ΕΚΘΕΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΛΗ ΘΕΩΡΙΑ

22
ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ Ι. ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Οι ειδικοί λένε ότι ο άνθρωπος μαθαίνει τη γλώσσα κατά τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής του. Από κει και πέρα οι γλωσσικοί μηχανισμοί του αντιδρούν σε κάθε είδους γλωσσικό ερέθισμα, ακόμη και σε εκείνο που δέχεται για πρώτη φορά. Έτσι καταλαβαίνει και χρησιμοποιεί χιλιάδες από διαφορετικά είδη ομιλίας – χωρίς ποτέ να συνειδητοποιεί την ικανότητά του αυτή – ή μεταβάλλει και προσαρμόζει την ομιλία του στα εκάστοτε νέα δεδομένα. ΙΙ. ΟΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Η γλώσσα είναι πολύμορφη και πολύπλοκη, όπως και η γλωσσική κοινότητα που τη χρησιμοποιεί. Άλλωστε η γλώσσα είναι κοινωνικό προϊόν. Γι’ αυτό και είναι τόσο πολυκύμαντη, όσο και η κοινωνία από την οποία αναδύεται και την οποία εκφράζει και υπηρετεί. Αυτά σημαίνουν ότι η γλωσσική κοινότητα δε χαρακτηρίζεται από γλωσσική ομοιομορφία / ομοιογένεια, δηλαδή δεν αποτελεί ένα σύνολο ομιλητών οι οποίοι χρησιμοποιούν παντού και πάντα τους ίδιους γλωσσικούς τρόπους. Αντίθετα χαρακτηρίζεται από μια πολυμορφία / ετερογένεια γλωσσικής συμπεριφοράς, η οποία όμως δεν τη διασπά ούτε την υποβαθμίζει. Χάρη σ’ αυτήν την ετερογένεια η γλώσσα υπάρχει και λειτουργεί. Επομένως η γλώσσα είναι συνισταμένη πολλών και ποικίλων συνιστωσών. Έτσι σε μια γλωσσική κοινότητα διαφορετικές ομάδες ομιλητών χρησιμοποιούν διαφορετικές γλωσσικές ποικιλίες/ διαλέκτους, που τα κοινά τους χαρακτηριστικά τις διακρίνουν από άλλες ποικιλίες/ διαλέκτους της ιδίας γλώσσας. Οι ποικιλίες αυτές με κριτήρια τη γεωγραφική καταγωγή του ομιλητή και την κοινωνική/ γλωσσική συμπεριφορά του διακρίνονται αντίστοιχα σε γεωγραφικές ποικιλίες/ διαλέκτους – οριζόντια κατάταξη – και σε κοινωνικές ποικιλίες/ διαλέκτους – κάθετη κατάταξη. Σ’ αυτές τις κοινωνικές ποικιλίες εντάσσονται, εκτός από τα άλλα, τα ποικίλα είδη των κειμένων και οι ειδικές γλώσσες. Όλες μαζί οι ποικιλίες συναποτελούν και τροφοδοτούν την εθνική μας γλώσσα. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ: Ιδίωμα και διάλεκτο ονομάζουμε συνήθως το ίδιο πράγμα, υποδιαιρέσεις της ίδιας γλώσσας. Συχνά ονομάζουν διάλεκτο ένα ιδίωμα με μεγάλη έκταση ή που διαφέρει σημαντικά από την κοινή γλώσσα. Κάποτε πάλι ονομάζουν μειωτικά το ιδίωμα που έμεινε λογοτεχνικά ακαλλιέργητο και ξέπεσε έτσι στη συνείδηση των ομογλώσσων. Ιδιωματισμό λέμε τύπο διαλεχτικό άγνωστο στην κοινή (π.χ. σκαρβελώνω αντί σκαρφαλώνω), ενώ ιδιωματισμός είναι έκφραση που λέγεται μόνο στη γλώσσα μας και έχει πάρει ξεχωριστή σημασία (π.χ. μέρα μεσημέρι, η Νίκη πάτησε στα πέντε). Τα ιδιώματα και τις διαλέκτους τα ονομάζουμε από τις περιοχές στις οποίες συνηθίζονται: α) βόρεια (θρακιώτικα, μακεδονικά, ηπειρώτικα, θεσσαλικά, στερεοελλαδίτικα), και νότια (πελοποννησιακά, κρητικά) και β) ανατολικά (κυπριακά, χιώτικα, ποντιακά, καππαδικικά) και δυτικά (κατωιταλικά, εφτανησιώτικα, κρητοκυκλαδικά). Από αυτά τα ποντιακά, τα καππαδοκικά, τα τσακώνικα και τα κατωιταλικά θεωρούνται από πολλούς διάλεκτοι. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ: Οι γεωγραφικές ποικιλίες (ιδιώματα και διάλεκτοι) παρουσιάζονται σε περιόδους κατά τις οποίες οι διάφορες ομάδες των ομιλητών μιας γλωσσικής κοινότητας για διάφορους λόγους (γεωγραφικούς, οικονομικούς, πολιτικούς, διοικητικούς κ.τ.λ.) επικοινωνούν όλο και λιγότερο μεταξύ τους. Αυτό όμως δε συμβαίνει σήμερα. Γιατί σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, τα μέλη της ελληνικής γλωσσικής κοινότητας επικοινωνούν με όλα τα γνωστά μέσα επικοινωνίας. Γι’ αυτό και σήμερα παρουσιάζεται η τάση οι γεωγραφικές γλωσσικές ποικιλίες να περιορίζονται ή να εξαφανίζονται με την επίδραση της Κοινής Νεοελληνικής, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί και διαμορφώνεται στα αστικά κέντρα της χώρας μας και όπως διδάσκεται στα σχολεία. Έκφραση Έκθεση Α΄ λυκείου σελίδα 1

Upload: jiorgos

Post on 28-Jul-2015

4.391 views

Category:

Documents


14 download

TRANSCRIPT

1 : . 5 . , . . . , . . , . / , . / , . . . / , / . / / / . , , . . : , . . . (.. ), (.. , ). : ) (, , , , ), (, ) ) (, , , ) (, , ). , , . : ( ) (, , , ...) . . , , . , . . : , , , , , , , , . : , , , . .. . . . . : / . 1

. . . . , , . . : , , , , , , . . , , . ) / . ) . V. : . , . . , , , . . , , . . . . , , . , : , , , , , . . , . V. : : , , , , , , : , , , , : , : , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , : : , , , , , , : , , , , , , VI. / . . . , . . , , ., , . VII. & , . /. 2

, . . , . . , , , , . . -. (.. . . .) -. (.. . . .) . (.. , . , . .) . (.. . . .) () , : , . . : . , . , . & . 2: I. , , , : = , , , (= . , , - & , .) = , , , , , . : - , - & . - , . , . - & , . , , , . . - , . , , . , . 3

, / , . . , , . , .. , . , & . , . , & . , , .. . . , / (.. , ). . , & , .. , /, , , , . . , , . II. , , . , , . . , , , : - - - - . , & . , , . , , . (. ) . , , .. , . , . , . . . : ) : . -

, & ) . ) / , , , ) , . 3 : . 4

, /// / . . , , . , , . , .. . . : ( , ) () ,

, . & . , , , /. : , , . . . , . & / . . . : : . 1) 2) : , , 3) / . & . . : () = , & = = , , / (. ), & , . / . , , . , ,

5

& , , . ( ) . / . . & , . , . , & . . . / , () . , , . ( ) . IV. , , /. , . , /: , / . . , , / . / , . 4 : . :- . , , . , (- ) , . . , , . (.. ), , . . . 6

, .. , , () , , . : . , , /. = // = = . . = , , , . . . & . , , . , : ) , (.. ) ) , (.. , , ) . , . , . ( ), , , . . : ) : . ) : , , . - , , ( ). , ( ), , - . , , . / , , . : . . , . . 7

. , , : - (. ), - (. ) - (. / ) ). , . . /, , . , . . / . / , . (story) . . . . , , , , , . . , , . , : ) , , , . . ) , / , , . . . . ) , , . . .. . . , , , . . , . , . //// , . . 8

, , . . . .. /. /, , . : . . : ) , / . ) . ) , . ) . , , . / , . / /. , . : ) & , : -, . ( ) - , , , , , () -, , , . () -, , . ( ) -, , . ( ) ) / ) / ) , , ) ) ) )

9

: , , , , . / . .. , , , , , - , . , , , . , . , , . / . . . /. , , , , , , , & . , , , . & , . , . , . , : , , /, ( ) & . , . . , , . , : & , . : . , . . , . , , . , /, , . . . , . : . , . , 19 . & . , , . & . : , ( ), , , , .

10

: 1. : , . 2. : (, , , , , ). 3. : , , . : 1. ( ), 2. ( ). 3. . 4. . 1. : , . : . . : ) , ) , ) (, , , ) . .. ( ) . = , ( ). :) ., ), . .. ,// , // , // ,// ,// , // . : , , , , . : , . : , , , . : , , : , , , .

11

: . , (, , , , .). 2. () , , : , , , , , , , . - : . . - : , , . , . , . , , . . : - , . , , . - , . , , , . - . : , , , , , , , . . , .

: . . . . : (, ) : . 12

.. . () : , , . . : /, , , , , . .. / . : 1. : , . 2. : . 3. : , . : - , , , . - , , , , , , . , : : - , , , , , . - , , . . , .. , , , . , , , . :

- : , / . , . - : , . .. , , .

13

. : - - -

: (, , , ) ( , ). . : - - - , : , , , , , . - . :

1. . : ( )

- (, , , , , ). 2. . 3. . 4. .

5. ( - , - , , , ..). . - () (). - /. - . / (): - . - : ) , ) 14

- ( ). : ( ) (, ) . (): , . : / , ( ) , () . . / : () (). : () (). : () (). : -. : -.

() - . - . , . ()

- . - .

, . ()

- , . - . , . () - . - . () - , . - , . , . 6. , , . , . : - - (, , , , .)

- . : - . (, , , , , , ).

15

- .. . - . - : (). . -: . , , , , . -- K: . . , () . : . , , . , , , , , , , . , , , . . () : : . : . : . () : . : . : . - .

: -

, , . , (, ): . : : - ()

- , , . : - - - ( , , , ).

16