2554...52058305 : สาขาว ชาการวางแผนช มชนเม...

ปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

โดย นายณฐกานต เกตชาวนา

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอมมหาบณฑต

สาขาวชาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอม ภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2554 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

PROBLEMS IN PARTICIPATION PROCESS OF PHITSANULOK LAND REFORM PROGRAM

By Nattakan Ketchowna

An Independent Study Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF URBAN AND ENVIRONMENTAL PLANNING

Department of Urban Design and Planning Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2011

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหการคนควาอสระเรอง “ปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก” เสนอโดย นายณฐกานต เกตชาวนา เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการวางแผนชมชนเมอง และสภาพแวดลอมมหาบณฑต สาขาวชาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอม ……........................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ) คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ........... อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ผชวยศาสตราจารยพรพจน สขเกษม คณะกรรมการตรวจสอบการคนควาอสระ .................................................... ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.ธนะ จระพวฒน) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (อาจารย ดร.ณฐวฒ ปรยวนตย) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารยพรพจน สขเกษม) ............/......................../..............

52058305 : สาขาวชาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอม คาสาคญ : กระบวนการมสวนรวม ผงเมอง ณฐกานต เกตชาวนา : ปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ : ผศ.พรพจน สขเกษม. 117 หนา.

การวจยเรองปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก สาหรบงานวจยฉบบนมไดกาหนดวตถประสงคออกเปน 2 ประเดน คอ เพอศกษาปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก และเพอศกษาแนวทางการแกไขปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนในอนาคต ผวจยไดนาผลการเกบขอมลท งแบบสอบถามทสอบถามกบผมสวนรวมและเจาของกรรมสทธทดน จานวน 49 คน และผเชยวชาญ จานวน 5 คน สถตทใชในการวจย คอ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการสงเคราะหขอมลเชงพรรณนา

ผลการวจยพบวาประชาชนและผเชยวชาญ มความเหนทสอดคลองกนวาปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ปญหาอปสรรคทพบมากทสดคอ ประชาชนสวนใหญยงขาดความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวม ของโครงการจดรปทดน และเนองจากพนทในโครงการเปนพนทใจกลางเมองเพอรองรบธรกจตางๆ มผลใหเกดการแขงขนทางราคาทดนเชนการลงทนตางๆ ใหเกดประโยชนนนๆ ทาใหประชาชนยอมเสยสละพนทสวนกลางเพอทาสาธารณะเปนสวนนอย และการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลกขาดเนอหาทชดเจน ตลอดจนรปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวม ทาใหการดาเนนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมไดรบประโยชนอยางเตมท สาหรบแนวทางและการแกไขปญหา อปสรรค ของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดน ในอนาคตกระบวนการในการมสวนรวมจะตองวางแผนในเรองการเพมระยะเวลาดาเนนการ มกระบวนการเผยแพรขาวสาร การใหขอมลทมผลตอการตดสนใจ การใชสอในการเผยแพร อยางทวถงและเหมาะสม ภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากรปการศกษา 2554 ลายมอชอนกศกษา........................................ ลายมอชออาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ........................................

ง

52058305 : MAJOR : (URBAN AND ENVIRONMENTAL PLANNING) KEY WORD : PARTICIPATION NATTAKAN KETCHOWNA : PROBLEM OF THE LAND REFORM PROGRAM OF THE PROVICE OF PHITSANULOK. INDEPENDENT STUDY ADVISOR : ASST. PROF. PORNPOTE SOOKKASEM. 117 pp. The purposes of this research were to 1) study the problems in the participation process of Phitsanulok’s Land Reform Program and 2) study method to alleviate the problems in the participation of the Land Reform Programmes in the future. The data were acquired by questionnaires asking 49 land owners whose properties were affected and by interview 5 experts in land reform who participated in this project. Descriptive statistics- means and standard deviations– were applied in the analysis. The results showed that there were agreements between the land owners and the experts on the types and severity of the problems. They both agreed that the most common problem was the publics’ lack of knowledge and understanding of the Land Reform Program. In addition, due to the land is located in central area of the city where there was a high competition for the land, land owners were not willing to sacrifice any amount of their private lands for public’s benefits. Another common problem was the program’s public relation activities that often did not provide clear contents about the Land Reform Process. Moreover, improper planning for public participation meetings and the format of the meetings caused delays and ineffective and useless sessions. The methods to prevent and resolve such problems in Land Reform Programs in the future are to prepare for more time for the process to improve communications to provide decision marking support outcomes from meetings. Department of Urban Design and Planning Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2011 Student’s signature………………………………………….. Independent Study Advisor’s signature……………………………………………….

จ

ฏ

กตตกรรมประกาศ การศกษางานวจยครงนสาเรจตามวตถประสงคทตงไวดวยด เนองจากไดรบความกรณาแนะนาและดแลเอาใจใสรวมท งตดตามประเมนผลอยางใกลชดจากอาจารยทปรกษา ผชวยศาสตราจารยพรพจน สขเกษม ตลอดจนความรทใหและใหอยางไมรสกเหนอยหนายกบผวจยคนน ขอขอบคณ รองศาสตราจารยสทธพร ภรมยรน อาจารย ดร.ธนะ จระพวฒน อาจารย ดร.ณฐวฒ ปรยวนตย และอาจารยสาขาวชาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอมรวมถงอาจารยพ เศษทกทานทไดใหค าปรกษาและใหความรจนงานวจยสาเรจลลวงดวยด และขอขอบคณ คณสขมาลย คาภรพงษ นกวเคราะหผงเมองชานาญการและะทมงานโยธาธการ และผงเมองพษณโลกทอนเคราะหขอมลตาง ๆ ดวยด และสงสาคญทขาดไมไดคอกาลงใจทคอยกระตนเตอนให ร สกในการม สวนรวมกบงานวจยไดสาเรจตามทตองการจากมารดาและภรรยาทกาหนดไวไดเปนอยางด ขอขอบคณอาจารยสนทยา สาล และทมงานวจยทชวยสานงานใหสาเรจ ตามเปาหมายสดทายน ขอขอบพระคณ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร หลกสตรปรญญาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอมมหาบณฑต ภาควชาการออกแบบชมชนเมอง ทไดใหโอกาสทางการศกษา ตลอดความรทางวชาการและในทกดานทศกษามา

สารบญ

บทคดยอภาษาไทย............................................................................................................................ Abstracts........................................................................................................................................... กตตกรรมประกาศ............................................................................................................................ สารบญภาพ....................................................................................................................................... สารบญตาราง....................................................................................................................................

หนา

บทท 1 บทนา................................................................................................................................. 1

ความสาคญของเรองทจะวจย........................................................................... 1 วตถประสงคของการวจย................................................................................. 4 ขอบเขตของการวจย......................................................................................... 4 ปญหาการวจย.................................................................................................. 8 กระบวนการวจย.............................................................................................. 8 กรอบกระบวนการวจย..................................................................................... 9 วธการวจย........................................................................................................ 9 นยามศพททใชในการวจย................................................................................ 11 ผลทคาดวาจะไดรบจากการวจย....................................................................... 12 การนาเสนอผลการวจย..................................................................................... 12

2 การศกษาหลกการ แนวคดและงานวจยทเกยวของ........................................................... 13

หลกการเกยวกบการจดรปทดน....................................................................... 14

หลกการเกยวกบจตสาธารณะ.......................................................................... 16

หลกการเกยวกบทศนคต.................................................................................. 22

หลกการมเกยวกบการประชาสมพนธ.............................................................. 26 หลกการเกยวกบการมสวนรวม....................................................................... 30 ความสาคญของการมสวนรวม......................................................................... 34 องคประกอบของการมสวนรวม...................................................................... 36 ประโยชนของการมสวนรวม........................................................................... 37

ช

สารบญ (ตอ)

บทท หนา2 กระบวนการมสวนรวม.................................................................................... 39

งานวจยทเกยวของ............................................................................................ 44

3 การออกแบบงานวจย......................................................................................................... 51

กรอบทฤษฎหรอแนวความคดหลกในการวจย................................................. 51

กระบวนการวจย.............................................................................................. 53

การเลอกพนทกรณศกษาสาหรบดาเนนการวจย............................................... 55

ประชากรและกลมตวอยางในการวจย.............................................................. 55

เครองมอทใชในการวจย................................................................................... 56

การเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล....................................................... 57

4 กรณศกษา โครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนทจงหวดพษณโลก บรเวณตลาดเทศบาล 5

(ตลาดบานคลอง)...............................................................................................................

58

ขอมลทวไปของโครงการ................................................................................. 58

ความเปนมาของโครงการ................................................................................ 59

หลกการและเหตผล......................................................................................... 59

ขอบเขตและทตงโครงการ............................................................................... 60

แนวทางการดาเนนการ.................................................................................... 61

องคกรรบผดชอบดาเนนการ........................................................................... 61

ขนตอนการดาเนนโครงการ............................................................................. 62

รายละเอยดการพฒนาโครงการ........................................................................ 63 5 การดาเนนการวจย............................................................................................................. 76

การวเคราะหแบบสอบถามจากกลมตวอยาง.................................................... 76

การวเคราะหแบบสมภาษณจากผทรงคณวฒ.................................................. 85

ซ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 6 การอภปรายผลงานวจย และขอเสนอแนะ....................................................................... 90

การอภปรายผล................................................................................................. 90

ขอเสนอแนะในการมสวนรวม......................................................................... 92

แนวทางการแกปญหาอปสรรคของผเชยวชาญ................................................ 93

7 บทสรป............................................................................................................................. 93

สรปสาระสาคญและผลการวจย....................................................................... 93

ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป........................................................... 98

บทสรปความคดเหนของผวจย........................................................................ 99

บรรณานกรม………………………………………………………………………………………. ภาคผนวก ก.................................................................................................................................... ภาคผนวก ข.................................................................................................................................... ประวตผวจย……………………………………………………………………………………….

100 104 113 118

ฌ

สารบญภาพ ภาพท หนา

1

แสดงแผนทบรเวณจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)..........................................................................................................

5

2 แผนภมแสดงความสมพนธของตวแปรการวจยและขอบเขตการวจยทางดานเนอหา...... 6 3 การใหประชาชนมสวนรวม............................................................................................ 38 4 ระยะการวางแผนการมสวนรวม...................................................................................... 40 5 กระบวนการมสวนรวม.................................................................................................... 42 6 แผนภม แสดงความสมพนธของตวแปรการวจยและขอบเขตการวจยทางดานเนอหา..... 53 7 แสดงขอบเขตและทตงโครงการจดรปทดนเพอพฒนาเมองในเขตเทศบาลนคร

พษณโลก........................................................................................................................... 60

8 แสดงผงโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง).............................................................................................................

64

9 แสดงแผนทบรเวณจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ..........................................................................................................

65

10 ประธานทปรกษาโครงการกลาวแนวคดการดาเนนโครงการ........................................... 66 11 ผเชยวชาญงานวจย ผศ. สมบต พรหมเสน รวมแสดงแนวคดการมสวนรวม................ 67 12 วศวกรโยธาจากเทศบาลนครพษณโลกรวมแสดงแนวคดการมสวนรวม.......................... 67 13 บรรยากาศการมสวนรวม.................................................................................................. 68 14 บรรยากาศการมสวนรวม.................................................................................................. 68 15 บรรยากาศการมสวนรวม.................................................................................................. 69 16 บรรยากาศการมสวนรวม.................................................................................................. 69 17 ปายโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล

(ตลาดบานคลอง).............................................................................................................. 70

18 ปายโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล(ตลาดบานคลอง)...............................................................................................................

70

19 ปายโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล (ตลาดบานคลอง)...............................................................................................................

71

ญ

สารบญภาพ (ตอ)

20 สานกงานโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)............................................................................................

71

21 สถานทดาเนนโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาด เทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)............................................................................................

72

22 สถานทดาเนนโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนทบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)............................................................................................

72

23 สถานทดาเนนโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง).......................................................................

73

24 สถานทดาเนนโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง).......................................................................

73

25 สถานทดาเนนโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ......................................................................

74


74


75


75

ฎ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม................................................................................ 76 2 แสดงกลมตวอยางจาแนกตามอาย.................................................................................. 77 3 แสดงกลมตวอยางจาแนกตามอาชพ.............................................................................. 77 4 แสดงกลมตวอยางจาแนกตามวฒการศกษา................................................................... 78 5 อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในโครงการจดรป

ทดนของจงหวดพษณโลก............................................................................................. 79

6 ปญหา อปสรรคดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก...........................................................................................................

81

7 ปญหา อปสรรคดานความรความเขาใจของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก.............................................................................................

83

8 ปญหา อปสรรคดานการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก 84 9 ปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวด

พษณโลก (ผเชยวชาญ) 86

บทท 1 บทนา

1. ความสาคญของเรองทจะวจย (Problem Statement) การจดรปทดน เปนการนาแปลงทดนหลายๆ แปลงมารวมกน เพอจดรปแปลงรวมกน เพอไดรปแปลงทดนใหม� ให�มระเบยบและสวยงาม พร�อมท งจดให�มระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ และบรการสาธารณะต�างๆ ทได�รบมาตรฐานอย�างครบถ�วนและเพยงพอ เมอจดเสรจแล�ว จะทาให�ทดนแปลงเดมมรปแปลงใหม�ทสวยงาม พร�อมมถนนทางเข�าออกสะดวกทกแปลง และมลค�าทดนจะเพมขนด�วย การจดรปทดนจะสามารถดาเนนการได�กด�วยความร�วมมอของเจ�าของทดน โดยทางรฐจะเป�นผ�ให�การสนบสนนซงเป�นการประสานการพฒนาชมชน โดยภาครฐและเอกชน(สานกจดรปทดนเพอพฒนาพนท กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย, ออนไลน) โครงการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง จงหวดพษณโลกไดเรมขนตงแตปงบประมาณ 2542 โดยสานกงานโครงการพฒนาวธการพฒนาเมอง (DMUD – Project) กรมการผงเมอง(เดม) ไดกาหนดใหมโครงการนารองเพอพฒนาวธการพฒนาเมอง โดยใหสานกงานผงเมองจงหวดพษณโลกในขณะนน รวมกบคณะผเชยวชาญญปนและคณะเจาหนาทฝายไทย ดาเนนการศกษาวธการพฒนาเมอง โดยเนนการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง (Land Readjustment) ตอมาในปงบประมาณ 2546 กรมโยธาธการและผงเมอง ไดจดใหมการประชมเชงสมมนาขนในหวขอเรอง “ การจดรปทดนเพอพฒนาพนท ” ทจงหวดพษณโลก เมอวนท 11 กรกฎาคม 2546 เพอใหความรแกหนวยงานทเกยวของทงของภาครฐและภาคเอกชน รวมทงไดเชญเจาของทดนในบรเวณพนทโครงการเปาหมาย มารวมรบฟงความรและรวมแสดงความคดเหน ซงการสมมนาครงน หนวยงานทองถนไดใหความสนใจ และตองการใหมการจดทาโครงการจดรป ทดนฯ ขน ในเขตเทศบาลนครพษณโลก เนองจากเหนวาวธการจดรปทดนเปนวธการพฒนาเมองทกอประโยชนตอชมชนโดยรวม ซงตอมาสานกงานเทศบาลนครพษณโลก รวมกบสานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลกไดคดเลอกพนทวางบรเวณหลงตลาดสดเทศบาล 5 ( ตลาดบานคลอง ) อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก เปนโครงการนารองการจดรปทดนฯ ของจงหวดพษณโลก เนองจากทดนบรเวณหลงตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ซงอยในพนทชมชนเมอง เปนทดนวางเปลาทยงไมมการพฒนาหรอใชประโยชนทดน ประกอบกบรปแปลงทดนทไมเปนระเบยบทางดานผงเมอง และยงไมมระบบสาธารณปโภคเขาถง ตลอดจนเปนพนทตาบอด

2

(Blind Area) ไมมทางเขาออก ปจจบนทดนยงใชประโยชนไดไมคมคา อกทงมปญหาน าทวมขงในพนทในชวงฤดฝนของทกป สงเหลานลวนเปนปญหาทเกดจากการพฒนาเมองอยางอสรเสร ซงยากตอการแกไข หากมการนาวธการจดรปทดนเพอพฒนาเมองมาใชเพอแกไขปญหาดงกลาว จะทาใหพนทบรเวณโครงการซงไดรบการจดรปทดนใหม สามารถใชประโยชนไดอยางคมคา และแปลงทดนทไดรบการจดแปลงทดนใหมจะมระเบยบและสวยงามพรอมทงกาหนดใหมระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ และบรการสาธารณะตางๆทไดมาตรฐานอยางครบถวนเพยงพอ ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548 โดยทเปนการสมควรกาหนดหลกเกณฑและวธการในการรบฟงความคดเหนของประชาชนเพอใหเกดประโยชนแกหนวยงานของรฐและประชาชน ตลอดจนเปนแนวทางในการใหประชาชนมสวนรวมในการดาเนนการโครงการของรฐอยางกวางขวาง มงเนนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารกจการบานเมองโดยตรงมากขน ดงน นระบบราชการจาเปนตองยอมรบและปรบใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการเสนอแนะความคดเหน รวมปฏบตงาน และการตรวจสอบผลการดาเนนงาน การเตบโตของสงคมไทยภายใตยคเทคโนโลยการสอสารททนสมย รวดเรว ประชาชนสามารถเขาถงขอมลขาวสารไดสะดวก จนบางครงมขอมลมากจนเกนไป ถงกบแยกไมออกวาขอมลสวนใดเปนขอเทจจรง สวนใดคลาดเคลอนไป สงททาทายตอไปของสงคมไทยกคอ ทาอยางไรใหการมสวนรวมเกดขนอยางมคณภาพ และผไดรบผลประโยชนเปนภาคประชาชน

ปญหาและอปสรรคโดยทวไปของกระบวนการมสวนรวมทศกษาจากงานวจยทเกยวของ ชวนชย จรงกจสวรรณ (2551 : ง) ปญหาและอปสรรคดานขอมลขาวสาร ยงมปญหาในเรองของการไดรบขอมลขาวสารทนอยอย โดยประชาชนในพนทยงตองการขอมล ขาวสาร และแผนการดาเนนงานจากเจาหนาท ซงเปนปญหาทตรงกนกบงานวจยของจารวรรณ สายพณ (2551 : ง) ทพบวาประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจและการประชาสมพนธในเรองการวางผงเมองรวมยงไมเหมาะสม จงสงผลใหประชาชนไมเหนความสาคญในเรองของการวางผงเมอง และนอกจากนนรงทวา ฉมแยม (2552 : ง) ไดพบวาอปสรรคสาคญทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนมาจากการประชาสมพนธทยงไมทวถง และไมเพยงพอทาใหประชาชนไมมความร และความเขาใจเกยวกบการวางผงเมอง ขณะเดยวกนคนสวนใหญไมมโอกาสทาความเขาใจหรอรบรขอมลโครงการนนๆ มากอน โดยเฉพาะอยางยงเมอโครงการเหลานนมลกษณะเฉพาะหรอความซบซอนทแตกตางจากวถชวตทเปนอยในการดาเนนการรบฟงความคดเหนของประชาชน จงเปนสงทกระทาไดยาก สวนหนงจะตองเปนหนาทของผดาเนนโครงการเองทจะตองหาวธถายทอดใหเขาใจไดงาย และแนนอนวา ตองหาแนวทางทจะเพมชองทางการเผยแพรขอมลขาวสาร

3

ใหเขาถงประชาชน ตลอดจนการใหความรและขอมลตางๆ เพอสรางความเขาใจของประชาชนใหมากยงขน

ในขณะเดยวกนปญหาและอปสรรคดานการจดรปทดน กตต สขสวางรงโรจน (2548 : ง) ไดทาการวจยเรองกระบวนการการจดรปทดนเพอทอยอาศย : กรณศกษา โครงการบรเวณสวนหลวง ร. 9 กรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวาปญหาหรออปสรรคททาใหการดาเนนโครงการลาชาไดแบงเปน 3 ปญหาหลก ไดแก 1. ปญหาดานความรวมมอ 2. ปญหาดานการดาเนนงาน 3. ปญหาดานกฎหมาย ซงปญหาหลกทสาคญทสดทสงผลตอการดาเนนโครงการคอ ปญหาความรวมมอ ในเรองการแสดงเจตจานงเขารวมโครงการทเจาของทดนบางรายยงไมตดสนใจเขารวม ซงมผลมาจากอตราการปนสวนทดนเปนสาคญ จากการดาเนนการทผานมาไดมความพยายามแกไขปญหาทเกดขน ดวยการเจรจา ทาความเขาใจ และเสนอผงแนวความคดออกมาในหลายรปแบบ แตยงไมสามารถทาใหเจาของทดนทกรายตดสนใจเขารวมโครงการได นอกจากนน ปทมา อนวงศ (2545: 34-35) ไดสรปผลเสยของการจดรปทดนไววา

1. ในการจดทาโครงการจดรปทดนส�วนใหญ�จะอาศยระยะเวลาทนานมากถ�าเปนโครงการขนาดใหญ�โดยเฉลยแล�ว โครงการจดรปทดนจะใช�เวลาประมาณ 6 ป�

2. เจ�าของทดนทมฐานะ มกจะมอทธพลต�อเจ�าหน�าทของรฐทจะพยายามผลกดนให�มการพฒนาในพนทยงไม�มความเหมาะสม

3. ในกรณทดนทสงวนไว� (Reserved Land) ต�นทนและภาระดอกเบยจะตกอย�กบผ�บรหารจดทาโครงการ ซงอาจเป�นเทศบาลหรอเจ�าของทดน

4. แม�ว�าการจดรปทดนจะสามารถได�มาซงทดนในราคาถก แต� ท ดนท งหมดยงเป�นของเอกชน จงไม�สามารถควบคมไม�ให�มการเกงกาไรทดนได�

5. ในประเทศกาลงพฒนา การบรหารงานของฝ�ายท�องถนอาจถกจากดขอบข�ายความรบผดชอบการปฏบตงานต�องทาตามทเยองบนกาหนด ทาให�แผนงานบางอย�างไม�สามารถปฏบตได�นอกจากนนยงมป�ญหาทางด�านเงนทน ซงอาจทาให�การบรหารโครงการจดรปทดนอาจหยดชะงกและขาดประสทธภาพได�

6. ผลประโยชน�ทจะได�รบภายหลงจากการพฒนาโดยวธการจดรปทดนซงนาไปปฏบตการโดยฝ�ายรฐบาล มข�อจากด ดงน ผลประโยชน�ทย�อนกลบจะมขอบเขตจากด เพยงแต�ภายในพนทโครงการเท�านน ความไม�เท�าเทยมกนระหว�างพนททอย�ในโครงการจดรปทดนกบพนททอย�ภายนอกโครงการ

ดงน นจากปญหาและอปสรรคดงกลาวทผวจยไดศกษา จงทาใหผวจยตองการศกษาโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)

4

ซงเปนโครงการทเกดจากความรวมมอจากหลายภาคสวน ตลอดจนดาเนนโครงการโดยอาศยหลกการมสวนรวมมาดาเนนโครงการ ตลอดจนเพอประโยชนในการพฒนาโครงการอนๆ ของจงหวดพษณโลกตอไป จงควรทจะศกษาปญหาและอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก กรณศกษาโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) เพอใหหนวยงานทเกยวของมการดาเนนโครงการทตอบสนองตอความตองการของประชาชน และผเกยวของมากทสด 2. ความมงหมายของการวจย (Goal) เพอศกษาแนวทางในการแกไขปญหาและอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมในโครงการตางๆ ของจงหวดพษณโลก รวมท งไดทราบถงปญหาอปสรรคตางๆ ทเกดขนในโครงการเพอหาแนวทางทดหรอขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไขปญหาและอปสรรคใหดยงขน 3. วตถประสงคของการวจย (Objectives) 1. เพอศกษาปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก 2. เพอศกษาแนวทางและการแกไขปญหา อปสรรค ของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนในอนาคต 4. ขอบเขตของการวจย (Scope of Research) 4.1 ดานพนท การศกษาครงน ดาเนนการในพนทของเขตเทศบาลนครพษณโลก ซงเปนโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ทพนททงหมด 0.197 ตารางกโลเมตร (123-0-14 ไร) ตงอยภายในบรเวณพนทชมชนเมอง ทางดาน ฝงตะวนตกของแมน านาน หางจากศาลากลางจงหวดพษณโลกไปทางทศตะวนตกประมาณ 1 กโลเมตร ทางดานเหนอของโครงการอยตดกบตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ทางดานใตตดกบถนนพระลอซอย 1

5

ภาพท 1 แสดงแผนทบรเวณจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ทมา : สานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลก, 2554.

6

4.2 ดานเนอหา การศกษาครงนครอบคลมประเดนตางๆ ตามตวแปรทจะแสดงเปนแผนภมความสมพนธของตวแปรตาง ๆ ในเรองของปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

ภาพท 2 แผนภมแสดงความสมพนธของตวแปรการวจยและขอบเขตการวจยทางดานเนอหา

ในการวจยครงนมตวแปรตนทเกยวของท งหมด 8 ตวแปร ไดแก ผลกระทบทาง

เศรษฐกจ ลกษณะของโครงการ รปแบบกระบวนการมสวนรวม กฎ ระเบยบการการจดรปทดน การประชาสมพนธ ความรความเขาใจ ทศนคต และจตสาธารณะ สวนตวแปรตาม 1 ตวแปรคอปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลกสาหรบตวแปรทอยในกรอบการวจยจะม 4 ตวแปรคอ การประชาสมพนธ ความรความเขาใจ ทศนคต

ปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของ

จงหวดพษณโลก (ตวแปรตาม)

การประชาสมพนธ (ตวแปรตน)

รปแบบกระบวนการมสวนรวม

(ตวแปรตน)

ผลกระทบทางเศรษฐกจ (ตวแปรตน)

ลกษณะของโครงการ (ตวแปรตน)

กฎหมาย (ตวแปรตน)

ความรความเขาใจ (ตวแปรตน)

ทศนคต (ตวแปรตน) ขอบเขตการวจย

ทางดานเนอหา

7

ซงรวมถงจตสาธารณะ รปแบบการะบวนการมสวนรวม จะเปนตวแปรทใชในการดาเนนการวจย ซงโดยภาพรวมแลวตวตนและตวแปรตามดงกลาวจากแผนภมทกาหนดไว สามารถอธบายไดดงน

อธบายแผนภมตวแปร การจดรปทดน หมายถง การจดรปทดน จะเปนการนาแปลงทดนหลายๆ

แปลงมารวมกน เพอจดรปแปลงรวมกนเพอไดรปแปลงทดนใหม� ให�มระเบยบและสวยงาม พร�อมทงจดให�มระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ และบรการสาธารณะต�างๆ ทได�รบมาตรฐานอย�างครบถ�วนและเพยงพอ ผลกระทบทางเศรษฐกจ หมายถง ผลทจะเกดขนหลงจากการดาเนนโครงการเสรจสน ทจะมผลในดานเศรษฐกจ ลกษณะของโครงการ หมายถง โครงการทดาเนนการในพนทของเขตเทศบาลนครพษณโลก ซงเปนโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ตงอยภายในบรเวณพนทชมชนเมอง ทางดานฝงตะวนตกของแมน านาน หางจากศาลากลางจงหวดพษณโลกไปทางทศตะวนตกประมาณ 1 กโลเมตร ทางดานเหนอ ของโครงการอยตดกบตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)ทางดานใตตดกบถนนคสงน า ซงเปนขอบเขตของการวางผงเมองทมทงหมด 0.197 ตารางกโลเมตร (123-0-14 ไร) การมสวนรวม หมายถง การทใหประชาชนทมสวนเกยวของกบพนทจดรปทดน อนไดแก เจาของกรรมสทธทดน บคลากรของรฐ เอกชน เขามามสวนรวมในการตดสนใจการดาเนนโครงการโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)

รปแบบกระบวนการมสวนรวม หมายถง รปแบบทจะทาใหประชาชนเขามาม สวนรวมในการจดรปทดน กฎหมาย หมายถง ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548 การประชาสมพนธ หมายถง การเผยแพรขอมลขาวสาร ในเรองของการจดรปทดน ความรความเขาใจ หมายถง ความรความเขาใจเกยวกบการวางผงเมอง ทศนคต หมายถง ทศนคตทประชาชนทเขามามสวนรวมมตอการจดรปทดน จตสาธารณะ หมายถง ความตระหนกของบคคลถงปญหา อปสรรคทจะเกดขนกระบวนการการมสวนรวมในโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาด

8

เทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ซงทาใหเกดความรสกปราณนาดทจะชวยเหลอใหโครงการสาเรจ ลลวงไปดวยด 5. ปญหาของการวจย (Research Problem) 1. ปญหา อปสรรคของประชาชนในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ไดแกอะไรบาง 2. แนวทางในการแกไขปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนในอนาคตทไดเรยนรจากโครงการของจงหวดพษณโลก ควรเปนอยางไร 6. กระบวนการวจย กระบวนการวจยมขนตอนตางๆ ในการทาวจย 8 ขนตอน ดงน 6.1 การกาหนดปญหาการวจย การกาหนดปญหาคาถามหรอขอสงสยของนกวจยเพอทจะคนควาหาคาตอบในเรองทจะวจย 6.2 การกาหนดตวแปรและคานยาม การกาหนดตวแปรตางๆ ทเกยวของกบการวจยทงตวแปรตนและตวแปรตามและการกาหนดนยามของตวแปรนนๆ 6.3 การกาหนดประชากร กลมตวอยาง และวธการสมกลมตวอยาง การกาหนดกลมตวอยางทเปนตวแทนของกลมประชากรทงหมดในการวจยและวธการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางเหลาน 6.4 การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลตางทไดรวบรวมมาทงขอมลเชงพนทและขอมลทเกยวของกบตวแปรทกาหนดไวและขอมลทเกยวของกบพนทโครงการ 6.5 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลทไดรวบรวมมาไดทงขอมลเชงพนทและขอมลทเกยวของกบตวแปร ซงการวเคราะหขอมลเกยวกบตวแปรคอการวเคราะหแบบสอบถาม 6.6 การอภปรายผลและสรปผลการวจย การอภปรายผลความหมายของผลการวจยวามความหมายอยางไร เกยวกบงานวจย และสรปผลงานวจยทงหมดทไดดาเนนงาน

9

แบบจาลองกระบวนการวจย 7. วธการวจย (Methodology of Research) 7.1 ศกษาหลกการ แนวคด ทฤษฏ เอกสารและงานวจยทเกยวของ ในประเดนทเกยวกบการมสวนรวมของประชาชน และประเดนเกยวกบผงเมอง การจดรปทดน ตลอดจน สภาพโดยทวไปของพนทการวจยคอเทศบาลนครพษณโลก 7.2 กรอบแนวคดในการศกษา ซงการวจยครงนใชวธการวเคราะหปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ซงจะศกษาการรบฟงความคดเหนของประชาชนเกยวกบโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ตงอยภายในบรเวณพนทชมชนเมอง ทางดานฝงตะวนตก ของแมน านาน หางจากศาลากลางจงหวดพษณโลกไปทางทศตะวนตกประมาณ 1 กโลเมตร

การกาหนดปญหาการวจย

การกาหนดแนวคดของหลกการวจย

การกาหนดประชากร กลมตวอยาง และวธการสมกลมตวอยาง

การเกบรวบรวมขอมล

การอภปรายผลและสรปผลการวจย

การวเคราะหขอมล

10

ทางดานเหนอของโครงการอยตดกบตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)ทางดานใตตดกบ ถนนคสงนา ซงเปนขอบเขตของพนทโครงการลกษณะของการมสวนรวม

7.2.1 จานวนผเขามามสวนรวม 7.2.2 จานวนผแสดงความคดเหนในการมสวนรวม 7.2.3 ประเดนการมสวนรวม 7.2.4 ผลสรปการมสวนรวม วาเกดปญหา อปสรรค 7.2.5 การปฏบตตามขนตอนตอไปของการมสวนรวม

7.3 กาหนดประชากรกลมตวอยางและการสมกลมตวยาง ในการวจยครงนไดดาเนนการกาหนดประชากรในการศกษาเปน 2 กลมคอ 7.3.1 กลมประชาชนทมกรรมสทธทดนในพนทโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ทงหมด 7.3.2 การสมภาษณกลมตวอยางผเชยวชาญ และนกวชาการเกยวกบการมสวนรวมในโครงการฯ จงหวดพษณโลก 7.4 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน คอแบบสอบถามและ แบบสมภาษณ 7.5 การเกบรวบขอมลและการวเคราะหขอมล การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมลผวจยไดแบงออกเปนดงน 7.5.1 ขอมลจากการศกษาเอกสาร โครงการทเปนกรณศกษา เอกสารบนทกการรบฟงความคดเหนของประชาชนเกยวกบโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) 7.5.2 ขอมลจากแบบสอบถามประชาชนปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม ดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ดานความรความเขาใจของประชาชน ดานการประชาสมพนธในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ใชวธการวเคราะหขอมล โดยใชมาตรวดแบบลเครทสเกล (Likert Scale) ซงประกอบดวย 5 ระดบตวเลอก

7.5.3 ขอมลทางดานสมภาษณผเชยวชาญจากปญหาดานตางๆ ของประชากรเชน ดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม ดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ดานความรความเขาใจของประชาชน ดานการประชาสมพนธในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก จากแบบสมภาษณ โดยมทมผชวยนกวจยไปชวยเกบขอมลการสมภาษณผเชยวชาญภาครฐ เจาหนาทของเทศบาลนครพษณโลก เพอนาขอมลจากการสมภาษณมาวเคราะหเปนเชงพรรณนา และจดหมวดหมการวเคราะหตามประเดนทกาหนดไวในแบบสมภาษณ

11

8. นยามศพทตวแปร การจดรปทดน หมายถง การจดรปทดน จะเปนการนาแปลงทดนหลายๆ แปลงมารวมกน เพอจดรปแปลงรวมกนเพอไดรปแปลงทดนใหม� ให�มระเบยบและสวยงาม พร�อมทงจดให�มระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ และบรการสาธารณะต�างๆ ทได�รบมาตรฐาน อย�างครบถ�วนและเพยงพอ (สานกจดรปทดนเพอพฒนาพนท กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย, 2554 : ออนไลน) ลกษณะของโครงการ หมายถง โครงการทดาเนนการในพนทของเขตเทศบาลนครพษณโลก ซงเปนโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ตงอยภายในบรเวณพนทชมชนเมอง ทางดานฝงตะวนตกของแมน านาน หางจากศาลากลางจงหวดพษณโลกไปทางทศตะวนตกประมาณ 1 กโลเมตร ทางดานเหนอของโครงการอย ตดกบตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)ทางดานใตตดกบถนนคสงน า ซงเปนขอบเขตของการวางผงเมองทมทงหมด 0.197 ตารางกโลเมตร (123-0-14 ไร) (สานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลก, 2554) การมสวนรวม หมายถง การทใหประชาชนทมสวนเกยวของกบพนทจดรปทดน อนไดแก เจาของกรรมสทธทดน บคลากรของรฐ เอกชน เขามามสวนรวมในการตดสนใจการดาเนนโครงการโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) (พชร สโรรส, 2546ก : 1-5) การประชาสมพนธ หมายถง การเผยแพรขอมลขาวสาร ในเรองของการจดรปทดน (สะอาด ตณศภผล, 2554 : ออนไลน) ความรความเขาใจ หมายถง ความรความเขาใจเกยวกบการวางผงเมอง ทศนคต หมายถง ทศนคตทประชาชนทเขามามสวนรวมมตอการจดรปทดน(ศกด สนทรเสณ, 2531 : 2) จตสาธารณะ หมายถง ความตระหนกของบคคลถงปญหา อปสรรคทจะเกดขนกระบวนการการมสวนรวมในโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ซงทาใหเกดความรสกปราณนาดทจะชวยเหลอใหโครงการสาเรจลลวงไปดวยด (กนษฐา นทศนพฒนา และคณะ, 2541 : 8)

รปแบบกระบวนการมสวนรวม หมายถง รปแบบกระบวนการมสวนรวมทสมบรณ ม 4 ขนตอน การวางแผน การดาเนนกจกรรม การใชประโยชน การไดรบประโยชน (องคการอนามยโลก อางถงในไพรช อรรถกามานนทและมทนา โชควรวฒนกร 2545 : 10 - 11)

12

9. ผลทคาดวาจะไดรบจากการวจย 9.1 ทราบถงปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก 9.2 ทราบถงแนวทางการแกไขปหาอปสรรคในกระบวนการมสวนรวมในโครงการจดรปทดน 10. การนาเสนอผลการวจย การนาเสนอผลการวจยจาการศกษาจะเปนในรปแบบของ Power point ในการตรวจงานและรปเลมงานวจยขนาด A4 เนอหาขอมล ตารางขอมล แผนผงแสดงการใชประโยชนทดนผงเมองรวม รปภาพ แผนภม พรอมแผน CD รปแบบ File PDF จานวนตามมาตรฐานของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

บทท 2 การศกษาหลกการ แนวคด และงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอเปนแนวทางในการวจย และเพอทราบถงผลงานวจยทผานมาทเกยวของกบเรองทจะวจย ซงเปนเนอหาทสาคญประกอบเหตผลในการอภปรายผลการวจย และเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพของงานวจย จงไดนาเสนอตามหวขอตาง ๆ ตอไปน 1. หลกการเกยวกบการจดรปทดน 1.1 ความหมายของการจดรปทดน

1.2 ขอดขอเสยของการจดรปทดน 2. หลกการเกยวกบจตสาธารณะ 2.1 ความหมายของจตสาธารณะ 2.2 ความสาคญของจตสาธารณะ 2.3 องคประกอบของการมจตสาธารณะของบคคล 2.4 รปแบบของจตสาธารณะ 3. หลกการเกยวกบทศนคต 3.1 ความหมายของทศนคต 3.2 องคประกอบของทศนคต 3.3 การเกดทศนคต 3.4 ประเภทของทศนคต 4. หลกการเกยวกบการประชาสมพนธ 4.1 ความหมายของการประชาสมพนธ 4.2 ความสาคญของการประชาสมพนธ 4.3 เครองมอการประชาสมพนธ 5. หลกการเกยวกบการมสวนรวม 5.1 ความหมายของการมสวนรวม 5.2 ความสาคญของการมสวนรวม 5.3 องคประกอบของการมสวนรวม 5.4 ประโยชนของการมสวนรวม

14

5.5 ขอดของการมสวนรวม 5.6 กระบวนการมสวนรวม 6. ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. 2548

7. งานวจยทเกยวของ 1. หลกการเกยวกบการจดรปทดน 1.1 ความหมายของการจดรปทดน การจดรปทดน คอ การนาแปลงทดนหลายๆ แปลงมารวมกน เพอจดรปแปลงรวมกนเพอ รปแปลงทดนใหม� ให�มระเบยบและสวยงาม พร�อมทงจดให�มระบบสาธารณปโภคสาธารณปการ และบรการสาธารณะต�างๆ ทได�รบมาตรฐานอย�างครบถ�วนและเพยงพอเมอจดเสรจแล�ว จะทาให�ทดนแปลงเดมมรปแปลงใหม�ทสวยงาม พร�อมมถนนทางเข�าออกสะดวกทกแปลง และมลค�าทดนจะเพมขนด�วย การจดรปทดนจะสามารถดาเนนการได�กด�วยความร�วมมอของเจ�าของทดน โดยทางรฐจะเป�นผ�ให�การสนบสนนซงเป�นการประสานการพฒนาชมชน โดยภาครฐและเอกชน (สานกจดรปทดนเพอพฒนาพนท กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย, ออนไลน) 1.2 ขอดขอเสยของการจดรปทดน ปทมา อนวงศ (2545: 34-35) ไดสรปไววา ขอด ขอเสยของการจดรปทดนไวดงน ขอดของการจดรปทดน

1. ทาให�การถอครองทดนทกระจดกระจายสามารถเข�ามารวมกนเป�นหมวดหมทาใหสะดวกต�อการวางแผน, การให�บรการและการออกแบบเพอแผนผงต�างๆ ทาให�ดขนทงในด�านการวางผงบรเวณ (Lay-Out) และวศวกรรม

2. ทาให�วธการจดหาบรการสาธารณปโภค, สาธารณปการให�กบพนทนน ๆ เป�นไปอย�างมลาดบขนตอนและมประสทธภาพและหน�วยงานของรฐไม�สนเปลองค�าใช�จ�ายแต�อย�างใดและถ�าโครงการจดรปทดนทาในพนทขนาดใหญ�มากกจะสามารถช�วยให�การจดบรการสาธารณะเป�นไปอย�างสมเหตสมผลเมอเทยบกบราคาทผ�บรโภคจะต�องเสย

3. เมอระบบการบรหารงานเป�นไปอย�างมประสทธภาพและประสทธผลแล�วจะทาให�เกดความยตธรรมขนในการทจะเฉลยหรอแบ�งป�นต�นทนกบผลทจะได�รบกลบคนมาจากการแบ�ง ทดนรวมทงความเจรญเตบโตของเมองนอกจากนยงสามารถเกบภาษในส�วนของมลค�าทดน ทเพมขนด�วย

15

4. การจดรปทดนทาให�การถอครองทดนในเขตพนทชานเมองเป�นไปอย�าง

เหมาะสมกบระยะเวลาและส�งผลดต�อการขยายตวของเมองทจะเป�นไปอย�างมระเบยบนอกจากนนยงหลกเลยงวธการเก�าๆ เช�นการตดถนน ฯ การจดรปทดนสามารถใช�เป�นเครองมอในการชทศทางการพฒนาเมองได 5. การจดรปทดนสามารถรกษาและค�มครองสทธของบคคลโดยเคร�งครด ซงเป�นหลกเกณฑ�สาคญของการจดรปทดนพนททได�มาเพอสาธารณะประโยชน�ต�าง ๆ จะต�องเคารพต�อสทธของบคคลด�วย การลดขนาดของแปลงทดนลงตามผลประโยชน�ทได�รบเพมขน ตามหลกเกณฑ�นถ�าบคคลใดได�ผลประโยชน�ลดลงเนองจากการจดทาโครงการจดรปทดนกจะได�รบการชดเชยด�วยเงน 6. การจดรปทดน สามารถทจะจดทาได�ในเกอบทกพนท เช�น พนทเมองป�จจบน, พนทในเขตชานเมองทกาลงขยายออกไป, พนททจะพฒนาเป�นเมองในอนาคต เป�นต�น 7. การจดรปทดน ทาให�สภาพแวดล�อมโดยทวๆ ไปดขนนอกจากน นชวตประจาวนของประชาชนในพนทยงคงเหมอนเดมไม�ถกรบกวนมากนก เมอโครงการจดรปทดนสาเรจลงลกษณะความเป�นอย�จะยงคงเดม

ขอเสยของการจดรปทดน 1. ในการจดทาโครงการจดรปทดนส�วนใหญ�จะอาศยระยะเวลาทนานมากถ�าเปนโครงการขนาดใหญ�โดยเฉลยแล�ว โครงการจดรปทดนจะใช�เวลาประมาณ 6 ป� 2. เจ�าของทดนทรารวย มกจะมอทธพลต�อเจ�าหน�าทของรฐทจะพยายามผลกดนให�มการพฒนาในพนทยงไม�มความเหมาะสม 3. ในกรณทดนทสงวนไว� (Reserved Land) ต�นทนและภาระดอกเบยจะตกอย�กบผ�บรหารจดทาโครงการ ซงอาจเป�นเทศบาลหรอเจ�าของทดน

4. แม�ว�าการจดรปทดนจะสามารถได�มาซงทดนในราคาถกแต�ทดนทงหมดยงเป�นของเอกชน จงไม�สามารถควบคมไม�ให�มการเกงกาไรทดนได�

5. ในประเทศกาลงพฒนา การบรหารงานของฝ�ายท�องถนอาจถกจากดขอบข�ายความรบผดชอบการปฏบตงานต�องทาตามทเยองบนกาหนดทาให�แผนงานบางอย�าง

16

ไม�สามารถปฏบตได�นอกจากนนยงมป�ญหาทางด�านเงนทนซงอาจทาให�การบรหารโครงการจดรปทดนอาจหยดชะงกและขาดประสทธภาพได�

6. ผลประโยชน�ทจะได�รบภายหลงจากการพฒนาโดยวธการจดรปทดนซงนาไปปฏบตการโดยฝ�ายรฐบาล มข�อจากด ดงน ผลประโยชน�ทย�อนกลบจะมขอบเขตจากดเพยงแต�ภายในพนทโครงการเท�านน ความไม�เท�าเทยมกนระหว�างพนททอย�ในโครงการจดรปทดนกบพนททอย�ภายนอกโครงการ 2. หลกการเกยวกบจตสาธารณะ

2.1 ความหมายของจตสาธารณะ จากการศกษาแนวคดของคาวาจตสาธารณะ ซงมการศกษาและคนควากนอยางกวางขวาง

ทงในเชงปรชญา จตวทยา สงคมศาสตร และรฐศาสตร ซงใหคาจากดความไวหลากหลายดงน ชยวฒน ถระพนธ (2542 : 3 ) ไดอธบายคาวา “สาธารณะ” ยอมหมายถง กจ สมบต สงของ

สถานท ทมไดเปนของปจเจกบคคลตนใด ทงยงอาจหมายรวมถงความเปนสวนรวมและสงคมไดอกดวย ศพท “สาธารณะ” จะถอดความจากภาษาองกฤษรวมสมยเดยวกบ Democracy ทกลายเปน “ประชาธปไตย” จตสานกสาธารณะจงเปนดอกผลของระบบการเมองทเปดกวาง โครงสรางเศรษฐกจทเออประโยชนแกทกสวน และสงคมวฒนธรรมอนกอรางสรางสมมานาน

บรรทม มณโชต (2530 : 25) ไดใหความหมาย “การเหนแกประโยชนสวนรวม” หมายถงการอทศตนทางานเพอสงคมและสวนรวม การรวมมอชวยกนรกษาสมบตของสวนรวม ไมทาลายสมบตของสวนรวม อทศตนทางานเพอสวนรวม มน าใจ รจกแบงปน ไมเอาเปรยบผอน และ ทาประโยชนโดยไมหวงผลตอบแทน แบงออกเปน 4 พฤตกรรม คอ 1) การใหปน โดยการชวยเหลอ หรอใหผอนดานทรพย สงของ ความร และแรงงาน 2) ความมน าใจ โดยการแสดงความปรารถนาดตอผอนในดานการพดปละการกระทา โดยใหกาลงใจและแสดงความเหนใจผอน 3) การไมเอาเปรยบผอน โดยการสละทรพย สงของ และแรงงานของตนเทากนหรอมากกวาผอนและ 4) การเหนแกประโยชนสวนรวม โดยการอทศการทางานเพอสงคมและสวนรวม รวมมอกนรกษาสมบตสวนรวม ไมทาลายสมบตสวนรวม

พรศกด ผองแผว (2531 : 60) ไดใหความหมาย “สาธารณะ” เปนผลทไดมาจากการประเมนคาการเหนความสาคญ ซงมฐานอยททศนคต ความเชอ คานยม ความเหน ความสนใจ หรอเปนชวตภายในของบคคล ความตระหนก ความคด ทศนคต อารมณ แรงจงใจ และความรสกทไดรบจากประสบการณในขณะนน คาวา Public แปลเปนไทยหมายถง “สาธารณะ”ในประเทศไทยมกใชกบสถานท สงของ เครองใชทเปนของสวนกลาง ทกคนมสทธทจะใชประโยชนจากสงนนได

17

แตแทจรงความหมายของคาวา สาธารณะ เปนคาทมความหมายกวาง และสามารถใชไดกบสงของ บคคล สถานท และการกระทา

กนษฐา นทศนพฒนา และคณะ (2541 : 8) ไดใหความหมายของคาวา จตสานกสาธารณะ วาเปนคาเดยวกบคาวา จตสานกทางสงคม หมายถง การตระหนกรและคานงถงสวนรวมรวมกนหรอคานงถงผอนทรวมความ สมพนธเปนกลมเดยวกบตน

ชาย โพธสตา (2541 : 9) ใหความหมายของ “ จตสานกตอสาธารณสมบต ” คอการใชสาธารณสมบตอยางมความรบผดชอบ หรอการรบผดชอบตอสาธารณสมบต ซงแบงเปน 2 ดาน คอ 1) รบผดชอบตอสาธารณสมบตดวยการหลกเลยงการใช และการกระทาทเกดความชารดเสยหายตอสาธารณสมบตนนๆ รวมไปถงการถอเปนหนาททจะมสวนรวมในการดแลสาธารณสมบตในวสยท สามารถทาได 2) การเคารพสทธในการใชสาธารณสมบตของผอน โดยการคานงวาคนอนมสทธในการใชเชนเดยวกน จะตองไมยดสาธารณสมบตนนไวเปนของสวนตว และไมปดกนโอกาสการใชของผอน โดยจากการศกษาวจยเรองจตสานกตอสาธารณสมบต ศกษากรณกรงเทพมหานคร ไดสรปความเขาใจของจตสาธารณสมบตหรอจตสาธารณะไว 2 ระดบ คอ ระดบท 1 เปนจตสานกแบบทบคคลไมตองทาอะไรมาก เพยงแตไมกอใหเกดความเสยหายหรอไมทาลายสาธารณสมบตทตนใชกพอ ซงเปนการแสดงออกวาบคคลมความเขาใจวาควรหรอไมควรปฏบตอยางไรกบ สาธารณสมบต ระดบท 2 เปนระดบทบคคลกระทาการอนแสดงวาเขามความรบผดชอบทดตอสาธารณ สมบต ไมวาจะไดใชหรอไมไดใชสาธารณสมบตนนกตาม เชน การมสวนในการบารงรกษาสาธารณสมบตทชารดเสยหาย

ศกดชย นรญทว (2541 : 57) กลาววา การมจตสานกสาธารณะคอมจตใจทคานงถงประโยชนของสวนรวม คานงความสาคญของสงอนเปนของทตองใช หรอมผลกระทบรวมกนในชมชน เชน ปาไม ความสงบสขของชมชน

ไพฑรย สนลารตน (2543 : 243) ใชคาวาสานกทางสงคม หมายถง ความร ความเขาใจ ความรบผดชอบทมตอสงคม และความรสกรวมไดรวมเสยกบสงคม

สชาดา จกรพสทธ ( 2544 : 22) กลาววา จตสานกสาธารณะเปนคณธรรมหรอขอเรยกรองสาหรบสวนรวม ในสภาพการณทเกดความไมปกตสข ความรวมมอของพลเมองในการกระทาเพอบานเมอง

วรตน คาศรจนทร (2544 : 6) ใหความหมาย “ จตสานกสาธารณะ ” วาหมายถง กระบวนการคดและลกษณะของบคคล ทมการปฏบตโดยมกระบวนการในระดบบคคลไปสสาธารณะมความรกและรสก เปนเจาของสาธารณะ ตองการทจะทาประโยชนมากกวาทจะรบจากสาธารณะ

18

สรปจากแนวคดของผวจย จากความหมายตาง ๆ ขางตน “จตสาธารณะ” วาเปนความรสกถงการเปนเจาของในสงทเปนสาธารณะในสทธและหนาททจะดแลและบารงรกษารวมกน โดยจตสาธารณะจะเกดขนจากภายใน คอ ความรสกนกคด จตใตสานก ตลอดจนคณธรรม จรยธรรม ซงอยในจต และสงผลสการกระทาภายนอก นาไปสการปฏบตเพอสาธารณะ

2.2 ความสาคญของการมจตสาธารณะ การทคนมาอยรวมกนเปนสงคมยอมตองมความสมพนธในรปแบบพงพากน คนในสงคม

ซงมบทบาทและหนาทแตกตางกนไป ถาคนในสงคมขาดจตสานกสาธารณะ ซงนอกจากจะมผลกระทบตอบคคล ครอบครว องคกรแลว การขาดจตสานกสาธารณะยงมผลกระทบตอชมชนระดบประเทศ และระดบโลก ดงน (ไพบลย วฒนศรธรรม และสงคม สญจร, 2543 : 22 – 29 )

1. ชมชนออนแอ ขาดการพฒนา เพราะตางคนตางอย สภาพชมชนมสภาพเชนไรกยงคงเปนเชนนน ไมเกดการพฒนาและยงนานไปกมแตเสอมทรดลง

2. อาชญากรรมในชมชนอยในระดบสง 3. ขาดศนยรวมจตใจ ขาดผนาทยาไปสการแกปญหา เพราะคนในชมชนมองปญหาของ

ตวเองเปนเรองใหญ ขาดคนอาสานาพาการพฒนา เพราะกลวเสยทรพย กลวเสยเวลา หรอกลวเปนทครหาจากคนอน

ในระดบชาตถาบคคลในชาตขาดจตสาธารณะแลวจะทาใหเกด 1. วกฤตการณภายในประเทศบอยครงและแกปญหาไมได อาท วกฤตการณเศรษฐกจ

สงคมขาดเสถยรภาพทางการเมอง การชมชนขบไลรฐบาลหรอผนาประเทศ 2. ประเทศชาตอยในสภาพลาหลง เนองจากขาดพลงของคนในสงคม เมอผนาประเทศนา

มาตรการใดออกมาใชกจะไมไดผล เพราะไมไดรบความรวมมอจากประชาชน 3. ประเทศชาตไรเกยรต ไรศกดศร ทาใหชาชนในประเทศอนมองดวยสายตาเหยยดหยาม

ดหมนดแคลนวาเปนประเทศทดอยพฒนา ในระดบโลกถาบคคลขาดจตสาธารณะจะทาใหเกดการเอารดเอาเปรยบระหวางประเทศทาใหเกดปญหาในระดบตางๆ ดงน

1. เกดการสะสมอาวธกนระหวางประเทศ เพราะขาดความไววางใจซงกนและกน กลวประเทศอนจะโจมต จงตองมอาวธทรนแรง มอานภาพการทาลายสงไวในครอบครองเพอ การขมขประเทศอน และเมอมปญหาเกดขนกมกมแนวโนมในการใชความรนแรงของแสนยานภาพทาง สงครามในการตดสนปญหา

2. เกดการกลนแกลง แกงแยงหรอครอบงาทางการคาระหวางประเทศ พยายามทกวถทางเพอใหการไดเปรยบทางการคา ทาใหประเทศดอยกวาขาดโอกาสในการพฒนาประเทศของตน

19

3. เกดการรงเกยจเหยยดหยามคนตางเชอชาต ตางเผาพนธหรอตางทองถน มองชนชาตอนเผาพนธอนวามความเจรญหรอมศกดศรดอยกวาเชอ ชาตและเผาพนธของตนเอง ดถกหรอเปนปฏปกษตอชาตอน

2.3 องคประกอบของการมจตสาธารณะ รตนา ตงอมร ( อางถงใน ออมใจ วงษมณฑา , 2552 : 15 ) กลาวถงองคประกอบของการม

จตสาธารณะไว ดงน 1) องคประกอบดานความคด เปนสวนทเกยวของกบความคดทเปนสวนของการร หรอเกดความรบรของความสานกเปนหลก เชน การรบร ความทรงจา ความมเหตผลและการใชปญญา เปนตน 2) องคประกอบดานความรสก เปนสวนประกอบทางดานอารมณ ความรสก ซงจะเปนสงกระตนความคดอกตอหนง เปนสวนของความรสกทางใจและความสานก ทรวมเอาความรสกของบคคลในดานบวกหรอดานลบ 3) องคประกอบทางดานการปฏบตหรอการกระทา (Behavior) เปนองคประกอบทกอใหเกดแนวโนมทางปฏบตหรอปฏกรยาตอบสนองเมอม สงเราทเหมาะสม ซงสวนนตองอาศยความเขาใจหรอความคดรวบยอดเกยวกบสงนนเปนพนฐาน

อนชาต พวงสาล และวรบรณ วสารทสกล ( 2540 : 18) ไดกลาวถงการมจตสานกสาธารณะซงเรยกอกคาหนงวา จตสานกเพอสวนรวม วาเปนคณลกษณะทสาคญและมความหมายอยางยงในสงคม ทาใหเกดประชาสงคมคอเปนชมชนทมความเขมแขง ซงหมายถงชมชนแหงสานก (Consciousness Community) ทสมาชกของชมชนตางเปนสวนหนงของระบบโดยรวมทมความสมพนธกนอยาง แนบแนน ซงมองคประกอบดงน 1) มวสยทศนรวมกน คนในชมชนตองมองอนาคตรวมกน เรยนรและทาความเขาใจรวมกนโดยอาศยการคด วเคราะห สงเคราะหใหเหนถงสถานการณ แนวโนมความเปลยนแปลงพรอมควบคไปกบการปฏบต 2) ประชาชนสานกถงพลงของตนวาจะสามารถรวมแกไข เปลยนแปลงสงคมได คอการทาใหเกดกลมทใหความสนใจตอสาธารณะจานวนมาก ทาใหเกดความเขมแขงเปนพลงทางสงคมไมรอคอยใหผอนแกปญหาใหกบตน เอง ซงการทบคคลจะสานกถงพลงของตน ตองใหความสาคญกบกระบวน การเรยนรรวมกนของสงคม 3) ความรก เอออาทร สามคค การรวมกลมของบคคลในสงคมมความหลากหลาย จงจาเปนตองสรางขนบนฐานแหง ความรก ความเมตตา ความเอออาทรและความสามคคความแตกตางระหวางบคคลยอมเกดขนได ซงความแตกตางนเปนสงดและไมจาเปนตองนาไปสความแตกแยกเสมอไป ดงนนเงอนไขแหงความรกสมานฉนทจะเปนสวนเชอมโยงใหเกดความรวมมอ อยางมพลง 4) การเรยนรทมการปฏบตรวมกน สานกสาธารณะนนเปนนามธรรมทไมสามารถบงคบใหเกดได ดงนนตองสรางเงอนไขหรอกจกรรมรวมกนทจะกอใหเกดการเรยนรรวมกน ตลอดจนการพฒนาใหเกดความตอเนอง 5) การมเครอขายและการตดตอสอสาร การแลกเปลยน

20

การเรยนร สอสารและเครอขายเปนสวนททาใหเกดกระบวนการเรยนร ซงเปนทางนาใหเกดจตสาธารณะ

ยทธนา วรณปต (2542 : 181 – 183) กลาวถงบคคลทมจตสาธารณะวาตองมคณลกษณะดงน

1. การทมเทและอทศตน สทธของพลเมองจะตองสอดคลองกบความรบผดชอบตอสงคม บคคลไมเพยงแตปฏบตตามสทธเทานน แตตองปฏบตเพอชวยเหลอใหบรการแกบคคลอน เพอพฒนาสงคมดวย อาท ถาตองการใหผแทนราษฎรมความรบผดชอบตอความตองการและประโยชนของ ประชาชน ประชาชนกตองใหความใสใจและตดตาม ไมเพยงทาการหยอนบตรเลอกตงเทานนตองเสยสละเวลาใหในการเขาไปม สวนรวมกบการเมองระดบทองถนและในสถาบนตาง ๆ

2. เคารพความแตกตางระหวางบคคล จากกระแสปจเจกชนนยม สงผลใหคนในสงคมมลกษณะปดกนตวเอง ไมไววางใจผอน เลอกคบเฉพาะกลมทมความเหมอนกน ไมสนใจการเมอง ทาใหไมสามารถปฏบตภารกจเพอสงคมเพอผลประโยชนของสวนรวม เกดขอขดแยง การยตขอขดแยงโดยฟงเสยงขางมาก ไมนาไปสประโยชนของสวนรวม ดงนนผมจตสาธารณะตองเปนพลเมองในฐานะทเปนเอกลกษณทางการเมอง สมยใหม มความอดทน ตระหนกวาการมสวนรวมไมทาใหไดอยางทตองการเสมอไป ตองเคารพและยอมรบความแตกตางทหลากหลาย และหาวธอยรวมกบความขดแยงโดยการแสวงหาทางออกรวมกน การจาแนกประเดนปญหา การใชเหตผลในการแลกเปลยนความคดเหน การตดสนใจ ตองมการแลกเปลยนความคดเหนระหวางกนใหมากทสดเพอหาขอยต สรางการเขารวมรบร ตดสนใจและผนกกาลง เพอใหเกดการยอมรบจากทกฝาย

3. คานงถงผลประโยชนสวนตนและสวนรวม คนในสงคมตองคดถงการเมองในฐานะกจการเพอสวนรวมและเพอคณธรรมมาก ขน 4) การลงมอกระทา การวพากษวจารณปญหาทเกดขนเพยงอยางเดยวไมสามารถทาใหสถานการณ ดขนตองลงมอกระทา โดยเรมจากครอบครวในการวางพนฐานใหการอบรมดานการ จรยธรรมของพลเมอง มหาวทยาลยไมเพยงเปนสถานทฝกทกษะและใหความรตองรบชวงตอในการ สรางคานยมทเหมาะสมตอจากครอบครว รวมทงเครอขายสงคมทเกดขนระหวางเพอนบาน ททางาน สโมสร สมาคมตางๆ เชอมโยงบคคลทสนใจเรองของตนเขาเปนกลมทใสใจผอนชวยดารง รกษาประชาคม สงคม และกฎจรยธรรม รวมทงสถาบนทมอทธพลสงตอสงคมคอสถาบนศาสนาและสอมวลชนนบวาม บทบาทสาคญในการรวมสรางใหสงคมเขมแขง

เจษฎา หนรน ( 2551 : 4 ) ไดกลาวถงองคประกอบของจตสาธารณะจะตองพจารณา จากความรความเขาใจหรอ พฤตกรรมทแสดงออก ซงแบงเปน 3 ดาน ดงน 1) การใช หมายถง ลกษณะพฤตกรรมของนกเรยนในการใชของสวนรวม การรกษาทรพยสน การดแลรกษาความ

21

สะอาดการไมทาลายทรพยสนทเปนสาธารณะสมบตในโรงเรยน ทงในหองเรยนและนอกหองเรยน ใหเกดความชารดเสยหาย โดยแสดงออกดงน (1) ทาตามหนาทและเคารพกฎระเบยบทกาหนด (2) รบอาสาทจะทาบางสงบางอยางเพอสวนรวมคอยสอดสองดแลสาธารณะสมบตของ สวนรวม (3) การเคารพสทธ หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกถงการเคารพสทธในการใชของสวนรวมทใชประโยชนรวม กนของกลม การไมยดครองของสวนรวมมาเปนของตน ตลอดจนไมปดกนโอกาสของบคคลทจะใชของสวนรวมนน โดยแสดงออกดงน (1) ไมนาของสวนรวมมาเปนของตน (2) แบงปนและเปดโอกาสใหผอนไดใชของสวนรวม

2.4 รปแบบของจตสาธารณะ รปแบบของจตสาธารณะหรอจตสานกสาธารณะนน มการแบงรปแบบทแตกตางกนไป

ตามระดบของอายของกลมตวอยางทศกษา ซงแบงรปแบบของจตสานกไว ดงน สมพงษ สงหะพล (2542 : 15–16) ไดกลาวถงจตสานกวามอย 3 ดานหลกๆ คอ 1)

จตสานกเกยวกบตนเอง ( Self Consciousness ) เปนจตสานกเพอพฒนาตนเอง ทาใหตนเองเปนบคคลทสมบรณยงขน จตสานกดานนการศกษาไทยมงมนปลกฝงมานาน เกดบางไมเกดบางไปตามสภาพการณ เปนจตสานกแบบคลาสสกททกสงคมพยายามเหมอนกนทจะสรางใหเกดขนให ได เชน ความขยน ความรบผดชอบ ความมานะอดทน เปนตน เปนจตสานกทปลกฝงและมมานานตามสภาพสงคมไทย 2) จตสานกเกยวกบผอน (Others Oriented Consciousness) เปนจตสานกของความสมพนธระหวางบคคลของคนในกลมชนหนง สงคมหนง เชน ความเหนอกเหนใจ ความเออเฟอเผอแผ ความสามคคเปนตน จตสานกทคนไทยสวนใหญถกหลอหลอมมาจากพนฐานดงเดมของวฒนธรรม ไทยอยแลว ซงสรางกนไดไมยากนก 3) จตสานกเกยวกบสงคม หรอ จตสานกสาธารณะ (Social or Public Consciousness) เปนจตสานกทตระหนกถงความสาคญในการอยรวมกน หรอคานงถงผอนทรวมความสมพนธเปนกลมเดยวกน เปนจตสานกทคนไทยยงไมคอยมและขาดกนอยมาก เพราะพนฐานความเปนมาของสงคมไทย สมควรทจะรบพฒนาขนโดยเรว เชน จตสานกดานเศรษฐกจ จตสานกดานการเมอง จตสานกดานสงแวดลอม จตสานกดานสขภาพ เปนตน

22

3. หลกการเกยวกบทศนคต (Attitude) 3.1 ความหมายของทศนคต ทศนคต เปนแนวความคดทมความสาคญมากแนวหนงทาง จตวทยาสงคม และ การสอสาร

และมการใช คานกนอยางแพรหลาย สาหรบการนยามคาวา ทศนคต นน ไดมนกวชาการหลายทานใหความหมายไวดงน

โรเจอร (Roger , 1978 : 208 – 209 อางถงใน สรพงษ โสธนะเสถยร , 2533 : 122) ไดกลาวถง ทศนคต วา เปนดชนชวา บคคลนน คดและรสกอยางไร กบคนรอบขาง วตถหรอสงแวดลอมตลอดจนสถานการณตาง ๆ โดย ทศนคต นนมรากฐานมาจาก ความเชอทอาจสงผลถง พฤตกรรม ในอนาคตได ทศนคต จงเปนเพยง ความพรอม ทจะตอบสนองตอสงเรา และเปน มตของ การประเมน เพอแสดงวา ชอบหรอไมชอบ ตอประเดนหนง ๆ ซงถอเปน การสอสารภายในบคคล (Interpersonal Communication) ทเปนผลกระทบมาจาก การรบสาร อนจะมผลตอ พฤตกรรม ตอไป

เดโช สวนานนท (2512 : 28) กลาวถง ทศนคต วาเปนบคลกภาพทสรางขนได เปลยนแปลงไดและเปน แรงจงใจ ทกาหนด พฤตกรรม ของบคคล ทมตอสงแวดลอมตาง ๆ

ศกด สนทรเสณ (2531 : 2) กลาวถง ทศนคต ทเชอมโยงไปถง พฤตกรรมของบคคล วา ทศนคต หมายถง

1. ความสลบซบซอนของความรสก หรอการมอคตของบคคล ในการทจะ สรางความพรอม ทจะกระทาสงใดสงหนง ตามประสบการณของบคคลนน ทไดรบมา

2. ความโนมเอยง ทจะมปฏกรยาตอสงใดสงหนงในทางทดหรอ ตอตาน สงแวดลอม ทจะมาถงทางหนงทางใด

3. ในดาน พฤตกรรม หมายถง การเตรยมตว หรอความพรอมทจะตอบสนอง จากคาจากดความตาง ๆเหลาน จะเหนไดวามประเดนรวมทสาคญดงนคอ

1. ความรสกภายใน 2. ความพรอม หรอ แนวโนมทจะมพฤตกรรมในทางใดทางหนง

สรปจากแนวคดของผวจย จากความหมายตาง ๆ ขางตน ทศนคต หมายถง เปนความสมพนธทคาบเกยวกนระหวางความรสก และความเชอ หรอการรของบคคล กบแนวโนมทจะม พฤตกรรมโตตอบ ในทางใดทางหนงตอเปาหมายของ ทศนคต นนโดยสรป ทศนคต ในงานทนเปนเรองของจตใจ ทาท ความรสกนกคด และความโนมเอยงของบคคล ทมตอขอมลขาวสาร และการเปดรบ รายการกรองสถานการณ ทไดรบมา ซงเปนไปไดท งเชงบวก และเชงลบ ทศนคต

23

มผลใหมการแสดง พฤตกรรม ออกมา จะเหนไดวา ทศนคต ประกอบดวย ความคดทมผลตออารมณ และความรสกนน ออกมาโดยทางพฤตกรรม

3.2 องคประกอบของทศนคต

องคประกอบของ ทศนคต ได 3 ประการคอ 1. องคประกอบดานความร ( The Cognitive Component) คอ สวนทเปนความเชอของบคคล ทเกยวกบสงตาง ๆ ทวไปทงทชอบ และไมชอบ หากบคคลมความร หรอคดวาสงใดด มกจะม ทศนคต ทดตอสงนน แตหากมความรมากอนวา สงใดไมด กจะม ทศนคต ทไมดตอสงนน 2. องคประกอบดานความรสก ( The Affective Component) คอ สวนทเกยวของกบอารมณทเกยวเนองกบสงตาง ๆ ซงมผลแตกตางกนไปตาม บคลกภาพ ของคนนน เปนลกษณะทเปนคานยมของแตละบคคล 3. องคประกอบดานพฤตกรรม ( The Behavioral Component) คอ การแสดงออกของบคคลตอสงหนง หรอบคคลหนง ซงเปนผลมาจาก องคประกอบดานความร ความคด และความรสกจะเหนไดวา การทบคคลม ทศนคต ตอสงหนงสงใดตางกน กเนองมาจาก บคคลมความเขาใจ มความรสก หรอม แนวความคด แตกตางกนนนเองดงนน สวนประกอบทาง ดานความคด หรอ ความร ความเขาใจ จงนบไดวาเปนสวนประกอบ ขนพนฐาน ของ ทศนคต และสวนประกอบน จะเกยวของ สมพนธ กบ ความรสกของบคคล อาจออกมาในรปแบบแตกตางกน ทงในทางบวก และทางลบ ซงขนอยกบ ประสบการณ และ การเรยนร

3.3 การเกดทศนคต (Attitude Formation) Gordon Allport (1975 : 25-30) ไดใหความเหนเรอง ทศนคต วาอาจเกดขนจากสงตาง ๆ

ดงน 1. เกดจากการเรยนร เดกเกดใหมจะไดรบการอบรมสงสอนเกยวกบ วฒนธรรม

และประเพณจากบดามารดา ทงโดยทางตรง และทางออม ตลอดจนไดเหนแนวการปฏบตของพอแมแลว รบมาปฏบตตามตอไป

2. เกดจากความสามารถในการแยกแยะความแตกตาง คอ แยกสงใดด ไมด เชน ผใหญกบเดกจะมการกระทาทแตกตางกน

3. เกดจากประสบการณของแตละบคคล ซงแตกตางกนออกไป เชน บางคนม ทศนคต ไมดตอคร เพราะเคยตาหนตน แตบางคน ม ทศนคต ทดตอครคนเดยวกนนน เพราะเคยเชยชมตนเสมอ

24

4. เกดจากการเลยนแบบ หรอ รบเอา ทศนคต ของผอนมาเปนของตน เชน เดกอาจรบ ทศนคต ของบดามารดา หรอ ครทตนนยมชมชอบ มาเปน ทศนคต ของตนได

Krech and Crutchfield (1948 : 13) ไดใหความเหนวา ทศนคต อาจเกดขนจาก 1. การตอบสนองความตองของบคคล นนคอ สงใดตอบสนองความตองการของ

ตนได บคคลนนกม ทศนคต ทดตอสงนน หากสงใดตอบสนองความตองการของตนไมไดบคคลนนกจะม ทศนคต ไมดตอสงนน 2. การไดเรยนรความจรงตาง ๆ อาจโดยการอาน หรอ จากคาบอกเลาของผอนกได ฉะนน บางคนจงอาจเกด ทศนคต ไมดตอผอน จากการฟงคาตฉนทใคร ๆ มาบอกไวกอนกได 3. การเขาไปเปนสมาชก หรอสงกดกลมใดกลมหนง คนสวนมากมกยอมรบเอา ทศนคต ของกลมมาเปนของตน หาก ทศนคต นนไมขดแยงกบ ทศนคต ของตนเกนไป 4. ทศนคต สวนสาคญกบบคลกภาพของบคคลนนดวย คอ ผทมบคลกภาพสมบรณมกมองผอนในแงด สวนผปรบตวยากจะม ทศนคต ในทางตรงขาม คอ มกมองวา มคนคอยอจฉารษยา หรอคดรายตาง ๆ ตอตน

ประภาเพญ สวรรณ ( 2520 : 64 – 65) กลาวถงการเกด ทศนคต วา ทศนคต เปนสงทเกดจากการเรยนร (Learning) จากแหลง ทศนคต (Source of Attitude) ตาง ๆทอยมากมาย และแหลงททาใหคนเกด ทศนคต ทสาคญคอ

1. ประสบการณเฉพาะอยาง (Specific Experience) เมอบคคลมประสบการณ เฉพาะอยางตอสงหนงสงใดในทางทดหรอไมด จะทาใหเขาเกด ทศนคต ตอสงนนไปในทางทดหรอไมด จะทาใหเกด ทศนคต ตอสงนนไปในทศทางทเขาเคยมประสบการณมากอน

2. การตดตอสอสารจากบคคลอน (Communication from others) จะทาใหเกด ทศนคต จากการรบรขาวสารตาง ๆ จากผอน ได เชน เดกทไดรบการสงสอนจากผใหญจะเกด ทศนคต ตอการกระทาตาง ๆ ตามทเคยรบรมา

3. สงทเปนแบบอยาง (Models) การเลยนแบบผอนทาใหเกด ทศนคต ขนได เชน เดกทเคารพเชอฟงพอแม จะเลยนแบบการแสดงทาชอบ หรอไมชอบตอสงหนงตามไปดวย

4. ความเกยวของกบสถาบน (Institutional Factors) ทศนคต หลายอยางของ บคคลเกดขนเนองจากความเกยวของกบสถาบน เชน ครอบครว โรงเรยน หรอหนวยงาน เปนตน

ธงชย สนตวงษ (2539 : 166 – 167) กลาววา ทศนคต กอตวเกดขนมา และเปลยนแปลงไป เนองจากปจจย หลายประการ ดวยกน คอ

25

1. การจงใจทางรางกาย (Biological Motivation) ทศนคต จะเกดขนเมอบคคลใด บคคลหนง กาลงดาเนนการตอบสนองตามความตองการ หรอแรงผลกดนทางรางกาย ตวบคคลจะสราง ทศนคต ทดตอบคคลหรอสงของ ทสามารถชวยใหเขามโอกาสตอบสนองความตองการ ของตนได

2. ขาวสารขอมล (Information) ทศนคต จะมพนฐานมาจากชนดและขนาดของขาวสารทไดรบรวมทงลกษณะของแหลงทมา ของขาวสาร ดวย กลไกของการเลอกเฟนในการมองเหนและเขาใจปญหาตาง ๆ (Selective Perception) ขาวสารขอมลบางสวนทเขามาสบคคลนน จะทาใหบคคลนนเกบไปคด และสรางเปน ทศนคต ขนมาได

3. การเขาเกยวของกบกลม (Group Affiliation) ทศนคต บางอยางอาจมาจากกลมตาง ๆ ทบคคลเกยวของอยท งโดยทางตรงและทางออม เชน ครอบครว วด กลมเพอนรวมงาน กลมกฬา กลมสงคมตาง ๆ โดยกลมเหลานไมเพยงแตเปนแหลงรวมของคานยมตาง ๆ แตยงมการ ถายทอดขอมลใหแกบคคลในกลม ซงทาใหสามารถสราง ทศนคต ขนได โดยเฉพาะครอบครวและกลมเพอนรวมงาน เปนกลมทสาคญทสด (Primary Group) ทจะเปนแหลงสราง ทศนคต ใหแกบคคลได

4. ประสบการณ (Experience) ประสบการณของคนทมตอวตถสงของ ยอมเปนสวนสาคญทจะทาใหบคคลตาง ๆ ตคาสงทเขาไดม ประสบการณมาจนกลายเปน ทศนคต ได

5. ลกษณะทาทาง (Personality) ลกษณะทาทางหลายประการตางกมสวนทางออมทสาคญในการสราง ทศนคต ใหกบตวบคคล จากสงท Gordon Allport (1975 : 25 - 30), Krech and Crutchfield (1948 : 13), ประภาเพญ สวรรณ (2520 : 64 - 65), ธงชย สนตวงษ (2539 : 166 - 167) ไดอธบายการเกดทศนคต สามารถประมวลไดวา การเกดทศนคต เกดขนจาก 1. ประสบการณเฉพาะอยาง ซงเกดขนโดยตรงกบบคคล 2. การตดตอสอสารกบบคคลอน เพอน หรออทธพลของสอสารมวลชน โดยมการเปลยนแปลงพฤตกรรม 3. รปแบบ (Model) คอ การเฝาด และการเลยนแบบ 4. องคประกอบของสถาบน เชน โรงเรยนเปนทอบรมสงสอนเดกใหเปนคนด และพฒนาบคคลในสงคม

26

3.4 ประเภทของทศนคต ทศนคตแบงออกได 3 ประเภทดวยกน คอ

1. ทศนคต ทางเชงบวก เปน ทศนคต ทชกนาใหบคคลแสดงออก มความรสก หรออารมณจากสภาพจตใจโตตอบ ในดานดตอบคคลอน หรอ เรองราวใดเรองราวหนง รวมทงหนวยงาน องคกร สถาบน และการดาเนน กจการของ องคการ อน ๆ เชน กลมชาวเกษตรกร ยอมม ทศนคต ทางบวก หรอ มความรสกทดตอสหกรณการเกษตร และใหความสนบสนนรวมมอดวย การเขาเปนสมาชก และรวมในกจกรรมตาง ๆ อยเสมอ เปนตน

2. ทศนคตทางลบ หรอ ไมด คอ ทศนคต ทสรางความรสกเปนไปในทางเสอม เสยไมไดรบความเชอถอ หรอ ไววางใจ อาจมความเคลอบแคลงระแวงสงสย รวมทงเกลยดชงตอบคคลใดบคคลหนง เรองราว หรอปญหาใดปญหาหนง หรอหนวยงานองคการ สถาบน และการดาเนนกจการขององคการ และอน ๆ เชน พนกงาน เจาหนาทบางคน อาจม ทศนคต เชงลบตอบรษท กอใหเกดอคตขน ในจตใจของเขา จนพยายาม ประพฤต และปฏบตตอตาน กฎระเบยบของบรษท อยเสมอ

3. ประเภททสาม ซงเปนประเภทสดทาย คอ ทศนคต ทบคคลไมแสดงความ คดเหนในเรองราวหรอปญหาใดปญหาหนง หรอตอบคคล หนวยงาน สถาบน องคการ และอน ๆ โดยสนเชง เชน นกศกษาบางคนอาจม ทศนคต นงเฉยอยาง ไมมความคดเหน ตอปญหาโตเถยง เรองกฎระเบยบวา ดวยเครองแบบของนกศกษา

ทศนคต ทง 3 ประเภทน บคคลอาจจะมเพยงประการเดยวหรอหลายประการกได ขนอยกบความมนคงในความรสกนกคด ความเชอ หรอคานยมอน ๆ ทมตอบคคล สงของ การกระทา หรอสถานการณ 4. หลกการเกยวกบการประชาสมพนธ 4.1 ความหมายของการประชาสมพนธ

มนกวชาการไดใหความหมายเกยวกบการประชาสมพนธไว อาท เชน “การประชาสมพนธ” มความหมายตรงกบภาษาองกฤษ คอ “Public Relations” “Public” หมายถง หมคน ประชาชน หรอสาธารณชน “Relations” หมายถง การสมพนธ

ดงนน ถาแปลความหมายแลว การประชาสมพนธ (Public Relations) หมายถง การสมพนธกบคนหมมาก

27

เสร วงษมณฑา (2547 : 20) ใหความหมายวา “การ ประชาสมพนธเปนความพยายามทมการวางแผนในการทจะมอทธพลเหนอความคด จตใจของสาธารณชนทเกยวของ โดยกระทาสงทดทมคณคากบสงคม เพอใหสาธารณชนเหลานนมทศนคตทดตอหนวยงาน องคกร บรษท หางราน หรอสมาคม ตลอดจนมภาพพจนทดเกยวกบหนวยงานตาง ๆ เหลานน เพอใหหนวยงานไดรบการสนบสนนและความรวมมอทดจากสาธารณชนทเกยว ของในระยะยาวตอเนองกนไปเรอย ๆ” สะอาด ตณศภผล (2554 : ออนไลน) ไดกลาวา “การประชาสมพนธ คอ วธการของสถาบนอนมแผนการและกระทาตอเนองกนไป ในอนทจะสรางหรอยงใหเกดความสมพนธอนดกบกลมประชาชน เพอใหสถาบนและกลมประชาชนทเกยวของมความรความเขาใจ และใหการสนบสนนรวมมอกนและกน อนจะเปนประโยชนใหสถาบนนนดาเนนงานไปไดผลดสมความมงหมาย โดยมประชามตเปนแนวบรรทดฐานอนสาคญดวย” สรปจากแนวคดของผวจย จากความหมายตาง ๆ ขางตน การประชาสมพนธ หมายถง การตดตอสอสารระหวางหนวยงาน หรอองคกรและกลมประชาชนเปาหมาย เพอสรางความเขาใจอนถกตองในอนทจะสรางความเชอถอ ทศนคตทด และความรวมมอตลอดจนความสมพนธทด ซงจะชวยใหการดาเนนงานของหนวยงานนนๆ บรรลเปาหมาย 4.2 ความสาคญของการประชาสมพนธ

ความสาคญของการประชาสมพนธจาแนกไดดงน (ความสาคญของการประชาสมพนธ,

2554 : ออนไลน)

4.2.1 ความสาคญตอองคกรธรกจ องคกรธรกจโดยสวนใหญจดต ง ขนโดยมวตถประสงคในการสรางกาไรแตเนองจากในปจจบนน อตราการแขงขนในการดาเนนธรกจมความรนแรงมากการหวงผลกาไรเพยงอยางเดยวไมสามารถทาใหธรกจดารงอยได เพราะกระแสสงคมตองการใหธรกจมความรบผดชอบตอสงแวดลอมดวย ดงนน ธรกจทประสบความสาเรจในปจจบนจาเปนตองทาความเขาใจและสรางภาพพจนทดใหสงคมยอมรบ โดยใชการประชาสมพนธเปนเครองมอในการสรางความรความเขาใจอนดกบผทเกยวของทงหมด 4.2.2 ความสาคญตอองคกรของรฐและรฐวสาหกจ องคกรของรฐและรฐวสาหกจเปนองคกรทจดตงขนมาโดยไมไดมงหวงผลกาไร แตจะดาเนนกจการทเปนประโยชนตอสงคม โดยสวนรวม เชน โรงพยาบาล สถาบนการศกษา สถานตารวจสถานอนามย เปนตน แมองคกรของรฐและรฐวสาหกจจะไมได มงผลกาไร แตการดาเนนกจการตางๆ จะตองสรางความรความเขาใจใหเกดขนกบหมประชาชนทเกยวของจงจะไดรบความรวมมอ และใหการสนบสนน ซงจะตองใชวธการประชาสมพนธเพอเผยแพรและชกจงใหประชาชนยอมรบและใหความรวมมอ

28

4.2.3 ความสาคญตอระบบการเมอง ในการปกครองระบอบประชาธปไตยมความจาเปนตองใชเครองมอการประชาสมพนธเพอรณรงคใหประชาชนเขามามสวนรวม ในการปกครอง และเปนเครองมอในการสรางเสรมความเขาใจอนดใหเกดขนในหมของประชาชน เปนเครองมอทรฐใชทาความเขาใจ และชแจงขอเทจจรงทางการเมองกบประชาชน และการประชาสมพนธกเปนเครองมอทประชาชนใชสอสารกบรฐบาลโดยอาจ ดาเนน การในลกษณะของประชามตซงหมายถงความคดเหนโดยรวมของประชาชนตอเรองใด เรองหนงดงนนการปกครองระบอบประชาธปไตยจะเกดขนไดจะตองใชการประชาสมพนธ เปนเครองมอในการสอสารกบประชาชน 4.2.4 ความสาคญตอระบบเศรษฐกจ การประชาสมพนธเปนเครองมอทสาคญในการสรางความนาเชอถอทางเศรษฐกจของประเทศเพราะหากประชาสมพนธดผทเกยว ของยอมเกดความเชอถอและสงผลทาใหระบบเศรษฐกจ มความแขงแกรง ดงน น การทาความเขาใจหรอการชแจงภาวะเศรษฐกจ ใหประชาชนและ ผทเกยวของทราบ จะทาใหเกดความนาเชอถอในระบบเศรษฐกจของประเทศได 4.2.4 ความสาคญตอประเทศ การดารงอยของประเทศตางๆ ในโลกจะตองอยรวมกน มความสมพนธอนดตอกน เพราะไมมประเทศใดในโลกทจะอยไดอยาง โดดเดยว การสรางความสมพนธทดหรอการสรางภาพพจนทดของแตละประเทศ ตองใชวธการประชาสมพนธเพอสรางความเขาใจอนดระหวางกน 4.3 เครองมอการประชาสมพนธ

พทกษ ชมงคล (2554 : ออนไลน) เครองมอการประชาสมพนธ (Public Relations Tools) นนปจจบนมหลากหลายมากมาย จนไมอาจระบจานวนทแนนอนได อกทงมการพฒนาไปเรอยๆ นกประชาสมพนธทดจะตองศกษาและตดตามพฒนาการเหลานนอยางใกลชด เพอสามารถเลอกชองทางทมความเหมาะสมทสดสาหรบองคกรและกลมประชาชนเปาหมาย (Public) เครองมอการประชาสมพนธ (Public Relations Tools) หมายถง เครองมอทชกนาใหประชาชนเกดความเขาใจและมความนยมชมชอบตอบคคลหรอหนวยงาน1

ดงนน ในการประชาสมพนธนน คาวา เครองมอการประชาสมพนธนน ไมไดจากดอยแคเพยงสอมวลชน สอสงพมพ สอใหม หรอการจดกจกรรมสาธารณะเทานน แตยงหมายรวมถงวธการทมรปแบบเพอการสรางความสมพนธอนดใหเกดขนกบกลมประชาชนเปาหมาย อาท งานชมชนสมพนธ งานสอมวลชนสมพนธ งานนกลงทนสมพนธ งานรฐบาลสมพนธ เปนตน ซงเครองมอและวธการจะผนเปลยนไปใหสอดคลองกบกลมเปาหมายทตองการสรางความสมพนธทดใหเกดขน เครองมอในการประชาสมพนธ อาจแบงไดดงน

29

1. สอสงพมพขององคกร เชน ใบปลว รายงานประจาป แผนพบ วารสารภายใน มขอด คอสามารถกาหนดเนอหาไดใหเปนไปตามทตองการ และเหมาะสมกบกลมเปาหมาย สงถอเปาหมายไดโดยตรงทาใหอตราการสญเสยนอยลง ชวยย าเตอนความทรงจา มกมกาหนดการออกทแนนอน แตมขอจากดตรงทคาใชจายตอหวสง และบางครงอาจสงไมถงมอกลมเปาหมาย

2. สอนอกสถานท ปจจบนเรามกพบเหนสอแปลกๆ ใหมๆ มากมายทสามารถ กระตนการรบรไดเมอออกนอกบาน สอดงกลาวกาลงไดรบความนยมในปจจบนอยางมาก เชน บลบอรดตามถนน ปายรถเมล สอทตดบนตก รถต รถเมล รถไฟฟา เครองบน (Transit poster) บนได เสา โทรทศนบนรถโดยสาร ปายอจฉรยะ จอ LED ตามหางสรรพสนคาหรอตามชนวางสนคา หรอรถบรรทกจอ LED เคลอนท ทวจอยกษ ตามสแยกและททมรถตดมาก ขอด คอ เหนไดชด ดงดดความสนใจไดมาก อตราคนทไดพบเหนมสง ขอดอย คอ ถกกลาวหาวาทาใหทศนยภาพไมสวยงาม ไมเหมาะกบการสอสารเนอหาทซบซอนเพราะเปนสอทคนเหนขณะเคลอนท อาจชารดงายตอง

3. เวบไซตขององคกร ใหขอมลองคกรในดานตางๆ ทงประวต การใหบรการ ผลการประกอบการ กจกรรม การตอตด อกทงเปนชองทางการตดตอระหวางผชมกบองคกรไดอกดวย มขอด สามารถเขาถงได 24 ชม. เปนสอสองทาง คาใชจายนอย แตมขอดอยคอ ไมครอบคลมไปถงผไมมหรอไมใชคอมพวเตอร นอกจากสรางเวบไซตของตวเองขนมาแลวองคกรยงสามารถใชวธการสมครเขาเปนสมาชกในโครงขาย Social network ตางๆเพอเปนชองทางการสอสารได เชน Twister , Facebook , Hi5 เปนตน 4. มอถอ นอกจากการสอสารดวยการพดผานมอถอแลว ยงสามารถสงขอความสน ภาพทงทเปนขอมลการใหบรการ หรอแจงคาใชบรการตางๆ ได ขอดคอสามารถสอสารถงกลมเปาหมายไดโดยตรง แตจะสามารถเขาถงเฉพาะคนทใชมอถอเทานน นอกจากนดวยเทคโนโลยททนสมยทาให Application บนมถอ smart phone ในปจจบนกสามารถนามาใชในการประชาสมพนธได 5. สอบคคล สอในทนสามารถบงออกเปน 2 สวน 1. พนกงานขององคกร สามารถสอสารผานการใหบรการ ผานการบรรยาย สนทนา 2.บคคลนอกองคกร อาท ผมชอเสยงในดานตางๆ หรอนกแสดงมา ทองคกรมอบหมายใหทาหนา ทผ สงสาร อาทกรณการประชาสมพนธของโทรศพทมอถอของ Back Berry ทเปดตวดวยการใหผมชอเสยงและนกแสดง ใชและชวยแนะนาสนคาผานสอตางๆ ซงสงผลตอภาพลกษณของสนคาอยางมากมาย ขอดคอ สามารถปรบวธการสอสารใหเขากบผรบสารไดทนท แตกมขอจากดทไมมความคงทน และหากผ สงสารขาดทกษะในการสอสารแลวโอกาสประสบความสาเรจกจะลดนอยลงไป

30

6. สออนๆ อปกรณเครองใชตางๆ เชน นามบตร ปากกา สมด รม พวงกญแจ เสอ ทสามารถใชเปนของชารวยทชวยสอสารสรางการรบรถงองคกรได

7. สอหนงสอพมพ สามารถแบงออกเปนนกสอพมพระดบชาต และ หนงสอพมพทองถน นอกจากนยงสามารถแบงไดตามเนอ เชน หนงสอพมพธรกจ หนงสอพมพกฬา หนงสอพมพบนเทง เปนตน ขอดคอ สามารถใหรายละเอยดไดด ราคาไมสงมาก สามารถอานทบทวนได แตมขอจากด คอ ไมนาสนใจอนเนองมาจากคณภาพการพมพ ขาวสารมอายสน เขาไมถงผรหนงสอ

8. นตยสาร ปจจบนนตยสารแบงออกไปไดหลายประเภทและมมากมายหลายฉบบ ทงนตยสารทองเทยว การเมอง บนเทง สขภาพ มขอด คอ มรปเลมสวยงาม สามารถเขาถงกลมเปาหมายไดเฉพาะเจาะจง ลดการสญเปลา มาอายยนยาวกวาสงพมพอน ขอดอย ใชเวลานานในการออกแตละเลม ราคาแพง

9. สอวทยกระจายเสยง เปนสอทเขาถงพนทกวางขวาง นาเสนอทงขาว ดนตร และสารประโยชนตางๆ มราคาไมแพงทจะเขาถง ปจจบนมสถานวทยชมชนทนบวาเปนสอทเขามามอทธพลมากในแตละพนท รายการวทยนนผฟงมกมความภกดตอรายการทฟงสง เวลาฟงมกจะทากจกรรมอนไปดวยได วทยสามารถเขาถงพนทไดอยางกวางขวาง มความรวดเรวในการรายงาน แตกมขอจากดทไมมภาพ เวลาสอสารตองใชคาพดงายๆ มประเดนไมซบซอน 10. สอโทรทศน นบเปนสอทไดรบความนยมในการใชเผยแพรขาวสารมากกวาสออนๆ เนองจากประสทธภาพในการสอสารไดทงภาพและเสยง นอกจากโทรทศนระดบชาตแลวปจจบนเคลเบลทวทองถนกเขามามบทบาทไมยงหยอนไปกวากนจากจานวนสมาชกทเพมสงมากขนอยางตอเนอง สอโทรทศนนมกมขอจากดคอ มราคาสง อายการรบรสน แตกสามารถสรางความประทบใจ และความนาเชอถอไดมากกวาสออนอกทงสามารถใหรายละเอยดใหงายแกการทาความเขาใจ 5. หลกการเกยวกบการมสวนรวม ปจจบน แนวคดการมสวนรวมไดรบความนยมอยางกวางขวางและใชเปนแนวทางปฏบตในงานพฒนาทกภาคสวน เพราะเปนการเปดโอกาสใหประชาชนรวมคด วเคราะห ตดสนใจ การวางแผน การปฏบตตามแผน การตดตามประเมนผลในกจกรรม โครงการของชมชน อกทง ยงเปนการสราง ปลกฝงจตสานกในความเปนเจาของกจกรรมหรอโครงการ และไดมผใหแนวคดเกยวกบการมสวนรวมไวหลากหลาย ดงน

31

Batten ใหแนวคดเกยวกบการมสวนรวมวา ตองการใหประชาชนไดมสวนรวมในกจการตาง ๆ โดยถอเสมอนวาเปนแบบฝกหดในการพฒนาคน ใหตองใชความคด ตดสนใจ วางแผน และดาเนนการเองอยเสมอ ซงจะเปนหนทางทาใหสมองของคนเกดการพฒนา รวมทงตองยดหลกตอไปนเพอใหเกดประสทธภาพมากยงขน (Batten 1985 อางถงในถนอม สขสงาเจรญ 2526 : 25) ไดแก

1. หลกการชวยตนเอง 2. หลกการใหประชาชนมสวนรวม 3. หลกประชาธปไตยในการดาเนนงาน

ศรกาญจน โกสมภ (2542 :14) ใหแนวคดวา การมสวนรวมเปนหวใจสาคญของแนวคดประชาธปไตย และหลกการเบองตนของการมสวนรวม คอ การตดสนใจใดใดกตามทสงผลกระทบถงบคคลใด บคคลเหลานนควนเปนผมสวนรวมในการตดสนใจนน โดยหลกการน การมสวนรวมจะตงอยบนพนฐานความคดทวาบคคลแตละคนยอมทราบดวา ตนตองการอะไร เพราะฉะนนการทเหตการณใดกตามจะสงผลกระทบถงบคคลใด บคคลนนยอมทราบดวาเขาตองการหรอไมตองการอะไร และอะไรบางทจะเกดขนกบตนเอง ดงนน เพอความยตธรรม บคคลนนควรจะตองมสทธในการกาหนดใหเหตการณนนเปนไปอยางทเขาตองการ เพอใหผลทตามมาเปนไปตามทเขากาหนดไว การทจะใหเกดการมสวนรวมอยางจรงจง จงตองเกยวของกบการไดรบอานาจทจะเขาไปมสวนรวมในการตดสนใจในเรองตาง ๆ ทจะสงผลตอวถชวตของเขา การมสวนรวมเกดจากแนวคดสาคญ 3 ประการ (สากล สถตวทยานนท 2532 : 166 - 167) 1. ความสนใจและความหวงกงวลรวมกนสวนบคคล ซงบงเอญเหนพองตองกนและกลายเปนความสนใจ ความหวงกงวลรวมกนของสงคม 2. ความเดอดรอนและความไมพงพอใจรวมกนทมตอสถานการณทเปนอยนน เปนสงผลกดนทนาไปสการรวมกลม การวางแผน และการรวมมอทางานรวมกน 3. การตกลงใจรวมกนในการทจะเปลยนแปลงกลม หรอชมชนไปในทศทางทพงปรารถนา โดยการตดสนใจรวมกนตองรนแรงมากพอทจะทาใหเกดความคดรเรมและกระทาการทสนองตอความเหนชอบของคนสวนใหญทเกยวของกบกจกรรมนน

เสกสรร กลพานช (2550ก :15) ไดกลาววา ปจจบนแนวคดการมสวนรวมของประชาชนในงานพฒนา(People Participation For Development) ไดรบการยอบรบและใชเปนแนวทางปฏบตในงานพฒนากระบวนการของการมสวนรวมนน มไดขนอยกบการรเรมหรอการวางแผนโดย รฐ แตความสาเรจนน อยทประชาชนในชมชนทมวตถประสงคการเขารวมอยางชดเจน พลงกลม

32

จะเปนปจจยสาคญใหงานพฒนาตาง ๆ บรรลผลสาเรจตามความมงหมาย นอกจากนการพฒนาจาเปนตองมพลงในลกษณะเบญจภาค ไดแก ภาครฐ ภาคเอกชน องคกรพฒนาเอกชน นกวชาการและประชาชนเพอรวมกน แกปญหาของทองถน อยางไรกตาม การมสวนรวมเปนคากลาวทแพรหลายมากในงานพฒนา แตความหมายของการมสวนรวมมกถกนาไปใชเปนเครองมอ ใหประชาชนเขามามสวนรวมในกจกรรม หรอโครงการทเจาหนาทกาหนดไวมากกวาการมสวนรวมตามความหมายทแทจรง

สรปจากแนวคดของผวจย จากความหมายตาง ๆ ขางตน การมสวนรวมเปนการใหประชาชนทเกยวของไดเขามามบทบาทในการพฒนาโครงการหรอชมชน โดยการรวมแสดงความคดเหน รวมกนปฏบต แกไข เสยสละแรงกาย กาลงทรพยและเวลา เนองจากประชาชนจะเปนผมสวนไดสวนเสย (stakeholder) จากโครงการนน ๆ และการมสวนรวมจะทาใหประชาชนเกดการยอมรบซงกนและกน จะสงผลใหการดาเนนโครงการประสบผลสาเรจ

5.1 ความหมายของการมสวนรวม เนองจากการมสวนรวมมหลายมต หลายเหตการณ และมองคประกอบตาง ๆ ทหลากหลาย จงมผใหความหมายของการมสวนรวมไวแตกตางกน ดงน ประเวศ วะส (2537 : 22) ไดใหความหมายของการมสวนรวมไววา เปนความคดรเรมของทองถนในการทาใหเกดการจดการองคการ และเกดการปรากฏขนของผนาตามธรรมชาต ผนาทางธรรมชาตอาจเปนชาวบาน พระ ผใหญ กานน คร จะเปนใครกตามแตสถานการณ พชร สโรรส (2546ก : 1-5) ไดใหความหมายของการมสวนรวมไววา การมสวนรวม หมายถงกระบวนการทใหประชาชนเขามามสวนเกยวของในการตดสนใจของรฐ ซงกระบวนการดงกลาวสามารถทาไดในหลายรปแบบหลายระดบ คอ 1. การใหประชาชนมสวนรวมในการรบรรบทราบขอมลขอเทจจรงเกยวกบโครงการทมผลกระทบตอประชาชน

2. การใหประชาชนมสวนรวมในการเสนอความคดเหนหรอใหขอมล 3. การรวมปรกษาหารอ 4. การใหอานาจแกประชาชนในการตดสนใจ ซงเปนระดบสงสดของการมสวนรวม

ของประชาชน ถวลวด บรกล (2551ก : 2) ไดใหความหมายของการมสวนรวมวา การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการซงประชาชน หรอผมสวนไดสวนเสยไดมโอกาสแสดงทศนะ และเขารวมในกจกรรมตาง ๆ ทมผลตอชวตความเปนอยของประชาชนรวมทงมการนาความคดเหนดงกลาวไปประกอบการพจารณากาหนดนโยบายและการตดสนใจของรฐการมสวนรวมของ

33

ประชาชนเปนกระบวนการสอสารในระบบเปด กลาวคอ เปนการสอสารสองทาง ทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการ ซงประกอบไปดวยการแบงสรรขอมลรวมกนระหวางผมสวนไดสวนเสยและเปนการเสรมสรางความสามคคในสงคม ทงนเพราะการมสวนรวมของประชาชนเปนการเพมคณภาพของการตดสนใจ การลดคาใชจายและการสญเสยเวลาเปนการสรางฉนทามต และ ทาใหงายตอการนาไปปฏบต อกทงชวยหลกเลยงการเผชญหนาใน “กรณทอาจรนแรง” ชวยใหเกดความนาเชอถอและความชอบธรรม และชวยใหทราบความหวงกงวลของประชาชนและคานยมของสาธารณชนรวมท งเปนการพฒนาความเชยวชาญ และความคดสรางสรรคของสาธารณชน United Nations (อางถงใน ชชาต พวงสมจตร 2540ก : 12) ใหความหมายของการมสวนรวมวา หมายถงการสรางโอกาสใหสมาชกทกคนของชมชนและสมาชกในสงคมทกวางกวาสามารถเขามามสวนรวมชวยเหลอ และเขามามอทธพลตอกระบวนการดาเนนกจกรรมในการพฒนา รวมทงมสวนไดรบประโยชนจากผลของการพฒนาอยางเทาเทยมกน Craton (วนชย วฒนศพท, ถวลวด บรกล และ เมธศา พงษศกดศร, ผแปล, 2551ก : 5) ไดกลาววา การมสวนรวม (participation) มความหมายตาง ๆ กนมากมาย บางคนใชคาน ราวกบวาเปนคาเดยวกบการใหขอมลตอสาธารณะชน (public information programs) กลาวคอเปนการทาใหขอมลไปถงสาธารณะชน บอยครงทมการใชคานอธบายถง การประชาพจารณ (public hearings) ซงเปดโอกาสใหสาธารณชนไดแสดงความคดเหนในเรองทองคการประสงคจะดาเนนการ คานยงใชเพอแสดงนยถงการบรรลขอตกลงรวมกนกบสาธารณะชนทจะไดรบผลกระทบจากโครงการนน Erwin (1976 : 138) ใหความหมายของการมสวนรวมวา เปนการพฒนาแบบมสวนรวม คอ กระบวนการใหประชาชนเขามามสวนเกยวของในการดาเนนงานพฒนารวมคด ตดสนใจแกปญหาของตนเอง เนนการมสวนรวมเกยวของอยางแขงขนของประชาชนใหความคดสรางสรรค และความชานาญของประชาชนแกไขปญหากบวทยาการทเหมาะสม สาหรบความหมายของการมสวนรวมในทศนะอน ๆ มดงน (นรนทรชย พฒนพงศา 2547 : 1-2)

การมสวนรวมในโครงการพฒนา คอการเขาไปมสวนแบงในอานาจการตดสนใจในการกาหนดสงทชมชนหรอสงคมนนปรารถนา แลวรวมคนหาสภาพปญหาของชมชน จากนนกาหนดแนวทางเลอกทจะทาใหไดสงทปรารถนานน แลวรวมปฏบต จากนนรวมกนประเมนผล และรบผลประโยชนจากผลทเกดขนตอไป

34

จากความหมายดงกลาวขางตน ผวจยสามารถสรปไดวา การมสวนรวม คอการเขามามสวนเกยวของของประชาชนในการดาเนนการตดสนใจในกจกรรมหรอโครงการตาง ๆ ทมผลกระทบตอชวตและความเปนอยของประชาชน โดยทประชาชนผมสวนรวมจะเปนผใหขอมล รบขอมล รวมกนวางแผน ตดสนใจและประเมนผลโครงการหรอกจกรรมนน ๆ

5.2 ความสาคญของการมสวนรวม

ความสาคญของการมสวนรวมของประชาชนไดแก (Ramos & Fletcher 1983 : 13) 1. เปนเครองชวา การตดสนใจของรฐบาลมาจากความตองการของประชาชน 2. เพมความรบผดชอบ และเพมความสามารถในการตรวจสอบไดของรฐทมตอ

ประชาชน 3. ชวยในการสรางแผนตาง ๆ ทดกวาเดม 4. เพมความสาเรจในการปฏบตงาน 5. สรางการสนบสนนใหแกหนวยวางแผน

การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา ถอวาเปนหวใจสาคญในการพฒนา เพราะเปนการสงเสรมใหประชาชนใหเกดความศรทธาในตวเอง (Self Reliance) เกดความเชอมนในตนเอง (Self Comfidence) และความรสกเปนเจาของ (Sense of Belonging) ซงการดาเนนงานกจกรรมตาง ๆ ของชมชน จะนาไปสความสาเรจและมประสทธภาพได ดวยการใหประชาชนไดมโอกาสบรหารงานตาง ๆ ดวยตนเองตามหลกประชาธปไตย (ประพฒน อธปญจพงษ 2552 : 30) สาเหตทวาทาไมการมสวนรวมจงสาคญ (สมศกด สามคคธรรม ม.ป.ป. อางถงใน สดใจ สะอาดยง และคณะ 2550 : 14)

1. ความซบซอนของระบบสงคม กบผลกระทบของนโยบาย 2. การปฏรปการเมอง หลงป 2535 เปนตนมา 3. ความกงวลของสงคมตอระบบนเวศวทยา 4. การเตบโตของชนชนกลาง กบความเขมแขงของภาคสงคม 5. อทธพลขององคกรระหวางประเทศ

เหตผลของความจาเปนในการมสวนรวมโดยทวไปไดดงน (สถาบนสนตศกษา ม.ป.ป. อางถงใน นรนทรชย พฒนพงศา 2547ข : 10 - 11) ไดให

1. ประชาชนอยใกลชดเหตการณ รบทราบและเผชญปญหานน ๆ เอง เชนเหตการณรณรงคลดปญหาอาชญากรรม ยาเสพตด ใชสงสาธารณะประโยชน ทจรตการเลอกตง การคอรรปชน ฯลฯ

35

2. เมอเขารวมวเคราะหปญหาแลว ตอไปกคดแกไขโดยมกพงตนเอง 3. ทรพยากรธรรมชาตมอยจากด ทกคนมความหวงใย จงตองเขามามสวนรวม

ทาใหประหยดงบประมาณลงได 4. เปนหลกการบรหารบนพนฐานของความสจรต และยตธรรม ภายใตระบอบ ประชาธปไตยการใหมสวนรวมจากประชาชนเสมอนการใหตรวจสอบ การทางาน

ของหนวยงาน นอกจากนการทชนกลมตาง ๆ มสวนรวม โดยรวมในการคนหาปญหา รวมวางแผน ฯลฯ หมายถงการไดใหความเปนธรรมทจะใหพวกเขาไดรบประโยชนจากการพฒนาอยางทวถงยงขน

5. ทาใหเกดฉนทามตทคนทงหลายทราบเหตผลของกนและกน กมกเหนพองทจะเลอกทางเลอกทดทสด

6. จาเปนตองมตวแทนประชาชนหลายฝาย รวมดแลผลประโยชนของตนเพราะทผานมาผลประโยชนจากการพฒนา มกตกถงเฉพาะคนบางกลมเทานน

7. เพอใหชมชนและกลมตาง ๆ สนบสนนตอผลการตดสนใจนน ๆ หรอ ในบางกรณทหนวยงานของรฐไมอยในสถานะทจะบงคบใชการตดสนใจนน ๆ ได หรอตองไดรบความสมครใจสนบสนนจากคนสวนใหญของชมชน จงจะสามารถดาเนนการได มฉะนนกลมทคดคานอาจทาใหโครงการลมเลกไปได จงตองใหชมชนสนบสนนโครงการใหมาก โครงการจงจะยงยน

8. เมอตองตดสนใจอยางไรแลว จะเกดผลกระทบทสาคญตอบคคลหรอกลมบคคลได จงตองรบทราบปญหาและแนวทางแกไขใหรอบดาน เชน จะสรางอางเกบน า แลวตองอพยพบคคลจานวนมากออกจากสถานทกอสราง จะแกไขอยางไรทแตละฝายพอใจ

9. ประชาชนอาจเปนตนเหตของความลมเหลวของโครงการได ถาไมใหมสวนรวม เพราะประชาชนตองเปนผปฏบต เชนการรณรงคลดปรมาณขยะ ใหงดสบบหร – เลกดมสรา ฯลฯ ถวลวด บรกล และคณะ (2552ก : 13) ไดกลาววา ความสาคญของการมสวนรวมในทศนะทางการเมอง คอ การมสวนรวมของประชาชนมความสาคญในการสรางประชาธปไตยอยางย งยนและสงเสรมธรรมาภบาล ตลอดจนการบรหารงาน หากการมสวนรวมของประชาชนมากขนเพยงใดกจะชวยใหมการตรวจสอบการทางานของผบรหาร และทาใหผบรหารมความรบผดชอบตอสงคมมากยงขน อกทงยงเปนการปองกนนกการเมองจากการกาหนดนโยบายทไมเหมาะสมกบสงคมน น ๆ นอกจากนการมสวนรวมของประชาชนยงเปนการสรางความมนใจวาเสยงของประชาชนจะมคนรบฟง อกทงความตองการหรอความปรารถนาของประชาชนกจะไดรบการตอบสนอง สาหรบความสาคญของการมสวนรวมของประชาชนนน นอกจากการมสวนรวมของประชาชนจะเปนเงอนไขหลกของระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวม ยงจะชวยใหกระบวนการ

36

ตดสนใจเกยวกบปญหาและโครงการตาง ๆ ของรฐบาลเปนไปดวยความรอบคอบลดความขดแยงในสงคม บงเกดประโยชนสงสดทงแกชมชนและประเทศชาต ทาใหคณภาพของการตดสนใจดขน การมสวนรวมของประชาชนทาใหใชตนทนนอยและลดความลาชาลง การมสวนรวมของประชาชนจงมเปาหมายสาคญ คอ นาคานยม ความคดเหนของสาธารณชนเขาสการตดสนใจ เพอปรบปรงคณภาพของการตดสนทสาคญ แกปญหาความขดแยงจากความตองการทเหมอนกน การสรางความเชอมน ใหการศกษาและใหขอมลแกสาธารณชน สรปจากแนวคดของผวจย จากความสาคญตาง ๆ ขางตน การมสวนรวมดงกลาว จะชวยใหเกดผลดในการดาเนนโครงการ กลาวคอ ผทเขามามสวนรวมจะเกดความรสกภาคภมใจทไดรวมแสดงความคดเหน มผรบฟงและความคดเหนถกนาไปปฏบต ซงความรสกเหลานจะเปนพลงในการขบเคลอน ชวยใหโครงการเปนไปอยางรวดเรวและถกตอง

5.3 องคประกอบของการมสวนรวม พชร สโรรส (2546ข : 2) ไดสรปองคประกอบของการมสวนรวมของประชาชน คอ

1. การมสวนรวมของประชาชนเปนกระบวนการทมความตอเนอง มการเรยนรรวมกนของผทเกยวของทงสองฝาย องคกรเอกชน และประชาชนทวไป โดยเนนการสอสารสองทาง ทงชองทางทเปนทางการและไมเปนทางการ ไมใชการทาครงเดยวจบและควรเกดขนตลอดโครงการ

2. เปาหมายของการมสวนรวมไมใชเพยงการจดใหมการรบฟงความคดเหนตามกฎหมายหรอการทาใหไมมความขดแยง หากแตกระบวนการมสวนรวมของประชาชนควรมงใหประชาชนเขามามสวนรวมอยางกวางขวางและเปนวธการเพอทาใหการตดสนใจของรฐดขนและเปนทยอมรบรวมกน ถวลวด บรกล (2552ข : 16) ไดกลาวถงองคประกอบของการมสวนรวมไว 3 ดาน คอ

1. ตองมวตถประสงคหรอจดมงหมายชดเจน การใหประชาชนเขารวมในกจกรรมหนง ๆ จะตองมวตถประสงค และเปาหมายทชดเจนวาเปนไปเพออะไร ผเขารวมจะไดตดสนใจถกวาควรเขารวมหรอไม

2. ตองมกจกรรมเปาหมาย การใหประชาชนเขามสวนรวมตองระบลกษณะของกจกรรมวามรปแบบและลกษณะอยางไร เพอทประชาชนจะไดตดสนใจวาควรเขารวมหรอไม

3. ตองมบคคลหรอกลมเปาหมาย การใหประชาชนเขามสวนรวมจะตองระบกลมเปาหมาย อยางไรกตาม โดยทวไปกลมบคคล เปาหมายมกถกจากดโดยกจกรรมและวตถประสงคของการมสวนรวมอยแลวโดยพนฐาน

37

สรปจากแนวคดของผวจย จากแนวคดตาง ๆ ขางตน สามารถสรปไดวา องคประกอบ

ของการมสวนรวม มดงน 1. สทธของผมสวนรวม ไมเพยงแตการรวมแสดงความคดเหนเทานน แตประชาชนผมสวนรวมตองมสวนในการทาหนาทตดสนใจในเรองตาง ๆ ของโครงการดวย 2. ประชาชนทเขามามสวนรวมจะตองเปนผทไดรบผลกระทบตอการดาเนนงานของโครงการ 3. กระบวนการมสวนรวมเกยวของกบประชาธปไตย เพราะฉะนนจงตองมการรบฟงความคดเหน แบงปนผลประโยชน และการปฏบตอยางสมครใจ

5.4 ประโยชนของการมสวนรวม

ประโยชนของการมสวนรวมของประชาชนไวดงน (วนชย วฒนศพท, ถวลวด บรกล และ เมธศา พงษศกดศร, ผแปล, 2551ก : 5)

1. คณภาพของการตดสนใจดขน บอยครงทกระบวนการปรกษาหารอกบสาธารณชนชวยสรางความกระจางใหกบ

วตถประสงคและความตองการของโครงการหรอนโยบาย สาธารณชนสามารถผลกดนใหเกดการคดทบทวนสมมตฐานทอยเบองหลง ซงอาจทาใหมองไมเหนคาตอบทมประสทธผลทสดได และการมสวนรวมของประชาชนนามาสการพจารณาทางเลอกใหม ๆ นอกเหนอจากการใหความสาคญกบเวลาทเสยไป จากวธการทไดใชมากอนในอดต บอยครงทสาธารณชนมขอมลทสาคญเกยวกบสภาพการณทเปนอยหรอเกยวกบการนาการตดสนใจไปดาเนนการอยางไร ทาใหเกดความแตกตาง ระหวางโครงการทสาเรจและไมสาเรจ

2. ใชตนทนนอยและลดความลาชาลง การมสวนรวมของประชาชนใชเวลามากขนกจรง การตดสนใจฝายเดยวอาจจะเรวทสดแตในทสดแลวจะสนเปลองคาใชจายมาก ในการดาเนนการ ดงภาพทไดมการเปรยบเทยบระยะเวลาการตดสนใจแตฝายเดยว กบการมสวนรวมของประชาชน

5.5 ขอดของการมสวนรวม อรทย กกผล (2546 : 2-2) พบวาการมสวนรวมมขอดคอ

1. ชวยเพมคณภาพการตดสนใจ เกดการพจารณาทางเลอกใหม ทาใหการตดสนใจรอบคอบขน

38

2. ชวยลดคาใชจายและการสญเสยเวลา เมอการตดสนใจนนไดรบการยอมรบ จะชวยลดความขดแยงระหวางการนาไปปฏบต 3. ชวยเสรางฉนทามต ลดความขดแยง 4. ชวยเพมความงายในการนาไปปฏบต ใหประชาชนเกดความรสกเปนเจาของและมความกระตอรอรนในการชวยใหเกดผลในทางปฏบต 5. ชวยทาใหเจาหนาทมความใกลชดกบประชาชน และเกดความตระหนกในการตอบสนองตอความกงวลของประชาชน 6. ชวยพฒนาความเชยวชาญและความคดสรางสรรคของสาธารณชน ถอวาเปนการใหการศกษาชมชน เพอเรยนรกระบวนการตดสนใจ การพจารณาปญหา ทาการตดสนใจ การนาไปปฏบต

การตดสนใจฝายเดยว

การตดสนใจดวยการม สวนรวมของประชาชน

ภาพท 3 การใหประชาชนมสวนรวม ทมา : ปราณ พนธมสนชย, “การรบฟงความคดเหนของประชาชน” เอกสารประกอบการสมมนาการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของประเทศไทย ครงท 4, 2536.

3. การสรางฉนทามต โครงการมสวนรวมของประชาชนอาจสรางขอตกลงและขอผกพนอยางมนคงในระยะยาวระหวางกลมทมความแตกตางกน ชวยสรางความเขาใจระหวางกลมตาง ๆ

การพจารณาปญหา ทาการตดสนใจ การนาไปปฏบต

39

4. การนาไปปฏบตงายขน การเขามามสวนรวมในการตดสนใจทาใหประชาชนมความรสกของการเปนเจาของ

ของการตดสนใจนน 5. การหลกเลยงการเผชญหนาทเลวรายทสด

ทนททขอโตแยงดเดอดขน และบงเปนฝายตรงขามกน จะทาใหเกดความยากในการ แกปญหา การมสวนรวมของประชาชนเปดโอกาสใหฝายตาง ๆ เขามาแสดงความตองการและขอหวงกงวลโดยปราศจากการเปนฝายตรงขาม

6. การคงไวซงความนาเชอถอและความชอบธรรม วถทางทจะบรรล และคงไวซงความชอบธรรม โดยเฉพาะเมอตองมการตดสนใจใน

เรองทมการโตแยงกน กคอ การดาเนนการตามกระบวนการ การตดสนใจทโปรงใสและมความนาเชอถอตอสาธารณชน และมสาธารณชนเขามามสวนรวม

7. การคาดการณความหวงกงวลและทศนคตของสาธารณชน 8. การพฒนาภาคประชาชนสงคม 5.6 กระบวนการมสวนรวม ขนตอนตาง ๆ ของการมสวนรวมจาแนกออกเปน 4 ขนตอนดงน (ชชาต พวงสมจตร,

2540ข : 2-3) 1. การมสวนรวมในขนรเรมโครงการ เปนขนตอนทประชาชนเขามามสวนรวมในการ

คนหาปญหาและสาเหตของปญหาภายในชมชน ตลอดจนมสวนรวมในการตดสนใจกาหนดความตองการของชมชน และมสวนในการจดลาดบความสาคญของความตองการนน ๆ

2. การมสวนรวมในขนวางแผน เปนขนทประชาชนเขามสวนรวมในการกาหนดนโยบายและวตถประสงคของโครงการ กาหนดวธการและแนวทางการดาเนนงาน และกาหนดทรพยากรและแหลงของทรพยากรทจะใชในโครงการ

3. การมสวนรวมในขนดาเนนโครงการ เปนขนทประชาชนเขามามสวนรวมในการทาประโยชนใหแกโครงการ โดยการรวมชวยเหลอดานทนทรพย วสดอปกรณและแรงงานหรอโดยการบรหารงานและประสานงานตลอดจนการดาเนนการขอความชวยเหลอจากภายนอก เปนตน

4. การมสวนรวมในขนประเมนผลโครงการ เปนขนทประชาชนเขามามสวนในการประเมนวาโครงการทพวกเขาดา เ นนการน น บรรลวตถประสงคทกาหนดไวหรอไม การประเมนผลนอาจเปนการประเมนผลยอย (formative evaluation) ซงเปนการประเมนผล

40

ความกาวหนาของโครงการทกระทาเปนระยะ ๆ หรอการประเมนผลรวม (summative evaluation) ซงเปนการประเมนผลสรปรวบยอดของโครงการทงหมด

รปแบบกระบวนการมสวนรวมทสมบรณ 4 ขนตอน รปแบบกระบวนการมสวนรวม ทสมบรณแบงออกเปน 4 ขนตอน (องคการอนามยโลก

อางถงในไพรช อรรถกามานนทและมทนา โชควรวฒนกร 2545 : 10 – 11) ดงน 1. การวางแผน ประชาชนตองมสวนรวมในการวเคราะหปญหา จดลาดบความสาคญ

ต งเปาหมาย กาหนดการใชทรพยากร กาหนดวธตดตามประเมนผล และประการสาคญคอ ตองตดสนใจดวยตนเอง

2. การดาเนนกจกรรม ประชาชนตองมสวนรวมในการดาเนนการ และการบรหารการใชทรพยากร มความรบผดชอบในการจดสรรควบคมทางการเงน

3. การใชประโยชน ประชาชนตองมสามารถในการนาเอากจกรรมมาใชใหเกดประโยชนได ซงเปนการเพมการพงพาตนเองและควบคมทางสงคม

4. การไดรบประโยชน ประชาชนตองไดรบผลประโยชนในชมชนในพนฐานเทาเทยมกน ซงอาจเปนผลประโยชนสวนตว สงคม หรอในรปวตถกได

ประเภทของการมสวนรวมม 4 ขนตอน ประเภทของการมสวนรวมม 4 ขนตอน (Cohen & Uphoff 1980 : 219 - 222) คอ 1. การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision Making) ประกอบไปดวย 3 ขนตอน คอ

รเรมตดสนใจ ดาเนนการตดสนใจ และการตดสนใจลงมอปฏบตการ 2. การมสวนรวมในการดาเนนการ (Implementation) ประกอบดวย การสนบสนน

ทางดานทรพยากร การเขารวมในการบรหาร และการประสานขอความรวมมอ 3. การมสวนรวมในการรบผลประโยชน (Benefits) ไมวาจะเปนผลประโยชนทางดาน

วตถ ผลประโยชนทางดานสงคม และผลประโยชนสวนบคคล 4. การมสวนรวมในการประเมนผล (Evaluation) เปนการควบคมและตรวจสอบการ

ดาเนนกจกรรมทงหมด และเปนการแสดงถงการปรบตวในการมสวนรวมตอไป ลกษณะทสาคญของการมสวนรวม ม 3 ขนตอน ลกษณะทสาคญของการมสวนรวม นนเปนกระบวนการตงแตเรมตนจนกระทงสนสดการ

ดาเนนการ กลาวโดยสรปการมสวนรวมม 3 ขนตอนหลก ๆ คอ (พระมหาขวญยน อมอรา 2551 : 12)

41

1. การมสวนรวมในการตดสนใจ ดาเนนการตดสนใจ การตดสนใจลงมอปฏบตการ หรอปรบปรงระบบการบรหารทรพยากรอยางมประสทธภาพและปฏบตงานใหบรรลเปาหมาย

2. การมสวนรวมในการควบคม ตดตามและประเมนผล ตรวจสอบการดาเนนกจกรรมทงหมด ประกอบดวย การสนบสนนทางดานทรพยากร การเขารวมประสานขอความรวมมอ

3. การคด การศกษา การเขารวมในการบรหาร วางนโยบายหรอแผนงานโครงการหรอกจกรรม เพอลดและแกไขปญหา ตลอดจนความตองการของชมชน

สาหรบโครงรางการมสวนรวมของประชาชน มดงภาพ

การวเคราะหการตดสนใจ

สรางความชดเจนเกยวกบเรองทจะตดสนใจ ระบถงแผนหรอขนตอนการตดสนใจ และกาหนดการ การตดสนใจวา การมสวนรวมจาเปนไหม และเพอวตถประสงคอะไร

กระบวนการวางแผน

ระบวาตองการใหประสบความสาเรจอะไรบางกบสาธารณชนในแตละระยะ ของกระบวนการตดสนใจ พจารณาถงผมสวนไดสวนเสยทงภายในและภายนอก พจารณาถงเทคนคทใชในแตละขนตอนของกระบวนการ เชอมโยงเทคนคนน ๆ สแผนทมการบรณาการ

การวางแผนการนาไปปฏบต วางแผนการนาปฏบตของกจกรรมการมสวนรวมของประชาชนในแตละสวน

ภาพท 4 ระยะการวางแผนการมสวนรวม ทมา : เจมส แอล. เครยตน, “คมอการมสวนรวมของประชาชน การตดสนใจทดกวาโดยให

ชมชนมสวนรวม”, 2551.

42

กระบวนการมสวนรวมม 4 ขน คอ (ถวลวด บรกล 2551ข : 20) ขนท 1 มสวนรวมในการวางแผน

ประกอบดวยการรบร เขาถงขอมลเกยวกบการวางแผนและรวมวางแผน และรวมวางแผนกจกรรม

ขนท 2 มสวนรวมในการปฏบต/ดาเนนการ ประกอบดวยการเกยวของกบการดาเนนการในกจกรรมตาง ๆ และ การ

ตดสนใจ ขนท 3 มสวนรวมในการจดสรรผลประโยชน

เปนการมสวนรวมในการจดสรรประโยชน หรอผลของกจกรรมหรอผล ของการตดสนใจทเกดขน ขนท 4 มสวนรวมในการตดตามประเมนผล

ภาพท 5 กระบวนการมสวนรวม ทมา : ถวล บรกล และคณะ, “รางวลแหงความเปนเลศดานการบรหารราชการแบบมสวน

รวม”, 2551. จากกระบวนการมสวนรวมดงกลาวขางตน ผวจยสามารถสรปกระบวนการได 4 ขนตอน ดงน 1. ขนวางแผน คอ ขนทผมสวนรวม รวมกนแสดงความคดเหน แลกเปลยนขอมล รวมถงวเคราะหปญหาและความตองการของโครงการ คนหาวธการปฏบตงาน

1.มสวนรวมในการวางแผน

กระบวนการมสวนรวม

3.มสวนรวมในการจดสรร ผลประโยชน

4.มสวนรวมในการตดตาม 2.มสวนรวมในการปฏบต

43

2. ขนตดสนใจ คอ ขนทผมสวนรวม รวมกนตดสนใจในการกาหนดเปาหมาย นโยบายของโครงการ กาหนดวธการและแนวทางปฏบต 3. ขนปฏบต คอ ขนทผมสวนรวม รวมกนดาเนนการตามแผนปฏบตงานทไดวางไว ใหบรรลเปาหมายของโครงการ 4. ขนประเมนผล คอ ขนทผมสวนรวม รวมกนตดตามประเมนผล วาโครงการทไดดาเนนการไปนน บรรลวตถประสงคทกาหนดไวหรอไม

การมสวนรวมดวยกระบวนการกลม

กนกวรรณพร ภคมาน (2551 : 91-92) ไดทาวจยเรอง การศกษาเพอเสนอแนะการอนรกษ

และฟนฟยานพาณชยกรรมเกาชมชนเมองฉะเชงเทราบนพนฐานการมสวนรวมของประชาชนซง

ไดเสนอแนวคดวาหลกการมสวนรวม โดยการเรยนรดวยกระบวนการกลม (group dynamic)

1. การเรยนรเชงประสบการณ + การเรยนรดวยกระบวนการกลมมลกษณะท สาคญ 5 ประการไดแก (1) เปนการเรยนรทอาศยประสบการณของผเรยน (2) เปนการเรยนรใหม ๆ ทจะตองทากจกรรมตลอดเวลา (3) มปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกน (4) การมปฏสมพนธทาใหเกดการขยายตวของเครอขาย ความร ททกคนมอยออกไปอยางกวางขวาง (5) อาศยการสอสารทกรปแบบ

2. การเรยนรดวย กระบวนการกลม (group process) จะตองม (1)การกาหนดกจกรรมทชดเจน (2) การกาหนดบทบาทของกลม หรอสมาชกใหชดเจนและ (3) การกาหนดโครงสรางของงาน บอกรายละเอยดของกจกรรมและบทบาท มวตถประสงค เพอใหกลมทางานเสรจ โดยมกรอบตารางทชดเจน ทฤษฎกระบวนการกลม (group dynamic) ใหความสาคญอยทลกษณะกลมไมเปนทางการ เปนกระบวนการทเกดจากการรวมกลมเลก ๆ แลวคอยขยายไปกลมใหญ และชวยปรบสภาพของมนษย ใหลดความเปนตวตนลงเปนข นตอนทจะสามารถ ทาให เ กดการปฏสมพนธ ท ด ประกอบดวย 4 ขนตอน คอ 1) การสลายพฤตกรรม 2) การสรางมนษยสมพนธ การปฏสมพนธ 3) การระดมความคด 4) การประเมนผล

44

6. ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘ ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘ ได

กาหนดไวเพอเปนหลกเกณฑและวธการในการรบฟงความคดเหนของประชาชนเพอใหเกดประโยชนแกหนวยงานของรฐและประชาชน และเปนแนวทางในการใหประชาชนมสวนรวมในการดาเนนการโครงการของรฐอยางกวางขวาง ซงโครงการของรฐ หมายความวา การดาเนนโครงการของหนวยงานของรฐอนเปนการพฒนาเศรษฐกจหรอสงคม ไมวาจะเปนการดาเนนการโดยหนวยงานของรฐหรอโดยวธการใหสมปทานหรออนญาตใหบคคลอนทา ทงน บรรดาทมผลกระทบอยางกวางขวางตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย วถชวต หรอสวนไดเสยเกยวกบชมชนทองถน ในการรบฟงความคดเหนของประชาชน หนวยงานของรฐตองประกาศใหประชาชนทราบถงวธการรบฟงความคดเหน ระยะเวลา สถานท ตลอดจนรายละเอยดอนทเพยงพอแกการทประชาชนจะเขาใจและสามารถแสดงความคดเหน เมอดาเนนการรบฟงความคดเหนของประชาชนแลว ใหหนวยงานของรฐจดทาสรปผลการรบฟงความคดเหนของประชาชน และประกาศใหประชาชนทราบภายในสบหาวนนบแตวนทเสรจสนการรบฟงความคดเหนของประชาชน (สานกงานปลดนายกรฐมนตร 2554 : Online) 7. งานวจยทเกยวของ ชวนชย จรงกจสวรรณ (2551 : ง ) ทาวจยเรอง การศกษาทศนคตการมสวนรวมของประชาชนในพนทโครงการนารองจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดนาน มวตถประสงคเพอศกษาทศนคตการมสวนรวมในการจดรปทดน กรณศกษาพนทโครงการนารองการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดนาน และเพอนาผลการศกษามาเสนอแนะแนวทางในการดาเนนงาน โครงการนารองในจงหวดอน ๆ โดยดาเนนงานวจยแบบสมภาษณและสงเกตการณ ผลการวจยพบวา ระดบความรและความเขาใจในงานจดรปทดน ประชาชนสวนใหญยงมความรทนอยอย และจากการศกษาดานทศนคตการมสวนรวมของประชาชนเกยวกบความพงพอใจ พบวาประชาชนในพนทโครงการมความพงพอใจในงานจดรปทดน สวนการศกษาทางดานปญหาและอปสรรคดานขอมลขาวสาร ยงมปญหาในเรองของการไดรบขอมลขาวสารทนอยอย โดยประชาชนในพนทยงตองการขอมล ขาวสาร และแผนการดาเนนงานจากเจาหนาท เนองจากกลมตวอยางสวนใหญมความตองการทจะเขามามสวนรวมในการดาเนนงาน กนกวรรณพร ภคมาน (2551 : ง ) ทาวจยเรอง การศกษาเพอเสนอแนะการอนรกษและฟนฟยานพาณชยกรรมเกาชมชนเมองฉะเชงเทราบนพนฐานการมสวนรวมของประชาชน มวตถประสงคเพอศกษาทฤษฎและแนวคดในการอนรกษและฟนฟยานพาณชยกรรมเกาชมชน

45

เมองและเพอศกษาความคดเหนของประชาชน นกวชาการและผเชยวชาญในเรองการมสวนรวมในการอนรกษ รวมทงเพอเสนอแนะแนวทางการอนรกษและฟนฟอาคารตกแถวในยานพาณชยกรรมเกาชมชนเมองฉะเชงเทราบนพนฐานของกระบวนการมสวนรวมแบบกระบวนการเรยนร โดยดาเนนงานวจยแบบสารวจความคดเหนและสมภาษณ ผลการวจยพบวา ประชาชนในพนทมความยนดและพรอมทจะใหความรวมมอในการอนรกษเปนอยางยง แตยงขาดความเขมแขง อาจเปนเพราะไมมสถานททเออใหมการรวมกลมกน รวมท งลกษณะการประกอบอาชพทสงผลใหประชาชนตางคนตางอย ดงนนการรวมกลมกนเพอสรางความรความเขาใจในเรองการอนรกษทใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจจงนาจะเหมาะสมมากทสด โดยนาหลกการเรยนรแบบมสวนรวมมาใช เพอใหชมชนเกดความเขมแขง เกดการเรยนรในเรองการอนรกษ ทสรางผลตอบแทนทางดานเศรษฐกจทเกดจากกจกรรมในพนท จารวรรณ สายพณ (2551 : ง ) ทาวจยเรอง การพฒนาการมสวนรวมของประชาชน ในกระบวนการวางผงเมอง/ชมชน จงหวดพระนครศรอยธยา มวตถประสงคเพอศกษาการมสวนรวมในกระบวนการวางผงเมองรวมในพนทจงหวดพระนครศรอยธยา เพอเสนอแนะแนวทาง ทเหมาะสมใหกบเจาหนาททเกยวของกบการวางผงเมองทงในพนทจงหวดพระนครศรอยธยาและพนทอน ๆ ในการทจะประยกตนาผลการวจยไปปรบปรงกระบวนการมสวนรวมของประชาชน ใหมประสทธภาพมากขน โดยดาเนนงานวจยแบบเชงปรมาณ ผลการวจยพบวาประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจและการประชาสมพนธในเรองการวางผงเมองรวมยงไมเหมาะสม จงสงผลใหประชาชนไมเหนความสาคญในเรองของการวางผงเมองรวม

รงทวา ฉมแยม (2548 : ง ) ไดทาการวจยเรองกระบวนการการวางผงเมองรวมแบบมสวนรวมของชมชนรอบมหาวทยาลยแมฟาหลวง ผลการวจยพบวา กลมตวอยางประชาชนมสวนรวมคดวางแผน การรวมคดตดสนใจกาหนดทางเลอก การรวมปฏบต และการรวมตรวจสอบและประเมนผลในการวางผงเมองรวมชมชนมหาวทยาลยแมฟาหลวงคอนขางนอย และในขนตอนการประชมรบฟงความคดเหนของประชาชนในการวางผงเมองและเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมโดยผานตวแทนทเปนผนาอยางเปนทางการเทานน ทาใหประชาชนไมมโอกาสเขามาชแจงขอมล ทเกยวกบพนททอาศยอย ปญหา และความตองการของชมชนทจะทาใหการวางผงเมองนน ตอบสนองความตองการของชมชนอยางแทจรง อปสรรคสาคญทมผลตอการมสวนรวม ของประชาชนมาจากการประชาสมพนธทยงไมทวถง และไมเพยงพอทาใหประชาชนไมมความร และความเขาใจเกยวกบการวางผงเมอง

46

เสกสรร กลพานช (2550ข : ง ) ทาวจยเรอง การมสวนรวมของประชาชนในการวางผงเมองชมชน ตาบลตาขน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง มวตถประสงคเพอ ศกษาระดบการมสวนรวมของประชาชนในการวางผงเมองชมชนตาบลตาขน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง โดยดาเนนงานวจยแบบเชงปรมาณ ผลการวจยพบวา การมสวนรวมในการรวมคดและเสนอความคดเหน การมสวนรวมในการตดสนใจ การมสวนรวมในการปฏบตการ (ดาเนนการ) และการมสวนรวมในผลประโยชน มระดบการมสวนรวมอยในระดบมาก ทงหมดมระดบการมสวนรวมอยใน ระดบมากทกรายการ ดานการมสวนรวมในการตดสนใจ มระดบการมสวนรวมอยในระดบมาก ทกรายการ พชราพร จาปาเรอง และคณะ (2549 : ง ) การศกษาและสงเคราะหองคความรเรอง “กระบวนการในการจดทาผงเมองรวมและการมสวนรวมของประชาชน: กรณศกษาการจดทาผงเมองรวมกรงเทพมหานคร” การศกษาครงนมวตถประสงคเพอการสงเคราะหองคความรในเรองกระบวนการจดทาผงเมองรวมกบการมสวนรวมของประชาชนในขนตอนและกระบวนการของการจดทาผงเมองรวมโดยไดเลอกกรณศกษาผงเมองรวมกรงเทพมหานคร ซงเปนเมองศนยกลางการปกครองระดบประเทศ และเปนเมองหนวยงานการปกครองสวนทองถนเพยงแหงเดยว ในประเทศไทยทจะตองเปนผวางผงเมองรวมเอง ตลอดจนการศกษาเพอทราบถงโอกาสและชองทางทจะเ อออานวยใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในกระบวนการจดทาผ งเมอง ในทกขนตอน และทราบขอคดเหน ขอเสนอแนะในการจดทาผงเมองทประชาชนพงพอใจ

จากการศกษาพบวา กระบวนการวางแผนและผงเมองของไทยไดเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมอยหลายขนตอน ทงนขนอยกบนกวางแผนและผงเมองของไทยดวยวาจะสามารถใชชองทางทใหโดยกฏหมายดาเนนการใชประชาชนไดเขามามสวนรวมกบการวางแผนและผงเมองไดอยางไรจงจะสมฤทธผลไมทาใหเปนการเสยเวลาโดยเปลาประโยชน กตต สขสวางรงโรจน (2548 : ง ) วตถประสงคเพอศกษากระบวนการการจดรปทดน และปญหาหรออปสรรคททาใหการดา เนนโครงการจดรปทดน บรเวณสวนหลวง ร .9 กรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา ปญหาหรออปสรรคททาใหการดาเนนโครงการลาชาไดแบงเปน 3 ปญหาหลก ไดแก 1. ปญหาดานความรวมมอ 2. ปญหาดานการดาเนนงาน 3. ปญหาดานกฎหมาย ซงปญหาหลกทสาคญทสดทสงผลตอการดาเนนโครงการคอ ปญหาความรวมมอ ในเรองการแสดงเจตจานงเขารวมโครงการทเจาของทดนบางรายยงไมตดสนใจเขารวม ซงมผลมาจากอตราการปนสวนทดนเปนสาคญ จากการดาเนนการทผานมาไดมความพยายามแกไขปญหาทเกดขน ดวยการเจรจา ทาความเขาใจ และเสนอผงแนวความคดออกมาในหลายรปแบบ แตยง ไมสามารถทาใหเจาของทดนทกรายตดสนใจเขารวมโครงการได จากการศกษากระบวนการและ

47

ปญหาททาใหการดาเนนโครงการจดรปทดนลาชานน สามารถวเคราะหและหาขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการดาเนนโครงการ แบงเปน 3 ดานหลกไดแก 1.เจาของทดนในโครงการควรมการรวมตวประชมกลมยอย 2. เจาหนาทควรทาความเขาใจ รายละเอยดตางๆของการจดรปทดนอยางชดเจน ตอเจาของทดนมากขน 3.ภาครฐบาลควรมการสนบสนนอยางจรงจงและเรงดาเนนการออกกฎหมายทเกยวของกบการจดรปทดน ทปจจบนอยระหวางการดาเนนการ

ปทมา อนวงศ (2545 : ง) ไดทาวจยเรองแนวทางการจดรปทดนเพอรองรบการพฒนาบรเวณศนยคมนาคมทาพระ วตถประสงคเพอศกษาสภาพและสาเหตของปญหาของพนทชมชน และศกษาหลกการ ขนตอนการจดรปทดน รวมทงเสนอแนวทางการจดรปทดน เพอพฒนาพนทศกษาและผลทมตอชมชน เปนวธการพฒนาทดน ทเกดจากความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน ดวยการรวบรวมแปลงทดนหลายๆ แปลงเพอนามาจดรปแปลงทดนใหม และพฒนาระบบโครงสรางพนฐานของชมชนใหดขน ซงการจดรปทดนเปนวธการทมความเหมาะสมกบพนทศกษา เนองจากพนทศกษาเปนพนทตาบอด ไมมทางเขาออกสถนน และเปนพนทชานเมองทรอการพฒนา โดยสภาพพนทศกษาสวนใหญเปนพนทเกษตรกรรม ทมพนทรกรางแทรกตวอย มแปลงทดนขนาดใหญ การสญจรไปมาไมสะดวก เนองจากไมมถนนทใชในการเดนทางภายในและระหวางพนท ถนนสวนใหญเปนเพยงทางสายเลกๆ ทมชองทางแคบ ซงสภาพปญหาดงกลาวสงผลใหเกดการขาดแคลนสาธารณปโภค สาธารณปการทจาเปนและสงผลตอการดาเนนชวต ของประชาชนในพนทดวย การศกษาเพอเสนอแนวทางการจดรปทดนnเพอพฒนาพนทศกษานน เนนทการกาหนดผงแนวความคด อนไดแก แผนการใชประโยชนทดน แผนโครงขายคมนาคม และแผนโครงสรางพนฐานทเกยวของ ซงจากการวเคราะหขอมล สารวจ และสอบถามประชาชนในพนท จงนามากาหนดรปแบบการใชประโยชนทดน เปนประเภทพาณชยกรรมและทอยอาศยหนาแนนปานกลาง อกทงมการวางระบบถนนและเสนอแนะ โครงสรางพนฐานทจาเปนใหกบพนท เพอรองรบการพฒนาและการเตบโตของประชาชนในอนาคต โดยผลจากแผนดงกลาวจะทาใหเกดประสทธภาพ ในการใชประโยชนทดน และอาคารในรปแบบของแหลงธรกจการคาสานกงาน ทจะพฒนาขนในบรเวณทไมใชประโยชน แตมศกยภาพในการพฒนาสงคอ บรเวณพนททตดกบถนนตากสน-เพชรเกษม โดยเปนพนทตอเนองกบพนทพาณชยกรรม ของศนยคมนาคมกรงเทพฯ ดานใต ซงจะทาใหเกดมลคาทางเศรษฐกจทสงขน และเปนการเพมแหลงงานใหกบชมชนใกลเคยงดวย และในบรเวณทพกอาศยทางตอนใตของถนนโครงการสายง2 (พระราม2-บางคอ) ซงเดมเปนพนทเกษตรกรรมทมบานเรอนกระจายตวอยางเบาบาง และมการขยายตวของการตงถนฐานมาจากบรเวณชมชนสวนหลวงและวดศาลาครนท อยทางดานใต โดยจะพฒนาใหเปนชมชนพกอาศยทสมบรณแบบ มโครงขายถนนทเชอมโยงการเดนทางทงภายในและภายนอกพนท มระบบบรการ

48

พนฐานทครอบคลมและเพยงพอ มสวนสาธารณะต งอยใกลแหลงทพก ซงจะทาใหเ กดสภาพแวดลอมของชมชนทดและนาอยอาศย นอกจากนการกาหนดแผนพฒนาดงกลาวยงทาใหแปลงทดนมความเปนระเบยบ เรยบรอย มการเพมสงขนของมลคาทดน มระบบโครงสรางพนฐานทไดมาตรฐานและเพยงพอ อนจะสงผลใหประชาชนมมาตรฐานคณภาพชวต ทด อกทงยงทาใหสภาพแวดลอมของชมชนทดขน

แนวความคดจากผวจย ในการศกษาวจยเรองปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก กรณศกษา โครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลก บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ผวจยไดศกษาทฤษฎ แนวคด เกยวกบการจดรปทดน การวางผงเมอง การมสวนรวมของประชาชน ตลอดจนงานวจย ท เ กยวของกบการมสวนรวม ของประชาชนในการจดรปทดน เพอตอบปญหาการวจยทวา ปญหา อปสรรคของกระบวนการ การมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ซงจากทฤษฎของดร. อรทย กกผล (2546 : 2-2) พบวาการมสวนรวมมผลดคอ 1. ชวยเพมคณภาพการตดสนใจ เกดการพจารณาทางเลอกใหม ทาใหการตดสนใจรอบคอบขน 2. ชวยลดคาใชจายและการสญเสยเวลา เมอการตดสนใจนนไดรบการยอมรบ จะชวยลดความขดแยงระหวางการนาไปปฏบต 3. ชวยเสรางฉนทามต ลดความขดแยง 4. ชวยเพมความงายในการนาไปปฏบต ใหประชาชนเกดความรสกเปนเจาของและมความกระตอรอรนในการชวยใหเกดผลในทางปฏบต 5. ชวยทาใหเจาหนาทมความใกลชดกบประชาชน และเกดความตระหนกในการตอบสนองตอความกงวลของประชาชน 6. ชวยพฒนาความเชยวชาญและความคดสรางสรรคของสาธารณชน ถอวาเปนการใหการศกษาชมชน เพอเรยนรกระบวนการตดสนใจ และนอกจากนนเพอเปนการสนบสนนผลดของการมสวนรวม จากแนวคดของนกวชาการหลายทานทกลาวโดยสรปเกยวกบความสาคญของการมสวนรวม ไววา ความสาคญของการมสวนรวมการมสวนรวมชวยใหเกดผลดในการดาเนนโครงการ กลาวคอ ผทเขามามสวนรวมจะเกดความรสกภาคภมใจทไดรวมแสดงความคดเหน มผรบฟงและความคดเหนถกนาไปปฏบต ซงความรสกเหลานจะเปนพลงในการขบเคลอน ชวยใหโครงการเปนไปอยางรวดเรวและถกตอง

49

สวนงานวจยทเกยวของกบการมสวนรวมในการวางผงเมองทพบวาการมสวนรวมมผลด ไดแก ชวนชย จรงกจสวรรณ (2551 : ง) พบวาประชาชนในพนทโครงการมความพงพอใจในงานจดรปทดน และกนกวรรณพร ภคมาน (2551 : ง) พบวาการรวมกลมกนเพอสรางความรความเขาใจจะทาใหชมชนเกดความเขมแขง และเสกสรร กลพานช (2550 : ง) พบวาการมสวนรวมในการตดสนใจ การมสวนรวมในการปฏบตการ (ดาเนนการ) และการมสวนรวมในผลประโยชน มระดบการมสวนรวมอยในระดบมาก

สวนปญหาหรอผลเสยของการมสวนรวมทผวจยไดศกษาจากงานวจยพบวา ชวนชย จรงกจสวรรณ (2551 : ง) ปญหาและอปสรรคดานขอมลขาวสาร ยงมปญหาในเรองของการไดรบขอมลขาวสารทนอยอย โดยประชาชนในพนทยงตองการขอมล ขาวสาร และแผนการดาเนนงานจากเจาหนาท ซงเปนปญหาทตรงกนกบงานวจยของจารวรรณ สายพณ (2551 : ง) ทพบวาประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจและการประชาสมพนธในเรองการวางผงเมองรวมยงไมเหมาะสม จงสงผลใหประชาชนไมเหนความสาคญในเรองของการวางผงเมอง และนอกจากนนรงทวา ฉมแยม (2552 : ง) อปสรรคอปสรรคสาคญทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนมาจากการประชาสมพนธทยงไมทวถง และไมเพยงพอทาใหประชาชนไมมความร และความเขาใจเกยวกบการวางผงเมอง

ในขณะเดยวกนปญหาและอปสรรคดานการจดรปทดนกตต สขสวางรงโรจน (2548 : ง) ไดทาการวจยเรองกระบวนการการจดรปทดนเพอทอยอาศย : กรณศกษา โครงการบรเวณสวนหลวง ร. 9 กรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวาปญหาหรออปสรรคททาใหการดาเนนโครงการลาชาไดแบงเปน 3 ปญหาหลก ไดแก 1. ปญหาดานความรวมมอ 2. ปญหาดานการดาเนนงาน 3. ปญหาดานกฎหมาย ซงปญหาหลกทสาคญทสดทสงผลตอการดาเนนโครงการคอ ปญหาความรวมมอ ในเรองการแสดงเจตจานงเขารวมโครงการทเจาของทดนบางรายยงไมตดสนใจเขารวม ซงมผลมาจากอตราการปนสวนทดนเปนสาคญ จากการดาเนนการทผานมาไดมความพยายามแกไขปญหาทเกดขน ดวยการเจรจา ทาความเขาใจ และเสนอผงแนวความคดออกมาในหลายรปแบบ แตยงไมสามารถทาใหเจาของทดนทกรายตดสนใจเขารวมโครงการได นอกจากนน ปทมา อนวงศ (2545: 34-35) ไดสรปขอเสยของการจดรปทดนไววา 1. ในการจดทาโครงการจดรปทดนส�วนใหญ�จะอาศยระยะเวลาทนานมากถ�าเปนโครงการขนาดใหญ�โดยเฉลยแล�ว โครงการจดรปทดนจะใช�เวลาประมาณ 6 ป� 2. เจ�าของทดนทมฐานะมกจะมอทธพลต�อเจ�าหน�าทของรฐทจะพยายามผลกดนให�มการพฒนาในพนทยงไม�มความเหมาะสม

50

3. ในกรณทดนทสงวนไว� (Reserved Land) ต�นทนและภาระดอกเบยจะตกอย�กบผ�บรหารจดทาโครงการ ซงอาจเป�นเทศบาลหรอเจ�าของทดน

4. แม�ว�าการจดรปทดนจะสามารถได�มาซงทดนในราคาถก แต� ท ดนท งหมดยงเป�นของเอกชน จงไม�สามารถควบคมไม�ให�มการเกงกาไรทดนได�

5. ในประเทศกาลงพฒนา การบรหารงานของฝ�ายท�องถนอาจถกจากดขอบข�ายความรบผดชอบการปฏบตงานต�องทาตามทเยองบนกาหนดทาให�แผนงานบางอย�างไมสามารถปฏบตได�นอกจากนนยงม ป�ญหาทางด�านเงนทนซงอาจทาให�การบรหารโครงการจดรปทดนอาจหยดชะงกและขาดประสทธภาพได�

6. ผลประโยชน�ทจะได�รบภายหลงจากการพฒนาโดยวธการจดรปทดนซงนาไปปฏบตการโดยฝ�ายรฐบาล มข�อจากด ดงน ผลประโยชน�ทย�อนกลบจะมขอบเขตจากดเพยงแต�ภายในพนทโครงการเท�านน ความไม�เท�าเทยมกนระหว�างพนททอย�ในโครงการจดรปทดนกบพนททอย�ภายนอกโครงการ ซงจากปญหา อปสรรค ของการมสวนรวมในการจดรปทดน ดงทกลาวขางตน ผวจยจงมแนวคดทจะศกษาปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ซงศกษาในกรอบแนวคดตามตวแปรดานการประชาสมพนธ ความรความเขาใจ ทศนคตโดยรวมถงจตสาธารณะ รปแบบกระบวนการมสวนรวม ซงผลการวจยทไดจะทราบถงปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ตลอดจนหนวยงานทเกยวของมการดาเนนโครงการทตอบสนองตอความตองการของประชาชน และผเกยวของมากทสด สรปแนวคด หลกการทงหมด เพอสรางกรอบทฤษฎ จากการศกษาแนวคดจากเอกสารและงานวจยทเกยวของทงหมด สรปไดวาปญหาและอปสรรคจากกระบวนการมสวนรวมจากแนวคดท งหลายทกลาวมา ไดแก ปญหาของชวนชย จรงกจสวรรณ (2551 : ง) ปญหาอปสรรคดานขอมลขาวสารยงมปญหาในเรองของการรบรขอมลขาวสาร ซงเปนปญหาทสอดคลองกบงานของจารวรรณ สายพณ พบวาประชาชนยงขาดความร ความเขาใจในเรองการวางผงเมอง ซงสามารถนาไปใชขนตอนตอไป เชน ขนตอนในการสรางแบบสอบถาม การสรางแบบสมภาษณ ในการเสนอแนะอกตอไป

บทท 3 การออกแบบการวจย

การศกษาเรอง ปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก เพอใหการศกษาบรรลผลวตถประสงค ผศกษาจงไดกาหนดวธการดาเนนการศกษาดงน 1. กรอบทฤษฎหรอแนวความคดหลกในการวจย (Main Concept) การศกษาเรองปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก กรณศกษา “โครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลก บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)” เพอใหการศกษาบรรลผลวตถประสงคนนผวจยไดศกษาจากงานวจยตางๆดงนการวเคราะหปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก กรณศกษาโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลก บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ผวจยไดศกษาทฤษฎ แนวคด เกยวกบการจดรปทดน การมสวนรวมของประชาชน จตสาธารณะ ทศนคต ตลอดจนงานวจยทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในการจดรปทดน เพอตอบปญหาการวจยทวา ปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวม โครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ไดแกอะไรบาง ตลอดจนแนวทางในการแกไขปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ควรเปนอยางไร

สาหรบปญหา อปสรรคของการมสวนรวมทผวจยไดศกษาจากงานวจยพบวา ชวนชย จรงกจสวรรณ (2551 : ง) ปญหาและอปสรรคดานขอมลขาวสาร ยงมปญหาในเรองของการไดรบขอมลขาวสารทนอยอย โดยประชาชนในพนทยงตองการขอมล ขาวสาร และแผนการดาเนนงานจากเจาหนาท ซงเปนปญหาทตรงกนกบงานวจยของจารวรรณ สายพณ (2551 : ง) ทพบวาประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจและการประชาสมพนธในเรองการวางผงเมองรวมยงไมเหมาะสม จงสงผลใหประชาชนไมเหนความสาคญในเรองของการวางผงเมอง และนอกจากนนรงทวา ฉมแยม (2552 : ง) อปสรรคอปสรรคสาคญทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนมาจากการประชาสมพนธทยงไมทวถง และไมเพยงพอทาใหประชาชนไมมความร และความเขาใจเกยวกบการจดรปทดน

52

จากผลการวจยของทง 3 ทานจงสรปไดปญหาและอปสรรคในการจดรปทดนไดแกดานขอมลขาวสาร ประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจ การประชาสมพนธ ความเขาใจเกยวกบการจดรปทดน และนอกจากนนในดานทศนคตและจตสาธารณะถอวาเปนสงจาเปนในกระบวนการการมสวนรวมอยางมากโดยไพบลย วฒนศรธรรม และ สงคม สญจร (2543 : 22 – 29 ) ไดกลาวไววาการทคนมาอยรวมกนเปนสงคมยอมตองมความสมพนธในรปแบบพงพากน คนในสงคมซงมบทบาทและหนาทแตกตางกนไป ถาคนในสงคมขาดจตสานกสาธารณะ ซงนอกจากจะมผลกระทบตอบคคล ครอบครว องคกรแลว การขาดจตสานกสาธารณะยงมผลกระทบตอชมชนระดบประเทศ และระดบโลก ซง ยทธนา วรณปต (2542 : 181 – 183) ไดกลาวถงบคคลทมจตสาธารณะวาตองมคณลกษณะดงน การทมเทและอทศตน เคารพความแตกตางระหวางบคคล คานงถงผลประโยชนสวนตนและสวนรวม ซงสงตางๆ เหลานนบวาเปนสงจาเปนในกระบวนการการมสวนรวม โดยจะชวยใหเกดผลดในการดาเนนโครงการ กลาวคอ ผทเขามามสวนรวมจะเกดความรสกภาคภมใจทไดรวมแสดงความคดเหน มผรบฟงและความคดเหนถกนาไปปฏบต ซงความรสกเหลานจะเปนพลงในการขบเคลอน ชวยใหโครงการเปนไปอยางรวดเรวและถกตอง

ดงน นในการวจยครงน ผ วจย จงกาหนดตวแปรทจะศกษา 5 ตวแปรคอ การประชาสมพนธ ความรความเขาใจ ทศนคตซงรวมถงจตสาธารณะ รปแบบการะบวนการมสวนรวม และปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก โดยแสดงตามจากแผนภมทกาหนดไวดงน

53

ภาพท 6 แผนภม แสดงความสมพนธของตวแปรการวจยและขอบเขตการวจยทางดานเนอหา

2. กระบวนการวจย กระบวนการวจยมขนตอนตางๆ ในการทาวจย 6 ขนตอน ดงน 2.1 การกาหนดปญหาการวจย การกาหนดปญหาคาถามหรอขอสงสยของนกวจยเพอทจะคนควาหาคาตอบในเรองทจะวจย ซงในการวจยครงนผวจยไดกาหนดประเดนปญหาคอ 2.1.1 ปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ไดแกอะไรบาง 2.2.2 แนวทางในการแกไขปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนในอนาคตทไดเรยนรจากโครงการของจงหวดพษณโลก ควรเปนอยางไร

ปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของ

จงหวดพษณโลก (ตวแปรตาม)

การประชาสมพนธ (ตวแปรตน)

รปแบบกระบวนการมสวนรวม

(ตวแปรตน)

ผลกระทบทางเศรษฐกจ (ตวแปรตน)

ลกษณะของโครงการ (ตวแปรตน)

กฎหมาย (ตวแปรตน)

ความรความเขาใจ (ตวแปรตน)

ทศนคต (ตวแปรตน)

ขอบเขตงานวจย ดานเนอหา

54

2.2 การกาหนดตวแปรและคานยาม การกาหนดตวแปรตางๆ ทเกยวของกบการวจยทงตวแปรตนและตวแปรตามและการกาหนดนยามของตวแปรนน ๆ ซงการศกษาครงนครอบคลมประเดนตางๆ ตามตวแปรคอ ตวแปรตน 4 ตวแปรคอ การประชาสมพนธ ความรความเขาใจ ทศนคตซงรวมถงจตสาธารณะ รปแบบการะบวนการมสวนรวม และตวแปรตาม 1 ตวแปร คอ ปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก 2.3 กาหนดประชากรกลมตวอยางและการสมกลมตวยาง ในการวจยครงนไดดาเนนการกาหนดกลมตวอยาง 2 กลมคอ 2.3.1 กลมประชาชนทมกรรมสทธทดน และผทอาศยบรเวณพนทโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนทจงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) จานวน 49 ราย ซงเปนกลมตวอยางทมขนาดนอย ผวจยจงกาหนดประชากรทงหมดเปนกลมตวอยางโดยทงหมดโดยใชวธการเกบขอมลจากกลมตวอยางทงหมด 2.3.2 การสมภาษณกลมผเชยวชาญ และนกวชาการเกยวกบการมสวนรวมในการวางผงเมองจงหวดพษณโลกจานวน 5 ทาน ซงแตะทานเปนผมสวนรวมในโครงการและมประสบการณดานการมสวนรวม เปนการกาหนดกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) 2.4 การออกแบบสอบถาม การดาเนนการสรางแบบสอบถามประชาชน และแบบสมภาษณผเชยวชาญ ผวจยดาเนนการดงน 2.4.1 ศกษาตามประเดนทกาหนดไวตามกรอบการวจยดงน ปญหา อปสรรค ดานกระบวนการมสวนรวม ทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ความรความเขาใจของประชาชน การประชาสมพนธ ในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก 2.4.2 ศกษาบรบทของโครงการจดรปทดน และกระบวนการการมสวนรวมในการจดรปทดน 2.4.3 กาหนดโครงรางแบบสอบถามตามประเดนปญหาดานตางๆ ตามแผนภมท 1 2.4.4 นาขอมลทไดมารางเปนแบบสอบถาม 2.4.5 ปรบปรงแบบสอบถามและนาไปใชจรง 2.5 การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมลผวจยไดแบงออกเปนดงน

55

2.5.1 ขอมลจากการศกษาเอกสาร โครงการทเปนกรณศกษา การรบฟงความคดเหนของประชาชนเกยวกบโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) 2.5.2 ขอมลจากแบบสอบถาม เกบรวบรวมขอมลโดยผวจยและผชวยนกวจยไปยงบานพกของผทมสวนรวมในโครงการกรณอาศยอยบรเวณนน หลงจากนนเมอเกบขอมลไดแลวใชวธการวเคราะหขอมล โดยใชมาตรวดแบบสเกล ซงประกอบดวย 5 ระดบตวเลอก 2.5.3 ขอมลจากแบบสมภาษณ ใชวธการโดย นกวจยและทมผชวยนกวจยไปชวยเกบขอมลการสมภาษณผเชยวชาญภาครฐ เจาหนาทของเทศบาลนครพษณโลก ซงจะนดเวลากอนลวงหนาพรอมกบแจงประเดนและวตถประสงคของการเขาพบลวงหนา เพอความสะดวกในการสมภาษณโดยใชวธสรปปญหาของประชาชนในกระบวนการการมสวนรวม แลวตงเปนขอคาถามวาผเชยวชาญเหนดวยอยางๆไร 2.6 การอภปรายผลและสรปผลการวจย การอภปรายผลความหมายของผลการการวจยวามความหมายอยางไร เกยวกบงานวจย และสรปผลงานวจยทงหมดทไดดาเนนงาน 3. การเลอกพนทกรณศกษาสาหรบดาเนนการวจย ในการเลอกพนทศกษา ผวจยไดเลอกโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนทจงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) เนองจากเปนพนทนารองการจดรปทดนครงแรกของประเทศไทย อาจจะเกดปญหาทการดาเนนงาน มความลาชา ทางผวจยจงมาดาเนนการทาวจยเนองจากทราบวากระบวนการมสวนรวมในโครงการมปญหาทาใหเกดความลาชา เปนเหตใหผวจยดาเนนการโครงการน 4. ประชากรและกลมตวอยางในการวจย 4.1 กลมประชาชนทมกรรมสทธทดนและผทอาศยบรเวณพนทโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) จานวน 49 รายซงเปนกลมตวอยางทมขนาดนอย ผวจยจงกาหนดประชากรทงหมดเปนกลมตวอยางโดยทงหมดโดยใชวธการเกบขอมลจากกลมตวอยางทงหมด 4.2 การสมภาษณกลมผเชยวชาญ และนกวชาการเกยวกบการมสวนรวมในการจดรปทดนจงหวดพษณโลกจานวน 5 ทาน ซงเปนการกาหนดกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling)

56

5. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงน คอแบบสอบถามและ แบบสมภาษณโดยผวจยไดแบงการใชเครองมอการวจยดงน 5.1 แบบสมภาษณ ใชกบกลมผเชยวชาญ และนกวชาการเกยวกบการมสวนรวมในการจดรปทดน จงหวดพษณโลกจานวน 5 ทาน ซงเปนการกาหนดกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) เพอใหทราบขอมลตรงประเดนทตองการศกษาและวธสงเกต บรบทของชมชนผศกษากาหนดประเดนหลกในแบบสมภาษณคอคดเหนของผเชยวชาญทมสวนรวมในการจดรปทดนโดยมรายชอเจาหนาทและผเชยวชาญผตอบสมภาษณ

1. คณสขมาลย คาภรพงษ นกวเคราะหผงเมองชานาญการ/หวหนากลมงานวชาการ ผงเมอง สมภาษณเมอวนท 14 มนาคม 2554

2. คณหทยรตน ไชยบรณ นกผงเมองปฏบตการ สมภาษณเมอวนท 16 มนาคม 2554

3. คณวรางคณา ศรบรรณ เจาหนาทวเคราะหผงเมอง สมภาษณเมอวนท 19 มนาคม 2554

4. คณสมต เสรมนภารตน หวหนาฝายวศวกรโยธา เทศบาลนครพษณโลก สมภาษณเมอวนท 23 มนาคม 2554

5. ผศ.สมบต พรหมแสน รองอธการบดฝายบรหาร มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม สมภาษณเมอวนท 3 เมษายน 2554

5.2 แบบสอบถาม ใชกบประชาชนทมกรรมสทธทดนบรเวณโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) โดยแบบสอบถามจะแบงออกเปน 2 ตอนดงน ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ปญหา อปสรรค ดานกระบวนการมสวนรวม ทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ความรความเขาใจของประชาชน การประชาสมพนธ ในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

57

6. การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมล การเกบรวบรวมขอมลและการวเคราะหขอมลผวจยไดแบงออกเปนดงน 6.1 ขอมลจากแบบสอบถามประชาชน ใชวธการวเคราะหขอมล คาถามเกยวกบมาตราสวนประเมนคา มาตรวดแบบสเกล ซงประกอบดวย 5 ระดบตวเลอก วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย (Mean) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ประมวลผลขอมล โดยใชคอมพวเตอรโปรแกรมสาเรจรป SPSS for windows

ระดบความคดเหนทพบวามปญหา อปสรรคมากทสด มคา 5 คะแนน ระดบความคดเหนทพบวามปญหา อปสรรคมาก มคา 4 คะแนน ระดบความคดเหนทพบวามปญหา อปสรรคปานกลาง มคา 3 คะแนน ระดบความคดเหนทพบวามปญหา อปสรรคนอย มคา 2 คะแนน ระดบความคดเหนทพบวามปญหา อปสรรคนอยทสด มคา 1 คะแนน

แปรผลคาเฉลยตามเกณฑประเมนคาดงน 0.00 – 1.49 หมายถง มปญหา อปสรรคนอยทสด 1.50 – 2.49 หมายถง มปญหา อปสรรคนอย 2.50 – 3.49 หมายถง มปญหา อปสรรคปานกลาง 3.50 – 4.49 หมายถง มปญหา อปสรรคมาก 4.50 – 5.00 หมายถง มปญหา อปสรรคมากทสด

6.2 ขอมลจากแบบสมภาษณผเชยวชาญ ใชวธการโดยมทมผชวยนกวจยไปชวยเกบขอมลการสมภาษณผเชยวชาญจานวน 5 ทาน หลงจากนนนาขอมลมาวเคราะหเปนเชงพรรณนา และจดหมวดหมการวเคราะหตามประเดนทกาหนดไวในแบบสมภาษณ

บทท 4 กรณศกษา โครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนทจงหวดพษณโลก

บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)

ในบทนจะกลาวถงพนท กรณศกษา คอโครงการรบฟงความคดเหนของประชาชนเกยวกบโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) รายละเอยดในการดาเนนการวจย และผลการสารวจเอกสาร ความคดเหนของประชาชนเกยวกบโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) มดงน 1. ขอมลทวไปของโครงการ ชอโครงการ โครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) พนทโครงการ

พนทโครงการการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง ในเขตเทศบาลนครพษณโลก ตงอยภายในบรเวณพนทชมชนเมอง ทางดานฝงตะวนตกของแมนานาน หางจากศาลากลางจงหวดพษณโลกไปทางทศตะวนตกประมาณ 1 กโลเมตร ทางดานเหนอของโครงการอยตดกบตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)ทางดานใตตดกบถนนคสงน า ซงเปนขอบเขตของพนทโครงการ มขนาดพนทโครงการ 0.197 ตารางกโลเมตร การเขาถงโครงการสามารถเขาถงไดสองชองทางคอ บรเวณดานหลงตลาดบานคลองและถนนพระลอซอย 1 การใชประโยชนดนเปนพนทอยอาศยหนาแนนมาก แตสภาพพนทจรงเปนพนทโลงนาทวมขง ยงขาดการพฒนา ซงในพนทโครงการไมมประชาชนอาศยอย ระบบสาธารณปโภค ปจจบนพนทโครงการมระบบสาธารณปโภคทเพยงพอและคลอบคลม เพราะพนทตงอยในเขตเทศบาลนครพษณโลก การพฒนาโดยรอบบรเวณมระบบสาธารณปโภค สาธารณปการครบถวน แตยงขาดในเรองของการระบายนาในโครงการ

59

2. ความเปนมาของโครงการ การจดรปทดนเพอพฒนาพนท เปนแนวทางการพฒนาพนทรปแบบหนงทเนนความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน โดยนาทดนหลายๆ แปลงทอยในพนททมปญหาในการพฒนาใหเกดประโยชน เชน พนทตาบอด โดยการนาแปลงทดนมารวมกนและจดระเบยบแปลงทดนใหม พรอมกบการพฒนาโครงสรางพนฐานตางๆ ใหเกดประโยชนตอทกแปลงทดนทเขารวมโครงการเปนการเพมมลคาของทดน และลดปญหาความเดอดรอนของประชาชน ซงถอวาเปนวธทสามารถแกไขปญหาดานการพฒนาพนท ดวยความยตธรรม ในงบประมาณการลงทนดานโครงสรางพนฐานทประหยด บนความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน

โครงการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง จงหวดพษณโลกไดเรมขนตงแตปงบประมาณ 2542 โดยสานกงานโครงการพฒนาวธการพฒนาเมอง ( DMUD – Project ) กรมการผงเมอง(เดม) ไดกาหนดใหมโครงการนารองเพอพฒนาวธการพฒนาเมอง โดยใหสานกงานผงเมองจงหวดพษณโลกในขณะนน รวมกบคณะผเชยวชาญญปนและคณะเจาหนาทฝายไทย ดาเนนการศกษาวธการพฒนาเมอง โดยเนนการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง ( Land Readjustment )

ตอมาในปงบประมาณ 2546 กรมโยธาธการและผงเมอง ไดจดใหมการประชมเชงสมมนาขนในหวขอเรอง “ การจดรปทดนเพอพฒนาพนท ” ทจงหวดพษณโลก เมอวนท 11 กรกฎาคม 2546 เพอใหความรแกหนวยงานทเกยวของทงของภาครฐและภาคเอกชน รวมทงไดเชญเจาของทดนในบรเวณพนทโครงการเปาหมาย มารวมรบฟงความรและรวมแสดงความคดเหน ซงการสมมนาครงน หนวยงานทองถนไดใหความสนใจ และตองการใหมการจดทาโครงการจดรปทดนฯ ขน ในเขตเทศบาลนครพษณโลก เนองจากเหนวาวธการจดรปทดนเปนวธการพฒนาเมองทกอประโยชนตอชมชนโดยรวม ซงตอมาสานกงานเทศบาลนครพษณโลก รวมกบสานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลกไดคดเลอกพนทวางบรเวณหลงตลาดสดเทศบาล 5 ( ตลาดบานคลอง ) อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก เปนโครงการนารองการจดรปทดนฯ ของจงหวดพษณโลก 3. หลกการและเหตผล เนองจากทดนบรเวณหลงตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ซงอยในพนทชมชนเมอง เปนทดนวางเปลาทยงไมมการพฒนาหรอใชประโยชนทดน ประกอบกบรปแปลงทดนทไมเปนระเบยบทางดานผงเมอง และยงไมมระบบสาธารณปโภคเขาถง ตลอดจนเปนพนทตาบอด (Blind Area) ไมมทางเขาออก ปจจบนทดนยงใชประโยชนไดไมคมคา อกทงมปญหาน าทวมขงในพนทในชวงฤดฝนของทกป สงเหลานลวนเปนปญหาทเกดจากการพฒนาเมองอยางอสรเสร ซงยากตอการแกไข หากมการนาวธการจดรปทดนเพอพฒนาเมองมาใชเพอแกไขปญหาดงกลาว จะทาให

60

พนทบรเวณโครงการซงไดรบการจดรปทดนใหม สามารถใชประโยชนไดอยางคมคา และแปลงทดนทไดรบการจดแปลงทดนใหมจะมระเบยบและสวยงามพรอมท งกาหนดใหมระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ และบรการสาธารณะตางๆทไดมาตรฐานอยางครบถวนเพยงพอ กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย ไดรวมกบองคกรความรวมมอระหวางประเทศของญปน (JICA) ไดจดใหมโครงการพฒนาวธการพฒนาเมอง ซงไดสนบสนนใหมการจดรปทดนเพอพฒนาเมองขน โดยกาหนดใหเทศบาลนครพษณโลกเปนเทศบาลในพนททเตรยมความพรอมเปนโครงการนารอง ซงไดประสานงานกนเบองตนแลว และไดมการประชมคณะทางานฯ เมอวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2547 ทงน พนทดงกลาวมศกยภาพทเหมาะสมทจะศกษาเพอดาเนนโครงการจดรปทดนฯตอไป 4. ขอบเขตและทตงโครงการ

ภาพท 7 แสดงขอบเขตและทตงโครงการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง ในเขต

เทศบาลนครพษณโลก

ทตงโครงการ

61

5. แนวทางการดาเนนการ การพฒนาพนทโครงการ ใชแนวทางการประสานความรวมมอในทกๆดาน ระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน (เจาของทดน) โดยเนนการเจรจา หารอ และแกไขปญหารวมกน การพฒนาดงกลาวจะคงไวซงกรรมสทธและสทธของเจาของทดนในการอยอาศยในบรเวณเดม หรอใกลเคยงบรเวณเดมตอไปได และเจาของทดนทกรายในโครงการจะมสวนรวมดวยวธการแบงปนทดนและรบผลประโยชนทเกดขนจากการพฒนาอยางเปนธรรม และเสมอภาคตามหลกประชาธปไตย 6. องคกรรบผดชอบดาเนนการ การจดรปทดนเพอพฒนาเมองในปจจบน อยภายใตการกากบดแลของคณะกรรมการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง ซงมปลดกระทรวงมหาดไทยเปนประธาน และอธบดกรมโยธาธการและผงเมองเปนเลขานการ โดยมสานกงานจดรปทดนเพอพฒนาเมองฯ กรมโยธาธการและผงเมองเปนหนวยงานสนบสนนการดาเนนการ การดาเนนโครงการจดรปทดนเพอพฒนาเมองในเขตผงเมองรวมเมองพษณโลกมหนวยงานทองถน คอ เทศบาลนครพษณโลก เปนหนวยงานหลกรบผดชอบการดาเนนโครงการ โดยความรวมมอและสนบสนนจากสานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลก และหนวยงานตางๆในจงหวดพษณโลก รปแบบการดาเนนโครงการนารองการจดรปทดนเพอพฒนาเมองในเขตเทศบาลนครพษณโลกมลกษณะดงน

6.1 หนวยงานทองถน คอ สานกงานเทศบาลนครพษณโลก เปนผดาเนนโครงการในรปของคณะทางาน ประกอบดวย ผอานวยการสานกการชาง เปนหวหนาคณะทางาน หวหนาสวนราชการภายในและเจาหนาทหนวยงานทงเทศบาล จงหวด และสวนกลางทเกยวของรวมเปนคณะทางานภายใตการกากบดแลของคณะทปรกษาการจดรปทดนฯ ของจงหวดพษณโลก ประกอบดวย ผวาราชการจงหวดเปนประธาน และหวหนาสวนราชการตางๆ ทเกยวของกบการพฒนาเมองในจงหวดพษณโลก และสวนกลาง เปนกรรมการ โยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลกเปนเลขานการ 6.2 หนวยงานสวนกลาง คอ กรมโยธาธการและผงเมอง โดยสานกงานจดรปทดนฯ สานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลก และองคกรความรวมมอระหวางประเทศญปน (JICA ) รวมประสานงานกบหนวยงานทเกยวของทงสวนกลางและสวนภมภาค และสนบสนนการดาเนนโครงการนารองการจดรปทดนฯ ของเทศบาลนครพษณโลก ภายใตการกากบดแลและการสนบสนนจากคณะกรรมการจดรปทดนเพอพฒนาเมอง กระทรวงมหาดไทย

62

7 . ขนตอนการดาเนนโครงการ 1. ตรวจสอบพนทและจดเตรยมโครงการเบองตน

1.1 ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของหรอเจาของทดน 1.2 รวบรวมขอมล กายภาพ เศรษฐกจ สงคม 1.3 ศกษา วเคราะหขอมล และความเปนไปไดเบองตนในการดาเนนโครงการ

2. จดตงคณะกรรมการและคณะทางานในพนทดาเนนโครงการ 3. ประชมรบฟงความคดเหนของเจาของทดน 4. จดตงสมาคมจดรปทดนเพอพฒนาพนท ( กรณทดาเนนโครงการโดยสมาคม ) 5. เสนอคณะกรรมการจดรปทดนเพอพฒนาพนทเพออนมตโครงการเบองตน 6. สารวจสภาพพนทและกรรมสทธแปลงทดน ( จางทปรกษา ) 6.1 สารวจสภาพพนทปจจบน 6.2 สารวจรงวด สอบเขตแปลงทดน 7. สารวจประเมนราคาทดน อาคาร และสงปลกสรางกอนโครงการ ( จางทปรกษา ) 8. กาหนดนโยบายและจดทาแนวความคดในการพฒนา

8.1 วตถประสงคและแนวคดในการพฒนา 8.2 ผงการใชประโยชนทดน 8.3 ผงโครงขายสาธารณปโภคและสาธารณปการ 8.4 ประชมรบฟงความคดเหนของเจาของทดนและหนวยงานทเกยวของ

9. กาหนดแผนผงและรายละเอยดโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท 9.1 ผงการใชประโยชนทดน 9.2 ผงโครงขายสาธารณปโภคและสาธารณปการ 9.3 รายละเอยดแผนการพฒนาและแผนการเงน 9.4 ประชมรบฟงความคดเหนของเจาของทดนและหนวยงานทเกยวของ

10. ออกแบบผงจดรปแปลงทดนใหมเบองตน 10.1 ประเมนมลคาทดนเพอการจดรปแปลงทดนใหม 10.2 ออกแบบผงจดรปแปลงทดนใหม 10.3 ประชมรบฟงความคดเหนของเจาของทดน 11. เสนอคณะกรรมการจดรปทดนเพอพฒนาพนทอนมตโครงการ 12. กาหนดจดรปแปลงทดนใหมชวคราว 12.1 ประชมรบฟงความคดเหนของเจาของทดน

63

13. รงวดแบงแปลงทดนใหม 14. ตกลงชาระคาชดเชย 15. รอยายอาคารสงปลกสราง 16. กอสรางโครงการ 17. ประเมนราคาทดน อาคาร และสงปลกสรางหลงโครงการ 18. ชาระมลคาเพม หรอ ลด 19. ออกเอกสารสทธทดนใหม

8. รายละเอยดการพฒนาโครงการ การพฒนาพนทโครงการ ประกอบดวย การจดระเบยบแปลงทดนใหม การกอสรางโครงสรางพนฐาน เชน ถนน ประปา ไฟฟา โทรศพท สวนสาธารณะ และอนๆ รวมท งกจกรรมทจะเกดขนในอนาคต ทสอดคลองตามนโยบายและแผนการพฒนาของจงหวดพษณโลก โดยมรายละเอยด ดงน

1. ถนน 2. สวนสาธารณะ 3. ทดนจดหาประโยชน ( Reserved Land ) ปจจบนจงหวดพษณโลกไดทาการแตงตง คณะทปรกษาและคณะทางาน เพอปฏบตงาน

ในโครงการจดรปทดนฯ ในเขตเทศบาลนครพษณโลก ประกอบดวยหนวยงานหลก คอ เทศบาลนครพษณโลก สานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลก สานกงานจดรปทดนฯ กรมโยธาธการและผงเมอง และหนวยงานอนๆทเกยวของ โดยมการจดประชมคณะ ทปรกษาและคณะทางาน เปนระยะๆ

64

ภาพท 8 แสดงผงโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาด บานคลอง) ทมา : สานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลก, 2554.

65

ภาพท 9 แสดงแผนทบรเวณจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาด บานคลอง) ทมา : สานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวดพษณโลก, 2554.

66

การประชมเชงสมมนาหวขอเรอง “การจดรปทดนเพอพฒนาพนท” เมอวนท 11 กรกฎาคม 2546 เพอใหความรแกหนวยงานทเกยวของ

ทงภาครฐและภาคเอกชน รวมทงไดเชญเจาของทดนบรเวณพนทโครงการ มารวมรบฟงความร และรวมแสดงความคดเหน

ภาพท 10 ประธานทปรกษาโครงการกลาวแนวคดการดาเนนโครงการ พลเอก ดร.ศร ทวะพนธ (ประธานทปรกษาโครงการ)

67

ภาพท 11 ผเชยวชาญงานวจย ผศ. สมบต พรหมเสน รวมแสดงแนวคดการมสวนรวม

ภาพท 12 วศวกรโยธาจากเทศบาลนครพษณโลกรวมแสดงแนวคดการมสวนรวม

68

ภาพท 13 บรรยากาศการมสวนรวม


69



70

ภาพท 17 ปายโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาด เทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)


71


ภาพท 20 สานกงานโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณ ตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)

72

ภาพท 21 สถานทดาเนนโครงการสานกงานโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท บรเวณตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง)


73



74



75



บทท 5 บทวเคราะห

การวเคราะหแบบสอบถาม การศกษาเรอง ปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก เพอใหการศกษาบรรลผลวตถประสงคทตงไวคอ 1. เพอศกษาปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก และ 2. เพอศกษาแนวทางและการแกไขปญหา อปสรรค ของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ดงนนผวจยไดวเคราะหขอมลแบบออกเปน 2 สวน คอสวนท 1 แบบสอบถามจากประชาชนทเปนเจาของกรรมสทธทดน และสวนท 2 แบบสมภาษณตามทกาหนดไวในกรอบการวจย โดยมรายละเอยดของผลการวเคราะหขอมลแตละสวนดงน สวนท 1 แบบสอบถามจากประชาชนทเปนเจาของกรรมสทธทดน โดยแบบสอบถามแบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม ดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ดานความรความเขาใจของประชาชน ดานการประชาสมพนธในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ตารางท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

เพศ ความถ (Frequency) รอยละ (Percent) ชาย 19 38.8 หญง 30 61.2

49 100.00 จากตารางแสดงวา จากกลมตวอยางทตอบแบบสอบถาม ทงหมด 49 คน พบวาสวนใหญเปนเพศหญงจานวน 30 คน คดเปนรอยละ 61.2 และเพศชาย จานวน 19 คน คดเปนรอยละ 38.8

77

ตารางท 2 แสดงกลมประชากรจาแนกตามอาย

อาย ความถ (Frequency) รอยละ (Percent) ตากวา 20 ป 3 6.2 20-35 ป 23 46.9 36-50 ป 15 30.6 50 ปขนไป 8 16.3

รวม 49 100

จากตารางแสดงวา จากกลมประชากรท งหมด 49 คน พบวา กลมตวอยางสวนใหญ อยในชวงอาย 20-35 ป คดเปนรอยละ 46.9 รองลงมา กลมตวอยางอยในชวงอาย 36-50 ป คดเปนรอยละ 30.6 ชวงอาย 50 ป ขนไป รอยละ 16.3 และตากวา 26 ป คดเปนรอยละ 6.2 ตารางท 3 แสดงกลมประชากรจาแนกตามอาชพ

อาชพ ความถ (Frequeney) รอยละ (Percent)

รบราชการ / รฐวสาหกจ 6 12.2 พนกงานบรษทเอกชน 18 36.7 ธรกจสวนตว 8 16.3 นกเรยน / นกศกษา 3 6.1 ลกจาง / รบจาง 9 18.4 คาขาย 1 2.0 แมบาน 4 8.2

รวม 49 100

จากตารางแสดงวา จากกลมประชากรทงหมด 49 คน พบวาสวนใหญ มอาชพ พนกงานบรษทเอกชน จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 36.7 รองลงมาเปนลกจาง / รบจางจานวน 9 คน คดเปนรอยละ 18.4 และธรกจสวนตว จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 16.3

78

ตารางท 4 แสดงกลมประชากรจาแนกตามวฒการศกษา

สถานภาพ ความถ (Frequency) รอยละ (Percent)

ประถมศกษาหรอตากวา 1 2.0 มธยมศกษาหรอ ปวช. 6 12.2 ปวส. หรอ อนปรญญา 7 14.3 ปรญญาตร 15 30.6 สงกวาปรญญาตร 18 36.7 ไมไดรบการศกษา 2 4.1

รวม 49 100.00

จากตารางแสดงวา จากกลมประชากรทงหมด 49 คน พบวาสวนใหญจบสงกวาปรญญา

ตร มถง 18 คน คดเปนรอยละ 36.7 รองลงมาวฒการศกษาระดบปรญญาตร จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 30.6 และวฒการศกษา ปวส. หรออนปรญญาจานวน 7 คน คดเปนรอยละ 14.3

79

ตอนท 2 ปญหา อปสรรค เรองรปแบบของกระบวนการมสวนรวม ทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ความรความเขาใจของประชาชน การประชาสมพนธ ในโครงการ จดรปทดนของจงหวดพษณโลก ตารางท 5 ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวมของประชาชนในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก - มปญหา รอยละ 100 ขอท ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม

ของประชาชนในโครงการจดรปทดน ของจงหวดพษณโลก

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด x S.D. ระดบ ปญหา

จานวน (คน)

รอยละ

จานวน(คน)

รอยละ


รอยละ


รอยละ


รอยละ

1 สถานทในการจดประชม 0 0.00 7 14.3 16 32.7 17 34.7 9 18.4 2.42 0.95 นอย

2 วธการดาเนนงานในการจดประชม 2 4.1 8 16.3 7 14.3 10 20.4 22 44.9 2.14 1.27 นอย

3 เวลาในการจดประชม 21 42.9 23 46.9 4 8.2 1 2.0 0 0.00 4.36 0.71 มาก

4 รปแบบในการจดประชม 24 49.0 15 30.6 9 18.4 1 2.0 0 0.00 4.26 0.83 มาก

โดยภาพรวม 3.28 0.49 ปานกลาง

จากตารางแสดงวา ประชากรทงหมด 49 คน พบวา มปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ซงโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 3.28) คดเปนรอยละ 65.60 เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ประชากรมความเหนวาปญหา อปสรรคทมระดบมากและมคาเฉลยสงสด คอเรองเวลาในการจดประชมโดยเฉลยครงละ 3 ชวโมง ซงเปนระยะเวลาทประชาชนยงไมสามารถหาขอสรป และตดสนใจรวมกนได โดยมคาเฉลย ( x = 4.36) คดเปนรอยละ 87.2 ซงมผตอบแบบสอบถามเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก

80

รวมกนจานวน 44 คน คดเปนรอยละ 89.80 รองลงมาคอเรอง รปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวม ทาใหการดาเนนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมไดรบประโยชนอยางเตมท โดยมคาเฉลย ( x = 4.26) คดเปนรอยละ 85.20 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 39 คน คดเปนรอยละ 79.60 และนอกจากนนยงมขอเสนอแนะเพมเตม จานวน 2 ทาน ทมความคดเหนในเรองรปแบบในการจดประชมวาเนอหาทเขาประชมตองรวบรด ไมเยอนเยอ กระชบ จะไดไมมขอขดแยง ตลอดจน ชวงเวลาทไมเหมาะสม ทาใหการอภปรายตองใชเวลานาน

81

ตารางท 6 ปญหา อปสรรคดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก - มปญหา รอยละ 100

ขอท ปญหา อปสรรคดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก



รอยละ


รอยละ


รอยละ


รอยละ


รอยละ

1 ความพงพอใจทมสวนรวมในโครงการ จดรปทดน

1 2.0 9 18.4 10 20.4 16 32.7 13 26.5 2.36 1.13 นอย

2 ทานมความเหนวาการเสยสละเวลาพนทสวนบคคลเพอเปนประโยชนตอสวนรวมซงมความสาคญตอพนทสาธารณะ

26 53.1 19 38.8 4 8.2 0 0.00 0 0.00 4.44 0.64 มาก

3 ทานใหความสาคญในการแกปญหาทเกดขนรวมกนเพอใหโครงการจดรปทดนสาเรจลลวง

13 26.5 26 53.1 10 20.4 0 0.00 0 0.00 4.06 0.68 มาก

4 ในกรณทเกดปญหาขนในโครงการจดรปทดนทานมความตองการในการเขามามสวนรวมเพอแกปญหาทเกดขน

1 2.0 7 14.3 13 26.5 18 36.7 10 20.4 2.40 1.03 นอย


จากตารางแสดงวา ประชากรทงหมด 49 คน มปญหา อปสรรค ดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ซงเมอพจารณาโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( x = 3.32) คดเปนรอยละ 66.4 เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มความคดเหนวาปญหา อปสรรคทมระดบมากและมคาเฉลยสงสด คอเรอง การเสยสละพนทสวนบคคลเพอประโยชนตอสวนรวมโดยมคาเฉลย ( x = 4.44) คดเปนรอยละ 88.8 ซงมประชากรมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก

82

รวมกนจานวน 46 คน คดเปนรอยละ 91.90 รองลงมาคอเรอง การใหความสาคญกบการแกปญหาทเกดขนรวมกนเพอใหโครงการจดรปทดนสาเรจลลวง

( x = 4.06) คดเปนรอยละ 81.2 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 39 คน คดเปนรอยละ 79.60 และนอกจากนนประชากรจานวน 3 ทาน ไดแสดงความคดเหนในเรองทศนคตของกระบวนการมสวนรวมวาการทาความเขาใจ กบกลมเจาของทดนยงเขาไมถงกน บางคนไมพอใจ ไมพรอม ไมอยากเขารวมโครงการ ตลอดจนการใชพนทสวนกลางเพอใหการทางานจดรปทดนเปนไปดวยความลาชา และประชาชนยงไมยอมรบการใหพนทสวนกลางเพอไปพฒนาทาประโยชน รวมถงประชาชนใชเวลามากในการตดสนใจเกยวกบการใหพนทสาธารณะสวนกลาง

83

ตารางท 7 ปญหา อปสรรคดานความรความเขาใจของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก - มปญหา รอยละ 100

ขอท ปญหา อปสรรคดานความรความเขาใจของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก



รอยละ


รอยละ


รอยละ


รอยละ


รอยละ

1 ความรความเขาใจในหลกการ การมสวนรวมในโครงการจดรปทดน

20 40.8 21 42.9 7 14.3 1 2.0 0 0.00 4.22 0.77 มาก

2 ความรความเขาใจในขนตอนของโครงการจดรปทดน 1 2.0 11 22.4 12 24.5 12 24.5 13 26.5 2.48 1.17 นอย

3 ความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดน

32 65.3 13 26.5 3 6.1 1 2.0 0 0.00 4.55 0.70 มากทสด

4 ความรความเขาใจในเรอง ผลด- ผลเสย ตอกระบวนการการมสวนรวมในการจดรปทดน

5 10.2 5 10.2 11 22.4 15 30.6 13 26.5 2.46 1.27 นอย


จากตารางแสดงวา ประชากรทงหมด 49 คน พบวา ประชากรมปญหา อปสรรค ดานความรความเขาใจของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ซงเมอพจารณาโดยภาพรวมอยในระดบมาก ( x = 3.43) คดเปนรอยละ 68.6 เมอ พจารณาเปนรายขอ พบวา ประชากรมความเหนวาปญหา อปสรรคทมระดบมากทสดและมคาเฉลยสงสด คอเรองความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดน ( x = 4.55) คดเปนรอยละ 91.00 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก

84

รวมกนจานวน 45 คน คดเปนรอยละ 91.80 รองลงมาคอเรอง ความรความเขาใจในหลกการการมสวนรวมในโครงการจดรปทดน ( x = 4.22) คดเปนรอยละ 84.40 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 41 คน คดเปนรอยละ 83.70 และนอกจากนนประชากรยงแสดงความคดเหนวาประชาชนยงขาดความรความเขาใจอยางลกซงตอกระบวนการการมสวนรวม

ตารางท 8 ปญหา อปสรรคดานการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก - มปญหา รอยละ 100

ขอท ปญหา อปสรรคดานการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก


จานวน รอยละ





1 เนอหาทเปนประโยชนทชดเจนในการประชาสมพนธ 20 40.8 24 49.0 3 6.1 2 4.1 0 0.00 4.26 0.75 มาก

2 การประชาสมพนธใหเขาถงโครงการจดรปทดนฯ 13 26.5 23 46.9 11 22.4 2 4.1 0 0.00 3.95 0.81 มาก

85

ตางรางท 8 (ตอ) ปญหา อปสรรคดานการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

3. ทานคดวาควรไดรบขาวสารการจดรปทดนใน โครงการของทานจากทใด

Frequency Percent

- ปดประกาศ 28 63.1 - วทยชมชน 4 8.2 - เพอนบาน 3 6.1 - หนงสอพมพ 3 6.1 - สานกงานโยธาธการและผงเมอง 6 11.3 - เทศบาลนครพษณโลก 4 8.2

4. การประชาสมพนธโดยวธใดทสามารถใหขอมลแกทานไดครบถวนและสะดวกมากทสด

Frequency Percent

- แผนพบ 22 34.9 - วทย 23 36.6 - ปดประกาศ 7 14.2 - หนงสอพมพ 3 6.1 - อนๆ (ตวตอตว) 4 8.2

จากตารางแสดงวา ประชากรทงหมด 49 คน พบวา ประชากรมปญหา อปสรรคดานการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ในเรองเกยวกบการขาดเนอหาทเปนประโยชนทชดเจนในการประชาสมพนธ ( x = 4.26) คดเปนรอยละ 85.20 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 44 คน คดเปนรอยละ 89.80 และการประชาสมพนธใหเขาถงโครงการจดรปทดนฯ ( x = 3.95) คดเปนรอยละ 79.00 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 36 คน คดเปนรอยละ 73.40 และนอกจากนนประชากรตองการไดรบขาวสารการจดรปทดนจากการปดประกาศรอยละ 63.1 รองลงมาคอจากสานกงานโยธาธการและผงเมอง รอยละ 11.3 สวนวธการประชาสมพนธทสามารถใหขอมลไดครบถวนและสะดวกมากทสดคอวทย รอยละ 36.6 รองลงมาคอแผนพบ รอยละ 34.9

86

สวนท 2 ผลการสมภาษณผเชยวชาญ เปนแบบสมภาษณ ใชกบกลมผเชยวชาญ และนกวชาการเกยวกบการมสวนรวมในการจดรปทดน จงหวดพษณโลกจานวน 5 ทาน ซงเปนการกาหนดกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) เพอใหทราบขอมลตรงประเดนทตองการศกษาและวธสงเกต บรบทของชมชนผศกษากาหนดประเดนหลกในแบบสมภาษณคอคดเหนของผเชยวชาญทมสวนรวมในการจดรปทดน ซงจากการสมภาษณ ผวจยไดลาดบปญหา อปสรรคทผเชยวชาญพบในกระบวนการมสวนรวม ตามประเดนตางๆ คอ ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม ดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ดานความรความเขาใจของประชาชน ดานการประชาสมพนธในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ซงแสดงผลการสมภาษณแบงออกเปน 2 สวนคอ

ตารางท 9 ปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก (ผเชยวชาญ)

ดานท

ปญหา อปสรรค มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด จานวน รอย

ละ จานวน รอย




ละ

1 ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการ มสวนรวม

4 80 1 20 - - - - - -

2 ปญหา อปสรรคดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวม

- - 4 80 1 20 - - - -

3 ปญหา อปสรรคดานความรความเขาใจของประชาชน

4 80 1 20 - - - - - -

4 ปญหา อปสรรคดานการประชาสมพนธในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

- - 1 20 4 80 - - - -

87

โดยภาพรวมสรปวาปญหาอปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก คอ ปญหาหลก

1. ความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดน ( x = 4.55) คดเปนรอยละ 91.00 ซงมผตอบแบบสอบถามเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 45 คน คดเปนรอยละ 91.80

2. การเสยสละพนทสวนบคคลเพอประโยชนตอสวนรวม โดยมคาเฉลย ( x = 4.44) คดเปนรอยละ 88.8 ซงมผตอบแบบสอบถามเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 46 คน คดเปนรอยละ 91.90

3. เวลาในการจดประชมโดยเฉลยครง 3 ชวโมง ซงเปนระยะเวลาทประชาชนยงไมสามารถหาขอสรป และตดสนใจรวมกนได โดยมคาเฉลย( x = 4.36) คดเปนรอยละ 87.2 ซงมผตอบแบบสอบถามเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 44 คน คดเปนรอยละ 89.80 4. รปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวม ทาใหการดาเนนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมไดรบประโยชนอยางเตมท โดยมคาเฉลย ( x = 4.26) คดเปนรอยละ 85.20 ซงมผตอบแบบสอบถามเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 39 คน คดเปนรอยละ 79.60 5. การประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลกเกยวกบการขาดเนอหาทชดเจนในการประชาสมพนธ โดยมคาเฉลย ( x = 4.26) คดเปนรอยละ 85.20 ซงมผตอบแบบสอบถามเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 44 คน คดเปนรอยละ 89.80 ปญหารอง

1. การใหความสาคญกบการแกปญหาทเกดขนรวมกนเพอใหโครงการจดรปทดนสาเรจลลวง ( x = 4.06) คดเปนรอยละ 81.2 ซงมผตอบแบบสอบถามเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 39 คน คดเปนรอยละ 79.60

88

สาหรบความคดเหนทเหนรวมกนระหวางผเชยวชาญกบประชาชนตอปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก คอ ปญหาหลกทเหนสอดคลองกน 1. การใหความรความเขาในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดนตองใชระยะเวลามากกอนทจะใหประชาชนตดสนใจเขารวมโครงการได แตเนองจากระบบการทางานของราชการ มรปแบบและระยะเวลาชดเจนไมสามารถจะใหประชาชนใชเวลานานในการทาความความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมได 2. ในเรองของการเสยสละพนทสวนบคคลเพอประโยชนตอสวนรวม เนองจากพนทในโครงการเปนพนทใจกลางเมองเพอรองรบธรกจตางๆ มผลใหเกดการแขงขนทางราคาทดนเชนการลงทนตางๆ ใหเกดประโยชนน นๆ ทาใหประชาชนยอมเสยสละพนทสวนกลางเพอทาสาธารณะเปนสวนนอย 3. ดานการประชาสมพนธใหเขาถงโครงการจดรปทดนฯ และการประชาสมพนธทขาดเนอหาทชดเจนในการประชาสมพนธ เนองจากโครงการของรฐจดทาในรปแบบประชาสมพนธเปนเฉพาะในพนทโครงการ ไมไดใหขอมลตางๆ เพอประกอบการตดสนใจมากนก จงทาใหประชาชนไมเขามารวมฟง รวมแสดงความคดเหน กอนทจะตดสนใจเขารวมโครงการ 4. รปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวม ทาใหการดา เ นนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมไดรบประโยชนอยาง เตม ท เพราะเนองจากในชวงเวลาทเรมตนโครงการประชาชนยงไมฟงการนาเสนอการจดรปแบบการประชมทาใหไมไดรบขอมลอยางเตมท เพราะประชาชนมทศนคตทไมด ตอหนวยงานภาครฐ ทจะเขามาแสวงหาผลประโยชน ทาใหเกดการปดกนทางขอมลขาวสารระหวางภาครฐและประชาชน ปญหารองทเหนสอดคลองกน การใหความสาคญกบการแกปญหาทเกดขนรวมกนเพอใหโครงการจดรปทดนสาเรจลลวง เพราะเปนเรองทประชาชนตองรบเรงดาเนนการในโครงการใหสาเรจลลวงโดยทประชาชนจะเปนผเขามารวมไกลเกลยผลประโยชนกนเอง เนองจากพอเสรจโครงการดงกลาวแลวประชาชนสามารถดาเนนธรกจตางๆ ทในโครงการไดอยางรวดเรว จงทาใหโครงการนประชาชนเปนสวนผลกดนใหโครงการสาเรจไปไดโดยมปญหานอยทสด

89

ปญหาหลกทเหนตางกน

เวลาในการจดประชมโดยเฉลยครง 3 ชวโมง ซงเปนระยะเวลาทประชาชนยงไมสามารถ หาขอสรป และตดสนใจรวมกนได ผเชยวชาญมความเหนทตางกบทประชาชนเสนอแนะปญหามาเนองจากระยะเวลาตางๆ ทโครงการใหเวลาแลวเหมาะสมกบการทางานในทกครงทจดประชมเพราะสวนมากทประชาชนเขามาประชมกเพอจะมารกษาผลประโยชนของตนเอง

บทท 6 การอภปรายผลงานวจย และขอเสนอแนะ

ผลสรปจากการวเคราะหในบทท 5 ซงในบทนอภปรายผลการวจย ถงเหตผลของผลการวจยทได โดยนาหลกการ แนวคดเกยวกบการจดรปทดน การมสวนรวมของประชาชน จตสาธารณะ ทศนคต ตลอดจนงานวจยทเกยวของกบการมสวนรวมของประชาชนในการจดรปทดน เพอตอบปญหาการวจยทวา ปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวม โครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ไดแกอะไรบาง ตลอดจนแนวทางในการแกไขปญหา อปสรรค ในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนในอนาคตควรเปนอยางไร 1. การอภปรายผล ในการอภปรายผลครงนไดบรรลตามวตถประสงคของปญหาการวจย เพอศกษาแนวทางในการแกไขปญหาและอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมในโครงการจดรปทดน จงหวดพษณโลก รวมทงไดทราบถงปญหาอปสรรคตางๆ ทเกดขนในโครงการเพอหาแนวทางทดและถกตองหรอขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไขปญหาอปสรรคการมสวนรวมในโครงการจดรปทดนในอนาคตสามรถใชประโยชนใดดยงขน 1. ปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ไดนาประเดนหลกๆ ทเปนความคดเหนทเหนรวมกนระหวางผเชยวชาญกบประชาชนตอปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ในปญหาอปสรรค หลกๆคอ

1.1 ความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดนคอการใหความรความเขาในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดนตองใชระยะเวลามากกอนทจะใหประชาชนตดสนใจเขารวมโครงการได แตเนองจากระบบการทางานของราชการมรปแบบและระยะเวลาชดเจนไมสามารถจะใหประชาชนใชเวลานานในการทาความความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมได ซงสอดคลองกบงานวจยของจารวรรณ สายพณ (2551 : บทคดยอ) ททาวจยเรอง การพฒนาการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการวางผงเมอง/ชมชน จงหวดพระนครศรอยธยา ผลการวจยพบวาประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจ 1.2 การเสยสละพนทสวนบคคลเพอประโยชนตอสวนรวม เนองจากพนท ในโครงการเปนพนทใจกลางเมองเพอรองรบธรกจตางๆ มผลใหเกดการแขงขนทางราคาทดนเชน

91

การลงทนตางๆ ใหเกดประโยชนน นๆ ทาใหประชาชนยอมเสยสละพนทสวนกลางเพอ ทาสาธารณะเปนสวนนอยซงในมมมองของปญหาทางดานนอาจจะนาประเดนดานจตสาธารณะของ ไพบลย วฒนศรธรรม และสงคม สญจร (2543 : 22 – 29 ) ทมมมมองวาการทคนมาอยรวมกนเปนสงคมยอมตองมความสมพนธในรปแบบพงพากน คนในสงคมซงมบทบาทและหนาทแตกตางกนไป ถาคนในสงคมขาดจตสานกสาธารณะ ซงนอกจากจะมผลกระทบตอบคคล ครอบครว องคกรแลว การขาดจตสานกสาธารณะยงมผลกระทบตอชมชนระดบประเทศ และระดบโลก 1.3 การประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลกเกยวกบการขาด เนอหาทชดเจนในการประชาสมพนธ เนองจากการประชาสมพนธใหเขาถงโครงการจดรปทดนฯ และการประชาสมพนธทขาดเนอหาทชดเจนในการประชาสมพนธ เนองจากโครงการของรฐจดทาในรปแบบประชาสมพนธเปนเฉพาะในพนทโครงการ ไมไดใหขอมลตางๆ เพอประกอบการตดสนใจมากนก จงทาใหประชาชนไมเขามารวมฟง รวมแสดงความคดเหน กอนทจะตดสนใจเขา รวมปญหา อปสรรคของการมสวนรวมทผ วจยไดศกษาจากงานวจยพบวา ชวนชย จรงกจสวรรณ (2551 : ง) ปญหาและอปสรรคดานขอมลขาวสาร ยงมปญหาในเรองของการไดรบขอมลขาวสารทนอยอย โดยประชาชนในพนทยงตองการขอมล ขาวสาร และแผนการดาเนนงานจากเจาหนาท ซงเปนปญหาทตรงกนกบงานวจยของจารวรรณ สายพณ (2551 : ง) ทพบวาประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจและการประชาสมพนธในเรองการวางผงเมองรวมยงไมเหมาะสม จงสงผลใหประชาชนไมเหนความสาคญในเรองของการวางผงเมอง และนอกจากน นรงทวา ฉมแยม (2552 : ง) อปสรรคอปสรรคสาคญทมผลตอการมสวนรวม ของประชาชนมาจากการประชาสมพนธทยงไมทวถง และไมเพยงพอทาใหประชาชนไมมความร และความเขาใจเกยวกบการจดรปทดน จากผลการวจยของทง 3 ทานจงสรปไดปญหาและอปสรรคในการจดรปทดนไดแกดานขอมลขาวสาร ประชาชนสวนใหญยงคงขาดความรความเขาใจ การประชาสมพนธ ความเขาใจเกยวกบการจดรปทดน 1.4 รปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวม ทาใหการดาเนนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมไดรบประโยชนอยางเตมท เนองรปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวม ทาใหการดาเนนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมเขาใจ เพราะเนองจากในชวงเวลาทเรมตนโครงการประชาชนยงไมฟงการนาเสนอการจดรปแบบการประชมทาใหไมไดรบขอมลอยางเตมท

92

เพราะประชาชนมทศนคตทไมด ตอหนวยงานภาครฐทจะเขามาแสวงหาผลประโยชน ทาใหเกดการปดกนทางขอมลขาวสารระหวางภาครฐและประชาชน 2. แนวทางและการแกไขปญหา อปสรรค ของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนในอนาคต แนวทางและการแกไขปญหา อปสรรค ของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนในอนาคตทมโครงการทจงหวดพษณโลกเปนกรณตวอยาง จากการสมภาษณผเชยวชาญพบวามกระบวนการคอการรบฟงความคดเหน ของประชาชน การสารวจความคดเหน การทาประชาพจารณ และใหความสาคญในการเปดชองทางการสอสาร การประชาสมพนธ เชน ผรบเรองโครงการ และผดแลรบผดชอบโครงการโดยตรง และนอกจากนนกระบวนการในการมสวนรวมจะตองวางแผนในเรองการเพมระยะเวลาดาเนนการ มกระบวนการเผยแพรขาวสาร การใหขอมลทมผลตอการตดสนใจ การใชสอในการเผยแพรอยางทวถงและเหมาะสม การชงน าหนกขอมลดวยเหตและผล สาหรบผมสวนไดเสยของผลประโยชน ซงสอดคลองกบแนวคดของชชาต พวงสมจตร (2540 : 2-3) ทกลาวไววาขนตอนตาง ๆ ของการมสวนรวมจาแนกออกเปน 4 ขนตอน ดงนการมสวนรวมในขนรเรมโครงการ การมสวนรวมในขนวางแผน การมสวนรวมในขนดาเนนโครงการ การมสวนรวมในขนประเมนผลโครงการ และนอกจากนน ควรสรางหลกการมสวนรวม โดยการเรยนรดวยกระบวนการกลม (กนกวรรณพร ภคมาน, 2551 : 92) ไดทาวจยเรอง การศกษาเพอเสนอแนะการอนรกษและฟนฟยานพาณชยกรรมเกาชมชนเมองฉะเชงเทราบนพนฐานการมสวนรวมของประชาชนซงไดเสนอแนวคดวาหลกการมสวนรวม โดยการเรยนรดวยกระบวนการกลม (group dynamic) เพอสงผลทาใหเกดการมสวนรวมทเกดจากการปฏสมพนธทด ควรมรปแบบดงน 1. ละลายพฤตกรรม ทเปนขนตอนลดความเปนตวเอง 2. การสรางมนษยสมพนธ การปฏสมพนธ ขนตอนนคอขนตอนททาใหรสกเปนพวกเดยวกน โดยมกจกรรมทเกยวกบการพดคย สงผลทาใหเกดการไววางใจ 3. การระดมความคด คอขนตอนทจะทาใหรจกคดและรจกความคดเหนของคนอน 4. ประเมนผล คอขนตอนทไดกระทามาแตละขนตอนเพอพจารณาตดสนใจทจะไปใชในกระบวนการขนตอไป ซงกระบวนการดงกลาวตามแนวคดของกนกวรรณพร ภคมาน จะชวยเชอมความสมพนธระหวางประชาชน กบหนวยงานภาครฐทรบผดชอบกระบวนการมสวนรวมไดเปนอยางด

2. ขอเสนอแนะของประชาชนตอแนวทางเพอแกปญหา อปสรรคในกระบวนการการมสวนรวม

โครงการจดรปทดน

93

1. เรองของสถานทประชมเพอใหประชาชนเขามามสวนรวมสถานทในการประชมควร

เปนสถานท ทใกลเคยงกบพนทโครงการ เชน ทตงของโครงการ เพอความสะดวกแกผเขารวม

การประชมและสรางบรรยากาศทเปนกนเอง

2. ดานการประชาสมพนธการเขารวมโครงการการมสวนรวมควรจะประชาสมพนธ

และใหความรความเขาใจในเรองการมสวนรวม ใหกบประชาชนทมสวนไดสวนเสยเปนระยะ

เพอความเขาใจทตรงกน และลดปญหาความขดแยงภายหลง

3. การใหขอมลขาวสารควรใหความสาคญการใหความรความเขาใจควรนาเสนอขอมล

ทกระยะเวลาอยางตอเนอง

4. ควรใหความรความเขาใจในการนาเสนอขอมลจากสถาบนการศกษาหรอหนวยงาน

วชาการทสามารถใหขอมลทางวชาการและเปนทยอมรบ

3. ขอเสนอแนะของผเชยวชาญตอแนวทางเพอแกปญหา อปสรรคในกระบวนการมสวนรวม

โครงการจดรปทดน

1. แนวทางการมสวนรวมในโครงการตาง ๆ ตองอาศยความรวมมอกบทางทกภาคสวน

ไมวาจะเปนหนวยงานราชการ หรอ เอกชน และตองใหความสาคญการรณรงคใหประชาชนม

จตสาธารณในกระบวนการมสวนรวมใหมากทสด

2. การใหความสาคญของกระบวนการ การรวมแสดงความคดเหนตาง ๆ ควรจดใหเปน

กลมเลก ๆ กอนทจะเสนอกจกรรมการมสวนรวมใหสาเรจไดเนองจากการใหรายละเอยดขอมล

ตาง ๆ สามารถทาไดโดยใหประชาชนเขาใจในกระบวนการตาง ๆ นไดลกซง

3. ควรรณรงค สงเสรมกจกรรมสาธารณะตาง ๆ ทเกยวของกบกจกรรมมสวนรวมใน

ชมชนใหเขมแขงสามคค เพราะสามารถทาใหกจกรรมในสถานการณนไมวาโครงการใดสามารถ

ดาเนนงานไปไดอยางราบรน

บทท 7 บทสรป

บทสดทายของการวจยจะเปนการสรปสาระสาคญของทฤษฎและผลการวจยทผวจยไดดาเนนการ คนหาปญหาอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก สาหรบงานวจยชนนมวตถประสงคเพอศกษาปญหาอปสรรคของกระบวนการ การมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก และศกษาแนวทางและการแกไขปญหา อปสรรค ของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก นอกจากนนผวจยยงจะไดเสนอแนะแนวทางสาหรบผสนใจทจะทาการวจยในเรองของการจดมสวนรวมในโครงการจดรปทดน เพอใชในการจดรปทดนของประเทศไทยตอไป

1. สรปสาระสาคญและผลการวจย 1.1 สรปสาระสาคญของทฤษฎและการมสวนรวม

การวจยเรอง ปญหาอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก สาหรบงานวจยชนนมวตถประสงคเพอศกษาปญหาอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก และเพอศกษาแนวทางและการแกไขปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ผวจยไดศกษาทฤษฏเกยวกบการจดรปทดน และทฤษฎเกยวกบการมสวนรวมแนวคดเกยวกบความหมายของการมสวนรวม ความสาคญของการมสวนรวม องคประกอบของ การมสวนรวม ประโยชนของการมสวนรวม กระบวนการมสวนรวม ดานทศนคตและจตสาธารณะ ดงน สาหรบทฤษฎทนามาใชในงานวจยชนนคอ ทฤษฎของพชร สโรรส (2546: 2-3) ทไดอธบายถงประโยชนของการมสวนรวมของประชาชนไวดงนเพมคณภาพการตดสนใจ ชวยใหเกดการพจารณาทางเลอกใหม ทาใหการตดสนใจรอบคอบขน ตลอดจนชวยทาใหประชาชนสนใจประเดนสาธารณมากขน เปนการเพมทนทางสงคม และชวยเสรมสรางใหประชาชนเปนพลเมองทกระตอรอรน สอดคลองกบการปกครองตามหลกประชาธปไตยแบบมสวนรวม ซงสอดคลองกบผลงานวจยการมสวนรวมในการวางผงเมองของจงหวดพษณโลก ประชาชนมความเหนดวยในระดบมาก ซงการมสวนรวมเปนผลดตอการพฒนาบานเมอง และควรจดรณรงคใหความรกบประชาชนในเรองการวางผงเมอง และ เรองการมสวนรวมทาใหเมองดขน และนอกจากน นยงเปนการกระจายอานาจในการตดสนใจทสอดคลองกบการปกครองตามหลก

94

ประชาธปไตยแบบมสวนรวม ใหกบทองถนเขามามบทบาทกบกระบวนการมสวนรวมในการวางผงเมอง และการรบฟงความคดเหนของประชาชน การสารวจความคดเหน การทา ประชาพจารณ และใหความสาคญในการเปดชองทางการสอสาร การประชาสมพนธ เชน ผรบเรองโครงการ และผดแลรบผดชอบโครงการโดยตรง

สวนทฤษฎทเกยวกบแนวทางและกระบวนการมสวนรวมของการจดรปทดน สอดคลองกบแนวคดของชชาต พวงสมจตร (2540 : 2-3) ทกลาวไววาขนตอนตาง ๆ ของการมสวนรวมจาแนกออกเปน 4 ขนตอน ดงนการมสวนรวมในขนรเรมโครงการ การมสวนรวมในขนวางแผน การมสวนรวมในขนดาเนนโครงการ การมสวนรวมในขนประเมนผลซงสอดคลองกบงานวจยแนวทางการมสวนรวมในการวางผงเมอง คอการรบฟงความคดเหน ของประชาชน การสารวจความคดเหน การทาประชาพจารณ และใหความสาคญในการเปดชองทางการสอสาร การประชาสมพนธ เชน ผรบเรองโครงการ และผดแลรบผดชอบโครงการโดยตรง และนอกจากนนกระบวนการในการมสวนรวมจะตองวางแผนในเรองการเพมระยะเวลาดาเนนการ มกระบวนการเผยแพรขาวสาร การใหขอมลทมผลตอการตดสนใจ การใชสอในการเผยแพรอยางทวถงและเหมาะสม การชงน าหนกขอมลดวยเหตและผล สาหรบผมสวนไดเสยของผลประโยชน

และนอกจากนนในดานทศนคตและจตสาธารณะถอวาเปนสงจาเปนในกระบวนการการม

สวนรวมอยางมากโดยไพบลย วฒนศรธรรม และ สงคม สญจร (2543 : 22 – 29 ) ไดกลาวไววาการทคนมาอยรวมกนเปนสงคมยอมตองมความสมพนธในรปแบบพงพากน คนในสงคมซงมบทบาทและหนาทแตกตางกนไป ถาคนในสงคมขาดจตสานกสาธารณะ ซงนอกจากจะมผลกระทบตอบคคล ครอบครว องคกรแลว การขาดจตสานกสาธารณะยงมผลกระทบตอชมชนระดบประเทศ และระดบโลก ซง ยทธนา วรณปต (2542 : 181 – 183) ไดกลาวถงบคคลทมจตสาธารณะวาตองมคณลกษณะดงน การทมเทและอทศตน เคารพความแตกตางระหวางบคคล คานงถงผลประโยชนสวนตนและสวนรวม ซงสงตางๆ เหลานนบวาเปนสงจาเปนในกระบวนการการมสวนรวม โดยจะชวยใหเกดผลดในการดาเนนโครงการ กลาวคอ ผทเขามามสวนรวมจะเกดความรสกภาคภมใจทไดรวมแสดงความคดเหนมผรบฟงและความคดเหนถกนาไปปฏบต ซงความรสกเหลานจะเปนพลงในการขบเคลอน ชวยใหโครงการเปนไปอยางรวดเรวและถกตอง

95

พนทโครงการทศกษาเปนทดนบรเวณหลงตลาดสดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) ซงอยในพนทชมชนเมอง เปนทดนวางเปลาทยงไมมการพฒนาหรอใชประโยชนทดน ประกอบกบรปแปลงทดนทไมเปนระเบยบทางดานผงเมอง และยงไมมระบบสาธารณปโภคเขาถง ตลอดจนเปนพนทตาบอด(Blind Area) ไมมทางเขาออก ปจจบนทดนยงใชประโยชนไดไมคมคา อกทงมปญหาน าทวมขงในพนทในชวงฤดฝนของทกป สงเหลานลวนเปนปญหาทเกดจากการพฒนาเมองอยางอสระเสร ซงยากตอการแกไข หากมการนาวธการจดรป ทดนเพอพฒนาเมองมาใชเพอแกไขปญหาดงกลาว จะทาใหพนทบรเวณโครงการซงไดรบการจดรปทดนใหม สามารถใชประโยชนไดอยางคมคา และแปลงทดนทไดรบการจดแปลงทดนใหมจะมระเบยบและสวยงามพรอม ทงกาหนดใหมระบบสาธารณปโภค สาธารณปการ และบรการสาธารณะตางๆทไดมาตรฐานอยางครบถวน เพยงพอ

กรมโยธาธการและผงเมอง กระทรวงมหาดไทย ไดรวมกบองคกรความรวมมอระหวางประเทศของญปน (JICA) ไดจดใหมโครงการพฒนาวธการพฒนาเมอง ซงไดสนบสนนใหมการจดรปทดนเพอพฒนาเมองขน โดยกาหนดใหเทศบาลนครพษณโลกเปนเทศบาลในพนททเตรยมความพรอมเปนโครงการนารอง ซงไดประสานงานกนเบองตนแลว และไดมการประชมคณะทางานฯ เมอวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2547 ทงน พนทดงกลาวมศกยภาพทเหมาะสมทจะศกษาเพอดาเนนโครงการจดรปทดนฯตอไป ขอบเขตและทตงโครงการมขนาดพนทโครงการ 0.197 ตารางกโลเมตร

1.2 สรปผลการวจย จากจานวนผทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนเพอพฒนาพนท จงหวดพษณโลกบรเวณ

ตลาดเทศบาล 5 (ตลาดบานคลอง) จานวน 49 คน และผเชยวชาญ 5 คน ผวจยไดดาเนนการแจกแบบสอบถามและสมภาษณ ผลการวเคราะหการสมภาษณและสอบถามสรปไดดงน

96

โดยภาพรวมสรปวาปญหาอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก คอ

ปญหาหลก

1. ความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดน คดเปนรอยละ 91.00 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและ ระดบมากรวมกนจานวน 45 คน คดเปนรอยละ 91.80 2 การเสยสละพนทสวนบคคลเพอประโยชนตอสวนรวม โดยมคาเฉลย ( x = 4.44) คดเปนรอยละ 88.8 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 46 คน คดเปนรอยละ 91.90 3. เวลาในการจดประชมโดยเฉลยครง 3 ชวโมง ซงเปนระยะเวลาทประชาชนยงไมสามารถหาขอสรป และตดสนใจรวมกนได โดยมคาเฉลย ( x = 4.36) คดเปนรอยละ 87.2 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 44 คน คดเปน รอยละ 89.80 4. รปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวมทาให การดาเนนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมไดรบประโยชนอยางเตมท โดยมคาเฉลย ( x = 4.26) คดเปนรอยละ 85.20 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 39 คน คดเปนรอยละ 79.60 5. การประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลกเกยวกบการขาดเนอหาทชดเจนในการประชาสมพนธ โดยมคาเฉลย ( x = 4.26) คดเปนรอยละ 85.20 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 44 คน คดเปนรอยละ 89.80

ปญหารอง

1. การใหความสาคญกบการแกปญหาทเกดขนรวมกนเพอใหโครงการจดรปทดนสาเรจลลวง ( x = 4.06) คดเปนรอยละ 81.2 ซงมประชากรเลอกตอบมปญหาในระดบมากทสดและระดบมาก รวมกนจานวน 39 คน คดเปนรอยละ 79.60

97

สาหรบความคดเหนทเหนรวมกนระหวางผเชยวชาญกบประชาชนตอปญหา อปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก คอ ปญหาหลกทเหนสอดคลองกน 1. การใหความรความเขาในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดนตองใชระยะเวลามากกอนทจะใหประชาชนตดสนใจเขารวมโครงการได แตเนองจากระบบการทางานของราชการ มรปแบบและระยะเวลาชดเจนไมสามารถจะใหประชาชนใชเวลานานในการทาความความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมได 2. ในเรองของการเสยสละพนทสวนบคคลเพอประโยชนตอสวนรวม เนองจากพนท ในโครงการเปนพนทใจกลางเมองเพอรองรบธรกจตางๆ มผลใหเกดการแขงขนทางราคาทดนเชนการลงทนตางๆ ใหเกดประโยชนน นๆ ทาใหประชาชนยอมเสยสละพนทสวนกลางเพอ ทาสาธารณะเปนสวนนอย 3. ดานการประชาสมพนธใหเขาถงโครงการจดรปทดนฯ และการประชาสมพนธทขาดเนอหาทชดเจนในการประชาสมพนธ เนองจากโครงการของรฐจดทาในรปแบบประชาสมพนธเปนเฉพาะในพนทโครงการ ไมไดใหขอมลตางๆ เพอประกอบการตดสนใจมากนก จงทาใหประชาชนไมเขามารวมฟง รวมแสดงความคดเหน กอนทจะตดสนใจเขารวมโครงการ 4. รปแบบในการจดประชมขาดการวางแผนในกระบวนการการมสวนรวมทาใหการดาเนนกจกรรมในการประชมมความลาชา ประชาชนไมไดรบประโยชนอยางเตมท เพราะเนองจากในชวงเวลาทเรมตนโครงการประชาชนยงไมฟงการนาเสนอการจดรปแบบการประชม ทาใหไมไดรบขอมลอยางเตมท เพราะประชาชนมทศนคตทไมด ตอหนวยงานภาครฐทจะเขามาแสวงหาผลประโยชน ทาใหเกดการปดกนทางขอมลขาวสารระหวางภาครฐและประชาชน ปญหารองทเหนสอดคลองกน การใหความสาคญกบการแกปญหาทเกดขนรวมกนเพอใหโครงการจดรปทดนสาเรจลลวง เพราะเปนเรองทประชาชนตองรบเรงดาเนนการในโครงการใหสาเรจลลวงโดยทประชาชนจะเปนผเขามารวมไกลเกลยผลประโยชนกนเอง เนองจากพอเสรจโครงการดงกลาวแลวประชาชนสามารถดาเนนธรกจตาง ๆ ทในโครงการไดอยางรวดเรว จงทาใหโครงการนประชาชนเปนสวนผลกดนใหโครงการสาเรจไปไดโดยมปญหานอยทสด

98

ปญหาหลกทเหนตางกน

เวลาในการจดประชมโดยเฉลยครง 3 ชวโมง ซงเปนระยะเวลาทประชาชนยงไมสามารถหาขอสรป และตดสนใจรวมกนได ผเชยวชาญมความเหนทตางกบทประชาชนเสนอแนะปญหามาเนองจากระยะเวลาตางๆ ทโครงการใหเวลาแลวเหมาะสมกบการทางานในทกครงทจดประชมเพราะสวนมากทประชาชนเขามาประชมกเพอจะมารกษาผลประโยชนของตนเอง

1.3 ขอบกพรองในการวจย

ดานแบบสอบถาม เนองจากแบบสอบถามมประเดนขอคาถามทกลมประชากรทตอบแบบสอบถามอานแลวยงไมเขาใจ ตองอธบายเพมเพอชแจงในประเดนตางๆ อกรอบ 2. ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป จากผลการวจย ผวจยขอเสนอแนะ 3 ประเดนคอ 2 .1 สาหรบผ ม สวนเกยวของกบการจดรปทดน ขอเสนอแนะในเรองใหนากระบวนการมสวนรวมมาใชเพราะการมสวนรวมจะเปนผลดตอการพฒนาบานเมอง และควรจดรณรงคใหความรกบประชาชนในเรองการวางผงเมอง และเรองการมสวนรวม และนอกจากนนยงเปนการกระจายอานาจในการตดสนใจทสอดคลองกบการปกครองตามหลกประชาธปไตยแบบมสวนรวม ใหกบทองถนเขามามบทบาทกบกระบวนการมสวนรวมในการวางผงเมอง และการรบฟงความคดเหนของประชาชน การสารวจความคดเหนการทาประชาพจารณ และใหความสาคญ ในการเปดชองทางการสอสาร การประชาสมพนธ เชน ผรบเรองโครงการ และผดแลรบผดชอบโครงการโดยตรง

2.2 ดานการประชาสมพนธ ควรประชาสมพนธอยางทวถง เพราะถาประชาชนไมไดรบขาวสารอยางทวถงและขอมลทแทจรง จะทาใหเกดมความคดทแตกตาง บางครง หาขอสรปไมได จงมผลตอเนอง กบการพฒนาเพราะอาจเกดความขดแยงทางความคด 2.3 ขอเสนอแนะสาหรบการวจยครงตอไป ควรมการประเมนผลโครงการโดย

ภาพรวมทงโครงการตงแตกระบวนการแรกทมสวนรวม การดาเนนงานตามแผนโครงการ และ

ผลสรปสดทายของโครงการเมอโครงการเสรจสน และใชประโยชนได วาเปนไปตาม

วตถประสงคทวางไวหรอไม

99

บทสรปความคดเหนของผวจย

การคนควาอสระเรองปญหาอปสรรคการมสวนรวมของประชาชนในโครงการนเปน

รายวชาสดทายของหลกสตรการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอมมหาบณฑต ผวจยไดศกษา

การดาเนนการตามระเบยบวธวจยและสาเรจลลวงตามทคาดหวงไวคอเรอง 1. ปญหาอปสรรค

ในการมสวนรวม ซงปญหาหลกสาคญคอความรความเขาทประชาชนมตอกระบวนการ

การมสวนรวม 2. ขอเสนอแนะและแนวทางแกไขของประชาชนและผ เ ชยวชาญทมตอ

กระบวนการการมสวนรวม

อยางไรกตามการวจยยงมขอบกพรอง เชน แบบสมภาษณผเชยวชาญใหสามารถเสนอ

ความคดเหน เหนไดเตมท แบบสมภาษณยงขาดประเดนทสาคญทงนผวจยไดเสนอแนะหวขอวจย

ไดเสนอแนะหวขอวจยสาหรบผทมความสนใจจะทาการวจยตอไปอก ซงไดแกตวแปรตน

ทกาหนดในแผนภม เชน กฎหมาย ผลกระทบทางเศรษฐกจ ลกษณะของโครงการ

100

บรรณานกรม

ภาษาไทย

กนกวรรณพร ภคมาน. “การศกษาเพอเสนอแนะการอนรกษและฟนฟยานพาณชยกรรมเกาชมชนเมองฉะเชงเทราบนพนฐานการมสวนรวมของประชาชน”. การคนควาอสระสาขาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอมมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2551.

กรมโยธาธการและผงเมอง. “พระราชบญญตการผงเมอง พ.ศ. 2518”. กรงเทพฯ: ราไทยเพรส, 2547.

กรมโยธาธการและผงเมอง. “ความรเรองประชากรและชมชนเมอง”. (Online). 18 ธนวาคม 2553 เขาถงจาก http://www.dtcp.go.th/Sub-web/itdb/txt/pop/urban4.htm, 2548 ก.

--------------. “การวางผงเมองรวม”. [Online]. เขาถงเมอ 18 ธนวาคม 2553 เขาถงจากhttp://www.dpt.go.th/03serv/youknow.html, 2548 ข.

--------------. “ความสาคญของการประชาสมพนธ”. (2554). [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.kmitl.ac.th/agritech/nutthakorn/04090035_2202/multiweb/public/p2-6.html. เขาถงเมอ 18 กรกฏาคม 2554

เครยตน, เจมส แอล. “คมอการมสวนรวมของประชาชน”. แปลโดย วนชย วฒนศพท; ถวลวด บรกล; และ เมธศา พงษศกดศร. กรงเทพฯ : สถานบนพระปกเกลา, 2551ก.

--------------. “คมอการมสวนรวมของประชาชน”. แปลโดย วนชย วฒนศพท; ถวลวด บรกล; และ เมธศา พงษศกดศร. กรงเทพฯ : สถานบนพระปกเกลา, 2551ข. จารวรรณ สายพน. “การพฒนาการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการวางผงเมอง/ชมชน

จงหวดพระนครศรอยธยา”. การคนควาอสระสาขาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอมมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2551.“จตสาธารณะคออะไร”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://jarunee009.blogspot.com/2009/11/blog-post.html. เมอวนท 7 มถนายน 2554.

ชวนชย จรงกจสวรรณ. “การศกษาทศนคตการมสวนรวมของประชาชนในพนทโครงการนารองจดรปทดน” เพอพฒนาพนท จงหวดนาน. การคนควาอสระสาขาการวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอมมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร, 2551.

101

ชยวฒน สทธรตน. “สอนเดกใหมจตสาธารณะ”. กรงเทพฯ : ว พรนท, 2552. ชชาต พวงสมจตร. “การวเคราะหปจจยทสงเสรมและปจจยทเปนอปสรรคตอการมสวนรวมของ

ชมชนกบโรงเรยนประถมศกษาในเขตปรมณฑลกรงเทพมหานคร”. วทยานพนธ ครศาสตรดษฎบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย อดสาเนา, 2540ก.

--------------. “การวเคราะหปจจยทสงเสรมและปจจยทเปนอปสรรคตอการมสวนรวมของชมชนกบโรงเรยนประถมศกษาในเขตปรมณฑลกรงเทพมหานคร”. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย อดสาเนา, 2540 ข.

--------------. “การวเคราะหปจจยทสงเสรมและปจจยทเปนอปสรรคตอการมสวนรวมของชมชนกบโรงเรยนประถมศกษาในเขตปรมณฑลกรงเทพมหานคร”. วทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย อดสาเนา, 2540 ค.

ถนอม สขสงาเจรญ. “บทบาทของกรรมการศกษาตอการพฒนาโรงเรยนประชาบาล เขตจงหวดสกลนคร”. วทยานพนธ สงคมสงเคราะหศาสตรมหาบณฑต : คณะสงคมสงเคราะหศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2526.

ถวลวด บรกล. “รางวลแหงความเปนเลศดานการบรหารราชการแบบมสวนรวม”. นนทบร : สถาบนพระปกเกลารวมกบสานกงาน ก.พ.ร., 2551 ก.

--------------. “รางวลแหงความเปนเลศดานการบรหารราชการแบบมสวนรวม”. นนทบร : สถาบนพระปกเกลารวมกบสานกงาน ก.พ.ร., 2551 ข.

ถวลวด บรกล และคณะ. “รายงานการศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการเขาชอเสนอกฎหมาย”. สถาบนพระปกเกลา : นนทบร, 2552 ก.

--------------. “รายงานการศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการเขาชอเสนอกฎหมาย”. สถาบนพระปกเกลา : นนทบร, 2552 ข.

นรนทรชย พฒนพงศา. “การมสวนรวม หลกการพนฐาน เทคนค และกรณตวอยาง”. เชยงใหม : สรลกษณการพมพ, 2547ก.

--------------. “การมสวนรวม หลกการพนฐาน เทคนค และกรณตวอยาง”. เชยงใหม : สรลกษณการพมพ, 2547 ข.

ประพฒน อธปญจพงษ. “การพฒนาเวบไซตเพอการทองเทยวเชงเกษตรแบบมสวนรวมของเครอขายทองเทยวเชงเกษตรจงหวดระยอง”. วทยานพนธ พฒนาการเกษตร บณฑตวทยาลย : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร, 2552.

ประภาเพญ สวรรณ. “ทศนคต : การวดความเปลยนแปลงและพฤตกรรม”. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2520.

102

ประเวศ วะส. “การปกครองทองถนทประชาสงคมมสวนรวม”. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมการปกครอง ส วนทอ ง ถ นและ ศนย ศ กษ าและพฒนาก า รปกครอง ส วนทอ ง ถ นมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2537.

พระมหาขวญยน อมอรา. “การมสวนรวมของครพระในการสงเสรมการดาเนนชวตทดงามของนกเรยนในโรงเรยนประถมศกษา จงหวดนนทบร”. วทยานพนธ การบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2551.

พวงรตน ทวรตน. “วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร”. กรงเทพฯ : มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2543.

พชร สโรรส. “การมสวนรวมของประชาชน”. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2546 ก. --------------. “การมสวนรวมของประชาชน”. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2546 ข. พชราพร จาปาเรอง และคณะ. “รายงานการวจย การศกษาและสงเคราะหองคความรเรอง

“กระบวนการในการจดทาผงเมองรวมและการมสวนรวมของประชาชน: กรณศกษาการจดทาผงเมองรวมกรงเทพมหานคร”. กรงเทพฯ : สถาบนวจยระบบสาธารณสข, 2549

พทกษ ชมงคล . (2554) . เค รองมอการประชาสมพนธ . [ออนไลน]. เขา ถงไดจาก :/ http://elearning.siam.edu/course/view.php?id=298 . เขาถงเมอ 18 กรกฏาคม 2554.

ไพรช อรรถกามานนท, และมทนา โชควรวฒนกร. “การสงเสรมชมชนและทองถนในการปฏรปการศกษา”. กรงเทพฯ : สานกงานปฏรปการศกษา, 2545.

รงทวา ฉมแยม. “กระบวนการการวางผงเมองรวมแบบมสวนรวมของชมชนรอบมหาวทยาลย แมฟาหลวง”. การคนควา อสระสาขาศลปศาสตรมหาบณฑต . บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม, 2548.

วรช ลภรตนกล. “การประชาสมพนธ”. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538. ศรกาญจน โกสมภ. “การมสวนรวมของชมชนและโรงเรยนเพอการจดการศกษาขนพนฐาน”.

วทยานพนธพฒนศกษาศาสตรมหาบณฑต : บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, 2542.

สะอาด ตณศภพล. (2554). “ความรทวไปเกยวกบการประชาสมพนธ”. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http: // images.onzonde.multiply.multiplycontent.com. เขาถงเมอ 18 กรกฏาคม 2554.

สากล สถตวทยานนท. “ภมศาสตรชนบท”. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2532. สชา จนทรเอม. “จตวทยาสงคม”. กรงเทพฯ : แพรพทยา, 2534.

103

สดใจ สะอาดยง และคณะ. “รายงานวจยการพฒนากระบวนการแสดงหนประกอบการเลานทานเพอการอนรกษนทานพนบานเกยวกบชางในจงหวดสรนทร”. สรนทร : มหาวทยาลยราชภฏสรนทร, 2550.

เสกสรร กลพานช. “การมสวนรวมของประชาชนในการวางผงเมองชทชนตาบลตาขน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง”. วทยานพนธ รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต : มหาวทยาลยขอนแกน, 2550 ก.

--------------. “การมสวนรวมของประชาชนในการวางผงเมองชทชนตาบลตาขน อาเภอบานคาย จงหวดระยอง”. วทยานพนธ รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต : มหาวทยาลยขอนแกน, 2550 ข.

เสร วงษมณฑา. “การประชาสมพนธ : ทฤษฎและปฏบต”. กรงเทพฯ : Dimond in Business World, 2542.สานกงานปลดนายกรฐมนตร. (2554). “ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘”. [ออนไลน]. เขาถงจาก http://www.publicreport.opm.go.th/uploading/uploadfile/files/2007101132752regulation2.pdf. เขาถงเมอ 20 มนาคม 2554

อรทย กกผล. การมสวนรวมของประชาชน. “ในคมอการมสวนรวมของประชาชน”. พชร สโรรส. กรงเทพฯ : คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2546.

อรวรรณ ปลนธนโอวาท. “การสอสารเพอการโนมนาวใจ”. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542.

ภาษาองกฤษ Cohen, J.M.; & Uphoff, N.T. “Rural Development Participation : Concept and Measures for

Project Design Implementation and Evaluation. Rural Development Committee” Center for International Studies : Cornell University, 1981.

Erwin, William. “Participation Management : Concept Theory and Implementation”. Atlanta : Georgia State University, 1976.

Ramos, L.A.A.; & Fletcher, L.B. “Planning for Rural Development with Popular Participation”. Iowa : Department of Economics Iowa State University, 1982.

ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพอการวจย

105

แบบสอบถามเพอทาการศกษาวจย เรอง ปญหาอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

Problems of the process of participatory land consolidation project of Phitsanulok. **********************************************************

แบบสอบถามชดนใชเปนเครองมอสาหรบการศกษา ในระดบบณฑตศกษา หลกสตร

การวางแผนชมชนเมองและสภาพแวดลอม คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ขอมลตางๆ เปนการศกษาทางวชาการ เพอนาไปใชประโยชน ในการสงเสรมสนบสนนใหประชาชนไดมโอกาสเขารวมในกระบวนการจดรปทดน และเพอใหเกดแนวทางและกระบวนการมสวนรวมของการจดรปทดน ของจงหวดพษณโลกตอไปในอนาคต

ดงนน จงขอความอนเคราะหทานไดกรณาตอบแบบสอบถามตามความเปนจรงและ ตามความคดเหนของทาน พรอมทงขอขอบคณมา ณ โอกาสน

นายณฐกานต เกตชาวนา นกศกษา หลกสตรการวางแผนชมชนเมองและภาพแวดลอม

ภาควชา การออกแบบและวางผงชมชนเมอง คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

ประจาปการศกษา 2554

แบบสอบถามสาหรบประชาชนผมสวนรวม

106

แบบสอบถามเพอทาการศกษาวจย แบบสอบถาม แบงออกเปน 4 ตอน ตามหวขอดงตอไปน

****************************************************************************** คาชแจง แบบสอบถามนมทงหมด 2 ตอน ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม ทศนคตของประชาชนทมสวนรวมความรความเขาใจของประชาชน การประชาสมพนธ ในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ****************************************************************************** ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม โปรดทาเครองหมาย ลงใน ( ) หรอกรอกขอมลตามความเปนจรง 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย ( ) ตากวา 20 ป ( ) 20-35 ป ( ) 36-50 ป ( ) 50 ปขนไป 3. อาชพ ( ) รบราชการ / รฐวสาหกจ ( ) พนกงานบรษทเอกชน

( ) ธรกจสวนตว ( ) นกเรยน / นกศกษา ( ) ลกจาง / รบจาง ( ) คาขาย

( ) แมบาน ( ) อนๆ โปรดระบ........................ 4. วฒการศกษา ( ) ประถมศกษาหรอตากวา ( ) มธยมศกษาหรอ ปวช. ( ) ปวส. หรออนปรญญา ( ) ปรญญาตร ( ) สงกวาปรญญาตร ( ) ไมไดรบการศกษา

107

ตอนท 2 ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม ทศนคตของประชาชนทมสวนรวม ความรความเขาใจของประชาชน การประชาสมพนธ ในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

การใหคะแนนระดบปญหา ระดบปญหามากทสด มคาเทากบ 5 คะแนน ระดบปญหามาก มคาเทากบ 4 คะแนน ระดบปญหาปานกลาง มคาเทากบ 3 คะแนน ระดบปญหานอย มคาเทากบ 2 คะแนน ระดบปญหานอยทสด มคาเทากบ 1 คะแนน ****************************************************************************** ปญหา อปสรรคดานรปแบบของกระบวนการมสวนรวม 1. ทานคดเหนวารปแบบของกระบวนการมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวด

พษณโลกมปญหาหรอไม [ ] มปญหา (ถาทานตอบวามกรณาตอบประเดนปญหาในขอท 2 ) [ ] ไมมปญหา

ลาดบ รายการ ระดบปญหา

มากทสด

มาก

ปานกลาง

นอย

นอยทสด

ไมแสดงความคดเหน

2. ทานคดเหนวารปแบบของกระบวนการมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลกมปญหามากนอยเพยงใด ในประเดนตางๆ เหลาน 2.1 สถานทในการจดประชม 2.2 วธการดาเนนงานในการจดประชม 2.3 เวลาในการจดประชม 2.4 รปแบบในการจดประชม

3. ทานมขอแนะนา ขอเสนอแนะในการแกปญหาอยางไรบางในเรองรปแบบของกระบวนการมสวนรวมในโครงการจดรปทดน ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

108

ปญหา อปสรรคดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวม 1. ทานมปญหาทางดานทศนคตของประชาชนในกระบวนการมสวนรวมหรอไม [ ] มปญหา (ถาทานตอบวาม กรณาตอบประเดนปญหาในขอท 2) [ ] ไมมปญหา


มากทสด

มาก


นอย

นอยทสด


2. ปญหาดานทศนคตของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

2.1 ความพงพอใจทมสวนรวมในโครงการ จดรปทดน

2.2 ทานมความเหนวาการเสยสละเวลาพนทสวนบคคลเพอเปนประโยชนตอสวนรวมซงมความสาคญตอพนทสาธารณะ

2.3 ทานใหความสาคญในการแกปญหาทเกดขนรวมกนเพอใหโครงการจดรปทดนสาเรจลลวง

2.4 ในกรณทเกดปญหาขนในโครงการจดรปทดนทานมความตองการในการเขามามสวนรวมเพอแกปญหาทเกดขน

3. ทานมขอแนะนา ขอเสนอแนะในการแกปญหาอยางไรบางในเรองทศนคตของประชาชนทมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

109

ตอนท 2 (ตอ) ปญหา อปสรรคดานความรความเขาใจของประชาชน 1. ทานมปญหาดานความรความเขาใจตอกระบวนการการมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

[ ] มปญหา (ถาทานตอบวาม กรณาตอบประเดนปญหาในขอท 2 ) [ ] ไมมปญหา


มากทสด

มาก


นอย

นอยทสด


2. ปญหาดานความรความเขาใจตอกระบวนการการมสวนรวมในโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

2.1 ความรความเขาใจในหลกการ การมสวนรวมในโครงการจดรปทดน

2.2 ความรความเขาใจในขนตอนของโครงการจดรปทดน

2.3 ความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดน

2.4 ความรความเขาใจในเรอง ผลด- ผลเสย ตอกระบวนการการมสวนรวมในการจดรปทดน

3. ทานมขอแนะนา ขอเสนอแนะในการแกปญหาอยางไรบางในเรองความรความเขาใจในกระบวนการการมสวนรวมของโครงการจดรปทดน................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

110

ตอนท 2 (ตอ) ปญหา อปสรรคดานการประชาสมพนธ 1. ทานมปญหาดานการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

[ ] มปญหา (ถาทานตอบวาม กรณาตอบประเดนปญหาในขอท 2 ) [ ] ไมมปญหา


มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด


2. ปญหาดานการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก 2.1 เนอหารายละเอยดในการประชาสมพนธ 2.2 การประชาสมพนธโครงการจดรปทดน

2.3 ทานไดรบขาวสารการจดรปทดนในโครงการของทานจากทใด ( ) ปดประกาศ ( ) วทยชมชน ( ) เพอนบาน ( ) หนงสอพมพ

( ) สานกงานโยธาธการและผงเมอง ( ) เทศบาลนครพษณโลก ( ) อนๆ (โปรดระบ)...........................................................................................

2.4 การประชาสมพนธโดยวธใดทสามารถใหขอมลแกทานไดครบถวนและสะดวกมากทสด

( ) แผนพบ ( ) วทย ( ) ปดประกาศ ( ) หนงสอพมพ ( ) อนๆ................................................................................ 3. ทานมขอแนะนา ขอเสนอแนะในการแกปญหาอยางไรบางในเรองการประชาสมพนธโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................

111

แบบสมภาษณเพอทาการศกษาวจย

เรอง ปญหาอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก Problems of the process of participatory land consolidation project of Phitsanulok.

********************************************************** แบบสมภาษณชดนใชเปนเครองมอสาหรบการศกษา ในระดบบณฑตศกษา หลกสตรการวางแผนชมชนเมองและภาพแวดลอม คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ขอมลตางๆ เปนการศกษาทางวชาการ เพอนาไปใชประโยชน ในการสงเสรมสนบสนนใหประชาชนไดมโอกาสเขารวมในกระบวนการการจดรปทดน และเพอใหเกดแนวทางและกระบวนการมสวนรวมของการจดรปทดน ของจงหวดพษณโลกตอไปในอนาคต ดงนน จงขอความอนเคราะหทานไดกรณาตอบแบบสมภาษณตามความเปนจรงและตามความคดเหนของทาน พรอมทงขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

นายณฐกานต เกตชาวนา นกศกษา หลกสตรการวางแผนชมชนเมองและภาพแวดลอม

ภาควชา การออกแบบและวางผงชมชนเมอง คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

ประจาปการศกษา 2554

แบบสมภาษณผเชยวชาญ

112

ปญหาอปสรรคของกระบวนการการมสวนรวมโครงการจดรปทดนของจงหวดพษณโลก 1. ทานทางานดานการมสวนรวมมาเปนระยะเวลานานเทาใด และมปญหา อปสรรคในการทางานบางหรอไม ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 2. กระบวนการในการจดรปทดนหรอกระบวนการการมสวนรวมทประสบความสาเรจคออะไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 3. ทศนคตของทานในกระบวนการจดรปทดนเปนอยางไร ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. 4. ขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอกระบวนการจดรปทดน ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ขอขอบคณทกรณาตอบแบบสอบถาม

ภาคผนวก ข ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน

พ.ศ. ๒๕๔๘

114

ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘

โดยทเปนการสมควรกาหนดหลกเกณฑและวธการในการรบฟงความคดเหนของประชาชนเพอใหเกดประโยชนแกหนวยงานของรฐและประชาชน รวมตลอดทงเปนแนวทางในการใหประชาชนมสวนรวมในการดาเนนการโครงการของรฐอยางกวางขวาง อาศยอานาจตามความในมาตรา ๑๑ (๘) แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดนพ.ศ. ๒๕๓๔ นายกรฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตร จงวางระเบยบไว ดงตอไปน

ขอ ๑ ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนของประชาชน พ.ศ. ๒๕๔๘”

ขอ ๒ ระเบยบนใหใชบงคบเมอพนกาหนดหกสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ขอ ๓ ใหยกเลกระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการรบฟงความคดเหนสาธารณะโดยวธประชาพจารณ พ.ศ. ๒๕๓๙

ขอ ๔ ในระเบยบน “โครงการของรฐ” หมายความวา การดาเนนโครงการของหนวยงานของรฐอนเปนการ

พฒนาเศรษฐกจหรอสงคม ไมวาจะเปนการดาเนนการโดยหนวยงานของรฐหรอโดยวธการใหสมปทานหรออนญาตใหบคคลอนทา ทงน บรรดาทมผลกระทบอยางกวางขวางตอคณภาพสงแวดลอม สขภาพอนามย วถชวต หรอสวนไดเสยเกยวกบชมชนทองถน

“หนวยงานของรฐ” หมายความวา ราชการสวนกลาง ราชการสวนภมภาค ราชการสวนทองถนหนวยงานอนใดของรฐ และรฐวสาหกจ

“ผมสวนไดเสย” หมายความวา ผซงอาจไดรบความเดอดรอนหรอความเสยหายโดยตรงจากการดาเนนงานตามโครงการของรฐ

“รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรวาการกระทรวง และใหหมายรวมถงนายกรฐมนตร ในฐานะทเปนผบงคบบญชาของสานกนายกรฐมนตรและสวนราชการทมฐานะเปนกรมซงไมสงกดสานกนายกรฐมนตร กระทรวง หรอทบวง

ขอ ๕ กอนเรมดาเนนการโครงการของรฐ หนวยงานของรฐทเปนผรบผดชอบโครงการ ตองจดใหมการเผยแพรขอมลตามขอ ๗ ใหประชาชนทราบ และจะรบฟงความคดเหนของประชาชนโดยวธใดวธหนงหรอหลายวธตามขอ ๙ ดวยกได

หนวยงานของรฐทเปนผรบผดชอบโครงการของรฐทมผลกระทบอยางรนแรงตอประชาชน

115

เปนสวนรวมตองจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนโดยวธใดวธหนงหรอหลายวธตามขอ ๙ กอนเรมดาเนนการ

ขอ ๖ ในกรณทหนวยงานของรฐมไดจดใหมการรบฟงความคดเหนของประชาชนกอนเรมดาเนนการโครงการของรฐตามขอ ๕ วรรคหนง เมอผมสวนไดเสยรองขอ รฐมนตรสาหรบราชการสวนกลาง ผวาราชการจงหวดสาหรบราชการสวนภมภาคหรอราชการสวนทองถน หรอผวาราชการกรงเทพมหานครสาหรบราชการของกรงเทพมหานคร จะสงหนวยงานของรฐใหรบฟงความคดเหนของประชาชนกอนกได ในกรณเชนนนใหหนวยงานของรฐดาเนนการรบฟงความคดเหนของประชาชนโดยเรว

ขอ ๗ ขอมลเกยวกบโครงการของรฐทหนวยงานของรฐตองเผยแพรแกประชาชนอยางนอยตองประกอบดวยขอมลดงตอไปน

(๑) เหตผลความจาเปน และวตถประสงคของโครงการ (๒) สาระสาคญของโครงการ (๓) ผดาเนนการ (๔) สถานททจะดาเนนการ (๕) ขนตอนและระยะเวลาดาเนนการ (๖) ผลผลตและผลลพธของโครงการ (๗) ผลกระทบทอาจเกดขนแกประชาชนทอยอาศยหรอประกอบอาชพอยใน

สถานททจะดาเนนโครงการและพนทใกลเคยง และประชาชนทวไป รวมทงมาตรการปองกน แกไข หรอเยยวยาความเดอดรอนหรอความเสยหายทอาจเกดขนจากผลกระทบดงกลาว

(๘) ประมาณการคาใชจาย ในกรณทหนวยงานของรฐจะเปนผดาเนนโครงการของรฐเองใหระบทมาของเงนทจะนามาใชจายในการดาเนนโครงการนนดวยใหหนวยงานของรฐประกาศขอมลทตองเผยแพรแกประชาชนตามวรรคหนงในระบบเครอขายสารสนเทศทสานกงานปลดสานกนายกรฐมนตรจดใหมขนตามระเบยบนดวย

ขอ ๘ ในการรบฟงความคดเหนของประชาชน หนวยงานของรฐตองมงใหประชาชนมความเขาใจทถกตองเกยวกบโครงการของรฐ และรวบรวมความคดเหนของประชาชนทมตอโครงการน นรวมตลอดท งความเดอดรอนหรอความเสยหายทอาจเกดขนแกประชาชนดวยหนวยงานของรฐจะรบฟงความคดเหนของประชาชนไปพรอมกบการเผยแพรขอมลแกประชาชนกได

116

ขอ ๙ การรบฟงความคดเหนของประชาชนตามขอ ๘ อาจใชวธการอยางหนงหรอหลายอยางดงตอไปน

(๑) การสารวจความคดเหน ซงอาจทาโดยวธดงตอไปน (ก) การสมภาษณรายบคคล (ข) การเปดใหแสดงความคดเหนทางไปรษณย ทางโทรศพทหรอ

โทรสาร ทางระบบเครอขายสารสนเทศ หรอทางอนใด (ค) การเปดโอกาสใหประชาชนมารบขอมลและแสดงความคดเหนตอ

หนวยงานของรฐทรบผดชอบโครงการ (ง) การสนทนากลมยอย

(๒) การประชมปรกษาหารอ ซงอาจทาไดโดยวธดงตอไปน (ก) การประชาพจารณ (ข) การอภปรายสาธารณะ (ค) การแลกเปลยนขอมลขาวสาร (ง) การประชมเชงปฏบตการ (จ) การประชมระดบตวแทนของกลมบคคลทเกยวของหรอมสวนไดเสย

(๓) วธอนทสานกงานปลดสานกนายกรฐมนตรกาหนด ขอ ๑๐ ในกรณทหนวยงานของรฐเหนวาการรบฟงความคดเหนของประชาชนโดยวธอน

นอกจากทกาหนดไวในขอ ๙ จะทาใหการรบฟงความคดเหนของประชาชนบรรลวตถประสงคตามขอ ๘ หนวยงานของรฐจะรบฟงความคดเหนของประชาชนโดยวธนนกได แตเมอดาเนนการแลว ใหแจงสานกงานปลดสานกนายกรฐมนตรทราบดวย

ขอ ๑๑ ในการรบฟงความคดเหนของประชาชน หนวยงานของรฐตองประกาศใหประชาชนทราบถงวธการรบฟงความคดเหน ระยะเวลา สถานท ตลอดจนรายละเอยดอนทเพยงพอแกการทประชาชนจะเขาใจและสามารถแสดงความคดเหนได

ประกาศตามวรรคหนง ใหปดไวโดยเปดเผย ณ สถานทปดประกาศของหนวยงานของรฐ และสถานททจะดาเนนโครงการของรฐนนเปนเวลาไมนอยกวาสบหาวนกอนเรมดาเนนการรบฟง ความคดเหนของประชาชน และใหประกาศในระบบเครอขายสารสนเทศทสานกงานปลดสานก นายกรฐมนตรจดใหมขนตามระเบยบนดวย

ขอ ๑๒ เมอดาเนนการรบฟงความคดเหนของประชาชนแลว ใหหนวยงานของรฐจดทา

117

สรปผลการรบฟงความคดเหนของประชาชน และประกาศใหประชาชนทราบภายในสบหาวนนบแตวนทเสรจสนการรบฟงความคดเหนของประชาชนใหนาความในขอ ๑๑ วรรคสอง มาใชบงคบแกการประกาศตามขอนโดยอนโลม

ขอ ๑๓ เมอรบฟงความคดเหนของประชาชนแลวปรากฏวาการดาเนนโครงการของรฐ โครงการใดอาจกอใหเกดผลกระทบตอประชาชนมากกวาขอมลทเผยแพรแกประชาชนตามขอ ๗ (๗) ถายงมความจาเปนตองดาเนนโครงการดงกลาวตอไป หนวยงานของรฐตองกาหนดมาตรการปองกนแกไข หรอเยยวยาความเดอดรอนหรอความเสยหายทอาจเกดขนจากผลกระทบดงกลาวเพมขนตามความเหมาะสมกอนเรมดาเนนการโครงการของรฐนนและประกาศใหประชาชนทราบใหนาความในขอ ๑๑ วรรคสอง มาใชบงคบแกการประกาศตามขอนโดยอนโลม

ขอ ๑๔ ระเบยบนไมใชบงคบแก (๑) โครงการของรฐทกฎหมายบญญตวธการรบฟงความคดเหนของประชาชน

หรอผมสวนไดเสยไวเปนการเฉพาะ (๒) โครงการของรฐทเรมดาเนนการไปแลวกอนวนทระเบยบนมผลใชบงคบ

ขอ ๑๕ ใหสานกงานปลดสานกนายกรฐมนตรมหนาทกากบดแล สงเสรม สนบสนนชวยเหลอ และแนะนาหนวยงานของรฐในการดาเนนการตามระเบยบน รวมทงใหมหนาทดงตอไปน

(๑) จดทาและเผยแพรแนวทางการเผยแพรขอมลและการรบฟงความคดเหนของประชาชนใหหนวยงานของรฐทราบ โดยจะจดใหมการสมมนาหรอฝกอบรมเปนครงคราวดวยกได

(๒) ศกษาหรอวจยเพอประโยชนในการปรบปรงและพฒนาวธการใหขอมลและการรบฟงความคดเหนของประชาชน

(๓) จดทาและพฒนาฐานขอมลอเลกทรอนกสและระบบเครอขายสารสนเทศเพอประโยชนในการประกาศ รวบรวม และใหบรการขอมลทเผยแพรแกประชาชนและขอมลเกยวกบการรบฟงความคดเหนของประชาชนตามระเบยบน

118

ประวตผวจย ชอ – สกล นายณฐกานต เกตชาวนา วน เดอน ปเกด 10 กนยายน 2518 สถานททางาน งานออกแบบและวางผง มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ประวตการทางาน ปจจบนทางานเปนสถาปนก งานออกแบบและวางผง ทอย 30/321 พระลอซอย 3 ถนนพระลอ อ. เมอง จ. พษณโลก 65000 ประวตการศกษา พ.ศ. 2539 สาเรจการศกษาอนปรญญา สถาปตยกรรม จากสถาบนเทคโนโลยราชมงคลวทยาเขตภาคพายพ พ.ศ. 2541 สาเรจการศกษาครศาสตรอตสาหกรรม (สถาปตยกรรม) จากสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร

ลาดกระบง พ.ศ. 2552 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต หลกสตรการ

วางแผนชมชนและสภาพแวดลอม มหาวทยาลยศลปากร

2554...52058305 : สาขาว ชาการวางแผนช มชนเม...

Documents