, και µεγαλοπρεπείς είναι η ανάπτυξις της ελληνικής επιστήµης προ πάντων εις την χώραν των Πτολεµαίων. Ο µέγας Αρχιµήδης από τας Συρακούσας, ο Απολλώνιος ο Περγαίος, ο "µέγας

γεωµέτρης", Αρίσταρχος ο Σάµιος, Ερατοσθένης ο Κυρηναίος, ο Ευκλείδης, ο Κτησίβιος εδιδάχθησαν ή εδίδαξαν εις την Αίγυπτον και έκαµαν τας πρώτας µεγάλας µαθηµατικάς, αστρονοµικάς και µηχανικάς ανακαλύψεις, τας οποίας θαυµάζει ο σηµερινός κόσµος. Εις το Μουσείον της Αλεξανδρείας εκαλλιεργήθει το πρώτον κατά θαυµαστόν τρόπον και η φιλολογική επιστήµη και ανεκαλύφθη ούτως ειπείν η "γραµµατική" και εχρησίµευσεν ως υπόδειγµα δια τας φιλολογίας όλων των λαών. Οι πρώτοι µεγάλοι φιλόλογοι της Αλεξανδρείας είναι Αριστοφάνης από το Βυζάντιον, Ζηνόδοτος από την Έφεσον και Αρίσταρχος από την Σαµοθράκην.

Και µόνον η µεγαλουργός ανάπτυξις της επιστήµης, προ πάντων των µαθηµατικών και της φιλολογίας (αλλά και της γεωγραφίας, της ιατρικής κλπ.), αρκεί να τάξη τον µετ' Αλέξανδρον ελληνισµόν εφάµιλλον εις δηµιουργόν πρωτοτυπίαν προς τον παλαιόν ελληνισµόν, τον δηµιουργήσαντα την µεγάλην ποίησιν και φιλοσοφίαν. Ο άλλος κόσµος των νικητών Ρωµαίων και των άλλων λαών δεν κατορθώνει ούτε να µιµηθεί καν τους Έλληνας επιστήµονας. Και καθ' ην εποχήν η παλαιά Ελλάς είναι πολιτικώς πτώµα και υποδουλώνεται εις τους Ρωµαίους, ένας Ασιάτης Έλλην, ο εκ Νικαίας Ίππαρχος (190-120 π. Χ.) ανακαλύπτει εκατοντάδας αστέρων εις την Ρόδον, σαν να θέλει να ειπή ότι και νικηµένος ο ελληνισµός θα φωτίζει αυτός τον κόσµον.

∆ΙΚΑΙΟΝ - ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Ο νόµος µε την προστασίαν της Θέµιδος και της ∆ίκης είναι κατ' ουσίαν ελληνική ανακάλυψις. Εχρειάσθησαν "δρακόντεια" και αιµατηρά µέτρα δια να περιορισθεί η αυθαιρεσία του ισχυρού, του βασιλέως ή φυλάρχου ή ολιγαρχικού έπειτα. Η Ελλάς πρώτη εδηµιούργησε τον πολίτην και όλας σχεδόν τας µορφάς του πολιτεύµατος (βασιλείαν, τυραννίαν είδος δηλ. φασισµού, δηµοκρατίαν πολλών µορφών, στρατιωτικών κοµµουνισµόν εις την Σπάρτην και διαφόρους µορφάς κρατικού σοσιαλισµού ή απόλυτον θεοκρατικήν µοναρχίαν εις την Ασίαν κλπ.) και ευρήκε τους διαφόρους τύπους συµµετοχής εις την διοίκησιν της χώρας. Μόνον ένα πνεύµα τόσον ελεύθερον και γόνιµον ηδύνατο να κάµει τας µεγάλας και χρησιµωτάτας ανακαλύψεις δια την κυβέρνησιν των λαών. Η Ρώµη ευρήκεν ετοίµην όλην την εργασίαν και δεν έχει να φροντίσει παρά περί των λεπτοµερειών και της εφαρµογής αυτών. Τους πρώτους όµως νόµους τους εδιδάχθει από την Ελλάδα. Η µεγάλη νοµοθετική εργασία ανήκει εις την παλαιάν Ελλάδα την προ του Μ. Αλεξάνδρου. Όταν ο ελληνισµός επήγεν εις την Ασίαν και ευρήκε λαούς συνηθισµένους εις την δουλείαν και την κατάπτωσιν, δεν ηµπόρεσε να τους αναπτύξει δηµοκρατικώς, τους κυβερνά θεοκρατικώς και αυτός. Κυβερνά δηλαδή καθ' όν τρόπον θα κυβερνήσουν και οι Ρωµαίοι έπειτα, οι οποίοι εις τόσας λεπτοµερείας θα µιµηθούν το δίκαιον το εφαρµοσθέν υπό των ∆ιαδόχων. Οι πάπυροι προ πάντων αλλά και επιγραφαί µας προσκοµίζουν καθ' ηµέραν νοµοθετικάς λεπτοµερείας, τας οποίας βλέποµεν έπειτα και εις το Ρωµαϊκόν δίκαιον. Βεβαίως αι άπειροι λεπτοµέρειαι, τας οποίας προσέθηκεν εις το δίκαιον το πρακτικόν και ιεραρχικόν πνεύµα του Ρωµαίου, αποτελούν µεγάλην υπηρεσίαν εις τον κόσµον, αλλά δεν δύνανται να εξισωθούν προς τας µεγάλας γραµµάς, τας οποίας έθηκεν ο παλαιότερος ελληνισµός δια την κυβέρνησιν των λαών. ∆εν είναι ∆ε δευτερευούσης σηµασίας το γεγονός, ότι και οι µεγαλύτεροι νοµοδιδάσκαλοι και νοµοθέται της Ρώµης, ο Παπινιανός και ο Ουλπιανός προέρχονται από την Συρίαν και, αν δεν είναι γνήσιοι Έλληνες, πάντως είναι εµπνευσµένοι από την ελληνικήν φιλοσοφίαν και από τον ελληνικό πολιτισµόν. Ακόµη πρέπει να σηµειωθεί η δηµιουργία του ναυτικού δικαίου από την

µνηµονευθείς µαθηµατικούς Ίππαρχος) διετήρησεν όλην την γονιµότητα και πρωτοτυπίαν του. Εις το σηµείον του δικαίου ο Ελληνισµός της Ασίας και της Αιγύπτου δεν δύναται να καυχηθεί ότι προσέφερεν υπηρεσίας εις τον κόσµον, όσας η παλαιά Ελλάς. Μόνον η Ρόδος, η εγγυτέρα προς την Ελλάδα, είναι εφάµιλλος της µητροπόλεως δια την ανακάλυψιν του ναυτικού δικαίου.

ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Ο Έλλην πρώτος εκαλλιέργησεν εις µέγαν βαθµόν την αγάπην της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας του πολίτου. Και εις αυτά τα θρησκευτικά ζητήµατα ο Έλλην σκέπτεται ελευθέρως, δεν γνωρίζει κανένα φανατισµόν, ούτε την λέξιν αυτήν. Αυτή η υπερβολική ελευθερία έµελλε να αποβή µοιραία και επιβλαβής δι αυτόν εις την Ασίαν και την Αίγυπτον.

Και ο Μ. Αλέξανδρος και οι ∆ιάδοχοι τηρούν φιλελεύθεραν στάσιν απέναντι των διαφόρων θρησκειών και δεν θέλουν ουδέ κατ ελάχιστον να ενοχλήσουν ουδέ τας χειροτέρας θρησκείας της Συρίας και της Μικράς Ασίας. Τουναντίον µάλιστα! Αυτοί οι Έλληνες δέχονται και προσκυνούν αιγυπτιακάς και µικρασιατικάς θεότητας, τας οποίας εισάγουν και εις την Ελλάδα. Έτσι εισήχθη πολλαχού εις την παλαιάν Ελλάδα η θρησκεία των αιγυπτιακών θεών. Ισίδος και

Σαράπιδος.

Iερέας του Σέραπις. Εικόνα από το Φαγιούµ

Μόνον προς την περσικήν θρησκείαν αισθάνονται αντίδρασιν οι Έλληνες και δι αυτό το Μίθραια, ήτοι τα ιερά του Μίθρα, ευρίσκονται εις διάφορα µέρη όλης της Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας (τελευταίον ανεκαλύφθη εν Μιθραίον εις την Σερβίαν),

αλλ όχι εις την παλαιάν Ελλάδα. Μόνο εις την Ασίαν οι Έλληνες συνεφιλιώθησαν εν µέρει µε την περσικήν θρησκείαν και ενιαχού παρά

ελληνικούς θεούς λατρεύουν και τον Μίθραν.

Η προσοχή των Ελλήνων προς ασιατικούς και προ πάντων αιγυπτιακούς θεούς φέρει βαθµηδόν την θρησκευτικήν υποδούλωσιν των Ελλήνων εις αυτούς. Αι γυναίκες πρό πάντων, αι οποίαι κατά µέγα µέρος εις τα ελληνικά σπίτια είναι ιθαγενείς, φέρουν την θρησκείαν των και τα σχετικάς δεισιδαιµονίας και προλήψεις και βαθµηδόν επηρεάζουν τον ασιατικόν και αιγυπτιακόν ελληνισµόν. Έτσι δυνάµεθα να είπωµεν ότι διακόσια περίπου χρόνια µετά τον Μ. Αλέξανδρονήτοι κατά τον πρώτον π.Χ. αιώνα οι Έλληνες εκεί κάτω είναι διάφοροι των

παλαιωτέρων Ελλήνων. Έχασαν την παλαιάν ελευθερίαν απέναντι της θρησκείας της ελληνικής, τώρα πιστεύουν και εξαρτώνται από τους ξένους θεούς, από τα µυστήριά των, τον µυστικισµόν τους.

Επί Ρωµαιών η κατάστασις εχειροτέρευσε, διότι και η διοίκησις εχειροτέρευσεν. Οι Ρωµαίοι µετεχειρίσθησαν τους ξένους, τους µη Ρωµαίους πολίτας µάλιστα, πολύ χειρότερα από τους Έλληνας κατακτητάς και εποµένως οι υπήκοοι, κατέφυγαν εις την σωτηρίαν της θρησκείας. Όπως λέγει έξοχος ιστορικός, ο Eduard Meyer, όταν οι άνθρωποι απελπισθούν από τας κυβερνήσεις και τους νόµους, ζητούν την σωτηριάν των από την θρησκείαν. Το Ρωµαϊκόν λοιπόν κράτος µάλιστα εις τους χρόνους της παρακµής , ενισχύει, χωρίς να το εννοή, την δύναµιν των διαφόρων θρησκειών και προσθέτει εις αυτάς και τη λατρείαν του αυτοκράτορος της Ρώµης. Ο αυτοκράτωρ πρέπει να έχη λατρείαν θρησκευτικήν δια να κυβερνά ευκολώτερα και να ακούεται και αυτό το γεγονός δεικνύει την δύναµιν της θρησκείας κατά τους Ρωµαϊκούς χρόνους.

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ

Εν µέσω του θρησκευτικού χάους, των διαφόρων δηλ. θρησκειών, αί οποίαι τρόπον τινά υπόσχονται σωτηρίαν εις τους οπαδούς των και απαλαγήν από τα δεινά του Ρωµαϊκού κράτους, ενεφανίσθη ο χριστιανισµός µε το κύρηγµα της αγάπης, της φιλανθρωπίας, της κοινωνικής αλλυλεγγύης. Αλλ ο Χριστός ενεφανίσθη εις την χώραν των Ιουδαίων και, παρά την σταύρωσίν του υπό των συµπολιτών του, τα ανώτερα διδάγµατα εβράδυναν να διαδοθούν έργω και λόγω. Οι αντισηµιτικοί διωγµοί του Βεσπασιανού και του Τίφου έβλαπτον και τους χριστιανούς, διότι υπό πολλών εγίνετο σύγχυσις Ιουδαίων και Χριστιανών. Από του δευτέρου µ.Χ. αιώνος γίνεται γοργοτέρα η διάδοσις των χριστιανικών διδαγµάτων και αρχίζει έργω η εφαρµογή αυτών, αρχίζει η προστασία των

πτωχών, των ορφανών, των χηρών υπό των ευπορωτέρων χριστιανών. Οι Έλληνες της Ασίας είναι θερµότερον εναγκαλισθέντες τον χριστιανισµόν, αφού µάλιστα και το Ευαγγέλιον και τα άλλα χριστιανικά βιβλία εγράφησαν ελληνιστί. Οι έλληνες ενισχύουν τώρα τον Χριστιανισµόν µε τη σοφίαν των και βαθµηδόν θα γίνουν οι απολογηταί του, θα γίνουν οι πατέρες και θεολόγοι του και αυτοί προς πάντων κατά το τέταρτον αιώνα µ.Χ. θα αναπτύξουν όλην την χριστιανικήν διδασκαλίαν. Οι Λατίνοι, οι Αγύπτιοι, οι Σύροι κλπ. Θα µεταφρασούν εκ της ελληνικής τα λειτουργικά και όλα τα θεολογικά βιβλία ή θα γράψουν κατά τη διδασκαλίαν εκείνων. Ο χριστιανισµός µε την φιλανθρωπικήν του εργασίαν και µε την υποστήριξιν της ελληνικής σοφίας θα νικήση παρά τον πόλεµον, τον οποίον ανέλαβον κατ αυτού εις την Ανατολήν µε τον Περσικόν κράτος των Σασσανιδών, εις την ∆ύσιν δε το Ρωµαϊκόν κράτος. Οι διωγµοί εξ ανατολών και εκ δυσµών ενισχύουν µάλλον τον χριστιανισµόν, κάµνουν γνωστοτέραν την αλληλεγγύην των χριστιανών και ελκύουν νέους οπαδούς. Υπό τοιαύτας συνθήκας είναι ευνόητον ότι ο χριστιανισµός εσάρωσε βαθµηδόν τας θρησκείας της Αιγύπτου, της Συρίας και της Μικράς Ασίας, τελευταίον ∆ε και την ελληνικήν. Μόνον η περσική θρησκεία του Μίθρα αντέστη νικηφόρως κατά του χριστιανισµού, κατά του οποίου µάλιστα ανέλαβε διωγµούς.

Ενώ δ οι Έλληνες της Ασίας γίνονται οι θερµότεροι οπαδοί του χριστιανισµού, οι Έλληνες της παλαιάς Ελλάδος αργά προσέρχονται εις τον χριστιανισµόν. ∆ι αυτό η λέξη Έλλην εδήλου τότε τον εθνικόν, τον µη χριστιανόν, και δι αυτό και τον 9ον ακόµη αιώνα εις την Μάνην υπάρχουν παλαιοί Έλληνες, ήτοι εθνικοί, ειδωλολάτραι. ∆ια την πρόοδον όµως του χριστιανισµού δεν έχει σηµασίαν η στάσις των Ελλήνων της παλαιάς Ελλάδος, διότι ούτοι ήσαν πλέον πολύ ολίγοι, ως είπωµεν ανωτέρω. Σηµασίαν µέγιστην είχεν η στάσις των εκατοµµυρίων Ελλήνων της Ασίας και δυνάµεθα ασφαλώς να είπωµεν ότι χωρίς τους Έλληνες τούτους και την ελληνικήν σοφίαν, ο χριστιανισµός θα διεδίδετο πολύ βραδύτερον και δεν γνωρίζοµεν ποιαν ανάπτυξιν και έκτασιν θα ελάµβανε. Πάτως όχι οίαν έλαβε διά της υποστηρίξεως του ελληνισµού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η µετακίνησις του ελληνισµού εις την Ασίαν ωφέλησε κατά πρώτον λόγον τους Ασιάτας και τους Αιγυπτίους διά της οικονοµικής αναπτύξεως των χωρών αυτών, δια της µεταδόσεως των γραµµάτων, της καλλιτεχνίας, καθόλου του πολιτισµού. Ο ίδιος ο ελληνισµός έπαθεν εξ αιτίας αυτής της µετακινήσεως διαφόρους συµφοράς : υπεδουλώθη πρώτον εις τους Ρωµαίους, έχασε δ αργότερα όλον τον ελληνισµόν τον διασκορπισθέντα εις την Αίγυπτον, την Συρίαν, την Παλαιστίνην. Εις αντάλλαγµα των απωλειών αυτών εκέρδισε τον εξελληνισµόν της υπαίθρου της Μικράς Ασίας, χωρίς την οποίαν δεν ήτο δυνατόν να κρατηθή το Βυζαντινόν Κράτος χίλια χρόνια. Εις τον ελληνισµόν οφείλεται και η ταχυτέρα διάδοσις και ασφαλεστέρα εξάπλωσις του χριστιανισµού, όστις εις αντάλλαγµα τρόπον τινά συνετέλεσεν εις τον εξελληνισµόν πολλών ξένων και την αριθµητικήν εποµένως

ενίσχυσιν του ελληνισµού. Άπειρα λοιπόν είναι τα προβλήµατα, τα οποία επροκάλεσεν η µετακίνησις του ελληνισµού δια του Μ. Αλέξανδρου και παγκοσµίως η επίδρασις και σηµασίας αυτής.

Ο τελευταίος χαιρετισµός του Μεγάλου Αλεξάνδρου

κείµενο: Κ. ΑΜΑΝΤΟΣ

Article on 'Alexander the Great' by former Minister Nicolas Martis, April 1997

ALEXANDER THE GREAT A 'National' precursor of Christ

Alexander the Great has left his mark on world history as a national precursor of Christ. In this regard, not only was he instrumental in the spreading of Greek civilisation to the East and the establishment of Greek as the only language of the peoples of the region, but also he was a vehicle for the diffusion of Christian ideals, the messages of love, peace and coexistence which he so eloquently proclaimed to the huge gathering of 9000 Greeks and Asian officers at OPI where he condemned race discrimination.

This characterisation of Alexander the Great as a forerunner of Christ is further demonstrated by :

1. The fact that the prophets of Israel had spoken of him and also by the way he managed to unite Hellenism and Judaism in Jerusalem. Through his humility he fused idolatry, paganism and the belief in a single God and thus paved the way for the propagation of Christianity.

1. As Plutarch wrote "Alexander who acted as he taught and spoke ... was a philosopher"

1. The influence of his actions on other religions and peoples.

The prophets and Alexander

1. Prophet Isaiah (750 BC.)

(i) Prophet Isaiah in Chapter 17 , paragraph 20 says "When the Egyptians call the Master, he will send them a man to save them. He will rule over them and protect them from all dangers" According to Professor P. Trembellas (Memorandum to Prophet Isaiah p. 232) this "man" is Alexander the Great, who freed the Egyptians from the Persians and who was considered by the former as a Messiah. It is known that Alexander was declared a Pharaoh by the Egyptian clergy and there is a statue of him dressed as a Pharaoh in the Cairo Museum. These facts surely demonstrate Isaiah's prophecy.

(ii) The same Prophet Isaiah in Chapter 17, paragraph 23 praises "the years when there is a happy and free communication between the Assyrians and Egyptians" - something which facilitated greatly the propagation of Judaism. Those "years " according to Professor Trembellas (p.234) are the years of Alexander.

(iii) In paragraph 18 of Chapter 6 , the prophet Isaiah says "I come to gather all the nations" Professors Trembellas writes "... he clearly stated that not only was he concerned in saving the Judean nation but had in mind all the nations".

Plutarch says about Alexander that he declared at the OPI meeting "I want peace and friendship and an equal society for all peoples everywhere ..." and in paragraph 19 ".... I will persist and send those who agree with me to all nations and into Hellas".

That prophecy was fulfilled by St. Paul.

2. Prophet Daniel (550 BC.)

(i) Prophet Daniel (Chapter 2, paragraph 39) saw the coming of the Kingdom of Alexander the Great onto the throne of King Solomon. He says King Navouhodonosor had a dream which disturbed his spirit to such an extent that he didn't want to remember or talk about it. Daniel prayed to God to reveal the dream to him.

Explains Daniel:

• Oh, King, you are the golden head (par 38) • After you there will come a smaller reign

• Then there will come a third reign symbolised by copper which will extend itself over the earth.

• And then there will come a fourth reign as strong as iron. • All experts agree that the second reign was that of the Medeans and

the Persians while the third reign was that of Alexander the Great and the Hellenes. The fourth reign was that of the Romans.

The prophecy was borne out.

The prophet Daniel (Chapter 8 , 1-22) prophesied that the King of the Hellenes would win over the King of the Persians and that the first King would be followed by four others of the same nation. Every interpreter of Prophet Daniel refers to Alexander the Great as the King of the Hellenes and his four Macedonian successors. However, beyond these interpretations lies also the reference in the Old Testament where the Chapter on Maccabeans (4-1) begins "Alexander from Macedonia, son of Philip, beat Darius..."

Iosipos (Judean Archaeology IA 329) says that after the conquest of Tyra and the siege of Gaza, Alexander the Great went to Jerusalem where outside the town he was greeted by the Judean High Priest along with his clergy and a big crowd.

Alexander the Great bowed before the High Priest while the latter put his arms around Alexander. Then Parmenion approached Alexander and told him that everybody was displeased at his haste to greet the High Priest. Alexander replied: "I did not greet the High Priest but the God he represents."

Following the directions of the High Priest, Alexander offered a sacrifice in the Judean Temple and allowed the population of Jerusalem and its surrounding regions to continue to use their traditional laws and religion. (An example of piety and message of religious tolerance and freedom.)

Alexander asked the High Priest to place a picture or a statue of himself in the Temple. The High Priest replied that "God has ordered that no picture or statue are ever placed in the temple". However, he told Alexander that he would do something for him that will live forever. He ordered that every male child fathered that year by priests of the Levi tribe will be named Alexander. Thus the name entered the Talmud and even today many Jews are named Alexander.

The entry of the name Alexander to the Jewish Genesis, surely elevates the King of the Hellenes to the level of God's instrument. This fact alone allowed Hellenism to touch Judaism and prepare the ground for Christianity.

Rabbi Moses Ben Maimou (1135 - 1206) says that the Helleno-Macedonian Dynasty was the main instrument for the fusion of Hellenism and Judaism.

The Talmud (the post -Bible documents of the Rabbis) also makes reference to the dialogue between Alexander the Great and the High priest Somon the Just in the Temple.

3. Prophet Joel ( 500-400 BC).

He also talked extensively about the Hellenic Macedonians . In Chapter 4 paragraph 6 he says 'Children of Judah and Jerusalem, you sold out to the Helenes". He said, that during the period of the Macedonians, successors of Alexander the Great, Jews gave Hellenic names to all the nobles and were won over by Hellenic traditions and ethics.

Hellens and Jews An additional fact which demonstrates the great connection between the Hellenic Macedonians and the Jews is the following incident which also relates to the birth of Christ.

The Three Wise Men arriving in Jerusalem on their way to Bethlehem exchanged the coins of their country with the local Hellenic coins and used them on their journey. These coins had the head of Hercules on the one side (he was considered the beginning of the line of the Macedonian Kings) while on the flipside they had an eagle from the period of the Hellenic Macedonians of Selevkides in Syria. They were the official coinage in that part of Judea from 126 BC to 66 AD and were the only acceptable means of exchange in the temples.

The above information is referred to by Mr Jacob Masarer, numismatist of the Israeli Museum of Jerusalem, talking to Mr Korl Katz, Archaeologist and Historian of the New York Metropolitan Museum in the documentary entitled 'The journey of the Kings' shown by ERT 1 on 24-12-88.

According to the Greek Historian Paparrigopoulos, the word synagogue comes from the Greek (syn = together and agoge = education) and dates back to Alexander's decree giving freedom to the local Judean Clubs. The large annual National Get-together of these clubs was also called Sinitrins from the Greek word 'Synedrio = Conference'.

Alexander's ideas, words and deeds As mentioned earlier Plutarch characterised Alexander the Great as a philosopher and said of him "Alexander who acted as he taught and spoke...".

Alexander's vision and achievements in politics, economics and cultural development constitute, even today, a shining example for popular leaders as well as international organisations.

According to Plutarch, he surged out of Macedonia not to acquire wealth or satisfy wants but to unite people with the bonds of peace, coexistence and communication. This desire was expressed clearly by Alexander when he met Diogenes in Corinth.

His ideas included respect for the traditions of subjugated peoples, their participation in government, the gradual disappearance of the distinction between the conquerors and the conquered and a decentralised system of government - all of which guided Romans and Byzantines alike in their methods of ruling people.

The social structures introduced by Alexander were far more important than the battles he fought: Social welfare, public education and justice for the weak.

Alexander changed the image of world history. He contributed with his ideas to the notion of humanity and with courage put his ideas into practice.

With the spread of Greek and its establishment as the official language for his Asiatic and African State, the Hellenic language became the main communication tool for the diverse populations of the East. Alexander the Great and his successors became not only local but also international carriers of Hellenic language and culture so that the world could ready itself to receive and understand words spoken on the mountain from the Nazarene.

As underlined by Strabo, Alexander kept himself fully informed, by the scientists who followed him, of every new ethnological, geographical, zoological or botanical novelty encountered on their campaigns. He internationalised commerce as he believed exchange brought people together and communication brought about harmony. He also unified the monetary system - the Attican drachma became an international currency.

Diodoros, referring to Alexander the Great, says "He forced his enemies to prosper" ; if one takes into consideration Alexander's historical period in which the word philanthropy was unknown, we can understand why he could be seen as a precursor to Christ. Especially if we think of events which have taken place since and the hardships, inhumanity and selfishness which reign even today.

Alexander did not follow the advice given to him by Aristotle, his tutor, who told him to behave as a King to the Hellenes but to treat non-Hellenes as inferior beings. Alexander considered all men and women as equals and tried to make the vanquished equal to the Hellenes.

We are reminded here of the "There are no Judeans or Greeks" by St. Paul which was declared and practiced first by Alexander who was a fierce opponent of race discrimination. Let us not forget that he married Roxane, daughter of the vanquished Persian Emperor Oxyarthos, while on the same day 100 of his officers were married to Persian women as well as the fact that he trusted many Persians with positions of authority.

Before St, Paul's declaration that women are equal to men (see his letter to Galatians, C28), Alexander demonstrated chivalry of the noblest kind towards women. Arrianos is particularly positive about Alexander's behaviour in this respect.

Plutarch relates that Alexander who "considered that to conquer oneself is nobler than to conquering one's enemies" had not touched a woman until he married. When he first saw Roxane, daughter of his enemy Oxyarthos, she was dancing among the captured women. He fell in love with her but did not defile her - instead he married her immediately.

The respect shown to the mother of Emperor Darius, when she was captured is also legendary. She loved him, as a result, as if he were her own son, not following Mazalos when he tried to free her, and according to Panayiotis Kanellopoulos, when she heard of Alexander's death she fasted for five days and then committed suicide.

St. Basil, in a lecture he gave to young men, also portrayed Alexander as a prime example of self-restraint. Alexander forced about 10 000 of his soldiers to marry the Asiatic women they lived with, giving money and dowries to those who could not afford it.

Alexander was a compassionate man and as Arrianos says of him on freeing the Hellenic cities of Asia Minor from the Persians "he transformed the oligarchies into democracies and forced everybody to obey the laws"

For example, he paid all the debts accumulated by his Macedonian soldiers while he respected fully public property and money.

Arrianos says of him that he was "extremely sparing of money for his own pleasures while being very generous in lending a helping hand to others". Kanellopoulos writes, he used to "punish severely those embezzling public money or behaving badly towards the citizens."

Effects of Alexander's achievements on other religions and peoples. a) Buddhism

Indian gods and Buddha, who were initially never reproduced in image form, began to appear painted in full body after the meeting of the Indian civilisation with the Hellenic world, thanks to Alexander. Early statues of Buddha resemble those of Apollo with Hellenic tunic and shirt.

A statue of Buddha found outside Kabul (as mentioned in my book on the falsification of Macedonian history) has a head of Alexander next to Buddha's head.

From the Hellenic coins found in Pakistan we draw the conclusion that about 30 Hellenic Kings reigned in the country during the Hellenistic period.

b) The Romans

The Romans deified Alexander. In the museum of Florina there is a plaque dating back to 3rd century AD with the inscription: "Julius Aurelius, son of Lysimahos dedicated to God Alexandros". In fact, it was the Romans who first wrote the word 'Great' after Alexander's name. The Roman councillors and Caesars felt proud in considering themselves successors of Alexander the Great.

c) Islam

Mohammed in the Koran includes Alexander, giving him the name Zoul Karnein, among the prophets who did good and gave sound advice to the world.

The Macedonian successors to Alexander the Great With Alexander's death, his generals, proved to be valiant successors, continuing his achievements and realising his vision for humanity, with specific centres of activity. On the one hand the Ptolemees in Alexandria while on the other the Selevkides and Antigonides in Antalya, Pergamo and Efes.

Ptolemy I, who studied togeher with Alexander in the school of Aristotle, established, after advice given to him by Demetrios Falireas, the well known Alexandria Museum and Library. The library flourished and by the reign of Ptolemy VII it had reached the incredible figure of 700,000 books in its shelves.

Rome's largest library, on the other hand, had been established and belonged to Perseas, King of Macedonia. This library was wrecked by the Roman Emilio Paul (Plat. Em. Paul 28).

The Alexandrine literati, with the assistance of the Ptolemean Dynasty, worked and processed the manuscripts, cleaning them up and saving them from obscurity. They put them into some priorotarian order, translated many of them and, most importantly, reproduced them sending copies to Rome, Athens and Constantinople.

After the destruction of the Alexandria Library, the Alexandrine works were used, especially during the Renaissance, so that the wisdom of the Ancient Hellenes belongs today to the entire humanity.

Apart from its library, Alexandria was, for 1,000 years (332 B.C.- 640 A.D.) the world's largest medical centre, controlling progress in the medical science.

There were also great achievements registered in Mathematics ( Geometry and Arithmetic), Mechanics and Geography, all of which contributed greatly to the tremendous progress of Astronomy.

In 283 B.C. Ptolemy the Philadelph set up the world's first observatory while it was in Alexandria that Aristarch from Samos discovered the Sun-centred system. Copernicus used fully Aristarch's theory in his work.

The Moslem religion was also deeply influenced by the Hellenism it encountered in Syria and Egypt.

It was as a result of Alexander's and his successors' vision and achievements that in 285 B.C. the Old Testament was translated into Greek, and became the official version in the East as well as the West, while the New Testament was written in Greek from the outset. Knowledge, in this way, began its journey from Macedonia, spread to the East while the Christian faith spread to Europe also through Macedonia.

St. Paul, under the influence of Alexander and his successors, was educated in Greek and received his knowledge from Macedonia (Philip from Kavala) and after the influence of Christ spread the word to Europe (Acts, Chapter XVI 9,10).

Holzner, in his book entitled 'Paul' writes: "Once upon a time came from Macedonia a young hero (Alexander) who in his 22 years brought the presents of the West, the Hellenic language and philosophy to the East. Now the West demanded the most beautiful present from the East, the teaching of the Nazarean".

The historical influence played by Hellenism (represented by the Macedonians) in the formation of Christianity is well documented in Chapter 12 Paragraphs 20-23 in St. John's Gospel when Philip and Andreas told Christ that some Greeks wanted to see him and he replied: "The time has come for the glory of the Son of Man".

Christ's reference to his and Christianity's glory at the moment of the Greeks' appearance tells a big story of the historical influence exercised by Hellenism in the spreading of Christianity. In particular, Alexandria, a creation by Alexander and the Macedonian Ptolemies, played a most significant role in the propagation of Christianity's bright light.

The first theological School of Catechism was set up in Alexandria in 160 A.D. and played a most important role until 405 A.D., during the heyday of the neo-Platonic philosophy. During that period, Christianity needed the Hellenic philosophy and language in order to accomplish its great mission. The first Christian evangelists grew up in Alexandria and were formed by the Hellenic language and culture.

The marriage of Christianity and Hellenic philosophy was consumated in Alexandria under the guidance of Clemes and Origenis. The three Early Fathers of the Church combined theological education and Greek culture.

"The civilisation of the Hellenistic period (a creation of Alexander the Great and his successors who followed him)", writes Abraham Rankowitz, the

Russian Academician of the Soviet Union, "...along with the Roman and the Byzantine Empires and the peoples of Asia Minor, played a most important role in today's civilisation".

The conversion of the Slavs to Christianity by the Greek monks Methodius and Cyrillus, an event which marked deeply European history, must be placed in a continuum to the importance of Byzantium, and as an extension, of the civilisation of the Hellenistic period.

On April 22 1990, Pope John Paul, speaking in Czechoslovakia, declared "the fact that we, Slavs, became Christian, we owe to the the Greek monks Methodius and Cyrillus, who were born in Salonika of Macedonia, and established the Hellenic and Byzantine tradition in Europe".

The substructure of the civilisation of the Hellenistic period, and especially the greatness, the presents and the interest of the Byzantine Emperors, established and developed the unique monastic city in Mt. Athos, this thousand year old jewel box of Hellenism and Orthodoxy.

The twenty Monasteries, the nearly 1,700 buildings, the 100,000 square metre painted surfaces, the 15,000 mobile pictures, the 15,000 manuscripts, some with pictures - all of them constitute a highly valuable historical and archaelogical material which has so far has not been scientifically evaluated.

Alexander was an instrument of God.

Arrianos, at the end of his book on Alexander, writes "It seems to me that no other mortal could have achieved so much without the power of God...".

ΕΛΛΗΝΙΣΤΕΣ ΒΑΣΙΛΙΑ∆ΕΣ

Χαρτης των ελληνιστικών βασιλείων. Με πράσινο τα εδάφη των Ρωµαίων

ΑΝΤΙΟΧΟΣ ΕΠΙΦΑΝΗΣ

ΑΝΤΙΟΧΟΣ ΕΥΠΑΤΩΡ

ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΟΥΑΛΑΣ

ΜΙΘΡΙ∆ΑΤΗΣ ΕΥΠΑΤΩΡ

ΤΙΓΡΑΝΗΣ

Ιουδαϊκές και Πτολεµαϊκές επεµβάσεις στην Παλαιστίνη

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΑ∆ΟΥΚΚΑΙΟΙ

THE JEWS AND HELLENIZATION: HENGEL AND HIS CRITICS

(Στα αγγλικά)

Η άγκυρα ήταν σύµβολο των Σελευκιδών και των Ασαµωναίων. Πάνω δεξιά η

άγκυρα σύµβολο του Αλεξάνδρου Ιαναίου.

THE JEWS AND HELLENIZATION: HENGEL AND HIS CRITICS

(Στα αγγλικά)

ΟΙ ΙΟΥ∆ΑΙΟΙ ΚΑΙ Ο ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Μετάφραση αποσπάσµατος του άρθρου.

7.Οι ανθελληνικές πιέσεις που ακολούθησαν την Μακκαβαϊκή κρίση δεν πέτυχαν να σβήσουν την διαδεδοµένη ελληνική επιρροή του προηγούµενου ενάµιση αιώνα και η Ιουδαϊκή Παλαιστίνη ακόµη και όταν πέτυχε την αυτονοµία της κάτω από την εξουσία των Ασαµωναίων, παρέµεινε µέρος του ελληνιστικού κόσµου.

...Ακόµα και όταν κέρδισαν την αυτονοµία τους από την ελληνική εξουσία αυτό δεν σήµαινε απαραίτητα την αποτίναξη του ελληνιστικού πολιτισµού ή το ξερίζωµα όλων των ελληνικών στοιχείων ή επιροών, όπως έγινε ξεκάθαρο από το παράδειγµα του Ασαµωναϊκού Βασιλείου το οποίο αποτίναξε τον ζυγό των Σελευκιδών αλλά δεν έκανε καµία απόπειρα να αποβάλλει τα ολοφάνερα ελληνικά στοιχεία από τον Ιουδαϊκό πολιτισµό. Αντίθετα η Ιουδαία κάτω από την εξουσία των Ασαµωναίων ήταν ένα τυπικό ελληνιστικό

βασίλειο εκείνης της περιόδου.

7. The "anti-Greek" forces which followed on the Maccabean crisis did not succeed in erasing the pervasive Greek influence of the previous century and a half, and Jewish Palestine even as it gained basic independence under the Hasmoneans still remained a part of the Hellenistic world.

Even gaining independence from Greek rule did not necessarily mean the overthrow of Ηellenistic culture or the rooting out of all Greek εlements or influences, as is made clear by the example of the Hasmonean state which threw off the Seleucid yoke but made no attempt to eliminate the overt Greek elements in Jewish culture. On the contrary, Judea under Hasmonean rule was typical of Hellenistic kingdoms of that general period.

Καβάφης Κ.Π.

Προς τον Aντίοχον Eπιφανή

Ο νέος Aντιοχεύς είπε στον βασιλέα, "Μες την καρδιά µου πάλλει µια προσφιλής ελπίς·

οι Μακεδόνες πάλι, Aντίοχε Επιφανή, οι Μακεδόνες είναι µες στην µεγάλη πάλη.

Aς ή τ α ν να νικήσουν - και σ' όποιον θέλει δίδω τον λέοντα και τους ίππους, τον Πάνα από κοράλλι, και το κοµψό παλάτι, και τους εν Τύρω κήπους, κι όσ' άλλα µ' έχεις δώσει, Aντίοχε Επιφανή."

Ίσως να συγκινήθη κοµµάτι ο βασιλεύς. Μα πάραυτα θυµήθη πατέρα κι αδελφόν, και µήτε απεκρίθη. Μπορούσε ωτακουστής να επαναλάβει κάτι.- Άλλωστε, ως φυσικόν, ταχέως επήλθε εις Πύδναν η απαισία λήξις.

Και εγένετο µετά το πατάξαι Αλέξανδρον τον Φιλίππου τον Μακεδόνα, ο οποίος εξήλθεν εκ γης Χεττειείµ, και επάταξε τον ∆αρείον βασιλέα Περσών και Μήδων και εβασίλευσε αντ΄αυτού πρότερος εν τη Ελλάδα. και συνεστήσατο πολέµους πολλούς και εκράτησεν οχυρωµάτων πολλών και εβασίλευσε ο Αλέξανδρος έτη δώδεκα και απέθανε. Και επεκράτησαν οι παίδες αυτού έκαστος εν τω τόπω αυτού, και εξήλθεν εξ αυτών ρίζα αµαρτωλός Αντίοχος Επιφανής υιός Αντιόχου βασιλέως, ο οποίος ήταν όµηρος στη Ρώµη και εβασίλευσεν εν έτει εκατοστώ εικοστώ και εβδόµω

βασιλείας Ελλήνων

Αντίοχος ο ∆΄ ο επιφανής

Ο Επιφανης προώθησε την θρησκεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Tον θεό της ∆ιονυσιακής θρησκείας, τον ζωντανό θεό διδάσκει και ο Αθηναίος γέροντας φιλόσοφος που στέλνει ο βασιλιάς στην Ιουδαία.

«Και έγραψεν ο βασιλεύς Αντίοχος πάση τη βασιλεία αυτού είναι πάντας εις λαόν ένα και εγκαταλειπείν έκαστον τα νόµιµα αυτού, και επεδέξατο πάντα τα έθνη το λόγο του βασιλέως και πολλοί από Ισραήλ ευδόκησαν τη λατρεία αυτού και έθυσαν τοις ειδώλοις και εβεβήλωσαν το σάββατον".

Ο Αντίοχος ∆΄ ο Επιφανής, ήταν ο βασιλιάς υπό τον οποίο οι Ιουδαίοι εξελληνίστηκαν τελείως, όπως µαρτυρούν τα βιβλία των Μακκαβαίων. Ο Ιώσηπος γράφει πως ο Αντίοχος, αφού κυρίεψε την Αίγυπτο, επέστρεψε αµέσως στην Ιερουσαλήµ, για να προλάβει τους Ρωµαίους. Μπήκε στην πόλη το 169 π.Χ. χωρίς να πολεµήσει, καθώς οι πύλες ήταν ανοιχτές από τους Ιουδαίους που τον υποστήριζαν.

∆ύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Ιερουσαλήµ, γιατί οι αντίπαλοι των ελληνιστών Ιουδαίων είχαν επαναστατήσει. Τότε επέβαλε σε όλους τα ελληνικά έθιµα, τα οποία βεβαίως είχαν ήδη αποδεχθεί οικειοθελώς πολλοί Ιουδαίοι, Γαλιλαίοι και Σαµαρείτες. Ο αρχιερέας Ονίας είχε το ελληνικό όνοµα Μενέλαος και ο αδερφός του ο Ιησούς ονοµαζόταν Ιάσων. Το πρώτο βιβλίο των Μακκαβαίων αναφέρει ότι ο Ιάσων πήρε την αρχιεροσύνη από τον αδερφό του Μενέλαο, πληρώνοντας τον Μακεδόνα βασιλιά Αντίοχο ∆΄ αφού του υποσχέθηκε ότι θα εξελλήνιζε πλήρως τους Ιουδαίους.

"Μεταλλάξαντος δε τον βίον του Σελεύκου και παραλαβόντος την βασιλείαν Αντιόχου του προσαγορευθέντος Επιφανούς, υπενόθευσεν ο Ιάσων, ο αδελφός Ονίου την αρχιερωσύνην, επαγγειλάµενος τω βασιλεί δι΄εντεύξεως αργυρίου τάλαντα ογδοήκοντα".

Άνοδος στο θρόνο Είναι δύσκολο να διαλευκάνει κανείς τις περιστάσεις που οδήγησαν στη δολοφονία του Σελεύκου ∆΄ και στην άνοδο στο θρόνο του νεώτερου αδερφού του Αντιόχου. Η φιλοδοξία του Ηλιοδώρου ή οπωσδήποτε κάποιος προσωπικός λόγος φαίνεται ότι δεν ήταν ανεξάρτητη από άλλα κίνητρα. Η εξόντωση του Σελεύκου ∆΄ και η ανάρρηση στο θρόνο του Αντιόχου ∆΄

αποτελούσε πιθανότατα µέρος γενικότερου σχεδίου που καταστρώθηκε µε τη συνεργασία Ατταλιδών και Συγκλήτου και υπαγορεύτηκε από τις ανησυχίες για τους κινδύνους που εγκυµονούσε η πολιτική της προσεγγίσεως των εχθρών τόσο της Ρώµης όσο και του τοποτηρητού της κυριαρχίας της στον µικρασιατικό χώρο Ευµένους Β΄.

Εσωτερική πολιτική Κατά τον Πολύβιο, στον οποίο οφείλουµε µια ζωντανή προσωπογραφία του Σελευκίδη βασιλέως, κάθε άλλο παρά επιφανής, δηλαδή επιφανής θεός, όπως ο ίδιος ονοµαζόταν, ήταν και µάλλον ως επιµανής δηλαδή τρελός παρουσιαζόταν από τις πράξεις του: Λουζόταν στα δηµόσια λουτρά µε τους απλούς ανθρώπους και συνοµιλούσε µαζί τους, συµµετείχε ακόµη και απρόσκλητος στα συµπόσια των νέων µε µουσικά όργανα, σύχναζε στα αργυροκοπεία και χρυσοχοεία και συζητούσε µε τους τεχνίτες. Συχνά έβγαζε τη βασιλική εσθήτα και γύριζε στην αγορά µε απλή τήβεννο, ως απλός υποψήφιος συζητούσε µε τους πολίτες και παρακαλούσε να τον ψηφίσουν ως "αγορανόµον" ή "δήµαρχον". Αφού κατόρθωνε να εκλεγεί κάθιζε σύµφωνα µε το ρωµαικό έθος στον ελεφάντινο δίφρο και δίκαζε τις διάφορες υποθέσεις και συναλλαγές στην αγορά µε µεγάλη ευσυνειδησία , προκαλώντας κατάπληξη στους υπηκόους του που δεν ήξεραν αν έπρεπε να τον θεωρήσουν αφελή ή τρελό.

Στις προσφορές του προς τις Ελληνικές πόλεις ξεπέρασε όλους τους σύγχρονούς του βασιλείς. Χρηµατοδότησε µε µεγάλα ποσά την κατασκευή του τείχους της Μεγαλοπόλεως, ίδρυσε µαρµάρινο θέατρο στην Τεγέα και προσέφερε πλούσια δώρα στο πρυτανείο της Κυζίκου καθώς και ποικίλες παροχές στους Ροδίους. Στους Βιωτούς παραχώρησε τα µέσα για την ίδρυση ναού του ∆ιός στη Λεβάδεια, ενώ στο Άργος, στο Βυζάντιο, στην Καλχηδόνα, στη ∆ήλο, στην Ολυµπία, έκαµε πλούσιες χορηγίες. Μεγάλο ενδιαφέρον έδειξε για την αποπεράτωση του Αθηναικού Ολυµπιείου.

Τα ευεργετικά αποτελέσµατα του βασιλέως επεκτάθηκαν σε όλους τους τοµείς της εσωτερικής πολιτικής. Πολλές πόλεις του Σελευκιδικού κράτους απέσπασαν ποικίλες ελευθερίες και προνόµια. Σε µερικές παραχωρήθηκε το δικαίωµα να κόβουν δικά τους νοµίσµατα.

Στη συστηµατική προσπάθεια για εξελληνισµό των υπηκόων του ο Αντίοχος εγκατέστησε στην Ασία πολλούς αποίκους από την Ελλάδα. Το βασίλειο γέµισε από Αντιόχειες: η Ταρσός, η Έδεσσα, τα Ιεροσόλυµα και πλήθος άλλες πόλεις πήραν το όνοµα του Σελευκίδη βασιλέως ενώ τα Εκβάτανα ονοµάστηκαν Επιφάνεια από την επωνυµία του. Στην πρωτεύουσα του κράτους Αντιόχεια, προστέθηκε µια νέα συνοικία που

ονοµάστηκε Επιφάνεια και ιδρύθηκαν λαµπρά δηµόσια οικοδοµήµατα και µεγαλοπρεπής ναός του Καπιτωλίου ∆ιός µε αµύθητη διακόσµηση. Το πολίτευµα της πόλης φαίνεται ότι προσαρµόστηκε σε κείνο των Αθηνών, της πόλης που τον είχε εκπαιδεύσει και του απένειµε τις πρώτες τιµές. Οι ενέργειες αυτές και η εισαγωγή γενικά στο βασίλειό του θεσµών και ηθών από την Αθήνα και τη Ρώµη, τοποθετούν τον Αντίοχο επιφανή, στην πρώτη θέση των φωτισµένων µοναρχών που άντλησαν από την ακένωτη πηγή των Αθηνών και της Ρώµης ποικίλα πολιτειακά και πολιτιστικά στοιχεία για τα έθνη τους. Ακριβώς όµως αυτή η συστηµατική προσπάθεια για την εµφύτευση του ελληνικού πολιτισµού και των πατρίων θεσµών στην Ασία στάθηκε η αιτία των αντιφατικών κρίσεων που διατυπώθηκαν από την Αρχαία παράδοση για το Σελευκίδη βασιλέα.

Η σύγχρονη έρευνα απορρίπτοντας τόσο το χαρακτηρισµό του " εκµανούς" όσο και τις κατηγορίες που του απέδωσε ο θρησκευτικός φανατισµός των Ιουδαίων κυρίως, αναγνωρίζει στον Αντίοχο αξιόλογες πολιτικές ικανότητες, διορατικότητα και διπλωµατικότητα και αναζητεί τα κίνητρα της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής πολιτικής στις ιδιάζουσες συνθήκες που προσδιόρισαν τη σχετικά σύντοµη βασιλεία του (175-163π.Χ ).

Πράγµατι, αναλαµβάνοντας το θρόνο, ο γιος του Αντίοχου του Γ΄ κληρονόµησε βαριά αλλά και αντιφατική κληρονοµιά: Το µεγαλείο της Αναβάσεως και των λαµπρών κατακτήσεων του πατέρα του και το όνειδος της Μαγνησίας και της Απαµείας. Η µακρόχρονη όµως παραµονή του στη Ρώµη και ίσως η οικτρή τύχη του αδερφού του τον είχαν διδάξει ότι δεν έπρεπε να ελπίζει στη δυνατότητα πλήρους χειραφετήσεως από τη " φιλία" της Ρώµης και των συµµάχων της. Εξάλλου η ταπείνωση του Μεγάλου Σελευκίδη στη Μαγνησία είχε ως συνέπεια πέρα από την οικονοµική χρεοκοπία, τον κλονισµό της συνοχής της εύθραυστης ενότητας του βασιλείου. Συνειδητοποιώντας την ανάγκη ενισχύσεως της δυναστικής εξουσίας, µοναδικού συµβόλου της ενότητας του απέραντου κράτους του που στέγαζε ποικίλα ετερογενή έθνη, συγκέντρωσε κατά τα πρώτα τουλάχιστον χρόνια της βασιλείας του τις προσπάθειές του στη συστηµατική έξαρση και προβολή του προσώπου του βασιλέως που µε την προσωνυµία " Επιφανής", " Θεός Επιφανής" κι αργότερα " Θεός Επιφανής Νικηφόρος" γίνεται αντικείµενο θρησκευτικής λατρείας.

Εξωτερική πολιτική κατά τα πρώτα έτη της βασιλείας του Όταν ανέβηκε στο θρόνο δεν είχε εξοφληθεί η πολεµική αποζηµίωση που είχε επιβληθεί στους Σελευκίδες µε την ειρήνη της Απαµείας, και ο βασιλιάς ως δείγµα καλής θέλησης έστειλε

στη Ρώµη το 173π.Χ µε τον πρέσβη Απολλώνιο όλο το υπόλοιπο ποσό. Ο Απολλώνιος ζήτησε να ανανεωθεί η φιλία και η συµµαχία του είχε συναφθεί µε τον πατέρα του βασιλέως και διαβεβαίωνε τους Ρωµαίους για την πίστη του Αντίοχου και την προθυµία του να αποδειχθεί συνεπής στις υποχρεώσεις του. Η Σύγκλητος ικανοποίησε το αίτηµα του Σελευκίδη βασιλέως και ο Απολλώνιος τιµήθηκε κι ο ίδιος.

Ο Αντίοχος είχε καταλάβει ότι η θέση του ήταν στο πλευρό της Ρώµης και του Περγάµου. ∆εν µπορούσε να κάνει διαφορετικά καθώς η Ρώµη κρατούσε πάντοτε ως όµηρο τον ∆ηµήτριο και µπορούσε να τον αποστείλει στη Συρία µόλις θα έβλεπε την παραµικρή κίνηση χειραφετήσεως από µέρους του. Το 173/2π.Χ η Ρωµαϊκή πρεσβεία που περιόδευσε τα µεγάλα ελληνιστικά κράτη της Ανατολής µε την προοπτική της επικείµενης νέας ρωµαιοµακεδονικής σύρραξης εξακρίβωσε όπως αναφέρθηκε, ότι ο Αντίοχος ο ∆΄, όπως άλλωστε κι ο Πτολεµαίος ΣΤ΄ και ο Ευµένης Β΄, είχαν βολιδοσκοπηθεί από πρέσβεις του Περσέως, αλλά έµεναν πιστοί στη ρωµαϊκή φιλία και υπόσχονταν όλοι εκτός από τους Ροδίους, ότι θα πειθαρχήσουν στα κελεύσµατα της Συγκλήτου. Η Ανατολή όλη βρισκόταν κάτω από τη σκιά της Ρώµης.

Αντίοχος E' Ευπάτωρ

Μετά τον Αντίοχο τον Επιφανή, που σκοτώθηκε πολεµώντας τους Πέρσες, βασίλεψε ο γιος του ο Αντίοχος Ε΄ ο Ευπάτωρ. Ο Αντίοχος πολιόρκησε τον Ιούδα τον Μακκαβαίο στα Ιεροσόλυµα. Κατέλαβε την πόλη συµφωνώντας να αφήσει τους Ιουδαίους να ζουν σύµφωνα µε τα έθιµα τους, όπως γράφει ο Ιώσηπος. Τον

συµβούλεψαν µάλιστα να σκοτώσει τον αρχιερέα Ονία που είχε πάρει το ελληνικό όνοµα Μενέλαος, γιατί αυτός ήταν που είχε πείσει τον πατέρα του, τον Αντίοχο ∆΄ Επιφανή, να αναγκάσει τους Ιουδαίους να εγκαταλείψουν την θρησκεία των πατέρων τους! Έτσι ο βασιλιάς έστειλε τον Μενέλαο στην Βέροια της Συρίας κι εκεί έβαλε να τον εκτελέσουν.

Ο βασιλιάς Αντίοχος Ε΄ έκανε αρχιερέα τον Άλκιµο, που ονοµαζόταν πρώτα Ελιακείµ. Τότε ο Ονίας, ο γιος του Μενελάου Ονία που σκοτώθηκε από τον Ευπάτωρα, κατέφυγε στον Πτολεµαίο της Αιγύπτου, όπου και του δόθηκε η άδεια να χτίσει ναό όµοιο µε των Ιεροσολύµων, στον Ηλιουπολίτη νοµό. Η ανέγερση του Ιουδαϊκού ναού της Αιγύπτου είχε προφητευτεί από τον Ησαΐα, πράγµα που δεν ξεχνάει να αναφέρει και ο Ιώσηπος. Οι Ιουδαίοι του Ονία θα εξελιχθούν σε ικανούς συµπαραστάτες του βασιλείου της Κλεοπάτρας.

Τον καιρό του Αντιόχου Ε΄ έφτασε στην Συρία, µε πολλούς µισθοφόρους από την Κρήτη, ο γιος του Σέλευκου, ο ∆ηµήτριος Α΄, ανιψιός του Αντιόχου Επιφανή, που ήταν κι αυτός αιχµάλωτος στην Ρώµη αλλά κατάφερε να αποδράσει. Αυτός διέταξε πρώτα τον Βακχίδη κι έπειτα τον στρατηγό Νικάνορα, µε τον οποίο είχαν αποδράσει µαζί από την Ρώµη, να προστατέψει τον αρχιερέα Άλκιµο και να καταδιώξει τον Ιούδα τον Μακκαβαίο και τους άνδρες του. Τον Άλκιµο υποστήριξαν οι ασεβείς και οι αποστάτες, όπως ο Ιώσηπος ονοµάζει όσους Ιουδαίους δεν είναι πιστοί στους Μωσαϊκούς νόµους.

Ο Νικάνωρ του Πατρόκλου σκοτώθηκε µπροστά στο Ναό, στην πύλη που οι Ιουδαίοι ονόµασαν του Νικάνορα, την Ωραία πύλη, στις 13 του µηνός Αδαρ. Η µέρα αυτή ονοµάζεται στα βιβλία του Έσδρα, της Εσθήρ και των Μακκαβαίων Μαρδοχαϊκή. Αυτή την µέρα άρχισαν να χτίζουν τον ναό µε την βοήθεια του Πέρση βασιλιά ∆αρείου, αυτή την ηµέρα ο Μαρδοχαίος, ο θείος της Εσθήρ κατάφερε να πείσει τον Αταρξέρξη να σταυρώσει τον Αµάν τον Μακεδόνα και τους δέκα γιους του. Αυτή την ηµέρα σκοτώθηκε ο ασεβής και ο τρισαλητήριος Νικάνορας!

Οι Ιουδαίοι σκότωσαν ακόµη τους αξιωµατικούς του Μακεδόνα βασιλιά και τους πέταξαν σε ένα λάκκο. (Μακ.Β΄ι΄,37) "και τον Τιµόθεον αποκεκρυµένο εν τινί λάκκο κατέσφαξαν και τον τούτου αδελφόν Χαιρεά και τον Απολλοφάνην, ταύτα δε διαπραξάµενοι µεθ΄ύµνων και εξοµολογήσεων ευλόγουν τω Κυρίω τω µεγάλως ευεργετούντι τον Ισραήλ και το νίκος αυτοίς διδόντι."

Τα βιβλία των Μακκαβαίων, όπως και το βιβλίο της Εσθήρ, δεν βρέθηκαν στο Κουµράν και δεδοµένου ότι τα δύο τελευταία βιβλία των Μακκαβαίων γράφτηκαν µετά Χριστόν, είναι φανερό ότι παραποιήθηκαν και ενσωµατώθηκαν αργότερα στην ελληνική βίβλο. Νοµίζω ότι αρχικά τα βιβλία των Μακκαβαίων και της Εσθήρ γράφτηκαν για να κατηγορήσουν τους Ιουδαίους ως στυγερούς δολοφόνους. Αργότερα ανασκευάστηκαν σε Ιουδαϊκά επαναστατικά βιβλία. Οποιος Έλληνας διαβάσει αυτά τα βιβλία θα καταλάβει τι εννοώ. Ούτε ο πιο ηλίθιος Ιουδαίος δεν θα έγραφε αυτά τα πράγµατα για τον λαό του. Οι Ιουδαίοι σφάζουν τους αντιπάλους τους και τους πετούν µέσα σε χαντάκια. Έπειτα χαίρονται και ψάλουν τον θεό που τους βοήθησε να σκοτώσουν τους εχθρούς τους. Μάλιστα γιορτάζουν την ανάµνηση της δολοφονίας του Αµάν του Μακεδόνα και όσων φόνευσαν οι Μακκαβαίοι, την 13η του µηνός Αδάρ. Ετούτη είναι και η ηµεροµηνία που σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός.

Ο Φλάβιος Ιώσηπος διασώζει την κατηγορία του Απίωνα στο βιβλίο που έγραψε εναντίον του. Ο Απίωνας γράφει πως οι Ιουδαίοι είχαν ένα πολύ παράξενο και φρικιαστικό έθιµο. Κάθε χρόνο, την ίδια ηµεροµηνία, προφανώς στις 13 του µηνός Αδάρ, συνελάµβαναν κάποιο Έλληνα γυρολόγο και τον έδεναν µέσα στο ναό. Όταν ο Αντίοχος ∆΄ κατέλαβε την Ιερουσαλήµ, µπήκε στον ναό όπου όντως είδε ένα Έλληνα αιχµάλωτο των Ιουδαίων. Εκείνος είπε στον βασιλιά ότι τον είχαν πολλές µέρες έτσι δεµένο και τον τάιζαν µε ένα σωρό φαγητά. Την αρχή παραξενεύτηκε για ετούτη την συµπεριφορά τους αλλά έπειτα έµαθε από τους δούλους που τον έτρεφαν ότι σύµφωνα µε το έθιµο θα τον θυσίαζαν στον Γιαχβέ κι έπειτα θα µεταλάµβαναν από τα σπλάχνα του!

Ο Απίωνας αρνείται την κατηγορία και γράφει πως δεν ήταν δυνατόν τα εντόσθια ενός Έλληνα να φτάσουν για όλους τους Ιουδαίους. Ο Απίωνας είχε διαβάσει αυτήν την ιστορία σε κάποιον Έλληνα ιστορικό ονόµατι Μνασέα. Λίγα χρόνια µετά την σταύρωση του Χριστού κυκλοφορούσαν αυτές οι φρικιαστικές ιστορίες για τους ελληνοφάγους Ιουδαίους!

Καβάφης Κ.Π.

Εύνοια του Aλεξάνδρου Bάλα A δεν συγχίζοµαι που έσπασε µια ρόδα του αµαξιού, και που έχασα µια αστεία νίκη. Με τα καλά κρασιά, και µες στα ωραία ρόδα την νύχτα θα περάσω. Η Aντιόχεια µε ανήκει. Είµαι ο νέος ο πιο δοξαστός. Του Βάλα είµ' εγώ η αδυναµία, ο λατρευτός. Aύριο, να δεις, θα πουν πως ο αγών δεν έγινε σωστός. (Μα αν ήµουν ακαλαίσθητος, κι αν µυστικά το είχα προστάξει - θάβγαζαν πρώτο, οι κόλακες, και το κουτσό µου αµάξι).

ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ ΘΕΟΠΑΤΟΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΟΥ

Αλέξανδρος Ουάλας

Το τρίτο βιβλίο των Μακκαβαίων περιγράφει πως οι Ιουδαίοι της Αλεξάνδρειας σώζονται αναπάντεχα από τους ελέφαντες που έστειλε εναντίον τους ο Έρµων, ένας υπασπιστής του βασιλιά Πτολεµαίου, όταν τα αφηνιασµένα ζώα παρεκτρέπονται από την πορεία τους και ποδοπατάνε τους αντιπάλους τους. Οι Ιουδαίοι, "τον σωτήρα και τερατοποιόν αινούντες Θεόν", άφησαν τα κλάµατα και τους θρήνους και άρχισαν να χορεύουν µε ευφροσύνη ειρηνικής σηµείον.

Αφού λοιπόν ο βασιλιάς Πτολεµαίος, λόγω του γεγονότος και των πολλών νεκρών έπαυσε τον διωγµό, οι Ιουδαίοι γιορτάζουν την σωτηρία τους.

Ο Βασιλιάς Πτολεµαίος ο Φιλοπάτωρ στην επιστολή του προς "τοις κατ΄Αίγυπτον στρατηγοίς", παραδέχεται πως "των φίλων τινές, συνέπεισαν εµάς να συναθροίσοµεν τους υπό την βασιλείαν µας Ιουδαίους και συστηµατικά να τους βασανίσουµε. Ο βασιλιάς, επιθυµώντας µήποτε ευσταθήσει τα πράγµατα, διότι έχουσι ούτοι προς πάντα τα έθνη δυσµένεια, νόµου Σκυθών αγριωτέραν εµπεπορπηµένη ωµότητα, εµείς δε επί τούτοις σκληρότερον διαπειλησάµενοι, ενώ συνήθως έχοµεν προς άπαντας τους ανθρώπους επιείκειαν. Τώρα όµως ανακοινώνεται το τέλος του πολέµου και διατάζω πάντας εις τα ίδιαν επιστρέφει, εν παντί τόπω µηδενός αυτούς το σύνολον καταβλάπτοντας, µήτε να κατηγοράει κανείς για όσα έγιναν.

Οι Ιουδαίοι ενώ έλαβαν την επιστολή δεν κινήθηκαν αµέσως

προς την έξοδο αλλά αξίωσαν ο βασιλέας τους να είναι από το γένος των Ιουδαίων.

(Μακαβ.Γ΄,Ζ,10) "Λαβόντες δε την επιστολή ταύτην ουκ εσπούδασαν ευθέως γενέσθαι επί την άφοδον αλλά τον βασιλέα προσηξίωσαν τους εκ του γένους των Ιουδαίων, τον άγιο του Θεού αυθαιρέτως παραβεβηκότας και του Θεού τον νόµον τυχείν δι΄αυτών της οφελοµένης κολάσεως".

Οι Ιουδαίοι ζητούν την βασιλεία της Ιερουσαλήµ και όχι φυσικά της βασιλεία της Αλεξάνδρειας. Είναι προφανές ότι στην Αίγυπτο δεν µπορούσε να υπάρχουν δύο βασιλιάδες. Οι Αλεξανδρείς Ιουδαίοι είχαν εθνάρχη, που ονοµαζόταν αλάβαρχος, και προφανώς από το Αλεξανδρινό σύστηµα πήραν το όνοµα τους ο εθνάρχης Ηρώδης και ο εθνάρχης Αρχέλαος.

Οι Ιουδαίοι της Ιερουσαλήµ βρήκαν µία νέα ευκαιρία για επανάσταση, µε τον νέο βασιλιά Αλέξανδρο Ουάλα, που ήταν υποτίθεται γιος του Αντιόχου ∆΄ του Επιφανή. Έτσι τον αναφέρουν τα βιβλία της βίβλου και του Φαρισαίου ιστορικού Ιώσηπου. Σύµφωνα όµως µε τους Έλληνες ιστορικούς, επρόκειτο για κάποιον τυχοδιώκτη από την Σµύρνη ή την Ρόδο που κατόρθωσε να γίνει βασιλιά της Συρίας µε την βοήθεια των Ιουδαίων.

Επειδή τον βασιλιά της Συρίας, τον ∆ηµήτριο Α΄ τον Σωτήρα, τον µισούσαν οι περισσότεροι υπήκοοι του, ο Ηρακλείδης αδερφός του Τιµάρχου τον οποίο ο ∆ηµήτριος είχε εξορίσει στην Ρόδο, συνέλαβε το σχέδιο να εµφανίσει ως διεκδικητή του θρόνου της Συρίας τον Αλέξανδρο Ουάλα, ως δήθεν γιο του Αντιόχου του Επιφανή. Ο Αλέξανδρος Ουάλας οδηγήθηκε στη Ρώµη συνοδευόµενος από την Λαοδίκεια την κόρη του Αντιόχου, που είχε µυηθεί στη συνωµοσία. Οι Ρωµαίοι του έδωσαν στρατιωτική βοήθεια και ο Αλέξανδρος έφθασε στην Παλαιστίνη, όπου τοποθέτησε αρχιερέα των Ιουδαίων τον Ιωνάθη, τον αδερφό του Ιούδα του Μακκαβαίου.

Ο Ιωνάθης σύµφωνα µε τον Ιώσηπο ήταν ο πρώτος από τα αδέρφια του Μακκαβαίου που φόρεσε την πορφύρα, το βασιλικό ένδυµα των Μακεδόνων. Αυτός όµως είναι και ο πρώτος Ασαµωναίος σύµφωνα πάλι µε τον Ιώσηπο. Ήταν άραγε η πορφύρα που του φόρεσε στην πλάτη ο Αλέξανδρος Ουάλας απλά ένα σύµβολο βασιλικό ή συνοδευόταν και µε κάποιο βασιλικό γάµο; Πάντως µε την βοήθεια των Ιουδαίων του Ιωνάθη, που ήταν αρχιερέας αλλά και στρατηγός, όπως ακριβώς ο Μωυσής, ο Ουάλας ανέβηκε στο θρόνο το 152 π.Χ.

Η βασιλεία του ψεύτικου βασιλιά Αλεξάνδρου Ουάλα δεν κράτησε πολύ γιατί τον πολέµησε ο Πτολεµαίος µαζί µε τον ∆ηµήτριο Β΄, τον οποίο βοήθησαν οι µισθοφόροι του Κρητικού στρατηγού Λασθένη και τελικά ο Αλέξανδρος κατέφυγε στην Αραβία. Ο αρχηγός των Αράβων ονόµατι Ζάβειλος αποκεφάλισε τον Αλέξανδρο κι έστειλε το κεφάλι του στον Πτολεµαίο. Ο Τρύφων, ένας Έλληνας στρατηγός, νίκησε τον ∆ηµήτριο Β΄ κι έκανε βασιλιά τον πραγµατικό γιο του Αντιόχου, συµµαχώντας µε τον Ιωνάθη. Όταν όµως ο ∆ηµήτριος Β΄ σκοτώθηκε στην Παρθία, ο Τρύφων που δεν χρειαζόταν πια τον Ιωνάθη τον σκότωσε και άρχισε να καταδιώκει τον τελευταίο από τα αδέρφια του Ιούδα του Μακκαβαίου, τον Σίµωνα τον ονοµαζόµενο Σαθί.

(Ιουδαική Αρχαιολογία ΙΓ΄,7) "Ο Σίµωνας αφού εκλέχτηκε αρχιερέας από το πλήθος, τον πρώτο χρόνο της θητείας του, ελευθέρωσε τον λαό από την κυριαρχία των Μακεδόνων, έτσι ώστε να µην χρειάζεται πια να πληρώνουν φόρο σ΄αυτούς. Τούτη η απελευθέρωση και η εξαίρεση από την φορολογία συνέβη στους Ιουδαίους το εκατοστό εβδοµηκοστό έτος του Συριακού βασιλείου, (142 π.Χ.)". Τον ίδιο καιρό, (146 π.Χ.) οι Ρωµαίοι καταστρέφουν την Κόρινθο.

Ο Σίµωνας αυτός λοιπόν ονοµαζόταν Θασί και όχι Μακκαβαίος, όπως ονοµαζόταν µόνο ο αδερφός του ο Ιούδας. Η ιστορία των Μακκαβαίων και της Μακκαβαϊκής επανάστασης τελείωσε. Ήδη ο Σίµωνας Θασί παρόλο που ήταν σύµµαχος των Ρωµαίων είχε αρχίσει σταδιακά να παίρνει αποστάσεις από τους φανατικούς Φαρισαίους. Ο Σίµων έχτισε µνηµείο από λευκό µάρµαρο για τους νεκρούς επαναστάτες κι ακόµη έχτισε για τους γονείς του και τα αδέλφια του εφτά µεγάλες πυραµίδες, µία για τον καθένα.

Μετά από εφτά χρόνια στην εξουσία, ο γαµπρός του Σίµωνα, ο Πτολεµαίος, τον κάλεσε σε ένα συµπόσιο, όπου του έστησε παγίδα και τον σκότωσε, φυλακίζοντας την γυναίκα του και τα παιδιά του. Ξέφυγε µόνο ο µικρότερος γιος του, ο Ιωάννης ο Υρκανός, ο οποίος ανέλαβε την αρχιεροσύνη το 135 π.Χ..

Μιθριδάτης Στ΄ Ευπάτωρ, βασιλεύς του Πόντου και του κράτους του Κιµµερίου Βοσπόρου (132-63π.Χ)

Σκοπός του Μιθριδάτου δεν ήταν η απελευθέρωση των Ελλήνων από τη Ρωµαϊκή κυριαρχία, αυτό που ήθελε ήταν η επέκταση της επιρροής του σε γειτονικές χώρες κυρίως στη Βιθυνία. Και ασφαλώς θα απέφευγε τον πόλεµο µε τους Ρωµαίους αν δεν έκανε το λάθος να θεωρήσει µεγαλύτερη από ότι ήταν στην πραγµατικότητα την εσωτερική κρίση που περνούσε η Ρώµη τότε. ( το 90 π.Χ.)

Ο γιος του Μιθριδάτου Ε΄του Ευεργέτου, του προηγούµενου βασιλέα (περίπου 150-120 π. Χ.) και της Λαοδίκης, κόρης του Αντίοχου ∆΄του Επιφανούς, έγινε βασιλιάς έπειτα από πολλές δοκιµασίες. Μετά το θάνατο του πατέρα του σε ηλικία 12 χρονών, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τους οικείους του επειδή η παρουσία του ήταν ανεπιθύµητη στη φιλόδοξη µητέρα του, που ήθελε να ασκεί µόνη της την εξουσία. Περιπλανήθηκε κάµποσο διάστηµα στην ύπαιθρο- απέφευγε τις πόλεις για να µη συλληφθεί, και 7 χρόνια αργότερα ήρθε στη Σινώπη όπου κατόρθωσε να καταλάβει την εξουσία και λίγο αργότερα να παραµερίσει τη µητέρα του η οποία πέθανε στη φυλακή. Κατά τη διάρκεια των περιπλανήσεών του είχε σκληραγωγηθεί και είχε συνηθίσει τον εαυτό του στα διάφορα δηλητήρια, ώστε σε περίπτωση απόπειρας εναντίον του να µπορεί να επιζήσει. Αυτές του οι εµπειρίες είχαν ισχυρή επίδραση στο χαρακτήρα του, ο Μιθριδάτης διέθετε ακατάβλητη ενεργητικότητα, όµως συγχρόνως ήταν δύσπιστος προς όλους και άτεγκτος. " ∆εσπότη της Ανατολής " τον χαρακτηρίζουν νεώτεροι ιστορικοί γεγονός που επιβεβαιώνεται από τα τελευταία κυρίως χρόνια της ζωής του.

Την εξουσία κατέλαβε µόλις 20 χρονών. Ωστόσο χάρη στην ενεργητικότητά του και στην παρουσία Ελλήνων συµβούλων, µερικοί από τους οποίους ήταν ικανότατοι στρατηγοί, κατόρθωσε να επιβληθεί απόλυτα στους αντιπάλους του. Και ακόµη να επεκτείνει σηµαντικά την κυριαρχία του και να γίνει κύριος της Κολχίδος της λεγόµενης Μικρής Αρµενίας. Έφερε υπό την κατοχή του περιοχές των δυτικών ακτών του Εύξεινου µε συνέπεια τη σηµαντική αύξηση των οικονοµικών δυνατοτήτων του κράτους του. Φιλοδοξία του ήταν τώρα να επεκτείνει το κράτος του και προς τα νότια, στη Μ. Ασία. Επέµβαση όµως στη Μ. Ασία σήµαινε σύγκρουση µε τους Ρωµαίους, που θα

κατέληγε για το Μιθριδάτη σε αγώνα υπάρξεως. Γνώριζε ότι οι Ρωµαίοι δε θα έµεναν αδρανείς έλπιζε όµως ότι ενδεχόµενη επέµβασή τους θα ήταν εύκολο να αντιµετωπιστεί. ( τέλη 2ου αρχές του 1ου αώνα µ.Χ κι η Ρώµη είχε εµπλακεί σε εξωτερικούς πολέµους και εµφύλιες έριδες, ενώ η ηγετική της τάξη βρισκόταν σε ηθική κατάπτωση που έγινε φανερή κατά τη διάρκεια του πολέµου εναντίον του βασιλέως της Νουµιδίας Ιουγούρθα. ) Επίσης θεωρούσε σχεδόν βέβαιη την υποστήριξη των Ελλήνων της Μ. Ασίας που καταπιέζονταν από τους Ρωµαίους δηµοσιώνες. Ακόµη, έλπιζε ότι θα είχε την υποστήριξη του βασιλέως της Βιθυνίας, Νικοµήδους Γ΄ Ευεργέτου που είχε επίσης σοβαρούς λόγους να µη συµπαθεί τους Ρωµαίους. ( Ρωµαίοι δηµοσιώνες κάνανε συχνά επιδροµές και συνελάµβαναν τους κατοίκους τους µετέφεραν στην Ιταλία όπου και τους πουλούσαν ως δούλους.)

Με την υποστήριξη του Νικοµήδους, ο Μιθριδάτης κατέλαβε την Παφλαγονία, και οι δυο βασιλείς τη µοίρασαν µεταξύ τους. ( !07π.Χ.) Λίγο αργότερα ο Μιθριδάτης κατέλαβε τµήµα της Γαλατίας και έφερε υπό την επιρροή του την Καππαδοκία, στην οποία µάλιστα δώρισε ως βασιλέα τον 8χρονο γιο του Αριαράθη ή Αρκαθία, αφού σκότωσε προηγουµένως το νόµιµο βασιλέα και γαµπρό του Αριαράθη Στ΄καθώς και αργότερα τον διάδοχο του τελευταίου και ανηψιό του ίδιου του Μιθριδάτου( γιο δηλαδή της αδερφής του Λαοδίκης) Αριαράθη Ζ΄( 102-100π.Χ.)

Αλλά οι κατακτήσεις αυτές ήταν εφήµερες, µετά την κατάληψη της Παφλαγονίας, οι ηγεµόνες της χώρας διαµαρτυρήθηκαν στη Ρώµη που του ζήτησε να αποσυρθεί. Παράλληλά ο Νικοµήδης, µετέβαλε πολιτική και αιφνιδιαστικά εισέβαλε στην Καππαδοκία, την κατέλαβε κι έπεισε τη Λαοδίκη να γίνει σύζυγός του. Το αποτέλεσµα ήταν ο βασιλέας του Πόντου να στραφεί εναντίον του πρώην συµµάχου του, και να τοποθετήσει όπως είδαµε βασιλέα τον 8χρονο γιο του. Τότε ο Νικοµήδης διέλυσε τη συµµαχία µε το Μιθριδάτη και ζήτησε την παρέµβαση της Ρώµης. Η Ρωµαική Σύγκλητος αξίωσε για δεύτερη φορά κι από τους δυο να συµµαζευτούν στα όρια των κρατών τους. Ο Μιθριδάτης υπέκυψε χάνοντας όχι µόνο τις κτήσεις του στην Καππαδοκία αλλά και την Παφλαγονία και όπως είναι πιθανόν και τη Γαλατεία (95 π. Χ. )

Τίγρανης της Αρµενίας

ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΤΙΓΡΑΝΟΥ

Με την υποστήριξη του Μιθριδάτου ο Τίγρανης εισέβαλε στην Καππαδοκία και αφού πέτυχε να διώξει το νέο ηγεµόνα της χώρας Αριοβαρζάνη, συµφώνησε µε την επιθυµία του Μιθριδάτη να επανέλθει ως βασιλιάς της χώρας ο γιος του τελευταίου Αριαράθης. (93π.Χ.)

Ο Τίγρανης ήταν εναντίον της Ρώµης, απόγονος µιας παλιάς αρµενικής δυναστείας, είχε πετύχει να εκµεταλλευτεί προσωρινή αδυναµία των Πάρθων και να καταστήσει τη χώρα του ανεξάρτητο κράτος. Επίσης είχε καταλάβει τµήµα της Καππαδοκίας και είχε επωφεληθεί από την αναρχία που επικρατούσε στη Συρία και την Κιλικία για να καταλύσει τη σελευκιδική εξουσία και να γίνει κύριος του µεγαλύτερου µέρους των περιοχών αυτών. Έχοντας τη φιλοδοξία να δηµιουργήσει ένα νέο και ισχυρό κράτος ίδρυσε, µεταφέροντας αναγκαστικά πληθυσµούς από εδάφη που είχε καταλάβει, νέα πρωτεύουσα στην οποία έδωσε το όνοµά του (Τιγρανόκερτα ).

Αλλά η Ρώµη ήταν εξίσου αντίθετη στη δηµιουργία µιας µεγάλης Αρµενίας όπως και προηγουµένως στην επέκταση του κράτους του Μιθριδάτου. Η αντιµετώπιση του κοινού αντιπάλου επέφερε τη συνεννόηση των δύο ηγεµόνων. Και ο Μιθριδάτης έδωσε µία από τις κόρες του στον Τίγρανη για σύζυγο και του επέτρεψε να καταλάβει το µέρος της Καππαδοκίας που κατείχε ο ίδιος.

Ο Τίγρανης σαν στρατιωτικός ηγέτης ήταν πολύ χειρότερος απ' όσο ως πολιτικός. Σε µάχη που έγινε στην Αρµενία εναντίον του Λουκούλλου ( παρά τη συµβουλή του

Μιθριδάτου να την αποφύγει) ο Τίγρανης νικήθηκε µε συντριπτικές απώλειες. Καταλήφθηκε η Τιγρανόκερτα και σε λίγο διάστηµα το κράτος του είχε διαλυθεί (69-8 π.Χ.)

Το 86π.Χ. που ο Μιθριδάτης έφτασε στην Κολχίδα, µετά από την δεινή ήττα του κοντά στην πόλη ∆άστειρα σε λίγη απόσταση από τον Ευφράτη, ο γαµπρός του Τίγρανης παίρνοντας φανερή θέση εναντίον του τον επικήρυξε αντί 100 ταλάντων, µε τη δικαιολογία ότι είχε λάβει µέρος σε συνοµωσία εναντίον του.

Ο Μιθριδάτης πέθανε 69 ετών, το 63 π. Χ. Αποκλεισµένος µε µερικές γυναικόπαιδα σε Φρούριο στο Παντικάπαιο, υποπτεύθηκε ότι οι αντίπαλοί του ήθελαν να τον παραδώσουν στους Ρωµαίους , διέταξε τους οικείους του να αυτοκτονήσουν µε δηλητήριο και έπειτα δοκίµασε να αυτοκτονήσει και ο ίδιος. Επειδή όµως το δηλητήριο δεν ενεργούσε γιατί ο οργανισµός του είχε εθιστεί από µικρή ηλικία, διέταξε Κέλτη µισθοφόρο να τον σκοτώσει µε το ξίφος του.

Η είδηση του θανάτου του βρήκε τον Γνάιο Ποµπήιο στην Ιουδαία, από κει ο ρωµαίος στρατηγός ανήγγειλε στη Ρώµη το τέλος του πολέµου. Γεγονός που γιορτάστηκε επίσηµα από τους ρωµαίους για 10 ηµέρες. Απόγονος οικογένειας ιρανικής καταγωγής ο Μιθριδάτης φρόντισε ωστόσο για την εισαγωγή του ελληνικού πολιτισµού στη χώρα του και ο ίδιος γνώριζε καλά ελληνικά. Οπωσδήποτε η διάδοση του ελληνικού πολιτισµού στο βασίλειό του ήταν περισσότερο επιφανειακή και ο ίδιος διατηρούσε ως το τέλος της ζωής του τον χαρακτήρα δεσπότη της Ανατολής, όπως δείχνουν οι βιαιότητες που διέπραξε.

Ιουδαϊκές και Πτολεµαϊκές επεµβάσεις

Σελευκίδες µαχητές

Οι δυναστικές έριδες των Σελευκίδων παρείχαν όπως ήταν επόµενο, πρόσφορο έδαφος σε εξωτερικές επεµβάσεις και ενθάρρυναν την πραγµατοποίηση των επεκτατικών σχεδίων του αρχιερέως των Ιουδαίων Ιωάννου Υρκανού. Πραγµατικά το 108 π. Χ. οι γιοι του Αντίγονος άρχισαν να πολιορκούν µε ισχυρές δυνάµεις την ελληνική πόλη Σαµάρεια. Οι Σαµαρείς ζήτησαν τη βοήθεια του Αντιόχου Κυζικηνού, ο οποίος έσπευσε να ανταποκριθεί αλλά ηττήθηκε από τον Αριστόβουλο και κατέφυγε στη Σκυθόπολη. Ωστόσο η ήττα του δε φαίνεται να ήταν αποφασιστική γιατί λίγο αργότερα κατόρθωσε να γίνει κύριος της ∆αµασκού, που την κατείχε ο Γρυπός και όταν επανέλαβαν οι Σαµαρείς τις εκκλήσεις τους, έσπευσε και πάλι να τους βοηθήσει µε τους 6.οοο άντρες που του έστειλε ο Πτολεµαίος Λάθυρος. Αλλά και πάλι απέτυχε να λύσει την πολιορκία της Σαµαρείας και κατέφυγε στην Τρίπολη αφήνοντας τους στρατηγούς του Καλλίµανδρο και Επικράτη να συνεχίσουν τις εχθροπραξίες εναντίον των Ιουδαίων. Ο πρώτος ηττήθηκε και φονεύθηκε, ο δεύτερος εξαγοράστηκε από τους Ιουδαίους στους οποίους παρέδωσε τη Σκυθόπολη και τις γειτονικές περιοχές. Έτσι το Νοέµβριο του 108 π.Χ. η Σαµάρεια κυριεύτηκε και καταστράφηκε από τις δυνάµεις του Ιωάννου Υρκανού. Φαίνεται µάλιστα ότι πρεσβεία του στη Σύγκλητο πέτυχε την αναγνώριση των νέων ιουδαϊκών κατακτήσεων.

Για την εξέλιξη των αγώνων µεταξύ των δύο αδερφών τα επόµενα 2 έτη (108-104 π.Χ.) δε διασώζονται πληροφορίες. Φαίνεται όµως από τη διακοπή της κοπής των νοµισµάτων τους ότι οι δυνάµεις των δύο αντιπάλων είχαν εξαντληθεί. Έτσι όταν το 103 η Πτολεµαϊς δέχτηκε την επίθεση του Αλέξανδρου Ιανναίου ( ο οποίος µετά το θάνατο του πατέρα του Ιωάννου Υρκανού το 104 π.Χ. και τη σύντοµη αλλά

σηµαντική λόγω της κατακτήσεως της Γαλιλαίας διαδοχής του αδερφού του Αριστοβούλου, ανέλαβε το αρχιερατικό αξίωµα και ανακηρύσσοντας τον εαυτό του βασιλέα των Ιουδαίων, επιδόθηκε στην κατάκτηση των παραλιακών πόλεων της νότιας Φοινίκης ) δεν αποτάθηκε ούτε στο Γρυπό ούτε στον Κυζικηνό, αλλά επικαλέστηκε τη βοήθεια του Πτολεµαίου Λαθύρου που βασίλευε τότε στην Κύπρο. Αν και ο Λάθoυρος συνέχισε να υποστηρίζει τον Κυζικηνό και ο Γρυπός νυµφεύθηκε την Κλεοπάτρα Σελήνη και συµµάχησε µε τη µητέρα της Κλεοπάτρα Γ΄, τόσο καταπονηµένοι ήταν οι δυο ανταγωνιστές που δεν µπόρεσαν να επωφεληθούν από την παρουσία των ισχυρών συµµαχικών στρατευµάτων για να βελτιώσουν αισθητά τη θέση τους. Ίσως µόνο Ο Γρυπός να ανακατέλαβε τη ∆αµασκό το 104-3 π.Χ. αλλά δυο χρόνια αργότερα η πόλη ήταν πάλι στην εξουσία του Κυζικηνού.

Όπως ήταν επόµενο ο µόνος κερδισµένος από τους πολέµους των Ελλήνων, Σελευκιδών και Πτολεµαίων, ήταν ο Ιουδαίος βασιλιάς Αλέξανδρος Ιανναίος. Ο Ιανναίος µετά την αποχώρηση του Πτολεµαίου Λαθoύρου και της Κλεοπάτρας Γ΄ στην Κύπρο και στην Αίγυπτο αντίστοιχα, κατέλαβε τη Ραφία, την Ανθηδόνα και την οχυρή Γάζα, την οποία και κατέστρεψε.

Το 96 π.Χ. ο Αντίοχος Η΄ Γρυπός, δολοφονήθηκε από έναν αυλικό του τον Ηρακλέωνα, ο οποίος επιχείρησε να σφετεριστεί τη βασιλεία. Ο Κιζυκηνός όµως που καραδοκούσε την ευκαιρία, επενέβη, κατέλαβε την Αντιόχεια και την Ταρσό και νυµφεύθηκε τη χήρα του οµοµήτριου αδερφού του Κλεοπάτρα Σελήνη.

Οι τελευταίοι Σελευκίδες ( 96- 83 π. Χ. )

Η δολοφονία του Αντιόχου Η΄ Γρυπού επέτρεψε στον Αντίοχο Θ΄ Κυζικηνό να να ενοποιήσει υπό το σκήπτρο του το σύνολο του σελευκιδικού κράτους. Τώρα πια περιοριζόταν µεταξύ του Ευφράτου και του όρους Ταύρου, εδάφη της Συρίας, της Παλαιστίνης, της Φοινίκης και της Κιλικίας. Ο γάµος του όµως µε τη χήρα του αδερφού του Κλεοπάτρα Σελήνη φαίνεται πως στάθηκε αφορµή νέας πτολεµαϊκής επέµβασης στα δυναστικά προβλήµατα των Σελευκιδών µε άµεσο αποτέλεσµα την αναζωπύρωση των δυναστικών ερίδων και τον οριστικό κατακερµατισµό της εξουσίας που συνεπαγόταν τη βέβαιη εξασθένηση του σελευκιδικού κράτους προς το συµφέρον των πτολεµαϊκών φιλοδοξιών.

Ο Πτολεµαίος Λάθυρος έκρινε αµέσως σκόπιµο να προωθήσει τα συµφέροντα του ∆ηµήτριου Γ΄ γιου του

Γρυπού και της Τρύφαινας, ο οποίος εγκαταστάθηκε στη ∆αµασκό και έλαβε τις προσωνυµίες: Θεός, Φιλοπάτωρ, Σωτήρ. ( 96- 5 π.Χ. )

Η κατάσταση περιπλέχθηκε ακόµη περισσότερο µε την εµφάνιση και τρίτου διεκδικητού του θρόνου, του πρωτότοκου γιου του Γρυπού, Σελεύκου Στ΄ που ήδη καθώς φαίνεται συγκέντρωνε στρατεύµατα στην Κιλικία για να επιβάλλει τα νόµιµα δικαιώµατά του.

Ο Αντίοχος Κυζικηνός που εξεστράτευσε εναντίον του ηττήθηκε, αιχµαλωτίστηκε και θανατώθηκε ή αυτοκτόνησε, αφήνοντας τον άλλοτε ένδοξο σελευκιδικό θρόνο λεία στις φιλόδοξες διεκδικήσεις µιας ολόκληρης αγέλης δικαιούχων και µη.

Ο νικητής Σέλευκος Στ΄ κατόρθωσε αρχικά να γίνει κύριος της Αντιόχειας (95 π. Χ.) αλλά δεν πρόλαβε να εδραιώσει την κυριαρχία του.

Σχεδόν ταυτόχρονα αναγορευόταν βασιλιάς στην Άραδο, ο µονογενής γιος και διάδοχος του Κυζικηνού, Αντίοχος Ι΄Ευσεβής Φιλοπάτωρ, που νυµφεύθηκε τη χήρα του πατέρα του Κλεοπάτρα Σελήνη και εξόρµησε εναντίον της Αντιόχειας για να ανατρέψει τον εξάδελφό του.

Ο Σέλευκος Στ΄ που δεν είχε καταφέρει να κερδίσει την εύνοια των Αντιοχέων, υποχρεώθηκε να καταφύγει στην Κιλικία, όπου βρήκε οικτρό τέλος ενώ επιχειρούσε να συγκροτήσει νέες δυνάµεις για να ανακτήσει την εξουσία : Σύµφωνα µε µια πιθανότατη εκδοχή, πυρπολήθηκε στο ανάκτορό του από τον όχλο της Μοψουεστίας όταν δοκίµασε να συλλέξει χρήµατα.

Την εκδίκηση για το θάνατό του και τη διεκδίκηση των δικαιωµάτων του τελευταίου στον πατρικό θρόνο ανέλαβαν οι δίδυµοι αδερφοί του Αντίοχος ΙΑ΄ και Φίλιππος Α΄, γνωστοί και οι δύο µε τις επωνυµίες Επιφανείς Φιλάδελφοι. Αφού κατέλαβαν και κατέστρεψαν τη Μοψουεστία, εισέβαλαν στη βόρεια Συρία και στράφηκαν εναντίον του Αντιόχου Ι΄. Ο Αντίοχος ΙΑ΄ κατόρθωσε για µια στιγµή να γίνει κύριος της Αντιοχείας, λίγο αργότερα όµως δέχτηκε λυσσαλέα επίθεση εκ µέρους του Αντιόχου Ι΄, ηττήθηκε σε αποφασιστική µάχη έξω απ' την πρωτεύουσα και επιχειρώντας να διαφύγει πνίγηκε στον ποταµό Ορόντη.

Η συντριβή του Αντίοχου ΙΑ΄ οδήγησε τους επιζώντες γιους του Γρυπού Φίλιππο Α΄και ∆ηµήτριο Γ΄, ο οποίος είχε επιβληθεί στη ∆αµασκό, να συνασπιστούν για να επιτύχουν την ανατροπή του εξάδελφού τους. Στο µεταξύ η θέση του

Αντίοχου Ι΄ επιδεινώθηκε ακόµη περισσότερο εξαιτίας της ανανεώσεως της παρθικής απειλής. Πραγµατικά η αποφασιστική εδραίωση της παρθικής κυριαρχίας στη Μεσοποταµία κατά την περίοδο της βασιλείας του Μιρθιδάτου Β΄ Μεγάλου και η υπαγωγή της Αρµενίας στην επικυριαρχία των Αρσακίδων ( γύρω στο 97 π. Χ.) γεννούσαν εύλογες ανησυχίες στη σελευκιδική αυλή. Υπακούοντας στην έκκληση βοήθειας κάποιας Λαοδίκης, βασίλισσας ίσως της Κοµµαγηνής ή αλλιώς άγνωστης ηγεµονίας, ο Αντίοχος Ι΄ εγκατέλειψε προσωρινά το µέτωπο του δυναστικού πολέµου και έσπευσε να εκστρατεύσει εναντίον των Πάρθων, αλλά βρήκε το θάνατο στο πεδίο της µάχης (92 π. Χ.)

Ωστόσο ο Μιθριδάτης Β΄ δεν επεδίωξε να επωφεληθεί από την εξασθένηση των δυτικών γειτόνων του και να επεκτείνει την κυριαρχία του σε βάρος των συριακών και κιλικικών εδάφων του σελευκιδικού κράτους. Αντιµετώπιζε άλλωστε σοβαρά προβλήµατα εξαιτίας της δραστηριότητας του προστατευόµενου βασιλέως Τιγράνου της Αρµενίας, ο οποίος είχε προκαλέσει τις ανησυχίες της Ρώµης επεκτείνοντας την κυριαρχία του στη Σοφηνή και ανατρέποντας τον " πελάτη " της βασιλέα της Καππαδοκίας Αριοβαρζάνη προς χάρη του πεθερού του Μιθριδάτου ΣΤ΄ Ευπάτορος του Πόντου. Οι προσπάθειες της Ρώµης να αποκαταστήσει τη διασαλευµένη ισορροπία στην ανατολική Μ. Ασία οδήγησαν στην πρώτη διπλωµατική επαφή µεταξύ Ρωµαίων και Πάρθων.

Ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας που στάλθηκε το 92π. Χ. στην Καππαδοκία, συνάντησε στον Ευφράτη τον εκπρόσωπο του βασιλέως των Πάρθων Ορόβαζο και φαίνεται ότι επιχείρησε να αποσπάσει τη συµµαχία των Πάρθων εναντίον του Τιγράνου. Οι λεπτοµέρειες των διαπραγµατεύσεων παραµένουν άγνωστες, αλλά ή τύχη του Ορόβαζου, που εκτελέστηκε από τον βασιλέα του αφήνει να εννοηθεί ότι τα αποτελέσµατα των συνοµιλιών κάθε άλλο παρά ικανοποιητικά κρίθηκαν από τον Αρσακίδη βασιλέα. Οπωσδήποτε η εσωτερική κρίση που προκάλεσε την εποχή εκείνη τα προβλήµατα της διαδοχής του Μιρθιδάτου Β΄ και η αναρχία του επακολούθησε δεν επέτρεψαν για αρκετά χρόνια την προώθηση της επεκτατικής πολιτικής του Μεγάλου Αρσακίδη.

Οι εξελίξεις αυτές ευνόησαν κυρίως το Σελευκίδη ∆ηµήτριο Γ΄, που ήδη µετά το θάνατο του Αντιόχου Ι΄ Ευσεβούς είχε επιβληθεί στην Αντιόχεια και στο τµήµα του κράτους που εκείνος έλεγχε, ενώ ο Φίλιππος εξακολούθησε να ελέγχει τη βόρεια Συρία και την Κιλικία. Η εσωτερική όµως γαλήνη δεν έµελλε να αποκατασταθεί. Ιδιαίτερα εκρηκτική

ατµόσφαιρα επικρατούσε στην Ιουδαία, όπου η φιλόδοξη και τυχοδιωκτική πολιτική του αρχιερέως Αλεξάνδρου Ιανναίου είχε προκαλέσει την αναζωπύρωση της παλαιάς έντασης µεταξύ νεωτεριστικών και συντηρητικών στοιχείων.

Αντίπαλοι της δυναστείας των Ασµοναίων και των οπαδών τους Σαδδουκαίων, εκπροσώπων της αριστοκρατίας του ιερατείου, αναδείχτηκαν οι Φαρισαίοι, πιστοί συνεχιστές της παράδοσης των Ασιδαίων, που αποδοκίµαζαν τις πολιτικές και κοινωνικές καινοτοµίες της ιουδαϊκής ηγεσίας και επιχείρησαν να την ανατρέψουν. Η έκκληση βοήθειας που απηύθυναν στο ∆ηµήτριο Γ΄ το 88π.Χ. πιθανότατα βρήκε άµεση ανταπόκριση, καθώς προσέφερε στον Σελευκίδη βασιλέα την ευκαιρία να ενισχύσει την επιρροή του στην Ιουδαία και να ανακόψει την επεκτατική δραστηριότητα του Ιανναίου. Από τη ∆αµασκό όπου εξακολουθούσε να διατηρεί την έδρα του, ο Σελευκίδης βασιλέας εισέβαλε στη Σαµάρεια επικεφαλής ισχυρών δυνάµεων και νίκησε σε σφοδρή σύγκρουση κοντά στα Σίκιµα τα στρατεύµατα του Ιανναίου. ( Τότε φαίνεται ότι του δόθηκε η προσωνυµία " Εύκαιρος " που παραποιήθηκε από τους αντιπάλους του σε " Άκαιρος". ) Οι σύµµαχοι όµως του ∆ηµήτριου Γ΄ Ιουδαίοι δεν άργησαν να αντιληφθούν τα απώτερα αίτια του ζήλου µε τον οποίο ο σελευκιδικός στρατός επεδίωκε την ολοκληρωτική εξόντωση των δυνάµεων του Ιανναίου και έσπευσαν να προσφέρουν την υποστήριξή τους στο βασιλέα και αρχιερέα τους για να αποτρέψουν ανεπιθύµητες εξελίξεις. Έτσι ο ∆ηµήτριος Γ΄ βρέθηκε αναγκασµένος να αποχωρήσει από την Ιουδαία και να στραφεί προς τη βόρεια Συρία, όπου άλλωστε η δραστηριότητα του αδερφού του απαιτούσε άµεση κινητοποίηση.

Πράγµατι ο Φίλιππος Α΄ που δεν φαίνεται να εγκατέλειψε ποτέ τη φιλοδοξία να γίνει µόνος του κύριος του σελευκιδικού κράτους, βρισκόταν το 88 π.Χ. εγκατεστηµένος στη Βέροια ως σύµµαχος του τοπικού δυνάστη Στράτωνος. Αντιµετωπίζοντας την επίθεση του ∆ηµήτριου Γ΄ , ο Στράτων απηύθυνε έκκληση βοήθειας προς τον Άραβα φύλαρχο Άζιζο και τον Πάρθο ύπαρχο κάποιας γειτονικής µεσοποταµιακής περιοχής Μιθριδάτη Σινάκη. Με τις ενισχύσεις που έλαβε απέκλεισε το στρατό του ∆ηµητρίου, ο οποίος υποχρεώθηκε να παραδοθεί εξαιτίας παντελούς ελλείψεως νερού. Ο Σελευκίδης βασιλιάς στάλθηκε δέσµιος στην παρθική αυλή, όπου παρέµεινε αιχµάλωτος στην υπόλοιπη ζωή του. Ο Φίλιππος επιδιώκοντας να προκαταλάβει ευνοϊκά τους υπηκόους του αδερφού του, απελευθέρωσε όλους τους αιχµαλώτους Αντιοχείς, γεγονός που του επέτρεψε να εγκατασταθεί στην

Αντιόχεια χωρίς να εκδηλωθεί αντίσταση από µέρους του πληθυσµού.

Ωστόσο οι αναταραχές στους κόλπους της σελευκιδικής δυναστείας δεν επρόκειτο να σταµατήσουν. Μόλις έγινε γνωστή η είδηση της αιχµαλωσίας του ∆ηµήτριου Γ΄, νέος διεκδικητής του θρόνου εµφανίστηκε στη ∆αµασκό στο πρόσωπο του νεότερου γιου του Γρυπού, του Αντιόχου ΙΒ΄ ∆ιονύσου ( δηµιούργηµα ίσως κι αυτός της πτολεµαϊκής πολιτικής ) που στέφθηκε βασιλιάς µε τις επωνυµίες Επιφανής Φιλοπάτωρ Καλλίνικος.

Η πρώτη απόπειρα του Φιλίππου Α΄ να τον ανατρέψει κατά τη διάρκεια της απουσίας του σε εκστρατεία εναντίον των επικίνδυνων γειτόνων του Ναβαταίων απέτυχε: Ο φρούραρχος της ∆αµασκού Μιλήσιος υποσχέθηκε να του παραδώσει την πόλη αλλά επειδή απατήθηκε στις προσδοκίες του για πλουσιοπάροχη αµοιβή, προτίµησε τελικά να κλείσει τις πύλες στον Φίλιππο.

Μια δεύτερη εκστρατεία του Αντιόχου ∆ιονύσου ( 85-4 π.Χ. ) εναντίον των Ναβαταίων σήµανε και το τέλος της σύντοµης βασιλείας του. Ο Άραψ βασιλεύς Αρέτας Γ΄ εφαρµόζοντας την ιδιότυπη τακτική των νοµάδων της ερήµου, προσποιήθηκε ξαφνική υποχώρηση και µε αιφνιδιαστική επίθεση πέτυχε να συντρίψει τον σελευκιδικό στρατό.

Ο Αντίοχος ∆ιονύσιος σκοτώθηκε πολεµώντας µε σθένος και τα υπολείµµατα της στρατιάς του χάθηκαν στην αραβική έρηµο.

Ο θρόνος της ∆αµασκού απέµεινε κενός, ο Φίλιππος Α΄ δεν φαίνεται να ήταν σε θέση να το εκµεταλλευτεί. Από τη σελευκιδική αδράνεια έσπευσε να επωφεληθεί ο Αρέτας, στον οποίο οι ∆αµασκηνοί προσέφεραν την πόλη τους για να µην τη δουν να περιέρχεται στην κυριαρχία του τυραννικού δυνάστη της γειτονικής Χαλκίδος του Λιβάνου. Έτσι η ακµαία πρωτεύουσα του Αντιόχου ∆ιονύσου περιήλθε στην εξουσία των Αράβων του Αρέτα, ο οποίος επέβαλλε εκεί την εξουσία του αρχικά ως προστάτης και έπειτα ως βασιλέας.

Ο Φίλιππος Α΄ που απέµεινε µόνος βασιλέας στην Αντιόχεια, δεν επέζησε πολύ του αδερφού του. Παρά την πλήρη σιωπή των πηγών σχετικά µε τη δραστηριότητά του µετά την εκστρατεία του εναντίον της ∆αµασκού, η µεγάλη αφθονία και η ευρεία διασπορά των νοµισµάτων του άφηναν να υποτεθεί ότι τα τελευταία έτη της βασιλείας του αποτέλεσαν περίοδο σταθερότητας, γαλήνης και οικονοµικής ανασυγκρότησης, βασικός συντελεστής της οποίας δεν είναι

απίθανο να υπήρξε η συµµαχία και η υποστήριξη των Πάρθων.

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΙ ΣΑ∆∆ΟΥΚΑΙΟΙ ΣΤΩΙΚΟΙ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΙ

Ο καθηγητής Θεοδωρίδης αναφέρει στο βιβλίο του για τον Επίκουρο, ότι: "ο Επικουρικός Φιλωνίδης, από την Λαοδίκεια της Συρίας, ήταν άνθρωπος κοσµικός, µε µεγάλη δράση, πολυγράφος, ευνοούµενος του Αντίοχου ∆΄ του Επιφανή (175-164), τον οποίο µύησε στον Επικουρισµό. Ερχόταν συχνά στην Αθήνα και είχε επαφές όχι µόνο µε τους οπαδούς της σχολής του αλλά και µε τους κορυφαίους των άλλων σχολών". "Σαν φλόγα σε ξερά χόρτα απλώθηκε ο Επικουρισµός στις χώρες του παλαιού πολιτισµού και κατάντησε µέσα στην Αθήνα προϊστάµενοι είτε ξεχωριστές φυσιογνωµίες του Κήπου να είναι Τύριοι, Σιδώνιοι, Λαοδικιώτες και Γαδαρηνοί. Το ίδιο σε µεγαλύτερη κλίµακα έγινε και στις άλλες σχολές. Της Στωικής ακόµη και ο ιδρυτής ο Ζήνων ήταν Φοίνικας". "Η Επικουρική Σχολή, που από προέλευση και διάθεση ήταν ελληνική, δεν µπόρεσε µε την αλλαγή των συνθηκών να αντισταθεί τελικά στο ξενικό ρεύµα, που κατάκλυσε την ελληνική παιδεία µε βαρύτατες συνέπειες. Ο διάδοχος του Αθηναίου ∆ιονυσίου, είναι Σύρος, ο Βασιλείδης από την Τύρο (180-150). Παράλληλα προβάλει ο Φιλωνίδης από την Λαοδίκεια, που αν δε διαδέχτηκε τον Βασιλείδη, ήταν από τους πιο σηµαντικούς εκπροσώπους της Σχολής αυτή την εποχή. Η ακµή του πέφτει από το 170 - 150" Ο Φιλωνίδης έδρασε τα χρόνια της επανάστασης των Μακκαβαίων, όταν ο βασιλιάς Αντίοχος ∆΄ έκανε τον Ιάσονα αρχιερέα. Από το 150 µέχρι το 120 π.Χ. έδρασε ο Επικουρικός φιλόσοφος Απολλόδωρος ο Αθηναίος, ο οποίος έγινε γνωστός ως Κηποτύρανος, επειδή εξαιτίας της µεγάλης δράσης του, εξουσίασε την Σχολή. Λέγεται ότι έγραψε πάνω από τετρακόσια βιβλία. Βέβαια σήµερα δεν υπάρχει ούτε ένα φύλο. Οι Σαδδουκαίοι είναι οπαδοί της Επικουρικής φιλοσοφίας και αυτό το γνωρίζει πολύ καλά ο Ιώσηπος. Ισχύουν για τους Σαδδουκαίους όσα γράφει για τους Επικούρειους ο καθηγητής Θεοδωρίδης. "Οι µεγαλουπόλεις, όπως η Αντιόχεια, η Αλεξάνδρεια, η Ιερουσαλήµ, η Ρώµη, µε το δραστήριο εµπόριο και µε την αχτινοβολία τους, κατοικήθηκαν από πολυάριθµους ευκατάστατους επιχειρηµατίες, που ποθούσαν µάθηση κι άπλωναν τα χέρια τους να την πάρουν απ΄όπου µπορούσαν. Οι τάξεις εκείνες, υποστηριγµένες από τους βασιλιάδες, έκαναν αγώνα ενάντια στους γεωχτήµονες, που εξουσίαζαν ως τότε ολόκληρη την ζωή. Οι αντιδραστικές τάξεις, αντίθετα, στήριγµα τους είχαν τη µεγάλη ιδιοκτησία και δίπλα την παράδοση, την θρησκεία και τα ντόπια έθιµα." Ο ελληνικός πολιτισµός προσέλκυσε τους ανθρώπους και δεν επιβλήθηκε µε την βία όπως ύστερα έγινε µε τον χριστιανικό πολιτισµό. Οι κάτοικοι της Ιουδαίας τον καιρό του Ιωάννη ήταν µοιρασµένοι σε Επικούρειους και Στωικούς, δηλαδή Σαδδουκαίους και Φαρισαίους. Οι Φαρισαίοι στηριζόταν στα πλήθη των χωρικών που µιλούσαν την αραµαϊκή και οι Σαδδουκαίοι στους αστούς, οι οποίοι µιλούσαν την ελληνική γλώσσα. Έτσι οι Φαρισαίοι διέθεταν µεγάλο αριθµό αγύµναστων πολεµιστών, ενώ οι

Σαδδουκαίοι άφθονο χρήµα, µισθοφόρους, τεχνολογία και καλύτερες δηµόσιες σχέσεις.

THE JEWS AND HELLENIZATION: HENGEL AND HIS CRITICS

Lester L. Grabbe University of Hull England The question of the Jews and Hellenization seems to be one of perennial interest. Because of the influence of Martin Hengel's various books on the subject, he serves as a useful focus to address the question. Most of the issues have been discussed by him, and those who have taken a different position in recent years have usually done so with explicit reference to him. The purpose of the paper is to give a "once over lightly" to the subject but to introduce the main issues and questions, as well as giving my own conclusions.

<1> The focus of this paper is on the Ptolemaic period, though no discussion can be confined exclu- sively to that time. Hengel's Basic Thesis Summary Martin Hengel's opus magnum which appeared in English in 1974 is probably the most significant work to deal with the question of Judaism in its relationship to Hellenism, though certainly building on and influenced by earlier authors, especially Bickerman. While limiting himself formally to the period from Alexander to the Maccabean revolt, he discussed the later period in passing at many points. Further, his monographs of 1980 and 1989 filled in certain aspects of the post-Maccabean period. Hengel's major work is a highly concentrated book which cannot be easily summarized. His main thesis relates to the cause of the suppression of Judaism as a religion under Antiochus IV, and in this he comes out forcefully on the side of the proposal already advanced by E. J. Bickerman.

<2> But in reaching that conclusion he takes a thorough look at the whole process of Hellenization and concludes, among other things, that Judaism and Hellenism were not mutually exclusive entities and that from "about the middle of the third century BC all Judaism must really be designated `Hellenistic Judaism' in the strict sense," so that one cannot separate Palestinian Judaism from Hellenistic Judaism. In order to demonstrate this thesis, Hengel does not just advance a series of arguments or proofs. Rather, by a thorough description of Judaism during this period and by setting out its context in the Hellenistic world of the time, the conclusion forces itself forward that the Jews of Palestine were not

successful in--indeed, did not particularly attempt--holding themselves aloof from the dominant culture. Judea under the Ptolemies and Seleucids was a part of the wider Hellenistic world, and the Jews of Palestine were as much a part of this world as the other peoples of the ancient Near East. Thus, in order to disprove Hengel, one would have to give positive evidence that the Jews wanted to resist all aspects of the Hellenistic culture, that they were able to distinguish between "Hellenistic" and "native" elements, and that they prevailed in their resistance. Hengel has successfully put the onus of proof on any who would challenge the view that Palestinian Judaism was a part of Hellenistic Judaism of the time. Although a summary cannot do justice to the detailed study, Hengel's major points and arguments are essentially the following: 1. The Jews of Palestine, far from being isolated, were thoroughly caught up in the events of their time, particularly the rivalry between the Ptolemaic and Seleucid kingdoms. Palestine itself was a disputed territory, claimed by the Seleucids with a certain legality on their side but nevertheless under Ptolemaic rule for the century before 200 BCE. 2. Ptolemaic (and later Seleucid) administration reached to the lowest levels of Jewish society. Every village was supervised by the Greek administration and had its officials seeing that the various sorts of taxes were paid. Although natives were often delegated as supervisors at the lower levels, Greeks and Greek-speaking natives were very much in evidence, especially at the higher levels. 3. International trade was a feature of the Hel- lenistic world; indeed, trade with the Aegean had already brought many Greek influences to the Phoenician and Palestinian coasts long before the time of Alexander. Palestine itself was an important crossroads in the trade between north and south and between Egypt and Arabia. 4. The language of trade and administration was Greek. The use of Greek for official purposes is well illustrated already by the mid-3rd century and its direct influence on the Jews can be deduced from a variety of sources. 5. Greek education also had its influence on Jews and Jewish education.6. Greek influence on Jewish literature is already documented as early as Alexander's conquest and can be illustrated from literature in Hebrew and Aramaic as well as those works composed directly in Greek. Evidence of the influence of Greek philosophy occurs in such quintessentially Jewish circles as Qumran and writings such as 1 Enoch.

7. The "anti-Greek" forces which followed on the Mac- cabean crisis did not succeed in erasing the pervasive Greek influence of the previous century and a half, and Jewish Palestine even as it gained basic independence under the Hasmoneans still remained a part of the Hellenistic world. In his later writings, Hengel's position overall has seemed to remain the same. However, he has nuanced it somewhat to meet some of the criticisms made (see next section): He recognizes that in the period before 175 BCE, "we only have very fragmentary and sporadic information about the Jews in Palestine

and in the Diaspora.?" He also accepts that Hellenization was perhaps a lengthier process than originally allowed for.

Criticisms of Hengel Of the many reviews which have appeared--including those by such well-known specialists in the Hellenistic period as Fergus Millar,<7> Arnaldo Momigliano,<8> and Louis Feldman<9>--the majority have been impressed by Hengel's breadth of learning and by his basic arguments about the Hellenizing of Judaism. Feldman has been the main one to reject Hengel's thesis completely. The major areas where Hengel is weakest or most controversial are the following:<10> 1. While Greek influence on Jewish literature in Greek is easy to demonstrate, such is much more difficult with literature in the Semitic languages. For example, Hengel takes the view that Qohelet shows knowledge and terminology of Greek popular philosophy, a thesis by no means universally accepted, as Feldman among others has noted.<11> In other examples, one can show Greek parallels and make a cogent case for Greek influence yet without demonstrating that other potential sources are not equally possible. Thus, Hengel's arguments, which are generally quite strong with regard to Jewish literature in Greek, become much less certain and more likely to be disputed in the area of Hebrew and Aramaic literature. 2. Many of the examples which Hengel uses actually belong to the post-Maccabean period, partly because our knowledge of the Ptolemaic period is so problematic.<12> Of course, in many cases it seems legitimate to extrapolate to the earlier period (e.g., the evidence of the Qumran scrolls); also, it shows that the crisis which arose in Jerusalem was not primarily one of Hellenizing but of religious suppression. Yet Hengel was not always careful in his original study to make clear that some developments in Hellenization may have come about only in post-Maccabean times, while the exact path of Hellenization in Judea during the Ptolemaic period may not be so clear as he first implied. One of the most valuable of Feldman's criticisms is to cast doubt on the speed with which Judaism was Hellenized. Other contributors have also noted this (cf. also Hengel's response noted above). 3. In the way that examples are selected and pre- sented, Hengel appears to exaggerate the place of Greek education and language in Palestine. The examples used go only so far; that is, they demonstrate that some Jews had a reasonable knowledge of Greek and many more had a smattering, but the actual number of Jews who could be considered monolingual or bilingual in Greek in Palestine was probably rather less than Hengel seems to conclude. In any case, the evidence is certainly not conclusive for a pervasive use of Greek throughout Jewish society in Palestine. As for the question of education, we simply have almost no information about education at all in Judea at this time, much less education in Greek.

Analysis Terminology

One of the major problems in the debate is that of terminology. All do not necessarily mean the same thing when they use the terms "Hellenize/Hellenization," which has resulted in confusion and much dispute over simple misunderstandings. In discussing the question of terminology, it is unavoidable that I anticipate some of the points made below. Nevertheless, it seems best to take up the question here rather than later. There seem to be several legitimate ways in which the "Hellenization" can be used. First is in reference to the general situation in the Orient after Alexander. Much remained the same, at least for the time being, but there was a qualitative change overall. Greece, Asia Minor, Egypt, and Mesopotamia now all fell under the rubric "Hellenistic" in that they made up the Hellenistic world. All Eastern peoples, the Jews included, were a part of this world. Second is the cultural phenomenon, with its complex set of cultural elements derived from both Greek and Near Eastern sources. It was neither "Greek" nor "Oriental," but neither was it homogenized. There were some loci (regions, social and economic classes, institutions) which were almost purely Greek and others which remained unadulteratedly native, and there were mixtures of various sorts (though this element--that of Verschmelzung--should not be exaggerated, as will become clear). However, the balance of the different elements and their relationships were not static but constantly changing and developing. Thus, Hellenistic culture can be adequately described only as a process. The Jews were fully a part of this process. There is no indication that they differed from the other peoples within this world in both adopting certain Greek elements and practices and yet also preserving their own cultural heritage. Thirdly, there is the question of the individual, the extent to which specific Greek practices were adopted or conformed to. The Hellenistic world included far more than just the culture of classical Greece. But one could be said to be "Hellenized" if an effort was made to adher to Greek ideals and customs. From this point of view, individual Orientals--including individual Jews--might be more Hellenized than others. This last point seems to be the one often in mind (perhaps even unconsciously) when Hellenization of the Jews is discussed. A further complication concerns the extent to which the adoption of some Greek cultural elements implies a religious apostacy. The Question of Language In the post-Alexandrian centuries "Greek" came less and less to be an ethnic designation and more and more one of education, especially in good Greek style. There is clear evidence that many educated and upper-class Orientals were knowledgable in the Greek language. The question is how far this knowledge penetrated. Although it is often asserted that Greek became the official language of the conquered territories, this seems mistaken:<13> the Seleucid empire was multilingual, with local languages continuing to be used in official documents (with perhaps a few exceptions.<14> A similar situation pertained in Egypt. Although Egypt is famous for its finds of papyri in Greek, the accumulating evidence suggests that at least as much material was produced in Demotic during the same period of time. There was clearly a flourishing native literary tradition in all sorts of genres, not just temple literature,

during this time. More significant, though, is the amount of Demotic papyri relating to the administration. The native Egyptian legal system was still administered alongside the Greek, but the Demotic documents cover far more than the legal sphere, encompassing bureaucratic activity up to a fairly high level. Contrary to a frequent assumption, Egyptians could and did rise to high positions in the administration, and much of the work of the bureaucracy was done in bilingual mode.

In short, a great deal of business and everyday life was still carried on in the Egyptian language by Egyptians at all levels of society. A major question is one of interpretation. One can point to such examples as the Armenian king Artavasdes who cultivated Greek learning and even wrote Greek literature; at a birthday celebration, the Bacchides of Euripides was performed for his court (Plutarch, Crassus 33). Or the Buddhist king Asoka who erected inscriptions in good Greek (as well as Aramaic) in the remote area of Kandahar. But what conclusion should be drawn from this? How far can such examples be taken as typical? For instance, Hengel states, "Galilee, completely encircled by the territories of the Hellenized cities . . ., will similarly have been largely bilingual." Martin Goodman gives a more nuanced and somewhat less categorical view. While recognizing that Greek had its place in Galilee, he notes that it was not dominant, with Aramaic--not Greek--being the lingua franca: "In Upper Galilee there is almost no evidence of Greek at all . . . . But in Upper Galilee and probably in the area around Lake Tiberias, Greek was only a thin strand in the linguistic cloth . . .".

Was Galilee bilingual? Evidently not, if one means that Greek was widely used everywhere. The mere presence of some Greek usage does not necessarily deserve the term "largely bilingual." Greek certainly did function as a lingua franca in many parts of the Hellenistic East, as Aramaic had done under the Assyrian, neo-Babylonian, and Achaemenid empires. Royal inscriptions and many other sorts of documents were issued in Greek, yet there was no attempt to impose it as the sole language of administration. Traders no doubt found some acquaintance with Greek useful, not only in dealing with officialdom but also for getting around in areas with a multitude of local languages. If the buyer or seller one was dealing with knew a second language, however, in many parts of the Seleucid empire it was more likely to be Aramaic than Greek. The complexity of the penetration of the language is illustrated by two examples. An ostracon in Aramaic from about the middle of the 3rd century BCE already contains two Greek words.<19> Another ostracon from Khirbet el-Kom in the Idumean area, dated about 275 BCE, is a bilingual in both Greek and Aramaic.<20> On the other hand, there is only one formal bilingual inscription so far known in the entirety of Syria, that from Tel Dan about 200 BCE.<21> Thus, Hengel's demonstration of the widespread use of Greek in his various writings cannot be doubted, yet the significance of this fact is not so easily assessed. For one thing, this use of Greek seems to have been confined to a certain segment of the population, especially the educated upper-class. To what extent it penetrated into the lives of the bulk of the population is more difficult to determine;

however, the number of Jews outside the Greek cities who were fluent in Greek seems small.

Hellenization Elsewhere in the Ancient Near East An older view emphasized the Greek influence on the original civilizations of the ancient Near East and the dominance of Greek institutions. Such an attitude can be found in the classic work by Tarn<22> and is also the prevalent view in the first edition of volume 7 of the Cambridge Ancient History (though Rostovtzeff gives a more nuanced approach in his articles in that volume). The most recent work has recognized not only the Grecocentric view of so much older scholarship but has found evidence in new discoveries as well as old that the earlier cultures were far from obliterated under Greek rule.<23> The spread of Greek institutions and culture to the remotest parts of the Greek empire can be seen in the Greek remains in such unlikely places as Ai hanum,<24> and the island of Failaka (ancient Icarus) in the Persian gulf.<25> The presence of Greek communities, as indicated by inscriptions, architecture, and literary remains shows that no region could escape some influence. The question is to what extent the Greek presence produced merging, adoption, or change in the indigenous cultures. A "mixed culture" (Verschmelzung) was slow in coming in most cases, if it ever occurred as such.

Babylonia The cities of Babylon and Uruk provide useful evidence about Hellenization in Mesopotamia. Alexander originally made Babylon the capital of his empire. It has often been assumed that, with the founding of Seleucia-on-the-Tigris, Babylon declined to the point of desolation. The foundation of Seleucia was probably done deliberately to provide a new Hellenistic center, but Babylon itself continued not only to survive but to thrive as well.<26> The native tradition of kingship, in which the Seleucid ruler acted in the same capacity as the old native Babylonian kings, is attested as continuing and seriously supported by at least some of the Seleucids.<27> Neither Babylon nor Uruk are certainly known to have been poleis in the early Greek period, though evidently some Greeks were there.<28> The Greek names found in cuneiform sources fall into four periods which seem to correspond well with the history of the city under Greek rule:<29> First stage: Greek residents but no involvement with the native inhabitants (Greek names practically absent); second stage (223-187 BCE): Greeks begin to take part in civic life, with some intermarriage (limited Greek names among the Babylonians); third stage (middle of 2nd century): influx of more Greeks, probably because of the policy of Antiochus IV (Greek names more frequent); fourth stage (after 140): the Arsacid conquest halts the Hellenization process (Greek names continue sporadically for a time but gradually die out). Syria and Phoenicia<30>

The question of Hellenization in Syria generally is very important since it formed Judea's immediate environment. Hengel has also emphasized the part played by Phoenicia and Philistia as the intermediaries of Greek culture to Judea.<31> Millar has produced two seminal essays which address the question directly. One of his major points is that, perhaps apart from Phoenicia, it is difficult to draw general conclusions about Hellenization for the Syrian area simply because of the paucity of evidence.<32> After extensive discussion, Millar concludes on a rather negative note, "The enigma of hellenistic Syria--of the wider Syrian region in the hellenistic period--remains."<33> It is not just a question of the paucity of data for the Hellenistic period but also for the Achaemenid period: you cannot talk about changes after Alexander if you do not know what it was like before him. This lack of remains can lead to widely differing interpretations of what little there is. To take one example, Hengel places a good deal of emphasis on the writers and philosophers who came from the Syrian region, including such individuals as Meleager of Gadara.<34> Millar, on the other hand, comments with regard to Meleager, "But there is nothing in the quite extensive corpus of his poetry to show that he had deeply absorbed any non-Greek culture in his native city . . .".<35> This does not mean that only a negative conclusion can be drawn from Millar's study. As the editors note in their introduction, "his careful examination of a scattered body of material is susceptible to a more positive interpretation than he himself allows . . .".<36> One of the points which does emerge is the strong continuation of the native culture in that area, which was clearly not generally submerged by the Greek or absorbed into it. Millar has also produced evidence of changes under Hellenism which included the spread of Greek culture in certain ways. Phoenicia is a useful example of how Hellenization could penetrate the culture yet not displace the native traditions. The influence of Greek culture actually began well before Alexander.<37> Although the precise course of Hellenization is difficult to document,<38> the cities of the region gradually evolved into Greek poleis.<39> Nevertheless, it is also clear that Phoenician culture continued at all levels, both in Phoenicia itself and in its colonies overseas. We find Phoenician names alongside Greek, some individuals having both sorts. Coins have both Greek and Phoenician writing. Philo of Byblos wrote a work (supposedly based on the work of the ancient author Sanchuniathon) which preserves many details of Canaanite religion from antiquity, yet Philo's work is itself thoroughly Greek in form.<40> One would have to say that the major Phoenician cities were Hellenized in some sense, yet they also remain Phoenician with a strong continuation from their past. Resistance to Hellenization The reactions against Hellenization were complex and diverse, but the Jews were by no means the only people to fight it. Although much of the evidence has no doubt disappeared, enough survives to show that there were anti-Hellenistic moves of various sorts among a wide range of the Near Eastern peoples. The most obvious form of resistance was armed rebellion against Greek political

domination and the attempt to restore native rule. The Jewish state stands out in this because it successfully gained independence whereas most other rebels met with failure; yet the Jews of Palestine were certainly not the only ones to aspire to independence or to attempt to gain it by force of arms. Among the Egyptians in particular, there were a number of uprisings, though none successful.<41>

Even gaining independence from Greek rule did not necessarily mean the overthrow of Hellenistic culture or the rooting out of all Greek elements or influences, as is made clear by the example of the Hasmonean state which threw off the Seleucid yoke but made no attempt to eliminate the overt Greek elements in Jewish culture. On the contrary, Judea under Hasmonean rule was typical of Hellenistic kingdoms of that general period. In this one may compare modern "nativistic movments." They often react against some cultural elements of colonial powers simply because they are symbolic of oppression,<42> yet many elements taken over from the colonizers will be accepted, either because they have become so well integrated that they are no longer recognized as foreign<43> or because they are useful or symbolically neutral to the movement. Another sort of anti-Greek reaction was the production of anti-Greek propaganda, generally of a literary type. We find a whole genre of such from the Hellenistic period produced by a variety of peoples, often taking the form of oracles or ex eventu prophecies. In Egypt there were prophecies predicting the overthrow of Greek rule, including the Oracle of Bocchoris or the Lamb, the Potter's Oracle, and the Demotic Chronicle.<44> From Persia came the Oracle of Hystaspes.<45> The Jews produced fake Sibylline Oracles.<46> This literature itself was a way of kindling hope and venting frustration. What effect it had from a practical point of view is uncertain; probably little in most cases, though there may have been times when it served to inspire the native peoples to active resistance and revolt. Conclusions Hellenization was a long and complex phenomenon. It cannot be summarized in a word or a sentence. It was not just the adoption of Greek ways by the inhabitants of the ancient Near East or of Oriental ways by Greeks who settled in the East. Hellenistic civilization was sui generis and must be considered from a variety of points of view, for it concerned many different areas of life: language, custom, religion, commerce, architecture, dress, government, literary and philosophical ideals. Hellenization represented a process as well as a description of a type of culture. Whatever Alexander's ideals may have been, his successors were highly Greco-chauvinist. Pride of place in society was to go to Greeks alone, with the natives usually at the bottom of the pyramid. Greek ideals were preserved in the Greek foundations, with citizenship and membership of the gymnasium jealously guarded for the exclusive privilege of the Greek settlers. Orientals might live in the Greek cities but they were not citizens and were mostly barred from becoming so. There was no interest in cultural imperialism as such by the Greek rulers. However, over a period of a century or so after Alexander's death, things gradually

began to change. Local nobles and chieftains were often of use in the Ptolemaic and Seleucid administrations, and they employed Greek secretaries. A good example of this is the Jewish noble Tobias for whom we have a number of letters in Greek from the Zenon archive.<47> These individuals were also likely to see the need to have their sons given a Greek education. Thus, it is that already early in the Greek period, we find educated Orientals who have some knowledge of Greek. Individuals such as Manetho in Egypt and Berossus in Babylon were already writing treatises in Greek in the early part of the 3rd century. In the Tobiad romance, Joseph and later his son Hyrcanus (second half of the 3rd century) deal with the Ptolemaic court on an equal footing (Josephus, Ant. 12.4.2-11 sec. 160-236); there is no indication that they have to communicate by translator or that their educational background is considered inferior. The life of the average person was not strikingly affected. The poor peasant continued to work the land, only noting that he had a new landlord or had to pay taxes to a new regime. Yet in stating this, one must not forget that the day-to-day life of the bulk of the population in the Near East probably changed little between the 3rd millennium BCE and the l8th century CE. The coming of the Greeks did not radically change their lives--but neither did the coming of the Assyrians, the Persians, the Romans, the Arabs, the Turks, or the British. On the other hand, there were constant reminders of the new culture, most obviously in the language of administration and commerce.

Certainly, anyone who wished to engage in trade would probably find it to advantage to gain some acquaintance with Greek, and those who could afford it would be under pressure to provide some sort of Greek education for their offspring. Yet the native languages continued to be used in administration, and most people could get by quite well without any knowledge of Greek. As an analogy, one might consider the Anglicization of India in the l9th century or the Westernization of Japan in the post-World War II era. This means that, on the one hand, Hellenization was a centuries-long process in which all were engaged and from which no one escaped; therefore, all peoples of the Near East, the Jews included, were part of the Hellenistic world, were included in this process, and were from this point of view Hellenized. On the other hand, one could also speak of degrees of Hellenization in the sense of how far one went in consciously imitating and adopting Greek ways. From such a perspective it would be legitimate to talk of a particular individual as being "more Hellenized" or "less Hellenized" than another and Hellenization in this sense represents a spectrum encompassing many shades of Greek influence from the limited to the intense. This means that it is important to make clear what is being referred to in each context, though many writers on the subject fail to make such distinctions and talk as if it were all or nothing, as if someone were Hellenized or not. Although there are many points to be debated in current study, Hengel's dictum is becoming more and more accepted: one can no longer talk of Judaism versus Hellenism nor of Palestinian versus Hellenistic Judaism. To do so is to create an artificial binary opposition and to reduce an enormously complex picture to stark, unshaded black and white. It is also to treat a lengthy process as if it were a single undifferented event--as if conception, pregnancy, birth, childhood, and adulthood could be

simultaneous. At the risk of repeating points made in the previous section, the following points relate to the Jews specifically: First, Hellenism was a culture whereas Judaism was a religion. Some aspects of Hellenistic culture were irrelevant to Jewish religious views. Other aspects were viewed as irrelevant by some Jews but highly subversive by others. And from any point of view, certain aspects of Hellenistic culture, especially those in the religious sphere, had the potential to bring about major transformations of Judaism. The stark dichotomy of "Hellenizers" and "Judaizers" of 1 Maccabees has been used too simplistically and thus has caused gross distortion.<48> It assumes a narrow, prejudicial definition of what it means to be a loyal Jew with no allowance made for those of a different opinion. It is as if, to take a modern analogy, the only form of Judaism allowed to be "Jewish" were Orthodox Judaism. This may indeed be the view of some Orthodox Jews, but it is hardly the perspective of Conservative, Reform, Liberal, Karaite, Falasha, and other forms of Judaism. It is not the job of the historian to take sides or adopt the denominational prejudice of the sources. Secondly, those called "Judaizers" (or, misleadingly, "orthodox" in some modern works) were not totally opposed to al aspects of Hellenistic culture. What they opposed were certain things affecting their religion, though this opposition sometimes used--or reacted to--cultural symbols as a means of expressing their loyalty to a particular form of Judaism. (One might compare a common reaction among "nativistic movements" in which overt elements of the colonial culture are attacked even though much has been absorbed without even recognizing it.) Thirdly, the attitudes of those called "Judaizers" seem to have covered a wide spectrum, including the Hasidim, the Maccabees, those who refused to defend themselves against their enemies, the partisans of Onias, and those who wrote Daniel 7-12; the same is true of the so-called "Hellenizers." As far as we know, none of them rejected the label "Jew," even Menelaus and his followers whom many would regard as the most extreme of the Hellenizers. Nevertheless, to be "Hellenized" did not mean to cease to be a Jew. Take for example Philo of Alexandria. Here was a man with a good Greek education, who wrote and thought in the Greek language (probably knowing no Hebrew), and lived a life which in many daily habits did not differ from the Greek citizens of Alexandria, yet who considered himself nothing less than a loyal and pious Jew.<49> Or we might consider the message of the Letter of Aristeas which is that Jews can be a part of the Hellenistic world without necessarily compromising their Judaism. A final example is the Jason who became high priest (2 Macc 4:7- 22); he evidently considered himself a full and faithful Jew, yet he was the one who obtained permission for Jerusalem to become a Greek foundation. The fact that some Jews may have judged him an apostate is irrelevant to the question of his own self- designation or Jewish identity.<50> Fourthly, the native cultures continued to thrive to a greater or lesser extent all over the Near East, not just in Judea. Greek remained a minority language and did not displace the many local languages nor the old lingua franca of Aramaic. Hellenization as a process--not just a static culture--continued with the coming of the Romans and the growth of their empire. Fifthly, it is indeed true that Jews were unique and did not lose their identity--a fact with which some writers on the subject seem

obsessed--but one could also make the same statement about many of the native peoples. Each ethnic group was unique in its own way and was just as attached to its own identity, culture, native language, and traditions as the Jews. This also in many cases included particular religious cults which were as important to them as Yahwism was to the Jews. One can readily accept the Hellenization of the Jews without denying their uniqueness, loyalty to religion, careful maintenance of tradition and custom, or continual contribution to Hebrew and Aramaic literature. Sixthly, in accommodating to Hellenistic culture the Jews always maintained one area which could not be compromised without affecting their Judaism, that of religion. The Jews alone in the Greco-Roman world refused honor to gods, shrines, and cults other than their own. Thus, even those Jews who were most at home in the Hellenistic world, such as Philo or the author of Pseudo-Aristeas, still found themselves marked out--and marked off--by this fact. For the vast majority, this was the final barrier which could not be crossed; we know of only a hand- ful of examples from antiquity in which Jews abandoned their Judaism as such. Thus, however Hellenized they might be, observant Jews could never be fully at home in the Greek world. NOTES <<1>>Further information on the subject in general and a more detailed study of many points in particular is found in chapter 3 of my book, Judaism from Cyrus to Hadrian (Minneapolis: Fortress, in press). The following are abbreviations used throughout: Hengel 1974 Judaism and Hellenism (2 vols.; London: SCM; Philadelphia: Fortress, 1974) Hengel 1980 Jews, Greeks and Barbarians: Aspects of the Hellenization of Judaism in the pre-Christian Period (Philadelphia: Fortress; London: SCM, 1980). Hengel 1989 The `Hellenization' of Judaea in the First Century after Christ (London: SCM; Philadelphia: Trinity, 1989) Kuhrt/Sherwin-White A. Kuhrt and S. Sherwin-White (ed.), Hellenism in the East: The Interaction of Greek and Non-Greek Civilizations from Syria to Central Asia after Alexandria (London: Duckworth, 1987). <<2>>E. J. Bickerman, The God of the Maccabees (SJLA 32; Leiden: Brill, 1979). <<3>>Hengel 1974: 1.2-3. <<4>>Hengel 1974: 1.103-6. <<5>>Hengel 1980: 51. <<6>>Hengel 1980: 53: "A more thorough `Hellenization', which also included the lower classes, only became a complete reality in Syria and Palestine under the protection of Rome . . . . It was Rome which first helped `Hellenism' to its real victory in the East . . ." <<7>>F. Millar, "The Background to the Maccabean Revolution: Reflections on Martin Hengel's `Judaism and Hellenism,'" JJS 29 (1978) 1-21. The review by Fergus Millar appears primarily directed against the thesis that the persecutions were initiated by the "Hellenizing party" of the Jews, a thesis which is beyond the scope of this paper (see the discussion in ch. 5 of my book cited in note 1 above). However, his attitude to the question of the

Hellenizing process in Palestine is not completely clear. On the one hand, Millar states, "only new evidence could improve Hengel's portrayal of Hellenism in Judaea itself" (p. 3). On the other hand, he concludes that "the evidence shows how un-Greek in structure, customs, observance, literary culture, language and historical outlook the Jewish community had remained down to the earlier second century, and how basic to it the rules reimposed by Ezra and Nehemiah had remained" (p. 20). For other discussions by Millar which relate to the problem, see the articles listed in notes 21 and 30 below. <<8>>A. Momigliano, review of Hengel's Judentum und Hellenismus, JTS 21 (1970) 149-53. <<9>>L. H. Feldman, "Hengel's Judaism and Hellenism in Retrospect," JBL 96 (1977) 371-82; "How Much Hellenism in Jewish Palestine?" HUCA 57 (1986) 83-111. In the earlier review he summarized Hengel's work in 22 points and then proceeded to attack each of them as invalid or not supporting Hengel's thesis in a significant way. His 1986 article covers some of the same ground but in a more diffuse way. There is no doubt that Feldman has some important criticisms and has drawn attention to areas where Hengel is weak or where the data do not give strong support to his argument. Unfortunately, he vitiates the impact of his arguments with two major flaws: First, there seems to be a strong, underlying assumption that being Hellenized means ceasing to be a proper Jew (e.g., 1986: 85). Secondly, his arguments against Hengel often depend on interpretations which would not be accepted by the majority of specialists. For example, in his 1977 contribution he dates 1 Enoch 12-36 much later than is generally done (his point #21) and doubts the identity of the Qumranites as Essenes (point #22). In the 1986 article, e.g., he assumes that only Gentiles attended the various amphitheaters and sports stadia erected by Herod and others (p. 104) and that the ossuary inscriptions in Greek were only to prevent non-Jews from molesting the graves (p. 88). Overall, his complete rejection of Hengel's thesis seems unjustified. <<10>>This is aside from his main thesis which relates to the cause of the suppression of Judaism as a religion under Antiochus IV. See notes 2 and 7 above. <<11>>Contrast H. Braun (Koheleth und die fruhhellenistische Popularphilosophie [BZAW 130; Berlin/New York: de Gruyter, 1973]), who develops the thesis at length, with O. Loretz (Qohelet und der alte Orient [Freiburg: 1964]) who argues strongly that there is nothing in Qohelet which cannot be explained from preHellenistic Near Eastern tradition. <<12>>See A. Momigliano's review of Hengel's Judentum und Hellenismus in JTS 21 (1970) 149-53. <<13>>Kuhrt/Sherwin-White: 5-6, 23-25. <<14>>E.g., slave-sale documents after 275 BCE were issued only in Greek, according to L. T. Doty ("The Archive of the Nana-Iddin Family from Uruk," JCF 30 [1980] 65-90, esp. 85) and M. Rostovtzeff ("Seleucid Babylonia: Bullae and Seals of Clay with Greek Inscriptions," Yale Classical Studies 3 [1932] 1-114, esp. 65-69). <<15>>A. E. Samuel, From Athens to Alexandria: Hellenism and Social Goals in Ptolemaic Egypt (Studia Hellenistica 26; Louvain: Imprimerie Orientaliste, 1983), especially pp. 105-17 on the linguistic situation.

<<16>>G. Pugliese Carratelli and G. Garbini, A Bilingual Graeco- Aramaic Edict by Asoka: The First Greek Inscription Discovered in Afghanistan (Serie Orientale Roma 29; Rome: Istituto Italiano per il Medio ed Estremo Oriente, 1964).

<<17>>Hengel 1989: 14-15. <<18>>M. Goodman, State and Society in Roman Galilee, A.D. 132-212 (Oxford Centre for Postgraduate Hebrew Studies; Totowa, NJ: Rowman & Allanheld, 1983) 64-68, specifically 67-68. <<19>>F. M. Cross, "An Aramaic Ostracon of the Third Century B.C.E. from Excavations in Jerusalem," EI 15 (1981) *67-*69. <<20>>L. T. Geraty, "The Khirbet el-Kom Bilingual Ostracon," BASOR 220 (Dec. 1975) 55-61. <<21>>A. Biran, "Tel Dan," RB 84 (1977) 256-63; G. H. R. Horsley, New Documents Illustrating Early Christianity: A Review of the Greek Inscriptions and Papyri Published in 1976 (Ancient History Documentary Research Centre; Sydney: Macquarie University, 1981); cf. Millar, "The Problem of Hellenistic Syria," in Kuhrt/Sherwin- White: 110-33, especially 132. <<22>>W. W. Tarn and G. T. Griffith, Hellenistic Civilisation (3rd ed.; London: Arnold, 1952). <<23>>See especially especially Kuhrt/Sherwin-White. <<24>>Bernard, P. "Ai Khanum on the Oxus: A Hellenistic City in Central Asia," Proceedings of the British Academy 53 (1967) 71-95. <<25>>C. Roueche and S. M. Sherwin-White, "Some Aspects of the Seleucid Empire: the Greek Inscriptions from Failaka, in the Arabian Gulf," Chiron 15 (1985) 1-39. <<26>>S. Sherwin-White, "Seleucid Babylonia: a Case Study for the Installation and Development of Greek Rule," in Kuhrt/Sherwin- White: 18-20; R. J. van der Spek, "The Babylonian City," in Kuhrt/Sherwin-White: 65-66. <<27>>S. Sherwin-White, "Ritual for a Seleucid King at Babylon?" JHS 103 (1983) 156-59; "Seleucid Babylonia," 8-9, 28-29; A. Kuhrt, "Berossus' Babyloniaka and Seleucid Rule in Babylonia," in Kuhrt/Sherwin-White: 51-52, 55-56. <<28>>S. Sherwin-White, "A Greek Ostrakon from Babylon of the Early Third Century B.C.," ZPE 47 (1982) 51-70; "Seleucid Babylonia," 20-21; van der Spek, "The Babylonian City," 66-70, 72-74. <<29>>G. K. Sarkisian, "Greek Personal Names in Uruk and the Graeco- Babyloniaca Problem," Acta Antiqua 22 (1974) 495-503; van der Spek, "The Babylonian City," 60-74. <<30>>Millar, F. "The Phoenician Cities: A Case-Study of Hellenisation," Proceedings of the Cambridge Philological Association 209 (1983) 55-71; "The Problem of Hellenistic Syria," 110-33. <<31>>Hengel 1974: 1.32-35; 1980: 28. <<32>>Millar, "Problem of Hellenistic Syria," especially 111-13, 129- 31. <<33>>Ibid., 129. <<34>>Hengel 1974: 1.84-86; 1980: 118. <<35>>Millar, "Problem of Hellenistic Syria," 130. <<36>>Kuhrt/Sherwin-White: x. <<37>>Millar, "The Phoenician Cities," 67; Hengel 1974: 1.32-35. <<38>>Millar, "The Phoenician Cities," 60.

<<39>>Millar, "Problem of Hellenistic Syria," 123-24. <<40>>J. Barr, "Philo of Byblos and his `Phoenician History,'" BJRL 57 (1974-75) 17-68. <<41>>Cf. W. Peremans, "Les revolutions egyptiennes sous les Lagides," Das ptolemaische Agypten: Akten des Internationalen Symposions 27.-29. September 1976 in Berlin (ed. H. Maehler and V. M. Strocka; Mainz: Zabern, 1978) 39-50; A. B. Lloyd, "Nationalist Propaganda in Ptolemaic Egypt," Historia 31 (1982) 33-55. <<42>>W. La Barre, "Materials for a History of Studies of Crisis Cults: A Bibliographic Essay," Current Anthropology 12 (1971) 3- 44, esp. 20-22. <<43>>Cf. P. Worsley, The Trumpet Shall Sound: A Study of "Cargo" cults in Melanesia (London: Macgibbon & Kee, 1957) 23. <<44>>S. K. Eddy, The King Is Dead (Lincoln: University of Nebraska, 1961); J. J. Collins (ed.) Apocalypse: The Morphology of a Genre (Semeia 14; Atlanta: Scholars, 1979) 168-70. <<45>>Eddy, ibid.; Collins, ibid., 210. <<46>>Collins, ibid., 46-47. <<47>>A convenient edition of these letters is found in V. A. Tcherikover, A. Fuks, and M. Stern, Corpus Papyrorum Judaicarum (3 vols.; Cambridge, MA: Harvard; Jerusalem: Magnes, 1957-64) 1.115-30. <<48>>See further my chapter on the Maccabean revolt in Judaism from Cyrus to Hadrian. <<49>>See especially A. Mendelson, Philo's Jewish Identity (BJS 161; Atlanta: Scholars, 1988). <<50>>See further the discussion in chapter 5 of Judaism from Cyrus to Hadrian. ---------------------------end of article-----------------

OI MACCABAIOI

ΙΟΥ∆ΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΙΗΣΟΥ ΝΑΖΙΡΑΙΟΥ

ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΤΟΥ ΙΟΥ∆Α ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΜΑΚΕ∆ΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΩΝ ΙΟΥ∆ΑΙΩΝ

ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΜΑΚΚΑΒΑΙΟΙ

ΥΡΚΑΝΟΣ Α΄

Οι Μακκαβαίοι είναι οι απόγονοι του Ιούδα, του γιού του Ματαθία που υπήρξε ο πρώτος επαναστάτης εναντίον των Μακεδόνων. Οι απόγονοι του Ιούδα δεν κυριάρχησαν µετα τον θάνατο του πατέρα τους, εφόσον την εξουσία έλαβαν τα

νεώτερα αδερφια του Μακκαβαίου.

Οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες κατάγονται από τον Σίµωνα, τον µικρότερο αδερφό του Ιούδα του Μακκαβαίου, τον επιλεγόµενο Σαθί.

Ο Φλάβιος Ιώσηπος γράφει στο δωδέκατο βιβλίο της Αρχαιολογίας του, ότι ο Ματταθίας ήταν "υιός Ιωάννου του Συµεώνος του Ασαµωναίου, εφηµερίδος Ιώαβος, Ιεροσολυµίτης" και συνεχίζει δίνοντας τα ονόµατα των γιων του Ματταθία όπως ακριβώς είναι γραµµένα στο βιβλίο των Μακκαβαίων. Στο άλλο του βιβλίο, την "Ιστορία Ιουδαϊκού πολέµου", ο Ιώσηπος γράφει "Ματθίας υιός Ασαµωναίου των ιερέων". Αρα όλοι οι Μακκαβαίοι είναι όλοι Ασαµωναίοι αλλά οι Ασαµωναίοι δεν είναι όλοι Μακκαβαίοι.

Οι Μακκαβαίοι πολέµησαν εναντίον του Αντιόχου ∆΄ του Επιφανή, ή µάλλον σωστότερα εναντίον του αρχιερέα Ιάσονα (Ιησού), ο οποίος όπως τον κατηγορούν εξελλήνισε τελείως τους Ιουδαίους.

Οι Ιουδαίοι τον καιρό του Ιησού άφησαν τα παιδιά απερίτµητα, αµελούσαν τις θυσίες και έτρεχαν στα γυµναστήρια φορώντας το ελληνικό καπέλο, που φοράει και ο θεός Ερµής, τον λεγόµενο πέτασο. Πως λέµε σήµερα ότι τα αµερικανάκια φοράνε καπέλα του µπέηζµπολ.

"Εν ταις ηµέραις εκείναις ανέστη Ματταθίας υιός Ιωάννου του Συµεών ιερεύς των υιών Ιωαρίβ από Ιερουσαλήµ και εκάθισε εν Μωδεείν, και αυτώ υιοί πέντε, Ιωάννης ο καλούµενος Γαδδίς, Σίµων ο καλούµενος Θασί, Ιούδας ο καλούµενος Μακκαβαίος, Ελεάζαρ ο καλούµενος Αυαράν, Ιωνάθαν ο καλούµενος Απφούς, ...και ανέκραξε ο Ματταθίας εν τη πόλει φωνή µεγάλη λέγων: πας ο ζηλών τω νόµω και ιστών την διαθήκην εξελθέτω οπίσω µου, και έφυγον αυτός και οι υιοί αυτού εις τα όρη και εγκατέλειπον όσα είχον εν τη πόλει".(Μακκαβαίοι Β΄)

Ο Ιούδας ο Μακκαβαίος έδωσε το όνοµα του στην επανάσταση, γιατί µόνο κάτω από την δική του αρχηγία οι αντάρτες κατάφεραν να µπουν στην Ιερουσαλήµ, περιτέµνοντας τα παιδιά που είχαν µείνει απερίτµητα. Οι Μακκαβαίοι είναι συνδεδεµένοι µε την µεγάλη επανάσταση εναντίον του Αντιόχου.

Ο νεοτερος αδερφός, ο Ιωνάθης ανέλαβε αρχιερέας και στρατηγός µετα τον θάνατο του Ιούδα συµµαχώντας µε τον Βασιλιά της Συρίας Αλέξανδρο Ουάλα. Μετά την ήττα του και τον θάνατου του Αλεξάνδρου Ουάλα, ο νέος βασιλιάς

Τρύφωνας σκοτώνει τον Ιωνάθη και αρχιερέας ανέλαβε ο µικρότερος αδερφός ο Σίµωνας.

(Ιουδαική Αρχαιολογία ΙΓ΄,7) "Ο Σίµωνας αφού εκλέχτηκε αρχιερέας από το πλήθος, τον πρώτο χρόνο της θητείας του, ελευθέρωσε τον λαό από την κυριαρχία των Μακεδόνων, έτσι ώστε να µην χρειάζεται πια να πληρώνουν φόρο σ΄αυτούς. Τούτη η απελευθέρωση και η εξαίρεση από την φορολογία συνέβη στους Ιουδαίους το εκατοστό εβδοµηκοστό έτος του Συριακού βασιλείου, (142 π.Χ.)". Τον ίδιο καιρό, (146 π.Χ.) οι Ρωµαίοι καταστρέφουν την Κόρινθο.

Ο Σίµωνας αυτός λοιπόν ονοµαζόταν Θασί και όχι Μακκαβαίος, όπως ονοµαζόταν µόνο ο αδερφός του ο Ιούδας. Η ιστορία των Μακκαβαίων και της Μακκαβαϊκής επανάστασης τελείωσε. Ήδη ο Σίµωνας Θασί παρόλο που ήταν σύµµαχος των Ρωµαίων είχε αρχίσει σταδιακά να παίρνει αποστάσεις από τους φανατικούς Φαρισαίους. Ο Σίµων έχτισε µνηµείο από λευκό µάρµαρο για τους νεκρούς επαναστάτες κι ακόµη έχτισε για τους γονείς του και τα αδέλφια του εφτά µεγάλες πυραµίδες, µία για τον καθένα.

Μετά από εφτά χρόνια στην εξουσία, ο γαµπρός του Σίµωνα, ο Πτολεµαίος, τον κάλεσε σε ένα συµπόσιο, όπου του έστησε παγίδα και τον σκότωσε µαζι και τους γιούς του Αντίγονο και Αριστόβουλο, φυλακίζοντας την γυναίκα του. Αργότερα οι Φαρισαίοι θα κατηγορήσουν τους Ασαµωναίους επειδή η µητέρα τους ήταν όµηρος στον εχθρό και γι΄αυτό δεν είναι νόµιµοι αρχιερείς. Από το σπαθί του Πτολεµαίου ξέφυγε µόνο ο γαµπρός του, ο µικρότερος γιος του Σίµωνα, ο Ιωάννης ο Υρκανός που ανέλαβε την αρχιεροσύνη το 135 π.Χ..

Ο αδερφός του Ιούδα, ο Σίµωνας του Θασί ακολούθησε αντίθετη πολιτική και συνδιαλλάχτηκε µε τους Έλληνες. Ο Ιωνάθης, µε την συµπαράσταση του βασιλιά της Αντιόχειας Αλεξάνδρου Ουάλα, φόρεσε την πορφύρα, η οποία ήταν βασιλικό ένδυµα. ∆εν φόρεσε όµως το στέµµα.

Μισο αιώνα αργότερα ο Αριστόβουλος γιος του Αρχιερέα Υρκανού θα στεφθεί βασιλιάς µε την επωνυµία Φιλλένην.

Ο ΙΟΥ∆ΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΤΟΥ ΝΑΖΙΡΑΙΟΥ ΙΟΥ∆ΑΣ Ο ΜΑΚΚΑΒΑΙΟΣ

Ο Ιούδας ο Μακκαβαίος όπως τον φαντάστηκαν οι Ευρωπαίοι

Ο Ιούδας ο Μακκαβαίος ξεκίνησε την επανάσταση του, αφού υποστηρίχθηκε οικονοµικά από την ισχυρή συναγωγή των Ασιδαίων, οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τους Φαρισαίους. Αρχικά πολέµησε τον αρχιερέα Ιάσονα και τους Ιουδαίους οπαδούς του Αντιόχου ∆΄. Η επιτυχία του Ιούδα του Μακκαβαίου οφειλόταν όχι µόνο στην βοήθεια των Φαρισαίων αλλά και στην συµµαχία που σύναψε µε τους Ρωµαίους.

Ο Ιούδας ο Μακκαβαίος, όπως γράφει στο όγδωο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου των Μακκαβαίων "ήκουσεν το όνοµα των Ρωµαίων, ότι εισί δυνατοί ισχύι, και διηγήσαντο αυτώ τους πολέµους αυτών και τας ανδραγαθίας, άς ποιούσιν εν τοις Γαλάταις, και όσα εποίησαν εν χώρα Ισπανίας του κατακρατήσαι των µετάλλων του αργυρίου και του χρυσίου του εκεί, ..και όσοι ήκουον το όνοµα αυτών εφοβούντο από αυτών". Γι΄αυτό και "επέλεξεν ο Ιούδας τον Ευπόλεµον υιόν Ιωάννου του Ακκώς και Ιάσονα υιόν Ελεαζάρου και απέστειλεν αυτούς εις Ρώµην στήσαι αυτούς φιλίαν και συµµαχίαν και του άραι τον ζυγόν απ΄αυτών, ότι είδον την βασιλεία των Ελλήνων καταδουλουµένους τον Ισραήλ δουλεία, και επορεύθησαν εις Ρώµην".

Προφανώς οι Ρωµαίοι δεν είχαν ακόµη την δυνατότητα ή την διάθεση να επέµβουν στρατιωτικά. Του έδωσαν µόνο κάποια βοήθεια, αφού ο Ιούδας έφτιαξε τον στρατό του σύµφωνα µε τα Ρωµαϊκά πρότυπα, διορίζοντας χιλίαρχους, εκατόνταρχους, πεντηκοντάρχους και δεκάρχους.

Μετά τον Αντίοχο τον Επιφανή, που σκοτώθηκε πολεµώντας τους Πέρσες, βασίλεψε ο γιος του ο Αντίοχος Ε΄ ο Ευπάτωρ. Ο Αντίοχος πολιόρκησε τον Ιούδα τον Μακκαβαίο στα Ιεροσόλυµα. Κατέλαβε την πόλη συµφωνώντας να αφήσει τους

Ιουδαίους να ζουν σύµφωνα µε τα έθιµα τους, όπως γράφει ο Ιώσηπος.

Ο εµφύλιος πόλεµος µεταξύ των Ναζιραίων και των Φαρισαίων είχε ήδη ξεκινήσει.

Ο ΙΗΣΟΥΣ Ο ΝΑΖΙΡΑΙΟΣ

Στην παλαιά διαθήκη αναφέρεται ο Ναζιραίος Σαµσών, που έγινε γνωστός εξαιτίας της εξαπάτησης του από την ∆αλιδά. Η δύναµη των Ναζιραίων βρισκόταν στα µακριά τους µαλλιά και ήταν ανάλογη του µήκους τους. Αυτά όµως συνέβαιναν στο αρχαίο Ισραήλ.

Τους τελευταίους τρεις αιώνες προ Χριστού, τον καιρό δηλαδή της βασιλείας των Μακεδόνων, Ναζιραίους ονόµαζαν τους φιλόσοφους Ιουδαίους, εκείνους που αφιέρωναν την ζωή τους στον θεό. Οι Ναζιραίοι ζούσαν µόνοι στην έρηµο ή σε σπηλιές των βουνών, αφήνοντας µακριά µαλλιά και απέχοντας από το κρέας και το κρασί, όπως ακριβώς έκαναν και οι Έλληνες φιλόσοφοι και όχι βέβαια οι λεγόµενοι σοφιστές οι οποίοι αντιστοιχούν στους νοµοδιδασκάλους των Ιουδαίων.

Αυτοί οι Ναζιραίοι είχαν το δικό τους µέρος στην αυλή των γυναικών του ναού της Ιερουσαλήµ. Η αυλή ονοµαζόταν έτσι επειδή επιτρεπόταν να παραµένουν εκεί οι γυναίκες. Ο καθηγητής κ. Βέλας στην Εβραϊκή αρχαιολογία αναφέρει ότι η αυλή των γυναικών αποτελούσε κάποιο νεωτερισµό. Η θέση λοιπόν των Ναζιραίων στην αυλή αυτή ήταν συνήθεια των νεότερων χρόνων και όχι αρχαία. Στην αυλή αυτή εισερχόταν κανείς από την ανατολική µεγάλη αυλή, στην οποία επιτρεπόταν να µπαίνουν και οι εθνικοί

Η νοτιοδυτική γωνία της αυλής των γυναικών ονοµαζόταν αυλή των Ναζιραίων, διότι εκεί παρέµεναν κατά τον χρόνο της λατρείας οι Ναζιραίοι. Στην βόρεια πλευρά της αυλής καθόταν οι αρρωστηµένοι και οι παράλυτοι αναζητώντας θεραπεία. Εκεί κήρυττε ο Ιησούς κι εκεί είδε την γυναίκα που έριξε το δίλεπτο στο γαζοφυλάκιο, χωρίς όµως από αυτό να συνάγεται αυτόµατα ότι ο Ιησούς ήταν όντως Ναζιραίος, αν και προφανώς είχε σχέσεις µε τους Ναζιραίους.

Οι Ναζιραίοι σύχναζαν στην αυλή των γυναικών, όπως και οι Εσσαίοι γιατί περιφρονούσαν εκείνους που θεωρούσαν τους εαυτούς τους γνήσιους πιστούς. Οι Ναζιραίοι της εποχής του Χριστού θεωρούσαν τον ναό µολυσµένο από τους αµαρτωλούς Φαρισαίους. Ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος αναφέρει πως ο βασιλιάς Αγρίππας κανόνισε οι Ναζιραίοι να κουρεύονται ποιο συχνά, οµοιάζοντας έτσι στους φαλακρούς Αιγυπτίους ιερείς, την εποχή που κήρυττε ο Παύλος το ευαγγέλιο. Τότε ο ίδιος

βασιλιάς, ανάγκασε τους Λευίτες ιερείς του ναού της Ιερουσαλήµ να φορούν λευκά λινά ρούχα όπως οι Αιγύπτιοι και οι Έλληνες ιερείς.

Παρόλο που καθιερώθηκε ο Ναζωραίος ή Ναζιραίος να είναι περιτµηµένος και φανατικός δια τας Ιουδαϊκάς γραφάς, στον Ιώσηπο και στα βιβλία των Μακκαβαίων οι Ναζιραίοι περιγράφονται ως ελληνιστές Ιουδαίοι και νεωτεριστές. Οι Ναζιραίοι εκβάλλονται από τον ναό της Ιερουσαλήµ από τους Μακκαβαίους επαναστάτες, ενάµιση αιώνα πριν την γέννηση του Χριστού από τους επαναστάτες Μακκαβαίους του Ιούδα. Ο Ιησούς ο Ναζιραίος που ήταν αρχιερέας εκείνη την περίοδο διώκεται από τους Φαρισαίους οπαδούς του Μακκαβαίου Ιούδα και δεν βρίσκει πέτρα να σταθεί.

(Μακ.Α,49) «και ήνεγκαν τα ιµάτια της ιερωσύνης και τα πρωτογεννήµατα και τας δεκάτας και ήγειραν τους ναζιραίους, οί επλήρωσαν τας ηµέρας, και εβόησαν φωνή εις τον ουρανό λέγοντες, τί ποιήσωµεν τούτοις και πού αυτούς απαγάγοµεν; και τα άγια σου καταπεπάτηται και βεβήλωται και ιερείς σου εν πένθη και ταπεινώσει. και ιδού τα έθνη συνήκται εφ΄ηµάς του εξάραι ηµάς, "και µετά τούτον κατέστησεν ο Ιούδας ηγούµενους του λαού, χιλιάρχους και εκατοντάρχους και πεντηκοντάρχους και δεκάρχους".

(Μακ.Β,45) "Εκύκλωσε Ματταθίας και οι φίλοι αυτού και καθείλον τους βωµούς και περιέτεµον τα παιδάρια τα απερίτµητα, όσα εύρον εν όρίοις Ισραήλ, εν ισχύι και εδίωξαν τους υιούς της υπερηφανίας, και κατευοδώθη το έργον εν χειρί αυτών".

Οι γιοι της υπερηφάνειας δεν είναι άλλοι από τους Ναζιραίους του αρχιερέα Ιάσονα, του αρχιερέα των Ελλήνων Ιουδαίων. Μερικοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι οι Μακκαβαίοι και ο αρχιερέας Ονίας ήταν κι εκείνοι εξελληνισµένοι Ιουδαίοι που διατηρούσαν όµως τα Ιουδαϊκά έθιµα. Οι οπαδοί του Ιησού (Ιάσονα) όµως άφησαν τελείως τα Ιουδαϊκά έθιµα και ασπάστηκαν την ελληνική θρησκεία.

Οι Ιουδαίοι της Ιερουσαλήµ ασπάστηκαν τα ελληνικά ήθη και έθιµα, ίδρυσαν γυµνάσιο και εφηβείο, ακύρωσαν την συµµαχία µε την Ρώµη και αναγράφηκαν πολίτες της Αντιόχειας. Απέκτησαν έτσι ίσα δικαιώµατα µε τους Έλληνες, µιµούµενοι τους Ιουδαίους της Αιγύπτου, οι οποίοι ως Αλεξανδρινοί πολίτες ήταν ισότιµοι µε τους Έλληνες. Η περιγραφή όµως της βίβλου είναι αρκετά διαφωτιστική.

Ο Ιησούς ο Ναζιραίος εζήτησε από τον βασιλιά Αντίοχο να: "συγχωρηθή δια της εξουσίας αυτού γυµνάσιον και εφηβείον αυτώ συστήσασθαι και τους Ιεροσολύµοις Αντιοχείς

αναγράψαι. επινεύσαντος δε του βασιλέως και της αρχής κρατήσας, ευθέως επί τον Ελληνικόν χαρακτήρα του οµοφύλους µετήγε, και τα κείµενα τοις Ιουδαίοις φιλάνθρωπα βασιλικά διά Ιωάννου του πατρός Ευπολέµου, του ποιησαµένου την πρεσβείαν υπέρ φιλίας και συµµαχίας προς τους Ρωµαίους, παρώσατο και τας µεν νοµίµους καταλύων πολιτείας, παρανόµους εθισµούς εκαίνιζεν, ασέµνως γαρ υπ΄αυτήν την ακρόπολιν γυµνάσιον καθίδρυσε και τους κρατίστους των εφήβων υποτάσσων υπό πέτασον ήγεν. ην δ΄ούτως ακµή τις του Ελληνισµού και πρόσβασις αλλοφυλισµού διά την του ασεβούς και ουκ αρχιερέως Ιάσωνος υπερβάλλουσαν αναγνείαν, ώστε µηκέτι περί τας του θυσιαστηρίου λειτουργείας προθύµους είναι τους ιερείς, αλλά του µεν ναού καταφρονούντες και των θυσιών αµελούντες έσπευδον µετέχειν εν παλαίστρα παρανόµου χορηγίας µετά την του δίσκου πρόκλησιν, και τας µεν πατρώους τιµάς εν ουδενί τιθέµενοι, τας δε Ελληνικάς δόξας καλλίστας ηγούµενοι". (Μακ.Β,δ,9)

Όταν έγιναν αγώνες στην Τύρο "και του βασιλέως παρόντος, απέστειλεν Ιάσων ο µιαρός θεωρούς από των Ιεροσολύµων Αντιοχείς, όντας παρακοµίζοντας αργυρίου δραχµάς τριακοσίας εις την του Ηρακλέους θυσίαν". Ο αρχιερέας των Ιεροσολυµιτών, οι οποίοι λογαριάζονται πλέον Αντιοχείς, στέλνει χρήµατα για την θυσία του Ηρακλή, τα οποία όµως δεν χρησιµοποιήθηκαν για αγορά ζώων αλλά για την ναυπήγηση πλοίων για τον στόλο του βασιλιά.

"Και ηξίωσαν", λοιπόν "οι παρακοµίσαντες µη χρήσθαι προς θυσίαν διά το µη καθήκειν, εις ετέραν δε καταθέσθαι δαπάνην, έπεσεν ουν ταύτα δια µεν τον αποστείλαντα εις την του Ηρακλέους θυσίαν, ένεκεν δε των παρακοµιζόντων εις τα των τριήρων κατασκευάς".

Πως άραγε να χαρακτηρίσουµε εκείνους που δεν θυσιάζουν αλλά προσφέρουν χρηµατικά ποσά, όπως κάνουν οι ελληνιστές Ιουδαίοι; Μήπως αυτό δεν γίνεται και σήµερα; Αντί θυσίες και αίµατα οι πιστοί προσφέρουν τον οβολό τους. Όµως για όλα τούτα ο όπως αναφέρεται στην βίβλο (Μακ.Β,ε,8), ο Ιησούς ο Ναζιραίος καταδιώχθηκε από τους Ιουδαίους, "πόλιν εκ πόλεως φεύγων διωκόµενος υπό πάντων και στυγούµενος ως των νόµων αποστάτης και βδελυσσόµενος ως πατρίδος και πολιτών δήµιος, εις Αίγυπτον εξεβράσθη".

Από την Αίγυπτο ο αρχιερέας Ιησούς κατέφυγε στους Σπαρτιάτες εξαιτίας της φηµολογούµενης συγγένειας που είχαν οι ελληνιστές Ιουδαίοι µε τους Λακεδαιµονίους. Ο Ναζιραίος Ιησούς "επί ξένης απώλετο προς Λακεδαιµονίους αναχθείς ως διά την συγγένειαν τευξόµενος σκέπης και το πλήθος ατάφων εκρίψας απένθητος εγενήθη και κηδείας ουδ΄ ηστινοσούν ούτε

πατρώου τάφου µετέσχε".

Ο Ιάσονας είναι ο αργηχός των προπεπτωκότων Ιουδαίων, εκείνων δηλαδή που εξέπεσαν δεχόµενοι την ελληνική θρησκεία και αφήνοντας τους νόµους του Μωυσή. Μετά την νίκη του ο Μακκαβαίος επαναστάτης Ιούδας, έκανε θυσίες περί αµαρτίας στα Ιεροσόλυµα (Μακ.Β,ιβ,43) "πάνυ καλώς και αστείως πράττων υπέρ αναστάσεως διαλογιζόµενος, ει γαρ µή τους προπεπτωκότας αναστήναι προσεδώκα, περισσόν αν ην και ληρώδες υπέρ νεκρών προσεύχεσθαι". Με λίγα λόγια ο Ιούδας ο Μακκαβαίος, αστειευόµενος θυσίασε υπέρ της αναστάσεως των προπεπτωκότων Ιουδαίων, γιατί αφού δεν προσδοκούσε ότι θα αναστηνόταν ήταν περιττό και εύθυµο να εύχεται υπέρ εκείνων των νεκρών.

Ωστόσο ο Παύλος πιστεύει ότι θα γίνει ανάσταση νεκρών δικαίων και αδίκων. (Πραξεις-14,15) Ο Ιούδας είτε κορόιδευε την πίστη των Ελλήνων στην ανάσταση, είτε πίστευε όπως µερικοί Φαρισαίοι ότι η ανάσταση άξιζε µόνο στους "µετ΄ ευσεβείας κοιµωµένοις Ιουδαίους", και όχι φυσικά στους προπεπτωκότας. Γι΄αυτό θυσίασε έτσι απλώς προς εξιλασµό, για να διώξει δηλαδή την αµαρτία από την πόλη.

Ο Ιάσονας λοιπόν, ο αρχιερέας των Ελλήνων απορρίπτει τα Ιουδαϊκά έθιµα της περιτοµής και της αποχής από το χοιρινό, δεν θυσιάζει αίµα στο βωµό και πιστεύει στην ανάσταση. Τον όνοµα όµως του Ιάσων είναι Ιησούς και οι οπαδοί του ονοµάζονται Ναζιραίοι. Σε αυτούς αναφέρεται ο Αντίοχος γράφοντας: (Μακ.Β.Θ,19) "τοις χρηστοίς Ιουδαίοις τοις πολίταις πολλά χαίρειν και υγιαίνειν και εύ πράττειν βασιλεύς και στρατηγός Αντίοχος".

Φυσικά οι πατέρες χριστιανοί του τρίτου αιώνα θεωρούν ότι το όνοµα του Ιησού Χριστού δεν έχει καµία σχέση µε τον Ιησού τον Ναζιραίο αλλά µόνο µε τον Ιησού του Ναυή, ο οποίος και ανέλαβε την αρχηγία µετά τον θάνατο του Μωυσή.

Ιούδας Μακκαβαίος

Ο Αντίoχος ∆΄ θεώρησε σκόπιµο και απαραίτητο για το ενδεχόµενο µελλοντικών επιχειρήσεων κατά της Αιγύπτου αλλά και για την εσωτερική ασφάλεια του κράτους του να αποκλείσει κάθε δυνατότητα αναβίωσης της ιουδαϊκής αντίδρασης εξαλείφοντας την ιδιοτυπία του ιουδαϊκού λαού µε τον πλήρη εξελληνισµό του. Αυτό βέβαια προκάλεσε νέες αντιδράσεις ιδιαίτερα στους κύκλους των νοµοδιδασκάλων και των ιερέων, που κατέφυγαν στην ύπαιθρο και οργάνωσαν εκεί την αντίσταση του αγροτικού πληθυσµού.

Επικεφαλής της επανάστασης τέθηκε ο ιερέας Ματταθίας και µετά το θάνατό του το 166/5 π.Χ. , οι γιοι του και ιδιαίτερα ο Ιούδας ο επιλεγόµενος Μακκαβαίος.

Ο Αντίοχος ∆΄ που ήταν απασχοληµένος µε τις προετοιµασίες της µεγάλης εκστρατείας του στην Ανατολή, απέτυχε, παρά τις αλλεπάλληλες αποστολές ισχυρών στρατευµάτων, να συντρίψει τους επαναστάτες και τελικά υποχρεώθηκε να δεχτεί κάποιο συµβιβασµό και να ανακαλέσει τα τελευταία µέτρα.

Ο Ιούδας όµως αποφάσισε να συνεχίσει τον αγώνα και το χειµώνα του 164/3 π.Χ. επιτέθηκε στα Ιεροσόλυµα, κατέλαβε την πόλη εκτός από την Άκρα, και αποκατέστησε την πατροπαράδοτη λατρεία στο Ιερό. Ο επίτροπος του ανήλικου Αντιόχου Ε΄ Ευπάτορος Λυσίας- ο Αντίοχος ∆΄ είχε στο µεταξύ πεθάνει- έσπευσε να βοηθήσει την πολιορκούµενη φρουρά της Άκρας. Αν και έφερε σε δύσκολη θέση τον Ιούδα τελικά αναγκάστηκε εξαιτίας αυλικών δολοπλοκιών να συνάψει ειρήνη για να επιστρέψει στην Αντιόχεια. Έτσι στο όνοµα του νέου βασιλέως εκδόθηκε διάταγµα που όριζε την αποκατάσταση του Μωσαϊκού νόµου και της πατροπαράδοτης θρησκείας. Ο ιουδαϊκός λαός παρά τη διατήρηση της σελευκιδικής φρουράς στην Άκρα και το διορισµό του ελληνόφιλου Αλκίµου ως αρχιερέως στη θέση του Μενελάου που εκτελέστηκε, έµεινε προσωρινά τουλάχιστον ικανοποιηµένος από την ειρήνη.

Το τέλος του Αντίοχου ∆΄: Αποφεύγοντας να έρθει σε σύγκρουση µε τους Πάρθους υποχώρησε στην Ελυµαϊδα . Εκεί επιχείρησε λόγω των οικονοµικών προβληµάτων να συλήσει πλούσιο τοπικό ναό. Οι Ελυµαίοι όµως µε στρατό αξιόλογο και έντονη διάθεση ανεξαρτησίας ήταν αναµενόµενο να αντισταθούν στα σχέδια του Αντιόχου που προτίµησε να υποχωρήσει στις Γάβες της Περσίδος. Εκεί ασθένησε και πέθανε (Νοέµβριος ή ∆εκέµβριος πιθανότατα του 164π.Χ.) Πριν το θάνατό του όρισε ως επίτροπο της βασιλείας, ώσπου να ενηλικιωθεί ο µικρός Αντίοχος Ε΄, το Φίλιππο σε αντικατάσταση του Λυσία.

Στην Ιουδαία, σύµφωνα µε τον ειρηνικό διακανονισµό που επιτεύχθηκε το 163π.Χ., ο ελληνόφιλος Άλκιµος (Ελιακείµ) γινόταν αρχιερεύς και η σελευκιδική φρουρά παρέµενε στην Άκρα. Γι' αυτό οι οπαδοί του Ιούδα Μακκαβαίου, παρά την ανακούφιση που αισθάνθηκε η µεγάλη πλειονότητα των Ιουδαίων από την κατάπαυση του πολέµου εξακολούθησαν να απαιτούν πλήρη εκκαθάριση της κατάστασης και έκαµαν σχετικό διάβηµα στο νέο βασιλέα ∆ηµήτριο Α΄. Από την άλλη πλευρά όµως πολλοί Ιουδαίοι που είχαν εξελληνιστεί µε επικεφαλής τον Άλκιµο κατέφυγαν επίσης στην Αντιόχεια ζητώντας από τον βασιλέα να θέσει τέρµα στη δραστηριότητα του Ιούδα που κατεδίωκε και φόνευε τους αντιπάλους του ίσως µάλιστα και µε την ενθάρρυνση της Ρώµης.

Ο ∆ηµήτριος έστειλε για να αντιµετωπίσει την κατάσταση τον συνεργάτη του Βακχίδη για να επιβάλλει την εφαρµογή της ειρήνης. Η προσπάθειά του δεν είχε αποτέλεσµα και ο πόλεµος επαναλήφθηκε. Ο ∆ηµήτριος έστειλε τότε στην Ιουδαία το στρατηγό Νικάνωρα µε µεγάλη στρατιωτική δύναµη. Ο Νικάνωρ προτίµησε να διαπραγµατευτεί µε τον Ιούδα Μακκαβαίο, αλλά ο Άλκιµος που φοβόταν ότι θα έχανε την αρχιεροσύνη κατόρθωσε µε την επιρροή του να

οδηγήσει σε ναυάγιο της διαπραγµατεύσεις, µε αποτέλεσµα την επανάληψη των εχθροπραξιών. Ο Νικάνωρ φονεύθηκε την 13 του Αδαρ µπροστά στην Ωραία πύλη του ναού της Ιερουσαλήµ, που ονοµαζόταν έκτοτε πύλη του Νικάνορα. ( άνοιξη του 160 π.Χ.)

Ύστερα απ' αυτή την ήττα νέες σελευκιδικές δυνάµεις στάλθηκαν στην Ιουδαία από τον Βακχίδη. Ο Ιούδας φονεύθηκε ( 160 π.Χ) και ο αδερφός του Ιωνάθαν κατέφυγε µε οπαδούς του στην έρηµο.

Ο Ελεάζαρος και οι επτά παίδες Μακκαβαίοι

Ο Ιώσηπος γράφοντας την ιστορία του Ιουδαϊκού λαού, αναφέρεται στους Ασαµωναίους βασιλιάδες της Ιερουσαλήµ, τον Αλέξανδρο, τον Αριστόβουλο, τον Αντίγονο και την βασίλισσα Μαρία. Η ελληνική βίβλος των Ο΄ περιγράφει τα κατορθώµατα των Μακκαβαίων εναντίον του βασιλιά των Ελλήνων χωρίς να αναφέρει έστω την αρχή της βασιλείας των Ασαµωναίων, την οποία έφερε η επανάσταση τους.

Σήµερα η εκκλησία µας γιορτάζει, όχι τους χρηστούς Ναζιραίους του Ιησού, που εσφάγησαν για την πίστη τους στην ανάσταση και την θέληση τους ν΄απορρίψουν τα Ιουδαϊκά έθιµα, ούτε φυσικά τους ελληνιστές Ασαµωναίους, αλλά τους Μακκαβαίους επαναστάτες που εσφάγησαν από τον Αντίοχο για την πίστη τους στην περιτοµή και την αποχή από το χοιρινό.

Όπως αναφέρει το τέταρτο βιβλίο των Μακκαβαίων, ο Εβραίος Ελεάζαρ, οι µαθητές του και η µητέρα τους Σολοµωνή θανατώθηκαν προτιµώντας να πεθάνουν παρά να φάνε χοιρινό κρέας.

(Μακ. ∆.ε,1) Προκαθίσας ο τύραννος Αντίοχος επί τινός υψηλού τόπου και των στρατευµάτων αυτώ ενόπλων κυκλόθεν παρεστηκότων, παρεκέλευε τοις δορυφόροις ενα έκαστον των Εβραίων επισπάσθαι, και κρεών υείων (χοιρινών) και ειδωλοθύτων αναγκάζειν απογεύεσθαι, ει δε τινές µή θελήσειαν µιαροφαγήσαι, τούτους τροχισθέντας ανερείναι. πολλών δε συναρπασθέντων εις πρώτος εκ της αγέλης Εβραίος ονόµατι Ελεάζαρος, το γένος ιερεύς, την επιστήµην νοµικός, και την ηλικίαν προήκων και πολοίς περί τον τύραννον διά την ηλικία γνώριµος παρήχθη πλησίον αυτού.

Όταν λοιπόν έφτασε µπροστά στον βασιλιά ο γέροντας Ελεάζαρος, ο βασιλιάς Αντίοχος του είπε ότι σεβόταν την ηλικία του και τον συµβούλευσε να φάει χοιρινό (ύειο) κρέας για να σώσει την ζωή του, αφού η φύση χάρισε στον άνθρωπο την τροφή αυτή και είναι ανόητο να ντρέπεται να την απολαύσει και άδικο να αποστρέφεται όσα η φύση χαρίζει. "δια γαρ της φύσεως κεχαρισµένης καλλίστην την τούδε του ζώου σαρκοφαγίαν βδελύττη; και γαρ ανόητον τούτο δοκεί, το µή απολαύειν των χωρίς ονείδους ηδέων, και άδικον

αποστρέφεσθαι τας της φύσεως χάριτας"

Ο Ελεάζαρος όµως αρνήθηκε λέγοντας: "ου δέ µιανείς µου το σεµνόν γήρως στόµα ουδέ νοµίµου βίου ηλικίαν", και αρνούµενος να προδώσει τα πατρώα έθιµα πέθανε µαρτυρικά όπως η Σολωµονή και τα πέντε παιδιά της.

Πως όµως θεωρούνται ετούτοι µάρτυρες του Χριστού και όχι οι Ναζιραίοι, οι µαθητές του Ιησού είναι πολύ περίεργο. Άλλωστε ο ίδιος ο Παύλος στην προς Τιµόθεον πρώτη επιστολή του επαναλαµβάνει ακριβώς τα λόγια του Μακεδόνα βασιλιά Αντιόχου γράφοντας: (Προς Τιµόθ.4:1) "Το δε πνεύµα ρητώς λέγει οτι εν υστέροις καιροίς αποστήσονταί τινές της πίστεως, προσέχοντες πνεύµασιν πλάνοις και διδασκαλίαις δαιµονίων, εν υποκρίσει ψευδολόγων, κεκαυστηριασµένων την ιδίαν συνείδησιν, κωλυόντων γαµείν, απέχεσθαι βρωµάτων τα οποία ο θεός έκτισεν εις µετάληψιν µετά ευχαριστίας τοις πιστοίς και επεγνωκόσι την αλήθειαν. οτι παν κτίσµα θεού καλόν, και ουδέν απόβλητον µετά ευχαριστίας λαµβανόµενον, αγιάζεται γαρ δια λόγου θεού και εντεύξεως".

Η χριστιανική εκκλησία καταδίωξε τους Έλληνες µάρτυρες του Χριστού αν και στα συναξάρια αναφέρονται αναλυτικώς τα µαρτύρια τους, µόνο και µόνο επειδή είχαν τα ελληνικά ονόµατα, Βάκχος, ∆ίας, Απόλλων, Ερµής. Απαγόρευσε µάλιστα οι Έλληνες να λαµβάνουν τα ονόµατα των πατέρων τους, αν και αυτά τα ονόµατα έχουν αγιασθεί από το αίµα των οµώνυµων µαρτύρων. Θεωρεί όµως χριστιανούς τους Μακκαβαίους που µαρτύρησαν, αρνούµενοι να φάνε µία µπριζόλα, για να σώσουν την ζωή των χοίρων.

Αυτοί οι Μακκαβαίοι αγιογραφούνται σήµερα κρατώντας σταυρούς στα χέρια τους. Αυτοί οι πιστοί Εβραίοι Μακκαβαίοι όµως, σίγουρα θα θανάτωναν τον Σωτήρα Χριστό αν µάθαιναν ότι ελλήνιζε όπως ο αρχιερέας Ιάσονας, και εργαζόταν το Σάββατο και περιφρονούσε γενικά τον Μωσαϊκό νόµο. Αν µάλιστα τον αποκαλούσαν Ναζιραίο σίγουρα θα εννοούσαν τον αιρετικό φιλέλληνα αλητήριο και αποστάτη των νόµων. Σοφός λοιπόν ο λόγος του Παύλου για τους ύστερους καιρούς των ερχόµενων ψευδολόγων.

Οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες ήταν αρκετά φιλέλληνες για να γίνουν αποδεχτοί από τους περιτµηµένους Ιουδαίους. Όλοι οι µελετητές της Ιουδαϊκής ιστορίας σταµατούν στους αρχαίους βασιλιάδες ∆αυίδ και Σολοµώντα, αγνοώντας προκλητικά τους τελευταίους βασιλιάδες της Ιουδαίας.

Οι Ασαµωναίοι ήταν Χριστιανοί, δηλαδή ελληνιστές Ιουδαίοι βασιλιάδες. Ήταν αντίπαλοι των Φαρισαίων και των Ρωµαίων, όπως και ο Ιησούς των ευαγγελίων. Κυβέρνησαν ως βασιλιάδες και ιερείς µαζί, σύµφωνα µε τα πρότυπα των Μακεδόνων βασιλιάδων, και µόνο οι Ρωµαίοι σε συµµαχία µε τον Ηρώδη και τους Φαρισαίους, κατάφεραν τελικά να τους εξοντώσουν.

Ο Ευσέβιος της Καισαρείας στην εκκλησιαστική του ιστορία προσπαθεί να µας πείσει ότι οι Χριστιανοί δεν είναι νέο έθνος αλλά κατάγονται από τους αρχαίους Εβραίους.

Ισχυρίζεται ότι "αν κανείς χαρακτηρίσει όλους εκείνους, τους µαρτυρηµένους δια την δικαιοσύνην, από τον Αβραάµ προς τα άνω µέχρι του πρώτου ανθρώπου, ως Χριστιανούς εις τα έργα, αν και όχι εις το όνοµα, δεν θα πέση έξω από την αλήθειαν. ∆ιότι εκείνο το οποίον θέλει να δηλώσει το όνοµα, ότι δηλαδή ο Χριστιανός πρέπει δια της γνώσεως και διδασκαλίας του Χριστού να διαπρέπει εις σωφροσύνη και δικαιοσύνη, αυτό εφρόντισαν εκείνοι να αποκτήσουν εις το ακέραιον όχι χειρότερα από εµάς. Αυτοί λοιπόν δεν ενδιεφέρεντο δια την περιτοµήν του σώµατος, όπως ούτε εµείς, αλλ΄ούτε δια την αποφυγή των τάδε τροφών και την διάκριση των άλλων πράγµατα τα οποία πρώτος εις την σειράν παρέδωσε ο Μωυσής όπως ούτε οι σηµερινοί Χριστιανοί». (Ευσέβιος Εκκλ. Ιστορία Α,4,2-6)

Όλοι από τον Αβραάµ και πάνω σύµφωνα µε τον Ευσέβιο είναι Χριστιανοί αν και δεν καλούνται έτσι, επειδή δεν έκαναν περιτοµή και κατανοούσαν συµβολικώς τα Ιουδαϊκά έθιµα τα οποία παρέδωσε ο Μωυσής. Άρα Χριστιανοί λέγονται εκείνοι που δεν ακολουθούν τα Ιουδαϊκά έθιµα. Τα παιδιά του Αβραάµ δεν είναι Χριστιανοί αλλά έγιναν αργότερα ακολουθώντας την διδασκαλία του Χριστού

εγκαταλείποντας τους Μωσαϊκούς νόµους.

Οι Ναζιραίοι του αρχιερέα Ιάσονα (Ιησού), τον οποίο καταδίωξαν οι Μακκαβαίοι, σύµφωνα µε τον Ευσέβιο έπρεπε να ονοµάζονται Χριστιανοί αφού είχαν αφήσει τα Ιουδαϊκά έθιµα όπως πληροφορούµαστε από την βίβλο των Ο΄. Έτσι αν κάποιοι έπρεπε να θεωρηθούν Χριστιανοί και πρόδροµοι του Χριστού, ετούτοι είναι οι ελληνιστές Ιουδαίοι του αρχιερέα Ιησού και οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες και όχι οι περιτµηµένοι Ιουδαίοι, οι αντίπαλοι των ελληνιστών. Ο Ευσέβιος έπρεπε να γράψει ότι όλοι οι πιστοί των Ναζιραίων, και ο λαός των ελληνιστών Ιουδαίων από τους Μακκαβαίους και µετά ήταν κατ΄ουσίαν Χριστιανοί, αν όχι κατ΄όνοµα.

Ο Χριστιανός µάρτυρας Άγιος Ιγνάτιος ξεκαθαρίζει στις επιστολές του πως οι περιτµηµένοι Ιουδαίοι πίστευσαν στον Χριστιανισµό και όχι οι απερίτµητοι Χριστιανοί στον Ιουδαϊσµό.

Στους εν Μαγνησιαι ο Ιγνάτιος γράφει ότι "άτοπον εστίν ουν Χριστόν λαλείν και ιουδαϊζειν, ο γαρ χριστιανισµός ουκ εις ιουδαισµόν επίστευσεν, αλλ΄ ιουδαϊσµός εις χριστιανισµόν, ω πάσα γλώσσα πιστεύσασα εις Θεόν συνήχθη".

Στους Φιλαδελφείς παραγγέλει "εάν δε τις ιουδαϊσµόν ερµηνεύει υµίν, µην ακούετε αυτού, άµεινον γαρ ετσίν παρά ανδρός περιτοµήν έχοντος χριστιανισµόν ακούειν ή παρά ακροβύστου ιουδαϊσµόν, ..Ει γαρ και κατά σάρκα µε τινές ηθέλησαν πλανήσαι, αλλά το πνεύµα ου πλανάται, από Θεού ον".

Ο αρχιερέας Ιωάννης Υρκανός A' (135-104)

Νόµισµα του Ιωάννη Υρκανού Α΄

Ο Ιωάννης ο Υρκανός ήταν γιος του Σίµωνα, του τελευταίου από τα αδέρφια του Ιούδα του Μακκαβαίου. Κατάφερε να κρατήσει την Ιερουσαλήµ επί τριανταπέντε χρόνια, ενώ γύρω του οι Μακεδόνες βασιλιάδες αλληλοσκοτωνόταν. Ο Ιωάννης ήταν ο µακροβιότερος αρχιερέας που προήλθε από την επανάσταση των Μακκαβαίων και αυτό οφείλετε στο ότι σύναψε σχέσεις µε τους ελληνιστές Ιουδαίους και κυβέρνησε σαν βασιλιάς την χώρα. Ο Φλάβιος Ιώσηπος τον κατηγορεί πως άνοιξε τον τάφο του ∆αυίδ κι έτσι εξοικονόµησε αρκετά χρήµατα για να καλύψει τα στρατιωτικά έξοδα. Ο Υρκανός αναγκάστηκε να αντιµετωπίσει τους Ιουδαίους οι οποίοι µόλις ελευθερώθηκαν από τους Σελευκίδες άρχισαν να επαναστατούν εναντίον εκείνου που υποτίθεται ότι τους είχε ελευθερώσει από την εξουσία των Ελλήνων. "Ιδιαίτερα εχθρικοί απέναντι του ήταν οι Φαρισαίοι. Τόσο µεγάλη είναι η επιρροή τους στις µάζες ώστε ακόµη και όταν µιλούν εναντίον βασιλιά ή αρχιερέα, γίνονται αµέσως πιστευτοί. Ο Υρκανός υπήρξε µαθητής τους, και τον αγαπούσαν πολύ. Κάποτε όµως τον κατηγόρησαν ότι δεν έπρεπε να είναι ιερέας γιατί η µητέρα του ήταν αιχµάλωτη στη διάρκεια της βασιλείας του Αντιόχου του Επιφανή. Τότε κάποιος Ιωννάθης από την αίρεση των Σαδδουκαίων που έχουν ενάντιες απόψεις από αυτές των Φαρισαίων, του είπε ότι όλοι οι Φαρισαίοι είχαν συνεννοηθεί να τον κατηγορήσουν. Έτσι ο Ιωάννης άλλαξε στρατόπεδο και ακολούθησε τους Σαδδουκαίους". Αυτά ιστορεί ο Ιώσηπος, θέλοντας προφανώς να κρύψει την αλήθεια. Τα ζητήµατα που διαφωνούσαν οι Ιουδαίοι ήταν πάντα σχετικά µε τα έθιµα και την σχέση τους µε τους Έλληνες. Οι Σαδδουκαίοι τους οποίους συνήθως κατηγορεί ο Φαρισαίος Ιώσηπος ήταν η φιλελληνική µερίδα των Ιουδαίων. Ο Ιωάννης συντάχθηκε µε τους ελληνιστές

αφήνοντας τους Φαρισαίους. Ο Ιώσηπος όµως θεωρεί ότι οι διαφορές τους ήταν µόνο ιδεολογικές. ∆ιαβάστε πως περιγράφει τις αιρέσεις της εκείνης της εποχής. "Εκείνη την εποχή στην Ιουδαία υπήρχαν τρεις αιρέσεις. Οι Φαρισαίοι που πίστευαν ότι κάποια και όχι όλα είναι αποτέλεσµα της ειµαρµένης ενώ κάποια εξαρτώνται από εµάς, οι Εσσηνοί που πίστευαν ότι όλα εξαρτώνται από την ειµαρµένη και οι Σαδδουκαίοι που πίστευαν ότι όλα εξαρτώνται από το χέρι µας, ώστε εµείς οι ίδιοι είµαστε υπεύθυνοι για τα αγαθά µας και υποφέρουµε τα χειρότερα από την αβουλία µας". Οι Φαρισαίοι ήθελαν πάντα να κυβερνούν εκείνοι τον λαό, σύµφωνα µε την επιθυµία τους αλλά και σύµφωνα µε την θεϊκή προσταγή, οι Εσσαίοι µόνο σύµφωνα µε την θεϊκή προσταγή, ενώ οι Σαδδουκαίοι δεν ανακάτευαν τον θεό στα πολιτικά και τα κοινωνικά ζητήµατα. Οι Φαρισαίοι θέλοντας να διατηρήσουν ένα µέρος τουλάχιστον της εξουσίας, αφού έβλεπαν τον Ιωάννη µε τους γιους του να ενδυναµώνετε τόσο ώστε να µην χρειάζεται πλέον την βοήθεια τους, του πρότειναν να αναλάβει την διοίκηση αλλά να αφήσει την ιεροσύνη µε το πρόσχηµα ότι η µητέρα του ήταν αιχµάλωτη. (Πρόσχηµα διότι εννούσαν ότι η µητέρα του ήταν ελληνίδα). Η κατηγορία όµως αυτή, έµµεσα απευθύνεται και σε όλους τους Ασαµωναίους που διετέλεσαν βασιλείς και αρχιερείς. Είναι γεγονός ότι δεν γνωρίζουµε τι ακριβώς συνέβη και τι προκάλεσε αυτή την µεγάλη αλλαγή. Πέρα όµως από τις πολιτικές καταστάσεις είναι σίγουρο ότι η άνθιση της φιλοσοφικής αίρεσης του Επίκουρου συνέβαλε στην διαµόρφωση των Σαδδουκαίων. Οι Επικούρειοι φιλόσοφοι, αντίθετα µε τους Στωικούς και τους Πλατωνικούς δεν πιστεύουν στην Μοίρα και την Θεία Πρόνοια. Όπως λέει ο Ιώσηπος για τους Σαδδουκαίους, πιστεύουν στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου.

"Παρότι προέρχονται από την "αντίσταση", οι Ασαµωναίοι αρχιερείς και βασιλιάδες, απόγονοι των Μακκαβαίων, νιώθοντας τον ελληνορωµαϊκό κόσµο να κυκλώνει και να πιέζει από όλες τις µεριές την µικρή τους κοινότητα, σκέφτηκαν ότι ήταν πιο έξυπνο να συνάψουν σχέσεις µαζί τους, χωρίς όµως να κάνουν καµία παραχώρηση", γράφει ο Ντανιέλ Ροπς στο βιβλίο για την καθηµερινή ζωή στην Παλαιστίνη. Αυτό όµως είναι το όνειρο κάθε ευσεβή Ιουδαίου συγγραφέα και όχι η πραγµατικότητα. Και βέβαια ήταν πιο έξυπνο να συνάψουν σχέσεις µε τους Έλληνες χωρίς να κάνουν ούτε µία παραχώρηση, αλλά η αλήθεια είναι ότι επρόκειτο περί προσχώρησης στον ελληνικό πολιτισµό. Αυτό το γεγονός ο Φλάβιος Ιώσηπος και πολλοί σύγχρονοι ιστορικοί δεν µπορούν να το αποδεχτούν ακόµη κι αν αποδεικνύεται τελικά από τα

ευρήµατα των ανασκαφών.

Πάντως τα παιδιά του Ιωάννη ονοµάζονται Αριστόβουλος, Αντίγονος και Αλέξανδρος, εφόσον είχε παντρευτεί ελληνίδα πριγκίπισσα. Η παραµονή του Ιωάννη στην εξουσία επί τριανταπέντε χρόνια δεν οφείλετε στην δύναµη των επαναστατών και των Φαρισαίων αλλά στην συµµαχία του µε την αριστοκρατική τάξη των Ελληνιστών Σαδδουκαίων. Γι΄ αυτό ο Φαρισαίος Ιώσηπος φροντίζει να τον κατηγορήσει ότι άνοιξε τον τάφο του ∆αυίδ, γεγονός που είναι η µεγαλύτερη κατηγορία εναντίον Ιουδαίου βασιλιά. "Ο Ιωάννης ο Υρκανός αποχώρησε από τους Φαρισαίους και συντάχθηκε µε το κόµµα των Σαδδουκαίων, καταργώντας τους κανονισµούς που είχαν θεσπίσει οι Φαρισαίοι και µάλιστα τιµωρούσε όσους τους ακολουθούσαν". Οι Φαρισαίοι λέει ο Ιώσηπος παρέδωσαν στον λαό κάποιους κανόνες που είχαν παραδοθεί από τους πατέρες αλλά που δεν αναφερόταν από τον Μωυσή και γι΄αυτό οι Σαδδουκαίοι τους απέρριπταν. Οι νέοι ετούτοι κανόνες προέρχονται από τον καιρό της Περσικής κυριαρχίας και είναι γραµµένοι στην αραµαϊκή γλώσσα. Βέβαια ο Ιησούς Χριστός λέει στο ευαγγέλιο του Ιωάννη ότι ακόµη και η περιτοµή δεν είναι από το νόµο του Μωυσή αλλά από τους πατέρες. Ο Ιωάννης πολέµησε πάντως τους υποκριτάς Φαρισαίους, έσβησε την επανάσταση τους και κυβέρνησε σαν ελληνιστής αρχιερέας επί τριανταπέντε χρόνια.

ΟΙ ΑΣΑΜΩΝΑΙΟΙ ΒΑΣΙΛΙΑ∆ΕΣ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

Νόµισµα του Αλεξάνδρου Ιαναίου µε το χαρακτηριστικό Μακεδονικό οκτάκτινο

αστέρι.

ΤΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ∆ΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΑΣΑΜΩΝΑΙΩΝ

Αριστόβουλος Φιλλέλην

Αλέξανδρος Ιαναίος

Αλεξάνδρα Σελήνη

Αριστόβουλος Β΄

Αλέξανδρος Β΄

Αντίγονος Α΄

Ο Μεγας Ηρώδης και Αριστόβουλος Γ'

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες της Ιερουσαλήµ αποτελούν τον χαµένο κρίκο της Χριστιανικής ιστορίας. Βασίλεψαν στην Ιουδαία τον τελευταίο αιώνα προ Χριστού και εξοντώθηκαν από τον Μεγάλο Ηρώδη και τους συµµάχους του, τους Φαρισαίους. Η Αγία Γραφή αναφέρει όλα τα σηµαντικα περιστατικά της Ιουδαϊκής ιστορίας. Αναφέρει η βίβλος, τον ∆αβίδ και τον Σολοµώντα, την εξορία και την επάνοδο στην Ιερουσαλήµ επί Κύρου Βασιλέα Περσών, την βασιλεία των Ελλήνων και την επανάσταση των Μακκαβαίων εναντίον του Αντιόχου Επιφανή. Έπειτα στην καινή ∆ιαθήκη αναφέρεται η βασιλεία του Ηρώδη και των απογόνων του. Η Αγία Γραφή, ενώ αναφέρει τους Μακκαβαίους και τους Ηρωδιανούς, δεν αναφέρει τους βασιλιάδες που προήλθαν από τους Μακκαβαίους και καταδιώχθηκαν από τους Ηρωδιανούς

!!!

Οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες ήταν αρκετά φιλέλληνες για να γίνουν αποδεχτοί στην νέα ανθελληνική χριστιανική ιστορία. Όλοι οι µελετητές της Ιουδαϊκής και Χριστιανικής ιστορίας σταµατούν στους αρχαίους βασιλιάδες ∆αυίδ και Σολοµώντα, αγνοώντας προκλητικά τους τελευταίους βασιλιάδες της Ιουδαίας.

"Παρότι προέρχονται από την "αντίσταση", οι Ασαµωναίοι αρχιερείς και βασιλιάδες, απόγονοι των Μακκαβαίων, νιώθοντας τον ελληνορωµαϊκό κόσµο να κυκλώνει και να πιέζει από όλες τις µεριές την µικρή τους κοινότητα, σκέφτηκαν ότι ήταν πιο έξυπνο να συνάψουν σχέσεις µαζί τους, χωρίς όµως να κάνουν καµία παραχώρηση", γράφει ο Ντανιέλ Ροπς στο βιβλίο για την καθηµερινή ζωή στην Παλαιστίνη. Αυτό όµως είναι το όνειρο κάθε ευσεβή Ιουδαίου συγγραφέα και όχι η πραγµατικότητα. Και βέβαια ήταν πιο έξυπνο να συνάψουν σχέσεις µε τους Έλληνες χωρίς να κάνουν ούτε µία παραχώρηση, αλλά η αλήθεια είναι ότι επρόκειτο περί προσχώρησης στον ελληνικό πολιτισµό. Αυτό το γεγονός ο Φλάβιος Ιώσηπος και πολλοί σύγχρονοι ιστορικοί δεν µπορούν να το αποδεχτούν ακόµη κι αν αποδεικνύεται τελικά από τα ευρήµατα των ανασκαφών.

Οι κατακτήσεις των Ασαµωναίων είχαν δηµιουργήσει τον καιρό του

Αλεξάνδρου Ιαναίου ένα ισχυρό ελληνιστικό βασίλειο.

Tα παιδιά του Ιωάννη Υρκανου Α΄ ονοµάζονται Αριστόβουλος, Αντίγονος και Αλέξανδρος. Η παραµονή του Ιωάννη στην εξουσία επί τριανταπέντε χρόνια δεν οφείλετε στην δύναµη των επαναστατών και των Φαρισαίων αλλά στην συµµαχία του µε την αριστοκρατική τάξη των Ελληνιστών Σαδδουκαίων. Γι΄ αυτό ο Φαρισαίος Ιώσηπος φροντίζει να τον κατηγορήσει ότι άνοιξε τον τάφο του ∆αυίδ, γεγονός που είναι η µεγαλύτερη κατηγορία εναντίον Ιουδαίου βασιλιά.

"Ο Ιωάννης ο Υρκανός αποχώρησε από τους Φαρισαίους και συντάχθηκε µε το κόµµα των Σαδδουκαίων, καταργώντας τους κανονισµούς που είχαν θεσπίσει οι Φαρισαίοι και µάλιστα τιµωρούσε

όσους τους ακολουθούσαν".

Οι Φαρισαίοι λέει ο Ιώσηπος παρέδωσαν στον λαό κάποιους κανόνες που είχαν παραδοθεί από τους πατέρες αλλά που δεν αναφερόταν από τον Μωυσή και γι΄αυτό οι Σαδδουκαίοι τους απέρριπταν. Οι νέοι ετούτοι κανόνες προέρχονται από τον καιρό της Περσικής κυριαρχίας και είναι γραµµένοι στην αραµαϊκή γλώσσα. Βέβαια ο Ιησούς Χριστός λέει στο ευαγγέλιο του Ιωάννη ότι ακόµη και η περιτοµή δεν είναι από το νόµο του Μωυσή αλλά από τους πατέρες. Ο Ιωάννης πολέµησε πάντως τους υποκριτάς Φαρισαίους, έσβησε την επανάσταση τους και κυβέρνησε σαν ελληνιστής αρχιερέας επί τριανταπέντε χρόνια.

ΤΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ∆ΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΑΣΑΜΩΝΑΙΩΝ

Ο βασιλιάς Αριστόβουλος Ιούδας Α΄ (104-103)

Κ. ΚΑΒΑΦΗΣ

Φιλέλλην

Την χάραξι φρόντισε τεχνικά να γίνει. Έκφρασις σοβαρή και µεγαλοπρεπής. Το διάδηµα καλλίτερα µάλλον στενό· εκείνα τα φαρδιά των Πάρθων δεν µε αρέσουν. Η επιγραφή, ως σύνηθες, ελληνικά· όχ' υπερβολική, όχι ποµπώδης- µην τα παρεξηγήσει ο ανθύπατος που όλο σκαλίζει και µηνά στην Pώµη - αλλ' όµως βέβαια τιµητική. Κάτι πολύ εκλεκτό απ' το άλλο µέρος· κανένας δισκοβόλος έφηβος ωραίος. Προ πάντων σε συστήνω να κυττάξεις (Σιθάσπη, προς θεού, να µη λησµονηθεί) µετά το Βασιλεύς και το Σωτήρ, να χαραχθεί µε γράµµατα κοµψά, Φιλέλλην. Και τώρα µη µε αρχίζεις ευφυολογίες, τα "Πού οι Έλληνες;" και "Πού τα Ελληνικά πίσω απ' τον Ζάγρο εδώ, από τα Φράατα πέρα". Τόσοι και τόσοι βαρβαρότεροί µας άλλοι αφού το γράφουν, θα το γράψουµε κ' εµείς. Και τέλος µη ξεχνάς που ενίοτε µας έρχοντ' από την Συρία σοφισταί, και στιχοπλόκοι, κι άλλοι µαταιόσπουδοι. Ώστε ανελλήνιστοι δεν είµεθα, θαρρώ.

Μετά τον θάνατο του αρχιερέα Ιωάννη, ο µεγάλος του γιος, ο Αριστόβουλος Ιούδας, παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Σελήνη και µετατρέποντας το πολίτευµα σε βασιλεία, έγινε ο πρώτος βασιλιάς της ελληνιστικής δυναστείας των Ασαµωναίων. Ο Αριστόβουλος, ήταν ο πρώτος που φόρεσε το στέµµα στο κεφάλι του. Από αυτόν τον Ιούδα κατάγονται οι βασιλιάδες της Ιερουσαλήµ και όχι από τον Ιούδα τον γιο του Ιακώβ της παλαιάς διαθήκης. Ο βασιλιάς ∆αβίδ λέγεται ότι ήταν ο πρώτος που φόρεσε το βασιλικό στέµµα των Ιουδαίων. Μέχρι τότε κυβερνούσαν οι Κριτές, που στα αρχαία εβραϊκά τους έλεγαν σοφεντείµ. Οι προφήτες αυτοί αντιστάθηκαν στον βασιλιά ∆αβίδ, όπως και οι Φαρισαίοι αντιστάθηκαν στην βασιλεία του Αριστοβούλου.

Μεταξύ των Εβραίων της παλαιάς διαθήκης υπήρχε ανέκαθεν ο διαχωρισµός της φυλής του Ιούδα από το υπόλοιπο Ισραήλ. Στην βίβλο φαίνεται η προσπάθεια να ταυτιστούν ο Ιακώβ και ο Ισραήλ σε ένα άνθρωπο και η φυλή του Ιούδα µε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Κάτι τέτοιο όµως δεν επιτεύχθηκε ποτέ. Το βασίλειο της Ιουδαίας ιδρύθηκε από τον ∆αβίδ, ο οποίος και επέλεξε ως πρωτεύουσα του την Ιερουσαλήµ. Την Ιερουσαλήµ είχε ιδρύσει σύµφωνα µε την βίβλο και τον ιστορικό Φλάβιο Ιώσηπο ο βασιλιάς Μελχισεδέκ. Η επιστολή προς Εβραίους θα υποστηρίξει ότι ο Ιησούς Χριστός δεν κατάγεται από την φυλή του Ιούδα αλλά είναι αρχιερέας σύµφωνα µε την τάξη Μελχισεδέκ, σύµφωνα δηλαδή µε την τάξη των βασιλιάδων της Ιερουσαλήµ! Ο ∆αβίδ χρίστηκε αρχικά βασιλέας µόνο της Ιουδαίας στην Χεβρώνα κι έπειτα µπήκε στην Ιερουσαλήµ όπου και ανακηρύχθηκε για πρώτη φορά βασιλιάς των Ιουδαίων και όλου του Ισραήλ. Αφού κυριάρχησε επί των φυλών του Ισραήλ, έκανε απογραφή των κατοίκων και των περιουσιών και επέβαλε φόρους. Οι Ιουδαίοι φυσικά δεν φορολογήθηκαν από τον ∆αυίδ. Μετά την βασιλεία του Σολοµώντα, οι Ισραηλίτες αποστάτησαν από τους βασιλιάδες του Ιούδα και µε πρωτεύουσα την Σαµάρεια ίδρυσαν το δικό τους βασίλειο. Ο ∆αυίδ ήταν ο πρώτος βασιλιάς των Ιουδαίων που έχτισε παλάτι φτιάχνοντας βασιλική αυλή µε σοφούς και ιερείς και ο πρώτος που έβαλε την "σκηνή του Κυρίου" στην Ιερουσαλήµ. Ο προκάτοχος του ο Σαούλ, ζούσε ακόµη στις σκηνές και κυβερνούσε σαν ένας απλός δικαστής, όπως παλαιότερα οι Κριτές. Η σύντοµη βασιλεία του Αριστοβούλου µπορεί να συγκριθεί µε την βασιλεία του ∆αβίδ κι έτσι ακριβώς την εξέλαβαν οι ελληνιστές Ιουδαίοι. Η πολιτική αλλαγή που συνέβη στην Ιουδαία ακριβώς στο τέλος του δεύτερου αιώνα προ Χριστού, οφείλετε στην αλλαγή στάσης του αρχιερέα Ιωάννη Υρκανου Α΄, ο οποίος άφησε τους Φαρισαίους και τους Ρωµαίους και συντάχθηκε µε τους Έλληνες. Ακριβώς η ίδια αλλαγή είχε συµβεί και επί βασιλέα ∆αβίδ, αφού κι εκείνος στράφηκε στους Φιλισταίους για βοήθεια. Ο Αριστόβουλος Α΄ έβαλε την κορώνα στο κεφάλι του, γιατί η γυναίκα του Αλεξάνδρα Σελήνη προερχόταν από βασιλική οικογένεια. Κανείς δεν µπορούσε να γίνει βασιλιάς αν δεν καταγόταν από βασιλική γενιά ή αν δεν παντρευόταν κάποια βασίλισσα. Η Μακεδονική βασιλική νοοτροπία του φιλέλληνα Αριστόβουλου φανερώνεται και από την στάση του µέσα στην

οικογένεια. Ο Αριστόβουλος φυλάκισε την µητέρα του, και την άφησε να πεθάνει στην φυλακή, επειδή δεν αναγνώριζε την βασιλεία του. Την γυναίκα του άλλωστε είχε αφήσει ο Ιωάννης ο Υρκανός στον θρόνο ως βασίλισσα. Αν ήταν µια απλή Ιουδαία δεν θα της άφηνε ένα θρόνο που ο ίδιος δεν κατείχε. Ο Αριστόβουλος άφησε ελεύθερο µόνο τον Αντίγονο τον οποίο αγαπούσε τόσο πολύ, όπως γράφει ο Ιώσηπος, αλλά τελικά τον σκότωσε γιατί υποψιάστηκε πως συνωµοτούσε εναντίον του. Ένας Εσσαίος, ονόµατι Ιούδας, από εκείνους που πιστεύουν ότι όλα εξαρτώνται από την µοίρα, είχε µαντεύσει την δολοφονία του Αντιγόνου. Οι Εσσαίοι ήταν αγαπητοί στους δυνάστες γιατί δικαιολογούσαν τα ανθρώπινα λάθη, τις κακίες και τις συµφορές µε την πίστη τους στη µοίρα. Μοιραίο ήταν όπως φαίνεται, ο πρώτος βασιλιάς των Ασαµωναίων να πέσει βαριά άρρωστος και να πεθάνει το 103 π.Χ.

Καβάφης Κ.Π.

Αλέξανδρος Iανναίος, και Aλεξάνδρα

Επιτυχείς και πλήρως ικανοποιηµένοι, ο βασιλεύς Aλέξανδρος Ιανναίος, κ' η σύζυγός του η βασίλισσα Aλεξάνδρα περνούν µε προπορευοµένην µουσικήν και µε παντοίαν µεγαλοπρέπειαν και χλιδήν, περνούν απ' τες οδούς της Ιερουσαλήµ. Ετελεσφόρησε λαµπρώς το έργον που άρχισαν ο µέγας Ιούδας Μακκαβαίος κ' οι τέσσαρες περιώνυµοι αδελφοί του· και που µετά ανενδότως συνεχίσθη εν µέσω πολλών κινδύνων και πολλών δυσχερειών. Τώρα δεν έµεινε τίποτε το ανοίκειον. Έπαυσε κάθε υποταγή στους αλαζόνας µονάρχας της Aντιοχείας. Ιδού ο βασιλεύς Aλέξανδρος Ιανναίος, κ' η σύζυγός του η βασίλισσα Aλεξάνδρα καθ' όλα ίσοι προς τους Σελευκίδας. Ιουδαίοι καλοί, Ιουδαίοι αγνοί, Ιουδαίοι πιστοί -προ πάντων. Aλλά, καθώς που το απαιτούν η περιστάσεις, και της ελληνικής λαλιάς ειδήµονες· και µ' Έλληνας και µ' ελληνίζοντας µονάρχας σχετισµένοι- πλην σαν ίσοι, και ν' ακούεται. Τωόντι ετελεσφόρησε λαµπρώς, ετελεσφόρησε περιφανώς το έργον που άρχισαν ο µέγας Ιούδας Μακκαβαίος κ' οι τέσσαρες περιώνυµοι αδελφοί του.

Νοµίσµατα του Αλεξάνδρου Ιαναίου

Τον Βασιλιά Αριστόβουλο διαδέχθηκε ο αδερφός του, ο Αλέξανδρος Ιαναίος (Ιωάννης). Η Βασίλισσα Αλεξάνδρα, η χήρα του Αριστοβούλου, έβγαλε από την φυλακή τα αδέρφια του πρώην άνδρα της και παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο, κάνοντάς τον βασιλιά.

Ο πατέρας του, ο Ιωάννης Υρκανός δεν τον συµπαθούσε και είχε επιλέξει από την αρχή τα αδέρφια του Αριστόβουλο και Αντίγονο για να κυβερνήσουν. Ο Υρκανός, γράφει ο Ιώσηπος, δεν συµπαθούσε τον Αλέξανδρο γιατί του φανερώθηκε στον ύπνο του ο θεός και όταν εκείνος τον ρώτησε ποιος από τους δύο γιους του, ο Αριστόβουλος ή ο Αντίγονος θα βασίλευε, ο θεός του απάντησε πως βασιλιάς θα γίνει ο Αλέξανδρος. Ο Υρκανός µισούσε γι΄ αυτό τον λόγο τον γιο του και τον έστειλε στην Γαλιλαία να µεγαλώσει µόνος του, µακριά από την οικογένεια του. Ο Υρκανός λέγεται ότι δεν είδε ποτέ τον γιο του.

Γι΄ αυτό τον λόγο οι Γαλιλαίοι υποστήριζαν ανέκαθεν την γενιά του Αλεξάνδρου. Στην Γαλιλαία βρισκόταν κυρίως οι υποστηρικτές τους κι εκεί βρισκόταν το Αλεξάνδρειο φρούριο. Προφανως πήραν το όνοµα τους οι Ασαµωναίοι, από το ψηλό και απόκρηµνο βουνό που βρισκόταν στην Γαλιλαία, το οποίο ονοµαζόταν Ασαµών.

Η αναφορά του Ιώσηπου, για την θεϊκή πρόβλεψη της βασιλείας του Ιαναίου, έχει βέβαια µεγάλη σηµασία. Όλοι οι βασιλιάδες ακούνε τις προφητείες των Ναζιραίων ή των

Εσσηνών αλλά µόνο ο Αλέξανδρος ο Ιαναίος προφητεύεται από τον ίδιο τον θεό. Μεταξύ των αρχαίων χειρογράφων που βρέθηκαν στο Κουµράν, οι ερευνητές ανακάλυψαν ένα απόσπασµα προσευχής στον δίκαιο βασιλιά Ιωάννη. Οι ειδικοί είναι σίγουροι πως αυτός ο βασιλιάς δεν είναι άλλος από τον Αλέξανδρο Ιανναίο.

Ο Αλέξανδρος όµως δεν είχε καλές σχέσεις µε τον λαό των Ιουδαίων οι οποίοι ξεσηκώθηκαν µάλιστα εναντίον του σε κάποια γιορτή του Πάσχα. «και καθώς στεκόταν στον βωµό και ήταν έτοιµος να θυσιάσει, του έριχναν λεµόνια, µια και στη γιορτή της σκηνοπηγίας κρατούσαν όλοι θύρσους από κλαδιά φοινίκων µε λεµόνια στην κορυφή». Γι΄ αυτό το λόγο ο Ιαναίος κατασκεύασε πρώτος το κρηπίδωµα µεταξύ του λαού και του βωµού. Προφανώς οι Ιουδαίοι πετούσαν τα λεµόνια γιατί ο Ιαναίος δεν θυσίαζε κρέας ή θυσίαζε γουρούνια τα οποία εκείνοι δεν έτρωγαν και τα λεµόνια τους ήταν πλέον άχρηστα.

«Φαίνεται ότι δεν θα κατάφερνε να αντιµετωπίσει τη συνωµοσία αυτή, αν δεν ερχόταν να τον βοηθήσουν οι Έλληνες µισθοφόροι του, από την Πισιδία και την Κιλικία. Αφού έσφαξε έξι χιλιάδες από τους εξεγερµένους επιτέθηκε εναντίον της Αραβίας», γράφει ο Ιώσηπος.

Ο βασιλέας ∆αυίδ απέκτησε το βασίλειο της Ιερουσαλήµ µε ένα µισθοφορικό στρατό Φιλισταίων. Όταν τον καταδίωκε ο Σαούλ, ο ∆αβίδ είχε καταφύγει στους Φιλισταίους, όπου βρήκε συµµάχους και υποστηρικτές. Με τον ίδιο τρόπο ο Ιαναίος προσπαθούσε να επιβληθεί στους φανατικούς Ιουδαίους χρησιµοποιώντας Έλληνες µισθοφόρους. Ο Φλάβιος Ιώσηπος και πολλοί άλλοι ιστορικοί δεν ξεχωρίζουν τις δύο αντίπαλες Ιουδαϊκές παρατάξεις, εξαιτίας της υπερβολικής τους ευσέβειας απέναντι στον λαό του θεού. Όµως ο λαός του θεού ήταν δύο διαφορετικοί λαοί από τον καιρό του Μωυσή και του ∆αυίδ και συνέχισαν να υπάρχουν ως δύο λαοί τον καιρό της βασιλείας του Αλεξάνδρου Ιαναίου.

Ο Φλάβιος Ιώσηπος γράφει πως λαός των Ιουδαίων ξεσηκωνόταν συνεχώς εναντίον του βασιλιά Ιαναίου. Το Πάσχα όταν όλοι οι χωρικοί µαζευόταν στην Ιερουσαλήµ, ήταν η καλύτερη ευκαιρία για επίθεση στα βασιλικά παλάτια και τον ναό.

Μέσα σε έξι χρόνια ο Αλέξανδρος Ιαναίος σκότωσε όχι λιγότερους από πενήντα χιλιάδες Ιουδαίους. Οι Ιουδαίοι λοιπόν στράφηκαν προς τον Μακεδόνα βασιλιά ∆ηµήτριο, ο οποίος προσβλέποντας στην κατάκτηση της Ιουδαίας ανταποκρίθηκε στο κάλεσµα του. Έτσι οι Ιουδαίοι συµπαρατάχτηκαν µε τον στρατό του ∆ηµητρίου κι ετοιµάστηκαν να πολεµήσουν τον

βασιλιά της Ιουδαίας Αλέξανδρο Ιαναίο.

«Πριν συγκρουστούν οι δύο βασιλείς φώναζαν προσπαθώντας να προσεταιριστούν τους αντιπάλους τους. Ο ∆ηµήτριος ήλπιζε να κινήσει σε αποστασία τους Έλληνες µισθοφόρους του Αλεξάνδρου και ο Αλέξανδρος τους Ιουδαίους του ∆ηµητρίου. Αλλά όταν είδαν ότι δεν σίγαζε το µίσος των Ιουδαίων και ότι ούτε οι Έλληνες εγκατέλειπαν την πίστη τους, άρχισαν τον πόλεµο».

Μετά από αυτή την µάχη, ο θυµός του Αλεξάνδρου ήταν τόσο µεγάλος ώστε «σταύρωσε στην µέση της πόλης οκτακόσιους από τους οµήρους του και κατάσφαξε µπρος τα µάτια τους τις γυναίκες και τα παιδιά τους, ενώ αυτός κοίταζε, πίνοντας µε τις παλλακίδες τριγύρω του. Ήταν τόσο µεγάλος ο φόβος του λαού που την επόµενη νύχτα οκτώ χιλιάδες από την αντίπαλη παράταξη κατέφυγαν σε ένα βουνό έξω από την Ιουδαία κι έµειναν εκεί µέχρι τον θάνατο του Αλεξάνδρου».

Ο Αλέξανδρος κατάφερε να σταθεροποιήσει το βασίλειο της Ιουδαίας και να το αναδείξει ως ένα από τα ισχυρότερα κράτη στην περιοχή. Η βασίλισσα Κλεοπάτρα, καταδίωκε εκείνο τον καιρό τον γιο της Πτολεµαίο, ο οποίος είχε καταλάβει την Κύπρο, συµµαχώντας µε τον Αλέξανδρο. Η Κλεοπάτρα έστειλε τους δύο Ιουδαίους στρατηγούς της, Χελκία και Ανανία να πολεµήσουν τον Ιουδαίο βασιλιά. Οι Ιουδαίοι στρατηγοί έπεισαν την βασίλισσα της Αιγύπτου να συµφιλιωθεί µαζί του. Οι Ιουδαίοι αυτοί που υποστήριζαν την Κλεοπάτρα, προερχόταν από τον ελληνιστικό Ιουδαϊκό ναό που είχε χτίσει ο Ονίας στην Ηλιούπολη. Ο Ιώσηπος γράφει ότι όπως και ο Στράβωνας αναφέρει, µόνο οι Ιουδαίοι του Ονία βοηθούσαν την Κλεοπάτρα.

Ο Αλέξανδρος Ιαναίος ως πραγµατικά αυτόνοµος βασιλιάς έκοψε νοµίσµατα που από την µία όψη έφεραν το οκτάκτινο µακεδονικό αστέρι και το όνοµα του γραφόταν µε ελληνικά γράµµατα. Πέθανε τελικά έχοντας βασιλέψει είκοσι εφτά χρόνια, το 76 π.Χ.

Η βασίλισσα Αλεξάνδρα Σαλίνα (76-67)

Ο Αλέξανδρος άφησε το βασίλειο του στην γυναίκα του

Αλεξάνδρα, αναφέρει ο Ιώσηπος. Είναι λοιπόν προφανές ότι η βασιλεία των Ασαµωναίων προέρχεται από τις γυναίκες, από την άγνωστη γυναίκα του Σίµωνα και από την Αλεξάνδρα Σελήνη. Ο Ιώσηπος γράφει ότι οι Ιουδαίοι ονόµαζαν την Αλεξάνδρα, Σαλίνα. Όµως αυτό είναι ένα από τα πολλά ψέµατα του. Οι Ιουδαίοι ονόµαζαν την Αλεξάνδρα Σαλώµη και µε αυτό το όνοµα είναι γνωστή στα κείµενα των ραβίνων. Το όνοµα Σελήνη είχαν αρκετές πριγκίπισσες των Πτολεµαίων. Είναι γνωστή η Κλεοπάτρα Σελήνη που έζησε εκείνο τον καιρό.

Η Αλεξάνδρα είχε δυο γιους µε τον Αλέξανδρο, τον Ιωάννη Υρκανό Β΄ και τον Αριστόβουλο Β΄. ∆ιόρισε τον Υρκανό, ως αρχιερέα και τον Αριστόβουλο, που ήταν ευέξαπτος, όπως γράφει ο Ιώσηπος, τον περιόρισε σε ιδιωτική ζωή. Η Ασαµωναία βασίλισσα Αλεξάνδρα γιορτάζεται ως αγία από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, την 21η Μαρτίου. Οι καλές σχέσεις που είχε µε τους Φαρισαίους της επέτρεψαν να παραµείνει αγία των Χριστιανών, κάτι που δεν συνέβη σε άλλους Ασαµωναίους βασιλιάδες.

Η βασίλισσα Αλεξάνδρα κυβέρνησε τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν των µεγάλων Μιθριδατικών πολέµων. Ο τελευταίος αιώνας προ Χριστού είναι ο αιώνας της δολοφονίας και της εξόντωσης των Ελλήνων βασιλιάδων της ανατολής. Οι Μακεδόνες βασιλιάδες της Αντιόχειας, της Αλεξάνδρειας, της Περγάµου και πολλοί άλλοι ακόµη, ήταν όλοι τους Θεοί Σωτήρες, Θεοί Φιλάδελφοι, Θεοί Φιλοπάτορες, πάντως πάντα Θεοί. Ωστόσο συχνά δεν ξέφευγαν τον θάνατο, αν έπεφταν στα χέρια των Ρωµαίων.

Οι Ρωµαίοι εµφανίσθηκαν ως οι λυτρωτές των Ελλήνων, εκείνοι που θα τους ελευθέρωναν από τους Μακεδόνες θεούς βασιλιάδες, εγκαθιστώντας πραγµατικά δηµοκρατικά καθεστώτα στις πόλεις τους. Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις µέχρι και τις αρχές του τελευταίου αιώνα ήταν σύµµαχοι των Ρωµαίων και όχι υποδουλωµένες στους Ρωµαίους. Ακόµη και µετά την καταστροφή της Κορίνθου (146 π.Χ.), οι περισσότερες ελληνικές πόλεις ήταν ελεύθερες και δεν πλήρωναν φόρο στους Ρωµαίους, πράγµα που επισηµαινει ο ιστορικός Παπαρηγόπουλος.

Ο πόλεµοι που συγκλόνισαν τον κόσµο τις αρχές του τελευταίου αιώνα ονοµαζόταν Μιθριδατικοί. Οι πόλεµοι αυτοί ήταν η µεγαλύτερη επανάσταση που έγινε εναντίον της Ρωµαϊκής κυριαρχίας. Ο Μιθριδάτης Στ΄ ήταν απόγονος ενός εξελληνισµένου Πέρση µε το ίδιο όνοµα, φίλου του Μακεδόνα βασιλιά και σωτήρα ∆ηµητρίου του Πολιορκητή. Ο Πλούταρχος αναφέρει στον βίο του ∆ηµητρίου, πως όταν ο ∆ηµήτριος κατάλαβε ότι ο πατέρας του, ο βασιλιάς σωτήρας Αντίγονος, είχε σκοπό να σκοτώσει τον Μιθριδάτη, επειδή δεν

µπορούσε να του µιλήσει µπροστά στους άλλους, έγραψε µε το δόρυ του στην γη, "φεύγα Μιθριδάτα". Έτσι γλίτωσε ο πρώτος Μιθριδάτης, που οι Πέρσες τον ονόµαζαν Αρσάκη, και κυβέρνησε στο βασίλειο του Πόντου.

Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ο Ευπάτωρ ξεκίνησε τον πόλεµο εναντίον των Ρωµαίων και νίκησε τον στρατηγό Λούκουλλο, γνωστό για τα Λουκούλλεια γεύµατά του, σε µια µεγάλη µάχη το 86 π.Χ. στην Μικρά Ασία. Την αρχή της επαναστάσεως, ο Μιθριδάτης διέταξε να σκοτώνουν κάθε Ρωµαίο πολίτη όπου και µόλις τον έβλεπαν, ώστε να µην µείνει κανένας Ρωµαίος στην ανατολή. Σε µία µέρα σκοτώθηκαν πάνω από 80.000 Ρωµαίοι. Στο πλευρό του Μιθριδάτη στάθηκαν πολλές ελληνικές πόλεις και νησιά, όπως η Αθήνα, η ∆ήλος, η Χίος, η Κρήτη αλλά και βασιλιάδες της Μικράς Ασίας, όπως και ο βασιλιάς της Αρµενίας Τιγράνης.

Οι πόλεµοι του Μιθριδάτη έφεραν το αντίθετο αποτέλεσµα από εκείνο που προσδοκούσαν. Οι Ρωµαίοι τον νίκησαν και ο Μιθριδάτης κατέφυγε στην Αρµενία του βασιλιά Τιγράνη, όπου αυτοκτόνησε, το 66 π.Χ. Οι Ρωµαίοι είχαν λοιπόν ανάγκη την συµµαχία του Ιουδαϊκού βασιλείου, πράγµα που επιδίωξαν συνεργαζόµενοι µε τους παραδοσιακούς συµµάχους τους.

«Γύρω από την Αλεξάνδρα αναπτύχθηκαν αποκτώντας όλο και περισσότερη εξουσία, οι Φαρισαίοι, µια οµάδα Ιουδαίων που θεωρούνται ότι τηρούν αυστηρότερα και µε µεγαλύτερη ακρίβεια τις εντολές της θρησκείας και του νόµου. Οι Φαρισαίοι εκµεταλλευόµενοι την αφέλεια της έγιναν µετά από λίγο οι πραγµατικοί διοικητές του κράτους, έχοντας το ελεύθερο να καταδιώκουν και να ανακαλούν, να λύνουν και να δένουν όποιον θέλουν. Με λίγα λόγια οι Φαρισαίοι απολάµβαναν βασιλική εξουσία.»

«Έτσι λοιπόν καταδίκασαν σε θάνατο τον ∆ιογένη, ένα εξέχοντα άνδρα, φίλο του Αλεξάνδρου Ιαναίου, κατηγορώντάς τον ότι είχε συµβουλέψει τον βασιλιά να σταυρώσει τους οκτακόσιους οµήρους».

Ο Ντανιέλ Ροπς γράφει ότι "η βασιλεία της Αλεξάνδρας Σαλώµης σηµαδεύτηκε από µια αντιδραστική ενέργεια των Φαρισαίων, καθώς παραγέµισαν µε προνόµια το Σαχεντρίν (Συνέδριο) των φίλων τους, των διδασκάλων του Νόµου, οι οποίοι για να δείξουν την ευγνωµοσύνη τους παρουσίασαν την βασιλεία αυτής της µισοειδωλολάτρισσας και εύκολης καλλονής σαν παραδεισένια εποχή, όπου τα σπυριά του κριθαριού ήταν χοντρά σαν κουκούτσια ελιάς και οι φακές σαν χρυσά δηνάρια." ∆εν είναι λοιπόν τυχαίοι που η βασίλισσα

Αλεξάνδρα, αντίθετα µε τους άλλους Ασαµωναίους, γιορτάζεται από την εκκλησία µας.

Οι Φαρισαίοι την εποχή της βασίλισσας Αλεξάνδρας, άρχισαν να καταδικάζουν ένα τους φίλους του Αλεξάνδρου Ιαναίου, πράγµα που δεν άφησε ασυγκίνητο τον Αριστόβουλο, ο οποίος πολέµησε τους Φαρισαίους που συντάχθηκαν µε τον αρχιερέα Ιωάννη και πολύ γρήγορα πήρε στα χέρια του τον έλεγχο όλων των φρουρίων. Η Αλεξάνδρα έµεινε στον θρόνο για εφτά χρόνια µέχρι το 67 π.Χ.

Ο βασιλιάς Αριστόβουλος Ιούδας Β΄ (67-63)

Ο Αριστόβουλος Β΄, γεννήθηκε µια πολύ δύσκολη εποχή για τους ελληνιστές βασιλιάδες. Οι Ρωµαίοι κυριαρχούσαν ήδη στην Μεσόγειο και διεύθυναν τις τύχες του κόσµου. Οι σύµµαχοι των Ρωµαίων οι Φαρισαίοι κύκλωναν την Βασίλισσα Αλεξάνδρα και διοικούσαν την χώρα όπως ήθελαν. Ο Αριστόβουλος δεν άντεχε να βλέπει τους εχθρούς του πατέρα του να κυκλοφορούν στο παλάτι, διατάζοντας σαν αρχηγοί. Εγκατέλειψε έτσι την Ιερουσαλήµ και ενώθηκε µε τους επαναστατηµένους φίλους του πατέρα του και καταλαµβάνοντας όλα τα οχυρά αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς.

Αυτό έγινε τον χρόνο που ήταν ύπατος στην Ρώµη ο Μέτελος, ο οποίος ονοµαζόταν και Κρητικός, γιατί είχε καταλάβει την Κρήτη. Πριν ένα χρόνο, ο πατέρας του Μάρκου Αντώνιου, του εραστή της Κλεοπάτρας, είχε προσπαθήσει να κατακτήσει την Κρήτη αλλά έχασε τον στόλο του. Αποκλήθηκε κι εκείνος κοροϊδευτικά Κρητικός.

Ο Ιωάννης Υρκανός Β΄, κατέφυγε σε ένα φρούριο της Ιερουσαλήµ που βρισκόταν πάνω από το ναό, παίρνοντας µαζί του ως όµηρους την γυναίκα και τα παιδιά του Αριστοβούλου. Τα παιδιά του Αριστοβούλου ήταν ο Αλέξανδρος Β΄, ο πατέρας της βασίλισσας Μαρίας και ο Αντίγονος. Προφανώς παίρνοντας τους ως οµήρους, ο Ιωάννης έσωσε την ζωή του. Τελικά συµφώνησαν να γίνει ο Αριστόβουλος βασιλιάς, και αφού αγκαλιάστηκαν τα δύο αδέρφια, έφυγαν ο Αριστόβουλος για το παλάτι και ο Υρκανός για την οικία του Αριστοβούλου. Αυτά γράφει ο Ιώσηπος.

Ο Ιωάννης ο Υρκανός Β΄, ο αδερφός του Αριστοβούλου κατέφυγε στον βασιλιά της Αραβίας Αρέτα, βοηθούµενος από ένα εξελληνισµένο ή σωστότερα εκρωµαϊσµένο Ιδουµαίο, τον Αντίπατρο, τον πατέρα του Μεγάλου Ηρώδη. Ετούτος ήταν φίλος του Υρκανού και εχθρευόταν τον Αριστόβουλο. Ο Νικόλαος ο ∆αµασκηνός ισχυρίζεται ότι ο Αντίπατρος καταγόταν "εκ των πρώτων Ιουδαίων, των εκ της Βαβυλώνος", που ήλθαν στην Ιουδαία. "Ταύτα δε λέγει ο ∆αµασκηνός, χαριζόµενος στον Ηρώδη το παιδί του", που έγινε

βασιλιάς επειδή τον βοήθησε η τύχη, γράφει ο Φλάβιος Ιώσηπος.

Αυτός ο Αντίπατρος, "Αντίπας το πρώτον εκαλείτο", και αυτό ήταν το όνοµα του πατέρα του, τον οποίο ο Αλέξανδρος Ιαναίος και η βασίλισσα Αλεξάνδρα, είχαν διορίσει στρατηγό της Ιδουµαίας.

Ο Αντίπατρος πήρε µαζί του τον Ιωάννη Υρκανό και κατέφυγαν στους Αραβες του βασιλιά Αρέτα, µε τους οποίους διατηρούσε παραδοσιακή φιλία. Με την βοήθεια του Άραβα βασιλιά επιτέθηκαν στον Αριστόβουλο και τον ανάγκασαν να κλειστεί στην Ιερουσαλήµ. Άρχισαν µάλιστα την πολιορκία αµέσως ζητώντας την βοήθεια των Ρωµαίων.

Όταν οι οπαδοί του Υρκανού κατέλαβαν την κάτω πόλη, οι Ιουδαίοι του Αριστοβούλου συγκεντρώθηκαν στο ναό και επειδή δεν είχαν ζώα για θυσίες πλήρωναν όσα χρήµατα θα τους ζητούσαν για κάθε ζώο. Οι άνθρωποι του Ηρώδη πήραν τα χρήµατα αλλά όπως γράφει ο Ιώσηπος δεν τους έστειλαν τίποτα για να θυσιάσουν. Στα κείµενα των ραβίνων αναφέρεται όµως ότι τους έστειλαν ένα γουρούνι, πράγµα που φανερώνει την άποψη που είχαν για τους οπαδούς των ελληνιστών βασιλιάδων οι Φαρισαίοι.

Η βοήθεια άργησε να φθάσει, και την περίοδο του Πάσχα, πολλοί επιφανής πολίτες αναχώρησαν για την Αίγυπτο. Η πολιορκία έσπασε και ο Αριστόβουλος παρέµεινε βασιλιάς στην Ιερουσαλήµ.

"Τότε ακριβώς ένας ορισµένος αριθµός Ιουδαίων σκέφτηκε να καταφύγει σε κάποια διαιτησία. Συστήθηκε ένα τρίτο κόµµα, που έστειλε µια αντιπροσωπία σ΄ένα ισχυρό ξένο που βρισκόταν εκείνο τον καιρό στην ∆αµασκό". Με αυτά τα λόγια περιγράφει ο Ντανιέλ Ροπς το ξεκίνηµα της Ηρωδιανής δυναστείας, όταν ο Ιωάννης Υρκανός, ο αρχιερέας της Ιουδαίας και ο Ιδουµαίος στρατηγός Αντίπατρος, ο πατέρας του Μεγάλου Ηρώδη, προσχωρούν στους Ρωµαίους, πλησιάζοντας τον Ρωµαίο στρατηγό που αποκλήθηκε Μέγας, τον Ποµπήιο.

Ο Μέγας Ποµπήιος, έστειλε στην Συρία τον στρατηγό Σκαύρο, ενώ ο ίδιος καταδίωκε τον βασιλιάς της Αρµενίας Τιγράνη. Οι Ρωµαίοι είχαν καταλάβει ήδη όλα τα βασίλεια της Μικράς Ασίας και την Κρήτη και πλησίαζαν στην Παλαιστίνη. Ο Αριστόβουλος δεν είχε πλέον συµµάχους.

Ο βασιλιάς του Πόντου Μιθριδάτης ΣΤ΄, ο οποίος είχε ξεκινήσει την επανάσταση είχε ήδη ηττηθεί, όπως και ο βασιλιάς των Αρµενίων Τιγράνης. Ο Ιώσηπος αναφέρει ότι ο Αρµένιος βασιλιάς Τιγράνης κατευθύνθηκε προς την Ιουδαία για να βοηθήσει τον Αριστόβουλο. Όµως οι Ρωµαίοι είχαν ήδη εισβάλει στην χώρα του κι έτσι επέστρεψε χωρίς να ενεργήσει υπέρ του Αριστόβουλου.

Όταν εισέβαλε µε τις λεγεώνες του στη Συρία ο Μάγνουµ Ποµπήιος, ο Υρκανός και ο Αντίπατρος στάθηκαν στο πλάι του, εναντίον του βασιλιά Αριστοβούλου Β΄. Η φιλική παράδοση των Φαρισαίων µε τους Ρωµαίους επιβεβαιώθηκε άλλη µία φορά όταν ο Ποµπήιος καταδίωξε τον Αριστόβουλο και τον πολιόρκησε στην Ιερουσαλήµ. Οι Ρωµαίοι επιτέθηκαν στην πόλη ηµέρα Σάββατο και την πήραν χωρίς µάχη, γιατί οι Ιουδαίοι δεν εργάζονται την µέρα αυτή και άρα δεν πολεµούν, γράφει ο Ιώσηπος.

Οι Ιουδαίοι µπορεί να µην έκαναν επιθέσεις τα Σάββατα αλλά αµυνόταν για την ζωή τους, όπως έκαναν ακόµη και οι Μακκαβαίοι επαναστάτες. Ο Αριστόβουλος προδόθηκε από τους Φαρισαίους, οι οποίοι δίδασκαν ότι δεν έπρεπε να πολεµήσουν εναντίων των Ρωµαίων και υπέρ του Ιουδαίου βασιλιά, επειδή ήταν Σάββατο!

Όπως προφήτευε ο Ιερεµίας, έτσι έλεγαν και οι Φαρισαίοι: ¨Και τώρα εγώ έδωκα πάντας τούτους τους τόπους εις την χείρα του Ναβουδοχονόσορ (Μεγάλου Ποµπήιου), βασιλέως της Βαβυλώνος (Ρώµης), του δούλου µου. Ιδού το στράτευµα του Φαραώ (Ελλήνων) το εξελθόν προς βοήθειαν υµών θέλει επιστρέψει εις την γην αυτού, την Αίγυπτο,(Αρµενία) και οι Χαλδαίοι (Ρωµαίοι) θέλουσιν επαναστρέψει και πολεµήσει κατά της πόλεως ταύτης και θέλουσι κυριεύσει αυτήν και κατακαύσει αυτήν εν πυρί.¨ (Ιερ. ΚΖ,6-9)

Οι Φαρισαίοι και το τρίτο κόµµα, δυσκόλευαν µε τις προφητείες τους και τα Σάββατα το έργο των πολεµιστών, ευελπιστώντας πως η Ιερουσαλήµ θέλει εξάπαντος παραδοθεί εις την χείρα του Ρωµαίου Ποµπήιου και θέλει κυριεύσει αυτήν, γιατί αυτοί δεν ήθελαν το καλό της πόλεως αλλά το κακό.

Ο Μέγας Ποµπήιος

Υπήρχε ένα ηµερολόγιο στην Ιουδαία που ξεκινούσε το 63 π.Χ. από τον χρόνο που ο Μεγάλος Ποµπήιος κατέλαβε την Ιερουσαλήµ. Ο Ρωµαίος αυτός αποκατέστησε την εξουσία των Φαρισαίων, απαγόρευσε στον Ιωάννη Υρκανό να φοράει στέµµα και τον έκαµε απλό ιερέα. Ο Ποµπήιος είναι εκείνος που καταργεί την βασιλεία και αφήνει την Ιερουσαλήµ αβασίλευτη. Αυτό σύµφωνα µε τον Ιώσηπο το έκανε, γιατί έτσι του ζήτησαν οι Φαρισαίοι, οι οποίοι θεωρούσαν ότι σύµφωνα µε την παράδοση της βίβλου, οι Ιουδαίοι πρέπει να διοικούνται µόνο από τους αρχιερείς, καθώς µόνο ο Θεός είναι ο πραγµατικός τους δεσπότης.

Ο Αριστόβουλος προσπάθησε να πείσει τον Ποµπήιο ότι εκείνος δικαιούται τον θρόνο του πατέρα του, όπως ακριβώς και ο Σολοµώντας εδικαιούτο την βασιλεία του ∆αυίδ. «Κάλεσε ως µάρτυρες µερικούς νεαρούς καυχηµατίες, που προσβλητικά επιδείκνυαν τις πορφυρές τους στολές, τα µακριά µαλλιά τους, τα κοσµήµατα και τα άλλα στολίδια τους, που τα φορούσαν σα να βάδιζαν σε γιορταστική ποµπή και όχι σε δικαστήριο». Ο ιστορικός Ιώσηπος συχνά διακωµωδεί µε αυτόν τον τρόπο τον ελληνισµό των βασιλιάδων της Ιουδαίας.

Το 63 π.χ. καταλήφθηκε για πρώτη φορά η Ιερουσαλήµ από τον Ποµπήιο και η οικογένεια του Αριστόβουλου Β΄, αιχµαλωτίσθηκε από τους Ρωµαίους. Κατά

την διάρκεια της πολιορκίας κάηκε ο ναός και για τούτο ο Αντίπατρος και ο Ιωάννης κατηγόρησαν τον Αριστόβουλο.

Ο µεγαλύτερος γιος του Αριστοβούλου, ο Αλέξανδρος, δραπέτευσε κατά την διάρκεια του ταξιδιού, ενώ ο νεότερος, ο Αντίγονος, µεταφέρθηκε αλυσοδεµένος µαζί µε τον πατέρα του και τις αδελφές του στη Ρώµη. Ο Πλούταρχος στον βίο του Μεγάλου Ποµπήιου, αναφέρει ότι στον θρίαµβο του στρατηγού στην Ρώµη, έγινε µεγάλη ποµπή όπου παρήλασαν αλυσοδεµένοι πολλοί βασιλιάδες της ανατολής, µεταξύ των οποίων και ο Αριστόβουλος Β΄, ο βασιλιάς της Ιουδαίας.

Ο Αλέξανδρος Ιωάννης Β

Eναντίον του Αντίπατρου κινήθηκε ο γιος του Αριστοβούλου Β΄, ο Αλέξανδρος Β΄, ο οποίος ήταν όµηρος των Ρωµαίων αλλά απέδρασε και δηµιούργησε γρήγορα ένα ετοιµοπόλεµο στρατό. Οι Έλληνες µισθοφόροι στρατιώτες που κατοικούσαν στην Συρία και την Παλαιστίνη, ήταν φιλοβασιλικοί και αναζητώντας δουλειά, ακολουθούσαν µε την πρώτη ευκαιρία ένα επαναστάτη µε βασιλική καταγωγή.

Ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα, την κόρη του αρχιερέα Ιωάννη Υρκανού Β΄ και µαζί της είχε δύο παιδιά, τον Αριστόβουλο και την πριγκίπισσα Μαριάµµη. Εκείνος λοιπόν συγκέντρωσε σηµαντική δύναµη και µε τις επιθέσεις του κατά της Ιουδαίας παρενοχλούσε τον πεθερό του, τον αρχιερέα Ιωάννη, που κυβερνούσε ως αρχιερέας του Θεού, έχοντας τον Ιδουµαίο Αντίπατρο στρατηγό. Ο Υρκανός δεν είχε όµως την δύναµη να αντισταθεί στον στρατό του Αλεξάνδρου.

Τότε κατέφτασε ο Μάρκος Αντώνιος, ο γνωστός εραστής της Κλεοπάτρας για να πολεµήσει τον Αλέξανδρο Β΄. Ο Μάρκος Αντώνιος και ο στρατηγός Γαβίνιος, όπλισαν τους Ρωµαίους και τους Ιουδαίους των οποίων αρχηγοί ήταν ο Μάλιχος και ο Πειθόλαος, πήραν µαζί τους και την φρουρά του Αντιπάτρου και κινήθηκαν εναντίον του Αλεξάνδρου.

Η επανάσταση του νεαρού πρίγκιπα τελείωσε άδοξα. Ο Αλέξανδρος αναγκάστηκε να αφήσει τα οχυρά και να αποσυρθεί. Η µητέρα του Αλεξάνδρου, η κόρη του Υρκανού, που ήταν µε το µέρος των Ρωµαίων, παρακάλεσε τον γιο της να αποσυρθεί, επειδή ανησυχούσε για τον άνδρα της, τον βασιλιά Αριστόβουλο και τα υπόλοιπα παιδιά της που ήταν φυλακισµένα στην Ρώµη. Αφού ο Αλέξανδρος δέχτηκε το αίτηµα της µητέρας του, ο Ιωάννης Υρκανός επέστρεψε

στον ναό της Ιερουσαλήµ.

Ο Αντώνιος κατάφερε να εξοντώσει τους υποστηρικτές των οπαδών του Αριστοβούλου και να καταργήσει την βασιλεία του Αλεξάνδρου Β΄, µετατρέποντας όπως λέει ο Ιώσηπος το πολίτευµα σε αριστοκρατικό.

Ωστόσο, ο Αριστόβουλος κατάφερε να αποδράσει από την Ρώµη και τα παιδιά του αφέθηκαν ελεύθερα, µετά από την συµφωνία που είχε κάνει η γυναίκα του η Αλεξάνδρα µε τον Αντώνιο. Ο Αριστόβουλος επιστρέφοντας πολέµησε για να ανακτήσει τον θρόνο του. Ο στρατός του καταδιώχθηκε από τους Ρωµαίους και ο ίδιος µε χίλιους στρατιώτες κατέφυγε στο φρούριο του Μαχαιρούντα, γνωστό από την φυλάκιση του Ιωάννη του Βαπτιστή. Εκεί συνελήφθη και µεταφέρθηκε ξανά αλυσοδεµένος στην Ρώµη.

Ο Αλέξανδρος Β΄ συνέχισε την αντίσταση εναντίον των Ρωµαίων και των Φαρισαίων υποστηρικτών τους. «Επικεφαλής νέας εξέγερσης συγκέντρωσε πολύ στρατό και όρµησε να εξοντώσει τους Ρωµαίους που βρίσκονταν στη χώρα». Έτσι όταν ο Ρωµαίος στρατηγός Γαβίνιος γύρισε από την Αίγυπτο βρήκε την Συρία έρµαιο ταραχών. Ο Αλέξανδρος είχε κατακτήσει ακόµη µία φορά την εξουσία, και είχε αναγκάσει πολλούς Ιουδαίους να εξεγερθούν, γράφει ο Ιώσηπος. Κάνοντας επιδροµές στην χώρα, σκότωνε όσους Ρωµαίους συναντούσε και πολιορκούσε στενά µερικούς που είχαν καταφύγει στο όρος Γαριζείµ της Σαµάρειας.

Ο Γαβίνιος µε τον Αντίπατρο νίκησαν τον στρατό του Αλεξάνδρου Β΄ στο Ιταβύριον όρος (Θαβώρ) και χιλιάδες

στρατιώτες του σκοτώθηκαν.

Το Ιταβύριον όρος (Θαβώρ)

Ο µεγαλύτερος εχθρός του Αλεξάνδρου Β΄, ήταν ο Ιδουµαίος στρατηγός Αντίπατρος. «Ο Αντίπατρος είχε παντρευτεί µε κάποια που τη λέγανε Κύπρο, από εξέχουσα αραβική

οικογένεια, µε την οποία είχε τέσσερις γιους, τον Φασάηλο, τον Ηρώδη, που έγινε αργότερα βασιλιάς, τον Ιώσηπο και τον Φερώρα και µια κόρη την Σαλώµη. Είχε συνάψει φιλίες και σχέσεις µε τους ισχυρούς όλου του κόσµου».

Το 48 π.Χ. είναι µία ακόµη σηµαντική χρονολογία, γιατί εκείνη την χρονιά ο Ιούλιος Καίσαρας νίκησε τον στρατό του Ποµπηίου στα Φάρσαλα. Οι φιλοβασιλικοί Ιουδαίοι ελπίζουν πως θα επωφεληθούν µε την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης.

«Την εποχή που ο Ποµπήιος διέφευγε µε την σύγκλητο στο Ιόνιο, διωκόµενος από τον Ιούλιο Καίσαρα, ο Αριστόβουλος θα στελνόταν µε δύο λεγεώνες στην Ιουδαία από τον Καίσαρα», όπως γράφει ο Ιώσηπος. Όµως "οι οπαδοί του Ποµπήιου δηλητηρίασαν τον Αριστόβουλο και το πτώµα του έµεινε για αρκετό καιρό διατηρηµένο σε µέλι, µέχρι να το στείλει ο Αντώνιος στην Ιουδαία.

Ο γιος του, ο Αλέξανδρος Β΄, ο πατέρας της πριγκίπισσας Μαρίας, συνελήφθη και αποκεφαλίσθηκε µε διαταγή του Ποµπήιου από τον Σκιπίωνα, µετά από δίκη στην οποία κατηγορήθηκε ως υπεύθυνος για όσα είχαν πάθει οι Ρωµαίοι".

Η τύχη του Ποµπήιου δεν ήταν καλύτερη, αφού µόλις έφτασε στην Αλεξάνδρεια, αναγνωρισθηκε από τους από το πλήθος που όρµηξε και τον σκότωσε.

Η Μαρία του Αλεξάνδρου Β΄ είναι ακόµη βρέφος, όταν ο πατέρας της αποκεφαλίζεται το 48 π.Χ.

Η οικογένεια του Αριστοβούλου είναι διασκορπισµένη και καταδιώκεται από τους Ρωµαίους. «Ο αδελφός και οι αδελφές του Αλεξάνδρου, τέθηκαν υπό την προστασία του Πτολεµαίου, γιου του Μεναία , ο οποίος είχε στείλει τον γιο του Φιλιππίωνα στην Ασκάλωνα να τους φέρει. Ο Φιλιππίων κατάφερε να αποσπάσει τον Αντίγονο και τις δύο αδερφές του από την χήρα του Αριστοβούλου. Έχοντας όµως ερωτευθεί τη µία από τις κόρες, την παντρεύτηκε, αλλά µετά από λίγο καιρό δολοφονήθηκε από τον πατέρα του, για χάρη αυτής της Αλεξάνδρας, την οποία ο Πτολεµαίος αφού σκότωσε πρώτα τον γιο του την παντρεύτηκε. Μετά τον γάµο έγινε o αυστηρός κηδεµόνας του αδελφού και της αδελφής της.»

Από όσα µας λέει ο Ιώσηπος κατανοούµε ότι η Αλεξάνδρα και η Μαρία, οι κόρες του Αριστοβούλου, προερχόµενες από

βασιλική γενιά ήταν περιζήτητες νύφες. Η µία αδερφή ήταν ακόµη αρκετά µικρή για να παντρευτεί αλλά η µεγάλη αδερφή της Αλεξάνδρα έγινε αντικείµενο έριδας µεταξύ πατέρα και γιου.

Ο Βασιλιάς Αντίγονος (39-35)

Ο Αντίγονος, ο µόνος άνδρας που απέµεινε από την οικογένεια του Αριστοβούλου, παρουσιάστηκε στον Ιούλιο Καίσαρα, κατηγορώντας τον Υρκανό και τον Αντίπατρο πως τον είχαν απελάσει παράνοµα από την χώρα και αυτόν και τις αδερφές του και ότι είχαν αδικήσει τον λαό των Ιουδαίων.

Ο Αντίπατρος, ο πατέρας του Ηρώδη, υπερασπίστηκε τον εαυτό του λέγοντας ότι απορούσε µε την τόλµη που έδειχνε ο Αντίγονος, ο γιος ενός εχθρού των Ρωµαίων, ο γιος κάποιου που δραπέτευσε από την Ρώµη, κάποιος που κληρονόµησε από τον πατέρα του το πάθος για εξέγερση, και ζητά καλοσύνη, αντί να είναι ευτυχισµένος που ζει. Ο Αντίπατρος αποκάλεσε του οπαδούς του Αντίγονου, νεωτεριστάς και στασιώδης, και πρόσθεσε πως καλώς συνελήφθη ο πατέρας του ο Αριστόβουλος, εφόσον ήταν πάντα εχθρικός προς την Ρώµη. Μα και ο αδερφός του ο Αλέξανδρος, καλώς εξετελέσθη από τον Σκιπίωνα, κολασθέντα για ληστεία. Σε αυτό το σηµείο µαθαίνουµε από τον Φλάβιο Ιώσηπο, ότι ο Αλέξανδρος Β΄, αποκεφαλίσθηκε κατηγορούµενος για ληστεία!

Φυσικά ο Καίσαρας διατήρησε τον Υρκανό αρχιερέα και τον Αντίπατρο στρατηγό, δίνοντας του στην πραγµατικότητα βασιλικές εξουσίες. Ο Αντίπατρος διόρισε τους γιους του διοικητές των περιχώρων, βάζοντας τον Φασάηλο διοικητή των Ιεροσολύµων και τον Ηρώδη διοικητή της Γαλιλαίας. Έτσι ο Αντίπατρος, άφησε στον Ιωάννη Υρκανό µόνο την ουράνια βασιλεία, κρατώντας για τον εαυτό του την εξουσία επί της γης.

Τότε ένας νέος επαναστάτης ληστής σηκώθηκε στην Γαλιλαία, ο Εζεκίας, ο οποίος λήστευε τους κατοίκους στα σύνορα της Συρίας και γι΄αυτό ο Ηρώδης τον καταδίωξε και τον εξόντωσε. Ο Ηρώδης έδειξε ότι ήταν αρκετά δραστήριος αφού µόλις δεκαπέντε χρονών, αναγκάστηκε να πολεµήσει την συµµορία του αρχιληστή, όπως αναφέρει ο Ιώσηπος. Κι όµως γι΄αυτή του την πράξη, κατηγορήθηκε

για φόνο και ο αρχιερέας Υρκανός τον έστειλε να δικασθεί στο Συνέδριο (Σαχεντρίν). Ισως ο ληστής Εζεκίας ήταν ένας πολιτικός επαναστάτης, όπως και ο ληστής Αλέξανδρος Β΄.

Μάλιστα όλοι θεωρούσαν πως ο Ηρώδης δεν θα γλίτωνε τον θάνατο. Όµως όταν έφτασε στο δικαστήριο, η ατµόσφαιρα άλλαξε. Μπήκε στην αίθουσα µε τον αέρα ενός νέου και ισχυρού άνδρα, φορώντας κόκκι νη πορφύρα και συνοδευόµενος από τους σωµατοφύλακες του. Ο Ιώσηπος γράφει πως ο Ρωµαίος διοικητής της Συρίας, έστειλε µήνυµα στον Υρκανό υπέρ του Ηρώδη και γι΄αυτό ο Ιωάννης τον άφησε να φύγει από το ∆ικαστήριο χωρίς να πάθει κακό, αφού µάλιστα ηγάπα γαρ αυτόν ως υιόν.

Το 47 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας ετοιµάζεται να πολεµήσει τον Σκιπίωνα, που ήταν πεθερός του Ποµπήιου. Στην Ασία ο Σέξτος αναγκάστηκε λίγο αργότερα να πολεµήσει κάποιον Βάσω Καικύλα που ήταν παλιός φίλος του Ποµπηίου. Ο Αντίπατρος έστειλε τους γιους του Ηρώδη και τον Φασάηλο να βοηθήσουν τον Σέξτο.

Καθώς ο πόλεµος παρατεινόταν, συνέβη το επόµενο σπουδαίο γεγονός.

Η δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα από τον Κάσιο και τον Βρούτο, έγινε το 44 π.Χ. και προκάλεσε µεγάλη κοινωνική αναταραχή. Όταν ο Οκταβιανός και ο Αντώνιος κήρυξαν τον πόλεµο κατά του Κάσιου και του Βρούτου, ο Κάσιος συγκέντρωσε στρατό στη Συρία ελπίζοντας στην βοήθεια του Ηρώδη, στον οποίο υποσχέθηκε το βασίλειο της Ιουδαίας.

Πάνω σε τούτη την αναταραχή, ο Μάλιχος που ήταν πιστός στον Υρκανό, αποφάσισε να στασιάσει εναντίον του Αντίπατρου, ελπίζοντας πως ο Ιωάννης θα γινόταν πάλι βασιλιάς. Αν και δεν κατάφερε να οργανώσει κάποια επανάσταση, δηλητηρίασε τον Αντίπατρο. Αυτά τουλάχιστον αναφέρει ο Ιώσηπος.

Ο Μάλιχος αντέκρουσε τις κατηγορίες και ισχυρίστηκε ότι δεν σκότωσε αυτός τον Αντίπατρο. Ο Ηρώδης και ο Φασάηλος, τα παιδιά του Αντίπατρου, έκαναν ότι τον πίστεψαν. Η αλήθεια είναι πως ο Ηρώδης δεν µπορούσε να σκοτώσει εύκολα τον Μάλιχο. Γι΄αυτό φρόντισε πρώτα να συνεννοηθεί µε τον Ρωµαίο Κάσιο, τον φονιά του Ιουλίου Καίσαρα. Μόλις λοιπόν βρήκε την ευκαιρία ο Ηρώδης έβαλε τους χιλίαρχους να σκοτώσουν τον Μάλιχο µε τα ξίφη τους. Ο Ιωάννης Υρκανός, ξαφνιάστηκε από την δολοφονία του πιστού του στρατηγού. Όταν του είπαν όµως πως εκτελέσθηκε µε διαταγή του Ρωµαίου Κάσιου, επαίνεσε την

πράξη.

Αλλά ο Αντίγονος ο γιος του Αριστοβούλου, είχε συγκεντρώσει στρατό και είχε επιστρέψει στην Ιουδαία, βοηθούµενος από τον Πτολεµαίο, τον γιο του Μενναίου, λόγω της συγγένειας τους. Ο Πτολεµαίος είχε παντρευτεί την αδερφή του Αντιγόνου, την Αλεξάνδρα και γι΄αυτό χρηµατοδότησε τον Αντίγονο, βοηθώντας τον να καταλάβει τον θρόνο του πατέρα του. Ο Ηρώδης όµως πολέµησε µε επιτυχία τον Αντίγονο και τον έδιωξε ξανά από την χώρα. Γύρισε έτσι νικητής στην Ιερουσαλήµ, όπου ο Υρκανός και ο δήµος του απέδωσαν στεφάνους.

Ο Ηρώδης είχε ήδη, µετά από συµφωνία για γάµο, συνδεθεί µε την οικογένεια του Υρκανού και ήταν έτοιµος να παντρευτεί την πριγκίπισσα Μαρία, την κόρη του Αλεξάνδρου Β΄. Ο γάµος αυτός θα τον συµφιλίωνε µε τον Υρκανό αλλά και µε την βασίλισσα Κλεοπάτρα η οποία υποστήριζε τους Ασαµωναίους βασιλιάδες.

«Η πρώτη γυναίκα του Ηρώδη ήταν µια γνωστή ντόπια Ιουδαία, ονόµατι ∆ωρίς, από την οποία είχε ένα γιο τον Αντίπατρο. Τώρα όµως παντρεύτηκε την Μαριάµµη, κόρη του Αλεξάνδρου, γιου του Αριστοβούλου και εγγονή του Υρκανού, κι έγινε έτσι µέλος της βασιλικής οικογένειας». Ο Ηρώδης αρραβωνιάστηκε τότε µε την Μαριάµµη αλλά την παντρεύτηκε µερικά χρόνια αργότερα. Η Μαριάµµη ήταν ακόµη πολύ µικρή, µόλις έξι χρονών κοριτσάκι.

Μετά την τελική νίκη του Αντώνιου και του Οκταβιανού στους Φιλίππους της Μακεδονίας, το 42 π.Χ., ο Κάσιος και ο Βρούτος είχαν την ίδια τύχη µε τον Ποµπήιο. Ο Αντώνιος πήγε στην Συρία και η Κλεοπάτρα της Αιγύπτου τον συνάντησε στην Κιλικία και τον έκανε αιχµάλωτο του έρωτα της, γράφει ο Ιώσηπος.

Όταν ο Αντώνιος βρισκόταν στην Αντιόχεια, οι Ιουδαίοι έστειλαν πρέσβεις, οι οποίοι κατηγόρησαν τον Ηρώδη και τον Φασάηλο ότι κατέλαβαν µε την βία την εξουσία, αφήνοντας στον Υρκανό µόνο κατ΄ όνοµα το αξίωµα του βασιλιά. Ο Ηρώδης δωροδόκησε µε πολλά χρήµατα τον Αντώνιο να µην λάβει υπ΄ όψιν του τις κατηγορίες των Ιουδαίων.

∆ύο χρόνια αργότερα, το 40 π.Χ., η Συρία καταλήφθηκε από τους Πάρθους. Ο Πτολεµαίος του Μενναία πέθανε αφήνοντας τον γιο του, τον Λυσανία, στον θρόνο. Ο Λυσανίας συµµάχησε µε τον Αντίγονο και ζήτησαν µάλιστα την βοήθεια των Πάρθων. Οι Γαλιλαίοι εξεγέρθηκαν πάλι παίρνοντας τα όπλα. Ο Ηρώδης βρέθηκε σε πολύ δύσκολη

θέση, καθώς ο Αντίγονος µε την βοήθεια των Πάρθων, ήταν έτοιµος να επιτεθεί στα Ιεροσόλυµα.

Ο Ηρώδης δεν έµεινε βέβαια µε σταυρωµένα τα χέρια. Πήρε τις γυναίκες από την Ιερουσαλήµ, την µητέρα του, την γυναίκα του ∆ώρα, την µικρή Μαρία του Αλεξάνδρου Β΄ µε την οποία ήταν αρραβωνιασµένος (η πριγκίπισσα Μαρία είναι µόλις οκτώ χρονών) και την µητέρα της Αλεξάνδρα, και διέφυγε στην Ιδουµαία. Στην διαδροµή µάλιστα, µια άµαξα αναποδογύρισε και η µητέρα του Ηρώδη κινδύνεψε να σκοτωθεί. Ο Ηρώδης παρά λίγο να αυτοκτονήσει από την αγωνία του, και τον φόβου του πως θα τους προφθάσουν οι εχθροί εξαιτίας της καθυστέρησης που προκάλεσε το ατύχηµα. Είχε τραβήξει το ξίφος του, και θα µαχαιρωνόταν αν δεν τον συγκρατούσαν εκείνοι που βρισκόταν κοντά του. Ακόµη και στην διάρκεια της φυγής δεν ήταν ασφαλής, γιατί και οι Ιουδαίοι τους επιτέθηκαν και αναγκάστηκαν να πολεµήσουν σώµα µε σώµα.

Ο Αντίγονος όµως βρισκόταν ήδη στην εγκαταλειµµένη από τον Ηρώδη Ιερουσαλήµ, όπου συνέλαβε τον θείο του, τον αρχιερέα Ιωάννη Υρκανό, και τον Φασάηλο. Χρήµατα όµως δεν βρήκαν, γιατί ο Ηρώδης είχε φροντίσει να µεταφέρει όλη την περιουσία του στην Ιδουµαία.

Ο Ιώσηπος γράφει πως οι Πάρθοι «δεν αρκέστηκαν να ανεβάσουν στο θρόνο τον Αντίγονο αλλά του παρέδωσαν αλυσοδεµένους τον Φασάηλο και τον Υρκανό για να τους βασανίσει. Ο Υρκανός έπεσε στα πόδια του Αντίγονου, αλλά εκείνος µε τα ίδια του τα δόντια, του δάγκωσε τα αυτιά, ώστε να µην µπορέσει ποτέ έτσι όπως ήταν να ξαναπάρει το αξίωµα του αρχιερέα, γιατί για το αξίωµα αυτό απαιτείται πλήρης αρτιµέλεια».

Ο Ηρώδης εφόσον διέφυγε την σύλληψη ταξίδεψε πρώτα στην Αλεξάνδρεια, όπου η Κλεοπάτρα δεν τον έπεισε να παραµείνει για λίγο κοντά της αλλά συνέχισε το ταξίδι του στην Ρώµη. Ο Αντώνιος συγκινήθηκε από τις ατυχίες του Ηρώδη και εξαιτίας τους µίσους εναντίον του Αντιγόνου, τον οποίο θεωρούσε στασιαστή και Ρωµαίοις εχθρόν. Ετσι ο Ηρώδης γίνεται µε τις ευχές του Καίσαρα ο νέος βασιλιάς των Ιουδαίων.

Το 37 π.Χ., ο Ηρώδης συγκεντρώνοντας στρατιωτική δύναµη κινήθηκε εναντίον του εχθρού των Ρωµαίων, του βασιλιά της Ιερουσαλήµ Αντιγόνου. Αρχικά αναγκάστηκε να πολεµήσει στην Γαλιλαία τους ληστές των σπηλαίων. «Τις σπηλιές αυτές που βρίσκονται σε απόκρηµνα όρη, ήταν δύσκολο να τις προσεγγίσει κανείς από οποιαδήποτε µεριά, εκτός από κάποια επικίνδυνα και πολύ στενά περάσµατα

στις πλαγιές. Ο βασιλιάς ..έβαλε τους πιο δυνατούς στρατιώτες του σε κιβώτια ανοιχτά για να µπορούν να αναπνέουν και τους κατέβασε µε σκοινιά στα στόµια των σπηλαίων. Αυτοί κατέσφαξαν τους ληστές και τις οικογένειες τους, πυρπολώντας όσους αντιστέκονταν. Θέλοντας να σώσει µερικούς από αυτούς ο Ηρώδης τους κάλεσε να παραδοθούν. Κανένας τους όµως δεν παραδόθηκε µε την θέληση του και από αυτούς που συλλήφθηκαν µε τη βία πολλοί προτίµησαν τον θάνατο από την αιχµαλωσία. Ήταν τότε που ένας ηλικιωµένος, πατέρας επτά παιδιών, όταν τον παρακάλεσαν µαζί µε την µητέρα τους να παραδοθούν στον Ηρώδη, τους σκότωσε όλους µε τον εξής τρόπο. Προστάζοντας τους να βγουν ένας, στάθηκε στην είσοδο και σκότωνε τους γιους του καθώς έβγαιναν. Ο Ηρώδης βλέποντας το θέαµα αυτό από ένα κρυφό µέρος, επηρεάστηκε πάρα πολύ και απλώνοντας το χέρι του στον ηλικιωµένο άνδρα τον παρακάλεσε να λυπηθεί τη ζωή των παιδιών του. Εκείνος χωρίς να συγκινηθεί από τα λόγια του Ηρώδη, βρίζοντας τον κι από πάνω ως τιποτένιο, µετά την σφαγή των γιων του, σκότωσε και τη γυναίκα του και πετώντας τα πτώµατα τους στον γκρεµό, έπεσε µετά και ο ίδιος.»

Ετούτοι λοιπόν είναι οι εφτά παίδες Ασαµωναίοι, µια και το βουνό στο κέντρο της Γαλιλαίας ονοµάζεται Ασαµών κι ετούτοι είναι οι πραγµατικοί µάρτυρες που θανατώθηκαν πολεµώντας τον Ηρώδη. Όλα τα νήπια που σκότωσε ο Μεγάλος Ηρώδης εορτάζονται ως µάρτυρες από την εκκλησία. Γιατί άραγε η εκκλησία µας αδιαφορεί για την αληθινή ιστορία του Ηρώδη, εορτάζοντας µόνο τα θύµατα που αναφέρει η Χριστιανική µυθολογία;

Η εκκλησία µας βέβαια θεωρεί ως µάρτυρες Μακκαβαίους τους εφτά παίδες που σκοτώθηκαν από τον Μακεδόνα βασιλιά Αντίοχο, το 170 π.Χ. επειδή δεν ήθελαν να φάνε χοιρινό. Πρώτα απ΄ όλα κανένας Χριστιανός δεν έγινε µάρτυρας επειδή δεν έτρωγε χοιρινό και τελικά πως ονοµάζουν Μακκαβαίους, όποιον θέλουν και όποιον τους ταιριάζει. Αυτοί εδώ οι εφτά παίδες που αναφέρει ο Ιώσηπος είναι οι πραγµατικοί Χριστιανοί µάρτυρες.

Οι Γαλιλαίοι επαναστάτες πολέµησαν στο πλευρό των ελληνιστών βασιλιάδων µε µεγάλη πίστη. Την διάρκεια των σκληρών πολέµων των σπηλαίων της Γαλιλαίας, «εκείνοι που συνήθως προκαλούσαν ταραχές», επιτέθηκαν ξαφνικά και σκότωσαν τον Πτολεµαίο, τον στρατηγό του Ηρώδη και λεηλατώντας την περιοχή κατέφυγαν στα έλη και σε άλλα δυσπρόσιτα µέρη.

Ο Αντώνιος έστειλε χίλιους ιππείς και δύο λεγεώνες µε

επικεφαλής τον Μαχαιρά, να βοηθήσουν τον Ηρώδη. Ο Αντίγονος όµως νίκησε τον Μαχαιρά και η νίκη του αυτή προκάλεσε στην Γαλιλαία «τόσο µεγάλη εξέγερση που οι οπαδοί του άρχισαν να πιάνουν τους προύχοντες που είχαν ταχθεί µε τον Ηρώδη και να τους πετάνε στην λίµνη». Μαχαιρά έστειλες, µάχαιρα θα λάβεις έλεγαν προφανώς οι Γαλιλαίοι.

Ο γάµος της βασίλισσας Μαρία και η κυριαρχία του Ηρώδη

Είχαν περάσει τρία χρόνια από τότε που ο Ηρώδης είχε ανακηρυχθεί βασιλιάς στην Ρώµη αλλά ο Αντίγονος κρατούσε ακόµη την Ιερουσαλήµ. Ο Ηρώδης αποφάσισε να την πολιορκήσει στρατοπεδεύοντας µπροστά στα τείχη απέναντι στο ναό, στο σηµείο δηλαδή όπου και ο Ποµπήιος είχε επιτεθεί παλαιότερα στην πόλη, την οποία κατείχε τότε ο Αριστόβουλος.

Την στιγµή αυτή διάλεξε ο Ηρώδης να φέρει από την Σαµάρεια την Μαριάµµη, την κόρη του Αλεξάνδρου και ανιψιά του Αντιγόνου µε την οποία ήταν αρραβωνιασµένος. Και όπως γράφει ο Ιώσηπος, ο Ηρώδης περιφρονώντας έτσι τον εχθρό, έκανε τον γάµο στη διάρκεια της πολιορκίας. Η πριγκίπισσα Μαρία είναι µόλις δώδεκα χρονών.

Είναι φανερό πως ο Ηρώδης παντρεύτηκε µόνο για πολιτικούς λόγους. Επειδή τα Ιουδαϊκά έθιµα όπως αναφέρει συχνά ο Φλάβιος Ιώσηπος επιτρέπουν να πάρεις πολλές γυναίκες, ο Ηρώδης εκµεταλλεύτηκε την ελευθερία και έφτιαξε ένα χαρέµι µε δέκα γυναίκες. Η Μαριάµµη ήταν η δεύτερη γυναίκα του, αφού είχε παντρευτεί πριν γίνει βασιλιάς την ∆ώρα, η οποία ήταν όµως από ιδιωτική γενιά και όχι βασιλική.

Η τελετή έγινε δίπλα στα τείχη και µπροστά στους πολιορκηµένους οπαδούς του Αντιγόνου, για να τους πάρει µε το µέρος του, αφού µετά τον γάµο ήταν νόµιµος βασιλιάς.

Μετά τον γάµο της Μαρίας µε τον Ηρώδη δεν ακολούθησε φαγοπότι αλλά φονικό. Ο Ρωµαίος Σόσιος κατέφτασε µε ενισχύσεις και όλοι παρατάχτηκαν απέναντι από το βόρειο τείχος. Όταν έσπασε η πολιορκία οι Ρωµαίοι του Ηρώδη είχαν εξοργιστεί από το µακρύ διάστηµα της, και οι Ιουδαίοι που βρισκόταν στο στρατό του Ηρώδη δεν άφηναν κανένα αντίπαλο ζωντανό. «Έσφαζαν τα πλήθη στα σοκάκια και στα σπίτια όπου είχαν στριµωχτεί και όσους κατέφυγαν στο ιερό. ∆εν έδειξαν έλεος ούτε στα παιδιά ούτε στους γέρους και τις ανήµπορες γυναίκες.

Ο Αντίγονος, βλέποντας πως ούτε τότε τον ευνόησε η τύχη έπεσε στα πόδια του Ρωµαίου στρατηγού Σόσιου. Αυτός κάθε άλλο παρά λυπήθηκε την κατάσταση του και ξέσπασε σε ακράτητα γέλια, αποκαλώντας τον Αντιγόνη. ∆εν του συµπεριφέρθηκε όµως σαν γυναίκα, αφήνοντας τον ελεύθερο, αλλά αλυσοδεµένο τον κρατούσε υπό αυστηρή επιτήρηση. Ο βασιλιάς Ηρώδης έκανε διακρίσεις µεταξύ των δύο παρατάξεων, παρέχοντας τιµές σε όσους τον υποστήριξαν και εξολοθρεύοντας τους οπαδούς του Αντίγονου». Σκότωσε σαρανταπέντε από τους ανώτατους αξιωµατικούς, τους πρώτους εκ της αιρέσεως Αντιγόνου.

«Ιδιαίτερα τιµήθηκαν από τον Ηρώδη, ο Πόλλιος ο Φαρισαίος και ο µαθητής του Σαµαίας, γιατί στη διάρκεια της πολιορκίας των Ιεροσολύµων ετούτοι συµβούλευαν τους πολίτες να δεχτούν τον Ηρώδη, και γι΄ αυτό δέχονταν τώρα την ανταµοιβή τους».

«Ο Σόσσιος αφιέρωσε ένα χρυσό στεφάνι στο θεό και έφυγε από τα Ιεροσόλυµα, παίρνοντας τον Αντίγονο αλυσοδεµένο για να τον πάει στον Αντώνιο».

«Όταν ο Αντώνιος αιχµαλώτισε τον Αντίγονο, αποφάσισε να τον κρατήσει δέσµιο µέχρι τον θρίαµβο του, αλλά, µαθαίνοντας πως ο λαός επαναστατούσε κατά του Ηρώδη παραµένοντας πιστός στον Αντίγονο εξαιτίας του µίσους του για τον Ηρώδη, αποφάσισε να τον αποκεφαλίσει στην Αντιόχεια. Μάρτυρας µου ο Στράβων ο Καππαδόκης που γράφει τα εξής: Όταν ο Αντίγονος µεταφέρθηκε στην Αντιόχεια, ο Αντώνιος τον αποκεφάλισε κι έγινε έτσι ο πρώτος Ρωµαίος που αποκεφάλισε βασιλιά, καθώς πίστευε ότι δεν υπήρχε άλλος τρόπος για ν΄ αλλάξει τη γνώµη των Ιουδαίων, ώστε να δεχτούν τον Ηρώδη που είχε τοποθετηθεί στην θέση του, καθώς ούτε µε βασανιστήρια δεν δέχονταν να τον ανακηρύξουν βασιλιά, τόσο µεγάλη ήταν η εκτίµηση τους στον πρώτο βασιλιά». Μάρτυρας του Ιώσηπου είναι λοιπόν ο Στράβωνας, πως ούτε µε βασανιστήρια δεν πρόδιδαν τον Ασαµωναίο βασιλιά οι Ιουδαίοι.

Μόλις θανατώθηκε ο Αντίγονος, ο Ηρώδης ελευθερώθηκε από τον φόβο του και ταυτόχρονα η ηγεµονία του γένους των Ασαµωναίων έφτασε στο τέλος της µετά από εκατόν είκοσι έξι χρόνια». Η βασιλεία πέρασε «στον Ηρώδη, τον γιο του Αντίπατρου, που προερχόταν από οίκο κοινών και από ιδιωτική οικογένεια που ήταν υποτελής στους βασιλιάδες».

Κ. Καβάφης

Αριστόβουλος Γ΄

Κλαίει το παλάτι, κλαίει ο βασιλεύς, απαρηγόρητος θρηνεί ο βασιλεύς Ηρώδης, η πολιτεία ολόκληρη κλαίει για τον Aριστόβουλο που έτσι άδικα, τυχαίως πνίχθηκε παίζοντας µε τους φίλους του µες στο νερό.

Κι όταν το µάθουνε και στ' άλλα µέρη, όταν επάνω στην Συρία διαδοθεί, κι από τους Έλληνας πολλοί θα λυπηθούν· όσοι ποιηταί και γλύπται θα πενθήσουν, γιατ' είχεν ακουσθεί σ' αυτούς ο Aριστόβουλος, και ποια τους φαντασία για έφηβο ποτέ έφθασε τέτοιαν εµορφιά σαν του παιδιού αυτού· ποιο άγαλµα θεού αξιώθηκεν η Aντιόχεια σαν το παιδί αυτό του Ισραήλ.

Οδύρεται και κλαίει η Πρώτη Πριγκηπέσσα· η µάνα του η πιο µεγάλη Εβρέσσα. Οδύρεται και κλαίει η Aλεξάνδρα για την συµφορά.- Μα σαν βρεθεί µονάχη της αλλάζει ο καϋµός της. Βογγά· φρενιάζει· βρίζει· καταριέται. Πώς την εγέλασαν! Πώς την φενάκισαν! Πώς επί τέλους έγινε ο σκοπός των! Το ρήµαξαν το σπίτι των Aσαµωναίων. Πώς το κατόρθωσε ο κακούργος βασιλεύς· ο δόλιος, ο φαύλος, ο αλιτήριος. Πώς το κατόρθωσε. Τι καταχθόνιο σχέδιο που να µη νοιώσει κ' η Μαριάµµη τίποτε. Aν ένοιωθε η Μαριάµµη, αν υποπτεύονταν, θάβρισκε τρόπο το αδέρφι της να σώσει· βασίλισσα είναι τέλος, θα µπορούσε κάτι. Πώς θα θριαµβεύουν τώρα και θα χαίρονται κρυφά η µοχθηρές εκείνες, Κύπρος και Σαλώµη· η πρόστυχες γυναίκες Κύπρος και Σαλώµη.- Και νάναι ανίσχυρη, κι αναγκασµένη να κάνει που πιστεύει τες ψευτιές των· να µη µπορεί προς τον λαό να πάγει, να βγει και να φωνάξει στους Εβραίους, να πει, να πει πώς έγινε το φονικό.

Η Κλεοπάτρα της Αιγύπτου

Η ανυπόφορη ζωή της βασίλισσας Μαρίας στο παλάτι του Ηρώδη .

Ο Ιωάννης Υρκανός βρισκόταν στην χώρα των Πάρθων και ο Ηρώδης του έγραψε να επιστρέψει στην Ιερουσαλήµ. Είναι γεγονός πως ούτε οι Πάρθοι, ούτε ο Αντίγονος, φόνευσαν τον γέροντα αρχιερέα. Ο Ιωάννης εξορίστηκε από τον Αντίγονο, ο οποίος έµεινε κοντά στους Ιουδαίους της Μεσοποταµίας.

Ο Ηρώδης έστειλε τον ποιο πλούσιο άνδρα της Συρίας, τον Σαραµάλα, µε πολλά δώρα στον Πάρθο βασιλιά για να στείλει τον Υρκανό στην Ιουδαία. Η βιασύνη του ωστόσο, προερχόταν από το γεγονός ότι είχε άνοµα καταλάβει την εξουσία και εύλογα φοβόταν µια µεταβολή. Έτσι ανυποµονούσε να θέσει τον Υρκανό υποχείριο του ή ακόµη να τον βγάλει από την µέση, πράγµα που έπραξε άλλωστε αργότερα.

Ο Ηρώδης δέχτηκε µε τιµές τον γέρο Ιωάννη Υρκανό, δίνοντας του την πρώτη θέση στα συµβούλια, την τιµητική θέση στα τραπέζια και αποκαλώντας τον πατέρα, κατάφερνε να τον εξαπατά. Ο Υρκανός άλλωστε, µε κοµµένο αυτί δεν µπορούσε να γίνει αρχιερέας κι έτσι ο Ηρώδης έδωσε αυτή την θέση σε ένα άσηµο ιερέα από την Βαβυλώνα που ονοµαζόταν Ανάνηλος.

Η Αλεξάνδρα, κόρη του Υρκανού και χήρα του Αλεξάνδρου Β΄, που ήταν πλέον πεθερά του Ηρώδη, θεώρησε την πράξη αυτή προσβολή για την οικογένεια της.

«Η Αλεξάνδρα είχε δύο παιδιά µε τον Αλέξανδρο, τον Αριστόβουλο, ένα εξαιρετικά ωραίο άνδρα, και τη Μαριάµµη, σύζυγο του Ηρώδη, ξακουστή για την οµορφιά της. Στεναχωρέθηκε λοιπόν για την αδικία προς τον γιο της, αφού κλήθηκε κάποιος άλλος να γίνει αρχιερέας. Έτσι έγραψε στην Κλεοπάτρα και χρησιµοποιώντας τη βοήθεια κάποιου τραγουδοποιού για να παραδώσει την επιστολή, ζήτησε από αυτή να παρακαλέσει τον Αντώνιο να δώσει το αρχιερατικό αξίωµα στον γιο της.»

Ο φίλος του Αντωνίου, ο ∆έλιος, επισκέφθηκε την Αλεξάνδρα και είδε τα όµορφα παιδιά της. Την έπεισε λοιπόν να φτιάξουν τα πορτραίτα των παιδιών και να τα στείλει στον Αντώνιο, λέγοντας της ότι όταν εκείνος τα δει, δεν θα αρνηθεί ότι του ζητήσει.

«Η Αλεξάνδρα έστειλε τους πίνακες στον Αντώνιο, ενώ ο ∆έλιος πρόσθετε απίστευτα πράγµατα λέγοντας ότι τα παιδιά του φάνηκαν να είναι απόγονοι κάποιου θεού και όχι ανθρώπου».

Ο Αντώνιος κάλεσε τον νεαρό Αριστόβουλο κοντά του, αλλά ο Ηρώδης δεν τον έστειλε όπως ισχυρίζεται ο Ιώσηπος γιατί ήταν σίγουρος ότι ο ισχυρότερος Ρωµαίος της εποχής, θα τον χρησιµοποιούσε για ερωτικούς σκοπούς. «Έγραψε λοιπόν, απαντώντας, ότι αν ο νέος έβγαινε από την χώρα, ολόκληρη η περιοχή θα σπαραζόταν από πόλεµο και αναρχία, επειδή οι Ιουδαίοι θα σχηµάτιζαν ελπίδες για ανατροπή της εξουσίας και διακυβέρνηση από άλλον βασιλιά».

Μην µπορώντας όµως ο Ηρώδης να κάνει αλλιώς, κατηγόρησε την Αλεξάνδρα ότι συνωµοτούσε εναντίον του, αδίκως µάλιστα γιατί ο ίδιος περίµενε απλώς να ενηλικιωθεί ο Αριστόβουλος και θα τον τοποθετούσε αρχιερέα. Έτσι αµέσως τοποθέτησε τον Αριστόβουλο αρχιερέα, παύοντας τον Βαβυλώνιο Ανάνηλο, σιγουρεύοντας τουλάχιστον πως ο γιος της Αλεξάνδρας δεν θα έβγαινε από την χώρα.

Έτσι έχουν τα πράγµατα όταν ξεκινάει η βασιλεία του Ηρώδη. Η οικογένεια των Ασαµωναίων βασιλιάδων είναι πλέον καταδικασµένη. Μόνη ελπίδα των ελληνιστών Ιουδαίων, είναι η βασίλισσα Μαρία και ο µικρός της αδερφός ο Αριστόβουλος.

Όπως όµως ήταν φυσικό ο Ηρώδης, µετά από την υποτιθέµενη συµφιλίωση, δεν είχε απαλλαχτεί από τις υποψίες του, πως η Αλεξάνδρα θα ανέτρεπε µε την πρώτη ευκαιρία την εξουσία του. Έτσι λοιπόν, την διέταξε να παραµείνει στο παλάτι και να µην παίρνει πρωτοβουλίες.

Τοποθετήθηκε µάλιστα ένας προσεχτικός φρουρός που δεν του ξέφευγε τίποτα, ούτε ακόµη τι έκανε στην προσωπική της ζωή. Στην πραγµατικότητα, η βασίλισσα Μαρία, ο αδερφός της Αριστόβουλος και η µητέρα τους Αλεξάνδρα, η κόρη του Υρκανού, βρίσκονται κλεισµένοι υπό αυστηρή επιτήρηση στο παλάτι.

«Η Αλεξάνδρα, πίστευε ότι οτιδήποτε άλλο ήταν καλύτερο από το να στερηθεί την ελευθερία του λόγου και να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής της στη σκλαβιά και στον φόβο, ακόµη και αν φαινόταν ότι ζούσε µέσα στις τιµές. Έγραψε λοιπόν στην Κλεοπάτρα, κάνοντας πολλά παράπονα σχετικά µε την κατάσταση που είχε βρεθεί και προτρέποντας την να της δώσει όση βοήθεια µπορούσε. Η Κλεοπάτρα της είπε να φύγει κρυφά µε τον γιο της και να έρθει στην Αίγυπτο σε αυτήν. Η Αλεξάνδρα τότε κατασκεύασε δύο λάρνακες έτσι ώστε να µοιάζουν µε φέρετρα και σ΄ αυτά µπήκε η ίδια και ο γιος της, αφού προηγουµένως είχε δώσει εντολές στους υπηρέτες που ήξεραν το σχέδιο να τους µεταφέρουν την νύχτα. Θα ακολουθούσαν τον δρόµο προς την θάλασσα όπου ένα πλοίο θα τους περίµενε για να τους µεταφέρει στην Αίγυπτο». Κάποιος υπηρέτης Σαβίων το όνοµα, έµαθε για το σχέδιο κι έτσι η Αλεξάνδρα προδόθηκε και πιάστηκε µαζί µε τον γιο της µέσα στα φέρετρα την στιγµή που θα αποβιβαζόταν στο πλοίο.

«Ο Ηρώδης βέβαια δεν τολµούσε να πάρει σκληρά µέτρα εναντίον της, ακόµη κι αν το ήθελε, καθώς η Κλεοπάτρα από µίσος εναντίον του δε θα επέτρεπε να την κατηγορήσουν, έτσι προσποιήθηκε τον µεγαλόψυχο και τους συγχώρεσε τάχα από καλοσύνη». Ο Ηρώδης φοβόταν την Κλεοπάτρα και γι΄ αυτό δεν προχώρησε σε τιµωρίες. Όµως κατάλαβε ότι έπρεπε να βγάλει από την µέση τον νεαρό Αριστόβουλο, αφού υπήρχε ο κίνδυνος ανά πάσα στιγµή ν΄ αποδράσει και να επαναστατήσει εναντίον του.

Η δολοφονία του Ασαµωναίου αρχιερέα Αριστοβούλου.

Όπως γράφει ο Ιώσηπος, όταν εµφανίσθηκε ο νέος αρχιερέας Αριστόβουλος, ο αδερφός της Μαρίας, το πλήθος ένιωσε ένα παρορµητικό συναίσθηµα αγάπης προς αυτόν γιατί ήταν νέος και όµορφος από βασιλική οικογένεια και καθώς ερχόταν στο νου τους η ανάµνηση των πράξεων του παππού του.

Μετά από µία γιορτή, ο Ηρώδης αντιλήφθηκε την µεγάλη αγάπη που έτρεφε ο λαός για τον Αριστόβουλο και αποφάσισε να προχωρήσει στα σχέδια του και να τον σκοτώσει. Ήταν διαχυτικός µε το νέο και του έδειξε µεγάλη

φιλία µετά την γιορτή, παίζοντας µάλιστα µαζί του σα νέος κι ο ίδιος. Όταν αργότερα, επειδή έκανε ζέστη οι νεαροί µαζεύτηκαν στις δεξαµενές που ήταν ολόγυρα στην αυλή για να κάνουν µπάνιο, ο Ηρώδης κάλεσε τον Αριστόβουλο να κολυµπήσει µαζί τους. «Αλλά καθώς έπεφτε σκοτάδι την ώρα που κολυµπούσε, µερικοί από τους φίλους, στους οποίους είχαν δοθεί εντολές να πράξουν έτσι τον βούλιαζαν, κρατούσαν το κεφάλι του κάτω από το νερό, σαν να έπαιζαν, και δεν τον άφηναν µέχρι που τον έπνιξαν. Με αυτόν τον τρόπο εξοντώθηκε ο Αριστόβουλος όταν ήταν δεκαοκτώ χρονών και είχε εξασκήσει την αρχιεροσύνη επί έναν χρόνο. Αυτό το αξίωµα το απέκτησε ξανά ο Ανάνηλος». Την δολοφονία αυτή εκτέλεσαν οι Γαλάτες φρουροί του Ηρώδη.

Μόλις µαθεύτηκε το νέο, οι γυναίκες στο παλάτι άρχισαν να θρηνούν µαζί µε όλο τον λαό της Ιερουσαλήµ. Παρόλο που ο θάνατος του Αριστόβουλου αποδόθηκε σε ατύχηµα, η Αλεξάνδρα υποπτευόταν τον Ηρώδη αλλά κρατούσε τις υποψίες της µυστικές, σκεπτόµενη να εκδικηθεί. Έγραψε έτσι ξανά στην Κλεοπάτρα για τον κίνδυνο που διέτρεχε η ίδια και η κόρη της µετά την δολοφονία του γιου της.

Η βασίλισσα Κλεοπάτρα, πήρε το θέµα προσωπικά και δεν σταµάτησε να πιέζει τον Αντώνιο να εκδικηθεί τον δολοφόνο του γιου της Αλεξάνδρας.

Ο Ηρώδης κλήθηκε έτσι από τον Αντώνιο για να απολογηθεί για όσα τον κατηγορούσαν οι γυναίκες. Ο Ηρώδης φοβόταν ότι ο Αντώνιος θα τον σκότωνε για να του πάρει την όµορφη γυναίκα. Γι΄αυτό άφησε πίσω του υπεύθυνο τον Ιώσηπο, τον άνδρα της αδερφής του Σαλώµης, διατάζοντάν τον να σκοτώσει την βασίλισσα Μαρία, αν καταδικαζόταν από τον Αντώνιο σε θάνατο.

Ο Φλάβιος Ιώσηπος γράφει ότι η Αλεξάνδρα ήταν τόσο σίγουρη πως ο Ηρώδης θα καταδικαζόταν ώστε είχε σχεδιάσει τον τρόπο που θα έφευγαν από το παλάτι. Έπεισε µάλιστα τον Ιώσηπο, τον σύζυγο της Σαλώµης, να τους βοηθήσει για να αποδράσουν. Εκείνη την περίοδο κυκλοφόρησε η φήµη, ότι ο Αντώνιος βασάνισε τον Ηρώδη και τελικά τον σκότωσε. Αυτή η φήµη όπως ήταν φυσιολογικό τάραξε τους ανθρώπους του παλατιού και ιδιαίτερα τις γυναίκες. Η Αλεξάνδρα έπεισε τον Ιώσηπο να εγκαταλείψει το παλάτι µαζί του και να βρουν καταφύγιο στις τάξεις της ρωµαϊκής λεγεώνας.

Έφτασε όµως ένα γράµµα από τον Ηρώδη, το οποίο διέψευσε τις φήµες για τον θάνατο του. Ο Αντώνιος δεν έκανε την χάρη της Κλεοπάτρας, την οποία αντάµειψε δίνοντας της, την κοίλη Συρία, και όχι την Αραβία ή την

Ιουδαία που θα ήθελε. Όταν έφτασε η επιστολή, οι γυναίκες εγκατέλειψαν το σχέδιο τους να πάνε στους Ρωµαίους. Το σχέδιο τους όµως δεν έµεινε κρυφό, καθώς µόλις επέστρεψε ο Ηρώδης, η Σαλώµη τον ενηµέρωσε για τις προθέσεις της των γυναικών και κατηγόρησε µάλιστα τον άνδρα της ότι είχε ερωτικές επαφές µε την Μαριάµµη. Κατηγορούσε ακόµη την βασίλισσα Μαρία ότι έστειλε τον πίνακα της στον Αντώνιο φιλοδοξώντας να βασιλέψει µαζί του στην ανατολή.

Ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος αναφέρει πως ο Ιωσήφ, ο άνδρας της Σαλώµης, οµολόγησε στην βασίλισσα Μαρία πως ο Ηρώδης τον είχε διατάξει να την σκοτώσει αν εκείνος καταδικαζόταν σε θάνατο από τον Αντώνιο. Η βασίλισσα Μαρία παραπονέθηκε στον Ηρώδη που γύρισε τελικά ζωντανός για την διαταγή αυτή που είχε δώσει στον Ιωσήφ. Έτσι ο Ηρώδης πείστηκε ότι ο Ιωσήφ µε την Μαρία είχαν σχέση και µάλιστα ερωτικές επαφές όπως έλεγε η Σαλώµη και τους καταδίκασε σε θάνατο. «Αυτά τα είπε όµως η Σαλώµη επειδή µισούσε την Μαριάµµη, που την αντιµετώπιζε µε υπερηφάνεια στις διαφορές τους και κορόιδευε την ταπεινή της καταγωγή».

«Ο Ηρώδης κόντεψε να σκοτώσει την γυναίκα του, αλλά νικηµένος από την αγάπη του γι΄ αυτήν, συγκρατήθηκε, υποµένοντας µαρτυρικά µε δυσκολία. Έδωσε, πάντως, εντολές να εκτελεσθεί ο Ιώσηπος, χωρίς καν να του επιτραπεί να τον δει, και κράτησε την Αλεξάνδρα φυλακισµένη ως υπαίτια όλων των δεινών».

Ότι και να συνέβη, αυτό που έσωσε σε τούτη την περίπτωση την Αλεξάνδρα και την βασίλισσα Μαρία ήταν η Κλεοπάτρα. Η βασίλισσα της Αιγύπτου επισκέφθηκε την Ιουδαία και όπως γράφει ο Ιώσηπος, ο Ηρώδης νοίκιασε από την Κλεοπάτρα τα εδάφη της Αραβίας που της είχαν παραχωρηθεί από τον Αντώνιο. Ο Αντώνιος έδωσε όλη την Παλαιστίνη στην Κλεοπάτρα και ο Ηρώδης έπρεπε να της πληρώνει τους φόρους. Γι΄αυτό άλλωστε ήταν ελάχιστα φιλικός µαζί της και µάλιστα έκανε συµβούλιο µαζί µε τους φίλους του, για το αν έπρεπε να την σκοτώσει όσο βρισκόταν στην επικράτεια του. Φυσικά δεν µπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο γιατί µετά δεν θα γλίτωνε από τον Αντώνιο. Γι΄αυτό κι εκείνος την κολάκεψε µε δώρα και την συνόδευσε στον δρόµο για την Αίγυπτο.

ΒΑΣΙΛΕΑΣ ΘΕΟΣ ΣΩΤΗΡΑΣ

ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΜΕΝΑΝ∆ΡΟΥ των ∆υτικών Ινδιών

ΗΤΑΝ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ;

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΙΗΣΟΥΣ ΚΑΙ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ "ΣΩΤΗΡΑΣ"

ΟΙ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΕΣ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΕΣ ΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩΝ

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΝΟΜΙΜΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΗΡΟ ΤΟΥ ΙΟΥ∆Α

Η ΕΥΓΕΝΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΑ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΟΙ ΒΙΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΙΟΣ ∆ΑΥΙ∆

Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΜΕΛΧΙΣΕ∆ΕΚ

Ο ΥΙΟΣ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΩΤΗΡ

Ο Λουκάς αναφέρει "οτι ετέχθη υµιν σήµερον σωτηρ ος εστιν Χριστος κύριος εν πόλει ∆αυίδ"( 1,11). Ο Ηρώδης όταν οι µάγοι του µίλησαν για τον αστέρα της ανατολής "συναγαγων πάντας τους αρχιερεις και γραµµατεις του λαου επυνθάνετο παρ αυτων που ο Χριστος γενναται" (Λουκά 2,4). Όπως σήµερα λέµε "Σωτήρας Χριστός", έτσι και ο Λουκάς παραδίδει σε αυτούς του στίχους ότι ετέχθη υµίν Σωτήρ και Χριστός γεννάται. Και τα δύο τούτα ονόµατα του Υιού του Θεού είναι ελληνικά, και τα δύο ετούτα ονόµατα έχουν βεβαίως γίνει στόχος των παραδόξων ερµηνειών των Εβραιοχριστιανών.

Η αντιπάθεια στο όνοµα Σωτήρας δηµιουργείται φυσικά εξαιτίας της ελληνικότητας του. Πρώτοι οι Αθηναίοι, όπως µας πληροφορεί ο Πλούταρχος στον βίο του ∆ηµητρίου του Πολιορκητή, ονόµασαν τους Μακεδόνες βασιλιάδες Αντίγονο και ∆ηµήτριο, θεούς σωτήρες και τους απεσταλµένους προς αυτούς ονόµαζαν θεωρούς, διότι έβλεπαν τα πρόσωπα των θεών. ∆εν είναι τυχαίο βέβαια ότι και στο βιβλίο των Μακαβαίων οι ελληνιστές Ιουδαίοι, οι οποίοι είχαν µάλιστα διδαχθεί την φιλοσοφία από ένα γέροντα Αθηναίο που έστειλε στην Ιερουσαλήµ ο βασιλιάς Αντίοχος Επιφανής, έστελναν θεωρούς στον Μακεδόνα βασιλιά Αντίοχο. "Απέστειλεν ο Ιάσων ο µιαρός θεωρούς", γράφει η βίβλος (Μακ.Β.∆,19) αφού αυτοί οι Ιουδαίοι "τας ελληνικάς δόξας" πίστευαν. Σωτήρες ονοµάστηκαν πολλοί Μακεδόνες βασιλιάδες, Πτολεµαίοι, Σελευκίδες, Μικρασιάτες και Ινδοί.

Ο βασιλέας των Ιουδαίων, τυγχάνοντας εκ της φιλελληνικής βασιλείας, ονοµάστηκε Σωτήρας, πράγµα που αργότερα όταν το µίσος εναντίον των Ελλήνων κυριάρχησε, δεν έγινε αποδεκτό από τους Εβραιοχριστιανούς. Κι όµως, όπως ακριβώς οι Αθηναίοι και γενικά οι Ελληνες χειροτονούσαν επισκόπους έτσι και σήµερα η χριστιανική εκκλησία χειροτονεί τους επισκόπους της και δεν τους χρίζει. Λειτουργεί λοιπόν η χριστιανική εκκλησία σύµφωνα µε τον ελληνικό και όχι µε τον Εβραϊκό τρόπο, φανερώνοντας ότι οι ρίζες της βρίσκονται σον ελληνιστικό και όχι στον Εβραϊκό Ιουδαϊσµό.

Ο γνήσιος κληρονόµος της βασιλείας των Ασαµωναίων, θα εθεωρείτο αναπόφευκτα από τους Ελληνες της Ιουδαίας και τους ελληνιστές Ιουδαίους, σωτήρας, ευεργέτης και θεός και όχι απλά ένας Μεσίας.

Στις οµιλίες που είναι γνωστές ως "Ψευδοκληµέντια" ο απόστολος Πέτρος εξηγεί τα περί του Χριστού λέγοντας: "Αλλά αποκαλείτε Χριστός από την συγκεκριµένη ιεροτελεστία της θρησκείας, γιατί όπως κάποια ονόµατα είναι συνηθισµένα για τους βασιλιάδες, όπως Αρσάκης για τους Πέρσες, Καίσαρ για τους Ρωµαίους, Φαραώ στους Αιγύπτιους, έτσι στους Ιουδαίους καλείται Χριστός".

Παρόλη την θεολογία της ουράνιας βασιλείας οι παλαιότεροι Χριστιανοί των οποίων την γνώµη µαθαίνουµε µόνο µέσω των ιστοριών του Ευσεβίου, θεωρούσαν ότι η βασιλεία θα ήταν αρχικά επίγεια και τα πρώτα χίλια χρόνια του Χριστού η βασιλεία θα εγκαθίστατο σωµατικώς! Οι απόψεις για την χιλιετή διακυβέρνηση του κόσµου από τον Ιησού αναφέρονται από τον Παπία Ιεραπόλεως και από τον απόστολο Πέτρο. Στα ευαγγέλια βρίκουµε πολλές αναφορές σε καθ΄ όλα γήινη βασιλεία.

"Κα΄γω διατίθεµαι υµίν καθώς διέθετό µοι ο πατήρ µου βασιλείαν, ίνα εσθίητε και πίνητε επί της τραπέζης µου εν τη βασιλεία µου και καθίσεσθε επί θρόνων κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς". (Λουκ.22,29)

ΗΤΑΝ Ο ΛΕΓΟΜΕΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΑΣ;

Ι Ν Β Ι

Ο συγγραφέας Robert Graves, γνωστός για τις εργασίες του στην ελληνική και εβραϊκή µυθολογία, έχει γράψει ένα βιβλίο για την ζωή του Χριστού που λέγεται "Ο Βασιλέας Ιησούς", (Εκδόσεις ALIEN). Το σενάριο βασίζεται στην υπόθεση πως ο γιος της πριγκίπισσας Μαρίας, κόρης του βασιλιά Αντιγόνου, και γυναίκας του Αντιπάτρου, γιου του Ηρώδη, φέρνουν στον κόσµο τον κληρονόµο της βασιλείας, τον Ιησού Χριστό.

(Ματθ.26,25) "αποκριθείς δε Ιούδας ο παραδιδούς αυτόν είπεν, Μήτι εγώ ειµί, ραββί; λέγει αυτω, Συ είπας".

Ο Ιούδας, ο µαθητής που τον παρέδωσε αποκρίθηκε λέγοντας του: Μήπως είµαι εγώ ∆άσκαλε; Εσύ είπες, του απάντησε ο Χριστός. Αυτο το "συ είπας" στον Ιούδα ανακοινώνει την αλήθεια. Εσύ ο Ιούδας θα µε προδώσεις.

Ετσι ακριβώς απαντάει ο Χριστός στον Πιλάτο, όταν ο Ρωµαίος επίτροπος τον ρωτάει αν είναι όντως ο βασιλέας των Ιουδαίων: Συ λέγεις, του είπε. Εσύ λες οτι είµαι ο βασιλεύς. Ανακοινώνεται εδω µία ακόµη αλήθεια;

(Ματθ.27,11)" Ο δε Ιησους εστάθη εµπροσθεν του ηγεµόνος. και επηρώτησεν αυτον ο ηγεµων λέγων, Συ ει ο βασιλευς των Ιουδαίων; ο δε Ιησους εφη, Συ λέγεις. 12 και εν τω κατηγορεισθαι αυτον υπο των αρχιερέων και πρεσβυτέρων ουδεν απεκρίνατο.." (Μαρκ.15,1-4)(Λουκ.23,1-3)

Οι Ιουδαίοι ήταν έτοιµοι να ανακυρήξουν τον Χριστό βασιλιά, µας πληροφορεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης. (Ιωάν,στ΄15) "Ιησούς γνούς ότι µέλλουσιν έρχεσθαι και αρπάζειν αυτόν, ίνα ποιήσουσιν αυτόν βασιλέα, ανεχώρησε πάλιν εις το όρος αυτός µόνος".

Η θριαµβευτική είσοδος του Ιησού στην Ιερουσαλήµ περιγράφεται ως η άφιξη του Βασιλέα Σωτήρα, του υιού του ∆αβίδ. Ο τίτλος υιός του ∆αβίδ που του αποδίδεται από τους Ιουδαίους, δεν σηµαίνει τίποτα άλλο παρά τον νόµιµο

βασιλιά.

"Ευλογηµένη η ερχόµενη βασιλεία εν ονόµατι Κυρίου, του πατρός ηµών ∆αβίδ. Ωσαννά εν τοις υψίστοις".(Μάρκ.ια',10) "Ωσαννά ευλογηµένος ο ερχόµενος εν ονόµατι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ". (Ιωάν.ια΄13).

Οι Φαρισαίοι και µερικοί από το πλήθος είπαν στον Χριστό να νουθετήσει τους µαθητές του, ώστε να µην τον αποκαλούν βασιλιά. Εκείνος απάντησε λέγοντας: "Εάν αυτοί σιωπήσουν, θα φωνάξουν οι πέτρες".

(Λουκ.19,37) "Εγγίζοντος δε αυτου ήδη προς τη καταβάσει του Ορους των Ελαιών ηρξαντο απαν το πληθος των µαθητων χαίροντες αινειν τον θεον φωνη µεγάλη περι πασων ων ειδον δυνάµεων, 38 λέγοντες, Ευλογηµένος ο ερχόµενος ο βασιλευς εν ονόµατι κυρίου. εν ουρανω ειρήνη και δόξα εν υψίστοις. 39 καί τινες των Φαρισαίων απο του οχλου ειπαν προς αυτόν, ∆ιδάσκαλε, επιτίµησον τοις µαθηταις σου. 40 και αποκριθεις ειπεν, Λέγω υµιν, εαν ουτοι σιωπήσουσιν, οι λίθοι κράξουσιν"

Ο λαός των Ιουδαίων θεωρούσε τον Χριστό βασιλιά και δεν το έκρυβε. Γι αυτό στο κατά Ιωάννη ευαγγέλιο ο Σωτήρας δίνει µια πιο διασκεδαστική απάντηση, λέγοντας στον Πιλάτο, "µόνος σου το λες ότι είµαι βασιλιάς ή άλλοι σου µίλησαν για µένα;". (Ιωάν.ιη΄,34) "Αφ΄εαυτού σύ τούτο λέγεις, ή άλλοι συ είπον περί εµού;"

Επειτα ο Πιλάτος ρωτάει τους Ιουδαίους "Τί ουν θέλετε ποιήσω αυτόν που εσείς λέτε ότι είναι ο Βασιλέας των Ιουδαίων; (Μαρκ.ιε,12)", φανερώνοντας ποιοί του είπαν περί αυτού.

Οταν λοιπόν ο Πιλάτος ρωτάει τους Ιουδαίους αν θέλουν να ελευθερώσει τον Βασιλέα των Ιουδαίων, πρέπει άραγε να θεωρήσουµε ότι ο Πιλάτος ειρωνευόταν τους Ιουδαίους; ∆εν είναι προφανές ότι τα πλήθη και ο Πιλάτος αντίκριζαν τον Ιησού πρώτα σαν ένα νόµιµο και δίκαιο βασιλέα που καταδιωκόταν;

Ο Ιησούς του κατά Ιωάννη βρίσκει καταφύγιο στην βασιλεία των ουρανών. - Αν η βασιλεία µου ήταν ετούτου του κόσµου οι υπηρέτες µου θα αγωνιζόταν να µην παραδοθώ στους Ιουδαίους. Τώρα όµως η βασιλεία µου δεν ειναι εδώ. - Και δεν είσαι εσύ λοιπόν βασιλέας; - Εσύ λες ότι είµαι βασιλέας. Εγω για ένα πράγµα ήρθα στον κόσµο. Για να µαρτυρήσω την αλήθεια. Όποιος είναι µε την αλήθεια, ακούει την φωνή µου. - Τί εστίν αλήθεια; ρώτησε τελικα ο Πιλάτος, παραδεχόµενος πως δεν βρήκε αιτία για να τον καταδικάσει.

Οι Ιουδαίοι που ήταν εναντίον του Ιησού δήλωναν ότι έχουν Βασιλιά τον Καίσαρα, αρνούµενοι την Ασαµωναϊκή

βασιλεία. Οι στρατιώτες που τον ενέπαιζαν του έδωσαν καλάµι για σκήπτρο και χλαµύδα, εµπαίζοντας την Ασαµωναϊκή βασιλεία.

Ο τίτλος που γράφτηκε πάνω στο σταυρό του Χριστού από τον Πιλάτο, έγραφε Βασιλέας Ιουδαίων και δεν εννοούσε φυσικά τον βασιλέα των ουρανών αλλά εκείνο της Ιερουσαλήµ.

Οι Φαρισαίοι δεν ήθελαν να γραφτεί "βασιλέας των Ιουδαίων' αλλά ότι εκείνος είπε ότι είναι βασιλέας των Ιουδαίων. Ισως επιθυµούσαν να γραφτεί "Ιησούς ο νοµιζόµενος, Βασιλέας Ιουδαίων". Ο Πιλάτος αρνήθηκε λέγοντας το γνωστό "ότι έγραψα, έγραψα". Ετσι ακριβώς είναι και η ιστορία, ότι έγινε έγινε και η αλήθεια είναι µόνο µία.

ΙΗΣΟΥΣ = ΣΩΤΗΡ

Νόµισµα του ∆ηµητρίου Γ' ΒΑΣΙΛΕΩΣ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΥ ΘΕΟΥ ΦΙΛΟΠΑΤΟΡΟΣ

ΣΩΤΗΡΟΣ

Ο ΣΩΤΗΡΑΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΙΗΣΟΥΣ ΚΑΙ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΕΤΑΦΡΑΖΟΥΝ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΝΟΜΑ ΣΩΤΗΡΑΣ

Μέχρι σήµερα οι Ελληνες γιορτάζουν τον Υιό του Θεoύ στις εκκλησίες που ονοµάζονται του Σωτήρος Χριστού. Περιέργως αυτή η έκφραση "Σωτήρος Χριστού" δεν συναντάται στα ευαγγέλια. Ο Ματθαίος δεν αναφέρει καθόλου το όνοµα σωτήρας για τον Χριστό. Ο Μάρκος µία φορά µόνο αναφέρεται στον Σωτήρα και αυτή είναι η τελευταία λέξη του ευαγγελίου του ! Ο Ιωάννης αναφέρει το όνοµα Σωτήρ δύο φορές. Ο Λουκάς αναφέρεται στον Σωτήρα οκτώ φορές, συµπεριλαµβανοµένων εκφράσεων όπως το σωτήριον του θεού ! Το όνοµα Χριστός βρίσκεται στα ευαγγέλια, 16 φορές στον Ματθαίο, 7 φορές στον Μάρκο, 12 φορές στον Λουκά και 19 φορές στον Ιωάννη. Οι ευαγγελιστές χρησιµοποιούν συχνότερα τον προσδιορισµό Κύριος αλλά τις περισσότερες φορές το όνοµα Ιησούς το οποίο το συναντάµαι 143 φορές στον Ματθαίο, 120 φορές στον Μάρκο, 83 στον Λουκά και 252 φορές στον Ιωάννη. Φαίνεται λοιπόν ότι το όνοµα Ιησούς, το οποίο οι αρχαίοι Ελληνες χριστιανοί ονόµαζαν και "επίσηµον" - σύµφωνα µε τον αιρετικό Μάρκο, όπως αναφέρει ο Ειρηναίος της Λυών, σε όσα έγραψε εναντίον του - είναι το όνοµα που χρησιµοποιείται περισσότερο για τον Σωτήρα Χριστό. Αυτό το όνοµα παρήγγειλε ο άγγελος του Θεού στον Ιωσήφ, λέγοντας του για την Μαρία ότι: "τέξεται δε υιον και καλέσεις το ονοµα αυτου Ιησουν, αυτος γαρ σώσει τον λαον αυτου απο των αµαρτιών αυτων". (Ματθ. 1,21) Συνεχίζοντας όµως ο Ματθαίος εξηγεί γιατί ο άγγελος παρήγγειλε αυτό το όνοµα. "1,22 Τουτο δε ολον γέγονεν ινα πληρωθη το ρηθεν υπο Κυρίου δια του προφήτου λέγοντος, 23 Ιδου η παρθένος εν γαστρι εξει και τέξεται υιόν, και καλέσουσιν το ονοµα αυτου Εµµανουήλ, ο εστιν µεθερµηνευόµενον Μεθ΄ ηµων ο θεός".

Αρχικά µοιάζει αντιφατική η εξήγηση του Ματθαίου. Πως είναι δυνατόν να λέει ο άγγελος "και καλέσεις το όνοµα αυτού Ιησούν" και τελικά να επαληθεύεται η προφητεία του Ησαϊα που λέει, "και καλέσουσιν το όνοµα αυτού Εµµανουήλ". Αυτό που ενοεί ο Ματθαίος το έχει γράψει αρχικά στα αραµαϊκά και έχει µεταφραστεί µε µεγάλη ακρίβεια. Ιησούς ή Γιεσούα στα Εβραϊκά σηµαίνει "ο θεός σώζει". Ο Χριστός ονοµάζεται Ιησούς, αυτός γαρ σώσει τον λαόν αυτού. Με λίγα λόγια ο Χριστός ονοµάζεται

Σωτήρ, αυτός γαρ σώσει τον λαόν αυτού.

Το Εµµανουήλ που µεθερµηνεύεται ο θεός µαζί µας, έχει για τον Ματθαίο την ίδια ένοια µε το Σωτήρας ή το Ιησούς. Ετσι Ιησούς ή Εµµανουήλ ή Σωτήρας είναι ένα και το αυτό όνοµα του Χριστού. Γι΄αυτό παρόλο την προφητεία του Ησαϊα περί Εµµανουήλ, ο Ματθαίος συνεχίζει την διήγηση του γράφοντας, "εγερθεις δε ο Ιωσηφ απο του υπνου εποίησεν ως προσέταξεν αυτω ο αγγελος κυρίου και παρέλαβεν την γυναικα αυτου. 25 και ουκ εγίνωσκεν αυτην εως ου ετεκεν υιόν. και εκάλεσεν το ονοµα αυτου Ιησουν (ΜΘ.1,24)".

Το όνοµα Σωτήρ παρόλο που δεν χρησιµοποιείται στα ευαγγέλια, ήταν ένα πολύ συνηθισµένο όνοµα του Χριστού την αρχαία εποχή. Οι περισσότεροι αρχαίοι εκκλησιαστικοί συγγραφείς µιλούν για τον Σωτήρα Χριστό και όχι για τον Ιησού. Ενα απόσπασµα του ευαγγελίου, 48 σειρές γραµµένες σε πάπυρο, το οποίο αναφέρει ο Κορδάτος στο βιβλίο του "Αρχαίες θρησκείες και Χριστιανισµός", γράφει για τον Σωτήρα. Τις δύο φορές που αναφέρεται στο Χριστό γράφει: "και είπεν τω Σωτήρι, τις επέτρεψεν σοι", και "ο Σωτήρ αποκριθείς προς αυτόν είπεν". Τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες υπήρχαν ευαγγέλια που µιλούσαν για τον Σωτήρα και όχι για τον Ιησού.

Ο επίσκοπος της Λυων Ειρηναίος, αναφέρεται ξεκάθαρα στο ελληνικό όνοµα του Ιησού που είναι Σωτήρ. Στο δεύτερο βιβλίο του εναντίον των αιρετικών, (14,1) ο Ειρηναίος ισχυρίζεται ότι οι Ελληνες του ειδωλοποιού Μάρκου κακώς χρησιµοποιούν το όνοµα Ιησούς ως "επίσηµον". Το κάνουν όµως επειδή στο ελληνικό αριθµητικό σύστηµα τα γράµµατα του ονόµατος Ιησούς δίνουν το άθροισµα 888, ένα αριθµό που συµβολίζει τον λόγο του θεού.

I=10 H=8 Σ=200 Ο=70 Υ=400 Σ= 200 = 888

Ο Ειρηναίος ισχυρίζεται ότι το όνοµα Ιησούς ανήκει στην Εβραϊκή γλώσσα κι έστι κακώς οι Ελληνες χρησιµοποιούν το ελληνικό αριθµητικό σύστηµα. Ο Ειρηναίος γράφει ότι

το όνοµα Ιησούς στα εβραϊκά περιέχει δυό και µισό γράµµατα ενώ στα ελληνικά έξι. Το ελληνικό όνοµα του Χριστού που είναι ΣΩΤΗΡ, έχει µόνο πέντε γράµµατα και γι΄αυτό δεν αριθµολογούν σύµφωνα µε αυτό, καταλήγει ο Ειρηναίος. Βέβαια το όνοµα Ιησούς γράφεται µε ελληνικά γράµµατα και οι Εβραίοι λένε Γιεσούα και όχι Ιησούς. Οπως όλα τα Εβραϊκά ονόµατα, έτσι και το "Ιησούς" έχει εξελληνιστεί µε δύο τρόπους. Η βίβλος έχει µεταφράσει το Γιεσούα σε Ιησούς. Στο βιβλίο όµως των Μακκαβαίων που γράφτηκε στα ελληνικά µερικούς αιώνες αργότερα ο αρχιερέας Ιησούς ονοµάζεται Ιάσων. Κατά τον ίδιο τρόπο ο Εβραίος Τζόζεφ µεταφράζεται Ιωσήφ στην βίβλο των εβδοµήκοντα ενώ ο ιστορικός Ιώσηπος µεταφράζει Ιώσηπος. Η Μύριαµ στα ευαγγέλια ονοµάζεται Μαρία ενώ στον Ιώσηπο Μαριάµµη. Η Εβραϊκή Τζερούσαλεµ στην βίβλο και στα ευαγγέλια ονοµάζεται Ιερουσαλήµ ενώ στον Ιώσηπο Ιεράπολη.

Τα ονόµατα που χρησιµοποιεί ο ιστορικός Ιώσηπος, -Ιώσηπος, Μαριάµµη, Ιεράπολη,- βρίσκονται κυρίως στον γραπτό ελληνικό λόγο, ενώ τα ονόµατα των ευαγγελίων, -Ιωσήφ, Μαρία, Ιερουσαλήµ- προέρχονται από την καθηµερινή οµιλία των Ελληνιστών Ιουδαίων. Το όνοµα Ιησούς, θα µπορούσε κανείς να πεί ότι δεν είναι ούτε Εβραϊκό, ούτε ελληνικό αλλά ελληνοϊουδαϊκό, ανήκει στον λαό που δηµιουργήθηκε από την µίξη των δύο λαών, ανήκει στο λαό των ελληνιστών Ιουδαίων χριστιανών!

ΟΙ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΕΣ ΤΩΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΩΝ

Σύµφωνα µε τον Λουκά ο Χριστός γεννήθηκε στην Βηθλεέµ επειδή πήγε εκεί να απογραφεί ο Ιωσήφ. ∆εν βρήκαν όµως ξενοδοχείο κι έµειναν σε σπηλιά. Ούτε ένα συγγενή δεν είχαν σε αυτή την πόλη;

Οι δύο ευαγγελιστές, Ματθαίος και Λουκας, συµφωνούν πως ο Ιησούς γεννήθηκε στην Βηθλεέµ, όχι επειδή αυτή είναι η αλήθεια αλλά επειδή αυτό επιβάλουν οι προφητείες, που θέλουν τον Χριστό να κατάγεται από την φυλή του Ιούδα. Ο ίδιος ο Ιησούς δεν δέχεται ότι είναι υιός ∆αυίδ και άρα δεν δέχεται, επειδή και µόνο έτσι θέλουν κάποιοι Ιουδαίοι, ότι γεννήθηκε στην Βηθλεέµ.

Ο καθηγητής Γιάννης Κορδάτος γράφει στο βιβλίο «Ιησούς Χριστός και Χριστιανισµός», ότι υπήρχαν δύο παράλληλες παραδόσεις. Η µια, η αρχαιότερη, παραδεχόταν πως ο Ιησούς καταγόταν από την Γαλιλαία και η άλλη από την Βηθλεέµ, δηλαδή από την Ιουδαία. Η πρώτη είναι η σωστή. Η δεύτερη σχηµατίστηκε

αργότερα για να κατασκευαστεί η δαβιδική γενεαλογία του Ιησού, επειδή ο ∆αβίδ καταγόταν από την Βηθλεέµ. Τούτη είναι η αιτία που ο Ιησούς έχει δύο πατρίδες, τη Ναζαρέτ και τη Βηθλέεµ, και πότε παρουσιάζεται Γαλιλαίος και πότε Ιουδαίος.

Οι εχθροί των Γαλιλαίων, οι επιµένοντας ιουδαϊκά κατασκεύασαν µία από τις µεγαλύτερες και πιο γνωστές αντιφάσεις της Καινής ∆ιαθήκης, τις περίφηµες γενεαλογίες του Ιησού από τον Ιωσήφ. Όχι µόνο επειδή οι δύο γενεαλογίες δεν συµφωνούν µεταξύ τους, αλλά επειδή οι ευαγγελιστές Ματθαίος και Λουκάς γενεαλογούν τον Ιησού από τον νοµιζόµενο πατέρα του, τον Ιωσήφ.

Ο Ιουλιανός έχοντας µελετήσει τα ευαγγέλια, γνωρίζοντας και την προφορική παράδοση, κατανόησε αυτές τις αντιφάσεις και γι΄αυτό έγραψε στον λόγο του κατά των Γαλιλαίων ότι "είναι φανερό πως ο Ιησούς δεν κατάγεται από την φυλή του Ιούδα, πως λοιπόν αυτός που δεν κατάγεται από τον Ιωσήφ αλλά γεννήθηκε από το Αγιον Πνεύµα, γενεαλογείτε από τον Ιωσήφ και τον Ιούδα; Όµως ούτε και στις πλαστογραφίες τα καταφέρνετε γιατί ο Ματθαίος και ο Λουκάς συλλαµβάνονται να διαφωνούν µεταξύ τους".

Το ευαγγέλιο του Ματθαίου, το αναφερόµενο και ως εβραϊκό, ξεκινάει µε την γενεαλογία του Ιησού, από τον Αβραάµ ως τον Ιωσήφ, µια γενεαλογία που παραδίδει και ο Λουκάς στο τρίτο κεφάλαιο του ευαγγελίου του. ∆εν έχουν όµως ετούτες οι γενεαλογίες τίποτα κοινό µεταξύ τους, εκτός από τα ονόµατα του Ιωσήφ και της Μαρίας και εννοείτε του Ιούδα, του ∆αβίδ, του Αβραάµ και του Αδάµ.

Η «Βίβλος γενέσεως Ιησού Χριστού, υιού ∆αβίδ, υιού Αβραάµ», του κατά Ματθαίον ευαγγελίου αναφέρει ότι ¨ο Ιακώβ δε εγέννησεν τον Ιωσήφ, τον άνδρα Μαρίας, εξ ης εγεννήθη Ιησούς ο λεγόµενος Χριστός". Ο Λουκάς όµως γράφει "Και αυτός ην Ιησούς αρχόµενος ωσεί ετών τριάκοντα, ων υιός, ως ενοµίζετο, Ιωσήφ του Ηλι ..του ∆αυίδ του Ιεσσαι ..του Ιούδα του Ιακώβ του Ισαάκ του Αβραάµ ..του Σηµ του Νώε ..του Σηθ του Αδάµ του θεού".

Οι γενεαλογίες διαφωνούν από τον πρώτο πρόγονο του λεγόµενου Χριστού, και παραδίδουν εντελώς διαφορετικά ονόµατα µέχρι τέλος. Από την αρχαιότητα παραδίνονται διάφορες εξηγήσεις της αντιφάσεως. Η βασική όµως αντίφαση προέρχεται από το γεγονός, ότι ο Ιωσήφ δεν έπαιξε κανένα σηµαντικό ρόλο στα ευαγγέλια αλλά ούτε και το πολυδιαφηµισµένο σπέρµα του Αβραάµ συνέβαλε στην άσπορη κυοφορία. Ο Χριστός δεν θεωρήθηκε ποτέ, έστω πνευµατικό παιδί του Ιωσήφ. Ο Ιησούς είναι ο γιος της Θεοτόκου Παρθένου Μαρίας.

Εν πάσι περιπτώσει το ευαγγέλιον λέγει την αλήθειαν¨, καταλήγει ο Αφρικανός.

Στο έβδοµο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της ιστορίας ο Ευσέβιος γράφει «περί της νοµιζόµενης διαφωνίας των γενεαλογιών του Χριστού εις τα ευαγγέλια». Εξετάζοντας τις αντιφάσκουσες γενεαλογίες, παραδίδει την ερµηνεία του Αφρικανού, ο οποίος θεωρεί ότι ο Λουκάς αναφέρει την γενεαλογία σύµφωνα µε το νόµο και γι΄αυτό δε γράφει ¨εγέννησεν¨, ενώ ο Ματθαίος την γενεαλογία σύµφωνα µε την

σάρκα. Έτσι ο Ηλί και ο Ιακώβ, οι οποίοι και οι δύο φέρονται ως πατεράδες του Ιωσήφ, είναι οµοµήτριοι αδελφοί. «Αφού απέθανε ο Ηλί άτεκνος, ο Ιακώβ του ανέστησε διάδοχο, γεννήσας τον Ιωσήφ, κατά φύσιν µεν εις εαυτόν, κατά νόµο δε εις τον Ηλί. Ούτως ο Ιωσήφ ήτο υιός αµφοτέρων. Τόσα λέγει ο Αφρικανός επί του θέµατος. Εφ΄όσον δε ο Ιωσήφ γενεαλογείται κατ΄αυτόν τον τρόπο, δυνάµει φαίνεται και η Μαρία να ανήκει στην ίδια µε αυτόν φυλή, αφού βεβαίως κατά τον νόµο του Μωυσέως δεν επιτρέπετο η επιγαµία µε άλλας φυλάς. Εν πάσι περιπτώσει το ευαγγέλιον λέγει την αλήθειαν¨, καταλήγει ο Αφρικανός.

Την παραµονή της γενέσεως του Ιησού Χριστού, ψάλλετε απολυτίκιον προεόρτιον σε ήχο τέταρτο: "Απεγράφετο ποτέ, συν τω πρεσβύτη Ιωσήφ, ως εκ σπέρµατος ∆αβίδ, εν Βηθλεέµ η Μαρία, κυοφορούσα την άσπορον κυοφορίαν. Επέστη δε καιρός ο της γεννήσεως, και τόπος ουδείς τω καταλύµµατι αλλ΄ ως τερπνόν παλάτιον, το σπήλαιον τη βασιλίδι εδείκνυτο. Χριστός γεννάται την πριν πεσούσαν αναστήσω εικόνα".

Η εκκλησία, όσο και να επιθυµεί να συµφωνήσει µε τα ευαγγέλια δεν µπορεί να τα καταφέρει, παρόλες τις αλχηµείες και την καλή πίστη, γιατί καθώς τα ευαγγέλια διαφωνούν µεταξύ τους, υποχρεωτικώς η εκκλησία θα διαψεύσει κάποιον ευαγγελιστή. Στην περίπτωση του παραπάνω απολυτικίου, η εκκλησία διαφωνεί µε τον Ματθαίο που διηγείται πως ο Ιησούς γεννήθηκε σε οικία και συµφωνεί µόνο µε τον Λουκά. Όσον αφορά όµως την άσπορο κυοφορίαν εκ σπέρµατος ∆αυίδ, η εκκλησία αναγκάζεται να δηλώσει πως το σπέρµα του Ιωσήφ είναι άσπορο ή άσφαιρο.

Γεγονός λοιπόν είναι ότι η εκκλησία αναγκάζεται ούτως η άλλως, εξαιτίας της παράλογης και ανεξέταστης πίστης να προσκυνάει κάποιο ψέµα. ∆εν µπορεί όµως ως εκκλησία να µην λέει πάνω απ΄όλα την αλήθεια. Γι΄αυτό και το απολυτίκιο γράφει, " το σπήλαιον τη βασιλίδι εδείκνυτο", δηλαδή έδειξαν το σπήλαιο αντί για παλάτι στην βασίλισσα Μαρία.

Η ΕΛΕΙΨΗ ΝΟΜΙΜΩΝ ΑΡΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΗΡΟ ΤΟΥ ΙΟΥ∆Α ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΕΥΣΕΒΙΟ

Σύµφωνα µε τον ιστορικό της εκκλησίας Ευσέβιο της Καισάρειας, ο Θεός της βίβλου είχε φανερώσει ότι (Γεν.49,10) "δεν θα εκλείψη άρχων από τον Ιούδα ούτε ηγέτης από τους µηρούς αυτού, έως ότου έρθει εκείνος δια τον οποίο προορίζεται τούτο". Από τον µηρό του ∆ία γεννήθηκε ο ∆ιόνυσος, και από τον µηρό του Ιούδα θα ερχόταν ο Σωτήρ.

Στο έκτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της ιστορίας του, ο Ευσέβιος εξηγεί την «κατά τον χρόνο του Ιησού έκλειψις των εκ κληρονοµίας αρχόντων των Ιουδαίων συµφώνως µε την πρόρρησιν των προφητών και την βασιλεία του πρώτου αλλοφύλου».

Ο πρώτος αλλόφυλος βασιλιάς σύµφωνα µε τον εκκλησιαστικό συγγραφέα είναι βέβαια ο Μέγας Ηρώδης. Οι τελευταίοι νόµιµοι άρχοντες από τον µηρό του Ιούδα είναι οι Ασαµωναίοι.

Ο ΕΥΣΕΒΙΟΣ ∆ΙΑΒΑΖΕΙ ΣΤΟΝ ΙΩΣΗΠΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΑΜΩΝΑΙΟΥΣ

Ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Ευσέβιος επίσκοπος της Καισάρειας και σεβαστός φίλος του Μέγα Κωνσταντίνου, διαβάζει από τον Φαρισαίο ιστορικό και επιστήθιο φίλο του αυτοκράτορα Βεσπασιανού για τους Ασαµωναίους. Τα βιβλία των δύο αυτών ιστορικών είναι οι µοναδικές µας πηγές. Τα υπόλοιπα εκατοντάδες βιβλία των Ελλήνων ιστορικών ρίχτηκαν στην πυρά.

Ο Ευσέβιος αναφέρεται στον Μέγα Ποµπήιο ο οποίος το 63 π.Χ. κατήργησε την βασιλεία του Ασαµωναίου Αριστοβούλου Β΄. "Ο Ποµπήιος απέστειλε δέσµιον τον Αριστόβουλο εις την Ρώµη µαζί µε τα τέκνα του τον έως τότε συνεχίσαντα την κληρονοµική διαδοχήν, βασιλέα και αρχιερέα συγχρόνως, κατέστησε δε από τότε όλον το έθνος υποτελές εις τους Ρωµαίους". Και συνεχίζει παρακάτω. «Βεβαίως η πρόρρησις θα ήταν ανεκπλήρωτος, όσον χρόνον επιτρέπετο εις τους Ιουδαίους να διάγουν υπό άρχοντος από το δικό τους έθνος, οι οποίοι άρχισαν από τον Μωυσήν και διήρκεσαν µέχρι της βασιλείας του Αυγούστου, επί του οποίου πρώτος αλλόφυλος παραλαµβάνει την εξουσία από τους Ρωµαίους ο Ηρώδης. Αµέσως όµως, µόλις ο Υρκανός, ο τελευταίος εις τον οποίον ανήκεν η διαδοχή του αρχιερατικού αξιώµατος συνελήφθη αιχµάλωτος από τους Πάρθους, ο Ηρώδης, πρώτος όπως είπα αλλόφυλος αναλαµβάνει το έθνος των Ιουδαίων από την σύγκλητο των Ρωµαίων και τον βασιλέα Αύγουστον. ..Έχεις δε πρώτον αξιόπιστον µάρτυρα τον Ιώσηπον ο οποίος δηλώνει ότι ο Ηρώδης όταν ανέλαβε την βασιλείαν από τους Ρωµαίους, δεν εγκατέστησεν την αρχιεροσύνη από το αρχαίο γένος, αλλ΄εχορήγησε το αξίωµα σε µερικά άσηµα πρόσωπα».

Βέβαια ο Αριστόβουλος και ο Ιωάννης Υρκανός, προέρχονται από το "αρχαίο γένος" όπως παραδέχεται ο Ευσέβιος, δεν είναι άλλοι παρά οι Ασαµωναίοι.

Ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος αναφέρεται πολύ πιο συγκεκριµένα από τον εκκλησιαστικό συγγραφέα Ευσέβιο, στην νόµιµη βασιλική γενιά των Ιουδαίων. Ο Ιώσηπος γράφει λοιπόν (Κ,10,247), πως όταν το βασίλειο δόθηκε στον Ηρώδη από τους Ρωµαίους, "ουκέτι τους εκ του Ασαµωναίου γένους καθίστησαν αρχιερείς. αλλά τισιν ασήµοις", που είχαν απλώς ιερατική καταγωγή, "πλην ενός Αριστοβούλου την τιµήν απένεµεν". Ο Ηρώδης διόρισε αρχιερέα τον Αριστόβουλο, τον εγγονό του Ιωάννη Υρκανού, και παντρεύτηκε την αδερφή του Μαριάµµη, ελπίζοντας να αποκτήσει την εύνοια του κόσµου, εξαιτίας της ανάµνησης του Υρκανού. ("την του πλήθους προς εαυτόν θηρώµενος εύνοιαν δια την Υρκανού µνήµην").

Αργότερα φοβούµενος ότι όλοι θα υποστήριζαν τον Αριστόβουλο, τον σκότωσε στην Ιεριχώ, επινοώντας να τον πνίξει καθώς κολυµπούσε. Μετά τον θάνατο του Αριστοβούλου, ο Ηρώδης σταµάτησε να εµπιστεύεται το αξίωµα στους απογόνους των Ασαµωναίων. "Ουκέτι τοις εγγόνοις των Ασαµωναίου παίδων την αρχιερωσύνην επίστευε".

Ο γιος του Ηρώδη, ο Αρχέλαος ακολούθησε επίσης παρόµοια τακτική στον διορισµό αρχιερέων, καθώς και οι Ρωµαίοι µετά από αυτόν, οι οποίοι ανέλαβαν την διακυβέρνηση των Ιουδαίων. Μετά τον θάνατο αυτών των βασιλιάδων, το πολίτευµα έγινε αριστοκρατικό, και οι αρχιερείς ανέλαβαν την ηγεσία του έθνους.

Αυτά λοιπόν γράφει ο Ιώσηπος για την έλλειψη νόµιµων αρχόντων στην Ιουδαία. Αν και έπρεπε να αναφέρει ότι το πολίτευµα της Ιουδαίας έγινε αρχιερατικό ή Φαρισαϊκό και όχι αριστοκρατικό. Είναι όµως φανερό ότι το νόµιµο βασιλικό γένος των Ιουδαίων σύµφωνα µε τον Ιώσηπο και τον Ευσέβιο, είναι το γένος του Ιωάννη Υρκανού, του βασιλιά Αριστοβούλου και της βασίλισσας Μαρίας.

Η ευγενής καταγωγή του Βασιλέα Χριστού

Πράγµατι οι κατά σάρκα συγγενείς του Σωτήρα είτε από καύχηση είτε δια την πληροφορίαν, πάντως ακριβολόγως

παρέδωσαν και τα εξής: Ο ΗΡΩ∆ΗΣ ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ Ι∆ΟΥΜΑΙΟΣ ΝΟΜΙΜΟΣ ΑΡΧΟΝΤΑΣ

Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Ευσέβιος, δεν ενδιαφέρεται για την οικογένεια του τελευταίου νόµιµου άρχοντα της Ιουδαίας. Ενδιαφέρεται πρωτίστως να αποδείξει ότι ο Ηρώδης είναι Ιδουµαίος την καταγωγή και όχι Ιουδαίος, άρα δεν είναι νόµιµος άρχοντας. ∆εν αντλεί όµως τις πληροφορίες του µόνο από τον Ιώσηπο. Την απόδειξη του την ανακαλύπτει στον Χριστιανό συγγραφέα Ηγήσιππο, ο οποίος την άκουσε από τους συγγενείς του Κυρίου, οι οποίοι βεβαίωναν ότι ο Αντίπατρος, ήταν υιός Ιδουµαίου, και υιός ετούτου ήταν «ο επί του Σωτήρος

ηµών, Ηρώδης».

(Εκκλ.Ιστ.Α΄,7)«Πράγµατι οι κατά σάρκα συγγενείς του Σωτήρα είτε από καύχηση είτε δια την πληροφορίαν, πάντως ακριβολόγως παρέδωσαν και τα εξής: οτι Ιδουµαίοι ληστές, απήγαγον τον Αντίπατρο από ναό της Ασκαλώνος και ότι στάλθηκε από τον Υρκανό στον Καίσαρα ανακτήσας υπέρ εκείνου την βασιλείαν που είχε ιδιοποιηθεί ο αδερφός του Αριστόβουλος. ∆ιαδέχεται δε τον Αντίπατρο, δολοφονηθέντα από φθόνο δια την µεγάλη του τύχη, ο γιος του Ηρώδης που αργότερα από τον Αντώνιο και τον Αύγουστο µε απόφαση της συγκλήτου θα βασιλέψει στους Ιουδαίους. Τούτου τα παιδιά ήσαν ο Ηρώδης και οι άλλοι τετράρχαι. Ταύτα λοιπόν είναι κοινά και εις τας ιστορίας των Ελλήνων».

Βεβαίως πλέον οι ιστορίες των Ελλήνων έχουν χαθεί και παραµένουµε µε το ερώτηµα γιατί άραγε καυχιόταν οι συγγενείς του Κυρίου επειδή ο Ηρώδης δεν προερχόταν από βασιλική γενιά; Ποιό ήταν το όφελος τους, αν αποδείκνυαν ακριβολόγως ότι ο Ηρώδης δεν ήταν ο πραγµατικός βασιλιάς των Ιουδαίων; Επιζητούσαν να φανερώσουν πως είχαν δηµιουργηθεί οι συνθήκες της προφητείας µε την έλλειψη νοµίµων αρχόντων στην Ιουδαία ή µήπως επιζητούσε ο Ηρώδης να κλέψει την βασιλεία των ουρανών;

Ο Χριστιανός Ηγήσιππος ισχυρίζεται ότι ο Ηρώδης από την πλευρά του, φρόντισε να καταστρέψει τα αρχεία των Ιουδαίων. (Ολίγοι όµως των επιµελών, που έχουν ιδιωτικά αρχεία, είτε εξ αποµνηµονεύσεως των ονοµάτων, καυχώνται δια την διατήρησιν της µνήµης της ευγενούς καταγωγής)

«Ενώ δε τότε οι Εβραϊκές οικογένειες οι καταγόµενες από τους προσήλυτους, ήταν αναγεγραµµένες στα αρχεία, όπως του Αµανίτου Αχιώρ, της Μωαβίτιδος Ρουθ και των εξελθόντων εκ της Αιγύπτου µιγάδων. Ο Ηρώδης εφόσον δεν τον ενδιέφερε καθόλου το έθνος των Ισραηλιτών, κατέκαυσε τα αρχεία όπου ήσαν αναγεγραµµέναι αι οικογένειαι αυτών, νοµίζων θα αναφανεί ευγενής εκ του ότι δεν θα δύναται άλλος κανείς να ανάγει την καταγωγή του, εκ των δηµοσίων εγγράφων εις τους πατριάρχας ή στους προσηλύτους τους αποκαλούµενους

Γειώρας τους µιγάδας. Ολίγοι όµως των επιµελών, που έχουν ιδιωτικά αρχεία, είτε εξ αποµνηµονεύσεως των ονοµάτων, είτε άλλως, όπως δι΄εξασφαλίσεως αντιγράφων, καυχώνται δια την διατήρησιν της µνήµης της ευγενούς καταγωγής. Μεταξύ αυτών περιελαµβάνοντο οι καλούµενοι δεσπόσυνοι, λόγω της συγγενείας προς την οικογένεια του Σωτήρος και επεκταθέντες από τας Ιουδαϊκάς κώµας Ναζαρέτ και Κωχαβά εις την υπόλοιπον χώραν, οι οποίοι κατήρτησαν την προκειµένη γενεαλογία εκ του βιβλίου των ηµερών».

Το απόσπασµα από τον Ηγήσιππο µας βεβαιώνει όχι µόνο ότι υπήρχαν νόµιµοι άρχοντες, αλλά και πως ένας από αυτούς ήταν ο Βασιλέας Σωτήρας. Ποιά ήταν λοιπόν η ευγενής καταγωγή των λεγόµενων δεσποσύνων, οι οποίοι ήταν συγγενείς της οικογένειας του Σωτήρα; Η καταγωγή από τον βασιλιά ∆αυίδ; Όχι βέβαια. Ο Ηγήσιππος µας µιλάει για τους Αµανίτες, όπως ο Αµάν ο Μακεδόνας του βιβλίου της Εσθήρ, για τους εξελθόντες εκ της Αιγύπτου και για επικαλούµενους Γειώρας. Βέβαια γνωρίζουµε ότι οι γιοι του Γειώρα ή Ιωαρείβ ή Γωβρύα, είναι οι Μακκαβαίοι από τους οποίους προήλθαν οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες.

Η ιστορία περί της ευγενούς καταγωγής του Σωτήρα, θυµίζει λίγο την σφαγή των νηπίων της Βηθλεέµ. Ο Ηρώδης στην µανία του να σκοτώσει τον προσδοκώµενο σωτήρα, διατάζει να σφαγιασθούν όλα τα αρσενικά βρέφη της Βηθλεέµ. Έπειτα για µεγαλύτερη σιγουριά έκαψε τα αρχεία για να µην µπορεί κανείς να αποδείξει ότι ο Χριστός κατάγεται από τον ∆αυίδ. Γιατί άλλωστε την εποχή του Σωτήρος, όλοι οι Ιουδαίοι γνώριζαν την γενεαλόγηση τους, από τον νοµιζόµενο πατέρα τους µέχρι τον Αδάµ!

Ο Ευσέβιος παραδίδει στην εκκλησιαστική ιστορία ότι σύµφωνα µε τον Ηγήσιππο, κάποιοι αιρετικοί, κατηγόρησαν τον επίσκοπο της Ιερουσαλήµ Σίµωνα ως "όντως από ∆αυίδ" και Χριστιανό, κι έτσι µαρτύρησε επί Τραϊανού. Λέγει δε ο ίδιος ότι και οι κατήγοροι αυτού, συνέβη να συλληφθούν ως προερχόµενοι από την βασιλικήν φυλή των Ιουδαίων, όταν ανεζητούντο οι εκ της φυλής ταύτης.

Ο Ιώσηπος µας δίνει τα ονόµατα δεκάδων µελών της οικογένειας των Ασαµωναίων. Πολλοί από αυτούς καταδιώχθηκαν και φυλακίστηκαν από τους Ρωµαίους. Ο Ευσέβιος θεωρεί προφανώς ότι όλοι ετούτοι οι συγγενείς του Κυρίου καταγόταν από την φυλή του ∆αυίδ!

∆ιακόσια χρόνια µετά την εµφάνιση του Σωτήρα, εύκολα κάποιος Ιουδαίος θεωρεί ότι οι κατά σάρκα πρόγονοι του Χριστού προέρχονται από την φυλή του ∆αβίδ και πιο εύκολα

ακόµη ονοµάζει την πολυάριθµη βασιλική οικογένεια, βασιλική φυλή του ∆αυίδ. Οι φιλοβασιλικοί Ιουδαίοι, υπερασπιζόµενοι τον θεσµό της βασιλείας, ανατρέχουν στην ιστορία των αρχαίων βασιλιάδων του Ιούδα, τον ∆αυίδ και τον Σολοµώντα.

Μόνο έτσι κατανοούµε όσα αναφέρει ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Ευσέβιος για τις διώξεις του Βεσπασιανού εναντίον, όχι των Φαρισαίων ή άλλων ιερέων αλλά εναντίον της βασιλικής φυλής της Ιουδαίας. Σύµφωνα µε τον Ευσέβιο, όταν ο Βεσπασιανός κατέλαβε την Ιουδαία, κατεδίωξε όλους τους ¨από γένους ∆αυίδ¨, για να µην αποµείνει κανένας από την ¨βασιλική φυλή¨ των Ιουδαίων. Ο ∆οµητιανός, ο γιος του Βεσπασιανού που εξόρισε τον Ιωάννη στην Πάτµο, κατεδίωξε και τους απογόνους του ∆αβίδ.

Ο Ευσέβιος αφηγείται και την παλαιά παράδοση του Ηγήσιππου, που έλεγε ότι µερικοί αιρετικοί κατηγόρησαν τους απογόνους του Ιούδα, του κατά σάρκα αδερφού του Σωτήρα, «τούτον δ΄είναι αδελφόν κατά σάρκα του Σωτήρος», ότι είναι απόγονοι του ∆αβίδ. Παρόλο όµως που οµολόγησαν ότι κατάγονται από τον ∆αβίδ, ο ∆οµητιανός του άφησε να ζήσουν κι εκείνοι απολυθέντες, ηγήθησαν των Εκκλησιών, ως µάρτυρες µαζί και συγγενείς του Κυρίου, αφού επεκράτησε ειρήνη έζησαν µέχρι Τραϊανού. Οµολόγησαν οι κατά σάρκα συγγενείς του Σωτήρος ότι κατάγονται από τον ∆αυίδ ή µήπως οµολόγησαν και δεν αρνήθηκαν όπως ο Πέτρος, ότι είναι συγγενείς των Ασαµωναίων βασιλιάδων;

ΟΙ ΒΙΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ

Το ρωµαϊκο θέατρο στην Καισάρεια. Η πόλη αυτή έγινε η πρωτεύσα της Ιουδαίας και

η ιερατική βασιλεία της Ιερουσαλήµ παραµερίστηκε.

Στο ευαγγέλιο του Ματθαίου ανακαλύπτουµε εύκολα τα φιλοβασιλικά αισθήµατα. (Ματθ.12,33) "Πάλιν ηκούσατε οτι ερρέθη τοις αρχαίοις, Ουκ επιορκήσεις, αποδώσεις δε τω Κυρίω τους όρκους σου. εγώ δε λέγω υµίν µη οµόσαι όλως. µήτε εν τω ουρανω, οτι θρόνος εστίν του θεού. µήτε εν τη γη, οτι υποπόδιόν εστίν των ποδων αυτού. µήτε εις Ιεροσόλυµα, οτι πόλις εστίν του µεγάλου βασιλέως".

Η βασιλεία των ουρανών υπάρχει ήδη από καιρό εγκατεστηµένη στην Ιερουσαλήµ, ώστε να βιάζεται µόνο µετά τον θάνατο του Ιωάννη.

Από τον καιρό του Ιωάννου, όπως παραδέχεται και ο ευαγγελιστής Ματθαίος, βιάζεται η βασιλεία των ουρανών. (Ματθ.11.12) "Από δε των ηµερών Ιωάννου του βαπτιστού έως άρτι (µέχρι τώρα) η βασιλεία των ουρανών βιάζεται, και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν. πάντες γαρ οι προφήται και ο νόµος έως Ιωάννου επροφήτευσαν. και ει θέλετε δέξασθαι, αυτός εστίν Ηλίας ο µέλλων έρχεσθε. ο έχων ώτα ακουέτω".

Ο ευαγγελιστής Ματθαίος µας πληροφορεί ότι οι βιαστές αρπάζουν την βασιλεία των ουρανών και γι΄αυτό οι προφήτες δεν προφητεύουν πια. Όπως καταλαβαίνουµε η βασιλεία των ουρανών δεν είναι µια επουράνια και απόµακρη βασιλεία αλλά η δίκαιη αρχιερατική εξουσία των Ασαµωναίων βασιλέων της Ιερουσαλήµ, η οποία υπήρχε εγκατεστηµένη στην Ιουδαία. Οι βιαστές της ουράνιας βασιλείας όπως καταλαβαίνουµε δεν είναι άλλοι από τους Ηρωδιανούς και τους Ρωµαίους.

Η βασιλεία της Ιερουσαλήµ, στην οποία ήταν πιστοί οι κάτοικοι της Ιουδαίας, ταυτίζεται µε την βασιλεία των Ασαµωναίων. Ετούτη την βασιλεία των ουρανών , δηλαδή την ιερατική βασιλεία, κατήργησε ο Ηρώδης, µετατρέποντας την Ιουδαία σε µια Ρωµαϊκή επαρχία. Πρωτεύουσα της Ιουδαίας έγινε η Καισάρεια, η οποία ήταν και η έδρα της Ρωµαϊκής διοίκησης. Η βασιλεία της Ιερουσαλήµ τελούσε υπό διωγµό.

Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΙΟΣ ∆ΑΥΙ∆

«Τυφλός εστί κράζων και λέγων. Υιέ ∆αβίδ ελέησον µε, ο προσευχόµενος σωµατικώς και µήπω έχων γνώσιν πνευµατικήν. Ο ποτέ τυφλός αναβλέψας και ιδών τον Κύριον, ουκ έτι Υιόν ∆αβίδ, αλλά Υϊόν Θεού οµολογήσας, προσεκύνησε». Ο Μάρκος ο Ασκητής «Περί Νόµου Πνευµατικού» (Σ, Ιγ΄)

∆είτε που φυτρώνει η ρίζα Ιεσαί σύµφωνα µε βυζαντινό αγιογράφο!!!! Ο Ιεσαί είναι πρόγονος του ∆αυίδ.

Ο Χριστός είπε στους Φαρισαίους ¨πριν Αβραάµ γενέσθαι, εγώ ειµί¨, (Ιωάν,η,58) και τους εξήγησε ότι δεν είναι βλαστάρι Ιεσσαί αλλά ρίζα Ιεσσαί και ότι δεν υιός ∆αβίδ αλλά Κύριος

του ∆αβίδ.

Αυτός ουν ∆αβίδ λέγει αυτόν κύριον και πόθεν υιός αυτού εστί;

Οι αρχαίοι Χριστιανοί όταν έλεγαν γένος ∆αυίδ, εννοούσαν την βασιλική οικογένεια των Ασαµωναίων. Η βασιλική φυλή του ∆αυίδ, δεν µπορούσε να έχει καταγεγραµµένους όλους τους προγόνους των δέκα αιώνων, από το ξεκίνηµα δηλαδή της εποχής του σιδήρου! Πως είναι δυνατόν ένας ιστορικός του 300 µ.Χ. ή ένας άνθρωπος του 2000 µ.Χ. να ισχυρίζεται ότι την

εποχή του Χριστού υπήρχε καταγεγραµµένη µια χιλιόχρονη διαδοχή των υιών ∆αυίδ.

Ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος δεν αναφέρει καµία βασιλική οικογένεια που να κατάγεται από τον ∆αυίδ. Οι ιερείς ανήκουν στην φυλή του Λευί και οι βασιλείς των Ιουδαίων, τα τελευταία εκατό χρόνια, είναι οι ελληνιστές Ασαµωναίοι.

Όταν ο Ιησούς φανερώθηκε στην Ιουδαία, όλοι γνώριζαν ότι δεν ήταν υιός ∆αβίδ. Όλοι γνώριζαν ποίος ήταν και από που είχε έρθει. Αυτό ήταν από µόνο του ένα στοιχείο που πρόδιδε ότι δεν ήταν ο Μεσσίας του Γιαχβέ. Γι΄αυτό οι Φαρισαίοι έλεγαν. ¨Αλλά τούτον οίδαµεν πόθεν εστίν, ο δε Χριστός όταν έρχηται, ουδείς γιγνώσκει πόθεν εστίν¨.

∆εν θεωρούσαν όµως τον Ιησού ως γιο του Ιωσήφ όλοι οι Παλαιστίνιοι. Ο Μάρκος παραδίδει ότι οι Γαλιλαίοι τον θεωρούσαν "υιός Μαρίας, αδελφό δε Ιακώβου και Ιωσή και Ιούδα και Σίµωνος;¨ (Μαρκ, στ΄, 3) Ο Ωριγένης µας παραδίδει, ότι η Παναγία έµεινε Παρθένος µετά την επίσκεψη του Πνεύµατος και πως τα αδέλφια του Ιησού ήταν γιοι της προηγούµενης γυναίκας του Ιωσήφ. Τα αναφερόµενα αδέλφια του Ιησού είναι υιοί του Ιωσήφ αλλά όχι της Μαρίας.

Σύµφωνα µε τον Ιωάννη όταν ο Ιησούς κατέβηκε στα Ιεροσόλυµα, ¨ου φανερώς, αλλά ως εν κρυπτώ¨, µερικοί Ιουδαίοι πίστεψαν ότι είναι ο Χριστός αλλά οι Γραµµατείς και οι Φαρισαίοι έφερναν αντιρρήσεις, επιµένοντας ότι ο Χριστός πρέπει να είναι υιός ∆αβίδ. ¨Αλλοι έλεγον, Ούτός εστίν ο Χριστός, άλλοι δε έλεγον, Μη γαρ εκ της Γαλιλαίας ο Χριστός έρχεται; Ουχί η γραφή είπεν, ότι εκ του σπέρµατος ∆αβίδ και από Βηθλεέµ της κώµης όπου ην ∆αβίδ, ο Χριστός έρχεται. Σχίσµα ουν εγένετο δι΄αυτόν¨ (Ιωαν.ζ,27- 41,42)

Στην διαφωνία των Φαρισαίων, απάντησε ο ίδιος ο Ιησούς. ¨Και αποκριθείς ο Ιησούς έλεγε, διδάσκων εν τω ιερώ, Πως λέγουσιν οι γραµµατείς, ότι ο Χριστός υιός εστί ∆αυίδ; Αυτός γαρ ∆αβίδ είπεν εν τω πνεύµατι τω αγίω, Είπεν ο Κύριος τω κυρίω µου, Κάθου εκ δεξιών µου, έως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου. Αυτός ουν ∆αβίδ λέγει αυτόν κύριον και πόθεν υιός αυτού εστί; και ο πολύς όχλος ήκουεν αυτού ηδέως¨. (Μαρκ.β΄35)

Ο όχλος που πίστεψε στον Ιησού και ήκουεν αυτού ηδέως, δεν θεωρούσε ότι ο Χριστός ήταν κατ΄ανάγκη υιός ∆αβίδ. Ο Μεσσίας όµως των Ιουδαίων έπρεπε σύµφωνα µε τους Φαρισαίους να τηρεί κάποιες προϋποθέσεις τις οποίες περιφρονούσε ο κόσµος. Την απάντηση του Ιησού στους Φαρισαίους, οι οποίοι επέµεναν ότι ο Χριστός είναι Υιός ∆αβίδ

και βλαστάρι Ιεσσαί, παραδίδουν και οι άλλοι ευαγγελιστές.

Τα ίδια παραδίδει και ο Ματθαίος: «Λέγων ο Ιησούς, Τι υµίν δοκεί περί του Χριστού; τίνος υιός εστί; λέγουσιν αυτώ, Του ∆αβίδ. Λέγει αυτοίς, πως ουν ∆αβίδ εν πνεύµατι Κυρίου αυτόν καλεί λέγων, Είπεν ο Κύριος τω Κυρίω µου κάθου εκ δεξιών µου εως αν θω τους εχθρούς σου ως υποπόδιον των ποδών σου. Αν λοιπόν ο ∆αβίδ καλεί αυτόν Κύριον, πως υιός αυτού εστί;» (Ματθ,κβ.42) Αλλά και ο Λουκάς (Λουκ.κ,41) «Είπε δε προς αυτούς, πως λέγουσιν τον Χριστόν υιόν ∆αυίδ είναι; Και αυτός ∆αβίδ λέγει εν βίβλω ψαλµών, Είπεν ο Κύριος το Κυρίω, Κάθου εν δεξιών µου, Έως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου. ∆αβίδ ουν Κύριον αυτόν καλεί, και πως υιός αυτού εστί. Ακούοντος παντός του λαού, είπεν τοις µαθηταίς αυτού, Προσέχετε από των γραµµατέων των θελόντων περιπατείν εν στολαίς».

Ο απόστολος Βαρνάβας γράφει στην επιστολή του, ότι ο ίδιος ο ∆αβίδ είχε καταλάβει την πλάνη των αµαρτωλών που θα ισχυριζόταν στο µέλλον ότι ο Χριστός είναι γιος ∆αβίδ. Γι΄αυτό, φοβούµενος κάτι τέτοιο, φρόντισε να προφητέψει τον Χριστό ως Κύριο του. (Βαρνάβα επιστολή 10) «ιδέ πάλιν Ιησούς, ουχί υιός ανθρώπου αλλά υιός του θεού τύπω δεν εν σαρκί φανερωθείς. Επεί ουν µέλλουσιν λέγειν ότι Χριστός υιός ∆αυείδ εστίν, αυτός προφητεύει ∆αυείδ φοβούµενος και συνίων την πλάνη των αµαρτωλών. είπεν ο Κύριος τω Κυρίω µου... ίδε πως ∆αυείδ λέγειν αυτόν κύριον και υιόν ου λέγει». Είναι σηµαντικό εδώ να σηµειώσουµε ότι ο Βαρνάβας γράφοντας µερικές δεκαετίες µετά την ανάσταση του Χριστού, µας λέει ότι αρχικά κανείς δεν ισχυρίστηκε ότι ο Ιησούς ήταν υιός ∆αβίδ αλλά κάτι τέτοιο έγινε αργότερα.

Βασιλεία Μελχισεδέκ

Οι Αγιοι προπάτορες του Κ.Ι. Χριστού. Στο κεντρο βρίσκεται ο βασιλέας Μελχισεδέκ, ο οποίος ευλόγησε και φορολόγησε τον Αβραάµ.

Η βασιλεία του Χριστού πηγάζει από τον Μελχισεδέκ, τον αρχαίου ιδρυτή της πόλεως, όπως αναφέρει η προς Εβραίους επιστολή.

Ο Χριστός δεν είναι µόνο βασιλιάς αλλά και µέγας Αρχιερέας. Όλοι οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες ήταν και αρχιερείς του λαού. Από την φυλή του Ιούδα όµως δεν γινόταν αρχιερείς, παρά µόνο βασιλιάδες. Πως λοιπόν γίνεται ο Ιησούς να είναι και βασιλιάς και αρχιερέας;

Η επιστολή προς Εβραίους, ενώ παραδέχεται την βασιλεία και την δαυιδική καταγωγή δεν θεωρεί ότι η βασιλεία του Ιησού καταγεται απο τον ∆αβίδ. ¨Πρόδηλον γαρ ότι εξ Ιούδα ανατέταλκεν ο Κύριος ηµών, εις ην φυλήν ουδέν περί ιερωσύνης Μωυσής ελάλησεν. Και περισσότερον έτσι κατάδηλον εστίν, ει κατά την οµοιότητα Μελχισεδέκ ανίσταται ιερεύς έτερος, ο οποίος ου κατά νόµον εντολής σαρκικής γέγονεν, αλλά κατά δύναµιν ζωής καταλύτου".

Η επιστολή προς Εβραίους προσπαθεί να πείσει τους παίδες Αβραάµ ότι ο Ιησούς δεν είναι αρχιερέας της Ιερουσαλήµ επειδή έχει Ιουδαϊκή καταγωγή, αφού από την φυλή του Ιούδα δεν βγαίνουν ιερείς. Η ιεροσύνη του Ιησού, και άρα η θρησκεία του Ιησού, κατάγεται από τον δίκαιο βασιλιά (Μελχισεδέκ), τον βασιλέα της ειρήνης (Σαλήµ), ο οποίος και ίδρυσε την Ιερουσαλήµ, φορολογώντας και ευλογώντας τον Αβραάµ!

¨Ούτως γαρ ο Μελχισεδέκ, βασιλεύς Σαλήµ, ιερεύς του Θεού του υψίστου, ο συναντήσας Αβραάµ υποστρέφοντι από της κοπής των βασιλέων ευλογήσας αυτόν, Ως και δεκάτην από πάντων εµέρισεν Αβραάµ, πρώτον µεν ερµηνευόµενος βασιλεύς δικαιοσύνης, έπειτα δε και βασιλεύς Σαλήµ. ο εστί βασιλεύς ειρήνης. Απάτωρ, αµήτωρ, αγενεαλόγητος, ..ο δε µη γενεαλογούµενος εξ αυτών δεδεκάτωκε τον Αβραάµ, και τον έχοντα τας επαγγελίας ευλόγησεν.

Μία µόνο οικογένεια υπάρχει στην Ιουδαία που έχει το προνόµιο να είναι συγχρόνως βασιλείς και αρχιερείς και αυτή είναι η ελληνιστική δυναστεία των Ασαµωναίων. Ιδού πως µιλάει για την βασιλική φυλή των Ιουδαίων ο Φλάβιος Ιώσηπος:

"Εµείς πάντως καθώς είµαστε οικογένεια που σχετίζεται µε τους Ασαµωναίους και γι΄αυτό απολαµβάνουµε και την τιµή της ιερωσύνης µεταξύ άλλων, θεωρούσαµε απρεπές να πούµε οποιαδήποτε ανακρίβεια σχετικά µε αυτούς, και γι΄αυτό το λόγο εκθέτουµε τις πράξεις καθαρά και δίκαια. Μονολότι σεβόµαστε αρκετούς που βασιλεύουν ακόµη, τιµούµε την αλήθεια περισσότερο από αυτούς, η οποία όταν σε ορισµένες περιπτώσεις αποδόθηκε σωστά, προκάλεσε την οργή τους".

Ποίος άραγε αντιλαµβάνεται την σηµερινή οργή των Ασαµωναίων, όταν οι ιστορικοί δεν τους θεωρούν ούτε βασιλείς, ούτε ιερείς αλλά ανακαλύπτουν από το πουθενά, ανύπαρκτα βασιλικά και ιερατικά γένη, για να τους αντικαταστήσουν και να τους εξαφανίσουν έτσι από την ιστορία. Αυτή είναι η αληθινή καταδίκη της βασιλικής γενιάς των χρηστών Ιουδαίων. Ο κόσµος σήµερα γνωρίζει τον δολοφόνο Ηρώδη, όπως γνωρίζει τον Ηρόστρατο που έκαψε τον ναό της Άρτεµης των Εφεσίων, για να γίνει διάσηµος. ∆εν γνωρίζει όµως ο κόσµος τα δολοφονηθέντα παιδιά της Μαρίας, ούτε την Άρτεµη των Εφεσίων.

Ο Υιός της Μαρίας

Η Υπαπαντή

Η γέννηση που περιγράφει ο Λουκάς δεν είναι όπως την φαντάζονται οι Χριστιανοί. Κανένας Ηρώδης δεν καταδιώκει τον Χριστό. Στο σπήλαιο πηγαίνουν επειδή δεν βρίσκουν ξενοδοχείο!! Καµία φήµη για µοιχεία της Μαρίας. Μετά την γέννηση πηγαίνουν στο ναό της Ιερουσαλήµ χωρίς κανένα φόβο και όχι φυσικά στην Αίγυπτο. Αυτό η εκκλησία δεν το κρύβει αλλά γιορτάζει µάλιστα στις 2 Φεβρουαρίου την Υπαπαντή.

Ο Λουκας γράφει ότι η Μαρία "έτεκεν τον υιόν αυτής τον πρωτότοκον, ... Και οτε επλήσθησαν ηµέραι οκτώ του περιτεµείν αυτόν, εκλήθη το όνοµα αυτού Ιησούς, το κληθέν υπό του αγγέλου προ του συλληµφθήναι αυτόν εν τη κοιλία. Και οτε επλήσθησαν αι ηµέραι του καθαρισµού αυτών κατά τον νόµον Μωϋσέως, ανήγαγον αυτόν εις Ιεροσόλυµα παραστήσαι τω Κυρίω, καθώς γέγραπται εν νόµω κυρίου ότι Παν άρσεν διανοίγον µήτραν αγιον τω Κυρίω κληθήσεται, και του δούναι θυσίαν κατά το ειρηµένον εν τω νόµω κυρίου, ζεύγος τρυγόνων η δύο νεοσσούς περιστερών".

Ο Λουκάς θεωρεί πως η Θεία Γέννηση του Ιησού ήταν µια γέννηση όπως όλων των Ιουδαίων. Ο Ιησούς ήταν ο πρωτότοκος που διένοιξε την µήτρα της Αχράντου ∆έσποινας! Εκτός αυτού θυσιάζονται επί τη ευκαιρία δυό περιστεράκια, προς τιµήν του Χριστού που κατάργησε τις θυσίες! Γίνεται

φυσικά και περιτοµή στον Θεό που κατάργησε την περιτοµή! Σύµφωνα µε αυτό το ξεκίνηµα, ήταν επόµενο να θυσιαστεί και Θεός που κατάργησε τον θάνατο!

Ο Ματθαίος και το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβ δεν αναφέρουν αυτήν την δραστηριότητα τις πρώτες µέρες της γέννησης. Ούτε και τα απόκρυφα ευαγγέλια περιγράφουν µια τέτοια γέννηση όπως του Λουκά. Ακόµη και το Κοράνι αναφέρει την καταδίωξη της Μαρίας και τις κατηγορίες εναντίον της. Είναι φανερό πως ο Λουκάς έκανε µεγάλη εκκαθάριση.

Το Κοράνι γράφει πως η Μαρία επέστρεψε στον λαό της, από την έρηµο. "Κρατώντας το παιδί, ήρθε στον λαό της, που της είπε: Είναι αλήθεια περίεργο! Αδερφή του Ααρών (Η αδερφή του Ααρών είναι η µοναδική Μαρία της βίβλου), ο πατέρας σου δεν συζούσε ποτέ µε πόρνες, και η µητέρα σου δεν ήταν πόρνη. Αυτή τους έκανε νόηµα δείχνοντας το παιδί. Αλλά αυτοί απάντησαν, πως µπορούµε να µιλήσουµε µε ένα µωρό στην κούνια;

Τότε το παιδί µίλησε και είπε: Είµαι ο υπηρέτης του Αλλάχ. Μου έδωσε το ευαγγέλιο και µε όρισε προφήτη. Τέτοιος ήταν ο Ιησούς, ο γιος της Μαρίας. Αυτή είναι η όλη αλήθεια, που δεν είναι πρόθυµοι να την αποδεχτούν. Ο Αλλάχ απαγόρευσε στον Εαυτό του να γεννήσει γιο".

Ο Μωάµεθ θεωρεί τον Ιησού ως γιο των πνευµάτων και όχι του Υψίστου Θεού. Η Μαρία συλλαµβάνει από τον άγγελο που έστειλε ο Θεός και όχι κατευθείαν από τον Πατέρα. Ο Μωάµεθ, είχε µόνο κόρες και είναι γι΄αυτό ιδιαίτερα επίµονος σε αυτή την άποψη.

Ο Λουκάς µας έδωσε µια ερµηνεία λίγο διαφορετική από εκείνη του Μωάµεθ. Ο Παύλος δεν πίστευε ότι ο γιος της Μαρίας ήταν Υιός του Θεού. Γι΄αυτό ακόµη και το ευαγγέλιο του Λουκά γράφει ξεκάθαρα, "ο αποκληθείς υιός θεού" και όχι ο Υιός του Θεού. Όπως το ευαγγέλιο του Ματθαίου γράφει ο λεγόµενος Χριστός και όχι ο Χριστός.

Ο Ματθαίος δικαιολογεί τις φήµες για την µοιχεία της βασίλισσας Μαρίας, γράφοντας ότι ευρέθηκε έγκυος ενώ δεν είχε συνευρεθεί µε τον Ιωσήφ. ∆ίνοντας όµως την γενεαλογία του Ιησού, θεωρεί πως ο Ιωσήφ ήταν ο σαρκικός του πατέρας. Αν όµως οι Φαρισαίοι, όπως ο Λουκάς, ήταν σίγουροι ότι ο Ιησούς ήταν υιός Ιωσήφ και η Μαρία η γυναίκα του Ιωσήφ, γιατί τότε κατηγορείτε ως γιος πορνείας;

Ο Ιουλιανός ο παραβάτης γράφει στο "κατά Γαλιλαίων" ότι µπορεί να αποδείξει πως ο Ιησούς ήταν νόθος. Την απόδειξη του βέβαια, δεν µας την µετέφερε ο επίσκοπος Αλεξανδρείας Κύριλλος, ο οποίος έγραψε ένα βιβλίο ανασκευάζοντας τα επιχειρήµατα του Ιουλιανού. Μέσω του Κύριλλου Αλεξανδρείας διασώθηκαν µερικά αποσπάσµατα από το βιβλίο του Ιουλιανού.

Οι Φαρισαίοι όµως κατηγορούν ανοιχτά τον Ιησού, λέγοντας: «Είπον ουν αυτώ (στον Ιησού) εκ πορνείας ου γεγενήµεθα, ένα πατέρα έχοµεν τον Θεόν». (Ιω.δ.41) Ο Ιησούς απάντησε λέγοντας πως αν ο Θεός ήταν όντως ο πατέρας τους, θα αγαπούσαν και τον ίδιο που εξήλθε εκ του Θεού. ∆εν απαντάει όµως στην φανερή κατηγορία των Φαρισαίων.

Ο Ωριγένης στην «Εξήγηση εις Ιωάννην» (ΧΧ,15) αναφέρει ότι οι Ιουδαίοι πίστευαν «εκ πορνείας γεγενήσθαι τον Σωτήρα», επειδή δεν παραδεχόταν την γέννηση του από Παρθένο. Φανερώνεται λοιπόν ένα περίεργο δίληµµα που θέλει τον Ιησού να είναι γεννηµένος είτε εκ πορνείας, είτε εκ Θεού. Με λίγα λόγια, ο Ιησούς γεννήθηκε είτε µέσω του Αγίου Πνεύµατος, οπότε δεν είναι νόθος, είτε από τον Ιωσήφ, οπότε και είναι νόθος.

Όπως γνωρίζουµε οι Φαρισαίοι ήταν εκείνοι που θεωρούσαν ότι ο Ιησούς ήταν γιος του Ιωσήφ και τον κατηγορούσαν γι΄αυτό ότι είναι γέννηµα πορνείας. Οι Φαρισαίοι και οι Εβιωναίοι Χριστιανοί θεωρούσαν µοιχαλίδα την Παναγία Μαρία όταν ισχυριζόταν ότι πατέρας του Ιησού ήταν ο Ιωσήφ, και όταν γενεαλογούσαν τον Χριστό από το σπέρµα του Ιωσήφ, ο οποίος δεν είχε όµως συνευρεθεί σεξουαλικά µε την Μητέρα του Ιησού, όπως µας παραδίδουν τα ευαγγέλια.

Οι Φαρισαίοι, οι Εβιωναίοι και άλλοι προσήλυτοι Ιουδαίοι στον Χριστιανισµό θεωρούν ότι ο Ιησούς είναι υιός του Ιωσήφ και ότι η Μαρία δεν είναι παρθένα. Όπως γράφει ο Ειρηναίος οι νέοι ερµηνευτές της βίβλου, οι οποίοι µετέφρασαν κακώς ως γυνή την λέξη παρθένος, ο Θεοδοτίων και ο Ακύλας ο Ποντικός, αµφότεροι Ιουδαίοι προσήλυτοι, τους οποίους κατακολουθήσαντες οι Εβιωναίοι εξ Ιωσήφ τον Ιησούν γεγενήσθαι φάσκουσιν¨. (Εκλ.Ιστ. Ε΄,8,10)

Εκείνοι που επέµεναν να θεωρούν τον Σωτήρα ως υιό του Ιωσήφ ήταν οι Φαρισαίοι, όταν ¨έλεγον ουχ ούτος εστίν Ιησούς, ο υιός Ιωσήφ, ου ηµείς οίδαµεν τον πατέρα και την µητέρα, πως ουν λέγει ούτος, Ότι εκ του ουρανού καταβέβηκα.¨(Ιωαν.6,42) Για τούτο και (Ιωάν.8,3) "άγουσιν οι γραµµατείς και οι Φαρισαίοι γυναίκα επί µοιχεία κατειληµµένην, και στήσαντες αυτήν εν µέσω λέγουσιν αυτω, ∆ιδάσκαλε, αυτή η γυνή κατείληπται επ' αυτοφώρω µοιχευοµένη. εν δε τω νόµω ηµιν Μωϋσης ενετείλατο τας τοιαύτας λιθάζειν. συ ουν τί λέγεις; τούτο δε έλεγον πειράζοντες αυτόν, ίνα εχωσιν κατηγορείν αυτού."

Το πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου αναφέρει ότι ο Ιωσήφ εφύλαξε την Μαρία και όχι ότι την παντρεύτηκε. Η παρανοµη σχέση είναι ακριβώς αυτη του Ιωσήφ και της Μαρίας. Αργότερα ο γάµος τους Ιωσήφ νοµιµοποιεί την γέννηση του Ιησού.

Στο απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικόδηµου διαβάζουµε µερικές από τις κατηγορίες των εχθρών του Χριστού. "Και οι γέροντες των Ιουδαίων απάντησαν και είπαν στον Ιησού: Τί να δούµε; Πρώτον ότι έχει γεννηθεί από πορνεία, δεύτερον ότι η γέννηση σου στην Βηθλεέµ έγινε αιτία για την σφαγή των νηπίων και τέταρτον ο πατέρας σου ο Ιωσήφ και η µητέρα σου η Μαρία απέδρασαν στην Αίγυπτο γιατί δεν εµπιστευόταν τον λαό. Μερικοί παρευρισκόµενοι, ευσεβής άνδρες Ιουδαίοι, είπαν: Αρνούµαστε ότι ήταν γέννηµα πορνείας γιατί γνωρίζουµε ότι ο Ιωσήφ παντρεύτηκε την Μαρία, οπότε δεν ήταν γιος πορνείας."

Ο Σωτήρας έτσι κατάγεται σαρκικά µόνο από το βασιλικό γένος της Μαρίας. Ο µπαµπάς του Χριστού δεν είναι από βασιλικό γένος. Κι όµως Ευσέβιος της Καισαρείας γράφει ότι η Μαρία κατάγεται από το βασιλικό γένος των Ιουδαίων αφού παντρεύτηκε τον Ιωσήφ που ήταν ιερέας και καταγόταν από τον ∆αυίδ. Σύµφωνα µε τον ιουδαϊκό νόµο οι Ιουδαίοι ιερείς όφειλαν να παντρευτούν γυναίκα από την φυλή τους. Ούτε που σκέφτεται την πιθανότητα η Μαρία να κατάγεται από το βασιλικό γένος των Ασαµωναίων. Ωστόσο όλη η χριστιανική ιστορία έχει στηριχθεί στην εργασία του Ευσέβιου.

Ποτέ όµως οι πατριαρχικοί Ιουδαίοι δεν αντλούσαν την καταγωγή του από τις γυναίκες. Γι΄αυτό και οι Φαρισαίοι επιµένοντας στην πατρική καταγωγή γράφουν κάτω τις γενεαλογίες του Ιησού από τον νοµιζόµενο πατέρα του Ιωσήφ µέχρι τον Αδάµ, αγνοώντας την οικογένεια της Μαρίας.

Ο Γιάννης Κορδάτος γράφει (Ιησούς Χριστός και Χριστιανισµός σελ.158) ότι επειδή: «ένας από τους ευαγγελιστές µας βεβαιώνει πως οι συγχωριανοί του Ιησού µιλώντας γι΄αυτόν τον αποκαλούσαν περιφρονητικά υιόν της Μαρίας, είµαστε υποχρεωµένοι να δεχτούµε πως η παράδοση της εξώγαµης γέννησης του Ιησού δεν είναι πλαστή αφού υπάρχει διαµορφωµένη στο ευαγγέλιο». Την έκφραση «υιός Μαρίας» δεν την χρησιµοποιούν περιφρονητικά οι εχθροί του Ιησού αλλά επαινετικά οι ίδιοι οι πιστοί του Σωτήρα. Έτσι αποκαλεί τον Ιησού το Κοράνι, έτσι αποκαλεί τον Αλέξανδρο της Μαριάµµης και ο Ιώσηπος.

Σε όλους τους πρώτους πατέρες της εκκλησίας, η κατά σάρκα συγγένεια του Σωτήρα µε τους Εβραίους, προέρχεται από την Θεοτόκο Μαρία. Αν και συχνά συναντάει κανείς φράσεις όπως σπέρµα ∆αβίδ ή εκ γένους ∆αυίδ, ο Ιησούς παραµένει πάντα ¨ο εκ Μαρίας και εκ Θεού¨. Ο Χριστός είναι Υιός Θεού και όχι υιός Ιωσήφ.

Ο Μάρκος αναφέρει τα λόγια των Γαλιλαίων που έλεγαν: ¨Ουχ ούτος εστίν ο τέκτων, ο υιός Μαρίας, αδελφός δε Ιακώβου και Ιωσή και Ιούδα και Σίµωνος; και ουκ εισίν αι αδελφαί αυτού ώδε προς ηµάς; και εσκανδαλίζοντο εν αυτώ¨. (Μαρκ, στ΄, 3)

Ο Άγιος µάρτυρας Ιγνάτιος ο Θεοφόρος που προέρχεται από την παράδοση του Θεολόγου Ιωάννη γράφει στην επιστολή του προς τους Εφεσίους: (VII 2) «εις ιατρός εστίν, σαρκικός και πνευµατικός, γεννητός και αγέννητος, εν ανθρώπω Θεός, εν θανάτω ζωή αληθινή και εκ Μαρίας και εκ Θεού, πρώτον παθητός και τότε απαθής, Ιησούς Χριστός ο Κύριος ηµών». Προς τους Τραλιανούς γράφει ο Ιγνάτιος: «Του εκ γένους ∆αυείδ, του εκ Μαρίας, ο οποίος αληθώς εγεννήθη». Ο Ιγνάτιος, όπως και άλλοι Χριστιανοί, ταυτίζουν το γένος της Μαρίας µε το γένος του ∆αυίδ.

Όπως λοιπόν και στον Ιώσηπο, έτσι και στα εκκλησιαστικά κείµενα, ο υιός της Μαρίας δεν είναι τίτλος που περιφρονεί τον Σωτήρα αλλά αντίθετα του προσφέρει βασιλική καταγωγή. Η κυοφορία του Υιού του Θεού από την παρθένο Μαρία προσφέρει και την µοναδική σαρκική καταγωγή του Σωτήρος. Το σπέρµα του ∆αυίδ, δεν αφορά την σωµατική φύση του Σωτήρος, όπως πίστεψαν αργότερα οι Χριστιανοί, αλλά συµβολίζει την ουράνια βασιλεία. Με αυτό τον τρόπο εξηγούν την δαυιδική καταγωγή οι ελληνιστές Ιουδαίοι του Θεολόγου Ιωάννη και των αποστόλων Βαρνάβα, Πέτρου και Παύλου.

Η αντιχριστιανική όµως παράδοση διέδωσε ότι ο Ιησούς ήταν γέννηµα πορνείας. Στα κείµενα των Εβραίων ραβίνων αναφέρεται ότι η Μαρία γέννησε τον Ιησού µε ένα Ρωµαίο στρατιωτικό ονόµατι Παντέρα ή Πάνθηρα. Την άποψη αυτή παραδίδει και ο εθνικός συγγραφέας Κέλσος, ο οποίος έγραψε τον "Αληθή Λόγο" εναντίον των Χριστιανών και διασώθηκε αποσπασµατικά στο βιβλίο που έγραψε εναντίον του ο Ωριγένης. Ο Κέλσος γράφει λοιπόν, (Αληθής Λόγος Ι,37) πως η Μαρία κατηγορήθηκε από τον Ιωσήφ "ως µεµοιχευµένη. Εκβληθείσα δε υπό του ανδρός και πλανωµένη ατίµως εγέννησεν από τινός στρατιώτου, Πάνθηρα τούνοµα, τον Ιησούν, ούτος ουν διά πενίας εις Αίγυπτον µισθαρνήσας, ..επανείλθεν εν ταις δυνάµεσι µέγα φρονών και δι΄αυτάς θεόν αυτόν ανηγόρευσαν".

Ο Ian Wilson έγραψε στο βιβλίο του «Ιησούς οι µαρτυρίες» πως «µόνο όταν τον τρίτο αιώνα οι εβραϊκές γραφές µεταφράστηκαν στα ελληνικά, χρησιµοποιήθηκε η λέξη παρθένος σαν µετάφραση του almah, συνεπιφέροντας µια έννοια ανέγκιχτης παρθενίας που δεν ήταν σκοπός στα πρωτότυπα ευαγγέλια». Ο Wilson πιστεύει όπως και οι Εβραίοι ότι ο Ιησούς ήταν γέννηµα πορνείας. Στην γενεαλογία του Ματθαίου αναφέρονται τέσσερις γυναίκες, η Ταµάρ, η Ραχάβ, η Ρουθ και η Βηθσαβέ. «Η Ταµάρ ήταν πόρνη του ναού, η Ραχάβ ήταν η µαντάµ ενός οίκου ανοχής, η Ρούθ η πιο ηθική, επιδιδόταν σε ξεδιάντροπη ηθική εκµετάλλευση και η Βηθσαβέ διέπραξε µοιχεία µε τον βασιλιά ∆αβίδ», γράφει ο κύριος Wilson.

Την άποψη αυτή περί της µοιχείας, προσπαθεί να ισχυροποιήσει ο Wilson, ο οποίος µας πληροφορεί ότι στην Γερµανία βρέθηκε άγαλµα κάποιου Ρωµαίου στρατιωτικού που φέρει σκαλισµένο το όνοµα Παντέρας, το όνοµα δηλαδή του πατέρα του Ιησού! Είναι ξεκάθαρο ότι τον "Υιό του Πατέρα", µια έκφραση που χρησιµοποιεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης, οι Ιουδαίοι µετέφρασαν σε υιό του στρατιώτη Παντέρα. Προφανώς όµως ετούτη ήταν η αγαπηµένη απάντηση του Ιησού στους επικριτές του. Ποίον έχεις πατέρα ρωτούσαν οι Φαρισαίοι τον Ιησού. Τον Πατέρα, τους απαντούσε εκείνος.

(Ιωάν.12,19) "έλεγον ουν αυτω, Που εστίν ο πατήρ σου; απεκρίθη Ιησούς, Ούτε εµε οιδατε ούτε τον πατέρα µου. ει εµε ηδειτε, και τον πατέρα µου αν ηδειτε. Ταύτα τα ρήµατα ελάλησεν εν τω γαζοφυλακίω διδάσκων εν τω ιερω. και ουδείς επίασεν αυτόν, ότι ουπω εληλύθει η ώρα αυτού".

οι Ελληνιστές Ιουδαίοι και οι Χριστιανοί

Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΩΝ ΙΟΥ∆ΑΙΩΝ ΚΥΡΙΟΣ ΣΑΒΑΩΘ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΟΣ

ΟΙ ΜΑΚΕ∆ΟΝΕΣ ΙΟΥ∆ΑΙΟΙ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΟΡΘΟ∆ΟΞΗ ΠΑΡΑ∆ΟΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΙΟΥ∆ΑΙΩΝ

Ο ΕΞΙΟΥ∆ΑΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΣΤΟΝ ΕΒΡΑΙΣΜΟ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ "ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ"

Τοιάυτα εµεγαλούργησεν ο χριστιανικός ελληνισµός. Και όµως οι ιστορικοί οι αξιώσαντες να συναρµόσωσι την καθ΄ηµάς Ελλάδα µετά της αρχαίας, απεσιώπησαν τα κατ΄αυτόν, όπως είχον αποσιωπήσει τα κατά τον µακεδονικόν ελληνισµόν.

Κ.ΠΑΠΑΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ

Η ελληνική βίβλος των Ο΄ Λέγεται πως ο Χριστιανισµός επηρεάστηκε από τον ελληνικό πολιτισµό. ∆εν λέγεται όµως ότι ο Ιουδαϊσµός επηρεάστηκε από τον ελληνικό πολιτισµό. Ωστόσο η Βίβλος που αποτελεί το κέντρο της εβραϊκής παιδείας αλλά και τα βιβλία της βίβλου έγιναν γνωστά σε όλο τον κόσµο µε ελληνικά ονόµατα. ΒΙΒΛΟΣ,GENESIS,EXODUS,∆ΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ.

Τα βιβλία της παλαιάς διαθήκης, µεταφράστηκαν στα ελληνικά τον τρίτο προχριστιανικό αιώνα από τους εβδοµήκοντα δύο πατέρες που συγκέντρωσε ο Μακεδόνας βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεµαίος ο Σωτήρ και γι΄ αυτό η αρχαία ελληνική µετάφραση έµεινε γνωστή ως µετάφραση των εβδοµήκοντα. Επειδή το εβδοµήντα στα ελληνικά γράφεται ως Ο΄, έτσι δηλώνεται ως µετάφραση των Ο΄.

Η Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία µέχρι σήµερα χρησιµοποιεί αυτήν την µετάφραση στις θείες λειτουργίες. Στην εισαγωγή της εκδόσεως της Ελληνικής Εκκλησίας, ο κ. Χριστουπόλεως Πέτρος, αναφέρει: Η παρούσα συλλογική µετάφραση της Παλαιάς ∆ιαθήκης των Ο΄ στην ελληνική γλώσσα έχει µεγάλη σηµασία και για τον ελληνισµόν καθότι απέβη η παιδαγωγό εις Χριστόν τόσον των Ελληνιστών Ιουδαίων, όσο και των εθνικών. Μέχρι της ολοκληρώσεως του Κανόνος της Καινής ∆ιαθήκης, η µετάφραση των Ο΄ ήταν διά την Εκκλησία η αποκλειστική Βίβλος, στην οποία αναφέρονται τόσο ο Κύριος όσο και Μαθητές, Του. Η µετάφραση των Ο΄ είναι η πλέον παλαιά από τις γνωστές σε µας µεταφράσεις της Παλαιάς ∆ιαθήκης, σ΄αυτήν δε στηρίχθηκαν οι Πατέρες και ∆ιδάσκαλοι της Εκκλησίας και σε αυτήν πλείστοι από αυτούς υποµνηµάτισαν και ερµήνευσαν δια µέσου των αιώνων.

Αυτή απολαµβάνει θείας αυθεντίας και κύρους ως η βίβλος της αδιαιρέτου Εκκλησίας των οκτώ πρώτων αιώνων. Συνιστά την Παλαιά ∆ιαθήκη, το επίσηµο κείµενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας µας και παραµένει το αυθεντικό κείµενο βάσει του οποίου έγιναν και οι επίσηµες µεταφράσεις της Παλαιάς ∆ιαθήκης των άλλων αδερφών Ορθόδοξων Εκκλησιών, υπήρξε το θείο όργανο του προ Χριστού ευαγγελισµού και απετέλεσε την βάση της Ορθόδοξης θεολογίας. Πρόκειται δε περί σπουδαιοτάτου και µοναδικού µνηµείου του Ελληνισµού και του Πολιτισµού του µε αδιάκοπη και καταπλήσσουσα παράδοση των χειρογράφων της µέχρι σήµερα.

Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η υπό της Εκκλησίας µας λειτουργική χρήση της, καθότι στις τρεις Θείες Λειτουργίες, στα ευχολόγια και στα λοιπά λειτουργικά βιβλία και κείµενα των ιερών Ακολουθιών, γίνεται ευρύτατη χρήση αγιογραφικών χωρίων, προφητειών κ.λ.π. από την Παλαιά ∆ιαθήκη των Ο΄.

Ο Χριστιανικός θρύλος λέει, ότι οι εβδοµήντα δύο πατέρες κατοίκησαν ξεχωριστά, σε εβδοµήντα δύο σκηνές που στήθηκαν γι΄αυτό το σκοπό, στην παραλία της Αλεξάνδρειας. Χωρίς να έχουν ποτέ καµία επικοινωνία µεταξύ τους, µετέφρασαν το

εβραϊκό κείµενο µε τις ίδιες ακριβώς ελληνικές λέξεις. Έτσι και οι εβδοµήντα δύο µετέφρασαν την εβραϊκή λέξη Μεσσίας, που σηµαίνει χρισµένος, σε Χριστός. Μετέφρασαν ακόµη το όνοµα του θεού σε Ων ή Κύριος ή Σαβαώθ. Πουθενά στην βίβλο των Ο΄ δεν θα συναντήσεις το όνοµα Ιεχωβά.

Σήµερα όµως διαβάζουµε µία ελληνική µετάφραση που συµφωνεί µε την λατινική µετάφραση, την επονοµαζόµενη Βουλγάτα του Αγίου Ιερώνυµου, η οποία είναι µεταφρασµένη εκ των θείων εβραϊκών αρχετύπων, τρεις αιώνες µετά την γέννηση του Χριστού! Η µετάφραση αυτή θα αντικαταστήσει αρχικά την αρχαία λατινική µετάφραση (old latin) ή οποία ακολουθούσε την ελληνική των Ο΄. Σταδιακά η µεταφραση εκ των θείων αρχετύπων θα αντικαταστήσει όλες τις ελληνικές µεταφρασεις.

Η νέα λατινική µετάφραση δεν µεταφράζει το Μεσσίας µε την ελληνική λέξη Χριστός αλλά µε την λέξη κεχρισµένος. Αφήνει µάλιστα το όνοµα του Ιεχωβά όπως έχει, δηλαδή µεταφράζει το τετραγράµµατο JHVH σε Ιεοβά, σύµφωνα µε την αραµαϊκή βίβλο των Φαρισαίων. Οι νέες λοιπόν µεταφράσεις επαναφέρουν το όνοµα του Ιεοβά της αραµαϊκής γραφής το οποίο είχαν αγνοήσει παντελώς οι εβδοµήκοντα µεταφραστές και οι Χριστιανοί των πρώτων οκτώ αιώνων.

Το παράδοξο είναι ότι την αρχαία ελληνική µετάφραση αναφέρουν στα επιχειρήµατα τους όλοι οι Χριστιανοί απολογητές. Οι Φαρισαίοι κατηγορούσαν την ελληνική γραφή των εβδοµήκοντα, ότι κακώς µετέφραζε στον Ησαΐα ¨ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει¨, γιατί το εβραϊκό πρωτότυπο αναφέρει, ¨ιδού η γυνή εν γαστρί έξει¨. Οι παλαιοί Χριστιανοί όµως αντιδρούσαν, λέγοντας ότι η µετάφραση των Ο΄ έγινε µε την βοήθεια του θείου πνεύµατος. Ολοι οι Χριστιανοί πατέρες, ακόµη και οι γνωστοί ανθέλληνες Χριστιανοί, αναφέρουν την µετάφραση των Ο΄ µε υπερηφάνεια, σαν το ακλόνητο αποδεικτικό στοιχείο της θεότητας του Ιησού.

Ο Ευσέβιος της Καισαρείας παραδίδει στην εκκλησιαστική ιστορία την γνώµη του Ειρηναίου για την βίβλο, ο οποίος γράφει πως «ο θεός έγινε άνθρωπος και αυτός ως Κύριος µας έσωσε µε το σηµείο της παρθένου και όχι όπως ισχυρίζονται µερικοί που τώρα τελευταία τόλµησαν να µεταφράσουν τις γραφές ιδού µια νεαρή κοπέλα θα µείνει έγκυος και θα γεννήσει υιό, όπως ερµήνευσαν ο Θεοδοτίων από την Έφεσο και ο Ακύλας από τον Πόντο και οι δύο προσήλυτοι στον ιουδαϊσµό, που ακολουθώντας την παράδοση των Εβιωναίων λένε ότι ο Ιησούς γεννήθηκε από τον Ιωσήφ». Η αρχαία ελληνική µετάφραση των Ο΄ γράφει «ιδού µια παρθένος θα µείνει έγκυος και θα γεννήσει γιο» και όχι «ιδού µια γυνή».

Μετά από λίγο εξηγεί ο Ειρηναίος, πως πριν επικρατήσουν οι Ρωµαίοι, όταν την Ασία κρατούσαν οι Μακεδόνες. ο Πτολεµαίος ο Λάγου ζήτησε από τους Ιεροσολυµίτες ιερείς να µεταφράσουν στην ελληνική γλώσσα τις γραφές.

Τούτοις επιφέρει µετά βραχέα λέγων, ¨προ του γαρ Ρωµαίων κρατύναι την αρχήν αυτών, έτι Μακεδόνων την Ασία κατεχόντων, Πτολεµαίος ο Λάγου φιλοτιµούµενος την υπ΄αυτού κατεσκευασµένην βιβλιοθήκην εν Αλεξανδρεία κοσµήσαι τοις πάντων ανθρώπων συγγράµµασιν όσα γε σπουδαία υπήρξαν, ηττήσατο παρά των Ιεροσολυµιτών εις την Ελληνικήν διάλεκτον σχειν αυτών µεταβεβληµένας τα γραφάς.

Η µετάφραση των εβδοµήκοντα υπήρξε το καύχηµα των πρώτων Χριστιανών. Όλοι οι Χριστιανοί απολογητές αναφέρουν την αρχαία µετάφραση, όπως κάνει ο Ειρηναίος για να αντικρούσουν τους Εβραίους που διάβαζαν διαφορετικά πράγµατα στην αραµαϊκή βίβλο. Οι νέοι µεταφραστές της βίβλου, είναι Ιουδαίοι που προσηλυτίστηκαν στον χριστιανισµό, οι οποίοι δεν πίστευαν στην παρθενία της Παναγίας αλλά θεωρούσαν τον Ιωσήφ πατέρα του Ιησού, όπως ακριβώς οι Φαρισαίοι (Ιωαν, Στ΄,42) και όπως ακριβώς παραδίδουν οι γενεαλογίες του Ματθαίου και του Λουκά.

Η λατινική µετάφραση της βίβλου επιβλήθηκε στους χριστιανούς από την Ρωµαϊκή εξουσία, όπως και η λατινική άποψη για τον χριστιανισµό επιβλήθηκε στους χριστιανούς από την Ρωµαϊκή εξουσία. Την ιστορία την γράφουν πάντα οι νικητές. Την εποχή που σταυρώθηκε ο Ιησούς, νικητές ήταν οι Ρωµαίοι. Επέβαλαν λοιπόν ο µήνας Ιούλιος να ονοµασθεί σύµφωνα µε τον Καίσαρα και ο µήνας Αύγουστος να ονοµασθεί σύµφωνα µε τον Οκταβιανό. Από την εποχή εκείνων των Ρωµαίων αυτοκρατόρων, δεν έχει παρέλθει η Ρωµαϊκή άποψη για την ιστορία.

Η λογοκρισία και η προπαγάνδα ήταν πάντα τα πιο χρήσιµα όπλα της εξουσίας. Τριακόσια χρόνια µετά την γέννηση του Σωτήρα, υπερίσχυσε στην Ρωµαϊκή αυτοκρατορία η φιλοϊουδαϊκή χριστιανική άποψη και αποφασίστηκε ποια κείµενα ήταν αληθινά και ποια κείµενα ψεύτικα. Οι λατινικές µεταφράσεις θεωρούνται όπως είναι φυσικό τα αυθεντικά κείµενα της εκκλησίας. Κι όµως η εκκλησία της Συρίας, χρησιµοποιεί ακόµη το ηµερολόγιο της βασιλείας των Μακεδόνων Σελευκιδών, ξεκινώντας την χρονολογία από το 312 π.Χ., τον πρώτο χρόνο της βασιλείας του Μακεδόνα Σέλευκου.

Η αρχαία µετάφραση της βίβλου στα ελληνικά δεν έγινε κατά λέξη από τους εβδοµήντα σοφούς αλλά όπως η συγκρητική θρησκεία απαιτούσε, αποδόθηκε το όνοµα Αδονάι, µε το όνοµα Κύριος, ένα όνοµα που οι ελληνιστικές θρησκείες χρησιµοποιούσαν στα µυστήρια. Οι ελληνιστές Ιουδαίοι ζωγράφιζαν τον Παντοκράτορα και έφτιαχναν είδωλα όπως έκαναν και οι αρχαίοι Ιουδαίοι. Εκτελούσαν δράµατα και τελετές όπως όλοι οι λαοί της ανατολικής µεσογείου για τον θνήσκοντα και πάλι ζώντα θεό.

Οι Ιουδαίοι αυτοί διάβαζαν αλληγορικά την ιερά γραφή και δεν έπαιρναν τοις µετρητοίς όσα αναφερόταν στο βιβλίο του θεού. Γι΄αυτό και καυχιούνται ότι πρώτος ένας Ελληνιστής Ιουδαίος περιπατητικός φιλόσοφος, ο Αριστόβουλος, εισήγαγε την µέθοδο της αλληγορίας. Άλλοι λένε ότι πρώτος ο Ιουδαίος Φίλωνας από την Αλεξάνδρεια, αλληγόρησε πραγµατικά. Ο Πλούταρχος όµως αναφέρει ότι αλληγορία αποκαλούν οι Ιουδαίοι αυτό που οι Έλληνες ονοµάζουν υπόνοια. Είναι γεγονός πάντως ότι τα χρόνια εκείνα δεν έπαιρναν κατά γράµµα όσα διάβαζαν στους µύθους των Ελλήνων και των Εβραίων αλλά τα ερµήνευαν αλληγορικά. Και είναι γεγονός ότι οι Ιουδαίοι, οι Μακεδόνες και οι Έλληνες χρησιµοποιούσαν την ίδια γλώσσα και µοιραζόταν ένα πολιτισµό.

Η ελληνική µετάφραση της βίβλου χρησιµοποιήθηκε από όλους τους Ιουδαίους, οι οποίοι δεν µιλούσαν πλέον την εβραϊκή, αλλά ζώντας στην Βαβυλώνα ή την Παλαιστίνη υπό την περσική κυριαρχία µιλούσαν τα αραµαϊκά, τα οποία οι Πέρσες επέλεξαν ως επίσηµη γλώσσα της αυτοκρατορίας τους.

Μέχρι την συγγραφή της παλαιάς διαθήκης από τους Έλληνες, τα αρχαία εβραϊκά γράµµατα και τα βιβλία της παλαιάς διαθήκης δεν ήταν ποτέ συγκεντρωµένα σε µια βίβλο. Η ιουδαϊκή βίβλος που συγγράφηκε στην Αλεξάνδρεια σε απλή ελληνική γλώσσα, τριακόσια µόλις χρόνια µετά την συγγραφή του Οµήρου, έγινε το βιβλίο του λαού των Ελληνιστών Ιουδαίων.

Την εποχή των Μακεδόνων µεταφράστηκαν και τα βιβλία του Αιγυπτίου Ερµή του Τρισµέγιστου, δηλαδή του θεού Θώθ, που µέχρι τότε υπήρχαν γραµµένα µόνο στην ιερογλυφική γραφή των Αιγυπτίων.

Πολλοί αποδίδουν αυτές τις µεταφράσεις στην επιθυµία του Μακεδόνα βασιλιά Πτολεµαίου να συγκεντρώσει τα βιβλία όλου του κόσµου στην βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Είναι όµως ξεκάθαρο ότι η γνώση που ως τότε εθεωρείτο προνόµιο των ιερέων, έγινε πλέον κτήµα των λαών και οι ιερείς έχασαν ένα µεγάλο µέρος της δυνάµεως τους. Ίσως γι΄ αυτό οι ιερείς επέµεναν να µην µεταφράζονται οι ιερές λέξεις, υποστηρίζοντας ότι χάνουν την µαγική τους δύναµη. Η εποχή όµως των µάγων, όπως έλεγαν τους Πέρσες ιερείς, είχε περάσει και µια νέα άνθηση των ελληνικών γραµµάτων και της επιστήµης έλαβε µέρος σε όλη την επικράτεια των ελληνικών βασιλείων της ανατολής.

Οι Μακεδόνες Ιουδαίοι Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δηµιουργήθηκαν στην ανατολή δύο µεγάλα βασίλεια. Το ένα από τον Σέλευκο στην Συρία, µε πρωτεύουσα την Αντιόχεια και το άλλο από τον Πτολεµαίο στην Αίγυπτο µε πρωτεύουσα την Αλεξάνδρεια. Ο διαχωρισµός αυτός επανέλαβε τον παλαιότερο διαχωρισµό της ανατολής µεταξύ Βαβυλωνίων στον βορά και των Αιγυπτίων στον νότο. Οι Ιουδαίοι της Ιερουσαλήµ ήταν χωρισµένοι σε δύο στρατόπεδα, οι µισοί υποστήριζαν τους Βαβυλώνιους και αργότερα τους Πέρσες, ενώ οι υπόλοιποι υποστήριζαν τους Αιγυπτίους και αργότερα τους Έλληνες.

Η Παλαιστίνη αρχικά βρισκόταν υπό την κατοχή των Πτολεµαίων της Αιγύπτου, µέχρι που ο Αντίοχος ο Μέγας την κατέλαβε κι έκτοτε αποτέλεσε µέρος του βασιλείου των Σελευκιδών. Και στα δύο αυτά βασίλεια ζούσαν αρκετοί Ιουδαίοι.

Στην Αλεξάνδρεια, οι Ιουδαίοι είχαν εγκατασταθεί από την αρχή που κτίστηκε η πόλη. Κατοικούσαν µάλιστα στην συνοικία ∆έλτα, δηλαδή στην συνοικία του ∆ία. Οι συνοικίες της Αλεξάνδρειας ονοµαζόταν Άλφα, Βήτα, Γάµα, ∆έλτα και Έψιλον,

παίρνοντας τα ονόµατά τους από τα αρχικά της φράσεως, Αλέξανδρος Βασιλεύς Γιος ∆ιός Έχτισε.

Ο Φλάβιος Ιώσηπος µας πληροφορεί στον "κατ΄ Απίωνος" λόγο του, ότι οι Ιουδαίοι της Αλεξάνδρειας ονόµαζαν τους εαυτούς τους Μακεδόνες. Ο ίδιος ιστορικός στον Ιουδαϊκό πόλεµο γράφει πως τους επετράπη να λέγονται Μακεδόνες. Ίσως βέβαια κάτι τέτοιο ισχυρίζεται ο Ιώσηπος για να τους ξεχωρίσει από τους Έλληνες, τους οποίους δεν συµπαθούσε και πολύ αλλά και από τους Αιγυπτίους, αφού ακόµη και τον Απίωνα που καταγόταν από την Κρήτη, τον ονοµάζει Αιγύπτιο.

Ο Ιουδαίος φιλόσοφος Αριστέας, από το γράµµα του οποίου στον Πτολεµαίο µαθαίνουµε τα σχετικά µε την µετάφραση της βίβλου από τους εβδοµήκοντα πατέρες, γράφει ότι: ο θεός, ο δηµιουργός των πάντων, τον οποίο λατρεύουν οι Ιουδαίοι, είναι Αυτός που όλοι λατρεύουν, κι εµείς επίσης Μεγαλειότατε, µολονότι τον αποκαλούµε ∆ία.

Ο συγκρητισµός των θρησκειών που επέβαλε ο Μέγας Αλέξανδρος, ίσχυσε και αναπτύχθηκε όταν βασίλευαν οι επίγονοι. Όµως αυτός ο συγκρητισµός προωθούσε συγχρόνως και τον εξελληνισµό των διαφόρων εθνών, µη εξαιρουµένων και των Ιουδαίων. Έτσι στην Ιουδαία, εκατό χρόνια µετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, υπάρχουν δύο Ιουδαϊκές παραδόσεις. Από την µια βρίσκονται οι φιλοαιγύπτιοι Ιουδαίοι και φίλοι της νέας βασιλείας των Ελλήνων και από την άλλη οι φιλοπέρσες Φαρισαίοι και εχθροί των Ελλήνων.

Οι ελληνιστές Ιουδαίοι θεωρούν ότι προέρχονται από τους αρχαιότερους Ιουδαίους, εκείνους που υπήρχαν πριν την εξορία στην Βαβυλώνα και πριν την φιλοπερσική µεταρρύθµιση του Έσδρα. Οι Φαρισαίοι επιµένουν σε µια αντιαιγυπτιακή και ανθελληνική παράδοση, θεσπίζοντας µάλιστα εκτός από τον νόµο του Μωυσή κι άλλες πατροπαράδοτες διατάξεις, όπως ο ίδιος ο Ιώσηπος µας πληροφορεί.

Και οι δύο παρατάξεις είχαν εξελληνιστεί αρκετά, αλλά οι συντηρητικοί Φαρισαίοι, οι οποίοι έβλεπαν ότι έχαναν την πρωτοκαθεδρία από τους ελληνιστές Σαδδουκαίους, αντιδρούσαν στον ολοένα και εντονότερο εξελληνισµό. Σήµερα οι περισσότεροι ιστορικοί παραδέχονται πως ο ελληνισµός επηρέασε την ιουδαϊκή παράδοση, µια και ο Ιουδαϊσµός αναπτύχθηκε τα χρόνια των Μακεδόνων βασιλιάδων, µε νέο ισχυρό όπλο την ελληνική γλώσσα.

Μετά από την µετάφραση της βίβλου τον τρίτο π. Χ. αιώνα, πολλά βιβλία που βρίσκονται στην σηµερινή παλαιά διαθήκη όπως ο Εσδρας Β΄, οι Μακκαβαίοι, η Σοφία Σολοµώντος και άλλα που θεωρούνται απόκρυφα, γράφτηκαν κατευθείαν στα ελληνικά. Ο Εκκλησιαστής και η Σοφία Σειράχ, φανερώνουν µεγάλη επιρροή από την ελληνική φιλοσοφία.

Ο εξελληνισµός των Ιουδαίων ήταν έντονος και αυτό αποδεικνύεται από τις αρχαιολογικές ανασκαφές που φέρνουν στο φως ελληνιστικές συναγωγές και ελληνιστικά ιουδαϊκά νεκροταφεία. Μεταξύ των εβδοµήντα δύο πατέρων που µετέφρασαν την βίβλο τον καιρό του Πτολεµαίου κάποιοι είχαν ήδη ελληνικά ονόµατα. Η θρησκεία αυτών των ελληνιστών Ιουδαίων είναι διαφορετική από την θρησκεία που είχαν επιβάλλει οι µεταρρυθµίσεις του αρχιερέα Έσδρα τον έκτο αιώνα π.Χ. και οι οποίες έγιναν κάτω από την κυριαρχία των Περσών. Οι Φαρισαίοι δεν

αποδέχτηκαν ποτέ τα κείµενα της ελληνικής µεταφράσεως, ούτε και την θρησκεία του Σαβαώθ των ελληνιστών Ιουδαίων. Προτιµούσαν την αραµαϊκή γλώσσα αφού είχαν µάθει στην Βαβυλώνα φαρσί τα Φαρσί, δηλαδή την περσική γλώσσα. Ασπαζόταν έτσι τον Γιαχβέ σύµφωνα µε την Περσική θρησκεία, η οποία δεν χρησιµοποιούσε αγάλµατα και εικόνες.

Ο χριστός Κύρος που αναγγέλλει ο Ησαΐας είναι λοιπόν ένας κεχρισµένος αντιπρόσωπος του Γιαχωβά. Οι Πέρσες και οι Εβραίοι δεν πίστεψαν ποτέ πως κάποιος βασιλιάς τους ήταν θεός. Όλοι ήταν σοφοί και δίκαιοι βασιλιάδες, προερχόµενοι από ανθρώπινο σπέρµα αλλά ευλογηµένοι ή χρισµένοι από τον Γιαχβέ που προνοεί έτσι για τους λαούς, προσφέροντας το πνεύµα του στους ηγεµόνες τους.

Το όνοµα Γιαχβέ δεν αναφέρεται ούτε µία φορά από την αρχαία ελληνική µετάφραση των εβδοµήκοντα. Ο θεός αποκαλείται Κύριος Σαβαώθ, ένα όνοµα για το οποίο έχει επισηµανθεί η οµοιότητα του µε τον Σαβάζιο, αφού ακόµη και το Κύριος είναι τίτλος του ∆ιονύσου των Θρακών, Σαβάζιου. Ένα άλλο όνοµα του θεού που γράφεται στην εβραϊκή βίβλο είναι το «Αδωνάι» και µεταφράζεται µε το Κύριος. Αδωνις όµως ονοµαζόταν ο ∆ιόνυσος των Χαναναίων, η θρησκεία του οποίου είχε φτάσει µέχρι την Ελλάδα. «Αδώνι΄ άγοµεν και τον Άδωνιν κλάοµεν», γράφει ο Φερεκράτης για τον θνήσκοντα θεό, τον εραστή της Αφροδίτης.

Οι Εβραίοι όπως και οι Αιγύπτιοι έκλαιγαν τον Κύριο, τον Αδωνι που είχε πεθάνει. Γι΄αυτό και µερικοί αντίπαλοι των Ιουδαίων είπαν ότι οι γιορτές τους είναι λυπητερές. Όπως βέβαια το θλιµµένο Πάσχα των σηµερινών Ορθοδόξων. Αργότερα κάποιοι Χριστιανοί, όπως ο Αθηναγόρας θα κατηγορήσουν τους Αιγυπτίους που κλαίνε τον θεό σαν να έχει πεθάνει. Ο Αθηναγόρας κατηγορεί και τους Έλληνες ότι έκαναν θέατρο τα πάθη του Κυρίου. Και όντως ακριβώς αυτό έκαναν οι Έλληνες Χριστιανοί, όπως ακριβώς έκαναν επί αιώνες θέατρο για τον ∆ιόνυσο.

Προσωπικά δεν βλέπω άλλο τρόπο εξηγήσεως του θεϊκού ονόµατος JHVH παρά µόνο µέσω αυτού του θρήνου. Ακόµη και σήµερα στην Ελλάδα ακούµε το ξεφωνητό ΑΧΟΥ-ΒΑΧΟΥ, τον θρήνο για τον πεθαµένο θεό. Η κραυγή της απελπισίας περιέχει και εξηγεί πλήρως το θείο τετραγράµµατο, (J-Γιά, H-Χου, V-Βα, H-Χου). Ο Γιάχου Βάχου ή Γιεχωβάχου, είναι ο κλεόµενος και ο αγόµενος νεκρός θεός των Εβραίων, ο ∆ιόνυσος της Παλαιάς ∆ιαθήκης.

Ο Adolfe Lods αναφέρει στο βιβλίο του για τον Μωυσή, σχετικά µε το όνοµα του Γιαχβέ ότι: «Ο Θεοδώρητος που µετέφρασε πολύ αργότερα την παλαιά διαθήκη γράφει το όνοµα του θεού στα ελληνικά ως «ιαβέ». Ο γνωστικός Χριστιανός Κλήµης της Αλεξανδρείας: Ιαουε και Ιάουαι και οι ιουδο-αιγυπτιακοί πάπυροι Ιαωούηει. Αυτό πάλι το Ιάουε και Ιάουαι θυµίζει περισσότερο κλάµα. Ο Adolfe Lods συνεχίζει: Αλλά πάλι δεν µπορούµε να είµαστε σίγουροι για την αρχική προφορά του ονόµατος. Γραµµατικά το όνοµα ταυτίζεται µε το τρίτο ενικό πρόσωπο της εβραιοχαναϊκής ρίζας του ρήµατος «είµαι» και σηµαίνει «αυτός είναι». «δεν µπορούµε να παραλείψουµε το το γεγονός πως στην ρίζα «για», που η καταγωγή της χάνεται σε κάποια προσηµιτική άγνωστη γλώσσα, δε βρίσκουµε µονάχα την αρχή για τ΄όνοµα του θεού των Εβραίων, αλλά και το δηµιουργικό του ονόµατος ενός θεού, που η διάδοση της λατρείας του συντάραξε το θρησκευτικό κατεστηµένο της προκλασσικής Ελλάδας. Από την ρίζα «για» προέρχονται και τα΄ ονόµατα του ∆ιονύσου, Γιάκχος, Ίακχος, Βάκχος».

Ο ίδιος συγγραφέας, στο βιβλίο του για την προχριστιανική εποχή σηµειώνει ότι οι Ιουδαίοι της Αιγύπτου, που ζούσαν στην νήσο Ελεφαντίνη πριν ακόµη την Βαβυλωνιακή εξορία, λάτρευαν ένα ανώτερο θεό Γιαχού και την γυναικεία θεότητα Ανάτ και ένα σωρό ακόµη άλλες θεότητες.

Οι εβδοµήκοντα πατέρες δεν συµφωνούν µε την µετάφραση του τετραγράµµατου ως Υπάρχων. Οι Φαρισαίοι τοποθέτησαν µεταξύ των συµφώνων του τετραγράµµατος JHVH, τα φωνήεντα του ονόµατος Αντονάι. Έτσι έφτιαξαν ένα όνοµα µε τέσσερα σύµφωνα και τρία φωνήεντα, την λέξη JΑΧΩΒΑ. Αυτό είναι το όνοµα του θεού της βίβλου σύµφωνα µε την αραµαϊκή παράδοση. ∆εν προφέρουν όµως το τέταρτο γράµµα. Θα έπρεπε να λένε ΓιαΧωΒαΧου ή Γιαχωβάχω.

Η Περσική αυτοκρατορία προώθησε άλλωστε µαζί µε την χρήση των αραµαϊκών στην Ασία και την αραµαϊκή άποψη για την βίβλο και για τον θεό των Εβραίων που τον έλεγαν Γιαχωβά. Η ελληνική µετάφραση των εβδοµήκοντα δεν αναφέρει ποτέ το όνοµα Γιαχωβά, αλλά όταν αρκετούς αιώνες αργότερα οι Φαρισαίοι θα επικρατήσουν το όνοµα του Γιαχωβά θα επιστρέψει στις νέες ελληνικές µεταφράσεις.

Όπως αναφέρει ο αείµνηστος καθηγητής Παναγής Λεκατσάς στο βιβλίο του για τον ∆ιόνυσο, «ο Πλούταρχος πασχίζει να δείξει πως η λατρεία των Ιουδαίων είναι διονυσιακού τύπου. Ο αρχιερέας τους φοράει στις γιορτές µίτρα και νεβρίδα χρυσοπλούµιστη, ποδήρη χιτώνα και κοθόρνους κι έχει κρεµασµένα από τη στολή κουδούνια που σηµαίνουν καθώς περπατεί, ως και παρ ηµίν, µεταχειρίζουνται κρότους σε νυκτερινές τους τελετές, (παρά τα νυκτέλια). Απέναντι του ναού δείχνουνται τα σχέδια του θύρσου και ντεφιών και όλα αυτά σε κανένα άλλο θεό δεν αρµόζουν παρά στον ∆ιόνυσον. Τις οµοιότητες, αυλούς, τύµπανα, κισσούς, και το χρυσό κλήµα του ναού, τις βλέπει και ο Ρωµαίος ιστορικός Τάκιτος, µα µε κριτικότερο µάτι: Οι γιορτές του ∆ιονύσου είναι χαρωπές και γελαστές, µα των Εβραίων ρυπαρές και παράλογες, λέει. Ο Λυδός πληροφορεί πως ο θεός των Εβραίων είναι για τους Ελληνες ο ορφικός ∆ιόνυσος, γιατί τα χρυσοκλήµατα που κρατούσαν τα παραπετάσµατα του ιεροσολυµίτικου ναού τους δίνανε ν΄απεικάζουν πως το περίλητο ιερό ήταν του ∆ιονύσου. ..Ο ίδιος τέλος ο Ιαβέ είτανε θνήσκων και ανασταινόµενος θεός, µε τη βασιλική λατρεία συνδεµένος.»

«Τα ιουδαϊκά από την άλλη νοµίσµατα», γράφει ο Παναγής Λεκατσάς, «παρουσιάζουν για σήµατα γνώριµα διονυσιακά εµβλήµατα, το κληµατόφυλλο, το σταφύλι, τον αµφορέα, την κούπα. Σ΄ιουδαϊκές έτσι αποικίες της Μικράς Ασίας που τις εγκατασταίνουν οι Σελευκίδες, η λατρεία του Ιεχωβά-Σαβαζίου χωνεύεται µε τις ντόπιες λατρείες του Σαβαζίου. Ανάλογο έχουµε ενός Σαβαζίου ∆ιός στην Ρώµη. Η λατρεία τούτη κατηγορείται από τις εξουσίες πως υπονοµεύει την ηθικότητα και ξεριζώνεται το 139 π.Χ. Από την κατηγορία απεικάζετε πως θα΄ταν εκστασιακή λατρεία ελληνιζόντων Ιουδαίων, που στο θρακοφρυγικό Σαβάζιο ξαναβρίσκουν τον Ιεχωβά τους.»

Ο Θεός των ελληνιστών Ιουδαίων παρουσιάζεται ως άνθρωπος στην βίβλο και όχι ως αόρατο πνεύµα. Ο θεός του Μωυσή έχει ανθρώπινη µορφή και ο νοµοθέτης των Ιουδαίων συζητάει µαζί του στην σκηνή που ονοµαζόταν η σκηνή της συνάντησης. Εκεί µιλούσε µε τον Γιαχβέ όπως ένας άνθρωπος µε τους φίλους του.(Εξ.33,7-11)

Ο Ευσέβιος της Καισαρείας υποστηρίζει στην εκκλησιαστική του ιστορία την ανθρώπινη µορφή του Θεού, γράφοντας: (β,11) Και του Μωυσέως ο διάδοχος Ιησούς, ιδών αυτόν όχι µε άλλον τρόπο, παρά µε µορφή και σχήµα ανθρώπου. Γι΄αυτό και κατ΄εικόνα και οµοίωση κατασκευάζει τον άνθρωπο ο Θεός, γι΄αυτό και παλεύει ως άνθρωπος µε τον Ιακώβ µια ολόκληρη νύχτα, καταφέρνοντας µάλιστα να τον τραυµατίσει στο µηρό. Βέβαια το σηµάδεµα από τον θεό στο µηρό είναι αρκετά συµβολικό αφού ο Πυθαγόρας λέγεται ότι είχε χρυσό µηρό αλλά και ο ίδιος ο ∆ιόνυσος γεννήθηκε από τον µηρό του ∆ία.

Με ανθρώπινο πρόσωπο λατρεύτηκε ο Κύριος Αντονάι στην Χαναάν και ο Ων της βίβλου στην Αίγυπτο και ο αποκαλούµενος από την αρχαία ελληνική µετάφραση Σαβαώθ. Με ανθρώπινο πρόσωπο λατρεύτηκε ο Κύριος της βίβλου και όχι όπως ερµηνεύεται τελικά ως άγνωστος και αόρατος και µε όνοµα ανείπωτο, από τους Φαρισαίους.

Ο πρώην Αρχιεπίσκοπος κ. Μεθόδιος Φούγιας αναφέρει στο βιβλίο του για την Ελληνιστική Ιουδαϊκή Παράδοση, ότι υπήρχαν δύο παραδόσεις στους Ιουδαίους, η αποκαλυπτική και η Φαρισαϊκή. Η αποκαλυπτική παράδοση διδάσκει βέβαια ότι ο Υιός του Θεού εµφανίζεται αυτοπροσώπως στην γη και οι πιστοί τρώνε την σάρκα του και πίνουν το αίµα του.

Ο θεός της παλαιάς διαθήκης και ο δηµιουργός του κόσµου, ο Σαβαώθ των ελληνιστών Ιουδαίων δεν είναι ο αόρατος Πατέρας αλλά ο εν σαρκί ΥΙΟΣ του Υψίστου. Ο θεός ο Ύψιστος, το ένα που υπάρχει και δεν υπάρχει, είναι αόρατος και άγνωστος θεός, αφού τον πατέρα ουδείς εώρακεν και την φωνή του δεν την άκουσε ποτέ κανένας.

Ο ∆ηµιουργός του κόσµου, σύµφωνα µε τους ελληνιστές Ιουδαίους είναι ο λόγος του θεού, ο υπάρχων εν αρχή, πριν από την δηµιουργία του κόσµου µέσα στον κόλπο του θεού. Ο Παντοκράτορας Σαβαώθ των ελληνιστών Ιουδαίων, δεν εικονίζεται µόνο ως γενειοφόρος ΩΝ αλλά και ως αγένειος ΥΙΟΣ του θεού, υπάρχων εν σαρκί, οµοούσιος του πατρός και κατ΄εικόνα θεού και ανθρώπου.

Τα µυστήρια του ενσαρκωµένου θεού, του ∆ιονύσου των Ελλήνων, του θνήσκοντος και πάλιν ζώντος θεού, αποδέχτηκαν οι ελληνιστές Ιουδαίοι όχι ως µια νέα θρησκεία αλλά πράττοντας σύµφωνα µε τις αρχαίες παραδόσεις των Χαναναίων, των Βαβυλωνίων, των Αιγυπτίων αλλά και σύµφωνα µε την παράδοση των αρχαίων Ιουδαίων βασιλιάδων του ∆αυίδ και του Σολοµώντα.

Ο προφήτης Ιερεµίας, µόλις έφθασε στην Αίγυπτο άρχισε να απειλεί τους εκεί Ιουδαίους µε εξολόθρευση επειδή λάτρευαν τη θεά των ουρανών. ¨Θέλουσι πέσει εν µαχαίρα, θέλουσι καταναλωθεί εν πείνει από µικρού έως µεγάλου¨, τους προειδοποιεί ο προφήτης. Είναι αξιοπρόσεχτο πως απαντάνε οι Ιουδαίοι της Αιγύπτου, ότι θα συνεχίσουν να θυµιάζουν στην βασίλισσα των ουρανών όπως έκαναν και στις πλατείες της Ιερουσαλήµ. ¨Περί του λόγου τον οποίον ελάλησας προς ηµάς εν ονόµατι Κυρίου, δεν θέλοµε σου ακούσει, αλλά θέλοµεν εξάπαντος κάµνει παν πράγµα εξερχόµενον εκ του στόµατος ηµών, διά να θυµιάζωµεν εις την βασίλισσαν του ουρανού και να κάµνωµεν σπονδάς εις αυτήν, καθώς εκάµνοµεν, ηµείς και οι πατέρες ηµών, οι βασιλείς ηµών και οι άρχοντες ηµών, εν ταις πόλεσι του Ιούδα και εν ταις

πλατείαις της Ιερουσαλήµ και εχορταίνοµεν άρτον και διεκείµεθα καλώς και κακό δεν εβλέποµεν¨. Αυτό είναι το εδάφιο του Ιερεµία, (Μ∆,17) από το Εβραϊκό κείµενο. Αφήνω ασχολίαστο το γεγονός ότι η ελληνική µετάφραση των Ο΄, γράφει όπου ¨διακείµεθα καλώς¨, ¨και εγενόµεθα χρηστοί¨. Η βασίλισσα των ουρανών λατρευόταν µε διάφορα ονόµατα και µορφές από όλους τους λαούς της Μεσογείου. Λατρευόταν και από τους Ιουδαίους ως η πλατυτέρα των ουρανών, ως ενδοξοτέρα των Σεραφείµ και µεγαλυτέρα των Χερουβείµ, όπως µέχρι σήµερα λατρεύεται η µεγάλη Παναγία Θεότητα. Στα ιερά της Ίσιδος ή Αθηνάς οι γυναίκες των αρχαίων πήγαιναν σέρνοντας το σώµα τους ή προχωρώντας µε τα γόνατα, όπως ακριβώς γίνεται και σήµερα. Ποτέ όµως δεν θυσίαζαν αίµα στην µητέρα των θεών. Θυµίαζαν µόνο και πρόσφεραν καρπούς και φρούτα στο ναό της.

Τα σύµβολα του ∆αυίδ είναι τα διονυσιακά σύµβολα του οίνου και της αµπέλου και ο ναός µε τα χρυσά κλήµατα είναι εκείνος της Ιερουσαλήµ. Ο Σολοµώντας ο οποίος έχτισε το ναό, εισήγαγε και την λατρεία της Ατάργατις, της µητέρας θεάς των Φιλισταίων της Ασκαλώνας. Οι Ιουδαίοι του Σολοµώντα υιοθέτησαν πολλά από τα έθιµα των Φιλισταίων, δηλαδή των Κρητικών.

Οι Εβραίοι όπως γράφει η βίβλος όταν ήθελαν να ακονίσουν τα µαχαίρια τους, έπρεπε να πάνε στους Φιλισταίους. Η βασιλεία του ∆αυίδ και του Σολοµώντα στηρίχθηκε πλήρως σε Φοινικική και Φιλισταϊκή τεχνολογία. Ο πλούτος του Ιουδαϊκού βασιλείου προήλθε από το εµπόριο, την ναυτιλία, την γεωργία και τις τέχνες και όχι αποκλειστικά από το άρµεγµα και το κούρεµα των προβάτων.

Οι ελληνιστές Ιουδαίοι θεωρούσαν λοιπόν ότι οι αρχαίοι Ιουδαίοι βασιλιάδες δεν ήταν οπαδοί του Γιαχβέ, όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται ο θεός αυτός από τους Φαρισαίους και τους Πέρσες. Είναι σηµαντικό ότι οι ελληνιστές Ιουδαίοι αποδεχόταν και διάβαζαν µόνο την ελληνική βίβλο, την οποία σήµερα µόνο η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία χρησιµοποιεί.

Ο Χριστός (ανάγλυφο απο τις Κεχρεαις) ως εθνικός διδάσκαλος.

Ο ΕΞΙΟΥ∆ΑΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

Τους µεν γαρ ψευδοµένους οίδαµεν πολλά και ανόµοια λέγοντας, τοις δε αληθεύουσιν ουχ οίον τε έτερα ειπείν των αληθών. (Περί Βασιλείας Γ΄, ∆ίων Χρυσόστοµος)

Ο εξιουδαϊσµός της ιστορίας

¨Αντίθετα µε τις άλλες θρησκείες που προσφέρουν στους οπαδούς τους ένα πιστεύω από άχρονες προτάσεις, ο Χριστιανισµός παρουσιάζεται σαν µια θρησκεία ουσιαστικά ιστορική... Η χριστιανική πίστη απαιτεί τα γεγονότα της ζωής του Ιησού να είναι εντελώς πραγµατικά, να είναι γεγονότα καθ΄αυτό ιστορικά, τοποθετηµένα στο χώρο και στο χρόνο. Αλλά και ο ίδιος ο Ιησούς δεν είναι παρά το επιστέγασµα µιας πιό µακράς ιστορίας, της ιστορίας των προφητών, των βασιλέων του Ισραήλ, των πατριαρχών: ολόκληρη η ιστορία του εβραϊκού λαού, που την παραλαµβάνει και την διεκδικεί µε την σειρά του ο Χριστιανισµός¨. (Κάρολος Σάµαραν, Η ιστορία και οι µεθόδοι της, σελ 43)

Σύµφωνα µε όσα µας λένε οι σηµερινοί χριστιανοί, οι απερίτµητοι και ειδωλολάτρες αρχαίοι Εβραίοι πατριάρχες, παρέδωσαν την σκυτάλη της ιερότητας στους περιτµηµένους απογόνους του Αβραάµ, εκείνοι στους Ιουδαίους οπαδούς του Μωυσή, για να καταλήξουν πάλι απερίτµητοι εικονολάτρες Χριστιανοί. Με αυτό τον τρόπο ο θεός των Εβραίων επεµβαίνει στην γήινη πραγµατικότητα, γράφοντας την δική του ιστορία. Με αυτό τον τρόπο η Εβραϊοχριστιανική ιστορία θεωρείτε συνεχής και ενιαία καθ΄ όλη την διάρκεια πολλών χιλιετιρίδων και βρίσκει µάλιστα τον ενοποιητή της στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού!!!!

Σύµφωνα µε αυτή την εξωφρενική άποψη, ο Χριστιανισµός δεν είναι παρά η συνέχεια της Εβραϊκής θρησκείας. Από τον Αδάµ, στον Αβραάµ, στον ∆αυίδ και τελικά στον Ιωσήφ, σπέρµα το σπέρµα, ο Χριστός φτάνει στην Αγια µήτρα της Παναγίας, όπως το θέλει ο ευαγγελιστής Ματθαίος, για να δοξασθεί φυσικά όχι ο Υιός του Θεού αλλά ο υιός Αβραάµ και το πατριαρχικό γένος των Εβραίων.

Ο ΕΛΛΗΝΙΖΩΝ ΧΡΙΣΤΟΣ

Ο Ερνέστος Ρενάν, στην εισαγωγή της βιογραφίας του Ιησού, αναρωτιέται για τον Σωτήρα αν ¨υπήρξε καθαρά Ιουδαίος, όπως ο Ιωάννης, ή διέρρηξε τις σχέσεις του µε τον Ιουδαϊσµό, όπως έκανε αργότερα η πιό ζωηρή µερίδα της Εκκλησίας¨ και καταλήγει πως ¨όσοι ζητάνε από την ιστορία µοναχά πράγµατα που να µην παραδέχωνται καµιάν αµφισβήτηση, αυτοί πρέπει να κρατήσουν σιωπή µπροστά σε όλα αυτά.¨ ∆υστυχώς όµως ούτε ο ίδιος ο Ρενάν, ούτε οι υπόλοιποι Χριστιανοί κρατάνε την σιωπή τους αλλά αντίθετα διακηρύσσουν ότι ο Χριστός ήταν περιτµηµένος Εβραίος και όλοι οι πρώτοι Χριστιανοί ήταν περιτµηµένοι Εβραίοι και µόνο Εβραίοι. Μας λένε λοιπόν ότι ξαφνικά η πιο ζωηρή µερίδα των Εβραίων αυτών Χριστιανών αποκήρυξε τον Ιουδαϊσµό και ασπάστηκε τον ελληνισµό. Τί είδους ζωηρότητα ήταν άραγε αυτή; Τί ώθησε τους ζωηρότερους των Χριστιανών να σταµατήσουν την περιτοµή, να φάνε χοιρινό, να λατρέψουν τις εικόνες και την Πλατυτέρα των Ουρανών. Ντρέπονται να οµολογήσουν ότι τους ώθησε στον ελληνισµό, ο δάσκαλος τους, ο Χριστός;

Και τελικά τί απέγιναν εκείνοι οι πρώτοι Εβραίοι Χριστιανοί που δεν ακολούθησαν την ζωηρή µερίδα; Γνωρίζουµε ότι υπήρχαν ελάχιστοι τον αριθµό περιτµηµένοι Χριστιανοί την εποχή του Ωριγένη, ωστε εκείνος να το χρησιµοποιεί σαν επιχείρηµα, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν µπορεί να είναι εκείνοι οι 144.000 που σώζονται κατα τη δευτέρα παρουσία (12.000 από κάθε φυλή) εφόσον σε όλο τον κόσµο δεν υπάρχουν 144.000 περιτµηµένοι Χριστιανοί. Άρα, σύµφωνα µε τον Ωριγένη οι εξελληνισµένοι απερίτµητοι Ισραηλίτες θα είναι οι λυτρωµένοι Χριστιανοί από τις δώδεκα φυλές.

Ο εξελληνισµός που οι σηµερινοί Χριστιανοί αποδίδουν στην ανεξήγητη ζωηράδα ενός τµήµατος της εκκλησίας, είναι το αποτέλεσµα της

διδασκαλίας του Ελληνα Βασιλιά της Ιουδαίας. Αυτό που δεν µπορούν να αποδεχτούν οι σηµερινοί εξιουδαϊσµένοι Χριστιανοί, είναι το αδιαµφισβήτητο γεγονός πως ο Χριστός δίδαξε την ελληνική θρησκεία των φιλοσόφων στην Ιουδαία, απορρίπτοντας τα ξεπερασµένα πλέον Ιουδαϊκά έθιµα, (θυσίες, περιτοµή, απαγόρευση χοιρινού) εξηγώντας αλληγορικά την Βίβλο, όπως ακριβώς έκαναν όλοι οι ελληνιστές Ιουδαίοι.

Κυρίως πρέπει να συνειδητοποιήσουµε πως οι Έλληνες βασιλιάδες της Ιουδαίας δεν διέδωσαν µοναχά τα ελληνικά γράµµατα, αλλά µεταξύ των άλλων ελληνικών εθίµων και τη µονογαµία. Οι Ιουδαίοι, όπως και άλλοι λαοί της ανατολής ήταν πολυγαµικοί. Αυτό το έθιµο ακολούθησε ο Ιδουµαίος Μέγας Ηρώδης αφού παντρεύτηκε εννέα γυναίκες. Ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος τον δικαιολογεί γράφοντας ότι τα Ιουδαικά έθιµα επιτρέπουν κατι τέτοιο. Κανένας όµως Ασαµωναίος βασιλιάς δεν είχε δύο συζύγους. Ακόµα και οι γιοί του Ηρώδη, ακολούθησαν τα ελληνικά έθιµα. Για να παντρευτούν άλλη γυναίκα, έπρεπε να διαλύσουν τον πρώτο τους γάµο.

Ο ελληνικός Γάµος του κατα Ιωάννη είναι ο ιερός χριστιανικός γάµος και όχι ο πολυγαµικός των Ιουδαίων.

Οι Ιουδαίοι που ακολούθησαν την διδασκαλία του Βασιλέα Σωτήρα, έγιναν Χριστιανοί απορρίπτοντας τα Ιουδαϊκά έθιµα.

Ο συγγραφέας της µοναδικής σωζόµενης εκκλησιαστικής ιστορίας, ο Ευσέβιος της Καισαρείας, θεωρεί ότι οι αρχαίοι ανδρες της Βίβλου, πριν τον Αβραάµ, αν και δεν λέγονταν, θα µπορούσαν να ονοµάζονται Χριστιανοί, επειδή τηρούσαν τις βασικές προϋποθέσεις, ήταν δίκαιοι και δεν ακολουθούσαν τα Ιουδαϊκά έθιµα.

Ιδέ λοιπόν τι γράφει.

"Μολονότι δε είµεθα νέο έθνος, και πράγµατι το νέο το όνοµα των Χριστιανών έχει γνωσθεί τελευταίως εις όλα τα έθνη, θα αποδείξοµεν ότι ο τρόπος της διαγωγής, ο σύµφωνος µε τα δόγµατα της ευσεβείας, δεν έχει πλασθή από εµάς προσφάτως, αλλ΄ήτο θεµελιωµένος δια των παλαιών θεοφιλών ανδρών από την πρώτη θεογονία. Παραδόσεις και κείµενα αναφέρουν παλαιούς άνδρας, ...µερικούς πριν από τον κατακλυσµό, άλλους δε µετά από αυτόν, από τους υιούς και τους απογόνους του Νώε, ιδιαιτέρως µάλιστα τον Αβραάµ, δια τον οποίο καυχώνται ως αρχηγόν και προπάτορα τα παιδιά των Εβραίων. Αν λοιπόν κανείς χαρακτηρίσει όλους εκείνους, τους µαρτυρηµένους δια την δικαιοσύνη, από τον Αβραάµ προς τα άνω µέχρι του πρώτου ανθρώπου, ως Χριστιανούς εις τα έργα, αν και όχι εις το όνοµα, δεν θα πέσει έξω από την αλήθειαν. ∆ιότι εκείνο το οποίον θέλει να δηλώσει το όνοµα, ότι δηλαδή ο Χριστιανός πρέπει δια της γνώσεως και διδασκαλίας του Χριστού να διαπρέπει εις σωφροσύνη και δικαιοσύνη, αυτό φρόντισαν εκείνοι να αποκτήσουν εις το ακέραιων όχι χειρότερα από

εµάς. Αυτοί λοιπόν δεν ενδιεφέροντο δια την περιτοµήν του σώµατος, όπως ούτε εµείς, αλλ΄ ούτε δια την αποφυγή των τάδε τροφών και την διάκριση των άλλων - πράγµατα τα οποία πρώτος εις την σειράν παρέδωσε ο Μωυσής - όπως ούτε οι σηµερινοί Χριστιανοί". (Ευσέβιος Εκκλ. Ιστορία Α,4,2-6)

Όλοι οι πατριάρχες από τον Αβραάµ και πάνω σύµφωνα µε τον Ευσέβιο είναι Χριστιανοί επειδή δεν έκαναν περιτοµή και δεν εκτελούσαν τα Ιουδαϊκά έθιµα τα οποία ο Μωυσής παρέδωσε συµβολικώς. Άρα Χριστιανοί λέγονται εκείνοι που δεν ακολουθούν τα Ιουδαϊκά έθιµα και συνεπώς τα παιδιά του Αβραάµ δεν είναι Χριστιανοί αλλά έγιναν αργότερα ακολουθώντας την διδασκαλία του Χριστού.

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΙΟΥ∆ΑΙΟΙ

Ο Ευσέβιος αγνοεί επιδεικτικά τους Ελληνιστές Βασιλιάδες και τους οπαδούς τους, οι οποίοι κατηγορήθηκαν και καταδιώχθηκαν ως αιρετικοί επειδή δεν ακολουθούσαν τα Ιουδαϊκά έθιµα.

Ήδη από τις αρχές του δεύτερου προχριστιανικού αιώνα, οι Ιουδαίοι της Παλαιστίνης εξελληνίζονται σε µεγάλο βαθµό. Οι ελληνιστές Ιουδαίοι αποκτούν τον δικό τους ιερέα και όπως αναφέρει το Α΄ Μακκαβαίων, ¨ωκοδόµησαν γυµνάσιον εν Ιεροσολύµοις κατά τα νόµιµα των εθνών και εποίησαν εαυτοίς ακροβυστίας και απέστησαν από διαθήκης αγίας και εζευγίσθησαν τοις έθνεσιν¨. Οι Ναζιραίοι του αρχιερέα Ιάσονα (Ιησού), τον οποίο καταδίωξαν οι Μακκαβαίοι το 160 π.Χ., σύµφωνα µε όσα παραπάνω µας λέει ο Ευσέβιος, έπρεπε να ονοµάζονται Χριστιανοί αφού είχαν απαρνηθεί τα Ιουδαϊκά έθιµα.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει τους Μακκαβαίους που µαρτυρησαν επειδη δεν ηθελαν να φανε χοιρινό !!!

Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Γράφοντας τις αρχές του δευτέρου αιώνα ο µάρτυρας Ιγνάτιος ο Θεοφόρος στους "εν Μαγνησίαι" πιστούς, αναφέρει:

"Χ. Άτοπον εστίν ουν Χριστόν λαλείν και ιουδαϊζειν, ο γαρ χριστιανισµός ουκ εις ιουδαισµόν επίστευσεν, αλλ΄ ιουδαϊσµός εις χριστιανισµόν, ω πάσα γλώσσα πιστεύσασα εις Θεόν συνήχθη".

Είναι λοιπόν άτοπο να µιλάς για το Χριστό και να Ιουδαϊζεις, γιατί ο χριστιανισµός δεν πίστεψε στον Ιουδαϊσµό, αλλά ο Ιουδαϊσµός στον χριστιανισµό, στον οποίο συγκεντρώθηκε καθε γλώσσα πιστεύοντας τον αληθινό θεό.

Το σηµαντικοτερο εδω είναι να κατανοήσουµε ότι δεν υπήρξε µοναχα Ιουδαικός Χριστιανισµός αλλά κάθε εθνος, µέσω της ελληνικής γλώσσας και πολιτισµού διαµόρφωσε θρησκεία σύµφωνα µε τα φιλοσοφικά πρότυπα και τις επιταγές της ελληνιστικής πίστης στο θεό της οµόνοιας.

Ο Χριστιανισµός της Ιουδαίας στην αρχική του µορφή ήταν ένας εξελληνισµένος Ιουδαϊσµός. Όµως η Ιουδαϊκή θρησκεία δεν ήταν η µοναδική που εξελληνίστηκε. Ο Σάραπις και ο Ωραπόλλωνας των Αιγυπτίων, ο Ωροµάσδης και ο Μίθρας των Περσών, όπως και ο Αγιος Σαββαώθ των ελληνιστών Ιουδαίων ανήκουν στο πάνθεο της ελληνιστικής συγκρητικής θρησκείας.

Είναι αναγκαίο να ξεφύγουµε από τα όρια της εθνικής θρησκείας για να κατανοήσουµε το νόηµα του οικουµενικού ελληνιστικού Χριστιανισµού. Σύµφωνα µε επιστολή του αυτοκράτορα Αδριανού, Χριστιανοί ήταν και οι πιστοί του Όσιρι, όπως Χριστιανοί ήταν και οι πιστοί του Σαβαώθ.

Οι ελληνιστές απερίτµητοι Ιουδαίοι, είχαν ασπαστεί την ελληνική παιδεία και διάβαζαν την ελληνική µετάφραση των εβδοµήκοντα, ενώ από την άλλη οι ορθόδοξοι περιτµηµένοι Εβραίοι, οι οποίοι ποτέ δεν απαρνήθηκαν τα ιουδαϊκά έθιµα και το νόµο του Μωυσή και προτιµούσαν την αραµαϊκή µετάφραση της Βίβλου.

Οι ελληνιστές Ιουδαίοι καυχιότανε ότι τα αρχαία Εβραϊκά γράµµατα έµοιαζαν µε τα ελληνικά, ενώ τα αραµαϊκά έµοιαζαν µε τα Περσικά. Οι πρώτοι φιλέλληνες αρχιερείς των Ιουδαίων, θεωρούσαν µάλιστα ότι ο λαός τους ήταν οµοαίµατος µε τους Σπαρτιάτες. Αντίθετα οι περιτµηµένοι Ιουδαίοι νοσταλγούσαν την εποχή των Περσών. Οι δύο αντίπαλες παρατάξεις πολέµησαν µεταξύ τους σε αµέτρητους εµφύλιους πολέµους µέχρι την τελική καταστροφή της Ιερουσαλήµ από τον Βεσπασιανό.

Λαµβάνοντας υπ΄όψιν την αντιµωσαϊκή στάση του Ιησού αλλά και την παράδοση των αποστόλων, είµαστε υποχρεωµένοι να τοποθετήσουµε τους πρώτους πιστούς και τους µαθητές του Σωτήρα στην ελληνιστική παράταξη.

Ο λεγόµενος Χριστός, δεν δίδαξε την περιτοµή αλλά αντίθετα περιφρόνησε τα έθιµα των Ιουδαίων. Η περιτοµή λέει ο Ιησούς δεν δόθηκε από τον Μωυσή αλλά από τους πατέρες. (Ιωάν.7,22) "δια τούτο Μωϋσής δέδωκεν υµιν την περιτοµήν, ουχ οτι εκ του Μωϋσέως εστιν αλλ' εκ των πατέρων, και εν σαββάτω περιτέµνετε άνθρωπον. ει περιτοµήν λαµβάνει άνθρωπος εν σαββάτω ινα µη λυθή ο νόµος Μωϋσέως, εµοί χολάτε ότι όλον άνθρωπον υγιή εποίησα εν σαββάτω"; Στο ευαγγέλιο του Θωµά που θεωρείται απόκρυφο, ο Ιησούς λέει ότι αν ο Θεός επιθυµούσε να έχουν οι άνθρωποι περιτοµή θα έφτιαχνε εξ΄αρχής τους ανθρώπους περιτµηµένους. Το ευαγγέλιο των Αράβων αναφέρει ότι στον Ιησού δεν έγινε περιτοµή αλλά η µαία έκοψε ένα κοµµάτι από τον οµφάλιο λώρο και το τοποθέτησε µέσα σε ένα δοχείο µε πολύτιµο µύρο. Ετούτο το δοχείο έσπασε στα

πόδια του Ιησού η γυναίκα πόρνη. Μόλις ο Ιούδας αντιλήφθηκε το γεγονός, έτρεξε στους Φαρισαίους να προδώσει τον Χριστό για τριάντα αργύρια. Πόση σηµασία είχαν τα έθιµα για τους Χριστιανούς φαίνεται από τις επιστολές του Αγιου Ιγνάτιου του Θεοφόρου, ο οποίος προέρχεται από την παράδοση του ευαγγελιστή Ιωάννη.

Ετσι κατανοούµε την απάντηση του Πέτρου προς τους πεπιστευκότες Φαρισαίους που επέµεναν να περιτέµνονται οι πιστοί και να τηρούν τον Μωσαϊκό νόµο, όταν τους είπε: ¨τώρα γιατί πειράζετε τον Θεό, επιθείναι ζυγόν επί τον τράχηλον των µαθητών, τον οποίον ούτε οι πατέρες µας, ούτε εµείς ισχύσαµε βαστάσαι.¨ (Πράξεις,ιε,10)

Είναι προφανές ότι από καιρό οι πατεράδες των συγκεντρωµένων Χριστιανών είχαν απαρνηθεί τα Ιουδαϊκά έθιµα. Συµφωνεί λοιπόν ο Πέτρος µε τα λόγια του Σωτήρα που λέει: ¨Ο γαρ ζυγός µου χρηστός, και το φορτίον µου ελαφρύ¨. (Ματθ. Ια,30)

Ο Πέτρος ξεκινώντας την οµιλία του για τα ιουδαϊκά έθιµα λέει: ¨Άνδρες αδελφοί, εσείς γνωρίζεται ότι αφ΄ ηµερών αρχαίων ο Θεός εν ηµίν εξέλεξε διά του στόµατος µου ακούσαι τα έθνη και πιστεύσαι.¨ (Πράξεις,ιε,7) Είναι λοιπόν λάθος να θεωρούµαι ότι ο Πέτρος ήταν Εβραίος ενώ ο Παύλος ελληνιστής που δίδαξε τα έθνη. Στην πραγµατικότητα συµβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Ο Πέτρος είναι ο απόστολος των εθνών, ενώ ο Παύλος είναι ο περιτµηµένος Φαρισαίος που διδάσκει το πνεύµα του εβραϊσµού, όχι στα έθνη αλλά στην διασπορά των Ιουδαίων. Ο Παύλος είναι εκείνος που εξαναγκάζει τον Τιµόθεο να περιτµηθεί, είναι εκείνος που περιφρονεί την ανθρώπινη σοφία των Ελλήνων και καίει τα ¨µαγικά¨ βιβλία στην Έφεσο, είναι εκείνος που ταυτίζει το Άγιο Πνεύµα µε το πνεύµα της παλαιάς διαθήκης. Ξεχνώντας τα λόγια του Ιησού για τους πρώτους και τους έσχατους του αρέσει να επαναλαµβάνει, ¨Ιουδαίον τε πρώτον και Έλληνος¨(Προς Ρωµαίους,α΄,16-β΄,9)

ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ

Οι Εθνικοί χριστιανοί διδάχθηκαν να απέχουν από την πορνεία και το αίµα. Αυτή ήταν η εντολή των αποστόλων. Κανείς δεν υποχρέωσε τους Εθνικούς να µην λατρεύουν τα είδωλα και να ασπαστούν την εβραϊκή θρησκεία. Σταδιακά όµως πολλοί Χριστιανοί επιστρέφουν στον Ιουδαϊσµό, αδιαφορώντας για την διδασκαλία του Σωτήρα και την Καινή ∆ιαθήκη. Η δράση του αποστόλου Παύλου και του µαθητή του Κλήµεντα έχει µοναδικό σκοπό την επιστροφή στην Παλαιά ∆ιαθήκη και την θεοσεβή θρησκεία. Ο Κλήµεντας Ρώµης στην πρώτη επιστολή του προς Κορινθίους αναφέρει ότι πρέπει να θυσιάζουν µοναχα στην Ιερουσαλήµ !!! Εκείνο που ενδιαφέρει τέτοιους Χριστιανούς είναι ο Μωυσής, ο Αβραάµ, ο Γιαχβέ και η Εβραϊκή διαθήκη, όχι ο Χριστός.

Ο καθηγητής κ. Χρήστου στην εισαγωγή του στην Εκκλησιαστική ιστορία του Ευσεβίου, γράφει πως: "Οι εθνικοί κατηγορούσαν τους Χριστιανούς, ότι πρόδωσαν την πατρώα ευσέβεια για να προσκολληθούν σε ξένα και άθεα δόγµατα. Ο Ευσέβιος έγραψε την "ευαγγελική προπαρασκευή" για να απαντήσει σε αυτή την κατηγορία, δικαιολογώντας την προσχώρησιν των Χριστιανών στον Ιουδαϊσµό. Κατά σειρά εξετάζονται η κοσµολογία των Ελλήνων φυσικών φιλοσόφων, οι µύθοι των Ελλήνων ποιητών, η κρατική θρησκεία, οι χρησµοί, η πίστη στην ειµαρµένη, και αποδεικνύετε εν γένει ο αντιφατικός χαρακτήρας του πολυθεϊσµού, αποδεικνύεται η αρχαιότητα των πατριαρχών και της µωσαϊκής νοµοθεσίας έναντι του ελληνισµού και η ανωτερότητα της Ιουδαϊκής θρησκείας έναντι της πολυθεΐας, και τέλος ανακρίνονται τα ελληνικά φιλοσοφικά συστήµατα των οποίων η έµπνευσις βρίσκεται στην ιουδαϊκή σοφία. Το συµπέρασµα της διαπραγµατεύσεως είναι ότι ορθώς οι Χριστιανοί εγκατέλειψαν τον Εθνισµόν δια να αποδεχθούν την ιουδαϊκήν σοφίαν".

Ποιος λοιπόν µπορεί να πιστέψει ότι τα χρόνια που ο ελληνισµός καταδιωκόταν και οι Εθνικοί ρίχνονταν στην πυρά, συντελέσθηκε ο εξελληνισµός του Χριστιανισµού;

Ο κ. Ν. Σάθας στην "Εισαγωγή στο Κρητικό Θέατρο" µας πληροφορεί πως ήταν συνηθισµένο να θεωρούν οτιδήποτε αρχαίο ελληνικό ως Εβραϊκό.

¨η εις το εβραϊκόν αναγωγή των απαρεσκουσών τω χριστιανισµώ ελληνικών λέξεων είναι παλαιόν σύστηµα, αφού βλέποµεν αυτόν τον Κλήµεντα Αλεξανδρείας σπουδαίως γράφοντα ότι το βακχικό επιφώνηµα ευάν παράγεται εκ του εβραϊκού, και σηµαίνει την πρωτόπλαστον γυναίκα και τον ταύτην εξαπατήσασα όφιν.¨

Παράλληλα µε τους διωγµούς των Ελλήνων συντελείται µια άλλη µεγαλύτερη καταστροφή. Επιχειρείται όχι µόνο η εξόντωση του Ελληνικού γένους αλλά η ολοκληρωτική εξαφάνιση του Ελληνικού πνεύµατος. Όπως έλεγε ο Ιωάννης ο Χρυσόστοµος, στην οµιλία του για την δύναµη των δαιµόνων, ¨εκείνοι που κρίνονται δεν είναι πλέον ίδιοι, γιατί οι µεν είναι βάρβαροι και οι δε Ιουδαίοι. Οι Ιουδαίοι απόλαυσαν την διδαχή των προφητών ενώ οι βάρβαροι δεν ήταν ποτέ κοινωνοί των θείων διδασκαλιών¨. Ο κόσµος δηλαδή πήρε ανάποδες στροφές και οι Έλληνες έγιναν ξαφνικά βάρβαροι.

Ο Ευσέβιος δεν θεωρεί, όπως οι Έλληνες και οι ελληνιστές Ιουδαίοι, ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν εκείνος που εκπολίτισε τα άγρια ήθη των εθνών. Ούτε όµως ο Χριστιανισµός και η διδασκαλία της αγάπης έχτισε τον νέο κόσµο, αλλά η νοµοθεσία των Εβραίων!

"Ως δ΄ ήδη διά τούτων τα θεοσεβείας σπέρµατα εις πλήθος ανδρών καταβέβλητο όλον τε έθνος επί γης θεοσεβεία, προσανέχον εκ των ανέκαθεν Εβραίων υπέστη, τούτοι µεν, όχι καθαρά τας µυσταγωγίας, αλλά εικόνας και σύµβολα κάποιου µυστικού σαββάτου και περιτοµής, δια του προφήτου Μωυσέως προερχόµενα. Καθώς η νοµοθεσία των απέκτησε φήµη και διεδίδετο σε όλους τους ανθρώπους ως ευώδης πνοή, τότε λοιπόν από αυτούς εξηµερώθηκαν τα έθνη", γράφει ο Ευσέβιος. (Εκκ.Ιστ.Α,β΄)

Ο καθηγητής του Πανεπιστηµίου Αθηνών Γρηγόριος Παπαµιχαήλ θεωρεί ότι δεν είµαστε οφειλέτες στους Έλληνες φιλοσόφους και την ελληνική επιστήµη ή τον Χριστό αλλά στους Εβραίους, γράφοντας: "ότι εµείς οι Έλληνες είµαστε οφειλέτες στους Εβραίους προκειµένου περί της παρ΄ αυτούς ληφθείσης θρησκείας, σύµπας άλλωστε ο κόσµος ησπάσατο την θρησκεία αυτού".

Ετσι οι Έλληνες δεν δέχθηκαν την θρησκεία που δίδαξε ο Χριστός αλλά την θρησκεία που ο Χριστός κατήργησε, δηλαδή την Εβραϊκή. Μας υπενθυµίζει ακόµη ότι και ο Ερνέστος Ρενάν θεωρούσε πως το Ιουδαϊκό δόγµα τούτο αποτελεί την "πολιτιµοτάτην κληρονοµίαν, ην η ανθρωπότης έχει λαβούσα παρά των Εβραίων".

Η ΝΕΑ ΕΒΡΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ

Η καινούρια Εβραιοχριστιανική άποψη άρχισε να γράφεται µόλις τον τρίτο αιώνα µ.Χ.. Σύµφωνα µε τον Κλήµεντα Αλεξανδρείας, τον Αθηναγόρα, τον Τατιανό και µερικούς ακόµη πατέρες της εκκλησίας των οποίων τα βιβλία διαφυλάχτηκαν µε αγάπη µέχρι σήµερα, πως όλη η Ελληνική γνώση δεν είναι παρά η σοφία που έκλεψαν οι Έλληνες από τους Ιουδαίους. Τα γράµµατα ανακαλύφθηκαν από τον Αβραάµ, οι ονειροµαντείες από τον Ιωσήφ και όλες οι τέχνες από τα παιδιά των Εβραίων, όπως αναφέρει το λεξικό του Σούδα στο λήµµα Αβραάµ. Ο Αβραάµ ¨εύρεν ιερά γράµµατα, και γλώσσα εµηχανήσατο ης Εβραίων παίδες εν επιστήµη ετύγχανον ως όντες τούτου µαθηταί και απόγονοι, εκ τούτου και τα των Ελλήνων γράµµατα τας αφορµάς έλαβε, καν άλλως εαυτούς διαπαίζοντες αναγράφωσιν οι Ελληνες, και τούτου µαρτύριον η του άλφα φωνή, από του άλεφ του Εβραϊκού λαβόντος την επίκλησην. Εκ τούτου του Αβραάµ και τα ονείρων βιβλία εσφετερίσαντο Ελληνες και µάρτυς Ιωσήφ ο πανθαύµαστος, ο τούτου απόγονος¨. Σύµφωνα µε τον Κλήµεντα τον Αλεξανδρινό ¨παρά Μωυσέως τοιαύτα φιλοσοφήσαντες οι των Ελλήνων, .. παραστήσαντες δε την έµφασιν της Ελληνικής διανοίας εκ της διά των γραφών εις ηµάς δεδοµένην αληθείαν¨.

Γράφει µάλιστα: ¨φέρε µάρτυρας της κλοπής αυτούς καθ΄ εαυτών παραστήσωµεν τους Έλληνας¨ και επιλέγοντας αποσπάσµατα Ελλήνων

φιλοσόφων αποδεικνύει ότι και στους έλληνες κηρύχτηκε το µήνυµα του Χριστού, από τον Ορφέα, τον Όµηρο, τον Πυθαγόρα, τον Εµπεδοκλή και τον Πλάτωνα αλλά ο λόγος αυτός δεν είχε την αξία των αυθεντικών Εβραϊκών Ιερών Γραµµάτων, εφόσον ήταν κλεµµένος από τους προφήτες των Εβραίων. Και ιδού ως παράδειγµα κλοπής φέρεται και αυτή ακόµα η χώρα των ιδεών: ¨δυσάλωτος γαρ η χώρα του θεού, ον χώρα ιδεών ο Πλάτων κέκληκεν, παρά Μωυσέως λαβών τόπον είναι αυτόν, ως των απάντων και των όλων περιεκτικόν,¨

Το Ελληνικό παράδοξο αγνοεί αυτές τις οφειλές στους Ιουδαίους και την Εβραϊκή κληρονοµιά, διατηρώντας ένα παραδοσιακό αντιγιαχβισµό, ο οποίος είναι ανεξήγητος αν δεχτούµε τον προαναφερόµενο εξιουδαϊσµό. Η Χριστιανική θρησκεία έχει ως ευαγγέλιο ένα κυρίως αντιεβραϊκό αφήγηµα που παρουσιάζει τους Φαρισαίους ως δολοφόνους των προφητών και του Χριστού. Στο ευαγγέλιο του Ιωάννη, ο Ιησούς δρα υπό τον φόβο των Ιουδαίων και όχι υπό των φόβο των Ελλήνων, υπό τον οποίο διάγουν οι σηµερινοί Χριστιανοί.

Ο ΕΝΟΦΘΑΛΜΙΣΜΟΣ

Όπως εξηγεί ο καθηγητής της θεολογικής σχολής Θεσσαλονίκης κ. Έξαρχος "η επικοινωνία των δύο λαών, Ελλήνων και Ιουδαίων, µετά τον Μέγα Αλέξανδρο συνετέλεσε ώστε οι Ιουδαίοι να εξελληνισθούν, εις την όλην εµφάνιση της ζωής. Ο δε εξιουδαϊσµός των Ελλήνων µετά τον Χριστό συνεκεντρούτο εις την περί της ουσίας του ανθρωπίνου και του θείου πνεύµατος και της µεταξύ των σχέσεως αλήθειαν. Το τοιούτον αποτελεί φαινόµενον αξιόλογο και θα ηδύνατο να ονοµασθεί ενοφθαλµισµός". (Επιστηµονική επετηρίς, 1953) Το τοιούτον όµως εννοεί ότι οι Έλληνες παρέµειναν Έλληνες µόνο εξωτερικά. Εσωτερικά µεταµορφώθηκαν σε Ιουδαίους. Υπακούοντας έτσι στην συµβουλή του αποστόλου Παύλου, γίνονται εν κρυπτώ Ιουδαίοι, όχι σύµφωνα µε τους Μωσαϊκούς νόµους που γράφτηκαν στην πέτρα µε το δάχτυλο του θεού αλλά σύµφωνα µε εκείνους που είναι γραµµένοι στην καρδιά. Η εκκλησία ονοµάζει αυτόν τον εξιουδαϊσµό, καρδιακή περιτοµή. Ο περιτµηµένος στο πνεύµα άνθρωπος και όχι στο σώµα, εκείνος που δεν είναι κατά σάρκα Ιουδαίος αλλά από πίστη. Αν όµως όπως λέει ο Παύλος, "ουκ ενι Ιουδαίος ουδέ Ελλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ενι άρσεν ουδέ θήλυ, πάντες γαρ εις εστέ εν Χριστω", τότε ποιά η ανάγκη να µεταµορφωθεί κανείς µε την µέθοδο του ενοφθαλµισµού σε Ιουδαίο; Προφανώς όµως ο Παύλος εννοεί ότι εξωτερικά δεν έχει σηµασία και ο καθένας µπορεί να είναι ότι θέλει, δηλαδή να ακολουθεί όποια έθιµα επιθυµεί. Εσωτερικά όµως, βαθιά στην καρδιά του Παυλιανικού Χριστιανού κρύβεται πάντα ένας Ιουδαίος, ένα κληρονόµος του Αβραάµ. ¨Γιγνώσκεται άρα οτι οι εκ πίστεως, ούτοι εισί υιοί Αβραάµ¨,

(Γαλ.7) "Ει δε υµείς Χριστού, άρα του Αβραάµ σπέρµα εστέ, και κατ επαγγελίαν κληρονόµοι". (Γαλ.29) Πλήρης αδιαφορία για τα παρακάτω λόγια του Βαπτιστού: (Ματθ. 3 -9) "και µη δόξητε λέγειν εν εαυτοίς, Πατέρα έχοµεν τον Αβραάµ, λέγω γαρ υµιν οτι δύναται ο θεός εκ των λίθων τούτων εγείραι τέκνα τω Αβραάµ". Όπως ακριβώς µετά τον καταυλισµό αποφάσισε ο ∆ίας να κάµει Έλληνες από τις πέτρες που πετούσε πίσω του ο ∆ευκαλίωνας και Ελληνίδες από τις πέτρες που πετούσε πίσω της η Πύρρα.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ (ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ) ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

Πολλά ονόµατα Αγίων του Χριστιανισµού αντλούνται από ένα πλήθος αρχαίων θεοτήτων, όπως ο Άγιος ∆ηµήτριος (∆ήµητρα), ο Άγιος Αντώνιος (Άδωνις), ο Άγιος Ισίδωρος (Ίσιδα), ο Άγιος Σεραπίων (Σέραπις), ο Αµµώνιος ο φιλόσοφος (Άµµων), ο Άγιος ∆ιονύσιος ο Αρεοπαγίτης (∆ιόνυσος), ο Άγιος Ερµας (Ερµής) ή ο Αγιος Μερκούριος (Μέρκουρι).

Όλοι οι Ελληνικοί θεοί και οι ήρωες έχουν τα αντίστοιχα τους σε µάρτυρες του Χριστού όπως δείχνει στην µελέτη της «τα αρχαία ονόµατα στον Χριστιανισµό» η καθηγήτρια κυρία Ροδοπούλου. Η κ. Ροδοπούλου βρήκε στα συναξάρια της Ορθόδοξης εκκλησίας όλα τα αρχαία ονόµατα των Ελλήνων, τα οποία η εκκλησία µε διατάγµατα απαγόρευσε να δίνονται κατά την βάπτιση στα παιδιά των Ελλήνων. Παρόλο που τα ονόµατα αυτά ήταν αγιασµένα από το αίµα των οµωνύµων µαρτύρων, η εκκλησία τα απέκρυπτε και δεν τα γιόρταζε µόνο και µόνο επειδή ήταν πολύ ελληνικά. Σε τέτοιο βαθµό είχε φτάσει ο ανθελληνισµός της Ελληνικής Ορθόδοξης εκκλησίας.

Η ύπαρξη των ελληνικών ονοµάτων ∆ίας, Απόλλων, Ερµής, σηµαίνει ότι οι αρχαίοι Χριστιανοί δεν θεωρούσαν απαραίτητο να αλλάξουν τα ονόµατα τους σε Ιουδαϊκά και απ΄ ότι φαίνεται δεν τους ενοχλούσαν τα ονόµατα των εθνικών θεών. Μάλιστα ήταν συνειδητή, σκόπιµη και νεωτερίζουσα η επιλογή των θεϊκών ονοµάτων γιατί ετούτα δεν τα χρησιµοποιούσαν οι αρχαίοι αυτούσια αλλά µόνο ως συνθετικά. Κανείς αρχαίος Έλληνας δεν θα τολµούσε να ονοµασθεί ∆ίας, Απόλλωνας, Ήφαιστος ή Ερµής. Θα ονοµαζόταν βέβαια ∆ιογένης ή Απολλώνιος ή Ηφαιστίωνας ή Ερµότιµος. Μόνο τα ονόµατα ηρώων χρησιµοποιούνταν αυτούσια, όπως Ιάσων, Οδυσσέας, Αχιλλέας.

Οι Εθνικοί χριστιανοί λάτρευαν Όσιους φιλοσόφους, Αγίους Πατέρες, Εθνικούς Ήρωες και πολλούς θεούς και δαίµονες. Προσκυνούσαν τις εικόνες των φιλοσόφων και των µαθηµατικών, πράγµα που εκνεύριζε όλους τους Πατέρες της εκκλησίας. Κατηγορούνται ακόµη Εθνικοί Χριστιανοί πως έκαµαν θέατρο την εκκλησία. Ο ∆ιόνυσος απέκτησε νέο, µακρυµάλλη (ακερσεκόµη) και οινοπότη, σύντροφο. Όλοι τραγουδούσαν στις Αγάπες τα πάθη του Κυρίου, χωρίς να λείπουν βέβαια τα κατάλληλα θεατρικά.

Τα αρχαία µαρτυρολόγια ήταν γραµµένα σε στίχους όπως όλα τα αρχαία ελληνικά θρησκευτικά κείµενα. Ετούτα όµως θεωρήθηκαν αιρετικά και «ο 63ος κανών της εν Τρούλλω συνόδου διατάσει την πυρπόλησιν των διαφθαρµένων τούτων µαρτυρολογίων, το (691 µ.Χ.)», γράφει ο κ. Σάθας στην εισαγωγή στο Κρητικό θέατρο. (σελ. ρκη)

Τα ψευδώς υπό των της αληθείας εχθρών συµπλασθέντα µαρτυρολόγια, ως αν τους Χριστού µάρτυρας ατιµάζειεν και προς απιστίαν ενάγοιεν τους ακούοντας, µή επ΄εκκλησίαις δηµοσιεύεσθαι προστάσοµεν, αλλά ταύτα πυρί παραδίδεσθαι, τους δε ταύτα παραδεχοµένους, ή ως αληθέσι τούτοις προσέχοντας αναθεµατίζοµεν.

Επεξηγώντας αυτόν τον κανόνα ο Βαλσαµών λέει: Ουκ έλαθε τους αγίους πατέρας ότι πολλοί των απίστων και των µισοχρίστων, µή παραδεχόµενοι τους των αγίων µαρτύρων και οµολογητών άθλους, ή και κατακαµώµενοι των ταύτα δεξαµένων χριστιανών συνεπλάσατο τινά ψευδή και αλλόκοτα και άξια της αυτών κακίας, ως δήθεν παρά των µαρτύρων λαληθέντα ή πραχθέντα, χάρις τοίνυν τω µακαρίτη Μεταφραστή τω τα µαρτυρικά υπέρ της αληθείας σκάµµατα πολλοίς πόνοις και ιδρώσι κατακαλλύναντι εις ύµνον θεού και δόξαν αιωνίζουσαν των αγίων µαρτύρων».

«Και ο µεν τελευταίος ούτος λόγος (δηλαδή η ρίψη των µαρτυρολογίων στην πυρά) αρκούντος εξηγεί την εντελή σχεδόν έλλειψιν στιχηρών βίων, ορθοδόξων και µη αγίων, ως και τη επί των Μακεδόνων βασιλέων αναθεώρησιν και µετάπλασιν απάσης σχεδόν της αγιογραφίας υπό Συµεών Λογοθέτου του δια τούτο επονοµασθέντος Μεταφραστού».

Ο Συµεών ανέλαβε να µεταφράσει προς το χριστιανικότερο όλα τα αρχαία µαρτυρολόγια. Οπότε τα µαρτυρολόγια των Ελλήνων τα οποία ανακαλύπτει η κυρία Ροδοπούλου στο Άγιον Όρος, µπορεί να αναφέρονται σε Έλληνες Χριστιανούς αλλά είναι σίγουρα παραποιηµένα από τους νεώτερους Ιουδαιοχριστιανούς. Ως παράδειγµα αναφέρω την ιστορία της Αγίας Παρασκευής της Καλλικράτειας. «Ο αγιότατος δε πατριάρχης εκείνος Νικόλαος ο Μουζάλων ευρών συγγραφέντα τον βίον της αγίας Παρασκευής της εν τω χωρίω τη Καλλικρατεία τιµωµένης παρά τινος χωρίτου ιδιωτικώς και αναξίως τη αγγελική διαγωγή της αγίας ώρισε πυρί παραδοθήναι, και επέτρεψε τω διακόνω εκείνων Βασιλικώ συγγράψασθαι τον ταύτης, θεάρεστον βίον.

Ότι δεν ήταν σύµφωνα µε το εβραϊκό πνεύµα της παλαιάς διαθήκης εθεωρείτο αλόκοτο και ψεύτικο, ώστε γράφοντας µε την φαντασία τους νέα θεάρεστα µαρτυρολόγια, εκαθάριζαν τον χριστιανισµό από τον ελληνισµό. Κατά τον ίδιο τρόπο βέβαια έχει γραφτεί νέος θεάρεστος βίος για τον Ιησού Χριστό και για όλους Χριστιανούς, οι οποίοι απαγορευόταν να είναι Έλληνες.

Οι Έλληνες Χριστιανοί λάτρεψαν τον Χριστό στους παλαιούς ναούς των θεών και δεν έχτισαν καινούργιους. Οι νέοι Χριστιανικοί ναοί χτίζονται µόνο µετά τον τρίτο αιώνα µ.Χ. και όπως περιγράφει ο Ευσέβιος τον ναό της Τύρου, χτίζεται µε την είσοδο από την ανατολή και το ιερό προς την δύση, όπως δηλαδή ο ναός της Ιερουσαλήµ που έχτισαν οι Πέρσες, µε τον οποίο µάλιστα ο Ευσέβιος τον συγκρίνει.

Οι αρχαιολόγοι αποκαλύπτουν σήµερα αρχαιότερους Χριστιανικούς ναούς, στην Αραβία και την Αλγερία, στολισµένους µε ∆ιονυσιακές σκηνές. Ανασκάφτηκαν ακόµη Χριστιανικοί ναοί µε τα αγάλµατα των αρχαίων θεών. Στο αρχαιολογικό περιοδικό CORPUS ανακοινώνεται η ανακάλυψη ενός τέτοιου ναού συνοδευόµενη µε την εξήγηση, πως τα αγάλµατα ήταν µόνο διακοσµητικά και είχαν χάσει την λατρευτική τους αξία.

ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ

Οι µεν γαρ Σάραπιν σεβόµενοι χριστιανοί εισί

Ο Χριστιανισµός από µια λογική θρησκεία που κήρυξε τις λογικές θυσίες, µετατράπηκε δυστυχώς σε ένα σύνολο παραλογισµών. Οι αρχαίοι Εθνικοί Χριστιανοί, πραγµατικοί ακόλουθοι του ∆ιονυσιακού θιάσου, δεν άφησαν ποτέ τις αξίες και τα µυστήρια της ελληνικής θρησκείας. Προχώρησαν σε µια φιλοσοφική µεταρρύθµιση, η οποία βελτίωσε ακόµη περισσότερο τον ελληνιστικό συγκρητισµό, δεχόµενοι πως ο Ένας είναι Παντοκράτορας θεός των όλων, άγνωστος και αόρατος, ενώ ο δηµιουργικός του Λόγος εµφανίζεται σε όλους τους λαούς µε διαφορετικές µορφές και χαρίζει την Σοφία του Αγνώστου Θεού στους ανθρώπους, στην διαφορετική γλώσσα και παράδοση του κάθε λαού.

Οι Έλληνες Εθνικοί (Χριστιανοί) δεν πρόδωσαν ούτε τους προγόνους τους, ούτε τους θεούς τους. ∆εν πίστεψαν ποτέ τα όσα αναφέρονται στις υποτιθέµενες ιερές γραφές και δεν σταµάτησαν ποτέ να κοροϊδεύουν την δεισιδαιµονία των Ιουδαίων. ∆εν ήταν µονοθεϊστές, ούτε δυϊστές αλλά όπως όλοι οι Έλληνες ήταν Πανθεϊστές και Φυσιολάτρες.

Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ

Ως Πατέρας του Σωτήρα δεν θεωρήθηκε από τους ¨Χριστιανούς¨ ένας γνωστός τοπικός θεός µε ονοµατεπώνυµο αλλά ο Άγνωστος Θεός, ο Αόρατος και ο Ακατάληπτος Θεός, ο Αγαθός Θεός των φιλοσόφων. Τα πνεύµατα των άστρων και των βασιλιάδων και οι αγαθοί δαίµονες των ιερών ναών, αποτελούσαν µόνο στρατιές των θεών του κόσµου, όπως τα Χερουβείµ, τα Σεραφείµ και οι στρατιές αρχαγγέλων και αγγέλων.

Ο αληθινός Θεός, ο µοναδικός Αγαθός, ο Θεός των όλων, δεν έχει όνοµα. Όπως γράφει ο Άγιος Αντώνιος, ¨Όνοµα εστί σηµασία ενός των πολλών. Όθεν ανόητον εστί το νοµίζειν τον Θεόν, ένα όντα και µόνον, άλλον έχει όνοµα. Το γαρ Θεός τούτο σηµαίνει, τον Αναρχον, τον τα πάντα ποιήσαντα διά τον άνθρωπον¨. (Φιλοκαλία, Αγίου Αντωνίου, ρξβ΄)

Η άποψη των Εβραίων χριστιανών δεν συµφωνεί µε την λογική του Αγίου Αντωνίου, όταν θεωρούν τον Χριστό Υιο του επονοµαζοµένου µε το ιερό τετραγράµµατο των Εβραίων ¨ιεοβά¨(Εξ.ΣΤ,3).

Πολλοί χριστιανοί, όπως ο Ειρηναίος και ο Κλήµεντας Αλεξανδρείας επιχειρηµατολόγησαν για να αποδείξουν ότι ο ∆ίας, ο Παντοκράτορας των Ελλήνων και ο Θεός των Εβραίων ήταν ο ίδιος Θεός. Μα ούτε αυτό το δεχόταν κάποιοι εθνικοί

Χριστιανοί. Οι αντιδράσεις τους ήταν έντονες. Κάποιες αιρέσεις ταύτισαν τον ¨Ιεοβά¨ µε τον δαίµονα του κακού και ως βασικό επιχείρηµα έθεσαν το γεγονός πως ο ¨ιεοβά¨ δεν επέβλεψεν επί της θυσίας του Κάιν, η οποία αποτελείτο από καρπούς και γεννήµατα της γης αλλά αντίθετα επέβλεψεν επί της αιµατηρής θυσίας του Αβελ. Η θυσία του Αβραάµ υποδηλώνει ότι ο θεός των Εβραίων δεν επιθυµούσε το αίµα του Ισαάκ αλλά ευχαριστήθηκε ωστόσο το αίµα του αρνιού µε το οποίο αντικατέστησε τον γιο του εθνάρχη, όπως ακριβώς έγινε και µε την Ιφιγένεια στην Αυλίδα.

Η στάση των αιρετικών Χριστιανών που δεν δεχόταν τον θεό των Εβραίων, υποδηλώνει οπαδούς κάποιων θεών στους οποίους δεν προσφερόταν αίµα. Υπήρχαν προ πολλού θυσιαστήρια τα οποία δεν είχαν µολυνθεί µε αίµα, όπως αυτό του Απόλλωνα της ∆ήλου, το µοναδικό που επισκέφθηκε ο Πυθαγόρας, όπως αναφέρει και ο Χριστιανός απολογητής Αθηναγόρας. Είναι βέβαια παράλογο να θεωρείτε η διαθήκη των Εβραίων, την οποία οι Εβραίοι δεν ονοµάζουν βέβαια παλαιά αλλά µόνο οι Ιουδαιοχριστιανοί, ως πηγή της θρησκείας των αναίµακτων θυσιών, όταν γνωρίζουµε ότι οι Πυθαγόρειοι και οι πιστοί της Παναγίας Βασίλισσας του ουρανού ήταν εκείνοι που δεν χρησιµοποιούσαν αίµα στις θυσίες, παρά µόνο θυµίαµα και καρπούς της γης.

Επειδή όµως δεν έχουν διασωθεί τα κείµενα των εθνικών χριστιανών ανακαλύπτουµε αναφορές σε αυτούς µόνο µέσω των επικριτών τους. Ο Ειρηναίος διασώζει τα επιχειρήµατα των Ελλήνων ¨αιρετικών¨ που αντλούν αποσπάσµατα από τις Ιουδαϊκές γραφές για να αποδείξουν ότι οι Ιουδαίοι δεν γνώρισαν τον αληθινό θεό. Ο Ευσέβιος αναφέρει τον Κέδρωνα που δίδασκε στην Ρώµη, ότι ¨ο υπό του νόµου και των προφητών κεκηρυγµένος θεός δεν είναι ο Πατέρας του Κυρίου Ιησού Χριστού, τον µεν γαρ γνωρίζεσθαι, τον δε αγνώτα είναι, και τον µεν δίκαιον, τον δε αγαθόν υπάρχοντα¨. Άλλωστε και ο Παύλος είπε στους Αθηναίους στην οµιλία του στον Αρειο Πάγο, ότι κηρύττει τον Άγνωστο Θεό του οποίου τον βωµό είδε στην πόλη και ο οποίος δεν κατοικεί σε χειροποίητους ναούς. (Πράξεις ιζ΄,22-23) Ο Ιεχωβάς όµως κατοικούσε στον ναό της Ιερουσαλήµ που αναµφισβήτητα ήταν χειροποίητος και ήταν πολύ γνωστός στους Αθηναίους. Βέβαια, πρέπει να έχουµε υπόψιν µας ότι η οµιλία του Παύλου στην Αθήνα περιέχει αποσπάσµατα του Έλληνα φιλοσόφου Αρατου.

Μεγαλύτερο όµως εµπόδιο για την απόδειξη της πατρότητας του ¨Ιεοβά¨ είναι η εθνικιστική στάση του συγκεκριµένου θεού, που αναλαµβάνει προσωπικά την ανατροφή του Εβραϊκού έθνους. Ο ¨ιεοβά¨ αναφέρεται άπειρες φορές στην Παλαιά ∆ιαθήκη ως θεός των Εβραίων και όχι ως Θεός των όλων, όπως αναφέρεται ο Άγνωστος Θεός της συγκριτικής θρησκείας που κήρυξε ο Μέγας Αλέξανδρος. Ο ενοθεϊσµός της παλαιάς διαθήκης δεν έχει καµία σχέση µε αυτό που σήµερα εννοούµε µονοθεϊσµό. Μονοθεϊσµός σηµαίνει ένας Θεός για όλους τους ανθρώπους και όχι ένας αληθινός θεός για τον περιούσιο λαό των Εβραίων και πολλοί ψεύτικοι θεοί για τους υπόλοιπους λαούς. Οι Εβραίοι δεχόταν την ύπαρξη των θεών άλλων λαών, θεωρώντας τους όµως κακούς δαίµονες και σατανάδες. Ο Βελζεβούλ και ο Εωσφόρος (Αυγερινός) λατρεύτηκαν ως αγαθά πνεύµατα από τους λαούς της Παλαιστίνης και µόνο το µίσος των Εβραίων τους µετέτρεψε σε διαβόλους, όπως ακριβώς έγινε µε τον Πάνα και άλλους θεούς των Ελλήνων. Το ίδιο µίσος, µετέτρεψε τους θεούς των Ελλήνων σε δαίµονες. Το ίδιο µίσος µετέτρεψε

πρώτα απ΄ όλους τον Χριστό σε αρχηγό δαιµόνων και έθαψε την αληθινή ιστορία της ζωής του.

Ο υπεράνω των άλλων θεών "Ιεοβά", δεν συµµετέχει στην ¨ένωση¨ των Πατέρων του Μεγάλου Αλεξάνδρου µαζί µε τον ∆ία και τον Άµµωνα. Προτίµησαν αντίθετα να παραχαράξουν την βιογραφία του Αλεξάνδρου, γράφοντας στον ¨Ψευδοκαλλισθένη¨, ότι ο Μακεδόνας βασιλιάς ¨πάντας εξουθένησε τους θεούς της γης και µόνον ένα θεόν αληθινόν ανεκήρυξεν, αθεώρητον, ανεξιχνίαστον, τον επί των Σεραφείµ εποχούµενον και τρισαγίω φωνή δοξαζόµενον¨.

θεός είς πάντων βασιλεύς και πατήρ και θεοί πολλοί θεού παίδες

Ο Μάξιµος δε ο Τύριος επί Κοµόδου (180-192) γράφει: Εν τοσούτο πολέµω και διαφωνία ένα ίδοις άν εν πάση γη οµόφωνον νόµον και λόγον, ότι θεός είς πάντων βασιλεύς και πατήρ και θεοί πολλοί θεού παίδες συνάρχοντες θεώ. Ταύτα δε ο Ελλην λέγει και ο βάρβαρος λέγει και ο ηπειρώτης και ο θαλάττιος και ο σοφός και ο άσοφος.

Εκείνο τον καιρό οι Χριστιανοί ήταν συχνά ιερείς της θρησκείας του αυτοκράτορα. Οι Χριστιανοί επίσκοποι της Αλεξάνδρειας ήταν ιερείς του Θεού Σάραπι. "Ο αυτός δε πατριάρχης Παύλος λέγων ότι τον πατριάρχην αυτών οι Αρειανοί υπεδέχθησαν λέγοντες: Καλώς ήλθες, επίσκοπε, υιόν µη λέγων, ο Σάραπις σε φιλών εισήνεγκε, η ανάµιξης δε του ονόµατος του Σαράπιδος αποδεικνύει ότι εν τη Αρειανή λειτουργία έλαβον µέρος και οι εθνικοί υµνολόγοι" γράφει ο κ. Σάθας.

Είναι γνωστό βέβαια ότι η εκκλησία του λαού της Αλεξάνδρειας ήταν η εκκλησία του Σέραπι και του Όσιρη. Επιστολή του Αδριανού (117 - 138 ) στον Σερβιανό που αφορά τους Χριστιανούς της Αλεξανδρείας µας πληροφορεί ότι ο πατριάρχης των χριστιανών ήταν ιερέας του Σάραπι. Οι µεν γαρ Σάραπιν σεβόµενοι χριστιανοί εισί, Σαράπιδι δε καθωσιωµένοι εισίν οι Χριστού επίσκοποι είναι φάσκοντες. Ουδείς εκεί των Ιουδαίων αρχισυνάγωγος, ουδείς Σαµαρείτης, ουδείς χριστιανών πρεσβύτερος, ου µαθηµατικός, ου σπλαχνοκόπος. Αυτός εκείνος ο Πατριάρχης παραγενόµενος εις Αίγυπτον υπό των µεν τον Σάραπιν, υπό των δε τον Χριστόν προσκυνείν αναγκάζεται. Εις αυτόν θεός εστί . Τούτον οι χριστιανοί, τούτον οι Ιουδαίοι, τούτον πάντες σέβουσιν. (Vopiscus in Saturnin. 8)

Η θρησκευτική µεταρρύθµιση ξεκίνησε από τους Έλληνες φιλοσόφους πριν ακόµη γεννηθεί ο σοφός βασιλιάς της Ιουδαίας, ο οποίος απαρνήθηκε τον θρόνο του επιλέγοντας να υπηρετήσει την ελληνική φιλοσοφία, της οποίας έγινε αρχηγός και µάρτυρας. Ο Χριστός προτίµησε την σοφία από το δόγµα και γι΄ αυτό τον σταύρωσαν. Κέντρο της σοφίας αυτής ήταν το ελληνιστικό χωνευτήρι πολιτισµών, η µεγάλη πόλη της Αλεξάνδρειας και όχι φυσικά η Ιουδαία, όπου απλά παίχτηκε το «θείο» δράµα.

Ο Ιώσηπος στο κατ΄Απίωνος αποκαλεί τους Ιουδαίους έθνος φιλοσόφων. Με λίγα λόγια θεωρούσε ότι όλοι οι Ιουδαίοι πίστευαν και ακολουθούσαν τις αρχές των ελλήνων φιλοσόφων, εµπνευσµένοι φυσικά από τους προφήτες, την σοφία των οποίων είχαν κλέψει οι έλληνες. Αυτή όµως η δήλωση είναι η πρώτη προσπάθεια διαστρέβλωσης της πραγµατικότητας από τον Ιώσηπο, εφόσον οι Ιουδαίοι θεωρούνται από όλους ένας λαός γεµάτος προλήψεις και έθιµα καθόλου φιλοσοφικά.

Οι εθνικοί οπαδοί των φιλοσόφων αρνήθηκαν τις αιµατηρες θυσίες

Είναι αξιοπρόσεχτο, ότι ο µεγαλύτερος αντίπαλος των Ιουδαίων της Αλεξάνδρειας, την εποχή του Χριστού, ο Απίωνας ο λεγόµενος µόχθος που ήταν Κρητικός στην καταγωγή, κατηγορεί τους Ιουδαίους ιερείς, ότι ¨θύουσιν και εσθίουσιν¨ (θυσιάζουν και τρώνε).

Ο Ιουδαίος Ιώσηπος που έγραψε ένα λόγο ¨Κατ΄ Απίωνος¨ για να υπερασπιστεί τους οµοφύλους του, απαντάει πως αν δεν θυσίαζαν θα χανόταν οι άνθρωποι και θα γέµιζε η γη µε ζώα και άγρια θηρία. Βγάζει µάλιστα το συµπέρασµα ότι ο Απίων δεν είναι Έλληνας αλλά Αιγύπτιος γιατί οι Έλληνες θυσίαζαν εκατόµβες. Ωστόσο ο Απίωνας κατηγορεί τους Ιουδαίους επειδή κάνουν περιτοµή πράγµα που φανερώνει ότι δεν είναι Αιγύπτιος. Οι Αιγύπτιοι έκαναν περιτοµή και σύµφωνα µε τον Ηρόδοτο, από τους Αιγυπτίους πήραν την περιτοµή οι άλλοι λαοί.

Ο Απίων αν και ζούσε ¨στα βάθη της Αιγύπτου¨, όπως µε υπερβολή αναφέρει ο Ιώσηπος, θεωρείτο Αλεξανδρινός πολίτης, όπως όλοι οι Έλληνες ανεξαρτήτως της περιοχής που διέµεναν. Οι άνθρωποι που υπερασπιζόταν ο Απίωνας δεν θυσίαζαν αίµα στο Θεό και δεν έκαναν περιτοµή. Οι Έλληνες θυσίαζαν στους πολλούς κατώτερους θεούς χωρίς την παρουσία ιερέα στην αυλή του σπιτιού τους. Οι Έλληνες της Αιγύπτου δεν θυσίαζαν ποτέ αίµα στην Παναγία Μητέρα, Ίσιδα-Αθηνά, µα και στον Όσιρη έσφαζαν µόνο ένα γουρούνι τα Χριστούγεννα.

Όλα τα συγγράµµατα του Απίωνα, έχουν εξαφανισθεί, πράγµα που αποτελεί κοινή µοίρα για όσα βιβλία έγραψαν οι αντίπαλοι των Ιουδαίων. Το λεξικό του Σούδα µας πληροφορεί ότι ακουστής του Απίωνα ήταν ο Αλεξανδρινός Απολλώνιος, ο οποίος και αποκλήθηκε Αντέρως ¨και τούτο δη το υµνούµενον όνοµα αντέρως εν τοίσδε τοις γενναίοις εσώζετο¨, αντί του αλλήλους ηγάπων.

Ο Φιλέας ήταν επίσκοπος της Αιγύπτου στην επαρχία των Θµουιτών, ο οποίος διέπρεψε «εν τοις κατά φιλοσοφίαν λόγοις» και «των έξωθεν µαθηµάτων άξιον γενέσθαι». Περιγράφοντας τα µαρτύρια των Αιγυπτίων χριστιανών, στην επαρχία Θµούη και υπό τον επίσκοπο Φιλέα, ο Ευσέβιος της Καισάρειας αναφέρει πως δεχόταν τους βασανισµούς καρτερικά, µη θέλοντας να θυσιάσουν, ¨διότι εγνώριζαν τα προλεχθέντα εις ηµάς από τας ιεράς Γραφάς, που λένε ότι όποιος θυσιάζει σε άλλους θεούς θα εξολοθρευθεί και δεν θα έχεις άλλους θεούς πλην εµού.¨ !!!!!!!!!!

Είναι φανερή η διαστρέβλωση της αλήθειας από τον Ευσέβιο, αφού οι Ελληνιστές Αιγύπτιοι δεν θυσιάζουν, όχι επειδή θυσιάζουν µόνο στον Γιαχβέ αλλά γιατί πιστεύουν ότι ο Θεός δεν αγαπά τις αιµατηρές θυσίες αλλά τις λογικές θυσίες από καρδιάς.

Αλλά και ο Παύλος συµφωνώντας µε τον Ευσέβιο δεν δέχεται τις θυσίες επειδή γίνονται για θεούς που θεωρούνται δαίµονες. Θα θυσίαζε ευχαρίστως στον Γιαχβέ. Γράφοντας στους Κορινθίους, τους εξηγεί: ¨ Βλέπετε τον Ισραήλ κατά σάρκα, ουχί οι εσθίοντες τας θυσίας κοινωνοί του θυσιαστηρίου εισί; Τι ουν φηµί; ότι είδωλον εστί; ή ότι ειδωλόθυτον τί εστίν; Αλλ΄ότι α θύει τα έθνη, δαιµονίοις θύει, και ου Θεώ, ου θέλω δε υµάς κοινωνούς των δαιµονίων γίνεσθαι. Ου δύνασθε ποτήριον Κυρίου

πίνειν και ποτήριον δαιµονίων, ου δύνασθαι τραπέζης Κυρίου µετέχειν και τραπέζης δαιµονίων. (Α,ι΄ 18-21)

Ο µαθητής του Παύλου ο Κλήµεντας της Ρώµης, στην πρώτη επιστολή του στους Κορινθίους ξεκαθαρίζει ότι µόνο στην Ιερουσαλήµ πρέπει να γίνονται οι θυσίες. «XLI 2 Ου πανταχού, αδελφοί, προσφέρονται θυσίαι ενδελεχισµού ή ευχών ή περί αµαρτίας και πληµελείας, αλλ΄η εν Ιερουσαλήµ µόνη, κα΄κεί δε ουκ εν παντί τόπω προσφέρεται, αλλ΄έµπροσθεν του ναού προς το θυσιαστήριον, µωµοσκοπηθέν το προσφερόµενον διά του αρχιερέως και των προειρηµένον λειτουργών, 3 οι ουν παρά το καθήκον της βουλήσεως αυτού ποιούντες τι θάνατον το πρόστιµον έχουσιν».

Η θέση των Ελλήνων φιλοσόφων και του Απίωνα δεν ήταν αυτή. Οι αιµατηρές θυσίες δεν ταιριάζουν στον αληθινό και αγαθό Θεό των φιλοσόφων. Το τέλος των θυσιών ήρθε υπό την επίδραση των φιλοσόφων και όχι επειδή το ήθελαν οι δεισιδαίµονες της παλαιάς διαθήκης. Και όλοι αυτοί οι µάρτυρες φιλόσοφοι που έχυσαν το αίµα τους κάτω από το σπαθί των Ρωµαίων, δεν ήταν φυσικά οι Ιουδαιοχριστιανοί του Παύλου, του Κλήµεντα και του Ευσέβιου. Όταν οι Ιουδαιοχριστιανοί όπως ο Παύλος και αργότερα ο Κλήµεντας της Ρώµης διδάσκουν αυτά τα άθλια ανά την ρωµαϊκή αυτοκρατορία, ο Απολλώνιος από τα Τύανα της Καπαδοκίας, (εκείνος ο κακός µάγος σύµφωνα µε τους Ιουδαιοχριστιανούς) θα διδάξει παντού ότι ο θεός δεν ευχαριστιέται το αίµα. Ο Βασιλιάς Ασόκα των Ινδιών είχε ήδη από τον 2ο αιώνα προ Χριστού επιβάλλει µε νόµους την παύση των θυσιών.

Τα ερµητικά κείµενα, που µεταφράστηκαν στα ελληνικά από τα ιερογλυφικά προσεύχονται γράφοντας, ¨άγιος ο Θεός ο πατήρ των όλων. Άγιος ει ο πάσης δυνάµεως ισχυρότερος, δέξαι λογικάς θυσίας αγνάς από ψυχής και καρδίας προς σε ανατεταµένης, άρρητε, σιωπή φωνούµενε¨. Τα κείµενα αυτά µας παρέχουν µια χριστιανική θεολογία. ∆ιαβάζουµε ότι ο ¨εκ Νοός φωτεινός Λόγος, είναι Υιός Θεού¨, ο οποίος ¨ηνώθη τω δηµιουργώ Νω, οµοούσιος γαρ ην¨ και διδασκόµαστε ότι ¨έχουµε εξουσία της αθανασίας µεταλαβείν¨ και γι΄αυτό πρέπει να µετανοήσουν ¨οι συνοδεύσαντες την πλάνη και συγκοινωνήσαντες τη αγνοία¨, ώστε να ¨απαλαχθούν από το σκοτεινό φως µεταλαβόµενοι της αθανασίας και καταλείψαντες την φθορά¨.

Συµφωνώντας µε τον Ιωάννη που θεωρεί τον Λόγο εν αρχή και ρίζα Ιεσαί γράφουν τα ερµητικά κείµενα αναφέρουν πως ¨η γαρ µονάς, ούσα πάντων αρχή και ρίζα¨. Συµφωνώντας µε το συγκριτικό πνεύµα των Ελλήνων γράφουν, ¨είς δε ο άνθρωπος ούτος και ο λόγος είς εστί και µεθερµηνεύεται και ο αυτός ευρίσκεται και εν Αιγύπτω και Περσίδι και εν Ελλάδι¨.

Οσο για εκείνους που απορούν γιατί ο Χριστός είπε: ¨Τί µε λέγεις αγαθόν, ουδείς αγαθός παρά µόνο ο Θεός¨, ο Τρισµέγιστος δίνει την σαφή απάντηση. ¨Ούτε γαρ των άλλων λεγοµένων θεών, ούτε ανθρώπων, ούτε δαιµόνων τις δύναται κάν κατά πόσονούν αγαθός είναι ή µόνος ο θεός. Τούτον εστί το αγαθόν, τούτον εστίν ο θεός, µη ούν είπης άλλο τι αγαθόν, επεί ασεβείς¨.

Οσο ο άνθρωπος βρίσκεται στην γη, µη έχοντας εκπληρώσει την εντολή του Πατρός, µη έχοντας πάθει και αναστηθεί, είναι και παραµένει εικόνα του Θεού, είναι εκείνος που έχει επιλέξει ως γνήσιος Υιός Θεού το δρόµο του καλού, για να φτάσει στο

επουράνιο Αγαθό, την θέωση και την αθανασία. Όπως και ο εκ των Αιγυπτίων Μέγας Αντώνιος λέει, ¨ουδέν αγαθόν επί της γης¨, έτσι και ο Τριµέγιστος λέει, ¨ο καλός κόσµος, ουκ εστί αγαθός, υλικός γαρ και ευπάθητος¨.

Ο γνωστός Χριστιανός φιλόσοφος Πάνταινος, ο «από φιλοσόφου αγωγής των καλούµενων Στωικών ωρµηµένος» εσύστησε στην Αλεξάνδρεια σύµφωνα µε τον Ευσέβιο, ¨διδασκαλείο ιερών λόγων¨, δηλαδή την πρώτη χριστιανική φιλοσοφική σχολή. Ο Πάνταινος εκήρυξε σε όλη την ανατολή, φτάνοντας µέχρι τις Ινδίες. Ο Κλήµεντας Αλεξανδρείας αναφέρει στις Υποτυπώσεις, ότι τούτου του φιλοσόφου ήταν µαθητής. Από τον Πάνταινο εικάζεται ότι έχουν σωθεί δύο σελίδες, προσκολληµένες κατά λάθος στην προς ∆ιόγνητον επιστολή του Ιουστίνου του φιλοσόφου. Μεταφέρω µερικές προτάσεις που φανερώνουν το πιστεύω του χριστιανού φιλοσόφου: ¨...απέστειλεν Λόγον, ίνα κόσµο φανή, ος υπό λαού ατιµασθείς, διά αποστόλων κυρηχθείς, υπό εθνών επιστεύθη¨. Η εκκλησία των πιστών ¨οις όρκια πίστεως ου θραύεται ουδέ όρια πατέρων παρορίζεται¨ και ¨..ουδέ Εύα φθείρεται αλλά Παρθένος πιστεύεται¨.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ;

Ο Ειρηναίος µας πληροφορεί ότι οι οπαδοί του αιρετικού Καρποκράτη ονοµάζονται Γνωστικοί. Ετσι όµως ονοµαζόταν και ο πατέρας της εκκλησίας Κλήµεντας Αλεξανδρείας. Ο Ειρηναίος όµως κατηγορεί τους γνωστικούς του Καρποκράτη πως έχουν είδωλα φτιαγµένα από διάφορα υλικά και ισχυρίζονται ότι ένα οµοίωµα του Σωτήρα σταυρώθηκε από τον Πιλάτο. Στεφανώνουν τα είδωλα αυτά και τα βάζουν µαζί µε τα είδωλα των φιλοσόφων, του Πυθαγόρα, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και των υπολοίπων. Έχουν ακόµη τρόπους που λατρεύουν αυτά τα είδωλα, όπως ακριβώς κάνουν οι εθνικοί. Ακόµη ισχυρίζονται ότι η ψυχή του Ιησού παρόλο που µορφώθηκε στον Ιουδαϊσµό, αντιµετώπισε τα Ιουδαϊκά έθιµα µε περιφρόνηση.

Ο Ευσέβιος της Καισαρείας στην εκκλησιαστική ιστορία του (βιβλίο ∆, ζ) ονοµάζει τους αιρετικούς υποδύοντες γόητες και απατηλοί την αυτήν του δόγµατος ηµίν προσηγορίαν και αναφέρει τον Σατορνίνο και τον Βασιλείδη οι οποίοι συνεστίσαντο χριστιανικά διδασκαλεία. Υποστηρίζει ότι οι αιρετικοί αυτοί ευθύνονται για την καταδίωξη που υπέστησαν οι χριστιανοί, αφού εκείνοι οι αιρετικοί είχαν κακή φήµη στην αυτοκρατορία.

Τους πρώτους αιώνες µετά Χριστόν, οι πιστοί έφτιαχναν αγάλµατα του Σωτήρα τα οποία ανακαλύπτουµε σήµερα θαµµένα στην γη κάτω από τα ερείπια των αρχαίων ναών. Ο Ευσέβιος της Καισαρείας περιγράφει ένα χάλκινο άγαλµα του Χριστού στην Πανεάδα της Παλαιστίνης. Ήταν στηµένο πάνω σε µια ψηλή βάση και στα πόδια του φύτρωνε ένα βότανο που το θεωρούσαν θεραπευτικό. Απέναντι από το Χριστό ήταν το άγαλµα µιας γυναίκας, η οποία όπως υπέθετε ο Ευσέβιος ήταν εκείνη που θεραπεύτηκε µε την πίστη της ακουµπώντας απλώς το ιµάτιο του Σωτήρα. Σήµερα οι καθολικοί συνεχίζουν να κατασκευάζουν αγάλµατα χωρίς να τους κυνηγάει η ροµφαία του Ιεχωβά.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος, αναφέρει ο Ευσέβιος, απαγόρευσε να τοποθετούνται αγάλµατα στους ναούς, παρά µόνο σε διακοσµητικές θέσεις. Αργότερα οι εικονοµάχοι αυτοκράτορες του Βυζαντίου θα κάνουν το ίδιο, διατάζοντας τα αγάλµατα και οι εικόνες να τοποθετούνται ψηλά ώστε να µην προσκυνούνται από

τους Χριστιανούς. Βέβαια ξέρουµε ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος έστειλε στην εκκλησία της Ραβέννας τα ασηµένια αγάλµατα του Χριστού, της Παναγίας και του Ιωάννη.

Ο Χριστιανισµός ήταν µια θρησκεία όπως όλες οι θρησκείες της εποχής και οι Χριστιανοί θαβόταν στα ειδωλολατρικά νεκροταφεία. Ο Χριστιανός µάρτυρας Βαβύλας ήταν θαµµένος στο προαύλιο του ναού του Απόλλωνα στην ∆άφνη της Αντιόχειας, από όπου διέταξε να αποµακρυνθεί ο Ιουλιανός ο παραβάτης, προκαλώντας τον θυµό των Χριστιανών. Οι Χριστιανοί έθαψαν τον Βαβύλα στο ναό της Παναγίας που βρισκόταν στο κέντρο της Αντιόχειας. Ο ναός του Απόλλωνα καταστράφηκε από τους θυµωµένους Χριστιανούς, όπως καταγγέλλει ο Έλληνας φιλόσοφος και φίλος τους Μέγα Βασιλείου, ο Λιβάνιος.

Ο Ιουλιανός ο παραβάτης προκάλεσε ξανά την οργή των Χριστιανών όταν τους απαγόρευσε να διδάσκουν και να διδάσκονται την ελληνική παιδεία. Κάτι τέτοιο ήταν πρωτόγνωρο γιατί ακόµη και ο Μέγας Βασίλειος είχε σπουδάσει µαζί µε τον Ιουλιανό στις φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας. Παρόλο το ανθελληνικό µένος που χαρακτήριζε µια µικρή µερίδα των Χριστιανών, ποτέ οι πιστοί του Χριστού δεν εγκατέλειψαν την ελληνική παιδεία.

Τον καιρό του ∆ιοκλητιανού διώχθηκε ο µάρτυρας Προκόπιος. Ο έπαρχος του ζήτησε να θυσιάσει στους θεούς ή οπωσδήποτε να κάνει σπονδή στους αυτοκράτορες, κάτι που από ότι φαίνεται δεν αρνήθηκε να κάνει ο Ευσέβιος που σεβόταν αρκετά τους αυτοκράτορες. Ο Προκόπιος αποκρίθηκε µε τον Οµηρικό στίχο: «Καλό δεν είναι το πλήθος των αφεντάδων. Ας είναι ένας ο αφέντης, ένας ο βασιλιάς». Τον οµηρικό στίχο αυτό χρησιµοποιούσαν συχνά οι Έλληνες Χριστιανοί για να υπερασπίσουν την µονοθεϊστική τους (και όχι εβραϊκή) άποψη. Τον στίχο αυτό αναφέρει και ο φιλόσοφος Βοήθιος που έγραψε τον πέµπτο αιώνα, ένα βιβλίο για να παρηγορήσει τους φιλοσόφους που καταδιωκόταν από τους Ιουδαιο-Χριστιανούς. Γιατί είναι φανερό στον κάθε ιστορικό ότι ο µονοθεϊσµός είναι δίδαγµα των φιλοσόφων, ενώ ο ενοθεϊσµός (Γιαχβισµός) είναι η θρησκεία των Εβραίων. Καµία όµως σχέση ή συνάφεια δεν έχει ο Άγνωστος θεός των µονοθεϊστών ελλήνων, µε τον Ιεχωβά των εβραίων. Καµία σχέση η χριστιανική φιλοσοφία µε τον φαρισαϊσµό.

Οι αρχαιότεροι Χριστιανοί ήταν εµπνευσµένοι από την ελληνική φιλοσοφία και τους Έλληνες ποιητές. Ο Ευσέβιος της Καισαρείας αναφέρει πολλούς Χριστιανούς οι οποίοι ήταν πραγµατικά φιλόσοφοι και φορούσαν τον ελληνικό φιλοσοφικό χιτώνα. Θα αναφέρω µερικούς από αυτούς που αναφέρει ο Ευσέβιος στην εκκλησιαστική ιστορία, για να κατανοήσουµε ποίοι τελικά ήταν οι Χριστιανοί των πρώτων αιώνων.

ΙΟΥΣΤΙΝΟΣ

∆ιασηµότερος Χριστιανός φιλόσοφος ήταν ο Ιουστίνος, «εν φιλοσόφου σχήµατι πρεσβεύων τον θείον λόγον». Όταν ο Ευσέβιος γράφει εν φιλοσόφου σχήµατι, εννοεί ότι ο Ιουστίνος φορούσε τον φιλοσοφικό χιτώνα, το ένδυµα δηλαδή που φορούσαν όλοι οι Έλληνες φιλόσοφοι. Ο Ιουστίνος έγραψε «περί µοναρχίας θεού» την οποία κατοχυρώνει όχι µόνο «εκ των παρ΄ηµίν γραφών, αλλά και των ελληνικών συνίστηση βιβλίων».

Ο Ιουστίνος έγραψε ένα «∆ιάλογο προς Ιουδαίους», τον οποίο διεξήγαγε στην Έφεσο µε ένα Εβραίο ονόµατι Τρύφωνα. Ιστορεί δε πως οι Ιουδαίοι εραδιούργησαν κατά της

διδασκαλίας του Χριστού γράφοντας: «Όχι µόνο δεν µετενοήσατε δι΄όσα κακά επράξατε, αλλά εκλέξαντες τότε άνδρας επιλέκτους απεστείλατε από την Ιερουσαλήµ εις όλην την γην, διά να είπουν ότι ενεφανίσθη η άθεος αίρεση των Χριστιανών». «Μνηµονεύει δε και µερικά προφητικά ρητά, ελέγχων τον Τρύφωνα διότι οι Ιουδαίοι περιέκοψαν ταύτα από την γραφή».

∆ΙΟΝΥΣΙΟΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

Ο επίσκοπος Κορίνθου ∆ιονύσιος έγραψε επιστολές, προς Λακεδαιµονίους ορθοδοξίας κατηχητική ειρήνης και ενώσεως υποθετική, και προς Αθηναίους διεγερτική πίστεως και της κατά το ευαγγέλιον πολιτείας. Οι επιστολές αυτές φυσικά δεν υπάρχουν.

ΑΠΕΛΛΗΣ

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη του Απελλή, για τον οποίο αντλεί πληροφορίες ο Ευσέβιος, διαβάζοντας κάποιον Χριστιανό ονόµατι Ρόδων. Ο Απελλής έλεγε ότι δεν έπρεπε να εξετάζουν οι Χριστιανοί τους λόγους αλλά ο καθένας να κρατάει τα πιστεύω του γιατί σηµασία έχουν µόνο τα αγαθά έργα. Όταν τον ρωτούσαν πως εκείνος τότε πίστευε ότι υπάρχει µόνο ένας Θεός, ο Απελλής απαντούσε ότι οι προφητείες δεν λένε καµία αλήθεια γιατί είναι αντιφατικές µεταξύ τους και ψεύτικες. Το ότι δεν υπάρχει παρά µία µόνο αρχή ο Απελλής έλεγε ότι δεν το γνώριζε αλλά µόνο ενστικτωδώς νόµιζε πως ήταν έτσι. «Έπειτα όταν τον εξώρκιζον να µου είπη την αλήθειαν, γράφει ο Ρόδων, ωρκίζετο ότι αληθινά έλεγεν ότι δεν γνωρίζει πως είναι ένας ο αγέννητος Θεός, αλλ΄ ότι πιστεύει τούτο. Εγώ δε γελάσας τον κατηγόρησα διότι, ενώ έλεγεν ότι είναι διδάσκαλος, δεν εγνώριζε να κατοχυρώνει τα διδασκόµενα από αυτού». «Ο Απελλής ούτος πράγµατι έδειξεν υπερβολική ασέβεια κατά του νόµου του Μωϋσέως, βλασφηµήσας τους θείους λόγους µε πολλά συγγράµµατα και προσπαθών µε µεγάλην προσοχήν να ελέγξει όπως ενόµιζε τουλάχιστον και να ανατρέψει αυτούς», αναφέρει ο Ευσέβιος. Όπως καταλαβαίνει κανείς τα συγγράµµατα του Απελλή ρίχτηκαν στην πυρά.

ΜΙΛΤΙΑ∆ΗΣ

Άλλος Χριστιανός φιλόσοφος ο Μιλτιάδης, ελέγχει εκείνους που ευρισκόµενοι σε ψευδοέκσταση ψευδοπροφήτευαν, εξαιτίας της αναίδειας και της θρασύτητας τους, αρχοµένοι έτσι εξ εκουσίας αµαθίας, κατέληγαν σε ακούσια µανία. Αυτός συνέγραψε Απολογία προς τους κοσµικούς άρχοντες υπέρ της φιλοσοφίας την οποία ακολούθει.

ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ

Άλλος Χριστιανός φιλόσοφος είναι ο Απολλώνιος, «άνδρα των τότε πιστών επί παιδεία και φιλοσοφία βεβοηµένον». Αυτός αποκεφαλίσθηκε στην Ρώµη µε απόφαση της συγκλήτου.

ΜΑΛΧΙΩΝ

Ο Μαλχίων που έλεγξε τον αιρετικό Παύλο Αντιοχείας, ήταν «ανήρ τά τε άλλα λόγιος και σοφιστού των επ΄ Αντοχείας ελληνικών παιδευτηρίων διατριβής προεστώς».

ΑΝΑΤΟΛΙΟΣ

Ο Ανατόλιος είναι επίσκοπος της εκκλησίας της Λαοδικείας, «Αλεξανδρεύς το γένος, λόγων δ΄ένεκα και παιδείας της Ελλήνων φιλοσοφίας τε τα πρώτα των µάλιστα καθ΄ηµάς δοκιµωτάτων απενηνεγµένος, άτε αριθµιτικής και γεωµετρίας και αστρονοµίας τε και άλλης, διαλεκτικής είτε φυσικής, θεωρίας ρητορικών τε αυ µαθηµάτων», ένεκα τούτου εκρίθη άξιος να συστήσει σχολήν αριστοτελικής φιλοσοφίας.

ΣΤΕΦΑΝΟΣ

Τον Ανατόλιο διαδέχτηκε ο Στέφανος, «λόγων µεν φιλοσόφων και της άλλης παρ΄Ελλησι παιδείας παρά τοις πολλοίς θαυµασθείς», αλλά δεν ήταν κατά τον ίδιο τρόπο διατεθειµένος έναντι της θείας πίστεως, όπως φανερώθηκε τον καιρό του διωγµού, αποδεικνύοντας ότι ο άνδρας αυτός δεν ήταν αληθής φιλόσοφος.

ΠΑΜΦΙΛΟΣ

Ο δάσκαλος του Ευσεβίου της Καισαρείας που έζησε τον ίδιο καιρό µε τον Ανατόλιο ήταν ο Πάµφιλος, που σύµφωνα µε τον Ευσέβιο έζησε «βίω φιλόσοφον αληθή».

ΦΙΛΕΑΣ Ο ΠΡΟΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟΣ!!

Ο Φιλέας ήταν επίσκοπος της Αιγύπτου στην επαρχία των Θµουιτών, ο οποίος διέπρεψε «εν τοις κατά φιλοσοφίαν λόγοις» και «των έξωθεν µαθηµάτων άξιον γενέσθαι».

ΗΡΑΚΛΑΣ

Στην Αλεξάνδρεια διαδέχτηκε τον επίσκοπο ∆ηµήτριο ο Ηρακλάς, ο οποίος έζησε βίο φιλοσόφου και ασκήσεως απόδειξην παρασχών. Πράγµατι, γράφει ο Ευσέβιος, οι πράξεις του ήταν «γνησιωτάτης φιλοσοφίας κατορθώµατα». Στο Χριστιανικό διδασκαλείο της Αλεξάνδρειας σπούδασε ο Ωριγένης, ο οποίος όµως παράτησε τα ελληνικά µαθήµατα για να προσηλωθεί στις ιερές γραφές. Τα ελληνικά ετούτα µαθήµατα παρέδιδαν στο Χριστιανικό διδασκαλείο οι Χριστιανοί φιλοσόφοι.

Από τον τρίτο αιώνα και µετά οι Έλληνες Χριστιανοί θεωρούνται αιρετικοί και εξοντώνονται. Την εποχή εκείνη ο Χριστός των Εθνικών θεωρείτε ο σωτήρας των Ελλήνων, των ελληνικών παραδόσεων και της ελληνικής θρησκείας. Μόνο πράττοντας αντίθετα σε όσα δίδαξε ο Χριστός οι Εβραιοχριστιανοί καταφέρνουν να επιβάλουν την παλαιά διαθήκη ως θεόπνευστη, όχι µάλιστα την ελληνική µετάφραση αλλά την ρωµαϊκή εκ των θείων εβραϊκών αρχετύπων µετάφραση. Υποχρεώνουν τους Έλληνες να λαµβάνουν το σώµα του Χριστού µε άζυµο άρτο και όχι ένζυµο, αρνούνται τα είδωλα και τους θεούς των Ελλήνων, προπαγανδίζοντας ένα Εβραίο Χριστό. Οι Έλληνες ποτέ δεν δέχτηκαν την εβραϊκή θρησκεία, η οποία ήθελε ένα Χριστό Παντοκράτορα και µοναδικό θεό. Μόνο το οµοούσιο των θεϊκών υποστάσεων συσχετίζει τον Ένα Άγνωστο Πατέρα Θεό, µε τον άπειρο και προαιώνιο Υιό Λόγο και το συνέχον Πνεύµα της Σοφίας.

Ο καθηγητής Κ.Σαθας στην εισαγωγή στο κρητικό θέατρο, αναφέρει για τους Έλληνες Χριστιανούς δικηγόρους της ανατολικής Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας πως ενώ οµολογούσαν ότι ήταν χριστιανοί δεν ανέφεραν το όνοµα των χριστιανών στις οµιλίες τους. Οι σοφισταί ούτοι, καίτοι χριστιανοί την επιφάνειαν και µετά τινός χριστιανικού ζήλου ερµηνεύοντες την Παλαιάν ∆ιαθήκην, ουχ ήττον εν ταις δηµηγορίαις αυτών επιδεικνύουσι το κατά της επισήµου θρησκείας µίσος, διότι ούτε καν αναφέρωσι ποτέ το χριστιανικόν όνοµα, ο αναγιγνώσκων τας δηµηγορίας του Προκοπίου και του Χορικίου αµφιβάλλει άν οι άνθρωποι εκείνοι ήσαν χριστιανοί, µάλλον δε πιστεύει ότι ακούει ενθουσιώδεις λάτρεις των Ολυµπίων θεών και των ελληνικών ηρώων, εξ άλλων δε διδοµένων πληροφορούµεθα ότι οι χριστιανοί ούτοι δικηγόροι ου µόνο εκθύµως επροστάτευαν το θέατρο, αλλ΄ ότι εν αυτή τη σκηνή εξεφώνουν τους πανηγυρικούς λόγους, και το παραδοξότερον ότι οι διδάσκοντες τους νόµους εφόρουν θεατρικάς στολάς, το τελευταίον τούτο έθιµον διατηρηθέν µέχρι τέλους εβδόµης εκατονταετηρίδος (691 µ.Χ.) ρητώς απηγορεύθη και αναθεµατίσθη υπό της εν Τρούλλω συνόδου.

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟ∆ΟΞΙΑ

Εισήγηση στην 4η Ηµερίδα της ∆.Ε.∆.Α.Ε.Ο στην αίθουσα Αντώνη Τρίτση του Πνευµατικού Κέντρου του ∆ήµου Αθηναίων στις 22/2/1998 .

Αφορµή να γράψω τη µελέτη µου, στάθηκε η αντίδραση και η δυσφορία πολλών ιεροµένων, για ταρχαία ονόµατα, που δίνονται πολύ σπάνια στα παιδιά µας. Απο προσωπική µου εµπειρία και απο γνωστούς, έχω µαρτυρίες γιαυτή την άρνηση, που εκδηλώνεται κατά την ώρα του βαφτίσµατος. Επίσης αρκετά µικρά κείµενα έχουν παρουσιαστεί, όλα αυτά τα χρόνια στον ηµερήσιο και περιοδικό τύπο, που σχολιάζουν τέτοιες αρνητικές θέσεις. Ετσι φτάσαµε σήµερα στο σηµείο, να σπανίζουν ταρχαία ονόµατα ή νακούγονται παράξενα. Φτάσαµε στο σηµείο ναρνηθούµε την αρχαία µας παράδοση, ως προς την ονοµατοθεσία και να θεωρείται περίπου διαβολικό απτους φανατικούς χριστιανούς το άκουσµα ενός αρχαίου ονόµατος. Συχνά δε, το παιδί γίνεται περίγελως στη γειτονιά και στο σχολείο του. Την ιδέα να ερευνήσω τα µηναία της εκκλησίας µου την έδωσε ο

κ.Κων/νος Πουρναρόπουλος. Σένα συνέδριο της ∆ιεθνούς Ενωσης για την προώθηση των αρχαίων Ελληνικών ονοµάτων, κάποιοι απτο ακροατήριο είπαν πως τα αρχαία ονόµατα δεν ταγκαλιάζει η ορθοδοξία. ∆εν ταιριάζουν στη χριστιανική θρησκεία. Είναι εκ του πονηρού. Ξαφνιάστηκα, γιατί ταρχαία ονόµατα και των δύο µου γιων έχουν γιορτή.

Ο Αγιος Λυσίµαχος ήταν αξιωµατικός των (40) µαρτύρων, που αγίασαν στους διωγµούς του ∆ιοκλητιανού. Ολοι µαζί γιορτάζουν στις 9 Μαρτίου. Τόπος του µαρυρίου τους η πόλη Σεβάστεια της Μικρασίας.. Μαζί µε τον άγιο Λυσίµαχο, διασώθηκαν µερικά ονόµατα και των στρατιωτών του, που καρτερικά, υπέφεραν όλα τα βάσανα. Ηταν οι: Ηρακλής, Μελίτων, Σµαράγδιος, Ευνοϊκός, Θεόδουλος, Ευτύχιος, Ξάνθιος, Ηλιανός, Εκδίκιος, Γοργόνιος, Θεόφιλος, Γοργόνιος, Σαρκεδών, Φιλοκτήµων, Αγλάιος.

Ερευνώντας όλα τα µηναία εντυπωσιάστηκα, απτο πλήθος των ωραίων αρχαίων ονοµάτων.Λυπήθηκα που πολλά απαυτά δεν ακούγονται, γιατί απο άγνοια, που είναι αδελφή του φανατισµού, ταπαρνηθήκαµε. Μήπως αυτοί οι άνθρωποι δεν υπέφεραν φρικτά, δε βασανίστηκαν απάνθρωπα µε βασανιστήρια, που ξέρει να µηχανεύεται ο άνθρωπος και να τα κάνει , όσο γίνεται πιο οδυνηρά, για να συντρίψει πιότερο το συνάνθρωπό του! ∆εν έχυσαν όλοι αυτοί οι µεγαλοµάρτυρες και µάρτυρες το αίµα τους, για την ιδέα του Χριστιανισµού! Με πίστη ακλόνητη, βάδισαν στο χαµό τους κηρύσσοντας τον ερχοµό ενός καλύτερου κόσµου. Αγωνίστηκαν να στερεώσουν µια οικουµένη, που να βασίζεται στην αγάπη και µόνο σαυτή. Απαρνήθηκαν πλούτη, δύναµη, εξουσία, αγαπηµένα πρόσωπα πολλοί απαυτούς. Ταπεινώθηκαν όσο δεν έπαιρνε άλλο, για ένα όραµα γοητευτικό. (Ολες οι εποχές κι όλες οι ιδεολογίες έχουν τους µάρτυρες τους). Κάθε εποχή εφευρίσκει τα δικά της βασανιστήρια, για να λυγίσει τη συνείδησή τους, να κουρελιάσει το πιστέυω του. Οµως οι οπαδοί θωρακίζονται απτην πίστη τους και µένουν άτρωτοι απο κάθε λογής δοκιµασία. Βέβαια ο αιώνας µας, ως προς τα βασανιστήρια και τον εξολοθρεµό των ανθρώπων, δεν έχει να ζηλέψει τίποτα. Μάλιστα, ξεπέρασε κάθε προηγούµενο. Βιοµηχανοποίησε το θάνατο. Θα ξεχάσει ποτέ η ανθρωπότητα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερµανών µε τους θαλάµους αερίων, τους φούρνους, την πείνα, την εξαθλίωση και τα επώδυνα πειράµατα. Η ανάµνηση όλων αυτών, θα µείνει, όσο θα υπάρχει κόσµος... Χύθηκε βέβαια, πολύ αίµα, για να στεριώσει η νέα θρησκεία, που θα έκανε τον κόσµο καλύτερο, αλλά δεν τον έκανε κι αυτό είναι µια άλλη ιστορία, που χρειάζεται άλλη µελέτη. Θα υποφέρουµε κάποιους

αιώνες ακόµη, για να φτάσουµε ίσως σένα ποθητό αποτέλεσµα.

Πλήθος είναι οι άγιοι: όσιοι και µάρτυρες, που φέρουν αρχαία ονόµατα και πως να γινόταν αλλιώς, αφού απαυτούς πολλοί ήταν Ελληνες, που ασπάστηκαν το Χριστιανισµό και στάθηκαν το θεµέλιο για τη στερέωσή του. Ανακάλυψα αγίους µε αρχαία ονόµατα, που γιορτάζουν πολλές φορές. Μερικά ονόµατα πολύ όµορφα τα συνάντησα για πρώτη φορά. ∆εν ήξερα καν πως υπήρχαν όπως: Ερωτηίδα, (6/10),(27/10), Ελικωνίδα (28/5), Πλατωνίδα (5/4), Καλίδα (16/4), Ερως (25/10), Ωκεανός, Εσπερος, Βάκχος (7/10,

15/12), Μύρων (17/8, 8/12), Βερίνη (4/10), Στεφανίς (11/11). Σας παρουσιάζω αυτά, που ακούγονται σπανίως ή και καθόλου: Ευκλής (1/8), Κήρυξ (1/8), Ιάµβλιχος (22/10), Νάρκισσος (4/8, 31/10), Νικάνωρ (8/8, 28/7),

Πάµφιλος (2/8), Ηλίοδωρος (20/8, 28/9, 19/11), Μέµνων (11/8, 28/4), Ευώδης (1/9, 7/9), Ερµογένης (1/9, 24/11, 10/12, 24/1), Αριστίων (3/9), Μελάνιππος (2/9, 6/9), Φιλάδελφος (2/9, 10/5), Αρτεµίδωρος (8/9, 3/12, 16/2), Πηλέας (17/9), ∆ορυµέδων (19/9), Κορδάτος (21/9, 10/3, 21/4,) Επίχαρις (27/9), Καλλιστράτη (27/9), Αλφειός (28/9, 18/12, 10/5), Θεαγένης (3/10, 2/1), Αδαυκτος (3/10), ∆ιόσκουρος (12/10, 11/5), Κέλσιος (14/10, 8/1), Λογγίνος (16/10, 24/4, 25/6), Ευκράτης (21/10), Γλύκων (26/10), Κρονίων (30/10), Νέων (30/10, 24/4), Επίµαχος (31/10, 9/5, 6/7), Πηγάσιος (2/1), Νίκανδρος (4/11, 15/3, 5/6), Ερµαίος (4/11), Γαλακτίων (5/12), Ιέρων (7/11), Αθηνόδωρος (7/11, 7/12), Ροδίων (10/10), Σωσίπατρος (10/10, 29/4), Εραστος (10/10), Ορίων (10/10), Μίλος (10/10), Θεσπέσιος (20/11), Ανατόλιος (20/11), Φιλήµων (22/11, 14/12, 21/3, 28/4, 6/7, 14/2, 19/12), Αρχιππος (22/11), Μένιγνος (22/11), Ελενος (23/11), Ισχυρίων (23/11), Αµφιλόχιος (23/11), Παγκόσµιος (29/11), Φαίδρος (29/11), Ηρακλαίµων (12/12), Μυρόπη (2/12, 1/9), ∆ιογένης (5/12), Σωσθένης (8/12), Απολλώ (8/12, 25/1, 21/4) Θύρσος (14/12), Aπολλώνιος (14/12, 6/7, 10/7, 23/7), Ερµύλος (18/12, 13/1), Γοργόνιος (28/12, 9/3) Ολυµπιοδώρα (31/12), Ελλάδιος (8/1, 24/1, 27/5), Παγκράτιος (9/2, 9/7), Κόνων (5/3), Αρχέλαος (5/3), ∆ίων (8/3), Θαλλός (11,3), Ερµείας (31/5, 17/6) Υάκινθος (3/7), Πολύευκτος (1/8), Ελεσα

(1/8), Ευσίγνιος (5/8), Ηρων (10/8), Στράτων (17/8), Τιθόης (26/10), Φινέες (2/9), ∆ιόδωρος (11/9), Κρονίδης (13/9), Θεοκλής (14/9), Καλλισθένη (4/10), Αντίγονος (13/10), Λεπτίνα (26/10), Εύγραφος (10/9), Ανθος (12/12), Ιακχος (17/12), Ευάρεστος (23/10), Γόρδιος (3/1), Αττικός (8/1), Ηλιος (12/1), Φύλων (24/1), Παλλάδιος (28/1), Χάρις (28/1), Χρυσής (30/1), Θείων (1/2), Αγαθόδωρος (2/2), Ηρακλής (9/3), Τιµόλαος (15/3), Λυδία (27/3), Χιονία (16/4), Χαρίσσα

(16/4), Γλαφύρα (26/4), Θέογνις (28/4), Αντίπατρος (28/4), Εσπερος (2/5), Σεληνιάς (5/6), Ατταλος (6/6), Ζηναϊς (7/6), Αλεξανδρίων (6/7), Αθηνογένης (16/7), Ερµόλαος (26/7), Ερµιππος (26/7), Θαλής (20/9), Αριστόβουλος (15/3, 31/10), Λίνος (5/11), Ορέστης (10/10, 13/12), Πλάτων (18/11), Θεµιστοκλής (21/12),

Αντίοχος (23/2, 14/2), Ιάσων (19/3, 29/4), Ιππόλυτος (30/1, 10/8), Ευανθία (1/9), Ια (10/9, 11/9), Αριάδνη

(18/9), η Χαριτίνη (5/10), Χάρις (28/9), Θωµαϊς (14/4), Νίκη (16/4, 25/4), Κίρα (28/2).

Μερικά ονόµατα, αν και γιορτάζουν πολλές φορές, γιατί υπήρξαν µάρτυρες µε το ίδιο όνοµα σε διαφορετικές περιόδους, η εκκλησία τα θεωρεί απαράδεκτα. Είναι ύβρη µια τέτοια στάση απένταντι σαυτούς τους αγίους. Θα ήταν πολύ ωραίο ο άγιος Εύγραφος να γίνει προστάτης των συγγραφέων. Στις (10/9) η γιορτή του. Μαζί του γιορτάζει και ο άγιος Απελλής, που έχει ακόµη µια ηµεροµηνία κι αυτή είναι στις (31/10). Ετσι ονοµάζεται ο δεύτερος γιός µου.

Παρατήρησα, πως στα µηναία νεοτέρων εκδόσεων, παραλείπονται ονόµατα, που ήξερα, πως γιορτάζουν σε καθορισµένες ηµεροµηνίες. Παράδειγµα η αγία Αθηνά (1/9). Η αγία Ευανθία (11/9). Πληροφορήθηκα, πως στις προθέσεις της εκκλησίας είναι ναφαιρέσει απ το εορτολόγιο σιγά-σιγά πολλά αρχαία ονόµατα. Το έκανε ήδη µε (69). Ο άγιος Επαµεινώνδας, που γιόρταζε στις (15 Απριλίου) απαλήφθηκε. Θα πρέπει να καταφύγει κανείς στα παλιά συναξάρια του Αγίου Ορους , για να βρεί όσα αρχαία ονόµατα λείπουν απτα νεότερα. Ετσι έκανε µια γνωστή µου οικογένεια για τόνοµα Ανδροµάχη. Ξαφνιάστηκα ευχάριστα, όταν έπεσα πάνω στις γιορτές των αρχαίων Θεών. ∆εν ήξερα ως τώρα, πως οι πρόγονοί µας έπαιρναν τα ονόµατά τους. Βρήκα λοιπόν, πως, γιορτάζουν δύο µε τόνοµα ∆ίας. Ο µάρτυρας στις (3/4) κι ο θαυµατουργός στις (19/7). Ο άγιος Ερµής επίσης γιορτάζει δύο φορές. Στις (8/3) και στις (8/4). Ο άγιος Αρης (8/2), ο άγιος Ερωτας (25/6). Στις 25 Ιουνίου 1997, βρέθηκα στο Γιβραλτάρ κι άκουσα της λειτουργία του αγίου Ερωτα. Γιατί εµείς οι Ελληνες να µην καθιερώσουµε ως γιορτή των ερωτευµένων τον δικό µας άγιο. Ο άγιος Ερωτας ήταν επίσκοπος Συρακουσών. Πολλοί Ιταλοί φέρουν αυτό τόνοµα. Ο Απόλλων στις (5/6) και (10/6). Ο Βάκχος στις (7/10) και (5/12). Εχουµε και τις γιορτές της αγίας Θεσσαλονίκης (7/11) και της αγίας Κερκύρας (29/4).

Χαίροµαι, που οι Κύπριοι, οι Πόντιοι, οι Μικρασιάτες και οι Βορειοηπειρώτες κρατούν την παράδοση της αρχαίας ονοµατοθεσίας. Ζώντας οι οµοεθνείς µας, ανάµεσα στους αλλόφυλους και αλλόθρησκους, το θεωρούσαν και το θεωρούν µεγάλη και ξεχωριστή τιµή να ονοµατίζουν τα παιδιά τους µε ωραία, αρχαία ονόµατα. Θέλοντας κιόλας να δηλώσουν την καταγωγή

τους. Μια µέρα µπαίνοντας στο εκκλησάκι της Παναγίας της Ρόµβης στην οδό Ευαγγελιστρίας, βλέπω αριστερά στην κολώνα, µια µεγάλη εικόνα µε (40) άγιες παρθένες, που µαρτύρησαν µε τον παπά και πνευµατικό τους δάσκαλο. Ετσι βρήκα την Αθηνά και τη Θάλεια που έψαχνα και άλλες, όπως: Κλειώ, Πολύµνια, Θεόνη, Κλεονίκη, ∆ωδώνη, Πηνελόπη, Μερόπη, Μυρόπη, Μελποµένη, Τερψιχόρη, Σαπφώ, Καλλιρόη, Ερατώ, Ελπινίκη, ∆ιόνη, Θεανώ, Ερασµία, Κλεοπάτρα, Ακριβή, Χάϊδω, Μόσχω, Τρωάς, Πανδώρα, Καλλιόπη, Αφροδίτη, Αντιγόνη. Ολες γιορτάζουν την πρώτη

Σεπτεµβρίου. Και τα νεότερα έχουν τα περισσότερα ελληνική ρίζα και προέλευση, αλλά γίνεται κατάχρηση της χρησιµοποίησής τους, σα να µην υπάρχουν άλλα. Τυχαίνει οι παππούδες και οι γιαγιάδες να ονοµατίζονται έτσι, µε τέτοια συχνότητα και απαιτούν νακουστούν τα ονόµατά τους. Οι νέοι παγιδεύονται και σπάνια τολµούν ναψηφήσουν µια τέτοια επιθυµία. Οταν διαβάζω κείµενα για τις χώρες της Λατινικής Αµερικής ή ακούγοντας και βλέποντας στην τηλεόραση γεγονότα

απο εκεί και µελετώντας την ποίηση και την πεζογραφία τους, ξαφνιάζοµαι ευχάριστα. ∆ιαπιστώνω την αρχαιολατρεία των λαών αυτών. Πόσα αρχαία ονόµατα δε φέρουν οι Βραζιλιάνοι, Αργεντινοί, Κολοµβιανοί, Μεξικάνοι και άλλοι. Ολοι αυτοί θαυµάζουν και τιµούν τους Ελληνες. Επίσης οι Γεωργιανοί κάνουν το ίδιο. ∆εν θα ξεχάσω την επίσκεψη των συγγραφέων της Γεωργίας στην Ελλάδα. Τους δεξιώθηκε η Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών. Εφεραν τα ονόµατα: Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης, Νιόβη αν θυµάµαι καλά. Οταν τους ρωτήσαµε πως αυτό; µας απάντησαν πως αγαπούν την Ελλάδα και κάθετι ελληνικό και πως η τρίτη επίσηµη γλώσσα του κράτους τους είναι η ελληνική. Θεωρούν µεγάλη τους τιµή, να ονοµατίζουν τα παιδιά τους µε αρχαία ονόµατα. Μερικά αρχαία ονόµατα επαναλαµβάνονται στο συναξάρι. Οπως τα: Αλέξανδρος που γιορτάζει δέκα φορές τον χρόνο, γιατί πολλοί ήταν οι Αλέξανδροι, που µαρτύρησαν στην διάρκεια των τριών αιώνων. Ο άγιος Ζήνων 9 φόρες. Ο άγιος Κάστωρ 5 φορές. Ο Φίλιππος 5. Ο Λέων 7. Ο Ερµογένης 4. Ο Νέστωρ 4. Ο Φιλήµων 7. Ο Απόλλωνας 5. Ο

Μακεδόνιος 3. Ο Σέλευκος 3. Ο Σωκράτης 3. Ο Νικάνδρος 3. ∆εν υποστηρίζω, πως όλα ταρχαία ονόµατα είναι ωραία. Σε καµιά περίπτωση, δε θα ήθελα ένα παιδί µου να το φωνάζω: Ερµαφρόδιτο, Ακίνδυνο, Παράλληλο, Ταυρίων, Καλλιόπιο, Σάτυρο, Θαλλό, Τρόφιµο, Ιλαρία, Ονησίφορο, Ευσταλία, Ευθανασία, Αφροδίσιο, Ονήσιµο και άλλα. Σας πληροφορώ, πως όλα αυτά έχουν άγιο και γιορτάζουν.

Σε ένα πρόσφατο ταξίδι µου στην Κορινθία, βρέθηκα στο Κιάτο. Είχα καιρό και ώσπου να φύγω, έκανα ένα περίπατο. Κατέληξα στην Μητρόπολη, αρχιτεκτονικό έργο των Κυδωνιάτη. Για πρώτη φορά µπήκα, ενώ τόσες φορές είχα περάσει απέξω. Πολύ καλή η αγιογράφησή της. Εχει δύο παρεκκλήσια. Το ένα αφιερωµένο στην αγία Ελικωνίδα και το άλλο στον άγιο Ιάσωνα. Πρέπει να πω, πως συγκινήθηκα. Οι πατριώτες µου τίµησαν τους αγίους αυτούς, γιατί µαρτύρησαν στον τόπο τους. Απτα συναξάρια του Απριλίου και του Ιουλίου, θα παρουσιάσω τη ζωή µερικών αγίων µε αρχαία ονόµατα και τους στίχους, που έχουν γράψει οι υµνογράφοι, όπου επιγραµµατικά υµνείται το µαρτύριο τους και το τέλος .

Στις 3 Απριλίου είναι η µνήµη του αγίου µάρτυρα ∆ία. Μνηµονεύεται µε τους εξής στίχους: << Βαλών κεράµω δυσσεβής ∆ίου κάραν. Ως σκεύος αυτή συντρίβει κεραµέως>

4 Απριλίου γιορτάζεται ο όσιος πατέρας Πλάτωνας. ηγούµενος της µονής του Στουδίου: << Πλάτων αρίστην ευµετεπλάσθην πλάσιν, Χριστώ πλάσαντι συγκραθείς πλάσιν ξένην>

. Στις 5 Απριλίου ο άγιος Ζήνων αλείφτηκε µε πίσσα και ρίχτηκε στη φωτιά. Ενώ τον έγλυφαν οι φλόγες,

χτυπήθηκε µε δόρυ: << Αθλος τριπλούς Ζήνωνι, πίσσα, πυρ, δόρυ. Οιµαι διήν έπασχε ταύτα Τριάδα>.

Η οσία Πλατωνίδα γιορτάζει στις 6 Απριλίου: << Πόλου πλάτη φέρουσι την Πλατωνίδα, ταις αρεταίς, λάµψασα είς τα γης πλάτη>.

Η µνήµη των Αγίων Αποστόλων είναι στις 8 Απριλίου. Αυτοί προέρχονταν απτους µυστικούς µαθητές του Χριστού. Τα ονόµατά τους είναι: Ηρωδίων, Αγαβος, Ρούφος, Ασύγκριτος, Φλέγων και Ερµής. Μενδιαφέρει ο Ερµής, που κήρυξε το Ευαγγέλιο σόλο του τότε γνωστό κόσµο. Ο συναξαριστής γράφει: << απανταχού της οικουµένης>, πολλούς άπιστους οδήγησε στην αληθινή πίστη. Τιµωρήθηκε απτους Ιουδαίους και τους Ελληνες µέχρι θανάτου. Στίχοι: << Ερµή θανόντι τω µαθητή Κυρίου, Ερµώον έµπνουν εκ λόγων αναγλύφω. Ογδοάτη µετέβησαν Απόστολοι αγγελέες τε>. Υµνείται µαζί µε τους άλλους ως εξής κατά τον εσπερινό εκείνης της µέρας: << Ηρωδίωνα, Αγαβον και Ασύγκριτον, Ρούφον τε, και Ερµήν και Φλέγοντα, µακαρίσωµεν, τα της αµπέλου τυγχάνοντα, κατάκαρπα κλήµατα, αποστάζοντα ηµίν, γλυκασµόν τον σωτήριον, τον ευφραίνοντα, τας διψώσας καρδίας των εν πίστει, αληθεί τούτην την µνήµην επιτελούντων την εύσηµον>. Και πάλι ο συναξαριστής σάλλη παράγραφο τους υµνεί: << Ουρανοί χρηµατίσαντες, υψηλοί την διάνοιαν δόξαν αναγγέλετε του Θεού ηµών, του σαρκωθέντος θελήµατι, θεόπται Απόστολοι, οδηγοί των ευσεβών, Εκκλησίας Θεµέλειοι, πύργοι άσειστοι, ευσεβείας λιµένες απορρήτων, µυστηρίων υπηρετείται, φωταγωγοί των ψυχών ηµών>

Ο Αγιος Λεωνίδας ήταν επίσκοπος Αθηνών. Οι στίχοι,

που γράφτηκαν γιαυτόν είναι: << Σκότος συνέσχε τας Αθήνας αθρόου ∆ύταντος αυταίς ηλίου Λεωνίδιου>.

Τώρα, πόσο σκοτάδι είναι η Αθήνα στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισµού είναι ένα µεγάλο ερωτηµατικό. Βέβαια, ο συναξαριστής εννοεί, πως δεν είχεν το φως της αληθινής πίστης, αλλά οι φιλοσοφικές της σχολές υπήρχαν και συνέχιζαν να φωτίζουν µε το ωραίο, ελληνικό πνεύµα. Και ο Απόστολος Παύλος το διαπιστώνει και οι Αγιοι: Γρηγόριος ο Θεολόγος και Βασίλειος ο µέγας το επικυρώνουν µε τον ερχοµό τους στην πόλη των Αθηνών, για να φοιτήσουν σαυτές τις σχολές.

Στις 16 Απριλίου γιορτάζουν ο Αγιος Λεωνίδας και η Αγία Καλλίς: << Κάλποις θαλάσσης εκδοθείς Λεωνίδης, φθάνει Κολυµβών Αβραάµ κόλπων άχρι. Βυθός Θαλάσσης λαµβάνει την Καλλίδα, κάλλους ερώσαν ψυχεραστού Κυρίου>. Εκκλησία της Αγίας υπάρχει στην Σκιάθο.

19 Απριλίου θανατώνονται µε λόγχη οι άγιοι Σωκράτης και ∆ιονύσιος. Στίχοι: << Ενυξε λόγχη νεκρόν Υψίστου πάλαι. Νύττει δε και νύν µάρτυρας ζώντας δύο>

22 Απριλίου βρίσκει το θάνατο στην φωτιά ο άγιος Νέαρχος: << Του προς σε Σώτερ, εµπόρου θείου πόθου, Νέαρχος είπεν, ουδέ πυρ µε χωρίσει>>.

29 Απριλίου γιορτάζεται η µνήµη του Αγίου Ιάσωνος. Ηταν απτην Ταρσό. Εγινε µαθητής του Αποστόλου

Παύλου. Αρχισε τη διδασκαλία απτη πόλη του. Αργότερα χειροτονήθηκε παπάς και ακούστηκε τόνοµά του, για τον καλό τρόπο της διακυβέρνησης της εκκλησίας του.

Τρείς Ιουλίου είναι η µνήµη του αγίου µάρτυρα Υάκινθου. Η µνήµη του αγίου Υακίνθου απ την Αµάστριδα είναι στις 18 Ιουλίου: << Ως οσφράδιο υακίνθιον, Λόγε, δέξαι τον Υάκινθο αυτοίς καλάµοις>>.

Κι ένας ακόµη ∆ίας στο συναξάρι. Οσιος και θαυµατουργός. Εζησε στο Βυζάντιο. Απο µικρός γοητευµένος, ακολούθησε το Χριστό. Απέκτησε πολλά χαρίσµατα. Είχε τη δύναµη να διώχνει τα δαιµόνια. Εκτισε µοναστήρι και η φήµη του απλώθηκε µακριά. Στις 19 Ιουλίου γιορτάζεται η µνήµη του. Ο υµνογράφος του αφιερώνει ωραίους ύµνους, που ακούγονται κατά την τέλεση του εσπερινού: << Γεύη τελευτής και συ, παµµάκαρ, ∆ίε, ένδοξε κλήσιν, αλλά και πράξιν πλέον>>. << Οµβροτόκος ως νεφέλη την Βυζαντίδι, επιφανείς κατήρδευσας, ταύτην ταις αρδείαις, της διδασκαλίας σου, ψυχών φροντιστήριον, ∆ίε ανεγείρας λαµπρόστατον>>. << Υψώσας, προς θεόν της καρδίας τον έρωτα, και ταπεινώσας πάθη, και οφρύν δαιµόνων κατέβαλες, Θεοφόρε Μοναστών, αδιάθειστον έρεισµα>>. Ο υµνογράφος τον αποκαλεί επίσης : << µοναστών εγκαλώπισµα>>, << πατέρων καύχηµα>>. Ιστορούν, πως όχι µόνον τα δαιµόνια τον έτρεµαν, αλλά µπορούσε να κάνει απτη πέτρα να ξεπηδήσει νερό και ναναστήσει νεκρό. Αυτού του αγίου τόνοµα, θαρνιόταν ο ιερέας, να το επικυρώσει την ώρα της βάπτισης, επειδή το είχε ένας αρχαίος Θεός. Οµως καθαγιάστηκε απτον όσιο που το έφερε. Αλλωστε ο

∆ίας για τους αρχαίους ήταν ο ένας και παντοδύναµος Θεός και οι άλλοι Θεοί ήταν οι εκδηλώσεις αυτού.

Η Αγία Ολυµπιάδα, η διακόνισσα, γιορτάζει στις 25 Ιουλίου. << Ολυµπίας λίπουσα πατρίδα φίλην, προς την άνω χαίρουσα βαίνει πατρίδα>>.

Οι µάρτυρες Ερµιππος, Ερµόλαος και Ερµοκράτης, µνηµονεύονται στις 26 Ιουλίου. Ηταν ιερείς στην εκκλησία της Νικοµήδειας. Μαρτύρησαν επί Μαξιµιανού. Με παρρησία οµολόγησαν την πίστη τους. Τέλεωσαν µε αποκεφαλισµό: << Ερµιππος, Ερµόλαος ήδ Ερµοκράτης, Ερµήν σέβοντας ήσχυναν παρρησία Ερµόλεως έκτητε και είκαδε χειροτοµήθη>>.

28 Ιουλίου η αγία ∆ροσίς σε καµίνι χρυσού τελειώνει: Στίχοι: << Χρυσού ∆ροσίς βληθείσα χωνευτηρίω, ουχ ευρέβη κίβδηλος ή µικτή ρύπως>>.

Τα συναξάρια των δύο µηνών Απριλίου και Ιουλίου, που κατέγραψα εδώ, µας φανερώνουν, πως δεν γίνεται ναγνοήσουµε την ύπαρξη αγίων µε αρχαία ονόµατα και δεν είναι δυνατόν να ταπορρίπτουµε ως κάτι το απαράδεκτο ή διαβολικό. Υποσηµείωση: Η πρώτη απαγορευτική εγκύκλιος της εκκλησίας, για τ' αρχαία ονόµατα εκδόθηκε στις 4-11-1874 και ανανεώθηκε το Μάρτιο το 1934. Τώρα οι µητροπολίτες επιτρέπουν στους πιστούς µε την εγκύκλιο 2627 Μαϊου 1997, να δίνουµε στα παιδιά µας ιστορικά ονόµατα. Σε καµιά περίπτωση όµως να ονοµατίζονται Νέρων, ∆ιοκλητιανός, Λενιν ή Στάλιν ή να φέρουν τόνοµα πολιτικών, αστέρων του θεάτρου, του κινηµατογράφου ή του αθλητισµού. κείµενο:ΣΟΥΛΑ ΡΟ∆ΟΠΟΥΛΟΥ - Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας

The Forty Holy Martyrs of Sebaste At the Wedding Service, the presbyter (priest) prays these words: REMEMBER THEM, O LORD, AS YOU REMEMBERED YOUR FORTY HOLY MARTYRS, SENDING THEM CROWNS FROM HEAVEN. Just who were these forty martyrs, and what is their connection with the Sacrament of Matrimony?

The story of these mysterious martyrs unfolds in the city of Sebaste during the reign of Emperor Licinius in 320 A.D. A garrison of Roman soldiers-- 40 in number -- were stationed in this remote Armenian town. While they were bold, courageous soldiers, they were also devout Christians. Upon hearing of this in Rome, the infuriated Emperor issued an edict, stating that those throughout the Empire who would not worship pagan gods would be tortured and put to death. An additional contingent of soldiers was sent to Sebaste to see exactly where the loyalties of these 40 Christians actually stood.

We are told that to a man, all forty soldiers refused to reject Christ. A cruel death was planned for them. It was bitterly cold in Sebaste at this time of the year, and they were forced to remove their clothes and stand along the shores of a frozen lake, looking across the waters at the glowing fires of the pagans -- where they could go if they would renounce the Lord. Still they refused! As death approached, a band of angels came down from heaven and placed crowns on the heads of these dying saints. It is said that one of the Roman guards was so moved by this glorious sight that he removed his own garments and rushed to die himself at the side of these Christian warriors.

The prayer mentioning the Forty Holy Martyrs of Sebaste is placed in the Wedding Service to remind the bride and groom that crowns await them in Heaven also if they remain as faithful to Christ as these saints of long ago.

Reprinted from The Orthodox Weekly Bulletin

Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος

Προλεγόµενα

(Εκδόσεις ΕΡΜΗΣ, Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη)

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Κ.Θ.∆ηµαράς

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΡΩΜΑΙΟΙ

Α΄ Οι Ελληνες και οι Ρωµαίοι ήσαν συγγενέστατοι προς αλλήλους κατά τε την καταγωγή και την γλώσσα, συγγενέστεροι όλων των λοιπών Αρίων, ώκησαν χώρας γείτονας, εν µέρει µάλιστα την αυτή χώραν, αφού η κάτω Ιταλία εκαλείτο ποτε Μεγάλη Ελλάς. Και όµως εδηµιούργησαν δύο διαφόρους κόσµους, ιδίως αι πολιτικαί αυτών περιπέτειαι απέβησαν εκ διαµέτρου αντίθετοι.

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΕΘΝΟΣ

Β΄ Το αρχαίον ελληνικόν έθνος, µη δυνηθέν να συνταχθή υπό µίαν πολιτείαν, µηδέ να παρατείνη τον αυτοτελή βίον των κατά µέρος πόλεων, δεν ηφανίσθη διά τούτο από προσώπου της ιστορίας. Μετά τον πρόωρον θάνατον των ιδίων αυτού πολιτικών γόνων, υιοθέτησεν αλληλοδιαδόχως το έργον του µεγάλου Αλεξάνδρου, το έργον του χριστιανισµού, το έργον του µεγάλου Κωνσταντίνου, και, µεταπλασσόµενον µεν εκάστοτε κατά τας ανάγκας και τας περιστάσεις πάσης νέας αυτού ιστορικής εντολής, διασώζον δε πάντοτε κατά το µάλλον και ήττον το δαιµόνιον αυτού πνεύµα,

επρωταγωνίστησεν επί µακρόν έτι εν τω κόσµω τούτο.

ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Εις τας µοναρχίας τας δηµιουργηθείσας µετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου, ο στρατός συνέκειτο που µεν καθ΄ολοκληρίαν, που δε κατά το ήµισυ τουλάχιστον εξ Ελλήνων, η δε κυβέρνησις, η διοίκησις και τα δικαστήρια ελειτούργουν διά της ελληνικής γλώσσης. Τα κατά τους Ελληνας ηγεµόνας είναι υποθέτοµεν γνωστά τοις πάσιν, αφού και εν τη Ιερά Γραφή ακούοµεν τους Μακκαβαίους θρηνούντας διότι ¨η βασιλεία των Ελλήνων ευθέως προς τον ελληνισµόν µετέστησε τους Ιουδαίους, και ην ακµή τις του ελληνισµού παρ΄αυτοίς¨.

Αλλ΄ίνα ρίψωµεν εκ της παρούσης εισαγωγικής σκοπιάς εν µόνον βλέµµα

εις τα κράτη της Μικράς Ασίας, ων οι ηγεµόνες ήσαν ιθαγενείς, µήπως όλοι οι στρατηγοί του Μιθριδάτου ΣΤ΄ δεν ήσαν Ελληνες, Αρχέλαος, Μητροφάνης, ∆ορύλαιος, ∆ροµιχαίτης; µήπως των απογόνων Ζιποίτου της Βιθυνίας τοσούτον δεν ελησµονήθη η βάρβαρος καταγωγή, ώστε ελέγοντο όντες ¨εκ του γένους των Μακεδόνων;¨ ή µήπως ο ∆ιόδωρος ο Σικιελιώτης, οµιλών περί του Αριαράθου Ε΄ της Καπαδοκίας, δεν βεβαιοί ότι ¨η παρά τοις Ελλησι πάλαι αγνοουµένη αύτη χώρα, τότε τοις πεπαιδευµένοις εµβιωτήριον υπήρχεν;¨

Οι δηµιουργήσαντες λοιπόν πάντα ταύτα τα θαυµάσια δεν ήσαν ¨ικανοί τινές τον αριθµόν άποικοι¨, αλλά τοσούτοι ώστε, διά του ιδίου φυσικού πολλαπλασιασµού και της ηθικής προς εαυτούς αφοµοιώσεως των ιθαγενών, κατέστησαν όλως ελληνικάς επί χίλια µεν περίπου έτη την Αίγυπτον, την Συρίαν και την Μεσοποταµίαν, επί χίλια δε και τετρακόσια όλην την Μικράν Ασίαν.

Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Τοιάυτα εµεγαλούργησεν ο χριστιανικός ελληνισµός. Και όµως οι ιστορικοί οι αξιώσαντες να συναρµόσωσι την καθ΄ηµάς Ελλάδα µετά της αρχαίας, απεσιώπησαν τα κατ΄αυτόν, όπως είχον αποσιωπήσει τα κατά τον µακεδονικόν ελληνισµόν. Από δε της εν Χαιρωνεία µάχης µέχρι της κτίσεως Κωνσταντινουπόλεως εν διαστήµατι ετών επτακοσίων περίπου, περιωρίσθησαν εις το να εξονυχίζωσι τα µικροσκοπικά γεγονότα όσα συµβαίνοντα εν τη ενταύθα Ελλάδι εις τοσαύτην περιήγαγον αυτήν αθλιότητα ώστε περί µεν τα µέσα της δευτέρας πρό Χριστού εκατονταετηρίδος, οι κάτοικοι αυτής κατήντησαν να υπολαµβάνωσιν ως ευτύχηµα την Ρωµαϊκή κυριαρχία, έχοντες δια στόµατος κατά Πολύβιον, την παροιµίαν ¨ει µη ταχέως απωλόµεθα ουκ αν εσώθηµεν¨,

Γ΄ - ∆΄

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑ∆ΟΣ

Οι ιστορικοί της Ελλάδος, οι αφέντες κατά µέρος τον µακεδονικόν και τον χριστιανικόν ελληνισµόν και πρώτιστον υποκείµενον του λόγου αυτών λαβόντες επί χρόνον µακρόν τας περιπετείας της µητροπόλεως του ελληνικού έθνους, επεχείρησαν έπειτα να συναρµόσωσι δια µιας τας περιπετείας ταύτας µετά της µοναρχίας ην ο µέγας Κωνσταντίνος ίδρυσε παρά τας όχθας του Βοσπόρου. Αλλ΄έκαστος απετέλεσε την συναµοργήν

ταύτην κατ΄ίδιον τρόπον.

Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η χριστιανική εκκλησία, η δηµιουργηθείσα εν΄ Ασία υπό του ανατολικού ελληνισµού, έδει να ασφαλισθή από πολλών κινδύνων, εσωτερικών και εξωτερικών, επί τούτω δε ο µέγας Κωνσταντίνος περιέβαλεν αυτήν διά της αυτοκρατορικής αυτού πορφύρας, και αύτη είναι η πρώτη και µεγίστη ιστορική εντολή ην εξεπλήρωσεν ο µεσαιωνικός ελληνισµός. Εαν οι αιρέσεις δεν κατεβάλλοντο, η χριστιανική πίστις ήθελε διαλυθή εις τα εξ ων συνετέθη.

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ

Αλλ΄έλθωµεν εις έτερον επιφανές γεγονός της του Ιουστινιανού βασιλείας. Ο ναός ο καθιερωθείς εις την του Θεού Σοφίαν και ανοικοδοµηθείς επί Ιουστινιανού υπό Ανθεµίου του Τραλλιανού και Ισιδώρου του Μιλησίου, είναι βεβαίως δια την ιδεώδη αυτού προσωνυµίαν και εξεργασίαν, το κάλιστον των ευκτηρίων όσα ήγειρε ποτε ο χριστιανισµός, είναι ο ετεροθαλής του Παρθενώνος αδελφός, διότι τί άλλο ήτο ο Παρθενών εκείνος ή το εθνικόν της θείας Σοφίας ιερόν;

ΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

Οι χαιρετισµοί εις την υψίστην θεόν ενός των µεταγενεστέρων Ορφικών έχουσι πρόδηλον την οικειότητα προς τον ακάθιστον εκείνον Υµνον, ον µέχρι της σήµερον άπας ο ελληνισµός δεν παύει αναπέµπων από Κωνσταντινουπόλεως µέχρις Αθηνών, και από Θεσσαλονίκης µέχρι Κρήτης και Μικράς Ασίας, προς την πάναγνον µητέρα του Σωτήρος, επί τη µνήµη της λυτρώσεως των προπατόρων από Αβάρων και Αράβων. Χαίρε, αναφωνεί προς τοις άλλοις ο Ορφικός ποιητής,

Χαίρε δε και κλίµαξ ποτί ουρανόν αστερόεντα

ευθυδρόµους κατάγεις, ευθυδρόµους δ΄ανάγεις.

Χαίρε δ΄αγαλλοµένη µεν εν Ελλάδι και Σαλαµίνι, κ.λ.π.

Χαίρε, ανακράζει και ο χριστιανός ποιητής,

Χαίρε κλίµαξ επουράνιε δι΄ης κατέβη ο Θεός

Χαίρε γέφυρα µετάγουσα τους εκ γης προς Ουρανόν

Χαίρε των Αθηναίων τας πλοκάς διασπώσα..,

ΕΛΛΑΣ ΚΑΤΑ ΘΕΟΝ ΝΟΣΕΙ ΤΙΝΑ

Και όµως ίνα µη υπάρξη µωρία ην δεν επράξαµεν κατά τον τελευταίον πεντηκονταετή ηµών βίον, οµιλούµεν περί των µεσαιωνικών εκείνων πατέρων ηµών ως περί ξένων και δεν αναγνωρίζοµεν ως γνησίους προγόνους ειµή τους Λεωνίδας και τους Θεµιστοκλείς. ∆εν αρκεί ότι θέλοµεν να κυβερνήσωµεν την Ανατολή, αυτοί ηµείς µηδαµώς θέλοντες να κυβερνηθώµεν, αλλά αξιούντες να άρξωµεν χωρών ευρυτάτων, περιορίζοµεν τα ιστορικά ηµών δίκαια εντός του Ολύµπου και του Αµβρακικού κόλπου. Ταύτα δε πάντα ενώ οι Σέρβοι και οι Βούλγαροι ου µόνον σπουδαιότερον ωποσδήποτε ηµών κυβερνώνται, αλλά τας ιστορικάς αυτών αξιώσεις επιµελώς περιθάλπουσι και προάγουσι. Τούτο εστί το υπό του Ευρυπίδους λεγόµενον,

Ελλάς κατά θεόν νοσεί τινά.

ΤΑ ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΩΤΕΡΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ

ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ

Εις τους κατά τους µεσαιωνικούς προπάτορας ηµών, είπον, αποδίδεται συχνάκις το όνοµα των Βυζαντινών, αυτοί όµως ούτοι ουδέποτε ωνόµασαν εαυτούς Βυζαντινούς. Αληθεύει τωόντι, ότι εν τη 5η εκατονταετηρίδι, κτά Γουίδων και Φώτιον, ο µεν Πρίσκος έγραψεν ¨Ιστορία Βυζαντινήν¨, ο δε Μάλχος ¨Βυζαντιακά¨, αλλ΄εκ των τοιούτων επιγραφών των προκειµένων ιστοριών συνάγεται, ότι εν αυτοίς εγένετο λόγος περί της πόλεως του Βυζαντίου µάλλον παρά περί όλου του βυζαντινού κράτους.

Ωποσδήποτε βέβαιον είναι, ότι Βυζαντινούς εκάλεσαν ηµάς πρώτοι και µόνοι οι ∆υτικοί. Πρέπει άραγε να παραδεχθώµεν και ηµείς την προσηγορίαν ταύτην; Εν πρώτοις παρά τοις ∆υτικοίς συνδέεται αύτη συνήθως µετά περιφρονητικών και χλευαστικών εκδοχών, δι΄ων δεν ηξεύροµεν διατί τινάς των ηµετέρων προθυµούνται ν΄αµφιεσθώσιν, ερίζοντες µάλιστα προς αλλήλους, περί του πως πρέπει να τονίζηται και να ορθρογραφήται η λέξις. Εάν η έρις αύτη εξακολουθήσει, φοβούµεθα µήπως πονηρός τις Εσπέριος βεβαιώση, ότι και εν ταις σηµεριναίς Αθήναις υπάρχουσι Βυζαντινοί, ή Βυζαντίνοι, ή Βυζαντηνοί, όπως θέλετε.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΕΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΕΘΝΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ

Σελ. 80

ΑΛΗΘΩΣ ΕΙΠΕΙΝ

Εκ των ποικίλων φυλών αίτινες απήρτιζον το ανατολικόν κράτος, η ελληνική συνεδέετο δια δεσµών ηθικών ισχυροτέρων πάσης άλλης προς στην Κωνσταντινουπόλει βασιλείαν. Η µεν βασιελεία δεν εκτήσατο το µέγα αυτής αξίωµα εν τη παγκοσµίω ιστορία ειµή χάρις εις την ελληνικήν γλώσσαν και ευφυϊαν.., Αληθώς ειπείν, το κράτος δεν ηδύνατο να υπάρξει ειµή διά της ελληνικής φυλής, ήτις µόνη είχε συµφέρον εις την υποστήριξη αυτού, άτε δι΄αυτού κυριαρχούσα από της µιάς άκρας της ανατολής µέχρι της άλλης, ενώ οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι και οι άλλοι Σλαύοι, εζήτουν αδιακόπως να συγκροτήσωσιν ιδίας ηγεµονίας, τινές δε και να ενθρονισθώσιν εν ταυτή τη Κωνσταντινουπόλει.

Σελ. 81

ΑΠΟ ΤΗΣ ΟΓ∆ΟΗΣ ΕΚΑΤΟΕΝΤΑΕΤΗΡΙ∆ΟΣ

Από της ογδόης και ενάτης εκατοενταετηρίδος, η δηµοσία παίδευσις µεταρρυθµισθείσα απέβαλε τον προηγούµενον απλώς εκκλησιαστικόν χαρακτήρα. Εν τη ανωτέρα σχολή της Μαγναύρας εδιδάχθη πάσα η θύραθεν επιστήµη και φιλοσοφία. Η κυβέρνησις εζήτησε να καταστήση Ελληνας διά της γλώσσης και της ανατροφής τους τε Βουλγάρους και τους µέχρι των εσχατιών της Πελοποννήσου προελάσαντες Σλαύους. Οι ευπατρίδαι των αλλοφύλων εξεπαιδεύοντο εις τα σχολεία και εις τα ανάκτορα της Κωνσταντινουπόλεως, αι πόλεις αυτών ελάµβανον παρά της αυτοκρατορικής κυβερνήσεως ονόµατα ελληνικά, το θρήσκευµα το πρότερον αναδειχθέν το σούτον πολέµιον των Ελλήνων, µετεχειρίζετο ήδη την γλώσσα αυτών ίνα µεταπλάση εις Ελληνας ετέρους πολεµίους. Οι βασιλείς εφιλοτιµούντο να επιδεικνύωσι την ευλάβειαν αυτών προς την πόλιν των πόλεων της αρχαίας Ελλάδος. Ο Βασίλειος Β΄, µετά το πέρας του κατά Βουλγάρων πολέµου, αντί να επιστρέψει κατ΄ευθείαν εις Κωνσταντινούπολιν, εξετράπη επί µακρόν της οδού, ίνα ανέλθη πρότερον εις την ακρόπολιν των Αθηνών και ακούση εν τω Παρθενώνι την επί τοις κατορθώµασι δοξολογίαν και προσφέρει τη Θεοτόκω τα της νίκης ευχαριστήρια δια πολυτελών αναθηµάτων.

ΕΛΛΗΝΙΖΟΝΤΕΣ ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΠΙΣΗΜΑ ΟΝΟΜΑΤΑ

Εκ παραλλήλου µε τα πράγµατα ήρχισαν αναγκαίως και τα ονόµατα αποδυόµενα βαθµηδόν την αλλόκοτον µεταµφίεσην ήτις είχεν επιβληθεί εις αυτά. Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος, όστις δεν ετόλµα έτι να ονοµάσει Ελληνας τους κατοίκους της Πελοποννήσου και της Μικράς Ασίας, οµολογεί εν τούτοις ότι από Ηρακλείου οι βασιλείς, αποβαλόντες

την ρωµαϊκήν γλώτταν, διετέλουν ¨ελληνίζοντες¨ περί πάντα τα επίσηµα ονόµατα. Και αν όχι αυτός, η επί των χρόνων αυτού τουλάχιστον συνταχθείσα ¨Βασίλειος Τάξις¨ οµιλεί περί ¨µουσικής ελληνικής¨ και ¨παιδείας ελληνικής¨ κατ΄ αντίθεσιν ουχί προς την χριστιανικήν παιδείαν και µουσικήν, αλλά προς την βάρβαρον και σόλοικον.

σελ. 82

ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΙΣΟΚΑΛΟΙ

Εν τη δεκάτη πέµπτη εκατοενταετηρίδι ο ∆ούκας ταλαντεύεται έτι µεταξύ Ρωµαίων, Γραικών και Ελλήνων, µεταχειριζόµενος νυν µεν το πρώτον, νυν µεν δε το δεύτερον, νυν δε το τρίτον των ονοµάτων τούτων. Ιδίως όµως εις τον λαόν (περί ου, ως δυτικός το θρήσκευµα, οµιλεί ουχί µετά πολλής συµπαθείας) αποδίδει την των Ελλήνων προσηγορίαν, ¨ο λαός, λέγει, ο απηνής και µισόκαλος, η ρίζα της υπερηφανείας, ο κλάδος της κενοδοξίας, το άνθος της υψηλοφροσύνης, η τρυγία του γένους των Ελλήνων¨. Αλλ΄ ο σύγχρονος αυτού Αθηναίος ιστορικός Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, όλως παραλιπών το των Ρωµαίων όνοµα, συνεχώς και διαρήδην καλεί ¨Ελληνας¨ τους υπηκόους του κράτους, και ¨βασιλείς Ελλήνων¨ τους εν Κωνσταντινουπόλει βασιλείς.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ

Τη δε εικοστή ογδόη Μαϊου 1453, κατά την παραµονήν της υπό των Οσµανιδών αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, συγκαλέσας τους εν τέλει, προέτρεψεν αυτούς αγωνισθώσιν επαξίως µεν της καταγωγής ως ¨απόγονοι Ελλήνων και Ρωµαίων¨, επαξίως δε και του άθλου υπέρ ου ετελείτο ο αγών, της πόλεως εκείνης ην εκάλεσε ¨βοηθόν και σκέπην της πατρίδος, ελπίδα και χαράν πάντων των Ελλήνων¨. Ο κατά την 16 εκατοεντηρίδα ακµάσας αυτόθι Noel Beda, απεκάλει έτι ¨γλώσσαν των αιρέσεων¨ την ελληνικήν.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ

Η σηµερινή άποψη για τον αρχαίο χριστιανισµό διαµορφώθηκε από την ιστορία του εκκλησιαστικού συγγραφέα επισκόπου Καισαρείας Ευσεβίου που γράφτηκε τον καιρο του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Ευσέβιος βασίστηκε κυρίως στα ευαγγέλια και την Ιουδαική ιστορία του Φλάβιου Ιώσηπου που γράφτηκε το 90 µ.Χ. Έτσι η σηµερινή άποψη για τον Χριστιανισµό προέρχεται απο την έρευνα που έγινε 300 χρόνια µετά Χριστού.

Ο ΦΑΡΙΣΑΙΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΦΛΑΒΙΟΣ ΙΩΣΗΠΟΣ

Ο ΦΛΑΒΙΟΣ ΙΩΣΗΠΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΑΠΙΩΝΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΚΑΛΟΥΜΕΝΟΥ ΜΟΧΘΟΥ

Ο ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΕΥΣΕΒΙΟΣ

TO ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΑ ΣΤΟΝ ΠΤΟΛΕΜΑΙΟ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ

(Αγγλική µεταφραση του ελληνικού κειµένου)

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ∆ΡΑΣΗΣ ΤΟΥ

ΙΗΣΟΥ Η ΙΟΥ∆ΑΙΑ ΚΑΙ Η ΓΑΛΙΛΑΙΑ ΤΟΝ 1ο ΑΙΩΝΑ µ.

Χ.

Νίκος Παύλου Θεολόγος - Καθηγητής ∆. Ε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΦΛΑΒΙΟ ΙΩΣΗΠΟ Ο ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος

Την ιστορία του βασιλικού γένους των Ασαµωναίων µας την έχει παραδώσει ο Ιουδαίος ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος. Τα βιβλία του Ιώσηπου είναι τα µοναδικά που µας έχουν αποµείνει, καθώς οι ιστορίες της Ιουδαίας από Έλληνες συγγραφείς έχει χαθεί.

Ο Ιώσηπος στην βιογραφία του αναφέρει µε υπερηφάνεια ότι η οικογένεια του κατάγεται από τον Ιωνάθη, τον πρώτο Ασαµωναίο αρχιερέα, την κόρη του οποίου παντρεύτηκε ένας πρόγονος του, ο Σίµων ο Ψελλός. Ο Σίµων δε, εγέννησε τον Ματθία τον Κυρτό. Ο Ματθίας δε, εγέννησε το ένατο έτος της βασίλισσας Αλεξάνδρας (67 π.Χ.), τον Ιώσηπο. Ο Ιώσηπος δε, εγέννησε το δέκατο έτος της βασιλείας του Αρχελάου τον Ματθία, τον πατέρα του ιστορικού µας. Ο πατέρας του Φλάβιου Ιώσηπου γεννήθηκε το 6 µ.Χ., την χρονιά που, σύµφωνα µε το ευαγγέλιο του Λουκά, γεννήθηκε ο Σωτήρας Χριστός. Ο ίδιος ο Ιώσηπος γεννήθηκε το πρώτο έτος της βασιλείας του Καλιγούλα, γύρω στο 37 µ.Χ.

Ο Φλάβιος Ιώσηπος έγραψε δύο βιβλία για τον λαό του. Λίγο µετά το 70 µ.Χ. τελείωσε τον Ιουδαϊκό πόλεµο στα αραµαϊκά, και είκοσι χρόνια αργότερα την Ιουδαϊκή αρχαιολογία, όταν µεταφράστηκαν όλα τα βιβλία του ελληνικά.

Τα βιβλία Ιωσήπου κυκλοφόρησαν τον δεύτερο αιώνα διορθωµένα σύµφωνα µε τις χριστιανικές ιδέες, γράφει ο Ερνέστος Ρενάν στο βιβλίο του για τον Ιησού, προσθέτοντας: "Εν πάση περιπτώσει, εκείνο που αποτελεί µεγάλο ενδιαφέρον των βιβλίων του Ιωσήπου για το αντικείµενο που µας απασχολεί, είναι το ζωηρό φως που χύνουν πάνω στα γεγονότα της εποχή του. Χάρη στον Ιουδαίο ιστορικό, ο Ηρώδης, η Ηρωδιάς, ο Αντύπας, ο Φίλιππος, ο Άννας, ο Καϊάφας, ο Πιλάτος είναι πρόσωπα χειροπιαστά για µας, µπορούµε να πούµε, και που τα βλέπουµε να ζουν µπροστά µας µε µια χτυπητή πραγµατικότητα". Μια χτυπητή πραγµατικότητα η οποία απουσιάζει από τις διηγήσεις των ευαγγελίων.

Ο Ιώσηπος στην Αρχαιολογία γράφει την ιστορία των Ιουδαίων από τον Αδάµ µέχρι τον βασιλιά Αγρίππα Β΄, περίπου το 90 µ.Χ.. Ο βασιλιάς Αγρίππας Β΄ ήταν

δισέγγονος της βασίλισσας Μαρίας και του Μεγάλου Ηρώδη. Στον Ιουδαϊκό πόλεµο αναφέρεται όλη η ιστορία των Ασαµωναίων βασιλιάδων από τον δεύτερο αιώνα προ Χριστού και τα περιστατικά του πολέµου µεταξύ των Ιουδαίων και των Ρωµαίων, ο οποίος ξεκίνησε κατά την διάρκεια της εξουσίας του Νέρωνα, το 66 µ.Χ. Η καταστροφή της Ιερουσαλήµ από τον γιο του Βεσπασιανού, τον µετέπειτα αυτοκράτορα Τίτο, είναι το θλιβερό τέλος της ιστορίας του Ιώσηπου. Όλες οι προφητείες περί της κυριαρχίας των παιδιών του Αβραάµ πάνω στην γη κατέληξαν στην καταστροφή και την ισοπέδωση της Ιερουσαλήµ. Όπως είχε προφητεύσει ο Σωτήρας Χριστός, στα ποταπά κτήρια της Ιερουσαλήµ, δεν έµεινε πέτρα πάνω στην πέτρα. Ο Φλάβιος Ιώσηπος γράφει την ιστορία του ακολουθώντας την ελληνική µετάφραση της παλαιάς διαθήκης.

Τα τελευταία βιβλία της ελληνικής βίβλου, καταγράφουν τα γεγονότα της επανάστασης των Μακκαβαίων και την τελική ελευθέρωση της Ιουδαίας από τους Μακεδόνες βασιλιάδες. Σύµφωνα µε τον Ιώσηπο και όλους τους ιστορικούς, οι οποίοι ερεύνησαν την ζωή του Χριστού, οι Μακκαβαίοι και οι Ασαµωναίοι έχουν κοινή καταγωγή, εφόσον ο πρώτος Ασαµωναίος αρχιερέας Ιωνάθης ήταν αδερφός του Ιούδα του Μακκαβαίου. Έτσι λοιπόν η Παλαιά ∆ιαθήκη της Ελληνικής Ορθοδόξου εκκλησίας αναφέρεται στους προγόνους των Ασαµωναίων, τους προγόνους δηλαδή της Βασίλισσας Μαρίας αλλά και του ιστορικού µας, του Φλάβιου Ιώσηπου.

Μετά από την επανάσταση των Μακκαβαίων και την δηµιουργία του νέου αυτόνοµου Ιουδαϊκού βασιλείου, κυβέρνησαν οι ελληνιστές Ασαµωναίοι, για τους οποίους η βίβλος δεν κάνει ούτε µία αναφορά. Ο Ιώσηπος όµως που γράφει Ιουδαϊκή αρχαιολογία θεωρεί ότι το θέµα του είναι ακριβώς η βασιλική οικογένεια των Ασαµωναίων. Συνεχίζει λοιπόν την ιστορία του, διηγούµενος πως οι Μακκαβαίοι επαναστάτες εξελίχτηκαν σε βασιλιάδες και κυβέρνησαν πάνω από εκατό χρόνια το Ιουδαϊκό βασίλειο. Τα γεγονότα που η βίβλος αγνοεί, αλλά µας τα παραδίδει ο Ιώσηπος, καλύπτουν το χρονικό διάστηµα από την άνοδο του Ασαµωναίου βασιλέα, του Ιούδα Αριστοβούλου (103 π.Χ.), µέχρι και τον Ιδουµαίο Ηρώδη, ο οποίος έκλεψε τον θρόνο των προγόνων της Βασίλισσας Μαρίας, µε την βοήθεια των Ρωµαίων, το 36 π.Χ..

Από την βασιλεία του Ηρώδη όµως ξεκινάει η Νέα ∆ιαθήκη, περιγράφοντας την γέννηση και την καταδίωξη του βασιλιά της Ιουδαίας, του Σωτήρα Χριστού. Οι Πράξεις των αποστόλων περιγράφουν ακόµη τα γεγονότα όταν ήταν βασιλιάς ο Αγρίππας Α΄, ο εγγονός της βασίλισσας Μαρίας και ο Αγρίππας Β΄, ο δισέγγονος της βασίλισσας Μαρίας.

Η Καινή διαθήκη αναφέρει βέβαια την Βασίλισσα Μαρία αλλά δεν µας λέει τίποτα για την καταγωγή της, εφόσον δεν αναφέρει κανένα νόµιµο βασιλιά Ασαµωναίο, αν και αναφέρεται στους Μακκαβαίους και τους Ηρωδιανούς. Οι Χριστιανοί ιστορικοί και θεολόγοι παραβλέπουν την αληθινή ιστορία της Ιουδαίας αναγνωρίζοντας ως Ιουδαίους βασιλιάδες µόνο τον ∆αυίδ και τον Σολοµώντα, αγνοώντας τους Ασαµωναίους βασιλιάδες και το γένος του Αλεξάνδρου της Μαρίας.

Ο Ιώσηπος έγραψε τον Ιουδαϊκό πόλεµο σαράντα µόλις χρόνια µετά τον Πιλάτο. Έγραψε ακόµη την Ιουδαϊκή αρχαιολογία περίπου το 90 µ.Χ., την εποχή που ο

Θεολόγος Ιωάννης λέγεται ότι συνέγραψε το τέταρτο ευαγγέλιο. Τα κείµενα του Ιώσηπου είναι τα αρχαιότερα και τα µοναδικά τα οποία µας προσφέρουν πληροφορίες για τους Ασαµωναίους, αλλά συγχρόνως και τα µοναδικά ιστορικά κείµενα που αναφέρονται στον Χριστό και τους Χριστιανούς.

Πολλοί αρχαίοι Έλληνες ιστορικοί έγραψαν για την ζωή του Μεγάλου Ηρώδη και για όσα συνέβησαν κατά την διάρκεια της βασιλείας του. Τίποτα όµως δεν έχει διασωθεί µέχρι σήµερα. Ο Ιώσηπος έγραψε την ιστορία για τον Ιουδαϊκό πόλεµο, γιατί όπως ισχυρίζεται, οι Έλληνες ιστορικοί δεν έγραφαν την καθαρή αλήθεια. Ο ίδιος ήταν Ιουδαίος και έλαβε µέρος µάλιστα στον Ιουδαϊκό πόλεµο οργανώνοντας ένα Ιουδαϊκό στρατό στην Γαλιλαία.

Φλάβιος Ιώσηπος

Ο Προδότης των Ελληνιστών Ιουδαίων

Σπουδαιότερο απ΄ όλα είναι, να λάβει κανείς υπ΄ όψιν τις θέσεις του Ιώσηπου, οι οποίες δεν είναι µόνο θέσεις ενός ιστορικού επιστήµονα αλλά και ενός επαναστάτη που πολέµησε εναντίον των Ρωµαίων και εναντίον εκείνων των Ιουδαίων που είχαν ελληνική παιδεία. Όπως αναφέρει ο Ιώσηπος στην βιογραφία του, όταν κατά την διάρκεια του Ιουδαϊκού πολέµου έφτασαν διαταγές από την Ιερουσαλήµ να παραιτηθεί από την θέση του στρατηγού της Γαλιλαίας, ο Ιώσηπος τις αψήφησε και παρατηρώντας πως οι απεσταλµένοι είχαν κοινή την ελληνική παιδεία, πολέµησε µε ζήλο τους Γαλιλαίους αντιπάλους του. Προκάλεσε τότε ένα εµφύλιο πόλεµο και κυριάρχησε τελικά µε τον στρατό του, περιµένοντας τον στρατηγό του Νέρωνα, τον γέρο Βεσπασιανό, ο οποίος κατέφτανε µε τις Ρωµαϊκές λεγεώνες για να καταπνίξει την επανάσταση. Όµως εκείνος που πολέµησε µε ζήλο τους αντιπάλους του ελληνιστές Ιουδαίους, παραδόθηκε στον Φλάβιο Βεσπασιανό και τελικά τον κολάκεψε και τον υπηρέτησε σε όλη του την ζωή, παίρνοντας µάλιστα και το όνοµα Φλάβιος. Αυτό που φανερώνει πόση εµπιστοσύνη µπορεί να έχει κανείς στον ιστορικό Φλάβιο Ιώσηπο, είναι η διήγηση του, για το πως παραδόθηκε στον εχθρό. Όταν ο Βεσπασιανός νίκησε τον στρατό του Ιώσηπου κι άρχιζε να σφάζει και να σκοτώνει τους επαναστάτες στην Γαλιλαία, ο ίδιος ο Ιώσηπος δεν βρισκόταν πουθενά. Είχε µε την βοήθεια του θεού βρει µια τρύπα όπου χώθηκε και κατέληξε σε ένα σπήλαιο µε σαράντα ακόµη συντρόφους του. Οι σύντροφοι του Ιώσηπου πρότειναν, αφού ήταν αδύνατον να σωθούν, να σκοτωθούν ώστε να µην πέσουν στα χέρια των Ρωµαίων. Αφού µετά από πολλά επιχειρήµατα ο Ιώσηπος, που δεν συµφωνούσε καθόλου µε την ιδέα αυτή, δεν τους έπεισε να παραδοθούν στους Ρωµαίους, τους πρότεινε να σκοτώσουν ο ένας τον άλλο µέχρι τον τελευταίο, µια και η αυτοκτονία απαγορεύεται από τον νόµο του θεου.

"Μια και δεν αλλάζετε γνώµη κι επιµένετε να σκοτωθούµε παρά να παραδοθούµε, ελάτε να ρίξουµε κλήρο µε τρόπο που ν΄ αποφύγουµε την αυτοκτονία. Οποίος βγει πρώτος στον κλήρο αυτός θα σκοτώνεται από τον αµέσως επόµενο. Κ΄ έτσι η τύχη θα περάσει απ΄ όλους ώστε κανένας να µην σκοτωθεί από το ίδιο του το χέρι. Γιατί δε ταιριάζει να σκοτωθούνε οι άλλοι και να µετανιώσει κανένας ύστερα και να σωθεί". Οι σύντροφοι του δεχτήκανε µε χαρά να πεθάνουν µαζί µε τον στρατηγό τους Ιώσηπο κι έτσι ξεκίνησαν να ρίχνουν κλήρο και να αλληλοσκοτώνονται µέσα στην σπηλιά. Ως εκ θαύµατος όµως, "υπό τύχης είτε υπό Θεού προνείας" λέει ο Ιώσηπος, σκοτώθηκαν οι τριανταοκτώ άνδρες κι έµεινε ο ίδιος µε ένα ακόµη για να τραβήξουν κλήρο. Αυτόν τον πείθει να παρατήσουν τον κλήρο και παραδοθούν στους Ρωµαίους. Έτσι έσωσε την ζωή του ο Ιώσηπος και µόλις συνάντησε τον Βεσπασιανό του είπε όλα όσα γράφει και στο βιβλίο του, ότι ποτέ δεν συµπαθούσε τους ελληνιστές επαναστάτες και ότι ο ίδιος αναγκάστηκε να πάρει µέρος στην επανάσταση. Προφήτεψε µάλιστα πως ο Βεσπασιανός θα γίνει αυτοκράτορας, όπως και ο γιος του Τίτος, τον οποίο συνόδευσε στην πολιορκία της Ιερουσαλήµ. Γνωρίζουµε λοιπόν πως ο Φλάβιος Ιώσηπος, µπορεί να γράψει οποιοδήποτε ψέµα για να υπερασπιστεί τον εαυτό του και τις απόψεις του αλλά ακόµη και τις απόψεις εκείνων που υπηρετεί πιστά ως δούλος, δηλαδή των Ρωµαίων και των Φαρισαίων. Και παρόλο που ισχυρίζεται ότι κατάγεται από την βασιλική οικογένεια των Ασαµωναίων, στο βιβλίο του συκοφαντεί και γράφει χωρίς περιστροφές εναντίον της οικογένειας του. Είναι φανερό πως η ιστορία του Ιώσηπου είναι ένα εκκλησιαστικό κείµενο, και ως τέτοιο έχει διασωθεί. Είναι ένα κείµενο που υπερασπίζεται την ιουδαϊκή χριστιανική άποψη του τρίτου αιώνα µετά Χριστόν. Πολλά αποσπάσµατα του Ιώσηπου υπάρχουν στα ευαγγέλια και τις Πράξεις των αποστόλων. Η ιστορία της αποκεφάλισης του Ιωάννη του βαπτιστή στον Μαχαιρούντα και ο θάνατος του βασιλιά Αγρίππα είναι δύο επεισόδια που στηρίζονται στο κείµενο του Ιώσηπου. Τα βιβλία του Ιώσηπου είναι άρρηκτα συνδεµένα µε τα ευαγγέλια γιατί είναι τα µοναδικά ιστορικά βιβλία που περιγράφουν τα γεγονότα στην Ιουδαία την εποχή του Χριστού. Πρέπει δηλαδή να έχουµε υπ΄ όψιν µας, ότι ο Ιώσηπος είναι αντίπαλος της ελληνικής παραδόσεως των Ιουδαίων. Έτσι µαθαίνουµε για την βασίλισσα Μαρία και για τους ελληνιστές Ιουδαίους, από όσα εναντίον τους έγραψε ο Φαρισαίος Φλάβιος Ιώσηπος.

Οι Έλληνες και οι Ρωµαίοι, ισχυρίζεται ο Φλάβιος Ιώσηπος, δεν γνώριζαν τα πραγµατικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ιουδαία, παρά µόνο κολακείες ή πλασµατικά γεγονότα. Τις κολακείες ετούτες και τα πλασµατικά γεγονότα δεν µπορούµε να τα γνωρίζουµε γιατί τα βιβλία των Ελλήνων ιστορικών χάθηκαν όλα. ∆εν γνωρίζουµε τι έγραψε ο Ιούστος της Τιβεριάδος, ο οποίος πολέµησε εναντίον του Φλάβιου Ιώσηπου στον Ιουδαϊκό πόλεµο και ήταν καλύτερα µορφωµένος από τον Ιουδαίο ιστορικό. Κι όµως το βιβλίο του Ιούστου το διάβασε πριν χίλια χρόνια, ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Φώτιος και γράφει γι΄ αυτό στην "Μυριόβιβλο" του. ∆εν γνωρίζουµε ακόµη τι έγραψε ο Νικόλαος ο ∆αµασκηνός, ο οποίος ήταν δικηγόρος του Μεγάλου Ηρώδη και όπως αναφέρει ο Ιώσηπος, συνεχώς τον δικαιολογεί για τα εγκλήµατα του και τον επαινεί υπερβολικά. Ο Νικόλαος ο ∆αµασκηνός είναι πολύ πιθανό να έγραψε ότι και ο Φλάβιος Ιώσηπος αφού κι εκείνος δικαιολογεί τον Ηρώδη συνεχώς για τους φόνους και τα εγκλήµατα που διαπράττει κι ακόµη τον επαινεί για τα έργα που εκτέλεσε στην Ιουδαία αλλά και σε πολλές ελληνικές πόλεις. Ο Ηρώδης έχτισε λέει την µεγάλη πλατεία της Αντιόχειας και την µεγάλη στοά της Χίου που είχε καταστραφεί κατά τους Μιθριδατικούς πολέµους κι ακόµη έδωσε χρήµατα στους Ηλείους για να εκτελούν τους Ολυµπιακούς αγώνες. Είναι φανερό ότι ο Ιώσηπος µεταφέρει σχεδόν όλη την ιστορία του Νικολάου του ∆αµασκηνού, όλες τις κατηγορίες εναντίον του Αλεξάνδρου και της µητέρας του Βασίλισσας Μαριάµµης, καθώς και όλους τους επαίνους προς τον βασιλιά Ηρώδη. Πως µπορούµε όµως να είµαστε σίγουροι ότι ο Ιώσηπος έγραψε την αληθινή ιστορία των Ασαµωναίων και όχι οι Έλληνες ιστορικοί που σήµερα αγνοούµε;

Για ένα πράγµα είµαστε σίγουροι, ότι ο Ιώσηπος είναι Ιουδαίος εκ των Φαρισαίων και όπως µε ειλικρίνεια οµολογεί, δεν µπορεί ν΄ αποφύγει τα προσωπικά του συναισθήµατα ή να µην λυπηθεί για τις συµφορές που βρήκαν την πατρίδα του. Ο ίδιος γράφει, ότι δεν γνώριζε καλά τα ελληνικά και γι΄ αυτό έβαλε Έλληνες να του διορθώσουν τα γραπτά του. "Καθώς ο λαός µου δεν ευνοεί τα άτοµα που χρησιµοποιούν την γλώσσα πολλών εθνών, επειδή θεωρούν ότι αυτό συνηθίζεται όχι µόνο στους ελεύθερους ανθρώπους αλλά ακόµα και δούλοι που επιθυµούν µπορούν να το κάνουν. Ενώ δίνει αξία µόνο σε όσους έχουν ακριβή γνώση του νόµου και είναι ικανοί να ερµηνεύουν το νόηµα των ιερών βιβλίων". Αυτά γράφει ο Φαρισαίος Ιώσηπος στην τελευταία σελίδα της Ιουδαϊκής Αρχαιολογίας µόνο όµως για να δηλώσει την αντιπάθεια του σε µια ξένη γλώσσα την οποία γνωρίζει πολύ καλά, αφού διαβάζει, γράφει και προφανώς µιλάει ελληνικά. Η µητρική γλώσσα του Ιωσήπου µπορεί να είναι η αραµαϊκή αλλά η παράδοση µε την οποία ανατράφηκε ήταν ένα µίγµα της αραµαϊκής και της ελληνικής παραδόσεως. Άλλωστε η "Ιουδαϊκή Αρχαιολογία", συµφωνεί µε όσα γράφονται στην αρχαία ελληνική µετάφραση της παλαιάς διαθήκης και όχι µε το θεωρούµενο εβραϊκό κείµενο. Αυτό φανερώνει ότι το ελληνικό κείµενο γνώριζε ο Ιώσηπος.

Οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες προώθησαν την ελληνική παιδεία στην Ιουδαία, αφού και οι ίδιοι είχαν ελληνική παιδεία και τα νοµίσµατα τους είχαν ελληνικά σύµβολα και ελληνικά γράµµατα. Η άποψη ότι οι Ιουδαίοι δεν συµπαθούν ξένες γλώσσες δεν είναι Ιουδαϊκή αλλά εκφράζεται κυρίως από τους Φαρισαίους, οι οποίοι αντιστάθηκαν από την αρχή στην βασιλεία των Ασαµωναίων. Οι Ιουδαίοι την εποχή του Χριστού, δεν µιλούν την εβραϊκή γλώσσα. Την αρχαία εβραϊκή γλώσσα προώθησαν οι Ασαµωναίοι βασιλιάδες, οι οποίοι χρησιµοποιούσαν

το ελληνικό και το αρχαίο εβραϊκό κείµενο, περιφρονώντας τα αραµαϊκά βιβλία των Φαρισαίων. Η διδασκαλία της αρχαίας εβραϊκής γλώσσας γνώρισε άνθηση µόνο τον καιρό των Ασαµωναίων. Τα εβραϊκά δεν έγιναν βέβαια γλώσσα του λαού, αλλά γλώσσα του θεϊκού νόµου ή της εκκλησίας όπως θα λέγαµε σήµερα. Στα νοµίσµατα των Ασαµωναίων βασιλιάδων χαράζονται από την µία πλευρά εβραϊκά και από την άλλη ελληνικά γράµµατα. Τα αραµαϊκά των Περσών απουσιάζουν από τον πολιτισµό των ελληνιστών βασιλιάδων. Οι αστοί της Παλαιστίνης µιλούν την ελληνική γλώσσα, ανεξαρτήτως εθνότητας. Στην επαρχία όµως µιλούσαν αραµαϊκά, την σηµιτική γλώσσα της Περσικής αυτοκρατορίας. Πως λοιπόν ισχυρίζεται ο Ιώσηπος ότι ο λαός του δεν µαθαίνει ξένες γλώσσες; Ο λαός του Ιώσηπου δεν µιλάει καθόλου την δική του γλώσσα αλλά την γλώσσα των Περσών. Οι ελληνιστές βασιλιάδες ήταν εκείνοι που δίδαξαν την αρχαία εβραϊκή φιλολογία και ξαναζωντάνεψαν το αρχαίο εβραϊκό αλφάβητο, που ως εκ θαύµατος έµοιαζε µε το ελληνικό. Σήµερα οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν, χωρίς να µπορούν να αποδείξουν κάτι τέτοιο, ότι και τα δύο αρχαία αλφάβητα προέρχονται από το Φοινικικό αλφάβητο. Παράδειγµα όταν πλησιάζει η ώρα του θανάτου πάνω στον σταυρό ο Ιησούς ψάλει τους πρώτους στίχους από ένα ψαλµό του ∆αβίδ: "Ελωί Ελωί, λαµά σαβαχθανί", το οποίο σηµαίνει στα αρχαία εβραϊκά, Θεέ µου Θεέ µου, µη µε εγκαταλείπεις. Οι παρευρισκόµενοι που δεν µιλούσαν τα εβραϊκά νόµισαν ότι ο Ιησούς φώναζε τον προφήτη Ηλία. Αν ο στίχος προφερόταν στα αραµαϊκά ή στα ελληνικά οι παρευρισκόµενοι θα καταλάβαιναν. Ο Ιησούς όµως είναι αρκετά µορφωµένος ώστε να απαγγέλλει τον ψαλµό του ∆αυίδ στα αρχαία εβραϊκά, όπως σήµερα κάποιος µορφωµένος γνωρίζει τα αρχαία ελληνικά του Οµήρου. Ο Αγρίππας του Αριστόβουλου, εγγονός της Βασίλισσας Μαρίας, όταν βρισκόταν στην Ρώµη και ήθελε να µιλήσει χωρίς να τον καταλάβουν µε τους Ιουδαίους φίλους του, µιλούσε στα εβραϊκά, µια γλώσσα που την διδασκόταν µόνο οι αριστοκράτες και όσοι µπορούσαν να πληρώσουν ένα δάσκαλο εβραϊκής φιλολογίας. Ανάλογα µε την µόρφωση του, κάθε Ιουδαίος γνώριζε πολλές ή λίγες φράσεις της αρχαίας Ιουδαϊκής γλώσσας, όπως συµβαίνει σήµερα στην Ελλάδα. Ο Μητροπολίτης Πισιδίας κ. Μεθόδιος Φούγιας στο βιβλίο του για την Ελληνιστική Ιουδαϊκή παράδοση αναφέρει πως στην σχολή του Γαµαλιήλ, στην οποία σπούδασε ο απόστολος Παύλος, πεντακόσιοι σπουδαστές ακολουθούσαν την εβραϊκή φιλολογία και οι άλλοι πεντακόσιοι την ελληνική. Ο Ερνέστος Ρενάν στον "Βίο του Ιησού", αναφέρεται όµως εκτενώς στην αντιπάθεια των Εβραίων προς την ελληνική παιδεία. "Είναι βέβαιο πως στην Ιερουσαλήµ µελετούσαν τα ελληνικά πολύ λίγο και θεωρούσαν επικίνδυνες και µάλιστα δουλοπρεπείς τις ελληνικές µελέτες και δήλωναν πως αξίζουν µόνο για γυναίκες ως πρόσθετο στολίδι. Μόνο την µελέτη του νόµου θεωρούσαν σαν φιλελεύθερη και άξια για ένα σοβαρό άνθρωπο. Όταν ρώτησαν κάποτε ένα σοφό ραββίνο, ποια θα ήταν η κατάλληλη στιγµή που θα έπρεπε να διδάξουν στα παιδιά την ελληνική σοφία, εκείνος απάντησε: Όταν δεν θα είναι ούτε µέρα ούτε νύχτα, γιατί είναι γραµµένο µέσα στον νόµο, θα τον µελετάς µέρα και νύχτα". Αυτά αναφέρει ο Ρενάν. Ο Ιώσηπος όµως, όπως και ο Ρενάν αναφέρονται µοναχά στην αντίδραση µερικών Ιουδαίων στην ελληνική παιδεία και δεν µας λένε καµία αλήθεια για την πλειοψηφία των Ιουδαίων. Οι Ιουδαίοι µεγαλούργησαν στα ελληνικά γράµµατα και δηµιούργησαν µια τεράστια ελληνική παράδοση, η οποία παραµένει µέχρι σήµερα ζωντανή και ακµάζουσα, µέσα στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία. Κάθε Έλληνας που έχει µελετήσει αυτόν τον Ιουδαϊκό θησαυρό της ελληνικής γραµµατολογίας

κατανοεί εύκολα το ύψος του φιλοσοφικού στοχασµού στο οποίο έφθασαν οι ελληνιστές Ιουδαίοι.

Φλάβιος Ιώσηπος εναντίον Απίωνος

Στο βιβλίο του εναντίον του Απίωνα, ο Ιουδαίος Φλάβιος Ιώσηπος αναφέρεται στους ιστορικούς ∆ηµήτριο Φαληρέα, Φίλων τον πρεσβύτερο και Ευπόλεµο, θεωρώντας τους Έλληνες, επειδή έγραψαν στην ελληνική γλώσσα. Ετούτοι όµως αναφέρονται και από τον Πολυίστωρ και άλλους Έλληνες ως Ιουδαίοι συγγραφείς. Ο Φλάβιος Ιώσηπος τους ελληνιστές Ιουδαίους τους θεωρεί Αιγυπτίους ή Έλληνες αλλά ποτέ Ιουδαίους. ∆εν θέλει µε τίποτα να παραδεχθεί τους αντιπάλους του, τους εξελληνισµένους Ιουδαίους. Την παράδοση των ελληνιστών Ιουδαίων αντιπαθεί ο Φαρισαίος Ιώσηπος και όχι τους Έλληνες. ∆ιότι οι Έλληνες όπως γράφει στο "Κατ΄ Απίωνος", θυσιάζουν εκατόµβες. Οι ελληνιστές Ιουδαίοι και οι Έλληνες που ακολουθούν τους φιλοσόφους, δεν θυσιάζουν αίµα, όπως απαιτεί η νέα φιλοσοφική λατρεία, την οποία διδάσκει ο Απολλώνιος ο Αντέρως και ο Απίωνας ο Μόχθος. Ο Φλάβιος Ιώσηπος παραπονείται γιατί ο Απίωνας κατηγορεί τους Ιουδαίους ότι "ζώα θύοµεν και χοίρον ουκ εσθίοµεν". "Ο Απίων τοις θύουσιν εγκαλών όντας το γένος Αιγυπτίων", γράφει ο Ιώσηπος, υποστηρίζοντας πως οι οπαδοί του Απίωνα δεν είναι Έλληνες αλλά Αιγύπτιοι και γι΄ αυτό δεν θυσιάζουν. Όµως οι Αιγύπτιοι έκαναν περιτοµή ενώ ο Απίωνας "και την των αιδίων χλευάζει περιτοµή", όπως µας πληροφορεί ο ίδιος ο Ιώσηπος. "Ο Απίωνος ο Πλειστονίκου, ο επικλειθείς µόχθος, Αιγύπτιος, κατά δε Ελικώνιον Κρης, γραµµατικός, µαθητής Απολλωνίου του Αρχιβίου, ηκηκόει δε και Ευφράνορος γηραιού και υπέρ εκατόν έτη γεγονότος, ∆ιδύµου του µεγάλου θρεπτός, επαίδευσε επί Τιβερίου Καίσαρος και Κλαυδίου εν Ρώµη, ην δε διάδοχος Θέωνος του γραµµατικού και σύγχρονος του ∆ιονυσίου του Αλικαρνασσέως, έγραψεν ιστορίαν κατ΄ έθνος και άλλα τινά". Αυτά µας µεταφέρει το λεξικό της Σούδας για τον Απίωνα, ο οποίος ονοµάστηκε µόχθος επειδή έγραψε πολλά έργα. Τα έργα του Απίωνα όµως κάηκαν στην πυρά. Ως ακουστής του Απίωνα αναφέρεται από το λεξικό της Σούδας, ο Απολλώνιος Αλεξανδρέας, ο οποίος και ονοµαζόταν Αντέρως. "Και τούτο δη το υµνούµενον όνοµα αντέρως εν τοίσδε τοις γενναίοις εσώζετο", αντί του αλλήλους ηγάπων, γράφει το λεξικό.

Ο Απίωνας αναφέρεται στα απόκρυφα βιβλία του Ψευδοκλήµεντα, ως ο Αλεξανδρέας αντίπαλος των Χριστιανών του Πέτρου και υπερασπιστής της παράδοσης του Σίµωνα του Μάγου, ο οποίος ήταν ο πρώτος µαθητής του Βαπτιστή Ιωάννη. Οι σύντροφοι του Απίωνα θεωρούσαν ότι ο Βαπτιστής Ιωάννης είναι ο Χριστός! Περισσότερο όµως γνωστός είναι ο Απίωνας από την σύγκρουση του µπροστά στον αυτοκράτορα Καλιγούλα µε τον απεσταλµένο των Ιουδαίων της Αλεξάνδρειας, τον πλατωνικό φιλόσοφο Φίλωνα. Ο Καλιγούλας τους πέταξε έξω όλους µε τις κλωτσιές. Ο Φίλωνας είπε στους Ιουδαίους που περίµεναν µε αγωνία έξω από την πόρτα ότι ο αυτοκράτορας δεν τα έβαλε µαζί τους αλλά µε τον Θεό. Ο Φίλωνας αυτός είχε ένα ανιψιό που τον έλεγαν Μάρκο Αλέξανδρο. Μετά την αναρρίχηση του Καλιγούλα στο

θρόνο της Ρώµης παντρεύτηκε την Βερονίκη, την κόρη του βασιλιά Αγρίππα Α΄, τρισέγγονη δηλαδή της βασίλισσας Μαρίας. Ο Φίλωνας είναι σύµφωνα µε τον επίσκοπο Ευσέβιο της Καισαρείας Χριστιανός. Η θεωρία του πάντως έχει πολλές οµοιότητες µε την χριστιανική θεολογία. Πουθενά όµως στα βιβλία του ο Φίλωνας, αν και έζησε την εποχή που εµφανίσθηκε ο Χριστός, δεν αναφέρει τον Ιησού. Τα περισσότερα βιβλία του Φίλωνα, αντίθετα µε τα βιβλία του αντιπάλου του Απίωνα, έχουν διασωθεί µέχρι σήµερα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΕΥΣΕΒΙΟ ΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ

Η σηµερινή άποψη για τον Σωτήρα Χριστό καταγράφηκε την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου από τον Ευσέβιο της Καισάρειας στην "Εκκλησιαστική ιστορία" του. Ο Ευσέβιος δεν ξεφεύγει καθόλου από τα ευαγγέλια και δεν κάνει καµία προσπάθεια να ερευνήσει την πραγµατική ιστορία του Βασιλέα των Ιουδαίων, αλλά αντίθετα γράφει µε µοναδικό σκοπό να δηµιουργήσει ένα θεό κατάλληλο για την Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία και την Εβραϊκή θρησκεία. Είµαστε όµως αναγκασµένοι να χρησιµοποιήσουµε την ιστορία του, αφού είναι η µοναδική εκκλησιαστική ιστορία που έχει διασωθεί. Ο Ευσέβιος µας παρέχει αρκετές πληροφορίες για τους πρώτους Χριστιανούς, τα κείµενα των οποίων έχουν χαθεί. Ο καθηγητής κ. Χρήστου ξεκινάει την εισαγωγή του στην εκκλησιαστική ιστορία του Ευσεβίου γράφοντας: "Όσον εκτιµώµεν ηµείς σήµερον την προσφοράν του Ευσεβίου Καισαρείας εις την ζωήν της εκκλησίας, άλλο τόσον την εξετίµων καθ΄όλους τους αιώνας. Συνηθίζωµεν να λέγωµεν, κάτι το απολύτως ορθόν άλλωστε, ότι θα ήτο αδύνατον να σχηµατίσωµεν κάποιαν εικόνα περί της Εκκλησίας κατά τους τρείς πρώτους αιώνας, αν δεν µας είχε αφήσει ο Ευσέβιος την Εκκλησιαστική του ιστορία και τα άλλα ιστορικά συγγράµατα". Καταλαβαίνει ο αναγνώστης ότι ερευνούµε µια ιστορία, η οποία περιγράφεται από δύο προεπιλεγµένους ανθέλληνες ιστορικούς. Μερικές δεκάδες ακόµη συγγραµµάτων που αφορούσαν την ιστορία αυτή, έχουν απολεσθεί! Όπως λοιπόν ο Ιώσηπος συνέγραψε Ιουδαϊκή ιστορία από τους αρχαιοτάτους χρόνους, έτσι και ο Ευσέβιος στο "χρονικόν" του ξεκινάει σαv πραγµατικός Εβραίος από τον γενάρχη Αβραάµ, το έτος της ακµής του υπολογίζοντας το 2015 π.Χ.. Οι Χριστιανοί όµως πιστεύουν ότι η θρησκευτική παράδοση τους ξεκινάει από την αρχή της δηµιουργίας του κόσµου από τον Χριστό, ξεκινάει δηλαδή µε τον "εν αρχή" Λόγο του Θεού. Ο Ευσέβιος όµως θεωρεί ότι ο Χριστιανισµός και ο Ιουδαϊσµός είναι µία και η αυτή θρησκεία! Ο Αβραάµ είναι συγχρόνως και ο πατέρας των Χριστιανών. Άλλωστε αυτό ισχυρίζεται ο απόστολος Παύλος και ο Ευσέβιος τον ακολουθεί πιστά. Η παράδοση όµως του Χριστιανισµού, δεν ξεκινάει από τον Αβραάµ αλλά από τον Χριστό. Όχι βέβαια από την γέννηση του Θεανθρώπου Ιησού που συµπίπτει µε την αρχή της δικής µας χρονολογίας αλλά από την αρχή των πάντων. Η χρονολόγηση από την γέννηση του Χριστού καθιερώθηκε τους τελευταίους τρεις αιώνες. Ως αρχή της χρονολογίας θεωρούσαν οι Βυζαντινοί, την ηµεροµηνία της κτίσεως του κόσµου. Είχαν υπολογίσει δηλαδή ότι ο κόσµος δηµιουργήθηκε 5080 χρόνια προ Χριστού. Σήµερα βέβαια οι επιστήµονες υπολογίζουν την ηλικία του

σύµπαντος σε δισεκατοµµύρια χρόνια και µάλιστα δέχονται την πιθανότητα να υπάρχουν κι άλλα εκτός του δικούς µας σύµπαντα. Οι Χριστιανοί του Βυζαντίου µέτρησαν τα χρόνια των προπατόρων του Ιησού µέχρι τον Αδάµ, όπως δίνονται από την Καινή ∆ιαθήκη στις γενεαλογίες του Ματθαίου και του Λουκά, και σωστά υπολόγισαν την ηλικία του σύµπαντος σε έξι χιλιετίες. Με τον ίδιο τρόπο καθορίζει ο Ευσέβιος την εποχή του Αβραάµ. Όπως φαίνεται όµως οι άγιες γραφές αλληγορούν και σε τούτη την περίπτωση. Ο Ευσέβιος της Καισάρειας ζούσε την εποχή του ∆ιοκλητιανού. Όταν εξερράγη ο µέγας διωγµός πλήθη Χριστιανών υπέστησαν τον µαρτυρικό θάνατο. "Γεννάται λοιπόν το ερώτηµα πως τόσον ο δάσκαλος του Ευσεβίου, ο Πάµφιλος, όσο και ο Ευσέβιος διέφυγον πάντα κίνδυνον κατά τα πρώτα έτη του διωγµού. Αυτό συνέβη γιατί ο Ευσέβιος επεριόδεψε στην Αίγυπτο και αλλού και για τούτο δεν συνελήφθη", εξηγεί ο κ. Χρήστου. "Ο Ευσέβιος επανήλθε στην Καισάρεια το 306 µ.Χ. όπου συνελήφθη µαζί µε τον Πάµφιλο. Αλλ΄ ενώ ο Πάµφιλος αποκεφαλίσθη, αυτός είχεν προ καιρού ελευθερωθή. Βραδύτερον κατηγορήθη δι΄ αποστασία. Ο µεν Αθανάσιος Αλεξανδρείας λέγει: ουκ Ευσέβιος ο εν Καισάρεια της Παλαιστίνης επί θυσία κατηγορείτο υπό των συν ηµίν οµολογητών; Ο δε Ποτάµων Ηρακλείας εβεβαίωνεν ενώπιον της συνόδου της Τύρου ότι ο Ευσέβιος ενώ ήτο έγκλειστος µετ΄αυτού, έπειτα ηλευθερώθη αιφνιδίως, άρα δι΄αποστασίας". Ο συγγραφέας της µοναδικής εκκλησιαστικής ιστορίας, µοιάζει σε τούτο µε τον συγγραφέα της µοναδικής Ιουδαϊκής αρχαιολογίας. Και ο Ευσέβιος και ο Ιώσηπος κατηγορήθηκαν ως αποστάτες. Τελικά ο Ιώσηπος µετατράπηκε σε κόλακα του Ρωµαίου αυτοκράτορα Βεσπασιανού και ο Ευσέβιος σε κόλακα του Ρωµαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Πρέπει να παρατηρήσουµε ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος δεν ήταν σε καµία περίπτωση οµόθρησκος του Ευσεβίου. Ο Μέγας Κωνσταντίνος δεν ανήκε στην Χριστιανική εκκλησία, δεν ήταν βαπτισµένος Χριστιανός και σε καµία περίπτωση δεν είχε ασπαστεί την Ιουδαϊκή θρησκεία, όπως έκανε ο Ευσέβιος. Το 313 µ.Χ. µετά την έκδοση του διατάγµατος των Μεδιολάνων σταµάτησαν οι διωγµοί εναντίον των Χριστιανών. Το 312 µ.Χ. ο Ευσέβιος γράφει την "Εκκλησιαστική ιστορία". Ο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν ακόµη αρχιερέας των εκτός της εκκλησίας Χριστιανών. Ο Ευσέβιος "είχε όµως συνδεθεί δια στενής και ειλικρινούς φιλίας µετά του αυτοκράτωρος Κωνσταντίνου. Αι ιδέαι και αι ελπίδες του Κωνσταντίνου και του Ευσεβίου είχον συµπέσει µέχρις σηµείου ώστε να δικαιολογείται πλήρως η στενή φιλία η οποία τους συνέδεσεν, η δε φιλία αυτή κατηύθυνεν επί πολλά έτη την εκκλησιαστική πολιτικήν του Αυτοκράτωρος", αναφέρει ο κ. Χρήστου. Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου το 337 µ.Χ. ο φίλος του ο Ευσέβιος "ησθάνθη την ανάγκη να βιογραφήσει αυτόν κατά τρόπον εγκωµιαστικόν". Πάντα βέβαια έκανε υποχωρήσεις ο Ευσέβιος και όχι ο αυτοκράτορας. Γι΄ αυτό ο Ευσέβιος αν και δεν συµφωνεί µε το "οµοούσιον" και την καταδίκη του Αρείου, υπογράφει όλα τα διατάγµατα των συνόδων που συγκάλεσε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Έτσι αν και ο Ευσέβιος δεν δέχεται πως ο Βασιλέας Χριστός είναι ο µοναδικός Θεός αναγκάζεται να υποκύψει και να υπογράψει το πιστεύω των Ορθοδόξων Χριστιανών. "Ηγωνίσθη όµως εναντίον των Ορθοδόξων, συµµετασχών εις πολλάς συνόδους και πρώτον εν Αντιόχεια το 327 µ.Χ.". Ο Ευσέβιος για την συγγραφή της εκκλησιαστικής ιστορίας χρησιµοποιεί τα κείµενα του Φλάβιου Ιωσήπου, του Φίλωνος, του Ηγήσιππου, του Ειρηναίου, του Κλήµεντος

Αλεξανδρέως, του Ιουλίου Αφρικανού και πολλών άλλων των οποίων τα βιβλία έχουν χαθεί.

Ειδικά για τον οµόθρησκο του Ιουδαίο Φλάβιο Ιώσηπο, ο Ευσέβιος έχει την καλύτερη γνώµη. Στο όγδοο κεφάλαιο του δεύτερου βιβλίου της ιστορίας του γράφει "Περί του Ιώσηπου και των συγγραµµάτων αυτού" και αναφέρει ότι είναι "δίκαιον να µην αγνοούµε από πια οικογένεια καταγόταν ο Ιώσηπος αυτός, ο οποίος και τόσα στοιχεία συγκέντρωσε, δηλώνει δε και ο ίδιος τούτο λέγων, Ιώσηπος, υιός Ματθίου, ιερεύς από τα Ιεροσόλυµα, πολεµήσας ο ίδιος τους Ρωµαίους κατ΄αρχάς εξ ανάγκης δε συνεργασθείς µε αυτούς κατά τας µεταγενεστέρας φάσεις του πολέµου". Ο ενδοξότερος Ιουδαίος σύµφωνα µε τον Ευσέβιο ήταν ο Ιώσηπος που παραδόθηκε στον εχθρό κατ΄ ανάγκη, όπως προφανώς και ο ίδιος είχε πράξει. Ο Ιώσηπος καταγόταν από την βασιλική οικογένεια των Ασαµωναίων, όπως ο ίδιος υπερηφανεύεται. Ο Ευσέβιος όµως αποκρύπτει την βασιλική γενιά από την οποία καταγόταν ο Φλάβιος Ιώσηπος. Ο Ευσέβιος συµπληρώνει το έργο του Φλάβιου Ιώσηπου, ταυτίζοντας την Χριστιανική ιστορία µε την Ιουδαϊκή, αγνοώντας παντελώς τους Ελληνιστές Ιουδαίους και αποκηρύσσοντας την ελληνική σοφία. Τα έργα των δύο ιστορικών είναι εκείνα που µορφώνουν την σηµερινή άποψη για τον Χριστιανισµό. Τα ψεύδη τα οποία διασκόρπισαν στον κόσµο βασανίζουν ακόµη την αλήθεια του Σωτήρος Χριστού. Ο Ευσέβιος της Καισάρειας είχε διαβάσει τα βιβλία του Ιωσήπου όπως έφτασαν σε µας, αφού µας παραθέτει όλα σχεδόν τα αποσπάσµατα που αναφέρονται στον Χριστό. Αναφέρει έτσι τις δολοφονίες των γιων του Ηρώδη αλλά δεν κάνει ούτε µία αναφορά στο βασιλικό γένος της Μαρίας. Για τον Ευσέβιο υπάρχει µόνο το βασιλικό γένος του Ιούδα, το οποίο δεν ταυτίζεται µε τους Ασαµωναίους βασιλιάδες. Το βασιλικό γένος αυτό υπάρχει µόνο στα έγγραφα των Ιουδαίων, όπου υπάρχουν οι κατάλογοι µε τα ονόµατα όσων κατάγονται από την φυλή του Ιούδα και από αυτό το γένος κατάγεται σύµφωνα µε τον Ευσέβιο ο Βασιλέας Χριστός! Γιατί όµως ο Ηρώδης δεν ακολούθησε απλούστατα τους γενεαλογικούς καταλόγους των Ιουδαίων αλλά έσφαζε ανεξέλεγκτα τα νήπια της Βηθλεέµ; Άλλωστε ο Ιώσηπος δεν µιλάει πουθενά για ένα βασιλικό γένος του Ιούδα. Που άραγε το ανακάλυψε αυτό το βασιλικό γένος ο Ευσέβιος;

Ο Φλάβιος Ιώσηπος µας µιλάει για την άνοδο µιας τέταρτης φιλοσοφικής αίρεσης, εκείνης των Γαλιλαίων του Ιούδα, των ζηλωτών της βασιλεία του Θεού που υπέφεραν τα µαρτύρια και τον θάνατο χωρίς φόβο. Ο Ευσέβιος µας περιγράφει την ανάδειξη µιας Ιουδαϊκής αίρεσης σε παγκόσµια θρησκεία, αφού όµως πρώτα άντεξε τα µαρτύρια και τους διωγµούς που υπέστη. Ηγέτης αυτής της θρησκείας του Ευσεβίου δεν είναι όµως ο Ιούδας ο Γαλιλαίος αλλά ο Βασιλέας Χριστός, ο γιος της Μαρίας και του Θεού, που σταυρώθηκε από τον Πόντιο Πιλάτο στην Ιερουσαλήµ το 33 µ.Χ., όταν ήταν τριαντατριών χρονών, όσων χρονών ήταν και ο Μέγας Αλέξανδρος όταν πέθανε. Και όπως γράφει ο Φλάβιος Ιώσηπος, αυτοί που από την αρχή αγάπησαν τον Χριστό δεν έπαψαν ακόµη να τον αγαπούν αλλά έγιναν έθνος µεγάλο. Κανένας όµως ιστορικός δεν δέχεται ότι το απόσπασµα αυτό του Ιωσήπου είναι γνήσιο, και κανένας ιστορικός δεν θεωρεί ότι ο Ευσέβιος γνωρίζει όλη την αλήθεια για τον Βασιλέα Χριστό.

Ο Ευσέβιος γράφει στην ελληνική γλώσσα αλλά µεταφράζει και από την ρωµαϊκή, όπως ονοµάζει τα λατινικά, τα διατάγµατα των αυτοκρατόρων. Ο Ευσέβιος, όπως και

όλοι οι Ιουδαϊζοντες Χριστιανοί του δεύτερου αιώνα, αποστρέφεται την ελληνική φιλοσοφία, αποκαλώντας όµως όλους τους Χριστιανούς και τους Ιουδαίους, πραγµατικούς φιλόσοφους, όπως έκανε και ο Φλάβιος Ιώσηπος. Η ιστορία του Ευσεβίου είναι µία ακόµη Ρωµαϊκή ιστορία.

THE LETTER OF ARISTEAS

R.H. Charles-Editor Oxford: The Clarendon Press, 1913

SINCE I have collected Material for a memorable history of my visit to Eleazar the High priest of the Jews, and because you, Philocrates, as you lose no opportunity of reminding me, have set great store upon receiving an account of the motives and object of my mission, I have attempted to draw up a clear exposition of the matter for you, for I perceive that you possess a natural love of learning, 2 a quality which is the highest possession of man -to be constantly attempting ' to add to his stock of knowledge and acquirements ' whether through the study of history or by actually participating in the events themselves. It is by this means, by taking up into itself the noblest elements, that the soul is established in purity, and having fixed its aim on piety, the noblest goal of all, it uses this as its infallible guide and so acquires a definite purpose. 3 It was my devotion to the pursuit of religious knowledge that led me to undertake the embassy to the man I have mentioned, who was held in the highest esteem by his own citizens and by others both for his virtue and his majesty and who had in his possession documents of the highest value to the Jews in his own country and in foreign lands for the interpretation of the divine law, for their 4 laws are written on leather parchments in Jewish characters. This embassy then I undertook with enthusiasm, having first of all found an opportunity of pleading with the king on behalf of the Jewish captives who had been transported from Judea to Egypt by the king's father, when he first obtained possession of this city and conquered the land of Egypt. It is worth while that I should tell 5 you this story, too, since I am convinced that you, with your disposition towards holiness and your sympathy with men who are living in accordance with the holy law, will all the more readily listen to the account which I purpose to set forth, since you yourself have lately come to us from the island and are anxious to hear everything that tends to build up the soul. On a former occasion, too I sent you a record of the facts which I thought worth relating about the Jewish race, -the record 7 which I had obtained from the most learned high priests of the most learned land of Egypt. As you are so eager to acquire the knowledge of those things which can benefit the mind, I feel it incumbent upon me to impart to you all the information in my power. I should feel the same duty towards all who possessed the same disposition but I feel it especially towards you since you have aspirations which are so noble, and since you are not only my brother in character no less than in blood but are one with me as well in the pursuit of goodness. For neither the pleasure derived from gold nor any other of the possessions which are prized by shallow minds confers the same benefit as the pursuit of culture and the study which we expend in

securing it. But that I may not weary you by a too lengthy introduction, I will proceed at once to the substance of my narrative.

9 Demetrius of Phalerum, the president of the king's library, received vast sums of money, for the purpose of collecting together, as far as he possibly could, all the books in the world. By means of purchase and transcription, he carried out, to the best of his ability, the purpose of the king. On one occasion when I was present he was asked, How many thousand books are there in the library ? 10 and he replied, ' More than two hundred thousand, O king, and I shall make endeavour in the immediate future to gather together the remainder also, so that the total of five hundred thousand may be reached. I am told that the laws of the Jews are worth transcribing and deserve a place in 11 your library.' ' What is to prevent you from doing this ? ' replied the king. ' Everything that is necessary has been placed at your disposal.' 'They need to be translated,' answered Demetrius, ' for in the country of the Jews they use a peculiar alphabet (just as the Egyptians, too, have a special form of letters) and speak a peculiar dialect. They are supposed to use the Syriac tongue, but this is not the case; their language is quite different.' And the king when he understood all the facts of the case ordered a letter to be written to the Jewish High Priest that his purpose (which has already been described) might be accomplished.

12 Thinking that the time had come to press the demand, which I had often laid before Sosibius of Tarentum and Andreas, the chief of the bodyguard, for the emancipation of the Jews who had been transported from Judea by the king's father -for when by a combination of good fortune and courage he had brought his attack on the whole district of Coele -Syria and Phoenicia to a successful issue, in the process of terrorizing the country into subjection, he transported some of his foes and others he reduced to captivity. The number of those whom he transported from the country of the Jews to Egypt amounted to no less than a hundred thousand. Of these he armed thirty thousand picked men and settled them in garrisons in the country districts. (And even before this time large numbers of Jews had come into Egypt with the Persian, and in an earlier period still others had been sent to Egypt to help Psammetichus in his campaign against the king of the Ethiopians. But these were nothing like so numerous as the captives whom Ptolemy the son of Lagus transported.) As I have already said Ptolemy picked out the best of these, the men who were in the prime of life and distinguished for their courage, and armed them, but the great mass of the others, those who were too old or too young for this purpose, and the women too, he reduced to slavery, not that he wished to do this of his own free will, but he was compelled by his soldiers who claimed them as a reward for the services which they had rendered in war. Having, as has already been stated, obtained an opportunity for securing their emancipation, I addressed the king with the following arguments. ' Let us not be so unreasonable as to allow 15 our deeds to give the lie to our words. Since the law which we wish not only to transcribe but also to translate belongs to the whole Jewish race, what justification shall we be able to find for our embassy while such vast numbers of them remain in a state of slavery in your kingdom ? In the perfection and wealth of your clemency release those who are held in such miserable bondage, since as I have been at pains to discover, the God who gave them their law is the God who maintains your kingdom. They worship the same God -the Lord and Creator of the Universe, as all other men, as we ourselves, O king, though we call him by different names, such as Zeus or 16 Dis. This name was very appropriately bestowed upon him by our first ancestors, in order to signify that He through whom all things are

endowed with life and come into being, is necessarily the ruler and lord of the Universe. Set all mankind an example of magnanimity by releasing those who are held in bondage.'

17 After a brief interval, while I was offering up an earnest prayer to God that He would so dispose the mind of the king that all the captives might be set at liberty-(for the human race, being the creation of God, is swayed and influenced by Him. Therefore with many divers prayers I called upon Him who ruleth the heart that the king might be constrained to grant my request. For I had 18 great hopes with regard to the salvation of the men since I was assured that God would grant a fulfilment of my prayer. For when men from pure motives plan some action in the interest of righteousness and the performance of noble deeds, Almighty God brings their efforts and purposes to a successful issue) -the king raised his head and looking up at me with a cheerful countenance asked, ' How many thousands do you think they will number?' Andreas, who was standing near, replied, 'A little more than a hundred thousand.' ' It is a small boon indeed,' said the king, ' that Aristeas asks of us ! ' Then Sosibius and some others who were present said, ' Yes, but it will be a fit tribute to your magnanimity for you to offer the enfranchisement of these men as an act of devotion to the supreme God. You have been greatly honoured by Almighty God and exalted above all your forefathers in glory and it is only fitting that you should render to Him the greatest thank offering in your power.' Extremely pleased with these arguments he gave orders that an addition should be 20 made to the wages of the soldiers by the amount of the redemption money that twenty drachmae should be paid to the owners for every slave, that a public order should be issued and that registers of the captives should be attached to it. He showed the greatest enthusiasm in the business, for it was God who had brought our purpose to fulfilment in its entirety and constrained him to redeem not only those who had come into Egypt with the army of his father but any who had come before that time or had been subsequently brought into the kingdom. It was pointed out to him that the ransom money would exceed four hundred talents.

21 I think it will be useful to insert a copy of the decree, for in this way the magnanimity of the king, who was empowered by God to save such vast multitudes, will be made clearer and more 22 manifest. The decree of the king ran as follows: 'All who served in the army of our father in the campaign against Syria and Phoenicia and in the attack upon the country of the Jews and became possessed of Jewish captives and brought them back to the city of Alexandria and the land of Egypt or sold them to others -and in the same way any captives who were in our land before that time or were brought hither afterwards- all who possess such captives are required to set them at liberty at once, receiving twenty drachmae per head as ransom money. The soldiers will receive 23 this money as a gift added to their wages, the others from the king's treasury. We think that it was against our father's will and against all propriety that they should have been made captives and that the devastation of their land and the transportation of the Jews to Egypt was an act of military wantonness. The spoil which fell to the soldiers on the field of battle was all the booty which they should have claimed. To reduce the people to slavery in addition was an act of absolute injustice. Wherefore since it is acknowledged that we are accustomed to render justice to all men and especially to those who are unfairly in a condition of servitude, and since we strive to deal fairly with all men according to the demands of justice and piety, we have decreed, in reference to the persons of the Jews who are in any

condition of bondage in any part of our dominion, that those who possess them shall receive the stipulated sum of money and set them at liberty and that no man shall show any tardiness in discharging his obligations. Within three days after the publication of this decree, they must make lists of slaves for the officers appointed to carry out our will, 25 and immediately produce the persons of the captives. For we consider that it will be advantageous to us and to our affairs that the matter should be brought to a conclusion. Any one who likes may give information about any who disobey the decree on condition that if the man is proved guilty he will become his slave; his property, however, will be handed over to the royal treasury.'

26 When the decree was brought to be read over to the king for his approval, it contained all the other provisions except the phrase ' any captives who were in the land before that time or were brought hither afterwards,' and in his magnanimity and the largeness of his heart the king inserted this clause and gave orders that the grant of money required for the redemption should be deposited in full with the paymasters of the forces and the royal bankers, and so the matter was decided and the 27 decree ratified within seven days. The grant for the redemption amounted to more than six hundred and sixty talents; for many infants at the breast were emancipated together with their mothers. When the question was raised whether the sum of twenty talents was to be paid for these, the king ordered that it should be done, and thus he carried out his decision in the most comprehensive way. When this had been done, he ordered Demetrius to draw up a memorial with regard to the transcription of the Jewish books. For all affairs of state used to be carried out by means of decrees and with the most painstaking accuracy by these Egyptian kings, and nothing was done in a slipshod or haphazard fashion. And so I have inserted copies of the memorial and the letters, the number of the presents sent and the nature of each, since every one of them excelled in 29 magnificence and technical skill. The following is a copy of the memorial. The Memorial of Demetrius to the great king. ' Since you have given me instructions, O king, that the books which are needed to complete your library should be collected together, and that those which are defective should be repaired, I have devoted myself with the utmost care to the fulfilment of your wishes, 30 and I now have the following proposal to lay before you. The books of the law of the Jews (with some few others) are absent from the library. They are written in the Hebrew characters and language and have been carelessly interpreted, and do not represent the original text as I am 31 informed by those who know; for they have never had a king's care to protect them. It is necessary that these should be made accurate for your library since the law which they contain, in as much as it is of divine origin, is full of wisdom and free from all blemish. For this reason literary men and poets and the mass of historical writers have held aloof from referring to these books and the men who have lived and are living in accordance with them, because their 32 conception of life is so sacred and religious, as Hecataeus of Abdera says. If it please you, O king, a letter shall be written to the High Priest in Jerusalem, asking him to send six elders out of every tribe -men who have lived the noblest life and are most skilled in their law -that we may find out the points in which the majority of them are in agreement, and so having obtained an accurate translation may place it in a conspicuous place in a manner worthy of the work itself and your purpose. May continual prosperity be yours ! '

33 When this memorial had been presented, the king ordered a letter to be written to Eleazar on the matter, giving also an account of the emancipation of the Jewish captives. And he gave fifty talents weight of gold and seventy talents of silver and a

large quantity of precious stones to make bowls and vials and a table and libation cups. He also gave orders to those who had the custody of his coffers to allow the artificers to make a selection of any materials they might require for the purpose, and that a hundred talents in money should be sent to provide sacrifices for the temple and 34 for other needs. I shall give you a full account of the workmanship after I have set before you copies of the letters. The letter of the king ran as follows:

35 ' King Ptolemy sends greeting and salutation to the High Priest Eleazar. Since there are many Jews settled in our realm who were carried off from Jerusalem by the Persians at the time of their 36 power and many more who came with my father into Egypt as captives -large numbers of these he placed in the army and paid them higher wages than usual, and when he had proved the loyalty of their leaders he built fortresses and placed them in their charge that the native Egyptians might be intimidated by them. And I, when I ascended the throne, adopted a kindly attitude towards all 37 my subjects, and more particularly to those who were citizens of yours- I have set at liberty more than a hundred thousand captives, paying their owners the appropriate market price for them, and if ever evil has been done to your people through the passions of the mob, I have made them reparation. The motive which prompted my action has been the desire to act piously and render unto the supreme God a thank offering for maintaining my kingdom in peace and great glory in all the world. Moreover those of your people who were in the prime of life I have drafted into my army, and those who were fit to be attached to my person and worthy of the confidence of the 38 court, I have established in official positions. Now since I am anxious to show my gratitude to these men and to the Jews throughout the world and to the generations yet to come, I have determined that your law shall be translated from the Hebrew tongue which is in use amongst you 39 into the Greek language, that these books may be added to the other royal books in my library. It will be a kindness on your part and a regard for my zeal if you will select six elders from each of your tribes, men of noble life and skilled in your law and able to interpret it, that in questions of dispute we may be able to discover the verdict in which the majority agree, for the investigation is of the highest possible importance. I hope to win great renown by the accomplishment of this 40 work. I have sent Andreas, the chief of my bodyguard, and Aristeas -men whom I hold in high esteem- to lay the matter before you and present you with a hundred talents of silver, the firstfruits of my offering for the temple and the sacrifices and other religious rites. If you will write to me concerning your wishes in these matters, you will confer a great favour upon me and afford me a new pledge of friendship, for all your wishes shall be carried out as speedily as possible. Farewell.'

41 To this letter Eleazar replied appropriately as follows: ' Eleazar the High priest sends greetings to King Ptolemy his true friend. My highest wishes are for your welfare and the welfare of Queen Arsinoe your sister and your children. I also am well. I have received your letter and am greatly 42 rejoiced by your purpose and your noble counsel. I summoned together the whole people and read it to them that they might know of your devotion to our God. I showed them too the cups which you sent, twenty of gold and thirty of silver, the five bowls and the table of dedication, and the hundred talents of silver for the offering of the sacrifices and providing the things of which the 43 temple stands in need. These gifts were brought to me by Andreas, one of your most honoured servants, and by Aristeas, both good men and true, distinguished by their learning, and worthy in every way to be the representatives of

your high principles and righteous purposes. These men imparted to me your message and received from me an answer in agreement with your letter. I will consent to everything which is advantageous to you even though your request is very unusual. For you have bestowed upon our citizens great and never to be forgotten benefits in many 45 (ways). Immediately therefore I offered sacrifices on behalf of you, your sister, your children, and your friends, and all the people prayed that your plans might prosper continually, and that Almighty God might preserve your kingdom in peace with honour, and that the translation of the 46 holy law might prove advantageous to you and be carried out successfully. In the presence of all the people I selected six elders from each tribe, good men and true, and I have sent them to you with a copy of our law. It will be a kindness, O righteous king, if you will give instruction that as soon as the translation of the law is completed, the men shall be restored again to us in safety. Farewell.'

47 The following are the names of the elders: Of the first tribe, Joseph, Ezekiah, Zachariah, John, Ezekiah, Elisha. Of the second tribe, Judas, Simon, Samuel, Adaeus, Mattathias, Eschlemias. Of 48 the third tribe, Nehemiah, Joseph, Theodosius, Baseas, Ornias, Dakis. Of the fourth tribe, Jonathan, Abraeus, Elisha, Ananias, Chabrias.... Of the fifth tribe, Isaac, Jacob, Jesus, 49 Sabbataeus, Simon, Levi. Of the sixth tribe, Judas, Joseph, Simon, Zacharias, Samuel, Selemias. Of the seventh tribe, Sabbataeus, Zedekiah, Jacob, Isaac, Jesias, Natthaeus. Of the eighth tribe Theodosius, Jason, Jesus, Theodotus, John, Jonathan. Of the ninth tribe, Theophilus, Abraham 50 Arsamos, Jason, Endemias, Daniel. Of the tenth tribe, Jeremiah, Eleazar, Zachariah, Baneas, Elisha, Dathaeus. Of the eleventh tribe, Samuel, Joseph, Judas, Jonathes, Chabu, Dositheus. Of the twelfth tribe, Isaelus, John, Theodosius, Arsamos, Abietes, Ezekiel. They were seventy-two in all. Such was the answer which Eleazar and his friends gave to the king's letter.

51 I will now proceed to redeem my promise and give a description of the works of art. They were wrought with exceptional skill, for the king spared no expense and personally superintended the workmen individually. They could not therefore scamp any part of the work or finish it off negligently. 52 First of all I will give you a description of the table. The king was anxious that this piece of work should be of exceptionally large dimensions, and he caused enquiries to be made of the Jews 53 in the locality with regard to the size of the table already in the temple at Jerusalem. And when they described the measurements, he proceeded to ask whether he might make a larger structure. And some of the priests and the other Jews replied that there was nothing to prevent him. And he said that he was anxious to make it five times the size, but he hesitated lest it should prove useless 54 for the temple services. He was desirous that his gift should not merely be stationed in the temple, for it would afford him much greater pleasure if the men whose duty it was to offer the fitting 55 sacrifices were able to do so appropriately on the table which he had made. He did not suppose that it was owing to lack of gold that the former table had been made of small size, but there seems to have been, he said, some reason why it was made of this dimension. For had the order been given, there would have been no lack of means. Wherefore we must not transgress or go beyond the proper 56 measure. At the same time he ordered them to press into service all the manifold forms of art, for he w as a man of the most lofty conceptions and nature had endowed him with a keen imagination which enabled him to picture the appearance which would be presented by the finished work. He gave orders too, that where there were no instructions laid

down in the Jewish Scriptures, everything should be made as beautiful as possible. When such instructions were laid down, they were to be carried out to the letter.

57 They made the table two cubits long (one cubit broad) one and a half cubits high, fashioning it of pure solid gold. What I am describing was not thin gold laid over another foundation, but the whole 58 structure was of massive gold welded together. And they made a border of a hand's breadth round about it. And there was a wreath of wave-work, engraved in relief in the form of ropes marvelously 59 wrought on its three sides. For it was triangular in shape and the style of the work was exactly the same on each of the sides, so that whichever side they were turned, they presented the same appearance. Of the two sides under the border, the one which sloped down to the table was a very 60 beautiful piece of work, but it was the outer side which attracted the gaze of the spectator. Now the upper edge of the two sides, being elevated, was sharp since, as we have said, the rim was three-sided, from whatever point of view one approached it. And there were layers of precious stones on it in the midst of the embossed cord-work, and they were interwoven with one another by an inimitable artistic 61 device. For the sake of security they were all fixed by golden needles which were inserted in 62 perforations in the stones. At the sides they were clamped together by fastenings to hold them firm. On the part of the border round the table which slanted upwards and met the eyes, there was wrought a pattern of eggs in precious stones, elaborately engraved by a continuous piece of fluted relief-work, closely 63 connected together round the whole table. And under the stones which had been arranged to represent eggs the artists made a crown containing all kinds of fruits, having at its top clusters of grapes and ears of corn, dates also and apples, and pomegranates and the like, conspicuously arranged. These fruits were wrought out of precious stones, of the same colour as the fruits themselves and 64 they fastened them edgeways round all the sides of the table with a band of gold. And after the crown of fruit had been put on, underneath there was inserted another pattern of eggs in precious stones, and other fluting and embossed work, that both sides of the table might be used, according to the wishes of the owners and for this reason the wave-work and the border were extended 65 down to the feet of the table. They made and fastened under the whole width of the table a massive plate four fingers thick, that the feet might be inserted into it, and clamped fast with linch-pins which fitted into sockets under the border, so that which ever side of the table people preferred, might be used. Thus it became manifestly clear that the work was intended to be used 66 either way. On the table itself they engraved a ' maeander ', having precious stones standing out in the middle of it, rubies and emeralds and an onyx too and many other kinds of stones which excel 67 in beauty. And next to the ' maeander ' there was placed a wonderful piece of network, which made the centre of the table appear like a rhomboid in shape, and on it a crystal and amber, as it is called, 68 had been wrought, which produced an incomparable impression on the beholders. They made the feet of the table with heads like lilies, so that they seemed to be like lilies bending down beneath the table, and the parts which were visible represented leaves which stood upright. The basis of the foot on the ground consisted of a ruby and measured a hand's breadth high all round. It had the appearance of a shoe and was eight fingers broad. Upon it the whole expanse of the foot rested. 70 And they made the foot appear like ivy growing out of the stone, interwoven with akanthus and surrounded with a vine which encircled it with clusters of grapes, which were worked in stones, up to the top of the foot. All the four feet were made in the same style, and everything was wrought and fitted so skillfully, and such remarkable skill and knowledge were expended upon

making it true to nature, that when the air was stirred by a breath of wind, movement was imparted to the leaves, and 71 everything was fashioned to correspond with the actual reality which it represented. And they made the top of the table in three parts like a triptychon, and they were so fitted and dovetailed together with spigots along the whole breadth of the work, that the meeting of the joints could not be seen or even discovered. The thickness of the table was not less than half a cubit, so that the whole work 72 must have cost many talents. For since the king did not wish to add to its size he expended on the details the same sum of money which would have been required if the table could have been of larger dimensions. And everything was completed in accordance with his plan, in a most wonderful and remarkable way, with inimitable art and incomparable beauty.

73 Of the mixing bowls, two were wrought (in gold), and from the base to the middle were engraved with relief work in the pattern of scales, and between the scales precious stones were inserted with 74 great artistic skill. Then there was a ' maeander ' a cubit in height, with its surface wrought out of precious stones of many colours, displaying great artistic effort and beauty. Upon this there was a mosaic, worked in the form of a rhombus, having a net-like appearance and reaching right up to the 75 brim. ln the middle, small shields which were made of different precious stones, placed alternately and varying in kind, not less than four fingers broad enhanced the beauty of their appearance. On the top of the brim there was an ornament of lilies in bloom, and intertwining clusters of grapes were 76 engraven all round. Such then was the construction of the golden bowls, and they held more than two firkins each. The silver bowls had a smooth surface, and were wonderfully made as if they were intended for looking-glasses, so that everything which was brought near to them was reflected even more 77 clearly than in mirrors. But it is impossible to describe the real impression which these works of art produced upon the mind when they were finished. For, when these vessels had been completed and placed side by side, first a silver bowl and then a golden, then another silver, and then another golden, the appearance they presented is altogether indescribable, and those who came to see 78 them were not able to tear themselves from the brilliant sight and entrancing, spectacle. The impressions produced by the spectacle were various in kind. When men looked at the golden vessels, and their minds made a complete survey of each detail of workmanship, their souls were thrilled with wonder. Again when a man wished to direct his gaze to the silver vessels, as they stood before him, everything seemed to flash with light round about the place where he was standing, and afforded a still greater delight to the onlookers. So that it is really impossible to describe the artistic beauty of the works. 79 The golden vials they engraved in the centre with vine wreaths. And about the rims they wove a wreath of ivy and myrtle and olive in relief work and inserted precious stones in it. The other parts of the relief work they wrought in different patterns, since they made it a point of honour to 80 complete everything in a way worthy of the majesty of the king. In a word it may be said that neither in the king's treasury nor in any other, were there any works which equaled these in costliness or in artistic skill. For the king spent no little thought upon them, for he loved to gain glory for the 81 excellence of his designs. For oftentimes he would neglect his official business, and spend his time with the artists in his anxiety that they should complete everything in a manner worthy of the place to which the gifts were to be sent. So everything was carried out on a grand scale, in a manner 82 worthy of the king who sent the gifts and of the high priest who was the ruler of the land. There was no stint of precious stones, for not less than five thousand were used

and they were all of large size. The most exceptional artistic skill was employed, so that the cost of the stones and the workmanship was five times as much as that of the gold.

83 I have given you this description of the presents because I thought it was necessary. The next point in the narrative is an account of our journey to Eleazar, but I will first of all give you a description of the whole country. When we arrived in the land of the Jews we saw the city situated 84 in the middle of the whole of Judea on the top of a mountain of considerable altitude. On the summit the temple had been built in all its splendour. It was surrounded by three walls more than seventy cubits high and in length and breadth corresponding to the structure of the edifice. All the buildings 85 were characterized by a magnificence and costliness quite unprecedented. It was obvious that no expense had been spared on the door and the fastenings, which connected it with the door-posts, and 86 the stability of the lintel. The style of the curtain too was thoroughly in proportion to that of the entrance. Its fabric owing to the draught of wind was in perpetual motion, and as this motion was communicated from the bottom and the curtain bulged out to its highest extent, it afforded a pleasant 87 spectacle from which a man could scarcely tear himself away. The construction of the altar was in keeping with the place itself and with the burnt offerings which were consumed by fire upon it, and the approach to it was on a similar scale. There was a gradual slope up to it, conveniently arranged for the purpose of decency, and the ministering priests were robed in linen garments, down to their 88 ankles. The Temple faces the east and its back is toward the west. The whole of the floor is paved with stones and slopes down to the appointed places, that water may be conveyed to wash away the 89 blood from the sacrifices, for many thousand beasts are sacrificed there on the feast days. And there is an inexhaustible supply of water, because an abundant natural spring gushes up from within the temple area. There are moreover wonderful and indescribable cisterns underground, as they pointed out to me, at a distance of five furlongs all round the site of the temple, and each of them has countless pipes 90 so that the different streams converge together. And all these were fastened with lead at the bottom and at the sidewalls, and over them a great quantity of plaster had been spread, and every part of the work had been most carefully carried out. There are many openings for water at the base of the altar which are invisible to all except to those who are engaged in the ministration, so that all the blood of the sacrifices which is collected in great quantities is washed away in the twinkling of an 91 eye. Such is my opinion with regard to the character of the reservoirs and I will now show you how it was confirmed. They led me more than four furlongs outside the city and bade me peer down towards a certain spot and listen to the noise that was made by the meeting of the waters, so that the great size of the reservoirs became manifest to me, as has already been pointed out.

92 The ministration of the priests is in every way unsurpassed both for its physical endurance and for its orderly and silent service. For they all work spontaneously, though it entails much painful exertion, and each one has a special task allotted to him. The service is carried on without interruption -some provide the wood, others the oil, others the fine wheat flour, others the spices; others 93 again bring the pieces of flesh for the burnt offering, exhibiting a wonderful degree of strength. For they take up with both hands the limbs of a calf, each of them weighing more than two talents, and throw them with each hand in a wonderful way on to the high place of the altar and never miss placing them on the proper spot. In the same way the pieces of the

sheep and also of the goats are wonderful both for their weight and their fatness. For those, whose business it is, always select the beasts which are without blemish and specially fat, and thus the sacrifice which I have described, 94 is carried out. There is a special place set apart for them to rest in, where those who are relieved from duty sit. When this takes place, those who have already rested and are ready to assume their duties rise up spontaneously since there is no one to give orders with regard to the arrangement of 95 the sacrifices. The most complete silence reigns so that one might imagine that there was not a single person present, though there are actually seven hundred men engaged in the work, besides the vast number of those who are occupied in bringing up the sacrifices. Everything is carried out with 96 reverence and in a way worthy of the great God.

We were greatly astonished, when we saw Eleazar engaged in the ministration, at the mode of his dress, and the majesty of his appearance, which was revealed in the robe which he wore and the precious stones upon his person. There were golden bells upon the garment which reached down to his feet, giving forth a peculiar kind of melody, and on both sides of them there were pomegranates 97 with variegated flowers of a wonderful hue. He was girded with a girdle of conspicuous beauty, woven in the most beautiful colours. On his breast he wore the oracle of God, as it is called, on which twelve stones, of different kinds, were inset, fastened together with gold, containing the names of the leaders of the tribes, according to their original order, each one flashing forth in an indescribable way 98 its own particular colour. On his head he wore a tiara, as it is called, and upon this in the middle of his forehead an inimitable turban, the royal diadem full of glory with the name of God inscribed in sacred letters on a plate of gold . . . having been judged worthy to wear these emblems in the 99 ministrations. Their appearance created such awe and confusion of mind as to make one feel that one had come into the presence of a man who belonged to a different world. I am convinced that any one who takes part in the spectacle which I have described will be filled with astonishment and indescribable wonder and be profoundly affected in his mind at the thought of the sanctity which is attached to each detail of the service.

100 But in order that we might gain complete information, we ascended to the summit of the neighbouring citadel and looked around us. It is situated in a very lofty spot, and is fortified with many towers, which have been built up to the very top of immense stones, with the object, as we were informed, of 101 guarding the temple precincts, so that if there were an attack, or an insurrection or an onslaught of the enemy, no one would be able to force an entrance within the walls that surround the temple. On the towers of the citadel engines of war were placed and different kinds of machines, and the position was 102 much higher than the circle of walls which I have mentioned. The towers were guarded too by most trusty men who had given the utmost proof of their loyalty to their country. These men were never allowed to leave the citadel, except on feast days and then only in detachments. nor did they permit any 103 stranger to enter it. They were also very careful when any command came from the chief officer to admit any visitors to inspect the place, as our own experience taught us. They were very reluctant to 104 admit us, -though we were but two unarmed men- to view the offering of the sacrifices. And they asserted that they were bound by an oath when the trust was committed to them, for they had all sworn and were bound to carry out the oath sacredly to the letter, that though they were five hundred in number they would not permit more than five men to enter at one time.

The citadel was the special protection of the temple and its founder had fortified it so strongly that it might efficiently protect it.

105 The size of the city is of moderate dimensions. It is about forty furlongs in circumference, as far as one could conjecture. It has its towers arranged in the shape of a theatre, with thoroughfares leading between them now the cross roads of the lower towers are visible but those of the upper 106 towers are more frequented. For the ground ascends, since the city is built upon a mountain. There are steps too which lead up to the cross roads, and some people are always going up, and others down and they keep as far apart from each other as possible on the road because of those who 107 are bound by the rules of purity, lest they should touch anything which is unlawful. It was not without reason that the original founders of the city built it in due proportions, for they possessed clear insight with regard to what was required. For the country is extensive and beautiful. Some parts of it are level, especially the districts which belong to Samaria, as it is called, and which border on the land of the Idumeans, other parts are mountainous, especially (those which are contiguous to the land of Judea). The people therefore are bound to devote themselves to agriculture and the cultivation of the soil that by this means they may have a plentiful supply of crops. In this way 108 cultivation of every kind is carried on and an abundant harvest reaped in the whole of the aforesaid land. The cities which are large and enjoy a corresponding prosperity are well-populated, but they neglect the country districts, since all men are inclined to a life of enjoyment, for every one has a natural tendency towards the pursuit of pleasure. The same thing happened in Alexandria, which excels all cities in size and prosperity. Country people by migrating from the rural districts and settling 110 in the city brought agriculture into disrepute: and so to prevent them from settling in the city, the king issued orders that they should not stay in it for more than twenty days. And in the same way he gave the judges written instructions, that if it was necessary to issue a summons against any one 111 who lived in the country, the case must be settled within five days. And since he considered the matter one of great importance, he appointed also legal officers for every district with their assistants, that the farmers and their advocates might not in the interests of business empty the granaries of the 112 city, I mean, of the produce of husbandry. I have permitted this digression because it was Eleazar who pointed out with great clearness the points which have been mentioned. For great is the energy which they expend on the tillage of the soil. For the land is thickly planted with multitudes of olive trees, with crops of corn and pulse, with vines too, and there is abundance of honey. Other kinds of fruit trees and dates do not count compared with these. There are cattle of all kinds in 113 great quantities and a rich pasturage for them. Wherefore they rightly recognize that the country districts need a large population, and the relations between the city and the villages are properly 114 regulated. A great quantity of spices and precious stones and gold is brought into the country by the Arabs. For the country is well adapted not only for agriculture but also for commerce, and the 115 city is rich in the arts and lacks none of the merchandise which is brought across the sea. It possesses too suitable and commodious harbours at Askalon, Joppa, and Gaza, as well as at Ptolemais which was founded by the King and holds a central position compared with the other places named, being not far distant from any of them. The country produces everything in abundance, 116 since it is well watered in all directions and well protected from storms. The river Jordan, as it is called, which never runs dry, flows through the land. Originally (the country) contained not less than 60 million acres-

though afterwards the neighbouring peoples made incursions against it -and 600,000 men were

ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ∆ΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ Η ΙΟΥ∆ΑΙΑ ΚΑΙ Η ΓΑΛΙΛΑΙΑ ΤΟΝ 1ο ΑΙΩΝΑ µ. Χ.

Νίκος Παύλου Θεολόγος - Καθηγητής ∆. Ε.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση του έργου µιας σηµαντικής ιστορικής προσωπικότητας είναι η καλή γνώση της εποχής του. Μόνο έτσι µπορεί να υπάρξει µία ολοκληρωµένη προσέγγιση της σκέψης του, των δραστηριοτήτων του και της προσφοράς του. Η Παλαιστίνη του πρώτου µισού του 1ου αι. µ. Χ. είχε την τύχη να είναι η περιοχή που άκουσε τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού. Παράλληλα αφορµές για το κήρυγµά Του ήταν οι οικονοµικές, κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές συνθήκες που χαρακτήριζαν αυτή τη γωνία του µεσογειακού κόσµου. Εποµένως η γνωριµία µε την ιστορία της βοηθάει σηµαντικά στην προσέγγιση της προσωπικότητας του Χριστού. Κυρίως οι ιδιαιτερότητες που παρουσίαζε η Γαλιλαία και η Ιουδαία - οι κατεξοχήν τόποι της δράσης του Κυρίου - τον 1ο αιώνα, παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον γιατί η γνωριµία µε αυτές βοηθάει στην πληρέστερη "ανακάλυψη" του Υιού του Ανθρώπου. Αυτός είναι και ο σκοπός του παρόντος άρθρου: Να παρουσιάσει, όσο πιο συνοπτικά γίνεται, µία πτυχή της ιστορίας των δυο σηµαντικότερων περιοχών της Παλαιστίνης, της Ιουδαίας και της Γαλιλαίας, την πολιτική. Βεβαίως αυτό δε σηµαίνει πως και οι υπόλοιπες πτυχές (θρησκευτικές, κοινωνικές κ. α.) δεν είναι εξίσου σηµαντικές. Απλά πιστεύουµε πως η γνώση της πολιτικής ιστορίας της περιοχής, τον 1ο µ. Χ. αιώνα , είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κατανόηση και των υπόλοιπων.

Αρχέλαος και ρωµαίοι επίτροποι

Είναι γνωστό πως κυριότερη πηγή της ιστορίας της Ιουδαίας τον 1ο αι. π. Χ. -όπως άλλωστε και της υπόλοιπης Παλαιστίνης - είναι ο Φλάβιος Ιώσηπος. Ο στρατηγός µε την αµφιλεγόµενη δράση δίνει στα έργα του αρκετές πληροφορίες για τη περιοχή , µε µία δόση υπερβολής είναι αλήθεια, και βοηθάει έτσι στην καλύτερη κατανόηση του πλαισίου της δράσης του Χριστού στην Ιουδαία. Κυρίως δύο έργα του ο "Ιουδαϊκός πόλεµος" και η "Ιουδαϊκή αρχαιολογία" είναι πολύτιµες πηγές για την ιστορία της και δείχνουν τον τρόπο µε τον οποίο η ρωµαϊκή διοίκηση ασκούσε την εξουσία της στις επαρχίες της αυτοκρατορίας , είτε µέσω των γηγενών φίλων της είτε µέσω των επιτρόπων που η ίδια έστελνε. Όπως η υπόλοιπη Παλαιστίνη έτσι και η Ιουδαία, στις αρχές του 1ου αι. π.Χ. ανήκε στο πελατειακό σύστηµα της ρωµαϊκής αυτοκρατορίας. Είναι µέρος της επικράτειας των "ανεξάρτητων" Ηρωδών, οι οποίοι φυσικά όχι µόνο δεν διανοούνταν να έχουν δική τους πολιτική αλλά έπρεπε να έχουν τη συγκατάθεση της Ρώµης για τις πράξεις

τους και να είναι αρεστοί στον αυτοκράτορα ώστε να διατηρούν την εξουσία στην περιοχή. Πιο αναλυτικά το 63 π. Χ. οι Ρωµαίοι εισέρχονται στην Ιερουσαλήµ και ο στρατηγός Ποµπήιος βεβηλώνει τα Άγια των Αγίων του Ναού. Το πρόσχηµα αυτής της εισβολής ήταν το κάλεσµα που τους απηύθυνε ο διεκδικητής της εξουσίας στη περιοχή Υρκανός Β΄ για να τον βοηθήσουν στον αγώνα του εναντίον του άλλου διεκδικητή , του αδελφού του Αριστόβουλου Β΄. Αυτοί µε τη δύναµη των όπλων τους διορίζουν τον Υρκανό εθνάρχη και αρχιερέα, ενώ το ιουδαϊκό κρατίδιο που είχε ιδρυθεί από τους Ασµοναίους βασιλιάδες γίνεται ρωµαϊκή κτίση που υπάγεται στον έπαρχο της Συρίας. Ουσιαστικά όµως η ρωµαϊκή κυριαρχία αρχίζει µετά την οριστική ήττα του Αριστόβουλου και του γιου του Αντίγονου από τις ρωµαϊκές λεγεώνες. Αυτή την ταραγµένη εποχή αναδύεται το άστρο του Ιδουµαίου Αντίπατρου ή Αντίπα. Γίνεται "επιµελητής" των Ιουδαίων και του Υρκανού, βοηθάει τον Καίσαρα και αυτός για ανταµοιβή του απονέµει τον τίτλο του ρωµαίου πολίτη και του εθνάρχη, ενώ ο γιος του Ηρώδης γίνεται στρατηγός της Γαλιλαίας. Αργότερα µε τη βοήθεια των ρωµαίων ο Ηρώδης - πρόκειται για τον γνωστό, στην εποχή του οποίου γεννήθηκε ο Χριστός - γίνεται ο ισχυρός άντρας της περιοχής, ιδρύει την τοπική δυναστεία των Ηρωδών και ο αυτοκράτορας του απονέµει τον τίτλο Rex socius et amicus populi Romani. Φαίνεται να διατηρούσε καλές σχέσεις µε το κέντρο της εξουσίας και έτσι του συγχωρούνταν οι παρεκτροπές και οι βιαιότητές που απηχούνται και στα ευαγγελικά κείµενα. Γνωστή ήταν η µεγαλοµανία του και τα πολλά κτίσµατα που δηµιουργούσε µε αποκορύφωµα το Ναό των Ιεροσολύµων , που ήταν το κέντρο του ιουδαϊσµού στα χρόνια του Ιησού, αν και µέχρι την καταστροφή του στην επανάσταση του 60 µ. Χ. παρέµεινε ηµιτελής. Χαρακτηριστική ήταν και η προσπάθειά του να οικειοποιηθεί µεσσιανικούς τίτλους για τον εαυτό του και τους διαδόχους του. Μάλιστα υπήρχε και ολόκληρη παράταξη , οι Ηρωδιανοί, που προπαγάνδιζαν, σύµφωνα µε µία άποψη, αυτή τη θέση. Τα ευαγγέλια τους παρουσιάζουν να έρχονται σε σύγκρουση µε τον Ιησού και να επιθυµούν, σε συνεργασία µε τους Φαρισαίους να επιδιώκουν την παράδοση Του στους ρωµαίους. Μετά το θάνατό του Ηρώδη ανοίγεται η τελευταία διαθήκη που είχε συντάξει, σύµφωνα µε την οποία φανερώνεται η επιθυµία του να πάρει τη µερίδα του λέοντος από την επικράτειά του ο γιος του Αρχέλαος ο οποίος έτσι "βασιλεύςαπεδείκνυτο" ( Ιουδ. Πόλ. Ι 668). Γίνεται δεκτή η διαθήκη από το στρατό και ο ρωµαιοθρεµένος Αρχέλαος φροντίζει για τη µεγαλοπρεπή ταφή του πατέρα του. Για να µπορέσει όµως να ασκήσει την εξουσία και να µη µείνει η διαθήκη κενός λόγος θα έπρεπε αυτή να επικυρωθεί από τη Ρώµη η οποία έτσι θα έδειχνε πως τον θεωρεί άνθρωπό της στην Παλαιστίνη που θα εξυπηρετούσε τα συµφέροντά της. Πάντως δεν αποδέχεται την εξουσία όταν στρατιώτες του προσφέρουν το στέµµα στην Ιεριχώ. Είναι φανερό πως θα ήταν κίνηση χωρίς αντίκρισµα αν δεν είχε τη συγκατάθεση της αυτοκρατορίας. Ταυτόχρονα παρουσιάζονται και άλλοι διεκδικητές του κράτους του Ηρώδη και µεταξύ αυτών ο αδελφός του Αρχέλαου Αντίπας, που αισθάνεται παραγκωνισµένος. Φεύγει λοιπόν ο νόµιµος κληρονόµος γρήγορα για τη Ρώµη, εκεί πέφτει στα γόνατα του Αυγούστου και έτσι χορηγείται σ' αυτόν η πολυπόθητη συγκατάθεση για την άσκηση της εξουσίας, όχι όµως όπως αυτός περίµενε. Του δίνεται λοιπόν µόνο το µισό βασίλειο, ο τίτλος του εθνάρχη και η υπόσχεση πως θα ονοµαστεί βασιλιάς, αν βέβαια ικανοποιούσε τους ρωµαίους πάτρωνές του. Το υπόλοιπο πελατειακό κρατίδιο παραχωρείται στον Φίλιππο και τον Ηρώδη Αντίπα. Συγκεκριµένα οι Ρωµαίοι δίνουν στον Αρχέλαο ( 4 π. Χ. -6 µ. Χ), προσδοκώντας να γίνει ο άνθρωπός τους, την Ιδουµαία, την Ιουδαία και τη Σαµάρεια,

ο Φίλιππος παραλαµβάνει τη Βαταναία, την Τραχωνίτιδα και την Πανειάδα και ο Αντίπας την Περαία και τη Γαλιλαία µε τον τίτλο του τετράρχη. Ο Αρχέλαος δε φαίνεται να διαφέρει στη βιαιότητα του χαρακτήρα από τον πατέρα του, πράγµα που απηχείται και στο Ματθ. 2,22.Ταυτόχρονα προκαλεί το θρησκευτικό αίσθηµα του λαού νυµφευόµενος τη γυναίκα του αδελφού του, διώκοντας ταυτόχρονα τη νόµιµη σύζυγό του. Εναντίον του δυσφορούν όχι µόνο οι Ιουδαίοι αλλά και οι Σαµαρείτες και εξαιτίας της συµπεριφοράς του καταφεύγουν στον Οκταβιανό. Αυτός βλέποντας να διαψεύδονται οι προσδοκίες του, πως δηλ. ο Αρχέλαος ήταν κατάλληλος για άνθρωπός του στην Παλαιστίνη, τον εξορίζει στη "Βιέννα ,πόλιν της Γαλλίας" (Ιουδ. Πόλ. ΙΙ 111), µετά από εννιά χρόνια παραµονής του στην εξουσία ενώ δηµεύει και την περιουσία του. Η αυτοκρατορία αντιλαµβάνεται πως δεν υπάρχει άλλος ικανός αντικαταστάτης του Αρχέλαου που θα µπορούσε να γίνει ο "πελάτης" της - ο όρος µε τη σηµασία που είχε την ρωµαϊκή εποχή- στην Ιουδαία.. Αναλαµβάνει λοιπόν η ίδια χωρίς ντόπιους µεσολαβητές την διοίκηση. Άλλωστε αυτό φαίνεται να ήταν τώρα στα σχέδιά της: µετά την επιβολή της Pax Romana της ήταν άχρηστοι ηγεµονίσκοι που τελικά µόνο ενοχλητικοί ήταν , εφόσον µε τη συµπεριφορά τους δεν ήταν ανεκτοί από τον ντόπιο πληθυσµό και δηµιουργούσαν προβλήµατα στην κεντρική εξουσία. Η Ιουδαία λοιπόν µεταβάλλεται σε επαρχία του ρωµαϊκού κράτους . Στο εξής θα κυβερνάται από ρωµαίους επιτρόπους που θα υπάγονται στον ανθύπατο της Συρίας. Πρώτος ρωµαίος έπαρχος διορίζεται ο Coponius ( 6 - 9). Μαζί µ' αυτόν έρχεται στην Ιουδαία ο γνωστός από το ευαγγέλιο του Λουκά Publius Sulpicius Quirinius, που έχει διοριστεί έπαρχος της Συρίας ( ο πλήρης τίτλος που του απονέµεται είναι δικαιοδότης του έθνους, απεσταλµένος και τιµητής των ουσιών) µε ειδική αποστολή: να εκτιµήσει, δηλ. να κάνει εκκαθάριση της περιουσίας του Αρχέλαου η οποία πλέον αποτελεί κτήµα του ρωµαϊκού κράτους και να απογράψει τον ιουδαϊκό λαό. ∆ε φαίνεται να υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον των επιτρόπων για την Ιουδαία. Προτιµούν για διαµονή τους την παραλιακή Καισάρεια, όπου διαµένουν σε κτίσµα του Ηρώδη ενώ την Ιερουσαλήµ την επισκέπτονται µόνο στη γιορτή του Πάσχα προσπαθώντας να επιβάλλουν την τάξη ανάµεσα στους χιλιάδες ιουδαίους που επισκέπτονταν την ιερή πόλη. Όµως αυτό δεν πρέπει να ήταν και τόσο εύκολο µιας και οι άνδρες των ρωµαϊκών φρουρών ήταν ολιγάριθµοι στην περιοχή. Η φρουρά της πόλης διέµενε στο φρούριο Αντωνία, που ήταν δίπλα στο ναό. Οι στρατιώτες απέφευγαν την επαφή µε τους ιουδαίους και περνούσαν τον καιρό τους στο στρατόπεδο γνωρίζοντας πόσο επικίνδυνη ήταν µία συνάντηση µε άτοµα που θα µπορούσαν να αποδειχτούν Ζηλωτές ή Σικάριοι. Όµως και στην υπόλοιπη Ιουδαία δεν υπήρχαν πολλοί Ρωµαίοι ικανοί να αποτρέψουν από µόνοι τους εξέγερση του ντόπιου πληθυσµού. Σε τέτοια περίπτωση, όπως είναι γνωστό, κινούνταν εναντίον των επαναστατών τα στρατεύµατα της Συρίας και επανέφεραν το προηγούµενο status quo. Αυτή η λειψανδρία που διέκρινε τις ρωµαϊκές φρουρές της Ιουδαίας την εποχή του Ιησού δηµιουργούσε µία ιδιότυπη αυτοδιοίκηση της που δεν επιτρέπει να γίνεται λόγος για καταπίεση, µε την κυριολεκτική έννοια του όρου, από τα όργανα της αυτοκρατορίας. Περισσότερα προβλήµατα φαίνεται πως δηµιουργούσε στη θεοκρατική ιουδαϊκή κοινωνία το χάσµα - κατεξοχήν πνευµατικό - που δηµιουργούνταν µεταξύ των υποβαθµισµένων θρησκευτικά στρωµάτων (τελώνες, am- haarez (1) ) και των αυτοδιορισµένων θεµατοφυλάκων των ιερών του ιουδαϊσµού (Φαρισαίοι κ. α.) παρά µεταξύ Ιουδαίων και Ρωµαίων. Σ΄αυτό το σηµείο είναι απαραίτητη µία διευκρίνιση: Αν γίνουν δεκτά τα παραπάνω,

τότε για ποιους λόγους σηµειώνονται οι εξεγέρσεις εναντίον του κατακτητή; Η απάντηση , νοµίζουµε, πρέπει να αναζητηθεί στην ιδεολογία των ανώτερων , κυρίως τάξεων του πληθυσµού που χαρακτηρίζονταν από την προσήλωσή της στην θεοκρατία. Οι παρατάξεις µε εθνικοθρησκευτικό προσανατολισµό (Φαρισαίοι , Γραµµατείς κ. α.) θεωρούσαν βλασφηµία την κατάληψη της ιερής γης από τους Ρωµαίους και την καταβολή φόρου σ' αυτούς. Ήταν αδύνατο , αυτοί οι πιστοί του αληθινού Θεού να αποδέχονταν τους "θνητούς δεσπότας" (Ιουδ. Πόλ. ΙΙ, 118), όπως υπογραµµίζει ο Ιώσηπος. Έτσι βασική θέση τους είναι η εκδίωξή τους. Με άλλα λόγια στην προκειµένη περίπτωση ο φόρος αποτελούσε αιτία εξέγερσης , και µάλιστα από τις πλέον βασικές, και όχι µόνο αφορµή. Πάντως οι κινήσεις τους δε φαίνεται να είχαν την καθολική επιδοκιµασία του πληθυσµού. Είναι γνωστό πως οι Ζηλωτές - οι κατεξοχήν εξεγερµένοι εναντίον της αυτοκρατορίας- αποτελούσαν τη ριζοσπαστική πτέρυγα του Φαρισαϊσµού. Πως λοιπόν θα συµπαρατάσσονταν µαζί τους , για παράδειγµα , οι am- haarez , που είχαν γνωρίσει την περιφρόνηση τους και υφίσταντο την πνευµατική τους τροµοκρατία; Θα µπορούσε λοιπόν κάποιος να µιλήσει για την εξής µορφή διακυβέρνησης της Ιουδαίας τα χρόνια του Χριστού µετά την ανάληψη της εξουσίας απευθείας, χωρίς πλέον προσχήµατα από τη Ρώµη: Ανώτατη αρχή ήταν οι ρωµαίοι επίτροποι, που πράγµατι είχαν σηµαντικές αρµοδιότητες, όπως για παράδειγµα το jus gladii, δηλ. το δικαίωµα της επιβολής της θανατικής ποινής. ∆ε φαίνεται όµως να το χρησιµοποιούσαν συχνά γιατί ενδιαφέρονταν ν' αποφύγουν την ένταση µε τον ντόπιο πληθυσµό . Και οι Ιουδαίοι µπορούσαν πάντα να στείλουν αντιπροσωπείες στη Ρώµη διαµαρτυρόµενοι για τυχόν αυθαιρεσίες τους, αν και ο έπαρχος φρόντιζε να έχει καλυµµένα τα νώτα του κρατώντας οµήρους. ∆εν θα ήταν όµως υπερβολή αν τονίζονταν πως µε την ανοχή της αυτοκρατορίας η περιοχή είχε µία ιδιότυπη µορφή -ας ονοµαστεί έτσι- τοπικής αυτοδιοίκησης. Συγκεκριµένα όπως πληροφορεί ο Ιώσηπος στο τρίτο βιβλίο του Ιουδαϊκού πολέµου (στ 54- 58) η Ιουδαία ήταν χωρισµένη σε έντεκα κληρουχίες ή τοπαρχίες, της Ιερουσαλήµ, Γόφνας, Ακράβετας, Θάµνας, Λύδδας, Εµµαούς, Πέλλας, Ιδουµαίας, Ενγαδδαί, Ηρώδειου και Ιεριχώς . Σ' αυτό το σύστηµα προστέθηκαν η Ιάµνεια και η Ιόππη. Εδώ επικεφαλής µε πραγµατικές εξουσίες ήταν επιφανείς Ιουδαίοι (ιερείς κλπ). Ταυτόχρονα δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής η δύναµη που είχε το συλλογικό όργανο του Ιουδαϊσµού, το Μεγάλο Συνέδριο που συγκέντρωνε νοµοθετικές, εκτελεστικές και δικαστικές εξουσίες καθώς και ο αρχιερέας. Τα παραπάνω βέβαια σε καµία περίπτωση δεν έχουν σκοπό να υποβαθµίσουν το εύρος της ρωµαϊκής δύναµης και την αποφασιστικότητα που είχε για να επιβάλλει τις αποφάσεις της κάθε στιγµή. Τα ρωµαϊκά στρατεύµατα που έδρευαν στη Συρία δεν είχαν ενδοιασµούς να εισβάλλουν στην Παλαιστίνη και να δείξουν ποιος είναι ο πραγµατικός κυρίαρχος. Όµως για την αυτοκρατορία προείχε η διατήρηση εντός της επικράτειάς τους της "ειρήνης" που είχε επιβάλλει µε την δύναµη των όπλων της καθώς και η γραµµή της να µην ανοίγει εσωτερικά µέτωπα, τη στιγµή που ακολουθούσε ιµπεριαλιστική πολιτική και ήθελε να επεκτείνει τις κτήσεις της ενώ θα έπρεπε ταυτόχρονα να αντιµετωπίζει και τους εισβολείς στα βόρεια κυρίως σύνορά της. ∆εν ήταν λοιπόν για το συµφέρον της να φανερώνει τον αυταρχισµό της σε περιοχές που θεωρούνταν θρησκευτικά ιδιόρρυθµες , όπως η Ιουδαία . .. Ο Κωπώνιος, λοιπόν, µέλος της τάξης των ιππέων, γίνεται ο πρώτος ρωµαίος έπαρχος της Ιουδαίας (6-9 µ. Χ.). ∆ύο φαίνεται να είναι τα σηµαντικά γεγονότα της επιτροπείας του: η προσπάθεια του Ιούδα του Γαλιλαίου να ξεσηκώσει τους συµπατριώτες του κατά της αυτοκρατορίας και η µόλυνση του Ναού από Σαµαρείτες

κατά τη γιορτή του Πάσχα. Είναι γνωστοί οι λόγοι της εξέγερσης του Ιούδα και των Ζηλωτών: Τους ήταν αδύνατο , όπως τονίστηκε και παραπάνω, να δεχτούν τη φορολογία που επέβαλλαν οι κατακτητές και έτσι να θεωρούν ανθρώπους ως κυρίαρχους της άγιας γης , η οποία, όπως είναι γνωστό, σύµφωνα µε την αντίληψή τους, ανήκε µόνο στο Θεό και εποµένως µόνο σ' Αυτόν, δηλ. στο Ναό Του θα έπρεπε να αποδίδεται ο φόρος. Ταυτόχρονα και η απογραφή που είχε διατάξει ο Κυρήνιος, συνδεόµενη και αυτή άµεσα µε το ζήτηµα του φόρου, δηµιουργούσε προϋποθέσεις ώστε όλο και περισσότεροι Ιουδαίοι να πυκνώσουν τις τάξεις των επαναστατών. Η µόλυνση του Ναού από τους Σαµαρείτες οφείλονταν στο βαθύ µίσος που χώριζε τις δύο περιοχές, την Ιουδαία και τη Σαµάρεια. Στη διάρκεια του εορτασµού του Πάσχα, µόλις άνοιξαν οι πυλώνες του ιερού, άνδρες Σαµαρείτες που είχαν εισχωρήσει κρυφά στην Ιερουσαλήµ, έριξαν κόκαλα στις στοές του Ναού και έτσι µίαναν και αυτόν και τη σηµαντικότερη γιορτή του Ιουδαϊσµού. Χωρίς ιδιαίτερα προβλήµατα άξια να µνηµονευτούν , ήταν η διακυβέρνηση της Ιουδαίας από τους υπόλοιπους επιτρόπους µέχρι τον Πόντιο Πιλάτο. Ούτε όµως και οι ίδιοι φαίνεται να έκαναν κάτι σηµαντικό, ώστε να αξίζουν µία ιδιαίτερη αναφορά, εκτός βεβαίως της µνείας του ονόµατός τους. Με την παντελή απουσία τους από το ιστορικό γίγνεσθαι της περιοχής επιβεβαιώνουν αυτό που τονίστηκε προηγουµένως: η µη ανάµειξη της Ρώµης στα εσωτερικά του Ιουδαϊσµού, εκτός αν επρόκειτο για κάτι πολύ σοβαρό που διακύβευε τα συµφέροντά της , όπως για παράδειγµα η απόφαση κάποιου να αυτοανακηρυχτεί βασιλιάς και συνεπώς αντίπαλός της. Αυτοί οι επίτροποι ήταν οι Μάρκος Αµβίβουλος (Marcus Ambibulus ή Ambivius, 9- 12 µ. Χ.), Άννιος Ρούφος (Annius Rufus, 12- 15 µ. Χ.), Ουαλέριος Γράτος (Valerius Gratus, 15- 26 µ. Χ.).

Ο επίτροπος της Ιουδαίας Πόντιος Πιλάτος

Στα χρόνια 26- 36 π. Χ. η Iουδαία γνωρίζει τη διακυβέρνηση του Ποντίου Πιλάτου. Μία αµφιλεγόµενη προσωπικότητα (2) η οποία γνώρισε ακόµη και την αγιοποίηση από την Αιθιοπική εκκλησία. Πάντως οι πράξεις του στην Ιουδαία δε δικαιολογούν αυτή την ενέργεια. Αντίθετα οι πληροφορίες που περιέχονται γι αυτόν στα έργα του Ιώσηπου και του Φίλωνα δείχνουν έναν άνθρωπο που δε διστάζει να θυσιάσει ακόµη και ανθρώπινες ζωές προκειµένου να εξυπηρετήσει τα δικά του συµφέροντα καθώς και αυτά της εξουσίας που ήταν άνθρωπός της , ενώ αφήνουν και υπαινιγµούς για οικειοποίηση από µέρους του χρηµάτων που δεν του ανήκαν. Φαίνεται λοιπόν να είναι απόλυτα πιστός στην αρχή που τον έχει στείλει στην Ιουδαία χωρίς ,όµως να διευκρινίζεται αν η αφοσίωσή του είναι ειλικρινής ή προέρχεται από ιδιοτέλεια και φόβο. Μάλιστα , όπως είναι γνωστό, παρακάµπτονται οι αντιστάσεις του και οδηγεί τον Ιησού στο σταυρό µόνο όταν απειλείται ότι θα καταγγελθεί στη Ρώµη ότι ελευθερώνει κάποιον που ισχυρίζονταν , σύµφωνα µε τις καταγγελίες των Ιουδαίων, πως ήταν βασιλιάς και συνεπώς υποκινούσε σε επανάσταση το λαό της Παλαιστίνης. ∆ηλαδή η συµπεριφορά του υπαγορεύεται από τις πιθανές ευθύνες που θα επέρριπτε ο Τιβέριος σ' αυτόν και από τις συνέπειες που θα δέχονταν αυτός για την απόφασή του. Τα έργα του Πιλάτου στην Ιουδαία προκαλούσαν αρκετές φορές το θρησκευτικό αίσθηµα του λαού. Προσπάθησε να κάνει αισθητή την παρουσία της ρωµαϊκής ισχύος , ανακατεύθηκε σε ιουδαϊκές θρησκευτικές υποθέσεις διαβλέποντας πως έκρυβαν σπέρµατα εξέγερσης.

Πιο συγκεκριµένα µεταφέρει νύχτα στην Ιερουσαλήµ εικόνες του αυτοκράτορα, τις σηµαίες, σύµβολα της εξουσίας. Αυτό προκαλεί µεγάλη ταραχή την άλλη ηµέρα ανάµεσα στους ιουδαίους. Συγκεντρώνονται όλοι, γιατί ο νόµος απαγορεύει τα "δίκηλα" στην ιερή πόλη. Πηγαίνουν στην Καισάρεια και τον ικετεύουν να βγάλει τις εικόνες , σεβόµενος τις πάτριες αρχές. Ο Πιλάτος αρνείται και τότε αυτοί καθισµένοι γύρω από τον οίκο του περιµένουν πέντε ηµέρες και πέντε νύχτες. Στρατιώτες τους περικυκλώνουν και ο επίτροπος απειλεί πως θα τους σκοτώσει αν δεν αποδεχτούν τις εικόνες του Καίσαρα. Μάλιστα οι στρατιώτες για να κάνουν πιο πειστικά τα λόγια του βγάζουν τα ξίφη τους. Οι ιουδαίοι όµως, όλοι µαζί, γυµνώνουν τους αυχένες τους και φωνάζουν πως προτιµούν να χάσουν το κεφάλι τους παρά να παραβούν το νόµο. Τότε ο επίτροπος θαύµασε την προσκόλλησή τους στις πάτριες παραδόσεις και διατάζει να βγάλουν τα αυτοκρατορικά σύµβολα από την Ιερουσαλήµ και να τα φέρουν στην Καισάρεια. Εξαιτίας αυτού οι κατοπινοί ηγεµόνες δεν τόλµησαν στο εξής να κάνουν κάτι παρόµοιο. Υπεύθυνος και άλλης όµως αναταραχής γίνεται ο Πιλάτος: Συγκεκριµένα θέλει να κατασκευάσει υδραγωγείο στα Ιεροσόλυµα µεταφέροντας ύδατα από ένα σηµείο που απείχε από την πόλη 400 στάδια. Για το σκοπό αυτό θέλει να πάρει χρήµατα από το ταµείο του Ναού, τον κορβωνά. Ξεσηκώνονται τότε οι ιουδαίοι και αρχίζουν να φωνάζουν εκδηλώνοντας έτσι τη δυσαρέσκειά τους για την προσπάθεια αφαίµαξης χρηµάτων από το ιερό. Τότε αυτός τοποθετεί ανάµεσά τους ένοπλους στρατιώτες µε πολιτική περιβολή , οι οποίοι αρχίζουν να χτυπούν το πλήθος µε ξύλα, αφού προηγουµένως αυτός δίνει το σύνθηµα από το βήµα του πραιτορίου. Πολλοί ιουδαίοι πληγώνονται και άλλοι χάνουν και τη ζωή τους αφού καταπατήθηκαν από τους πανικόβλητους συµπατριώτες τους. Οι υπόλοιποι βλέποντας τη συµφορά υποχωρούν. Ο Πιλάτος όµως φανερώνει και πάλι το στυγνό πρόσωπο της εξουσίας του: Ψευδοµεσσίας προσκαλεί το λαό να τον ακολουθήσει στο όρος Γαριζείν ισχυριζόµενος πως θα αποκαλύψει ιερά σκεύη που είχε κρύψει εκεί ο Μωϋσής. Πράγµατι ανταποκρίνονται στο κάλεσµά του και µε όπλα αρκετοί συγκεντρώνονται σε µία κωµόπολη ονόµατι Τιραναθά. Ο Πιλάτος που υποψιάζεται - µάλλον όχι άδικα- εξέγερση φτάνει µε τους στρατιώτες του και διαλύει βίαια τους συγκεντρωµένους σκοτώνοντας ταυτόχρονα τους επικεφαλής. Με όλα τα παραπάνω συγκεντρώνει στο πρόσωπό του πολλές αντιπάθειες. Τον κατηγορούν και ανακαλείται στη Ρώµη. Έτσι τελειώνει µετά από δέκα χρόνια η επιτροπεία του σ' αυτή την ταραγµένη γωνιά της Ρωµαϊκής αυτοκρατορίας. Χαρακτηριστική για τον Πιλάτο είναι η παρατήρηση του Φίλωνα στο έργο του " Πρεσβεία προς Γάϊον": " την φύσιν ακαµπής και µετά του αυθάδους αµείλικτος" (ΧΧΧVΙΙΙ 301) δηλ. αλύγιστος, µίγµα ισχυρογνωµοσύνης και σκληρότητας. Βέβαια σ' ένα έργο σαν αυτό του ιουδαίου φιλοσόφου που είχε σκοπό να κολακέψει τους αυτοκράτορες είναι φυσικό να υπερτονίζονται τα ελαττώµατα των υφισταµένων τους, εκτελεστικών οργάνων, ώστε αυτοί να αποποιηθούν οποιαδήποτε ευθύνη για τις µελανές σελίδες της διακυβέρνησής τους. Πάντως η παραπάνω κρίση φαίνεται να είναι σωστή αν ληφθούν υπόψη τα γραφόµενα για τις ηµέρες του στην Παλαιστίνη. Πρωταγωνιστικός φαίνεται να είναι ο ρόλος του Πιλάτου στη δίκη του Ιησού. Βέβαια το συµπέρασµα που βγαίνει από τις σχετικές διηγήσεις είναι πως κατεξοχήν υπεύθυνοι για τη σταύρωση είναι οι Ιουδαίοι. Οι ρωµαίοι και ο επίτροπος φαίνονται να οδηγούνται από τις εξελίξεις και από την πίεση που ασκούν για καταδικαστική απόφαση οι άνθρωποι που καθοδηγούνται από τους θεωρούµενους εκπροσώπους του Θεού . Ουσιαστικά οι αφηγήσεις του Πάθους τονίζουν πως διεξάγεται ένας αγώνας ερήµην των κατακτητών που παραµένουν οι θεατές των δρώµενων µη µπορώντας να αρθρώσουν λόγο που να µπορεί να ανατρέψει µία προκαθορισµένη πορεία.

Η στάση του Πιλάτου όταν ο Ιησούς οδηγείται ενώπιον του είναι από αδιάφορη µέχρι και συγκαταβατική -φιλική θα έλεγε κανείς - για το πρόσωπο του Κυρίου. Αν και δείχνει να έχει πειστεί για την αθωότητα του Χριστού δεν είναι όµως διατεθειµένος να αναλάβει την ευθύνη της απελευθέρωσής Του γιατί δε φαίνεται να τον ενδιαφέρει η λάµψη της αλήθειας (πρβλ. το ερώτηµά του "τι εστίν αλήθεια;" Ιωαν. 18, 38) αλλά η υποταγή της στο προσωπικό του συµφέρον, που στη συγκεκριµένη περίπτωση είχε να κάνει µε τη διάσωση της εξουσίας του η οποία κινδύνευε από τους ιουδαίους που απειλούσαν πως θα τον κατήγγειλαν στη Ρώµη αν ελευθέρωνε κάποιον που διακήρυττε πως είναι βασιλιάς δηλαδή αντίπαλος του Καίσαρα και της αυτοκρατορίας.

Γαλιλαία και Ηρώδης Αντίπας

Το µεγαλύτερο µέρος της δράσης του Ιησού, όπως διηγούνται κυρίως τα συνοπτικά ευαγγέλια, τοποθετείται στην Γαλιλαία. Σ' αυτή την εύφορη και πολυάνθρωπη, όπως µαρτυρεί ο Ιώσηπος ( Ιουδ. Πόλ. ΙΙΙ 42), περιοχή, διδάσκει µε το κήρυγµα, τις παραβολές και τα θαύµατα για τη Βασιλεία του Θεού. Ηγέτης της Γαλιλαίας από το 4 π. Χ. ως το 39 µ. Χ είναι ο Ηρώδης Αντίπας. Η περιοχή του είχε δοθεί σύµφωνα µε τη διαθήκη του πατέρα του Ηρώδη και φυσικά µε τη συγκατάθεση των Ρωµαίων. Ταυτόχρονα µε την ίδια διαθήκη του δίδεται και η περιοχή της Περαίας και εισόδηµα διακοσίων ταλάντων ( Ιώσηπος, Ιουδ. Πολ. ΙΙ 95). Από τα ευαγγέλια γνωστός είναι κυρίως ο ρόλος που έπαιξε στη σύλληψη και τη θανάτωση του Ιωάννη του Βαπτιστή καθώς και η αφορµή για τα παραπάνω. (Ματθ. 14, 1 -12 και τα παράλληλα Μκ. 6, 14 -29, Λκ. 9, 7 - 9).Ωστόσο ο Ιώσηπος παρουσιάζει έναν διαφορετικό λόγο σύλληψης του Προδρόµου. Συγκεκριµένα θεωρεί πως ο Αντίπας τον φοβήθηκε γιατί προέτρεπε το λαό σε στάση εναντίον του. Πάντως εξαιτίας του γάµου του Αντίπα µε την Ηρωδιάδα ο πατέρας της πρώτης του γυναίκας βασιλιάς της Πετραίας Αρέτας του κηρύσσει τον πόλεµο. Εµφανίζεται στο ευαγγέλιο του Λουκά ζητώντας να γνωρίσει τον Ιησού (9, 9) ενώ στην αφήγηση των γεγονότων του Πάθους από τον τρίτο ευαγγελιστή, ο Πιλάτος στέλνει τον Ιησού στον Ηρώδη, ο οποίος µάλιστα του υποβάλλει πολλές ερωτήσεις (23, 6 - 12). Γνωστός είναι ακόµη ο χαρακτηρισµός του Κυρίου γι' αυτόν ("αλώπηξ" Λκ. 13, 12: είπατε τη αλώπεκι ταύτη).Ο χαρακτηρισµός φανερώνει σύµφωνα µε τον καθηγητή Σ. Αγουρίδη (3) "το ταπεινό και χαµηλό επίπεδο του χαρακτήρα του, γιατί στην ιουδαϊκή γραµµατεία το λιοντάρι είναι το αντίθετο της αλεπούς". Τον Ηρώδη Αντίπα η Ρώµη τον αναγορεύει τετράρχη ( ο τίτλος δίνονταν σε ηγεµονίσκους που κυβερνούσαν µικρές περιοχές υπό την κηδεµονία της αυτοκρατορίας) ο Μάρκος όµως του αποδίδει τον τίτλο του βασιλιά (6, 14). Αν και είχε καλές σχέσεις µε τα όργανα της αυτοκρατορίας φρόντιζε ταυτόχρονα να µην ερεθίζει τα θρησκευτικά αισθήµατα των υπηκόων του. Έτσι ποτέ δεν έκοψε νόµισµα µε τα ρωµαϊκά εµβλήµατα ενώ από το ευαγγέλιο του Ματθαίου (17, 24) είναι γνωστό πως εισπράκτορες του φόρου για το Ναό περιόδευαν τη Γαλιλαία για να τον εισπράξουν. Πιστός στην παράδοση των Ηρωδών ιδρύει στη Γαλιλαία την πόλη Τιβεριάδα και αναγκάζει πολλούς Γαλιλαίους µε παροχές ή απειλές να την κατοικήσουν. Αυτοί την απέφευγαν γιατί στην περιοχή υπήρχε παλαιότερα νεκροταφείο. Παράλληλα στην Περαία ιδρύει την Ιουλία. Η φιλοδοξία της Ηρωδιάδας σήµανε το τέλος της εξουσίας του. Τον έπεισε να

ζητήσει από τη Ρώµη τον τίτλο του βασιλιά. Ο Καλιγούλας τότε του αφαιρεί την εξουσία και τον εξορίζει στο Λούγδουνο της Γαλλίας . ..

Αυτές ήταν λοιπόν το πολιτικό πλαίσιο της δράσης του Ιησού Χριστού. Όλα εξαρτώνταν από την θέληση των Ρωµαίων. Οι τοπικοί ηγεµονίσκοι, οι "πελάτες της" στην περιοχή, προσπαθούσαν να κερδίσουν την εύνοια του αυτοκράτορα ενώ οι επίτροποι της Ιουδαίας και της Σαµάρειας , υπάλληλοι της κοσµοκράτειρας, δεν έδειξαν τίποτα σπουδαίο ώστε να αξίζουν περισσότερο σχολιασµό από την ιστορία. Τα ονόµατά τους και η δράση τους µνηµονεύονται µόνο και µόνο γιατί συνδέθηκαν µε το έργο του Κυρίου.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

(1). Am - Haarez δηλ. άνθρωποι της γης. Επρόκειτο για ανάµεικτους πληθυσµούς από Σαµαρείτες, Αραµαίους, Φιλισταίους, Μεσοποτάµιους που αδιαφορούσαν για την τήρηση του Νόµου και ήταν προσκολληµένοι σε δεισιδαιµονίες και προλήψεις. Βλέπε και Ντ. Ροπς, 1988, σελ.178, Χρ. Βούλγαρη : "Εσκυλµένοι και ερριµένοι". Παρακµή και κατάπτωσις του Ιουδαϊσµού κατά τους χρόνους της Καινής ∆ιαθήκης. Στην Επιστ. Επετηρίδα Θεολ. Σχολής Παν. Αθηνών, τόµος Κ∆, εν Αθήναις 1979 -80, σελ.533 -34.

(2). Χαρακτηριστική είναι και η προσπάθεια της πρώτης εκκλησίας, όπως τουλάχιστο αντικατοπτρίζεται στα ευαγγελικά κείµενα, να αποσείσουν κάθε ευθύνη από τον Πιλάτο και τις ρωµαϊκές αρχές γενικότερα, για τη σταύρωση του Ιησού. Αποκλειστικά υπεύθυνες θεωρούνται οι ιουδαϊκές αρχές

(3). Σ. Αγουρίδη 1980, σελ. 271

Α. ΠΗΓΕΣ:

1. Καινή ∆ιαθήκη, Το πρωτότυπο κείµενο µε νεοελληνική δηµοτική µετάφραση των καθηγητών Σ. Αγουρίδη, Π. Βασιλειάδη, Ι. Γαλάνη, Γ. Γαλίτη, Ι. Καραβιδόπουλου, Β. Στογιάννου, Αθήνα 1985 2. Ιώσηπος: Ιουδαϊκός Πόλεµος, εκδ. Loeb, 1989 (6η έκδοση) 3. Ιώσηπος: Iουδαϊκή Αρχαιολογία (κυρίως το βιβλίο ΧVIII) εκδ. Loeb, 1996 (5η έκδοση 4. Φίλων: Πρεσβεία προς Γάϊον, εκδ. Loeb, 1962

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ( βασική-ελληνική)

1. Αγουρίδη Σ.:Ιστορία των χρόνων της Καινής ∆ιαθήκης, Θεσσαλονίκη 1980 2. Γαλίτη Γ. Ιστορία εποχής της Καινής ∆ιαθήκης, Θεσσαλονίκη 1991 (4η έκδοση) 3. Ροπς Ντ. Η καθηµερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Χριστού, µετ. Έλλης Αγγέλου, Αθήνα 1988. 4. Σάντερς Ε. Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού, µετάφραση Γιώργος Βλάχος, Αθήνα 1988

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Απόκρυφα κείµενα Καινής ∆ιαθήκης. 1ος τόµος Το ευαγγέλιο της γέννησης της Μαρίας - Το πρωτεϋαγγέλιο - Το ευαγγέλιο της παιδικής ηλικίας του Ιησού Χριστού - Οι επιστολές του Ιησού Χριστού και του Αβγαρου βασιλιά της Εδεσσας - Το ευαγγέλιο του Θωµά - Το ευαγγέλιο του Βαρθολοµαίου - Το χαµένο ευαγγέλιο του Πέτρου - Το ευαγγέλιο του Νικόδηµου - Το ευαγγέλιο των Εβραίων Μετάφραση: ∆ηµήτρης Κουτσούκης Σχήµα: 21x14, σελίδες: 176 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα Απόκρυφα κείµενα Καινής ∆ιαθήκης. 2ος τόµος Ο ύµνος του Ιησού - Το απόκρυφο του Ιακώβου - Το ευαγγέλιο της Μαγδαληνής - Το βιβλίο του Θωµά - Το ευαγγέλιο των Εβιονιτών - Το µυστικό ευαγγέλιο του Μάρκου - Το ευαγγέλιο του Φιλίππου - Η σοφία του Ιησού Χριστού - Επιστολές του Ηρώδη και του Πιλάτου - Η δίκη και η καταδίκη του Πιλάτου - Ο θάνατος του Πιλάτου - Η εξήγηση της ψυχής - Ο ύµνος του µαργαριταριού Μετάφραση: ∆ηµήτρης Κουτσούκης Σχήµα: 21x14, σελίδες: 143 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα Απόκρυφα κείµενα Καινής ∆ιαθήκης. 3ος τόµος Οι πράξεις του Ιωάννη - Οι πράξεις του Ανδρέα - Οι πράξεις του Θωµά - Οι πράξεις του Πέτρου - Αποκάλυψη Πέτρου - Αποκάλυψη του Πέτρου (γνωστικών) - Αποκάλυψη του Θωµά - Η επιστολή Πέτρου στον Φίλιππο - Η προσευχή της ευχαριστίας - ∆ιδαχή Μετάφραση: ∆ηµήτρης Κουτσούκης Σχήµα: 21x14, σελίδες: 159 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα Απόκρυφα κείµενα Καινής ∆ιαθήκης. 4ος τόµος Η επιστολή του Παύλου προς τους Λαοδικείς - Οι επιστολές του απ. Παύλου προς Σενέκα και οι επιστολές του Σενέκα προς απ. Παύλο - Οι πράξεις του Παύλου και της Θέκλας - Η πρώτη επιστολή του Κλήµη προς Κορινθίους - Ο ποιµένας του Ερµά Μετάφραση: ∆ηµήτρης Κουτσούκης Σχήµα: 21x14, σελίδες: 208 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα Απόκρυφα κείµενα Καινής ∆ιαθήκης. 5ος τόµος Οι ψαλµοί των Ναασηνών - Σίµων ο Μάγος - Η προσευχή του απ. Παύλου - Το Απόκρυφο του Ιωάννη - Επιστολή προς ∆ιόγνητο - Επιστολή Πολύκαρπου προς Φιλιππησίους - Το µαρτύριο του Πολύκαρπου - Οι επιστολές του Ιγνάτιου - Η επιστολή του Βαρνάβα Μετάφραση: ∆ηµήτρης Κουτσούκης Σχήµα: 21x14, σελίδες: 160 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα

Η επτάπτυχη ειρήνη του Ιησού Χριστού Από τις διδασκαλίες των Εσσαίων Σχήµα: 21x14, σελίδες: 31 Εκδοση της Εσσαϊκής Αδελφότητας Το εσσαϊκό ευαγγέλιο Σχήµα: 21x14, σελίδες: 47 Εκδοση της Εσσαϊκής Αδελφότητας Πάπυρος των Εσσαίων περί του θείου Ιησού Επιµέλεια: Π. ∆. Αναγνώστου, µετάφραση από το λατινικό πρωτότυπο: Λ. Κ. Σχήµα: 21x14, σελίδες: 78 Αθήνα 1975 Alegro John M. Οι άνθρωποι του Κουµράν και ο χριστιανικός µύθος Μετάφραση: Μάριος Βερέττας Σχήµα: 21x14, σελίδες: 298 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα, ISBN: 960-8005-09-4 Ambelain Robert Απόστολος Παύλος και η µυστική ζωή του Σχήµα: 21x14 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Ambelain Robert Γολγοθάς και τα βαρειά µυστικά του Μετάφραση: Μάριος Βερέττας Σχήµα: 21x14, σελίδες: 422 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Ambelain Robert Ιησούς ή το θανάσιµο µυστικό των ναϊτών Το πραγµατικό ιστορικό πρόσωπο Μετάφραση: Μάριος Βερέττας Σχήµα: 21x14, σελίδες: 383 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Βασιλειάδης Νικόλαος Π. Αρχαιολογία και Αγία Γραφή Πανόδετο, σχήµα: 24x17, σελίδες: 406, µε αρκετές εικόνες Εκδόσεις "Ο Σωτήρ", Αθήνα 1996 Βερέττας Μάριος Τα χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας Σχήµα: 21x14 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα ∆ρίτσας ∆ηµήτριος Λ. Η ποίηση των γνωστικών Σχήµα: 24x17, σελίδες: 222

Αθήνα 1979 Ζέλτµαν Μαξ Η άγνωστη ζωή του Ιησού Σχήµα: 21x14, σελίδες: 304 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα Κορδάτος Γιάννης Αρχαίες θρησκείες και χριστιανισµός Σχήµα: 21x14, σελίδες: 327 Εκδόσεις Μπουκουµάνη, 4η έκδοση, Αθήνα Lods Adolfe Ο ιουδαϊσµός σαν πρόδροµος του χριστιανισµού Μετάφραση: Ελίνα Μορφινη Σχήµα: 21x14, σελίδες: 296, µε σηµαντική βιβλιογραφία Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Lods Adolfe Οι προφήτες Μετάφραση: Ελίνα Μορφινη Σχήµα: 21x14, σελίδες: 303, µε βιβλιογραφία Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Lods Adolfe Ο Μωϋσής Μετάφραση: Μάριος Βερέττας Σχήµα: 21x14, σελίδες: 382 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Lods Adolfe Προχριστιανική εποχή Μετάφραση: Μάριος Βερέττας Σχήµα: 21x14, σελίδες: 263 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Λόρµπερ Γιάκοµπ Τα παιδικά χρόνια του Ιησού Το πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου Σχήµα: 21x14, σελίδες: 552 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα Λόρµπερ Γιάκοµπ Η αλληλογραφία του Ιησού µε τον βασιλιά Άβγαρο. Η επιστολή του Παύλου προς τους Λαοδικείς Σχήµα: 21x14, σελίδες: 88 Εκδόσεις "Πύρινος Κόσµος", Αθήνα Μαράς Θωµάς Οι αντιφάσεις της Καινής ∆ιαθήκης

Σχήµα: 21x14 Εκδόσεις "Νέος Σταθµός", σειρά: "Η καταγωγή του χριστιανισµού", Αθήνα Φούγιας Μεθόδιος Γ. (µητροπολίτης Πισιδίας, πρώην αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας) Ελληνισµός και ιουδαϊσµός Ιστορικοί σταθµοί στις σχέσεις Ελλήνων και Ιουδαίων Σχήµα: 21x14, σελίδες: 239 Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 1995, ISBN: 960-236-506-4