نامێلکهی تایبهت بهبۆنهی 45 ساڵهی له سێدارهدانی شههید...

ڵماش ی شه تاڤگه

قشی حمان نه ره: کردنی ئاماده

[email protected]‍ ‍‍

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

Page : 67 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 67: ی ره الپه

ال ئاواره هید مه ستێک بۆ شه ڵبه هه

(هێدی) حیسامی خالید :نووسینی

باااڵو دوای بااوو، ربااری ده دا سااتێک ڵبه هه لااه خااۆی سااتی هااه ئاااواره ال مااه گیراناای ر سااه لااه خااۆی کاااتی( هێاادی) حیسااامی خالیااد کاااک هێااژا شاااعیری زگاااای وده داب لاااه خۆیاااان تی فره ناااه یه شاااێوه ب باااه و وه خوێناااده ده کتر یاااه باااۆ یان که ساااته ڵبه هه ناااگ ده باااه ناو اااه ڵکی خاااه ، ساااته ڵبه هه ب ئاااه ی وه بووناااه

. بری ده ر ده وی هله په

یی و ئاڵ و مۆر مه یان گرت په رده زه ی خۆر رده زه وه ڵکشا ئیتر ئه هه 1" دیوااڵن"بۆ ربڕه سه وه لێره ن کااڵن به وه مه پێ تووند که با له

ودایه ڵێی هه ده باریکه هێنده ودایه م مه لێ که ش گه ڵ وه گه ڕێ ده ژمێرم قاو ده شه ڕۆم لێره ده که 2 ک تاوێرم وه چاالکی که من به

گرم ست ڕا ده وستم بڕێ هه ڕاده برم وت و خڕێ ڕاده شکه ر ئه هه له "ئاواره"بۆ یه ترسی هه ڕێی مه دیاره اڵم وا به نی جوانه دیمه

که ڵه فێڵ و ته هۆن زۆر و به ده به که ڵه داو و که تا بڵێی گوندێ به یه ریکی دنه خه یه ری لێ هانده یه یان تۆڕن و ماڵیان بنه وشه حه

خوێنن م به س و دل پیسن و ده ده خوێنن ده 3و کوو که کوردی وه زڕه وێ شنی که ویش چه ن خۆیی ئه که انگ دهب وێ شه ڕۆژێ نه ون ساتێ نه ناسره

ف دۆڕاندن ڕه رجی شه جێ مه دێته داوی دوژمن نه یخه ن و ده یبه ده نێچیری وان تره بێ کێی کورد نه نێچیروان بنه ک ده بۆ یه کورده

کرێن ری پێ دا ده تێکۆشهالوی خرێن ڵده ئیتر هه ت و سێداره په 5"کان نه رکه سه" نه ک بخه یه بێن و ڕێ کان ڕه موو گوند و گه ن جا هه ده جاڕ ده

ر سێداره سه له رزه به ند ری چه سه "ئاواره"هید شه بێن ببینن که مان چه ریان نه ن مردن و سه ته بۆ وه ( تمان حمان وه د و ڕه حمه ئه د مه حه)چۆن "بژی کوردستان" نگی ڕێ ده گه ده ڵی و دارستان گه روا له هه هێشته

ش ماوه وێ ئێسته خۆ فرۆشتن له بۆ ئاژاوه یه بنکه گوند نیه ردن لی کورد ڕوو زه گه ر رامبه به له رچی کوردن گه ویی کوردن ئه ته نه

کوردستانه وه کوردی کوشتن ئه بێگانه وه نابێ دڵ خۆش بێ به دواوه تری به وره شۆڕشی گه م ناوه تا پتر خوێن بڕژێ له

--------------------------------------------------------------------------------

کانی میری هۆی هێزه س گیر کرا به و ده له ال ئاواره مه شت که رده ی سه ناو ه له ناوی گوندێکه: دیوااڵن -1

و ژێر ره ن سه که ی ئه داوێنی کێو و جاڵه وه نه ده ری ئه به وه ر شاخه سه له که یه رده و به ئه: تاوێر -2

وری گونااد باادا ده تیان ئاگااادار کاارد کااه حکومااه وه بنااه ، لااه وه نێتااه گۆیااا پێکیااان ب یااان بانااگ کاارد کااه ال ئاواره انی خۆیااان ناااخۆ کااردو مااهدرۆ نێااو ڵکی گوناادی دیااوااڵن بااه خااه -3 شت رده ی سه ناو ه له" کان نه رکه سه" ناوی شوێنێک به دران له سێداره تری له ەاڵی دوو هه گه ت و ده مه س حکه ده گرتیان و دایانه ب جۆره س گیری بکا، به و ده

و شاااوێنه لااه ی دیکااه که رگه ڵ دوو پێشاامه گااه یااان لااه ال ئاواره هید ماااه وی ئێااران، شااه هلااه و کاااتی خااۆی ڕژیماای په وتووه ڵکاااه شاات هه رده ر شاااری سه بااه لااه ب شااوێنه کان، ئااه نه رکه سااه -5 .ئێعداب کردن

سااڵیان ئه ناااوی و بااوون دیااوااڵن گوناادی ڵکی خااه دووکیااان ر هااه کااران ئێعااداب ئاااواره ال مااه هید شااه ڵ گااه لااه کااه بااوون یه رگه پێشاامه دوو و ئااه ،(انتماا وه حمااان ڕه و د حمااه ئه مااه حه* ) .بوو اوشین تمانی وه دی مه حه حمانی ره و" دی حمه ئه د ممه محه" ه که ال مه

2117ی جووالی 27: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه


شت رده سفی سه وه کااورد ری تێکۆشااه لااه باسااێکی دا شااێعره ب لااه ر هااه شاات، رده سه ساافی وه ر سااه لااه( هابادی مااه حااافز) باااغی ده فوور غااه مامۆسااتا شااێعری لااه شااێک به لااه و وه مااه بکه جیااا که شااێعره لااه دێااره نااد ه ب ئااه کااه بااوو بااا پااێم مناایا کااه کااردووه ئاااواره ال مااه هید شااه مامۆسااتا مان کااه له گه شۆرشااگێری و

[ریمی سووڵ که ره مه حه] .رێز به رانی خوێنه ستی ده ر به مه بی ه دا ئاواره ال مه هید شه یادی

ن تا بڵێی ژیرنست هه ژن و پیاوی روناکبیرن به شت رده شیرن تاقمی الوانی سه ل پاکتر له گه ڕاوی دوژمنان فێرن موو االک و جوامێرن، به هه شت رده ی شێرن، کوڕ و کیژان سه ترسن تۆرمه نه نیمی زۆڵ و ناپاکن رب و دڵ پاکن، غه ل خوێن گه گه شت رده ر ب ترس و باکن، تیپی خوێندکارانی سه شه له برن کاتی هێرشا به برن، له و سه له وسه حیلم و حه به شت رده ناانی سه ڵی گه برن، کۆمه ک هوژه ت وه تاقه به

وارانی درشت و ورد کان و خوێنده ساڵو بۆ فێرگه شت رده کانی سه یه معی مامۆستا و قوتابیای ساڵو بۆ جه

رگه بۆ دوژمن نیدای مه که رگه، ساڵو بۆ هێزی پێشمه شت رده ست و فیداکارانی سه ر ده سه ساڵو بۆ گیان له

ری خاکن ر پارێزه ده نن و الوی کۆڵنه ساڵو بۆ گه شت رده باتگێرانی سه ساڵو بۆ شۆڕشی کورد و خه

و شاره رزی ئه هیدی به شه ساڵو بۆ گیانی ئاواره، شت رده ب قوربانی سه که یه بۆته، ڕێی ڕزگاری گه له گیرا مه رده و سه ک ب ئابرووی ئه یه ن عیده هالی له

شت رده دیوااڵنی سه ، له ست دوژمنانی گه درا ده و ئازار به جره زنایر و خرا ژێر زه وته ست و پێی که ده شت رده ناو زیندانی سه نای دی، له ل عازاب و ڕه گه هیدیان کرد و ئێستا گۆڕی پیرۆزی نااما شه ئه له

شت رده گۆڕستانی سه له لی کورده، ای گهتگ زیاره و هۆزی خت کرد بۆ گه س گیانی به ر که ساڵو بۆ هه

شت رده دارستانی سه ژ، یا له شت و یا و که پێده له ران خوێنه ستی ده ر به مه ب ه بوو هه وه رگه پێشمه و ئاواره ال مه خۆراگری به ندی یوه په ی شه به و ئه که بوو وه ئه ستم به مه نیا ته منیا و درێژه و دوور کاار یه شێعره ب ئه تاویی ی هه1365ی لێوه ی خاکه28 2117ی جووالی 27: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه


م كوردستانم دەوێ كورد یا بمرم یا بستێنم ماف

هیوای بەرزم قەت نانەوێ بۆ نیشتیمانی بەش كراو دەستێنمەوە مافی خوراو هەزاران الوی سەربڕاو هەزاران دایكی زگ سوتاو كوردم كوردستانم دەوێ دەژینمەوە وەك گوڵ بەئاو

رزم قەت نانەوێ هوای بە وەكوو هەڵۆ دەكەومەكار من ناهێڵم نەسڵی بەدكار لەژێر زەوی بۆی دەچمەخوار بچتە ئاسمان نایكەم قووتار كوردم كوردستانم دەوێ لێی ناهێڵم یەك جوقەوار

هیوای بەرزم قەت نانەوێ وەاڵتی پێ بەجێ دێلم اهێڵم جوقەواری لێ ن سودی بزنو ، مەڕو چێڵم خاكی خۆم بۆ خۆم دەكێڵم كوردم كوردستانم دەوێ چی دی نایدەم بەفڕوفێڵم

هیوای بەرزم قەت نانەوێ دەم بەبووكۆڵەو فیت فیتە تاكەی خەزێنەو نەوتەكەم لەسەر گەنجی و واڵتەكەم خەڵك شادو من دڵ بەخەم كوردم كوردستانم دەوێ خاكی خۆشم ئاوارەكەم

هیوای بەرزم قەت نانەوێ ڕۆڵە، بەڵ شاااای خاااردۆتە خەبااااتی مەبەساااتی دەردەباااڕ بەهەڵبەساااتی،جوان نوساااراوەو بە گتەنااا دەخاااات پااا خۆشاااكەخانیان تفەناااگ لاااولەی پێنوساااوو بە ئینساااان دژی شاااەوەخانی زانیاااان خاااات

درەناااگ ساااەردەگر ڕەوای هەلاااپەڕخەی دڵنیاااابون ڕەشااابەڵە دەگااارن پیااار گەنااااوو ە ساااەمفۆنیایی لەدەوری لەخوێساااتانا، لەگەرمێناااو خوردساااتانا، یاااای لەدۆڵاااوو لەئااااوای، لەشاااارو تاوانااا زوڵمااوو خانگااای لە تارانااا، لە درا بڕیااار دەسااتێن ، لاا گەلیااان مااافی ناخااات لەگەڵاادا گاڵتەیااان دەڕوخێناا ، قەاڵخانیااان نزانیااا خااات دادەگاار ، خوردسااتانی ،گشاات یااازوو تەویااابون بەب نكیاانن، دیااكەدا نااوێی پیالنێكاای لەگێااژاوی برساای ڕوتااوو ملێااۆن دەیااان لەمێااژینەی ئاااواتی وەخااوژێنن بەیەخااااری قااین رقااوو بەگێژەڵااۆخەی ژیاان ئاسااۆی لە بااونی خااۆری

خاااارد ئەوانیااااان هەزارا ەنااااد اااااوی لەبەر بەداوا، خاااارد ئاوارەیااااان خە ەند،تێكۆشااااەری لەگەڵ گاااااڵوا پیالنێكاااای لە بسااااڕنەوە، خەباااااتە ئەو ،شااااوێنەواری ببااااڕنەوە ئاوارەخااااان . نەما ئاوارە ڕوژەی لەو ڕما ئاواتمان پردی بەدارا، ڕوحاااوو باااۆ هیاااوایە ئەو داوە،لەپێنااااو داوە،گیانیاااان خوێنیاااان ڕاپەڕیاااون شاااەهیدان، وان بەئااااواتی بۆگەیشاااتن ،بەهەزاران گاااوزەراوە ڕۆژەدا ئەو بەساااەر زۆر ساااااڵنێكی هەر ەناااد ئێساااتا .دانەناوە نرخێكیان هەیڕ ئاسای ژیانی زۆر مااااوە نەمااردوەو ئااااوارە ، دڵنیااا وانییە،دڵنیاااابن نااا واناایە، ناااا; دەڵااێم دنیاااا گشاات بااااپیرموو ڕووحاای ڕوودەخەمە بااڕواوە هیاااواو لە پااڕ پێشااامەرگەیە دڵیاای بەقەد ئەماان بەاڵب . نوسراوە بەنەمر ناوی خواز ئازادی خوردێكی گشت دڵی بیرەوەری دەفتەری داخووتاوە،لە ڕیشەی ڕەگوو پیرۆز هیوای زەوی سەر لە قایمتر، ڕابردوو لە . نەمرە ئاوارەی ەالم شەهید مامۆستای بەرزەخانی هەڵبەستە لە دەو ،یەخێج خوردستانم خوردب ]1[ باسااااەخانیان بناااای سااااەروو خە ئاااااغەاڵن گونااااد گەورەی هەرەوەزێكاااای پشااااودانی خاااااتی لە نوسااااراوە، باپیرماااادا فەرمودەخااااانی بەسااااەر ساااااڵ ٣١ بااااونی تێااااپەڕ دوای پەخشااااانە ئەب ااااا

خەی پێااارۆزە ئااااواتە وەدینااااتنی بە هیاااوا بەوپەڕی و بەرزەوە ەورەیەخااایب و الو زۆربەیاااان ئەمااااارە بەالب ئااااوارە، شاااەهید ئاااازایەتی داساااتانی باااۆ تەرخاااانكرابوو شاااێوە بەهەماااان . دەدوان

سەردەشت ناو ەی ئاغەاڵن گوندی هەتاوی ی 1379 پایزی

Page : 64 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 64: ی ره الپه لەدار نەبوو باخیشیان هەر - . ئاوارەگیان خرد حەیفت پە -

لەب گەمیەواناای باشااترین تااۆ: ،گااوتم باااپیرب بەر بااردە ،هاناااب نەزاناای شااەپۆلی دەساات لە دەربااازبوون ناااوی،بۆ خەوتبااوومە پرساایاروو ایدەریاا ببااوە بااۆب بااوو دمێااج ئاااوارە.! ئاااوارە . ئازارە لە بۆی گشت دڵی ؟ ئاوارە خێیە بێژە دەتوانی،پێم گەر دە نەجاتم گێژاوە

: باپیرب دامەوە جوابی

تاااایبەت ،بە هەمااووەاڵت لەسااەرتاپای بێاااداد دەسااتی خردبااوو ،درێااژی جەالد شاااای خە خاتێكااا ،لە غەمبااارە باااۆی خااوردە هەر اای ؟ اوارەئاا خێااایە باازانە ژیاارب، ڕۆڵەی ئەی گااوێگرە

، زساااتان ، نهااااوی. دەباااردین بەتاااااڵن ماڵیاااان دەخاااردین بە لااا خەرمانیاااان ساااەە وە ئەو، پشاااتیوانی بە دەرەبەە بباااون باااای ،وا بەهاااانە بااا دەخااارد زوڵمااای خوردساااتانە لەو ئازادیماااان اااونكە هەویسااات، دەیاااان زاڵماااانە جنااادرمان،ئەو باااۆ ئەوانااایا حیباااادەت،ئیی باااۆ هەژاران ئیااای بەدوان، دەخااارد مزگەوتێكیاااان بێگاااار، دەخێشااااینە ڕایاااان بەهاااار، پاااایزو

لەگەڵ هاودەسااااتەخانی زەمااااانەبون زوحاااااخی بە اااااوان، بڵێااااین: گااااوت هەر یااااان ئەوان بەخااااۆیلەی ببااااین پڕخەن،ڕاساااات لاااا زیناااادانەخانمان خەن قڕمااااان بتااااوانن هەتااااا ، دەوییساااات دژی شاااێر وە باااوو، پااااڵە وەرزێاااردا دڵاای لە و پێشاااەنگ خەباااات لەڕێاااگەی خااارامەبوو، خوێنااادواروو باااوو، ئااااوارە لەوان یەخێاااج خرۆشااا خااااوە ساااەدان ااااتر،بە شااا،لەجارەگۆریینی

. تەنگ خرد مژان بەخوێن ە ،خۆشكی ەخو ی شێعرو خورەی بە ڕابو، زوڵم ڕاوی باااۆ بااڕی نەیاااارانی جەرگاای ڕاپەڕی، لەشاااا هەاڵت،شااێرانە شاااەوەزەنگ ەنااگەی لە وەاڵت هەماااوو هیااوای خااۆری بەخاااۆر، بااوو خاااورد بااۆ ئااااوارە زۆر، ناااڵێم باااۆت بااگە تااێم بەخەب ڕو لەشااااران شان،پشااات خاااردە شاااەڕەفی ەخااای ساااامان پاااارەو ڵاااووپو جێااای بە یاااایی تیاااژی هەڵاااۆی بە باااوو ئااااوایی لە هێناااا وازی مااارادی بااا ڕێااای ڕێباااواری ،باااوە ئاااازادی ماااامزی ئاااازادی نااوێی بڕوخێن ،نەورۆزێكاای زیناادانەرخان بەرزی شااورەی بسااتێن ئینسااان دژی ،لەشااەوانی ەپۆخەخەمااان ژێاار گەلە گەلەخەمااان مااافی تاااخوو بپێااوی شااۆڕ ڕێااگەی تااا لەخێااوی

. ببێن وەدی خوردستان بۆ بێمرادی ساڵ سەدان دوای ورەی تۆزقااااڵەیە دەرخەن دڵ لە مەنااازڵگەی بەو گەیشاااتن هیاااوای خەن بەربەساااتی تاااوانی نەیاااان ئاماااان بااا ساااامناخو بەاڵی هەزارران بە ، تۆفاااان زریاااان مەبەساااتە، بەو یشاااتنبۆگە . گرت سەری گۆەەندیی بۆیە: تئاوادەگو ورد،گۆرانیشی درشتوو یە دەست ونە گرت ڕەشبەڵەخی سەر ۆپی ئاوای لە ۆلو لە شایی خردبوە خەباتی. خەن خز

[ 1] كوردم كوردستانم دەوێ

هەدا نادەم ڕۆژو شەوێ كوردم كوردستتانم دەوێ

تاكو هەلم دەست دەكەوێ خۆ م بسرەوم دڵ ناسرەوێ لێم ببڕن خۆراكوو خەوێ دننیا گشتی سەرێك كەوێ

كوردم كوردستانم دەوێ هیوای بەرزم قەت نانەوێ

ئەسپی خەباتم ناوەستی تاكوو قۆناغی سەربەستی نامهەوێ سەرمایەی هەستی تادەرنەچم لە ژێردەستی كوردم كوردستانم دەوێ مەرگ نەك ژینی ژێردەستی هیوای بەرزم قەت نانەوێ بۆ سەربەخۆیو ڕزگاری بۆ ئازادیو خودموختاری بەگیان دەكەم فیداكاری بەسەر بەرزیو بەختییای كوردم كوردستانم دوێ تادەبڕم كلكی زۆرداری

هیوای بەرزم قەت نانەوێ قەاڵی سەختی دەروخێنم كلكی زۆردار دەقرتێنم وەك دێڵە سەگ دەیتۆپێنم بەردی بناخەی دەردێنم كوردم كوردستانم دەوێ كەنەشتۆپا دەی ڕەتێنم

هیوای بەرزم قەت نانەوێ جیهانی پێدەكەم تەواف دەی ڕەتێنم تا كێوی قاف شەرتە نەكەم وعدە خیالف تەو الف و گەزاف بەبێ گاڵ


( عیساااو ) گوناادی نێرنااه ی ده دار، متمانااه و پێکااراو ڕ باااوه کی یه رگه پێشاامه ک وه عێااراق، کوردسااتانی دێمااۆکراتی پااارتی سیاساای بی کتااه مه ی گااه باره لااه پارێزگاااری بااۆ ک یااه ماوه دوای . بوو گونده و له پارتی سیاسی بی کته مه گای باره که مر نااه مامۆسااتای ڵ گااه لااه کااه ر ده وبوینااه نه کااه گونده لااه هێشااتا کاارد، تاایم هاوڕێیااه مناایا ب کتااه مه بااۆ وه ڕێتااه بگه ئاااواره ال مااه بااوو ده کااه ب سااێنه ڕۆژی یانی بااه بااۆ حاااڵ ر هااه بااه

. سیاسی بی کته مه بۆ وه وونه ده وانیا ئه که بووین رو روبه کانی ره پارێزه و پارتی می ده و ئه سکرتێری د حمه ئه ئیبراهیم و ماااڵ بااوو، کاارد دروساات بااۆ کاتیااان خااانوێکی دا( ئاااوکورت ) گوناادی باااخێکی نێااو لااه والی بااه مترێااک د سااه دوو ی کااهنزی ئێمااه ی کااه گونده لااه ر هااه د حمااه ئه ئیبااراهیم سااتا مامۆ ماااڵی . سیاسی بی تهک مه بۆ وه رایه گه ده کانی ره پارێزه وێرای یانیا به و وه ماڵه بۆ وه هاته ده وه به کته مه له ئێواران ی زۆربه ستا مامۆ بوون، دا خانوه و له کانی منداڵه ڵ گاااه لاااه هاوکااااری ئێاااران کوردساااتانی دێماااۆکراتی حیزبااای نێاااو باااۆ هااااتنی و ئااااواره ال ماااه باسااای وه ڕۆیشاااتنه ڕێگاااه ب ده باااه ، ڕێگایاااه و ئاااه هااااوڕێی بوویناااه ساااتا مامۆ ڵ گاااه له ئیتااار پاا زۆرب مناایا و ن بکااه که باسااه ندیاادار یوه په ەااڵنی هااه ڵ گااه لااه ب کتااه مه وه یشااتینه گه کااه ئێسااته بااوو، اااک و ند سااه په وه الیااه به زۆر کااه ، وه گێڕایااه سااتا مامۆ بااۆ مانم کااه نده ڵبه مه

. باشه دا تااۆ ڵ گااه لااه ئاااواره ال مااه بااا گااوتم پێاای یس شاااوه دی سااه نااوری سااتا مامۆ یاااد زینااده ئیتاار ، وه کاارده مان که باسااه پااارتی تی رکردایه سااه لااه ناادێک هه ڵ گااه لااه ڕۆژه و ئااه ڕۆی نیااوه دوای . ب کته مه الی وه ڕێته بگه با کرا نه ت قه موافه ریا گه ئه جا بێنن پێک( س -ب -ب)ندی ڵبه مه ڵ گه له تان وه کۆبونه و ڕاو و پرس و بێت . بوو گونده و له( س -ب -ب) ی گاکه باره که ی سیوه ی ناو ه له( بێور ) گوندی بۆ ووین ڕۆژ دوو دوای ، ئێمه ماڵی بۆ وه ڕاینه گه د حمه ئه ال مه ڵ گه له دووباره ئیتر . بوو خۆ پ زۆریان ناساندن پ ب ئاواره ال مه بون ئاماده گاکه باره له ند ڵبه مه ندامانی ئه له دی سه بدواڵ عه و دی حمه ئه خانی شید ڕه کاک

تاااوی ئاااواره ال مااه دوا وه لااه ئیتاار شاات رده سه ی ناو ااه شااکیالتی ته رپرساای به ببێتااه ئاااواره ال مااه کااه بڕیارماناادا دا یااه ماوه و لااه ، وه اینااهم نااد ڵبه مه گااای باره لااه وا ر هااه ڕۆژ دوو ی نزیکااه . بوو ر هێنه رسوڕ سه ئازیزه و ئه شکیالتی ته کانی کاریه هێنی نه ، بوێرانه و ئازایانه زۆر شکیالتێکی ته و ڕێک ستن دایه . بوو ستۆوه ئه به دا شت رده سه کانی ناو ه له ئێرانی کوردستانی دێمۆکراتی حیزبی نزیمی ته باری و کار ، وه مایه ئێمه ڵ گه له مانگ یازده ئاواره ال هم

داڵن لااه کااه بااوو ڕاکااێا رنن سااه هااا وه دا ڵکی خااه ڵ گااه لااه وتااووێژی و وت وکااه ڵس هه جااۆری اڵب بااه بااوو، ناساارا نه بانااگ نێااو بااه سیاساای کی تیه سااایه که ک وه ئاااواره ال مااه دا مانااه ده و لااه . بوو یارانی و دۆستان موو هه الی ویستی خۆشه و وه کرده ده خۆی جێی دا . بوو زبان شیرن و زان نوکته و دیو ئه کوڕێکی بوو، خۆ ر سه له و هێدی و هێور کورێکی ئاواره ال مه

موار هه پڕ ی ڕێگه شادو روحی

نژاد خالید حمان ڕه: کردنی ئاماده 2117ی جووالی 29: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه

بۆ مامۆستای شەهید مەال ئاوارەی نەمر

. نەمرەخانی هاوڕ و ئاوارە مەال شەهید دانی سێدارە لە ڕۆژی مای ی11 بۆنەی بە پەخشانيج پار ە

شاعیری زاهید: نوسینی

*****

خاااۆڕی د ، خاااۆاڵنی بەڕۆ اااكەی ،بەر باااو ئاسااامان لە جاااوان ،خاااۆریكی باااۆران خڕێاااوەو ڕۆژ ەنااادین ،دوای باااوو زساااتان ڕاساااتی بە زساااتان دوژمنااان ودڕناادەی بێاابەزەی ژیااانو لەدەساات سااكااڵ پێشااوو جاااری سااەدان هەروە وتووێژیااان ناوئاااخنی بااو پیرەپیاااو تاقمێااج

. هەڵكێشانبوو ئاخ دڵەوە لە جاوانوو فرمێسكی ڕێژنەی باسیان بێستانی بوی بەرخۆدانبوو،بەروو ڕاپەڕینوو و الوان نەبەزانەی میرانەو گرتنی هەڵوێست و : دەیانگوت پەرۆشی پڕ دەنگێكی بە. باسەخانیان گەڵ لە هاوخات

شەهیدان بۆ سەدمەخابن -


ال ئاواره هید مه ر شه سه ک له یه کورته . تاویی هه ی57و 56سااڵنی االکی و ڵسوور هه کادری فی لسه فه کر بوبه ئه ستا مامۆ ن الیه له

نژاد خالید حمان ڕه: کردنی ئاماده نیشااتمان سااۆزی و تی کوردایااه سااتی هه بوو نااه یاساایس ڕێک راوێکاای و سااازمان هاایڕ ناادامی ئه کاتااه و ئااه تااا ئاااواره ال مااه و عێاااراق کوردساااتانی شۆرشااای ری کاریگاااه ژێااار لاااه ڵگرتبو، هاااه ئاااایینی خوێنااادنی و تی یاااه ق فه لاااه پااا ساااتی ده ری روه پاااه ( ت ماوه) بۆ یاند گه خۆی دا ی که ریه ماوه جه رینه ڕاپه ئاگاااداری ک یااه ڕاده چ تااا نابت جااه و بااووی ئاشاانا ئاااواره ال مااه ڵ گااه لااه ااۆن تا ره سااه فی لسااه فه سااتا مامۆ ڕێز بااه: رساایار پ

ی؟ ئاواره ال مه هید شه تێکۆشانی کارو بێاگااه دا کاتااه و لااه ماان بااوو، ت ماااوه ی ناو ااه لااه" ئاااوکورت " گوناادی لااه ئێمااه ماااڵی تاوی هااه ی1351 ساااڵی لااه :اڵب هو

باااری کااارو نااده ڵبه مه و ئااه( س -ب -ب) نێااوی بااه بااوب ئێاارانیا کوردسااتانی دێمااۆکراتی حیزباای رینی بااه کی یااه کۆمیته رپرساای به بااووب، کااه گونده ئاااینی وێااژی رس ده و ال مااه کااه ی وه لااه . بوو ستۆوه ئه به شتی رده سه قز، سه ، بانه ریوان، مه کانی ناو ه ڕێک ستنی و شکیالتی ته ... و ندی، علبه نه بدواڵ عه( رۆ کێوه شیدخانی ڕه) دی حمه ئه شید ڕه کاک له بون بریتی یه ۆمیتهک و ئه رپرسی به و او ر به ندامانی ئه . وو ده ڕێوه به پارتی سیاسی کتبی مه ڕاوێژی و مادی دێری اوه به( س -ب -ب)ندی ڵبه مه ااااو ب ئاااواره ال ماااه هید شااه جااار ب کاااه یه بااۆ باااوو، مان کااه گونده نێزیکاای لاااه کااه پاااارتی گااای باره بااۆ مااان ردانێکی سااه و نی دیاااده لااه( 1351)دا ساااڵ مان هاااه کااانی ڕۆژه لاااه کێک یااه لااه . ناسی کترمان یه وتوو پێکه کااه کاارد، ده نااو شااێعری و عااروزی یشااێعر لااه باساامان بااووین دانیشاات ب کتااه مه ی میوان انااه لااه( ها تااه د حمااه ئه نااوری) یاد زینااده ڵ گااه لااه ماان کااه: بااوو جااۆره ب بااه مان که ناسااینه ی شااێوه سااارد ڵپه هه خااۆی نا پااه لااه تیااری 11 نگێکی تفااه دانیشااتبوو، المااان و لااه ق فااه شااێوه الوی کااورێکی. بااوو اااک پاا زناای وه باا و نااو شااێعری ویا ئااه و عااروزی شااێعری نگری الیااه ماان

بااو دیااار بااڕب، ده ر ده وه باسااه ب ئااه ی باااره لااه خااۆب رای مناایا ن بااده ب ئیاااازه ر گااه ئه گااوتی و پااێا هاتااه ناکاااو لااه ڕاگرتبااو، مان کااه وتووێژه بااۆ گااوێی وه یااه زرۆیی تامه به زۆر بااوو، انیپشاااتیو باااه باااوو و کااارد عاااروزی داری کاااێا شاااێعری لاااه رگری باااه شااایرین و وان ره زماااانێکی باااه کاااه کوره ااای؟ ڵێااای ده تاااۆ بااازانم ال ماااه کااااک رمو فاااه گاااوتی و ناسااای ی ده ناااوری کااااک

لااێم دا دوایاای لااه کااه کاارد ده تاااووتو مان که باسااه روا هااه کااه ناه گه کااوڕه و ماان سیاساای، بی کتااه مه بااۆ باێاات کااه کاارد بانااگ نوریااان کاااک دا مان که باسااه ی رمااه گه لااه ماان، کانی بۆ ونااه ی؟ که ده چ لێره کوێی؟ ڵکی خه ؟ یه ناوت پرسی ناساااند، خااۆب کااه کاارد مناای نیشااانی ناااوو پرساایاری ویا ئااه. ب رگه پێشاامه کااه بیناای ده وه ئااه شاام که کاره شااتم، رده سه الی شڵماشاای گوناادی ڵکاای خااه بااووب قی فااه ده حمااه ئه ناااوب گااوتی . بوب میوان کانتان قێیه فه ی حوجره له و شه بووی نه ماڵ له نابت جه کورت ئاو بۆ هاتم جارێکیا بینم بت ب ده وڵده هه مێژه له گوتی بگااری، ر وه بااۆ تم مۆڵااه بااای باا ده جااا گااوتی بااوو، اااک پاا زۆری بااو دیااار ، ئێمااه ماااڵی بااۆ باااین وه پێکااه بااده ڵێن بااه داب ت خزمااه لااه ئێسااتا وه ئااه د حمااه ئه ال مااه کاااک باشااه ی ده گااوتم گونااادی و ره باااه دا رۆژ مان هاااه ی ئێاااواره لاااه و رگااارت وه باااۆ تم مۆڵاااه رۆژ دوو ی رگاااه به ،باااوو سیاسااای بی کتاااه مه کانی رگه پێشااامه ی رماناااده فه کاااه زا ڕه مااااب لی عاااه الی باااۆ اااووب مااان ئیتااار

. بوو کیلۆمیتر دوو له متر که مان ڕێگاکه ی ماوه وتین، که ڕ وه ئێمه ماڵی و ئاوکورت لااه رمێن گااه کوردسااتانی شۆرشاای ری کاریگااه ی باااره لااه ئێااران، کوردسااتانی دێمااۆکراتی حیزباای ی مانااه ده و ئااه زعاای وه ی باااره لااه ئێمااه الی لااه د حمااه ئه ال مااه ی وه مانااه ڕۆژ دوو ی ماااوه لااه

باسااای زۆر و( س-ب-ب) نااادی ڵبه مه هێنااانی پێاااک تی ۆنایاااه ی باااره لاااه و ڕۆژاناااه و ئااه وتی وکاااه ڵس هه جاااۆری و تۆفیاا د حماااه ئه کااااک یاااد زیناااده ی بااااره لااه دا، کوردساااتان اڵتی ڕۆژهااه . کرد تو اووت مان دیکه زۆریشاام بااوو اااک الوه بااه زۆرب ماان هاوکارمااان، ببێتااه دا( س -ب -ب)ناادی ڵبه مه لااه ئێااران کوردسااتانی دێمااۆکراتی حیزباای کی یااه هاور ک وه کااه کاارد پێشاانیاری ئاااواره ال مااه هید شااه . ب بکه پرس و باس تر ەااڵنی هه و دی حمه ئه شیدی ڕه کاک ڵ گه له بوو ده بوو، نه دانم بڕیار ی ڕێگه نیا ته به اڵب به بوو خۆ پ ئاااایینی خوێنااادنی و تی یااه ق فه لاااه پاا ساااتی ده ری روه پااه نیشاااتمان سااۆزی و تی کوردایاااه سااتی هه بوو ناااه سیاسااای ڕێک راوێکاای و ساااازمان هاایڕ نااادامی ئه کاتااه و ئاااه تااا ئااااواره ال مااه دوو هێشاااتا. کردبااوو ر بااه لااه تی رگایه پێشاامه پیاارۆزی رگی باااه و( ت ماااوه) بااۆ یانااد گه خااۆی دا ی کااه ریه ماوه جه رینااه ڕاپه و عێاااراق کوردسااتانی شۆرشاای ری کاریگااه ژێاار لااه ڵگرتبو، هااه . بوو ری سکه عه لی عه هید هش که کاته و ئه باتی خه هێزی ی رمانده فه وی پته پێکراوێکی ر باوه و ویست خۆشه بێته ده که ناب ڕ تێپه ی که تیه رگایه پێشمه له وتو حه


.یه ( الیه الیه) ئاواره مامۆستا کانی شێعره له کێک یه

: ڵ ده دا الیه شێعری له شێک به له ک وه ر هه دایه ى تاقانه درنگه بنوو الیه الی رۆڵه الیه الى ى هه

دلێرى و ئازا ى کاوه ى وه ته نه شێرى بێاوه تۆ کوردى تۆ کورب وئازار تى ینه مه کێشاوه زۆریان وکار س که و خزب باپیرت و باب وگۆپاڵیان ست ده ستاوه وه نه ت قه ماڵیان و نامووس پارێزگارى بۆ

س فه قه وى که ک نه به کێوى بازى ز به نه و ترس نه به وان ئه ک وه تۆ دایه تۆ ست ده له رۆژب دوا هیواى الیه الی رۆڵه الیه الى ى هه ری شاااه به دژیااای ڕێژیمااای الیاااان لاااه لاااه کاااه ک زۆریاااه و زوڵااام باااه کاااردن سااات هه و ی کاااه وه ته نه باااه ر رانباااه به دڵساااۆزی و بی ده ئاااه زای شااااره و ری هرو کوردپاااه و ی وره گاااه مااان ڕای باااه

باشااتر یااا وێت، کااه رده ده کانیدا سااته ڵبه هه لااه تێکااڕا کااران ده ی که نیشااتیمانه و گااه لااه وه تیه پاشااایه ترین وره گاااه وێااای ده کوردساااتانم کاااوردب و وان توتناااه ، الیاااه الیه کانی شاااێعره وه مناااه الی باااه بڵاااێم وایاااه لااه ی وه ئااه ڕای ره سااه ئاااواره ال مااه هید شااه مامۆسااتای کانی شااێعره ب، کااه بۆ ونه لماندنی سااه بااۆ ن ڵگااه به

ڵکی خااااه واری ێنااادهخو و زانیااااری ی ڕاده وه داخااااه به کاااه وه کراناااه ده باااااڵو و نوساااران ده وادا مێکی رده ساااه و وار خوێناااده باااه گااارت، رده وه لێااا ڵکی کاااه ڵک خاااه موو هاااه داباااوو، نااازب حاساااتێکی لاااه زۆر کوردساااتان

بۆیااه ر هااه وه، دیااه ده تێاادا خۆیانیااان کااانی ئازاره و رد ده و خۆیااان مویان هااه ونکااه ، وه واره خوێنااده نه ماای ده لااه چ و مامۆسااتا خااۆی زاری لااه چ جااا ونبااو لاا گااو بااه نیا تااه کانیا واره خوێنااده نه ی زۆربااه . کردن ده ریان به له زوو ر هه بیستایه بیان که وارێکی خوێنده

یااه ناادی یوه په و لااه شااتێکتان ر گااه ئه رێزتان بااه کانم، پرساایاره بااه دێاانم کۆتااایی دا لێااره ماان: پرساایار

ن؟ بکه باسی توانن ده ماوه دا نساایو به تان شااانازیه و ئااه و خساااند ڕه بااۆمن تان لااه هه وه ئااه کااه ب کااه ده ڕێز بااه ی هئێااو سوپاساای : اڵب وه شاایاوی به خااۆب ماان ڕاسااتی به ااون ب بکااه هید شااه ی ئاااواره زیناادوو ب رده هااه مامۆسااتای باساای کااه کاارد ماان بێگوماااان ماباااا ئااااواره ئێسااتا ر گاااه ئه ب بکاااه قسااه ئااااواره هید شاااه تی ساااایه که ر سااه له کاااه ناااازانم وه ئااه لااه ااوو، کیس لااه شاامان ره ڕێبه و ئااه وه داخااه به اڵب بااه بااوو، ده کااورد لی گااه رانی ڕێبااه وره گااه لااه کێک یااه نااه ئاااواره نااه وه بێتااه ده قااازی وا پێشااه نااه کااه جااارێکی کااورد تی میللااه کااه بڵااێم وه ئااه تااوانم ده ک ریه سااه

. وه بنه ده ندیشی فکه ره شه قاسملوو و ڕێزیشااتان به و کوردسااتان و کااورد هیدانی شااه ب رجه سااه و ئاااواره هید شااه کانی ئاواتااه ی هیوایااه و بااه خااوازین، ده ئاااوات بااه وتنت رکه سااه و دایاان پێاات کااه ی کاتااه و ئااه بااۆ سااوپاس زۆر

.بێت شاد ئاواره هید شه ت تایبه به کانمان هیده شه ڕوحی و ی ده بێته کوردستان لی گه تێکرای 2117 ئاگۆستیی 3: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه


وه ئاااااه بااااۆ شاااای که هۆیه دابااااوو، جااااوغرافی ساااااکی رته به کی یااااه ناو ه لااااه قااااه حه ر بااااه و وا ڕه باتااااه خه کااااه بااااوون نا ااااار و پێشاااا هاااااتبوه بااااۆ تیان تایبااااه تێکی زعیااااه وه کان رگه پێشاااامه ، کااااه وه ڕێتااااه گه ده نا اریشاااای بااااوو پا داسااااه ریان سااااه به ی تیااااه تایبه ی تااااه زعیه وه و ئااااه و ڵک خااااه شاااای باوه ناااااو وه ڕێناااه بگه

لاااه ها روه هاااه ن، بکاااه پااا سااات ده خۆیاااان کاااداری ه پاشاااان و سیاسااای تێکۆشاااانی و بات خاااه کاااه کردباااوون نااااه وانیا ئاااه وه داخااااه به کاااه بوو هاااه رگه پێشاااامه ب کاااه زۆر شااااێکی به دا 57، 56 کانی وه جواڵناااه کااااتیی ناااااه و ین پێبکاااااه کانی ره رباااااه به بتاااااوانین کاااااه بوو هاااااه پێویسااااات نااااادازی ئه باااااه نیان ماااااه قه ته و ک اااااه

اڵنی کۆمااااه واتااااه رگه پێشاااامه هێاااازی کی ره سااااه پشااااتیوانی نااااه و مااااادیا ی یه شااااێوه و بااااه ئیمکاناااااتێکی بااوو، بااا نااده وه ئه ژیانیااان باااریی کوردسااتان نشااینانی گونااد و ژار هااه یناای ت تایبااه به ڵ گااه فی ڕه شااه به

باااۆ هیناااابوو فشااااریی وه توانایاااه موو هاااه به زۆر کاار یاااه دێکی حاااه به تیا پاشاااایه ری رکوتگه ساااه ڕێژیمااای شاااویندا زۆر لاااه ی وه ئاااه هۆیی باااه باااوو وه ئاااه وه داخاااه باااه ، رگه پێشااامه هێزیااای کانی بنکاااه و شاااارگه حه ر ساااه . وانبوو له کێک یه ئاواره هید شه که کرد یان که له گه ڕزگاری فیدای گیانیان دمکرات حیزب رانی تێکۆشه که زۆرشوێنی و پیرانشار و بانه مناباد، شت، رده سه ک وه

و ڵک خااه نێااو لااه ، ئاااواره ال مااه کراناای هید شااه و گیااران ری کاریگااه کاتاادا مان هااه هلاا و ی بکااه بااۆ باسااێکمان ی کااه کرانه ئێعااداب ی شااێوه ر سااه لااه بکاار ر گااه ئه مامۆسااتا رێز بااه: پرساایار راندا؟ تێکۆشه

و شااات دهر سه ڵکی خاااه ت تایباااه به وه گرتبوویاااه رگه پیشااامه هێااازی ی تاااازه باتی خاااه کاااه ی یاااه ناو ه و ئاااه ری رانساااه سه لاااه تازیاااه باااه باااوو ئااااواره مامۆساااتا گیرانااای دا ڕاساااتی لاااه : اڵب وه کااه یساات، وه ده خااۆ ی ئاااواره مامۆسااتا ژمناایا دو پێموایااه: گااوت منی بااه دۆسااتێک جارێااک کااه یااه ڕاده و ئااه یشااتبوه گه دا ڵک خااه اڵنی کۆمااه ناااو لااه ئاااواره ویسااتی خۆشه ری، بااه وروو ده

مااارۆ دۆساااتی مااارۆ مانااای واو تاااه باااه مرۆەێکااای بااوو، حیزبااای و کاااورد ئینساااانێکی ی وه لااه اگاااهبێ ئااااواره مامۆساااتا بااوو، ڕێاااژیم کرێگیراوانی باااه یاااا لپاااوخوران لاااه ساااتی به مه دوژماان و تااورک بااه بوو نااه ک یااه وه ته نه هاایڕ دژیاای ئاااواره مامۆسااتا باابن، ریی وه کااویره و تی حااه ناره تۆشاای کان ئینسااانه لااه کاااب هاایڕ ویساات یده نه بااوو، مرۆەێااک ئاااواره مامۆسااتا بااوو، دۆساات ڕو شااااه لااااه دوور وه برایانااااه و ئاشااااتی بااااه کوردسااااتانیا رانی داگیرکااااه ت نانااااه ته کان وه تااااه نه موو هااااه دا، بااااۆده وڵیشاااای هه و بااااوو زووی ئاااااره ئاااااواره مامۆسااااتا ، وه بیشااااه ره عه و فااااارس

ی واناااه ئه تی تایباااه به بااوو ڵک خاااه اڵنی کۆماااه تێکااڕای میی خاااه ساااتدانی ده له بۆیااه کااارا ده دیی باااه تێاادا شااای که نااادی تمه تایبه ناادین ه و ندیاناااه تمه تایبه و ئاااه ئاااواره باااژین، مااارگرژیی ده ئاااااواره داناااای ساااات ده له دوای زۆر کی یااااه ماوه بااااۆ: ڵااااێم ده ی وه ئااااه داخااااه جێگااااای دێمااااوکرات، حیاااازب کانی رگه پێشاااامه و ناااادامان ئه وه مویانااااه هه روی سااااه له یانناساااای، ده وه نزیکااااه لااااه

ر سااه له نااده وه ئه ئاااواره ااوونی ساات ده له داخاای ساات ، ڕاوه تشااکیالتی کاااریی ک یااه بۆماوه ی وه ئااه هۆیی بااه بااوو ئاااواره داناای ساات ده له لێناااتبوو، شااوانیان باا ڕی مااه ک وه کان رگه پێشاامه وه کاارده و ئااه و کاارین ده فرین نااه وه ڵکااه خه الیااان لااه ئێسااتا خساات داو لااه نیااا ئاواره ی وانااه ئه دا ساااته کاره و ئااه ر سااه به ساااڵ یااان ده ڕبوونی تێپااه دوایاای بااوو گااران کااورد لیی گااه دڵاای ی ئااااواره ک وه رێکی تێکۆشااه من ئاااه ئێسااتا تااا با، هاااه ی ئاااواره ک وه زارانی هااه به کاااورد بریااا: بڵااێم بااا ده وه داخااه به ، دیاااره وه ویڵیاناااه ته بااه و شاای رووڕه ماااۆرکێکی بۆتااه یان ڵااه په ه ڕازیبن، لێی تی ریه به وروو ده له ی ڵکه خه و ئه موو هه و ڵک خه تێکڕای که کوردستاندا دێموکراتی حیزب ناو له دیوه نه هیدب شه

نگێندر ؟ سه ڵده هه ۆن وه نابته جه ن الیه له ئاواره ال مه وتی وکه ڵس هه و زانایی ی ڕاده: پرسیار سااون ی بنکااه له کااه دا کااورت زۆر کی یااه ماوه لااه اڵب بااه بااوو، ئاااینیی کی الیااه مه و خوێناادبوو رساای ده قییان فااه ی حااوجره لااه ئاااواره مامۆسااتا: وارهئااا مامۆسااتا زانیاااری ی باااره لااه : اڵب وه و هااه و لااه هید شااه ی ئاااواره ، وه وتااه که حیزباای رانی بااهڕێ پااێا وه وه زانیارییااه باااری لااه کااه یانااد پێگه خااۆ وای سیاساای لی گااه ت بابااه و کتێااو ی وه خوێندنااه و کااردن متالعااه بااه ژیااا ده . دا ده نه فیڕۆ به خۆی کاتێکی هیڕ بوو، ده نه خافڵ زانیاری ی ڕاده ری سه بردنه و ڕۆژنامه و کتێو ی وه خوێندنه و موتالعه له کاتێک هیڕ باتدا خه ی خته سه رجه مه

ن الیاااه لاااه کانی شاااێعره هێشاااتوون، جااا باااه خاااۆی دوای لاااه شۆرشاااگێری و بی ده ئاااه شاااێعری ڵێک کۆماااه نااااوبراو باااوو، شۆرشاااگێر و ونااااکبیررو مرۆەێکااای ئااااواره ال ماااه هید شاااه: پرسااایار

نگێندرێن؟ سه ڵده هه ۆن وه نابته جه ئاااازارو و ژیااان لااه ناساای ده بااا کوردسااتانی ڵکی خااه اڵنی کۆمااه ئاااواره امامۆساات باااوون، هید شااه مامۆسااتای ڕی باااوه و بیاار ی ر اوه سااه ڵاواڵوی هااه ئاااواره مامۆسااتا کانی شااێعره :اڵب وه کوو وه ر هه ب وێنن، کانیاندا کۆرپه گویی به کیان یه الیالیه جۆره چ و ن بکه رده روه په کانیان مناڵه ۆن کورد ژنانی بی ده که یزانی ده ت نانه ته زابوو شاره کانییان تیه ینه مه

Page : 59 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 59: ی ره الپه . پارستووه کوردیان تی رامه که و مان خۆیان خوێنی به و برد ده ڕێوه به شۆرشیان کاری دا شکیالتی ته کانی ڕیزه له یا و رگه پێشمه بوونه یه ناو ه و له س که دان سه و یان ده

ئاواره ال مه کانی نووسینه و شێعر به ت باره سه: پرسیار

کااانی واره لێره و دار ژێاار لااه دا ی وه مانااه کاااتی لااه کااه کانی شااێعره ی دیکااه شااێکی به دوایااه و ببااوو، لاا گااو یااان ق فااه ی حااوجره لااه ب ئاااوره کانی شااێعره لااه شااێک به تا ره سااه :اڵب هو

مرۆەااای ر باااه وه ڕووحیاااان ئااااواره ال ماااه کانی شاااێعره اڵب باااه ، دانییاااه سااات ده ر باااه لاااه ب ئااااواره ال ماااه شاااێعرێکی هااایڕ ئێساااتا وه داخاااه باااه یشاااتن، گه گوێماااان باااه نووسااایبوونی دا کوردساااتان ال ماااه باااوونی هید شاااه دوای باااوون، ڵ کۆماااه کاااانی توێژه و اااین گشااات زماااانی ر ساااه وێاااردی و ڕان گاااه ده مااااڵ و ماڵاااه کاااات و ئاااه و ن راناااه روه په نیشاااتمان کانی شاااێعره ، وه دێنایاااه انگیااا نیوه

.بوو بێژو ڵکی خه مینای بدوڵاڵی عه ناوی به کات و ئه کی یه رگه پێشمه ن الیه له کانی شێعره ی زۆربه ، ئاواره بڵێی؟ چ دا ت وته دوایین له خۆشه پێت: رسیار پ

و ران تێکۆشاااه تێکااارای و تاویی هااه ی57، 56ساااااڵنی هیدانی شااه موو هاااه ها روه هااه و هااااوڕیی ی رگه پێشاامه دوو و ئااااواره ال ماااه هید شااه گیاااانی بااۆ نێااارب ده ساااڵو دا کۆتاااایی لااه :اڵب هو

.وتووبی رکه سه دا کانت کاره له که هیوادارب و ب که ده نابت جه سوپاسی و مان که له گه ئێستای و کات و ئه ناسانی نه ماندوو

. ب که ده سوپاست منیا

2117 ئاگۆستیی 3: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه

هید ئاواره مر شه نهت به مامۆستای باره زیز سه ال عه ڵ مامۆستا مه گه وتووێژێک له حیااازب ی مێژینااه لااه ناادامی ئه زیز عاااه ال مااه مامۆسااتا ڵ گااه لااه وتووێژێاااک ، ئاااواره هید شااه مر نااه مامۆسااتای پااااکی گیااانی لااه ڕێزگاارتن بااۆ

. کێشم ڕاده بۆ ڕێزی به ی ئێوه سرنای که دێنم پێک ئێران کوردستانی دێموکرات شڵماشی شاعیری زاهید: کردنی ئاماده

. بناسێنه رانمان خوێنه به خۆت کورتی به تا ره سه بی، نه ماندوو و با ت کاته و ئه زیز عه مامۆستا رێز به: پرسیار

زنی مااااه هیدی شااااه ر سااااه لااااه کااااه خشاااای به من بااااه تان شااااانازیه و ئااااه کااااه نگیا گیاااااره ری ماڵپااااه رپرساااای به و تااااۆ بااااۆ سااااپاس زۆر : اڵب وه

شااات، رده سه شاااری به ر سااه مشااکێی کونه گونااادی ڵکی خااه زیز عااه ال مااه به ناساااراو زیزه عااه ناااوب ماان ب، بکه قساااه ئاااواره مامۆسااتا کامان تااه میلله . بووب ئاواره هید شه مامۆستای ناشیاوی شاگردێکی و کوردستان دێمۆکرات حیزب ندامی ئه ڵێم ده وه شانازیه به وه 1353 ساڵی له ر هه

وت؟ پێکه او جار ب که یه بۆ تان ئاواره ال مه هید شه ساڵێکدا چ له و کو له که بڵێی پێمان کر ده تامامۆس رێز به: پرسیار ماان کااات و ئااه دا ییڕاساات لااه کااردن ده بااۆ ی قسااه و بااوو قێیان فااه ک یااه جموعه مه ڵ گااه لااه کااه دیاای کۆن دارمااه ناااوی بااه شاات رده سه ی ناو ااه گوناادیکی لااه ب ئاااواره جااار ب کااه یه بااۆ : اڵب وه

دا ڕاساااتیی لاااه مامۆساااتا کانیی باساااه کااارد، ده باسااایی ئااااواره مامۆساااتا کاااه خۆشااابوو پااا کاار یاااه ب شاااتانه ب ئاااه و باااووب دۆسااات حیااازب کاااوردێکی اڵب باااه باااوو، ب کاااه زۆر زانیااااریم ی ڕاده ناااه بده گاااو ی وه ئاااه کاااوو وه ر هاااه کااارد ده شااا کانیی وتاااه باااۆ گویاااان وه زرۆیاااه تامه به و وه ۆببوناااهک وریااای ده لاااه جۆرێک باااه قیکان فاااه کاااه باااوو قێکان فاااه دڵیی باااه و نشاااین دڵ ناااده وه ئه . وه خۆیانه ی مامۆستاکه الیان له کانیان رسه ده

خاااۆی باااه ت تایباااه جێگاااای و ئێراناااه کوردساااتانی دێماااۆکراتی حیزبااای باتی خاااه کانی زێریناااه ره الپاااه لاااه کێک یاااه تاوی هاااه ی57و 56کانی سااااڵه ی وه جوواڵناااه گیاااان مامۆساااتا: پرسااایار باااه و دا یاااه ندی یوه په و لااه کااار ده باااوون، هید شااه ئااااواره ال ماااه وان لااه ک یاااه و حیاازب کااااتی و ئاااه ری تێکۆشااه کی یه رگه پێشااامه پۆلاااه وه داخااه باااه دا ره رامباااه نابه باتااه خه و لاااه ، یااه هه

ی؟ بده پ مان ریزانیا ئاواره ال مه ر سه له ت تایبه و ئه وه داخه به ڵدابوو، هه ریی سه بانه و بۆکان پیرانشار، شنۆ، شت، رده سه مناباد، کانی شاره ک وه کوردستان اڵتی ڕۆژهه ناوندی له 57و 56 کانی ساڵه ی وه جوالنه :اڵب وه


ساڵێک؟ چ و کو له و ناسی ۆن ت ئاوره ال مه هید شه: رسیار پ

.دا حیزبی کاری و ڕێنوێنی ی وار ێوه له وتووه که ئاواره ال مه به اوب جار دوو من ئه ئێمه ی ماڵه بنه ڵ گه ده تی خزمایه بوونی وێرای: اڵب هو و والنی ماااه دی حماااه ئه پووری، شاااێ ه ساااووڵ ڕه شااا ، ڕه له قه الی ماااه حااااجی ولوودی ماااه ڵ گاااه ده شااا ، ڕه له قه نااادیگو باااه ر رامباااه به( مااارادی شااااخی) لاااه شااا ڕه له قه گونااادی لاااه جاااار ب کاااه یه .دا تاویی هه ی1355 ساڵی هاوینی له ش ، ڕه له قه پاشای ر مه ئه کوڕی نا دپه ممه محه واڵی عه

و خوێنااد ده رساام ده و لااه یی، دولکااه د ممااه محه ال مااه غااانی، ماره ساااڵحی ال مااه ی، گوڵینااه سااابیری ال مااه ڵ گااه هلاا کااات و ئااه شاات، رده سه ئاااالنی ی ناو ااه بێژوێاای گوناادی لااه جااار ب دووهااه کااه رێزه بااه و ئااه اڵیماا لااه ر هااه نا، پااه ت ریعه شااه کری بووبااه ئه ال مااه ماااڵی الی بااۆ ت تایبااه بااه و کاارد ده خزمانمااان ردانی سااه زۆرجااار و ن هااه زۆرمااان خزماای ئاااالن لااه شاادا وه ئه ڵ گااه لااه وردی باااه کان گاااه به ره ده و ڕێااژیم زۆری و زوڵااام ر ساااه لااه حیااازب ی شاااوه لێوه و ج وه باااه کاااادری ئاااواره مامۆساااتا وت، کااه ئااااواره ال ماااه هید شااه باااه اااوب باااوو، حیااازب ناادامی ئه خاااۆی بااۆ

بااه ی که باسااه کۆتااایی تااا و وه کاارده ده کانی قسااه ری سااه کااوردی پاااراوی و جااوان ی وشااه بااه بااوو، رخۆ سااه لااه و هێاادی زۆر دا کااردن قسااه کاااتی لااه ئاااواره مامۆسااتا کااردین، بااۆ ی قسااه ی وه کردنااه وشاایار لااه وانی ئااه ڕۆڵاای بااوو، کان قوتاب انااه مامۆسااتای و کان ق فااه و ال مااه رکی ئااه ر سااه لااه باااس کانی قسااه لااه شااێک به بااووی، ده فێاار لاا کااوردی نی سااه ڕه ی وشااه دان سااه

ڵن تێکااه زۆر کان گوندنشااینه ڵ گااه لااه کااه وه ئااه حااوکمی بااه باا ده کااه یگااووت ده دائاایم بااه بااوو، نێزیااک زۆر کان ق فااه ڵ گااه لااه ت تایبااه بااه و زاناای ده گرینااگ بااه کوردسااتان دانیشااتوانی گیاااانی دا کاتێاااک موو هاااه لاااه بااا ده شااادا وه ئه ڵ گاااه لااه و بگااارن ساااتۆ ئه وه وان ئاااه ی وه کردناااه ڕوون رکی ئاااه بااا ده ، یاااه هه ئێااوه باااه بڕوایاااان کان گوناااده دانیشاااتوانی کاتااادا مان هاااه لااه و

. بێت واو ته خۆشتان وتانی فه به ر گه ئه ت نانه ته بپارێزن کان گوندنشینه ن، بکااه کتر یااه هاوکاااری باا ده گااووتی و هێنااا مووانی هااه ناااوی وه ڕێاازه بااه دا کۆتااایی لااه بااوو، ئاااواره ال مااه هید شااه بلیغی تااه ساساای ئه کاااری ننێنی ی له سااه مه وه شااه و ئااه ک ریه سااه لااه بااااه پێاااادان کی یه رده ڕاسااااپه ساااااڵح ال مااااه ر گااااه ئه کااااه لێکااااردین داوای و ناساااااندین پاااا ساااااڵحی ال مااااه زانم؟نا کو له جا بوو، دیت ساڵحی ال مه پێشتر بوو دیار وا ین، بکه جێی به ج وه ته مانه ئه دا ماان الی لااه نووسااینی" تایاا "کی زگایااه ده ئاااواره ال مااه کااه گااووتی کر بووبااه ئه ال مااه دا 1348 ساااڵی لااه

ئاااواره ال مااه ساااڵێک پااا گااووتی ناااوبراو بااوو، نااارد ی ئاااواره ال مااه بااۆ ال جااه ماااب تایپااه ب ئااه نااابوو، لااه کر بووبااه ئه ال مااه یه له سااه مه و ئااه دوای ۆرز اڵب بااه... ڕۆیشاات و باارد خااۆی ڵ گااه لااه ی کااه تایپه و هااات ( شاد مره نه و ئه ڕووحی. )بوو دا زیندان له ساڵێک ند ه ی ماوه گیرا، وه ساواکه ن الیه و ڵک خاااااه ر ساااااه لاااااه کی یاااااه ری کاریگه و وه نگداناااااه ڕه ااااۆن ، ئااااااواره ال ماااااه هید شاااااه گیرانااااای: رساااایار پ

بوو؟ هه ران تێکۆشه باااو ت تایبااه ری کاریگاااه گیاار ده خاااود ویااا باا ده هید شاااه ر گااه ئه ک یه رکرده ساااه ، یه ئاسااایی شااتێکی :اڵب هو

: شه به دوو وه ئه خۆب بۆ وونی به مێنن، ده ج به دوا له خۆی مامۆسااتا باا دا تێکۆشااان یاادانی مه لااه رانی تێکۆشااه ک یااه ماوه بااۆ یێک، رکرده سااه ر هااه مانی نااه بااه ب، کااه یه دوژمااااان و بااااان ده هیاااااوا بااااا ڵکێا خااااه و بااااا ده الواز تی رکردایه ساااااه و ڕێناااااوێنی نااااادی ناوه ، وه مێننااااه ده .دا" ئاواره ال مه" گیرانی کاتی له نموونه بۆ ب ، ده دڕتر و هارتر و ر سه ێته ده وییاتی عنه مه

بااه کااه ن ده ده وڵ هااه و باا ده تاارهێز بااه وه سااتاندنه ئه تۆڵااه بااڕوای و ران تێکۆشااه بێاازاری و ڕق ب، دووهااه ر گااااه ئه کااااه بڵااااێن دوژماااان بااااه و وه نااااه بکه پااااڕ یااااه کرده ر سااااه و ئااااه بۆشااااایی و جێگااااا کااااات زووتاااارین

پاااڕ جێگاااای کاااه ن هاااه دیکاااه ی ئااااواره دان ساااه و یاااان ده بااا ده هید شاااه ئااااواره ال ماااه ک وه کی یه رکرده ساااه ، ئااااواره ال ماااه گیرانااای دوای نمووناااه باااۆ داوه نیشاااانی مێاااژوو یه قساااه و ئاااه لماندنی ساااه باااۆ ، وه ناااه بکه. بااوون هۆماا ری شااه و قااالو ری شااه و رشاایو سه گوناادی کانی ره شااه ر اوترینیان بااه کااه ااوون ڕێوه بااه هاباد مااه و شاات رده سه کانی ناو ااه لااه ناوبانااگ بااه اااالکی و لیات مااه عه ناادین هتی زاڵمااای و جاااا و سااای وری حکووماااه رتاااه ئه کاااانی پێاااک هااااتوو لاااه هێزه س لاااه کاااه 411ر رامباااه به شااات لاااه رده ی ئااااالنی سه هاااۆملی ناو اااه ی لاااهسااا که 24 ی رگه پێشااامه ک یه ساااته ده کرێگیراوانیان باااه لااه س کااه 59 الکی کااه و دا نیشااان خۆیااان لااه فیااداییان گیااان کااااتژمێر 16ریان کاارد و حموودی شااه روان مااه ک یاااۆ و سااه هی خۆفرۆشااانی وه رمانااده فه وی بااه هلااه په

اااوێکی ردێک بااه تاشااه پریناکاای بااه ڵیااو وه گوناادی ڵکی خااه" لیم سااه" بااه ناسااراو ی ڵااه گۆزه مااه حه واڵی عااه ناااوی بااه ک یه رگه پێشاامه نیا تااه دا قورسااه ره شااه ب لااه رز، عااه ر سااه خسااته ڕاسااته وابااوو کااه ، گااه هیدانی شااه ڕیاازی ناااو ااوو شاات رده سه شاااری ناااو لااه دا مانانااه قاره ڕێکی شااه لااه 1348 ساااڵی ناااوبراو دا، ساات ده لااه اااوی وه داخااه بااه دوایااه و بااوو بریناادار

به ئاواره ال مه هید شه پا و مردن نه ئاواره ال مه کانی ئاماناه و شۆڕ اڵب به دانا ک الیه موو هه دڵی ر سه له ی وره گه داخی کرا، هید شه و گیرا ئاواره ال مه

Page : 57 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 57: ی ره هالپ

ساااتانه کاره و ئااه موو هااه و توانااا بااه و ئااازا ی رگه پێساامه و کااادر یااان ده کراناای هید شااه و ران تێکۆشااه راونااانی و وه ره ساااخکه ی کۆمیتااه ی وه شااانه ڵوه هه و لێکتاارازان خااۆب بۆ ااوونی بااه تۆفیااا د حماااه ئه سااکرتێر نااااو بااه ی وه ساااتنه خۆبه و وی ڕه ک تااه ی کارناماااه ر سااه خرێناااه ده تاوی هااه ی57و 56کانی سااااڵه ی کااه رینه به و پاااان وه جوواڵنااه هێناااانی س ره هااه ت تایباااه بااه و ...نیبارزا به

و لاااه و ی ئااااواره ال ماااه گیرانااای ئاگااااداری ناااد ه تاااا نابت جاااه ، کراوه ناااه لااا باسااای وردی باااه ئێساااتا تاااا ئااااواره ال ماااه کردنااای هید شاااه و گیاااران و داوخساااتن لاااه تی ۆنیاااه: رسااایار پ دوێی؟ ده بۆ ۆنمان دا یه ندی یوه په :تاوی ی هه57و 56 ی وه جوواڵنه شکاندنی تێک ت تایبه به و دێمۆکرات رانی تێکۆشه دژی کانی ره ربه به بۆ بوو تداڕش پیالنی س دوژمن خۆب ی وه لێکدانه به :اڵب هو

. ڕ یدانی شه و مه ره لی کورد به کێشانی گه -1

. ژێر ناوی وتووێژ ران له فریودانی ڕێبه -2

. داو ب ات مان له که له رانی حیزب و گه کاناتی ماددی، تێکۆشهموو ئیم هه کانی به ر و ڵکاو خۆره ڕێگای ساواک و نۆکه له -3

کاااری ئاااواره ال مااه خسااتنی داو لااه بااۆ بااوو زۆر کی یااه ماوه کاااره ب ئااه بااۆ بااوو، وتوو رکه سااه تێیاادا و گاارت ر وه ب سااێنه خاااڵی لااه ڵکی کااه ئاااواره ال مااه هید شااه خسااتنی داو لااه بااۆ دوژماان دوو هااۆی بااه دوژماان ی کااه پیالنه نااب رئه سااه ن، بکااه اوترسااێن پاا لی گااه خۆیااان ولی قااه بااه ی وه ئااه بااۆ بگاارن زیناادوویی بااه ئاااواره ال مااه هید شااه کااه دا ده ی وه ئااه وڵی هااه و کاارد ده

باااه ئااااواره ال مااه هید شاااه و گاارت ری ساااه دیااوااڵن یگوناااد ڵکی خااه کر ساااه ن سااه حه و ریاجی باااه ئاغاااای باارایم حااااجی کااانی ناوه باااه تاااغووتی رگاااای ده ر بااه لێسااای کاسااه و خاااۆر ڵپاااو .گیران و دوژمن داوی وتنه که ی رگه پێشمه هاوڕێی دوو ڵ گه له زیندوویی

د مماااه محه" ااه که ال مااه و ین اوشاا تمااان وه دى ماااه حه حمااانى ره ناااوی بااه کان رگه پێشاامه لااه س کاااه 2ڵ گااه لااه ال ئاااواره هید مااه تاویی شاااه ی هااه1357ڕی ساااڵی مااه ی بانه6 وی شااه لااه .دیوااڵن گوندی ێته ده بوون،( شت رده سه ى ناو ه دیوااڵن) گوندى ڵکى خه ردووکیان هه" دی حمه ئه نێااوان لااه کااه زاری و وی زه کی یه کێشااه و لااه باا ده گۆیااا. دیااوااڵن گوناادی ێتااه ده کان گیروگرفتااه هێشااتنی نه بااۆ تی تایبااه کااارێکی کردناای ج بااه جاا ساات به مه بااه ئاااواره ال مااه هید شااه .دیوااڵن گوندی ی دیکه کانی ماڵه بنه نێوان کاته نه نه شه ته که کیشه یدی و بکات حه بووه دا که گونده دانیشتوانی له س که ند ه ب کاااه کی پشاااوویه دوای. خۆیاااان مااااڵی وه باتاااه ده که رگه پێشااامه 2 و ئااااواره ال ماااه هید شاااه و یانپێشاااواز ێتاااه ده کر ساااه ن ساااه حه دانی ئااااوه کوێ اااای دیاااوااڵن، گونااادی ناااه گه ده وه ئاااه دوای .ن هب ده خۆیان هۆ له وه داخه به و ن که ده خواردن له بۆ یان بێنوشی رمانی ده و له و گر ده ر سه دوژمن ی ره نۆکه و ئه ماڵی له دوژمن ی که دارێژراوه دا پێا له رنامه به پااێا یێنااه گه ده خااۆ عااامری بناای سااتی ده ر بااه کانی ژاندارمااه و خااۆفرۆ جاشااێکی نااد ه ڵ گااه لااه رتااه ئه کانی رمانااده فه لااه س کااه دوو عااامری بناای و حموودیان مااه وه شااه و ئااه ر هااه .گرن ده دی به هۆشی ب به ره تێکۆشه 3 و ئه ک یه وه کرده دژ هیڕ ب به و دیوااڵن گوندی ناو نه ده دوایه و. ن ده ده ڵۆس مه خۆ ئاوایی خوار کانی مێرگه له و دیوااڵن ماڵی و لاااه ر هاااه وه بێتاااه ده ڕۆژ تاااا و ر ده باێتاااه ئااااوایی لاااه س کاااه هااایڕ کاااه نااااهێڵن و گااارن ده ر نگه ساااه و ئااااوایی وری ده یێناااه گه ده خاااۆ کان رگه پێشااامه لاااه ک یه ساااته ده وه شاااه وه ئاااه ر هاااه . وه مێننه ده یه شێوه ب به زۆر کی یه ماوه و ن که ده کان رمه ژانده له قه ته را و له و گرن ده ئاوایی وری ده کانی یه رزای به ودوایه وه مێننه ده ال ماااه ن، کااه نه قااه ته و بااێڵن جااا بااه ئاااوایی وری ده کااه بااووه کان رگه هپێشااام لااه داواکاااری ی کااه رۆکه نێوه لااه شاااێک به کااه نووسااێت ده ئاااواره ال مااه باااه ک یااه نامه دوژماان دا یااه ماوه و لااه

وری ده ن بکاااه هاایڕ ی وه ئاااه باا کانیا رگه پێشاامه و کاااردووه کانی رگه پێشاامه الی ی واناااه ڕه و نووساایوه وان ئااه دڵااای بااه ی کااه نامه تێکااااووه هۆشاای کاااه رمانه ده بااه وه ئااه ر باااه لااه ئاااواره و شاات رده سه شاااری پادگااانی باتااه یااان ده و گرێت ڵااده هه دیکااه ی که رگه پێشاامه دوو و ئاااواره ال مااه و دیااوااڵن ئاااوایی نێزیااک دێتااه لیکۆپتێر هااه دواتاار ک یااه ماوه. دێڵاان جاا بااه ئاااوایی رمانانی خاااه ی11 یانی باااه ره به لاااه و شااات رده سه شااااری باااۆ وه هێنناااه یاااان ده هنا شاااکه ئه و ئاااازار ڕۆژ 131 دوای وه داخاااه باااه کااارێن، ده ڕ باااه جڵااادیان زینااادانی باااۆ وه ماناااه ڕۆژ 3 دوای

و ره تێکۆشااه و ئااه ژیااانی بااه کۆتااایی و کاارێن ده ئێعااداب ویی هلااه په رێژیماای شاای ڕه سااتی ده بااه کان نه رکه سااه ناااوی بااه شااوێنێک لااه شاات رده سه شاااری خااوار لااه تاویی هااه ی1357 ساااڵی .شاد ڕووحیان. دێنن ی دیکه ی هاورێکه دوو خااۆی وه داخااه بااه اڵب بااه یێنم، بگااه خااۆی ی کااه تاوانه ساازای بااه و بگاارب کر سااه ن سااه حه دا وڵم هااه تاڵااه ڕووداوه و ئااه دوای من ئااه کااه وه گێرامااه بااۆ مر نااه رگیز هااه ریفی شااه قااادر هید شااه بااۆ ئاااوا مان یه له سااه مه و ئااه دا ااوون، دوا بااه و وه لێکۆلینااه دوای کااه کاارد ی وه ئااه باساای ریف شااه قااادر هید شااه دا یکان قسااه ی درێااژه لااه هێشاات، جاا بااه ئاااوایی دوایااه و دا شااار حه داتااه ده کااه رمانه ده کر سااه ن سااه حه بۆیااه ر هااه ، بکااات خااواردوو رمااان ده وان ئااه کااه کااراوه دیاااری کر سااه ن سااه حه کاااره ب ئااه بااۆ و دارێااژراوه پێشااتر زۆر پیالنااه ب ئااه ، کااه بااۆوه ڕوون ی وه ئااه و ن ده ده ساات ده لااه خۆیااان هۆشاای وه داخااه بااه که رگه پێشاامه ساا ر هااه ره بااه ره به ااا ی وه خواردنااه دوای ، کااردووه ی کاااره ب ئااه کااه ژنه و بکااات ااا لااه بۆیااان کااه خێزاناای سااتی ده . وه مێننه ده کر سه ن سه حه ماڵی له ترسی مه ب و بووه ڕێژیم به ر سه یکان سی وره و دوژمن وه نه ناکه ل بیری دا ساته و له


ی ناسااانامه( ئااااواره) د حماااه ئه ال ماااه. یان ق فاااه نێاااو ۆتاااه پاشاااان ، کاااردووه نووساااین و خوێنااادن باااه ساااتی ده بااااوکی الی تا ره ساااه ک الیاااه مه کاااوڕه موو هاااه ک وه( ئااااواره) د حماااه ئه ال ماااه و ئاااازار و ئاااێا باااه سااات هه یان ق فاااه ی حاااوجره لاااه ر هاااه ئااااواره ال ماااه هید شاااه. هێنااااوه سااات ده وه شااات رده سه" ساااووری وتی مزگاااه هلااا" لی عاااه قاااازی وره گاااه زاناااای الی لاااه تی الیاااه مه و ال ماااه و ق فاااه نێاااو لاااه یت اڵیاااه کۆمه و شاااکیالتی ته و سیاسااای ناااوێی شۆڕشاااێکی پێکردنااای سااات ده باااۆ هانااادانی هاااۆی بێتاااه ده ی یاااه وه لێکدانه و ئاااه. کاااات ده ی کاااه وه ته نه شااا وراوی به و تی کوردایااه ڕێگااای و کااه خااۆی ئاسااای ژیااانی دوای وه جیاااتی لااه ئاااواره ال مااه. دا مان کااه له گه کااانی توێژه و ااین و قشاار موو هااه نێااو لااه گشااتی بااه و جووتیاااران و تکێشااان حمه زه

.بژێر ڵده هه دا خۆی ئاسایی ژیانی ر سه به زۆری و زوڵم دژی به بات خه و تێکۆشان ڕێگای و ر به گرێته ده تی حیزبایه دێماااۆکراتی حیزبااای کانی باشاااه کاااادره ره هاااه لاااه کیک یاااه باااه ببێتاااه تی توانیویاااه خاااۆی لێنااااتوویی باااه بااا کااارد شاااداری به دا سیاسااای کالساااێکی هااایڕ لاااه ی وه ئاااه بااا باااه ئااااواره ال ماااه

ک وه دا کوردساااتانیا و ئێرانااای کانی یه سیاسااای ڕێک اااراوه و ناو اااه النی گاااه نێاااو لاااه تی توانیویاااه خاااۆی ی شۆرشاااگێرانه ی وه کااارده و ئاکاااار باااه کاتااادا مان هاااه لاااه و ئێاااران کوردساااتانی .بناسێن وان ئه به ی که له گه و خۆی ی قینه ڕاسته سیمای شۆرشگێر و ر تێکۆشه

ر او بااه شااێکی به باادات، ی کااه حیزبه و گااه حویلی تااه و یێن بگااه پاا بانااه و شاات رده سه کانی ناو ااه لااه دڵسااۆز ناادامی هئ و کااادر زۆر تااوانی دا ب کااه کی یااه ماوه لااه ئاااواره ال مااه هید شااه ئاااواره ال مااه هید شااه ک وه شااێکیا بااه و گیااران وه ساااواکه ن الیااه لااه رانه تێکۆشااه و لااه شااێک به وه داخااه بااه کااه بااوون، کان گونااده کانی دڵسااۆزه و ساات هه بااه ق فااه و ال مااه ندامانااه ئه و لااه ئێاااران کوردساااتانی دێمااۆکراتی حیزبااای نیزامااای و شااکیالتی ته و سیاسااای باتی خاااه ی وار ێااوه لاااه یاااان بااوون، ران ناااده هه ی ریوه پاااه و ئاااواره یاااان کااارد، دا ال بااه یان تی ردایاااه مه کی ااه باااه روا هاااه حیااازب ناادامی ئه بوونیاااه کااارد ئاااواره ال ماااه هید شاااه کاااه ی شۆرشااگێرانه و لاااه س کاااه ناادین ه ئێساااتا ر ههااا وه خۆشااایه بااه باااوون، هید شاااه تی پاشااایه ملناااوڕی ڕژیمااای دژی بااه . داوه نه ر به باتیان خه ری نگه سه و تی کوردایه یدانی مه وه زۆره زموونێکی ئه و زۆر نێکی مه ته به وه یه دڵسۆزی ری په و به و دان تێکۆشان و بات خه یدانی مه له وامی رده به خالق ئااه بااه بااوو، شاااعیر و زانااا و ڵسااوور هه بااوو، هێااز بااه بااوونی حاااڵی لاا زمااانی بااوو، خۆ ره سااه لااه و هێاادی و نین پێکااه بااه ب ده خااۆ ، ڕوو ڕاسااتگۆ، سااێکی که ئاااواره ال مااه هید شااه دژی کانی ره رباااه به بااۆ وابااوو پێااای شااتێک موو هااه لاااه ر بااه ئاااواره ال ماااه هید شااه. بااوو ر باااه له ڵکی خااه می خااه. باااوو کااار سااتا وه کاااارێکی هێنی نااه کاتیشاادا مان هاااه لااه و دیسااپلین بااه و

کاااره شااێوه ب ئااه باا بااه کااه بااوو باااوره و ئااه ر سااه لااه و ئااه و وه بکرێنااه کااۆ و ڕێکب اارێن دا وپێااک ڕێک شااکیالتێکی ته لااه و وه بکرێنااه هوشاایار و وریااا و ڕوون ڵک خااه باا ده ران داگیرکااه .ناهێن ست ده وه تن و رکه سه ران، داگیرکه دژی به وه جوواڵنه و ت که ره حه و سیاساااای وه جوواڵناااه و تاااه که ره حه و ئاااه توانیاااوه یان ناااه خۆشااای دوای ی واناااه ئه ناااه و خاااۆی پاااێا ی واناااه ئه ناااه کاااردی دا مه رده ساااه و لاااه ئااااواره ال ماااه هید شاااه ی وه ئاااه ق حاااه باااه حیزبااای باااوو، تی اڵیاااه کۆمه و خاااوازی وتن پێشاااکه و دێماااۆکرات مکی اااه ئااااواره ال ماااه هید شاااه کاااورتی، باااه و کاااوردی باااه. ن بیکاااه و بێااانن پێاااک یه شااااراوه و هێااازه باااه یه شاااکیالتی تاااه

باااۆ هێااازی باااه شاااکیالتێکی ته و وه ڕێکی ساااتنه و وه بووژاندناااه دێماااۆکراتی بااایحیز کاااانی ریزه کاااه باااوو هید شاااه ی ئااااواره وه ئاااه ڵکوو باااه یاناااد، گه نه پااا ی ئااااواره ال ماااه هید شاااه دێماااۆکرات .هێنا پێک تی نگورایه مه ی ناو ه و بانه و شت رده سه کانی ناو ه له ئێران کوردستانی دێمۆکراتی حیزبی

بوو؟ ی یه کۆمیته و ئه رکی ئه و بوون ک ی دیکه کانی ندامه ئه و کرا ساز ۆن یه میتهکۆ و ئه بوو، وه ره ساخکه ی کۆمیته ندامانی ئه له کێک یه ئاواره ال مه هید شه: رسیار پ

بااه خااۆ و ڕۆی ره سااه و دیکتاااتۆری ب رده بااه لااه سااتێک به ر بااه بااوونی و دێمااۆکرات حیزباای شااانی ڵوه هه لااه پێشااگیری سااتی به مه بااه دا تاوی هااه ی1352 ساااڵی لااه یااه کۆمیته و ئااه :اڵب هو حوساااێن کوێسااتانی، عید سااه سااتگار، ڕه ن سااه حه کاااک ڕێزان بااه لااه بااوون بریتی دا تا ره سااه لااه یاااه کۆمیته و ئااه .هااات پێااک رمێن گااه کوردسااتانی لااه دا توفیاا د حمااه ئه داناای وه سااته هد

لااه ی وه ئااه کاارد زیاااد خااۆوه بااه" ڕاوێژکااار" ناااوی ژیاار لااه سااێکی که نااد ه دا 1353 اڵیساا لااه یااه کۆمیته و ئااه کردناای هێااز بااه بااۆ ریف، شااه قااادر کاااک مر نااه رگیز هااه هیدی شااه و نی ده مااه .بوون ماز پێشنه سووڵ ره ال مه و فی لسه فه کری بووبه ئه ال مه ، ئاواره ال مه هید شه ب بیرب ئامااانای بااه یتوانی نااه یااه کۆمیته ب ئااه ران تێکۆشااه ر سااه لااه میرخااان سااۆ حه فشاااری و خاات زه و مر نااه بااارزانی الی لااه توفیاا د حمااه ئه زمااانی دوو و تی نێزیکایااه هااۆی بااه وه داخااه بااه

پاا زۆری بۆیااه ر هااه دیت، ده نااه دا خۆیااان ناادی وه رژه به لااه یان کۆمیتااه و ئااه وان ئااه و دێمااۆکرات حیزباای لااه بااوو باشااتر پاای تااۆفیای د حمااه ئه بااارزانی بگااات، خااۆی کی ره سااه و دارێااژراو نگااه زه و باار زه لااه پااڕ مه رده سااه و لااه بااوو دێمااۆکرات رانی تێکۆشااه ئومێاادی و هیااوا جێگااای یااه کۆمیته و ئااه دیاااره. " ناااو وو لااه یااه کۆمیته و ئااه وان ئااه داڕێااژراوی ی رنامااه به بااه کااه ااوو نااه ."دا ڵ گااه لااه ئازایانااه و بوێرانااه زۆر و هێشاات جاا بااه رمێنی گااه کوردسااتانی نا اااری بااه دا میرخااان سااۆ حه فشاااری و خاات زه ژێاار لااه تی تایبااه بااه و ئاااوا بااارودۆخێکی لااه ئاااواره هید شااه .شێران ی النه ی بانه و شۆرشگێران کۆی مه شتی رده سه ی ناو ه وه رانه گه کوێستانی عید سه کاک و ریف شه قادر هید شه دێمۆکرات رانی تێکۆشه و هاوبیر له س که دوو هی سااازمانده و ڕێک سااتن کاااری بااه کاارد سااتی ده شاات رده سه و بانااه ی ناو ااه بااۆ ی وه یشااتنه گه بااه بۆیااه ر هااه کااردن، کااار بااۆ بوو هااه خااۆی بااه ت تایبااه شااێوازێکی ئاااواره ال مااه هید شااه

یااه هه و پتااه شااکیالتێکی ته بااه پێویسااتی ڕابگرێاات، زیناادوو و اااالک ۆکراتدێماا حیزباای ی وه ئااه بااۆ کااه، وابااوو بۆ ااوونی ئاااواره هید شااه ، ناو انااه و ئااه دانیشااتوانی و ڵک خااه اڵنی کۆمااه ئااااکتیو و ااااالک شاااکیالته ته و ئاااه زرا دامااه شاااکیالت ته کاااه وه ئاااه دوای و ب ااات ڕێاااک واوی تاااه باااه خاااۆی تێکۆشااانی و کاااار شاااوێنی ت تایباااه بااه و ڵگا کۆماااه کاااانی توێژه و اااین باا ده و

. ر به پێا و ره به گه وتنی رکه سه بۆ قۆناب به قۆناب کانی ره ربه به و بات خه کانی شێوه دوایه و بکر .داڕشت بۆ پیالنیان را کوێستان له و رمێن گه له و پاندن سه ردا سه به کداریان ه ڕی شه ران نۆکه و دوژمنان هات، نه دی وه بوو خواستی که ی ئاواته و ئه وه داخه به اڵب به

Page : 55 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 55: ی ره الپه خااه ، ئاااواره ال مااه بااوونی ئیاتماااعی وه ئااه ڕای ر سااه. مااه خه زۆر ی وێنااه هاوڕێیااانی و دۆساات بااۆ ، ی خااه وه ته نه بااۆ ئاااواره ال مااه ری ده بااه هنااداز ئه لااه دڵسااۆزی و دروسااتی و ڕاسااتی :اڵب هو

باااه وه سیاسااایه بااااری لاااه باااوو، ئاقااا نااادو مه كااایمرۆەێ ، بوو هاااه تی الیاااه مه خوێنااادنی وه، زانیاریاااه بااااری لاااه . باااوو ر او باااه زۆر سیاساااییه، لێنااااتووی خاااادرێكی خی ره ساااه رجی ماااه ی خااده و خااوو لااه خااووڕیم و ب خااه بووینااه وه پێكااه خااه یاادا ماوه و لااه. بااوو نموونااه پاخیاادا داوێاان لااه. بااوو خااۆی می رده سااه باشاای ره هااه خااادرێكی و خاارد ده سیاساای باساای وه ئیسااتدالله

. دیوه نه دا ئاواره لاااه شاااێک به ر ساااه یااه ب ه تیشاااک و بااااره و لاااه ر گااه ئه هێشاااتوون، جااا باااه خااۆی دوای لاااه بی ده ئاااه و شۆرشاااگێری شااێعری نااادین ه ئااااواره ال ماااه هید شااه ، عید ساااه کااااک رێز باااه: رساایار پ

ب؟ که ده سوپاست مره نه هیده شه و ئه کانی شێعره ساات ده بااه نااه شااوێنێج هاایڕ لااه ئێسااتا تااا بااووب ناااوبراو خانی سااته ڵبه هه لااه خێج یااه یدای شااه ماان. نیمااه و نییااه بیاار لااه ب ئاااواره هید شااه خانی شااێعره لااه یااه هاایڕ وه داخااه به :اڵب هو

دوازده لااه. بااوو نخوردسااتا خۆیی ربه سااه ی خه سااتراتێژیه خااه بااوو شااێعر نااد ه شااتاو هه بااه نیزیااج. بااوو سیاساای حزبێكاای پڕۆگڕاماای خه سااته ڵبه هه. ماادیوه نه اااپكراوی بااه نه ، نااووس خانی ته شااایره عه و تایفااه و وب قاااه زۆری ره هااه ی زۆرباااه نێااوی گرتاااوو، یااه نگیكی رهاااه فه دارشااتنی باااۆ وڵاادان هه ، خاااادر خالساای ، ناااداب ئه تی ربیااه ته ، نااادامگیری ئه لااه پێكنااااتبوو، بااه

خوردساااتانی لاااه ت نعه ساااه و زانسااات زرانااادنی دامه شۆرشاااگێڕی، ی شاااێوه باااه منااادا ڕاهێناااانی ، ری روه انپهنیشاااتم فێرخردنااای ی یاناااه ڕا رتایی ساااه پاااۆلی لاااه ، بردباااوو نااااو خوردساااتانی . ماون نه بیرب له ڕاستی به خه تری شتی زۆر... و ئێعداب و خوشتن یاسای البردنی ، ڵگا خۆمه ڕاهێنانی ڕاستگۆ به ، پاخی داوێن خۆدا، ربه سه ن؟ بکه باسی توانن ده ماوه دا یه ندی یوه په و له شتێکتان ر گه ئه رێزتان به کانم، پرسیاره به دێنم کۆتایی دا لێره من: رسیار پ

ڵماشاای شه دی حمااه ئه ال مااه هید شااه ر سااه لااه باسااكردن نااا ده ، وه بڕێتااه ده خااورت پێكردنێكاای ئاماااژه بااه پرساایار، ی شااێوه بااه وتوو ڵكااه هه خی تییه سااایه خه ر سااه لااه باسااكردن دیاااره :اڵب هو باا ده ر هااه. درێااژه دوورو باسااێكی بۆخااۆی دا ناو ااه لااه ئاااواره ویسااتی خۆشه. گر ڵااده هه زیاااتر گااوترا، ی نااده وه ئه ده ی خااه تییه اڵیه خۆمه باااره ر هااه بڵاا تااوان ده ماارۆ “ئاااواره ال مااه“

. ێتب شاد ر هه ڕوحی و بێت پیرۆز ئاواره هید شه ری بیروه: بڵێین .خوازب ده ئاوات به وتنت رکه سه و داین پێت که ی کاته و ئه بۆ سوپاس زۆر 2117 ئاگۆستیی 9: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه

ال ئاواره هید مه فیدی هاورێی نێزیکی شه ق حه رێز مامۆستا خاله ڵ به گه وتووێژ له

کوردسااتان دێمااۆکراتی حیزباای دێریناای رانی تێکۆشااه لااه کێک یااه ،(ساایروان) فیاادی حه ق خالااه ال مااه کاااک رێز بااه ڵ گااه لااه نااگ گیاره یر ماڵپااه وتااووێژی ئاواره ال مه هید شه ی تمانه مه جێی و نێزیک هاوڕیی ها روه هه و

.بوونیت هئاماد بۆ ب که ده سوپاست تا ره سه سیروان مامۆستا رێز به: نگ گیاره ری ماڵپه*

مان کااه له گه بااه ئێسااتا لااه زیاااتر ااۆن ئاااواره ال مااه دا یااه وه کردنه یاااد و لااه و بااوو کااو ڵکی خااه ئاااواره ال مااه ب، کااه پێده ساات ده وه بااه ب که پرساایاره ناسێنی؟ ده

ب ده ده و هااه اڵب بااه. دژواره هێناادێک یاداشاات دابااوونی ساات ده لااه باا بااه ساااڵ یااان ده یربوون تێپااه پااا ئاااواره ال مااه هید شااه ی وه کاارده و ئاکااار و ژیااان ر سااه لااه کااردن باااس: اڵب هو

خاااۆب مێشاااکی و مه رده ساااه و ئاااه وه باماااه نا اااارب اڵب باااه ب ، ناااه کاااه ڕووداوه قی قااااوده ده نگاااه ڕه ب، بکاااه بااااس شاااتێک دا ب ده و ئاااه رۆژگااااری لاااه بیساااتوومه یاااان دیتووماااه خاااۆب ی وه ئاااه رێکی تێکۆشااه لااه وه کردنااه یاااد و مێژوویااه و گرینااگ رکااه ئه و ئااه گرتناای سااتوو ئه وه بااۆ ب کااه ده سوپاساات رمی گااه بااه بۆیااه ر هااه ، وه بێتااه دا ڕێزتم بااه اڵماای وه بتااوانم ڵکوو بااه نم،ڵکڕێ هااه .هید شه و باتگێر خه ی ئاواره ال مه ک وه شاااتی رده سه شاااری بااه ر سااه شااڵما گوناادی ڵکی خااه تاوی هااه ی1313 ساااڵی بااووی دایااک لااه ئاااواره ال مااه هید شااه بااه ناسااراو ناادی وه مه هه مین ئااه د ممااه محه ال مااه کااوڕی د حمااه ئه ال مااه . وزه رسه سه


س خااه 2وه ره ی ساااخكه و خااات خۆمیتااه تااا ئااه. د سااكرتێری پااارتی دێمااۆخڕاتی خوردسااتان بااوو حمااه ئیبااڕاهیم ئه وخات مامۆسااتا بی سیاساای پااارتی دێمااۆخڕات خااه ئااه ختااه ئێمااه ووینااه مهرین وه باااه ره ی سااااخكه بوایاااه خۆمیتاااه ده. نی ده و خاااا حوساااێن ماااه ریف و خاااا قاااادر شاااه مااان : ، واتاااه باااووین

، دا بێاات یااه و خۆمیته ر پێاای خااۆ بێاات لااه گااه ین بێاات ئه هید ئاااواره ئاگااادار خااه وڵاادا شااه زۆرمااان هه. وه ینااه خهزیاااد خاارد و بااووین بااه پێاانن خرمان پێااوه بوبااه ال ئه ن ڕسااتگارو مااه سااه ، دوایاای خااا حه وت خااه مان نهساات اڵب ده بااهتی ۆنیااه. وه مااان لااه گوناادی بێااژو دیتااه هید ئاواره اڵت و شااه وه ڕۆژهااه شااكردنی خااار ووینااه دوای دابه. س خااه

ال ئااااواره باساااكرد و پێشاااانیاری بااااۆ ماااه تاوه ره مان لاااه ساااه وه رمیم خردناااه و تااااه ره ی سااااخكه پێكنااااتنی خۆمیتاااه وه باااه ره ی سااااخكه خۆمیتاااه. خااارد پێشااانیاری ئێماااه زۆری پااا خاااۆ باااوو و پێشاااوازی لاااه. هاوخاریماااان پێكااارد

. خار بااوو ساات بااه و ده یااه و خۆمیته ناادامی ئااه هید ئاااواره بااوو بااه ئه شااه یااه و پ ر بااه ئینتصااابی پێكناااتبوو، هااهی 2ی اڵب دوای خاااۆنگره ، باااه د تۆفیااا خاااار بكاااات حماااه ڵ ئه بوو لاااه گاااه خاااوو ئێماااه ئامااااده ناااه وه هال ئااااوار ماااه

خشاای وه نه خگرتنااه ال ئاااواره بااۆ یه مااه. ین وه خااار بكااه و پێكااه وه بگرینااه دا یااه وڵمان ده موومان هااه ، هااه حیاازبوه تااوانی باینااه مان ده د تۆفیاا نااه حمااه گێڕاناای ئه ریف بااه هااۆی جڵغااه هید قااادر شااه و شااه ماان . بوو خی هااه ره سااه

خت و دژوارو پاااڕ و ڕۆژگاااارێكی زۆر ساااه ڵكااادا باااووین اڵت لاااه نێاااو خه و لاااه ڕۆژهاااه ، باااه شااااخانه نێاااو شاااۆر اڵت باااووین ی خاااه باااه ننێنااای لاااه خوردساااتانی رۆژ هاااه و ساااێزده مانگاااه ی ئاااه ر بااارد، لاااه مااااوه ساااه ترسااایمان به مه. خساااێن بڕه یاااه وه خگرتنه وڵااادا یه اڵدزێی خااارد و زۆری هه ری قاااه فه ه دوو سااا جااااری ساااهال ئااااوار هید ماااه شاااهساااكرتێری حیزبااای دێماااۆخڕاتی ب باااه ی دووهاااه ر دوای خاااۆنگره نایری ئاااازه دیای هاااه هید خاااا ساااه و خاااات شاااه ئاااه

نی ساااه سااتی حه ده و باااه د تۆفیاا حمااه بااه فیتااای ئه یااه وه پاااا ماوه داخااه خااه به. ڵبژێردرا باااوو خوردسااتان هااه . وه خوردستانی باشوور ڕاینه ی پێج هێناو ئێمه گه وه خگرتنه و یه نایری هید هه بووه الی شه ال ئاواره به هاوخاری هێندێج له هاوڕێیان وو مه. هید خرا برازای شه

ی خۆمیتااه ننێناای بااه دیكااه جااارێكی بن نااه باااڵو خااان خادره ی وه ئااه بااۆ ئێمااه. یی ره بااه و ره سااه ب تی حاڵااه وتااه خه ناادی ناوه خۆمیتااه نایری هااه دی سااه خااا خراناای هید شااه دوای بااه بردنااای ڕێوه باااه لاااه دووخیاااان ر هاااه و باااوون شاااكیالته ته و ئاااه ری زرێناااه دامه نااادامی ئه ریفزاده شاااه هید شاااه و ئااااواره هید شاااه خاااه پێكنێناااا، خوردساااتانمان دێماااۆخڕاتی حیزبااای ئیناالبااای

. خران هید شه داناو ر سه له ریان سه دا یه خۆمیته و ئه ی رنامه به ی؟ بکه بۆ باسێکمان ی که کرانه ئێعداب ر سه له ها روه هه و دا 1357 ری مه بانه له ئاواره ال مه گیرانی ی شێوه ر سه له بکر ر گه ئه عید سه کاک رێز به: رسیار پ

رۆی ره سااه رژێماای ی رده بااه و بگااره ڵاڵو هااه. بااووب ج نیشااته تی خایااه باڵه ی ناو ااه لااه و بااووب دوور ماان خااات و ئااه دیاااره ، نییااه ڕوون زۆر ئێسااتا ئاااواره ال مااه گیراناای ی شااێوه :اڵب هو

باااه زۆر خان واڵاااه هه. باااووین شۆرشااادا ساااتانی ده باااه خاااار ی شاااه ڕه هه و گوشاااار ژێااار لاااه باااووین شاااۆر ری ساااێبه ژێااار لاااه ی واناااه ئه ئێماااه ناااده وه ئه ، باااوو توونااادوتیژ ی ناااده وه ئه تااااران مالێكااادا لاااه دیاااوااڵن لاااه یانی باااه یاااان و ، شاااه و باااووه ر سااه لاااه خۆیاااان نێاااو جاسوسااای گۆیاااا. گیاااران دیاااوااڵن گوناادی لاااه حماااان، ڕه نێاااوی باااه خوڕێاااج و ئااااواره. گیاااران ده ر وه ت حمااه زه

اڵب باااه وه، گێرناااه ده ی دیكاااه جاااۆرێكی وانیا ئاااه خاااردووه هاوخاریاااان ری ژاندارماااه ڵ گاااه لاااه خاااات و ئاااه خاااه مشاااك خوناااه پیرۆتااای خوێ اااا و لۆماااانی حیم ڕه ال ماااه . ونگیااارا و داون یاااان وره ده بااه وا بااوون لێاای ی ماڵااه و لااه بۆیااه بااوو خااارخرا لااه انمێشااكی بااوون خاارا خااوارد رمااان ده ڵااێن ده ساایا خه هێناادێج. بااوون رژێاام هاوخاااری وونكااه ناااگیر ، هێنااد بااه وان ئااه ی گوتااه

کاارا، سااتگیر ده تێاادا ی ئاااواره هید شااه خااه یاادا داره گیاارو و لااه دیاااره. وه نابێتااه ساااب بااۆ وای شااتێكی وه گێڕانااه شااێوه ساا ، دوو و لااه ماارۆ ڕاسااتیدا لااه. خاارد ساالیم ته خۆیااان هاسااانی وه دوایااه بااه رژێاام خااه بااوو ویسااتانه خۆشه ئاااختیوو ه خااادر و لااه خێج یااه ئاااواره هید شااه خاارا، ئێعااداب بوو نااه تیشاای رپرسایه به گیاارا ڵی گااه لااه ی خااوڕه و ئااه. بااوو ر گه مسااوه خردناای ئێعااداب

. بترسێن پ ڵكی خه اوی و بكات ئێعدامی دا خاته له و بیگر بوو بوو؟ ۆن دا ران تێکۆشه و ڵک خه نێو له ، وارهئا ال مه کرانی هید شه و گیران ری کاریگه: رسیار پ

خااۆی زی ڕه وه بكااات ئاااواره ال مااه بااۆ خوو پااه خوو پااه ئاشااكرا بااه توانی یااده نه س خااه دا ناو ااه لااه بااوو تووناادوتیژ نااده وه ئه ئێااران رژێماای وخاتی ئااه نگاای زه برو زه خاارد باساام وه :اڵب هو

و ناااداب ئه گۆیاااا. بباااڕ ر ده خاااۆی ری ساااه خه و داخ وێرا یاااده نه س خاااه هااایڕ باااوو هێناااا پێاااج وایاااان تێكی حشاااه وه. گیااارا ده ماااه خه باااه ی ئااااواره باااۆ ساااێج رخه هه زانیبایاااان ، بااادا نیشاااان . گریاون بۆی و دانیشتوون ختر یه ماڵی له حیزب وادارانی هه نگێندر ؟ سه ڵده هه ۆن وه نابته جه ن الیه له ئاواره ال مه وتی وکه ڵس هه و زانایی ی ڕاده: رسیار پ

Page : 53 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره مه هید ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 53: ی ره الپه

و هاوڕێیانی ال ئاواره هید مه شه ت به باره سه( کاوه)عید کوێستانی رێز کاک سه ڵ به گه وتووێژ له

دێماااۆکراتی حیزبااای دێرینااای رانی تێکۆشاااه لاااه کێک یاااه ،( کااااوه) کوێساااتانی عید ساااه کااااک رێز باااه ڵ گاااه لاااه ناااگ گیاره ری ماڵپاااه وتاااووێژی ئاواره ال مه هید شه ڵ گه له تی رگایه پێشمه می رده سه هاوڕیی ها روه هه و ئێران کوردستانی

. بی نه ماندوو و با ت کاته و ئه کوێستانی عید سه کاک رێز به

ی وه بزوتناااه کانی زه باااه نه ره هاااه ره تێکۆشاااه لاااه کێک یاااه لاااه ئاوڕێاااک کاااه هااااتی وه اناااهنگم ده باااه دڵساااۆزانه وه ئاااه باااۆ ساااوپاس زۆر تا ره ساااه

ئااااواره ال ماااه هید شاااه باااه ناساااراو شڵماشااای د حماااه ئه ال ماااه هید شاااه تاوی واتاااه ی هاااه1357و 1356ساااااڵنی لاااه مان کاااه له گه ی ڕزگاری وازاناااه . وه ینه بده .ب که ده نابت جه هل بوونی نه ماندوو منیا سوپاس زۆر جێگاااای و ئێراناااه کوردساااتانی دێماااۆکراتی حیزبااای باتی خاااه کانی زێریناااه ره الپاااه لاااه کێک یاااه تاوی هاااه ی57و 56 کانی سااااڵه ی وه جوواڵناااه و رین ڕاپاااه عید ساااه کااااک رێز باااه: رسااایار پ

هید شاااه ئاااواره ال مااه وان لااه ک یااه و حیاازب کاااتی و ئااه رانی تێکۆشااه لااه س کااه 83 وه داخااه بااه دا ره رامبااه نابه باتااه خه و لااه ، یااه هه دا گااه و حیاازب مێااژووی لااه خااۆی بااه ت تایبااه ی؟ بده پ مان زانیاری ئاواره ال مه ر سه له ت تایبه به و دا یه ندی یوه په و له کر ده بوون،

ڕاساااتی به. گرتاااووه خاااۆت ساااتۆی وه ی پیااارۆزه رخاااه ئه و ئاااه ڕانااادنی ڕاپه باااۆ ب خاااه ده سوپاسااات هید، شاااه رانی تێكۆشاااه ی وه خردناااه ر ساااه باااه لاااه خۆشاااحاڵی ربڕینااای ده وێاااڕای ڵ ، باااه :اڵب هو باااۆ زیاترتاااان وتنی رخه سااه داوای و بااان ده ڕێوه باااه خۆتااان ری گاااه ڕۆژنامه رخی ئاااه نانااه بێالیه ویسااات خۆشه “نگی گیااااڕه“ تان خااه جوانه ساااایته هاااۆی بااه وریاااا وانێكی ڕۆژناماااه وه ڕێزتان بااه . ب خه ده

لااه ئاگاداریمااان مێااژوو لااه بااوون زا شاااره بااۆ باا ده ب النیكااه اڵب بااه ، خوردسااتان دێمااۆخڕاتی حیزباای تێكۆشااانی لااه زێڕینااه مێژوویاای خی یااه ڕه الپه 57و 56 ساااالنی ڕینی ڕاپااه خااه ڕاسااته داگیااارا ر ساااه به ساااتی ده حیااازب تی رایاااه ڕێبه خاااات و ئاااه وه داخاااه باااه ساااتا، ڵنه هه پێااای حیااازب نااادی ناوه خۆمیتاااه 57و 56 ساااااڵنی ی وه واڵناااهجو. بێت هاااه مان خاااه وه ته نه ی وه جوواڵناااه ر ساااه و “وتن رخه سااه تااا وتن سااره نه“ یدرۆشاام ژێاار لااه حیاازب وریاخااانی خااادره لااه شااێج به. بااوو خاارد گیریااان ساایدا خه تاخااه نگی تااه خی یااه وار ێوه نێااو لااه حیاازب خانی دڵسااۆزه خااادره بااوو

دژی لاااه ، باااوو خوردساااتان دێماااۆخڕاتی حیزبااای ی وه ره سااااخكه ی خۆمیتاااه ی خاااراوه “رمیم تاااه “خاااه دا “خوردساااتان دێماااۆخڕاتی حیزبااای ئیناالبااای ی خۆمیتاااه“ نێاااوی باااه یاااه خۆمیته پڕۆگڕامااای وی زه وی تااۆ وه شااێكیا به و بااوون هید شااه خااان خادره لااه شااێج به. هاااتین شكساات تووشاای وه داخااه بااه و ڕین ڕاپااه خااورد ی وه تااه نه پێشااێلكراوی مااافی بااۆ ئاریااامێنر دیكتاااتۆری بیاماای ڵ گاااه لاااه تر ری كۆشاااهتێ نااادین ه... و زیز العاااه مه “ریفزاده شاااه ئیساااماعیلی خاااا “ فاااای “ ماااوعینی ساااولێمانی خاااا “ الئاواره ماااه“ شڵماشااای د حماااه ئه خاااا . قوژبنێاااج وتاااه خه خااااب ر هاااه

باااه باااوو ها روه هاااه باااوو، واو تاااه خوردساااتان دێماااۆخڕاتی حیزبااای مێاااژوو باااه و 57و 56 ساااااڵنی خوێناویاااه ریناااه ڕاپه و ئاااه ی یلاااه ساااته ده باااه باااوون ماااان قاره ی رگه پێشااامه ڵێج خۆماااه . دا ئێران خوردستانی دێمۆخڕاتی حیزبی مێژوو له ی وشاوه دره خی یه ڕه الپه بینی؟ تان ئاواره ال مه هید شه ساڵێکدا چ له و کو له که ی بکه باس بۆمان کر ده عید سه کاک رێز به: رسیار پ

وت ڕێكاااه باااه بووماااان، یاڵدز قااه باااۆ تی خایاااه باڵه ی ناو ااه له خاااه ریكدا فه ساااه لااه تاوی هاااه ی 1353 وتی ڕێكاااه “ریف قادرشاااه“ للطالب قااه ئه هاشااام خاااا هید شااه ڵ گاااه لاااه من ئااه :اڵب هو

. خاارد ده ب پێناسااه ینماادا زه و مێشااج لااه الیااه مه وه ، بیسااتبوو ب ئاااواره ال مااه نێااوی پێشااتر. بااوون ئاشاانا ریف شااه قااادر خااا ڵ گااه لااه دیبااوو، ب نااه ماان. بااووین ئاااواره هید شااه تووشاای لااه راری قااه ریف شااه قااادر هید شااه. بااوو جیاااواز پێشااووب ینیاااتی زه ڵ گااه لااه بااوو، سیاساای واو تااه ڕووناااخبیری كاایمرۆەێ ئاااواره دوانااد، ب ئاااواره هید شااه و دانیشااتین وه پێكااه خاتێااج

نااه خاتاادا و لااه ، اڵدز قااه هێشااتنی ج بااه تۆفیاا د حمااه ئه هێنااانی گوشااار هااۆی بااه اڵب بااه ، ین بكااه وتااوووێژ داهاااتوو تێكۆشااانی ی باااره لااه دانیشااین وه پێكااه تردا خاااتێكی لااه دانااا ڵ گااه . وه ماندیته نه مانگ ده نۆ شت هه نیزیج تا هه. بوو مان دانیشتن وه پێكه نه ، وه دیته مان ئاواره هید شه حیااازب رانی تێکۆشاااه ریااازی ک یاااه باااۆ تێکۆشاااانی و وڵ هاااه دا یاااه ماوه و لاااه باااوو یاااه کۆمیته و ئاااه نااادامی رئه گه ئه بوو؟ وه ره سااااخکه ی کۆمیتاااه نااادامانی ئه الئاواره ماااه هید شاااه ئایاااا: رسااایار پ

بوو؟ ۆن . ین بكه باس ڵ گه له ی وه ره ساخكه ی خۆمیته هاتنی پێج خرا نه بۆمان و ڕۆین و له ئێمه خراو نه دوایی و دانیشین وه پێكه دانا رارمان قه اڵدز قه له خاتێج ئێمه :اڵب وه


زنایر و خۆت له ند به له ترسی نه بیر و هۆ ن خاوه و گورج الوێكی و نااان ڕه ی وه ئاااه بااۆ بنووسااان ر سااه لاااه زیاااتری زا شااااره سااانی که دا داهااااتوو لااه کاااه هیااوادارب دا، یاااه دیمانه و لااه تکردنااا شااداری به باااۆ ب کااه ده سوپاسااات زۆر دا کۆتااایی لاااه: رساایار پ .بگرن ر او به له ئازادی به یشتن گه بۆ سوارانه شۆڕه و ئه باتی خه ب ده ر هه مان که له گه و بن نه ون ئاواره ال مه هید شه کانی ته حمه زه

بااۆ بگاارین ر وه باتگێرانااه خه و ئااه زموونی ئااه لااه ڵک کااه کااه بتااوانین کمان الیااه موو هااه بااه کااه وه ئااه هیااوای بااه خااه، ره گه ی زیااادتر وه لااه زۆر( ئاااواره) هید شااه ر سااه لااه باااس: اڵب هو

کااه ئاااواره ال مااه هید شااه ت تایبااه بااه و هیدان شااه کانی ئاماناااه کااه هیااوادارب و هپیاارۆز وه کردنااه یاااد و ئااه بااۆ ب کااه ده سوپاساات خااۆب حاااڵی بااه بااه ها روه هااه و کوردسااتان ڕزگاااری .بێت دی وه بوو کوردستان ڕزگاری


بۆ الی ئاواره وه رانه رمین و گه گه یێکی گرینگ له رده بردنی ڕاسپه ڕێوه به

دوست لی عه ز به نه: نووسینی

.خرد دا بێشاسپ گوندی خۆی ه ی موو ه به خۆی وه گووتنه گۆرانی ب ده به بوون رۆژئاوا ندی روبه سه الوێژ گه مانگی خی یه ئێواره ئاااوێكی ی وه خواردنااه و شااتن دموو اااو و ساات ده پااا . دا الی قااادری سااۆفی یااهخان ر سااه لااه و ری تێپااه دا دی حمااه ئه برایماای ماااڵ زی ڕه نێااو بااه

نێاااوان ژوخێوی خااه و دوالپاڵ قاااه یاڵ خااه سااپی ئه ترووخانێكااادا اااو لاااه بااڕێن، وه ئاساامان لاااه اااوی راخشااااو ی خااه رده به تاتااه ر ساااه لااه سااارد یان رخ بااه خ دا مێشااكی لااه وه گرتنااه ر وه اڵب وه بااۆ پرساایار یااه و زار هااه. دا رزی عااه لااه ماااڵ ب رده بااه لااه و باارین شااتی رده سه شاااری و خۆ ااه

مناااداڵی روانی ااااوه باااوو، خاااۆی ماااانگی و ڕۆژ خێزانااای بباااۆوه رمێن گاااه و ره باااه گریناااگ خی یه راساااپارده یانااادنی گه باااۆ و ئاااه خاتێاااج ئااااخر باااوو، و بیاار و لااه. خااڕ یااان باا خااوڕ بڵێاای هاااتب ، ر سااه بااه اای خێاازانم باان، ااۆن باا ه د خان منداڵااه بوون، نااه رداری بااه ساات ده خیا یااه رخه خانی کاااه دوو و خیزاناای یااریب بااوون میان هه ساا

وتبوو، خاااه بوولێڵاااه بوو، ناااه دیاااار چ خااارد ی رێگاکاااه پاااا خانی ناااه وه ده پناكاااه ێكییر ساااه راخشااااوی نیاااوه باااه و ڵبری هاااه ری ساااه نگاوت، ئاااه ی خاااه له خه یاااه ردوو كه به باااوو دا فكراناااه وه پااێا هاتااه زیاااتر خااه لی عااه لی، عااه خاارد بااانگی خۆیی ره سااه لااه بااه نگێااج ده ڵبری، هااه دیكااه تااۆزێكی ری سااه. ویساات ده حااووخمی بااه و تیااژ اااوی دوژماان و دۆساات ی وه ناسااینه

ڵ گااه لااه ی رگه پێشاامه وار ساا بااوو، ر سااه لااه زی ره مااه خی یااه خلێته و بااوون ردا بااه لااه ی غااه و ۆ رانكه بااوو، لێااوان ر سااه لااه رمی نااه خی یااه بزه بااوو خۆ ره سااه لااه و نااد مه پێشااوو جااارانی رتم شااه من ئااه هااا راداشاات، بااۆی و رهینااا ده ی خااه پانتۆڵه پاازووی لااه شااتێكی لااه په بااه و رگێااراو وه وویر لی عااه گاارت، ئااامێز لااه ختریان یااه و بااوون ختری یااه مشااتاقی و ساات ده. بااوون

. ڵال ناوه ب ، چ نێوی وه خردۆته ی وه له بیرت وڕما، واقی خۆشیان له لی عه بووه، و خوڕ مزگێنی گوتی وه یه خه راسپارده گرتنی ر وه ل ب ده به برۆب، ب ده ری په و دراناادنی پاشااان. خاارد نووسااین بااه سااتی ده و رهێنااان ده ڵی باخااه گیرفااانی لااه رێكی فتااه ده و ب ڵااه قه و الباارد ری سااه لااه ی خااه خلێته سااپای ئه بااه نێااین، ده لاا نێااوی مااه ئه باشااه ده .بۆوه وماڵ ره به و خواست ئیزنی لی عه تاوێكی پا . ز به نه نا نێوب من ئه وه ئه گوتی و وه خردیه و ڵبژاردن هه ل خی یه خۆی بۆ و خردن گرمووله گرمووله مووی هه خااورد تی سیاسااه ی درێااژه لااه بااوو دا سااێداره لااه شاات رده سه شاااری لااه خوردسااتان خۆماااری لااه ر بااه ساااڵ دوو یااه لی عااه باااوخی خااه تی پاشااایه نگریساای و نااگ زه و باار زه لااه پااڕ اڵتی سااه ده

تا هااه اڵب بااه گاارت، ر وه زی بااه نه بااۆ دیكااه نێااوێكی بااه سااایلی لی عااه ، بكاار دروساات خااوردی نێااوی بااه " شناساانامه" ناساانامه خوردسااتان مناادااڵنی بااۆ بوو ده نااه رازی ت قااه دا وه تواندنااه خرد نااه بانااگ دیكااه ناااوێكی بااه ز بااه نه لااه جیااا یااان خوره و ئااه شاات رده سه شاااری لكی خااه لااه ساایا خه نااه و ی خااه ماڵه بنه ناادامانی ئه نااه و خااۆی بااۆ نااه كیاجااارێ بااۆ ت قااه بااوو دا ژیااان لااه رگه، پێشاامه تی مانااه قاره لااه خااردن باااس ڵ گااه لااه دایمااه خاارد، گااۆ تی خوردایااه بیااری بااه ی خااوڕه و ئااه تی، پاشااایه ئیسااتبدادی سااتی ده ێشااتووی ت ینااه مه داوی ساات ده لااه باااو لی عااه

.ب مره نه و ئه ڕێگای رێبواری ب ده و ناوه ل نێوی مر نه ی ئاواره ماموستا خه وه خسته ده زی به نه بیر وه ی ئااااواره ماموساااتا هید شاااه ڵج، خاااه اڵنی خۆماااه یساااتی خۆشه ناس، ناااه مانااادوویی ری تێكوشاااه ی وره گاااه ئاسااات لاااه رێاااز ری هسااا دا زن ماااه ی ئااااواره ماموساااتا باااوونی هید شاااه ری سااااڵۆگه لاااه

و خر فااه تاااجی رێزیان بااه رێبااازی بااه دان درێااژه و ڕێبااواری بااراوه پ تااه بلیمه و لااه دێااریم نێااو شااانازی وه ر هااه ، وه مااه خه ده نااو یمان پااه رزی بااه رووحاای ڵ گااه لااه و نااوێنم داده ت بلیمااه .ب شانازیم

ڕێبوار پر ڕێگایان و شاد هیدان شه موو هه رووحی


Page : 51 ماشیڵ د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 51: ی ره الپه باااار تاازیاه خی دێیه وه بااار ت فه خه و مات موو هه نایاه ست ده له تۆب شوخری خاودایااه رگیاز هاه اڵب باه

پیاااااوه ژن نگاااانه تاه بااۆ اوهداناااا هاااااا وه خااوردت پیااالن یه ناااابوو دایاان ماااان قاااااره تاانی ئاافاره

الن رسااه ئاااه داستاانای وه جاوان پیالنێكی و خشاه نه سیار ئاه دابااوو خاویاان پێا باااپیاار ماااب رخی ده ینه گه

مارخێا مارخێا باه خااردی پێا نااارده فاااتمیان پوور ن ده ماه تی یاهز ئه بااب ە سه ن ده ری باااه مناااه خااااوڕی برد نااه یاه لاه ریاان فاه زه برد و هێنااا ختار یه زۆریان خاااڕۆشااااااا ت ئافاره هێزی خێشاااا ی ته عره نه پوورب

...ڵ ده دواییدا له

دار دایه ستی ده خورشید زار و گریان ، شین پا له یدانااه مااه ی رگاه جاه گارتای ماااانه زه ژنی شاێره وه

وزه حااه ااۆوه بیریااان لاه رزه لاه و ترس و له ژاندارب :رموی فه ده ژاراندا هه نای ڕه باسی له رزێر وه خی زایه شاره وه واندا توتنه ستی ڵبه هه له

زارب و وی زه ب خاااناووو ب ژارب هاااه وانێكای تاوتنااه

ر شااه له نزیج خێرب له دوور ڕ مه و بزن و بااب و پووڵ با یااه ترسی مااه پااڕ،لاه ژینااام یااه بارسی و ڕووت منداڵم شارب و د ڵكی خه ی نده رمه شه دارب رده ده دارب رز قااااااه ڵج خااه با پێاااڵو و رە باه با ڵج خه ناو بامه یه نی ڕووب ڵام پااه اه و خااار و س خاه با ڵام مبه ته وایاه پێی ڵكی خه شاام بااه با و زۆره رماانم خاه شام ڕه اااره ب بكاه اڵب به

ب له ساااه و سااووت و خوێ ااا و ئاغااا و ماڵیااات و دوخانیااه نگی ااه لاااه وه،خااه بنه لێده وتوو بااه ی هێنااده اڵب بااه زۆره داهاااتی دێناااتی خاااه خااات ده وه بااه ئاماااژه داخۆتاییاا دێااڕی ب لااه

.وه مێنێته ده بۆ پووشی مایه و بوون ماندوو و خێشی بار ڕۆژ و ون ونی شه ر هه و ئه شی به شاری خۆری ی پۆپاااه ڵه بگاتاااه ئااااواره دا ناااه ی مااااوه خاااورت نی ماااه ته وه داخاااه باااه زانیوه، ناااه خانی یاااه ی گوند ناااای ڕه و ئاااازار و زماااان ئااااواره خاااوو وه س خاااه هاااێمن مامۆساااتا لاااه جگاااه مااان باااڕوای هبااا

.شاعیری فێاااری و ڵااا ده خاااورد داهااااتووی ی ره باااه باااه خاااۆڕاگری و ری روه پاااه نیشاااتیمان و دۆساااتی گاااه ی واناااه وه دایكاااه زمانی باااه دا «ی سااااواخه بۆخۆرپاااه خوردێج دایكاااه ی الیاااه الی» ی ساااته به لاااه :رمو فه ده خه خات، ده ستاندیان ئه ماب و خانی ره ربه به و تێكۆشان و بات خه

خاخت و وه هت نه ربازی سه ببیه خاخت و باب وه پێته زۆر هیواب سڵ ی بكه هیڕ له و بترسی ی خه نه دڵ به و گیان به ب خاه ده خێوت به ب شێر و پڵنگ نگاانه ته ڕۆژی بی تێر دڵ و او وار، خوێنده و زانا

Page : 50 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 50: ی ره الپه .شت رده سه ی ناو ه له شكیالتی ته خاری به خرد ستی ده زوو زۆر ر هه رمێن، گه یدیو بۆ ئاواره هید شه ی وه ڕانه گه دوای :اڵب هو

لااه زۆری قااوتبێكی و در قااه خولتورناساای و زمانپاااراوی و بااوون ڵكی خااه هااۆی بااه دا ڵج خااه ری ماوه جااه ناااو لااه بااوو، حیاازب ناااو خانی نااه گمه ده مرۆەااه و خااادر لااه خێج یااه ئاااواره ال مااه بوایااه، هه ناخۆشاای نێوان و ڕوخێشااه شه گوناادێج ر هااه لااه خاارد، ده ماناادوو وه ڵكااه خه خاااری بااه خااۆی حیزباای خاااری لااه جگااه ئاااواره ال مااه هید شااه بوو، هااه دا گوندنشااینان و ژاران هااه ونااا

ئاسااانی بااه زۆر خان نااه یه ال ئامۆژگاااری و وتن اوپێكااه بااه ئاااواره خرا، ده نااه ر سااه اره اخااانخوێ و ئاغااا و سااپی ڕیا و ال مااه بااه ی خێشااانه و ئااه و خاارد ده ئاگااادار یااان ئاواره ال مااه خێاارا .وه دۆزینه ده بۆ ی اره و خرد ده خان ئازاره به ستی هه و ناسین ده خانی رده ده خۆی بۆ ونكه خردن ده ری سه اره ڵكی خاااه نااااو خڕیزی یاااه و بایی تاااه و تی برایاااه نیا تاااه بوو، ناااه ڵج خاااه لاااه مااااددی ڕوانی ااااوه هااایڕ خان گوناااده ری خاااه ڕیوانی به ڵكانی خاااه خاااوو وه ئااااواره ال ماااه خاااه باااوو وه ئاااه تر خی هۆیاااه

.خرد ده دیاری بۆ ی اره ڕێگا و وه دۆزیه ده ی خه رده ده گورج بوو هه ڵج خه ناو( اجتماعی بافت)تی اڵیه خۆمه ی پێكناته ر سه له زایی شاره نده وه ئه وه الشه و له بوو ست به مه ساات ده و تااوتن بااژاری و دا ده ڵكی خااه ی یاریااده خاناادا باخه و ر دێبااه زراو مااه لااه جااار زۆر ڵكوو بااه خاارد، ده ڵكی خااه ڕیوانی بااه و تی اڵیااه خۆمه و ڕێك سااتن خاااری ر هااه نااه ئاااواره هید شااه .خردن فێرده ری روه په وخورد باایی ته و تی برایه و رستی په اڵت وه رسی ده خاتدا مان هه له و دنخر ده ڵ گه له نۆخانی ی نه خه

کانی ێعرهشاا بااوون، ڵک خااه اڵنی کۆمااه زمااانی ر سااه وێااردی دا مه رده سااه و کااات و لااه کااه ن، هااه شۆرشااگێری و بی ده ئااه شااێعری ڵێک کۆمااه ئاااواره ال مااه حوسااێن حاااجی کاااک رێز بااه: رساایار پ نگێندرێن؟ سه ڵده هه ۆن نابت جه الی له ئاواره ال مه

لاااه وه(حااادخا) شۆڕشاااگێڕانی ڕیااازی ۆتاااه خاااه دواتااار ڵاااداوه، هه ری ساااه خاااااورد خانی رزه به شااااعیره موو هاااه خاااوو وه یانااادا ق فه ی حوجره لاااه ئااااواره هید شاااه ساااتی ڵبه هه ی ره خاااه ه :اڵب هو

و تی پاااه خاااوردی ی وه ئاااه هاااااۆی باااه باااووه، رده روه پاااه ال لاااه بێاااژی وان ڕه و بێاااژی شاایعر ساااتی هه زیاااادتر ر، روه نیشاااتیمانپه شااااعیرانی دیاااوانی باااه یشاااتنی ڕاگه سااات ده و باشاااوور خوردسااتانی .نا داده شیعری وه خورده دیتوانی ئازار زمانی به تیدا رگایه پێشمه ورانی ده له زانیوه، با زۆر گوندی زمانی سااااتی هه و اااان ڕۆده خاندا یه سیاساااای دیااااارده ناااااخی بااااه ساااااده زمااااانی بااااه و ن خااااه پێده ساااات ده خان یااااه تی اڵیه خۆمه ئااااازاره و ناااان ڕه بااااه تایان ره سااااه ئاااااواره مامۆسااااتا خانی سااااته ڵبه هه .ن ده ده «نێڵ»ردا خوێنه و ر بیسه دڵی له ری روه نیشتیمانپه ئاگری و تی وایه ته نه

:رمو فه ده دا و ده خوردستانم خوردب له

ستی ناوه باااتم خااه سپی ئه ستی ربه سه قۆناخی تاخوو ستی هه و رمایه سه و نامه ستاای ده ژێر له م نه ر ده تا

ستی ژێرده ژینی نه رە مه و نااانه ت قاه رزب به هیوای و ده خوردستانم خااوردب

رمو فه ده تردا خی یه خۆپڵه له

ڕووخێنم ده ختی سه اڵی قاه قرتێنااام ده زۆردار ستی ده تۆپێنم ی ده ە سه دێڵه وه ێناامرد ده ی بناغه ردی باه ستێنام ده ل خوردی ی تۆڵه تێناام ڕه ی ده تۆپ نه خه

و نااانه ت قه رزب به هیوای و ده خوردستانم خااوردب رمو ، فه ده یكدا خۆپڵه له وه ژنانه تی ئازایه ی باره له ربازی سه بۆ الوان گرتنی بۆ بێژو گوندی وونه ژاندارمه خه دا «گیریشب ڕه« له

یڕ و ۆ ه خوار هاااتنه سیر ئه یه و ندرماه جه س

شاااار و ره به ڕێگااا وتنه خه وار واربه خوار هاتنه الو و پیااار و خاااااڕ و خااااوڕ پیاااااو و ژن د نێو ڵكی خه

Page : 49 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 49: ی ره الپه و ناسااای اااۆن ت ئااااواره ال ماااه نابت جاااه باااوو، تاویی هاااه ی57و 56ساااااڵنی ی وه جوواڵناااه رانی ڵساااوڕێنه هه لاااه کێک یاااه ئااااواره ال ماااه دداد حاااه حوساااێن حااااجی کااااک رێز باااه: رسااایار پ بوو؟ ۆن مره نه و ئه ڵ گه له ندیت یوه په هاوخاری خشااای نه دا یاااان( ق فاااه ی حاااوجره) واتاااه دینااای ی ساااه دره مه و خان وتاااه مزگه خاااروبااااااری لاااه باااوو، وقاب ئاااه ی ئیاااداره رساااتی رپه سه نگ رهاااه فه ی ئیاااداره ی وه ئاااه هاااۆی باااه: اڵب هو

لی عاااه قازی »باااه ناساااراو «قازی لی عاااه»ال ماااه مامۆساااتا ڕحومی ماااه شااات رده سه ناوباااانگی باااه ی لالماااه عه الی لاااه «عید موساااته»مامۆساااتای ناااد ه 1338تاااا 1331ساااااڵنی لاااه بوو، هااااه .رگرت وه تییان هالی مه ی ئیاازه «شتی رده سه ی ئیاااداره ن الیاااه لاااه دا خان الیاااه مه دانی ئیااااازه خااااتی لاااه خوێناااد ده رسااام ده قوتاب اناااه لاااه من خاااه دا ساااااڵنه و لاااه ن بكااه ساامه وڕه ڕ و ئااه شااداری به باا ده خااه یاندرا گااااه ڕاده 6 و 4 و 5 پااۆلی خانی قوتابیااه موو هااه بااه نگ رهااه فه .ویست هد خوامان له ئێمه

زۆریشااای و خااارد ده تیمی حماااه ڕه بااااوخی ردانی ساااه زۆر قاااازی نابی جاااه وان شاااادره مان یی ماڵاااه بنه تی دۆساااتایه هاااۆی باااه .خرد ده خانی قێیه فه هاتوو ۆی خاخم ویست، ده خۆ ( دداد حه ریم خه) خاخم

د مماااه محه»ال ماااه مامۆساااتا ڕێز باااه رگااارت وه قاااازی نابی جاااه الی لاااه تی الیاااه مه ی ئیاازه خاااه س خاااه ب دوه بیاااره لاااه واب وتی مزگاااه) شت رده سااااه ساااووری وتی مزگااااه ی حوجره لاااه مااان باااوو،( شڵماشااای د مماااه محه) ال ماااه باااه ناساااراو «وناااد مه هه دیااااره ناسااای، ب(شڵماسااای د حماااه ئه) ال ماااه دا( د مماااه محه)ال ماااه ماااااامۆستا گرتنااای ر وه ئیااااازه تااای داوه لاااه و( جامیعااه

.ی وێند ده قازی الی له ر هه ویا ئه .خرد ده ی له معامه شار ری وروبه ده خانی گااونده له و ڵگرت هه خوێندن له ستی ده( د حمه ئه) ال مه دوایی سااڵنی

لااه قااوڵ وگۆڕێكی ئاااڵ وه ئااه هااۆی بااه بااوو ڵج خااه ڵ گااه لااه وتی وخااه ڵس هه و خان گونااده بااۆ د حمااه ئه ال مااه هاااتوو ۆی تاوی هاااه ی1337 سااااڵی بێااات، پێاااج دا دۆساااته گاااااه و ڵساااووڕ هه مرۆەاااه و لاااه وه یه سیاسااای و تی اڵیاااه خۆمه بااااری یاااا مااااڵ ری ساااه شااات رده سه بناتبایاااه د حماااه ئه ال ماااه رخات هاااه وه ڕاماااه گه 1339 سااااڵی ربازی، ساااه باااۆ بااارد منیاااان .خرد ده خورتیان و سارت خاخم ڵ گه له و دا ده ی ئێمه دوخانی

لاا اای و کااو ۆتااه ئاااواره ال مااه کااه نااازان س کااه کیا یااه ماوه بااۆ پااڕ لااه و بێاات ده خااۆی ی ڕۆژانااه کاااری ریکی خااه دا شاات رده سه ی ناو ااه لااه ک یااه ماوه ئاااواره ال مااه هید شااه: رساایار پ ب؟ که ده سوپاست لێک گه ی، بده پ زانیاریمان دا یه ندی یوه په و له نابت جه ر گه ئه ، هاتووه ر سه به

خااارد ده رمێنی گااه هاااتوو ۆی ئااااواره هید شااه ڵبژێردراب، هااه حیااازب ی خومیتااه ناادامی ئه بااه مااان 1351 ساااڵی لااه ر وروباااه ده و شاات رده سه لااه حیزبااای ی خومیتااه خردناای شااه گه دوای :اڵب هو

دوای مان، خااه دوخانه مباری عااه ونااه خاااخم ڵ گااه لااه و ۆنی ااا دوای بااوو یاادا په ئێمااه ری ئاساانگه دوخااانی لااه ڕۆژێكیااان دا ساااڵه و ئااه هاااوینی لااه دیتبوو، نااه ب ئاااواره بااوو زۆر ماااوێكی بااووه، رمێن گااه لااه ناااوبراو خاارد، ده مان وه ئااه باساای ماااوه و ئااه گااوتی خاااخم بااووه، خو لااه یگوت نااه نییااه دیااار د حمااه ئه ال مااه مێكااه ده پرساای خاااخمم لااه ڕۆیشاات، د حمااه ئه ال مااه یااه ماوه باااۆ خی یاااه نامه و مااااڵ باااڕۆوه ئێساااتا ر هاااه لێكاااردووه، ناسااااندنیان داوای و گرتووه ناااه ریاااان وه ناسااایوه یان ناااه ی وه ئاااه ر باااه لاااه وه، بمێنیتاااه ی وه ئاااه باااۆ حیزبااای هاوڕێیاااانی الی تاااه ۆ

د حمااه ئه ال مااه خااه و بناااوێژه ورداسااێكی ته خلكاای ناااو لااه و بكااه مااۆری و لێااده خااۆتی و ماان ماازی ڕه ی ژماااره و هێنی نااه ناااوی بناسااێنه، یااانی هاوڕ بااه دڵسااۆز رۆەێكاایم خااوو وه و بنووسااه وه ڕامااه گه و خاارد مااۆرب خومیتااه مااۆری بااه و لێاادا خااۆمم و خاااخم ماازی ڕه ی ژماااره و هێنی نااه ناااوی و نووساای وه مباره لااه خم یااه نامه و ماااڵ وه ومااه ساات وده ب ده ماان بكااه، ساالیمی ته وه هاتااه

.ڕۆیشت و خرد ماڵلاوایی و ستی ده دایه ب خه ورداسه ته وه هاته د حمه ئه ال مه یه ماوه دوای ورداس، ته خلكه ناو خستمه و دوخان «دیاااوااڵن» گونااادی لاااه باااوو مااڵناااه و لاااه زۆرتااار «ئاااواره»هید شاااه ی وه ماناااه جێگاااا خان گوناااده باااۆ اااوو ده ئااااواره ال مااه مالقااااتی باااۆ خمخاااا زۆرجاااار 1356 تاااا1352 ساااااڵنی نێاااوان لااه نی، سااه حه برایماای ماااڵ ی زێااوه لااه ساااڵحی، واڵی عااه ماااڵ واوان لااه (ڵ ااه خه خلااه)ماااڵ لااه اڵساا نه لااه خاارا ئیعااداب ئاااواره ڵ گااه لااه خااه اوشااینی تمان وه ی مااه حه ڕحمااانی ماڵ لااه و یات خاااه ری عوماااه ماڵی بێاااژو گونااادی لاااه حااااجی، میااارزا مااااڵی بێتاااو لاااه حااااجی، برایمااای حااااجی ماڵی رزن هاااه لاااه یار، شاااه حوسێن به ناساااراو ی شاااه شه حوساااێن مااااڵی بوباااان لاااه لی عااه حاجی باارای سااوڵ ڕه حاااجی ماااڵ دیااوااڵن شاات ده لااه ری مااه ئه ی مااه حه دی حمااه ئه ماااڵ زووڕان لااه باساای خاڵااه ی مااه حه ماااڵی شااكان ئه لااه و مینااایی ی واڵ عااه و پێ ااواس لیم سااه

«النان خاااه» ناااو خردۆتااه یاااان ئاواره ال مااه بااۆ و سااو ڕه حااااجی ماااڵ ناردۆتااه رمانیاااان ده سااێمانی وار هااه لی عااه حاجی و ریاجی باااه ئاغااای باارایم یاااانگوت ده ب ده و ئااه سااێمانی، وار هااه .شت رده سه ناردراونه ر لیكۆپته هه به و گیراون و له و دیوااڵن گوندی یشتونه گه بێنۆشی نیوه به خواردن النه خه دوای بیندر ؟ ده ۆن وه نابته جه ن الیه له دا مه رده سه و له ئاواره ال مه تی اڵیه کۆمه و شکیالتی ته کاری ی شێوه: رسیار پ

Page : 48 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 48: ی ره الپه ریف شااه قااادر کاااک. وه دۆزیااه کترمان یااه و گاارت ناادی یوه په و شاات رده سه ی ناو ااه هاتنااه سااێک که نااۆ شاات هه و خااۆی ریف شااه قااادر ، ئاااواره ال مااه گیراناای دوای مانااگ دوو ک، یااه یااارهد

ڵ گااه لااه کانی ره ربااه به و وه بوونااه ڕوو و ڕه بااه سااتی هه وه کاارده بااه وه ئااه و،بااو پاا باشااتریان ااۆڵی و ک ااه و بااوون تر کارامااه ئێمااه لااه کااه بااوون، ڵ گااه لااه ی رگه پێشاامه ڵێک کۆمااه گاااورزێکی و دان مارۆ گاااه رشااایو سه گونااادی وری ده لاااه کانمان ژاندارماااه و جاااا لاااه زۆر ڵێکی کۆماااه کاااه وو ناااه پااا زۆری بۆیاااه باااوو، کااارد هێزتااار باااه دا ئێماااه لاااه کان ژاندارماااه و جاااا کااه یان کااه رمانده فه لااه بێاگااه کااوژران، موویان هااه ر هااه دیکااه وانی ئااه و ر ااوو ده لاا ساااخی بااه ژاناادارمیان ک یااه نیا تااه باا بیاارب لااه ی وه ئااه کااه شاااندن، لێوه ئاااواره ی هتۆڵاا بااه باشاامان

.بوو شڵما ی ناو ه ڕی شه نگترینانگری که دان ڕووی دا یه ماوه و له ر هه دیکه ڵاوونی هه تێک دیاره. شاردبۆوه خۆی برینداری به و ڕۆژ دوا بااه هومێااد بۆیااه بکااات، یااه وه جوواڵنه و ئااه تی رایااه ڕێبه بتااوان کااه بوو نااه وا سااێک که اڵب بااه بااوو، ر تێکۆشااه بڵێاای تااا پیاااوێکی نااد ه ر هااه ریفیا، شااه قااادر کاااک وه داخااه بااه

باااوو تاااوانرا ناو اااه هێنااادێک لاااه ، ئااااواره ال ماااه ک وه ری تێکۆشاااه و ناساااراو کاااادرێکی ناااد ه تی هیمماااه باااه و دا یاااه وه جوواڵنه و هلااا دیااااره بوو، ناااه ت قاااوه باااه زۆر بات، خاااه دانااای درێژه ک یااه و بااوون ب کااه زۆر دا ناو ااه هێناادێک لااه ز ناحااه گاارت، ده یان وه جوواڵنااه و ئااه پشااتی ، تواناااوه واوی تااه بااه ڵک خااه اڵنی کۆمااه باا ، پێااک و پتااه و هێااز بااه زۆر شااکیالتێکی ته زنایااره .ین بده تێکۆشان به درێژه ئێران کوردستانی له کرا ده نه ری ڕێبه ب به وه داخه به اڵب به بوو، ر او به ڵک خه یی پار ه می سیساااته و ری باااه ڕێوه به می سیساااته و باااوو شاااا ڵوه هه لێاااک ک یاااه دهڕا تاااا هااااتبوو، پێاااک دا کاااه وه جوواڵنه کردنااای پااا سااات ده تای ره ساااه لاااه کاااه وه، جوواڵناااه ری باااه ڕێوه به ی کۆمیتاااه

نیا تاااه باااووین، کراو ناااه پاا و زموون ئاااه ب کاااه موومان هاااه مااابووین، ی وه ئاااه کاااه بڵااێم وه ئاااه تاااوانم ده ر ، باااه ڕێوه به کااه وه جوواڵنه بتاااوان و بااا ناساااراو کااه بوو ناااه سااالو مه شااکیالتی ته تێااک لااه بااواردن خااۆ و شااکیالتی ته کاااری بااه دان گرینگاای جیاااتی لااه بگاارین، ر وه ڵک کااه یه شۆرشااگێری وڕه و لااه ااۆن کااه زاناای ده مان نااه اڵب بااه بااوو، ر سااه لااه شۆرشااگیریمان ی وره ،"کرد ده نااه پاا سااتمان هه خۆشاامان بااۆ و بکاار ر سااه لااه ریزۆ حیسااابی کااه بوو نااه وه ئااه سااه که نااد ه و ئااه توانااای دا ڕاسااتیا لااه کااه" ڕێااژیم، ڵ گااه لااه کااداری ه ڕی شااه و ڵاوون هااه بااه بۆیااه بوو، نااه ب ، نااه دڵسااۆز لکی خااه لااه بێاگااه پشتیوانێکیشاامان هاایڕ و بااوو نادرووساات زۆر ماان بااڕوای بااه کااه بااووین دا ڕێااژیم کااانی هێزه ڵ گااه لااه ڵپڕژان هااه تێااک وڵی هااه لااه

کانی زێریناااه ره الپااه نێاااو ااۆ و هاااات پاا کۆتاااایی وه داخااه باااه یااا 57و 56ی وه جوواڵناااه و بااووین کوردساااتان باشااووری ی راوازه پاااه کااه انااادخای نه زۆری ئاااواره گیرانااای دوای وه داخااه . وه مانه که له گه ی مانانه قاره باتی خه مێژووی

و لاااه تاااوانی ده یاااه هه ئااااواره ال ماااه ر ساااه لاااه زیااااترت شاااتێکی ر گاااه ئه بااای، وتوو رکه ساااه دا انژیانتااا لاااه کاااه هیاااوادارب و ب کاااه ده بوونتاااان ئاماده سوپاسااای زۆر دا کۆتاااایی لاااه: رسااایار پ

ی؟ بکه باسی دا یه کۆتای کااوردیا لی گااه کااه پێویسااته بۆیااه ر هااه خشاای به دا پێناااوه و لااه خااۆی گیااانی و کێشااا زۆری تی حمااه زه کااورد لی گااه بااۆ ئاااواره ال مااه کااه ڵااێم ده نااده وه ئه دا کۆتااایی لااه نیا تااه ماان :اڵب هو

لااه ، کوردسااتانه ڕزگاااری و ئااازادی کااه کی ره سااه ئامااانای بااه یشااتن گه بااۆ و بگاارن تاوی هااه ی57و 56 سااااڵنی ی دیکااه هیدانی شااه باااقی و ئاااواره ال مااه تێکۆشااانی و ت خزمااه لااه ڕێااز .بی وتوو رکه سه و نابت جه بۆ سوپاس دیکه جارێکی بگرن، ر وه زموون ئه همران نه و ئه تێکۆشانی له و مه رده سه و ئه کانی خته سه ڕۆژه

.ب که ده سوپاست منیا پوور ن سه حه شلێر کردنی ئاماده


ال ئاواره هید مه ی حدک و هاوڕێی شهرانی دێرین تێکۆشه کێک له دداد، یه حاجی حوسێن حه رێز ڵ به گه وتووێژ له

ئێااران، کوردسااتانی دێمااۆکراتی حیزباای دێریناای رانی تێکۆشااه لااه کێک یااه دداد، حااه حوسااێن حاااجی رێز بااه ڵ گااه لااه نااگ گیاره ری ماڵپااه وتااووێژی ئاواره ال مه هید شه ڕۆڵی و تێکۆشان به ت باره سه دێاارین ره تێکۆشااه لااه کێک یااه لااه یادێااک کااه هاااتی وه نگمانااه ده بااه کااه وه ئااه بااۆ سااوپاس زۆر تا ره سااه دداد، حااه حوسااێن حاااجی کاااک رێز بااه* ناساااراو شڵماشااای د حماااه ئه ال ماااه هید شاااه واتاااه تاوی هاااه ی1357و 1356 ساااااڵنی لاااه مان کاااه له گه ی ڕزگاری وازاناااه ی وه بزوتناااه کاااانی ناوداره و . وه ینه بکه ئاواره ال مه هید شه به مره نااه و ئااه کراناای هید شااه ر سااه بااه ساااڵ 38 پااا نابت جااه کااه ی خااه بایه پااڕ و گرینااگ رکااه ئه و ئااه بااۆ ب کااه ده سوپاسااتان زۆر مناایا :اڵب هو و ر تێکۆشاااه و ئاااه تێکۆشاااانی لاااه شاااێک به ر ساااه ماااه ب ه تیشاااک بتاااوانم خاااۆب ی ناااۆره باااه منااایا کاااه هیاااوادارب خاااۆت، ساااتۆی ئه خساااتووته دا

.مان که له گه ی مره نه رگیز هه وارهس شۆڕه

Page : 47 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 به ت تایبه 47: ی ره الپه اڵب بااه بنیشاا ، و لااه و کااه گونده ناااو باێتااه بااوو وه ئااه ریکی خااه و بااوو ڵگر هااه ر فااه نه بااوو دیااار بااوو، یاادا په کااه ناو ه ئاساامانی لااه رێک لیکۆپتااه هه بااوو، یانی بااه ی9 کاااتژمێر وری ده

.شت رده سه و ره به وه رێته بگه بوو نا ار و لێکرد یان قه ته کان رگه پێشمه بااوو، خااۆ پاا نزۆرمااا ، ئێمااه الی یشااته گه تااا ورده ورده و را ڵگااه هه و ئێمااه شااوێنی و ره بااه را مااااڵن نێااو لااه پیرێژنێااک دواتاار، عاتێک سااه نیااو و کااه ره لیکۆپته هه ی وه ڕانااه گه دوای

کی یاااه نامه نیا تاااه ، ئێماااه الی یشاااته گه کاتێاااک اڵب باااه. یاااه پااا ئێماااه باااۆ هاوڕێکاااانی و ئااااواره زعااای وه ها روه هاااه و کان ژاندارماااه و جاااا اااۆنی و ناااد ه لاااه واڵێکی هاااه واباااوو پێماااان بااۆ ری وبااه ئه بااۆ ره بااه یااه نامه و ئااه گوتااووه منیااان بااه: یگااووت ده ، بااووه کاا تاا داوه ی کااه نامه ی وه هئاا زانی یااده نه و ئااه ت نانااه ته نووساایبووی، ئاااواره کااه بااوو پاا ی ووکااه ی پێاااراوه

ر گااه ئه" بااوو، کاارد داوای بااوو، نووساارا وه یااه ندی قشاابه نه تیف لااه و ماان ماازی ڕه ناااوی بااه بااوو، تێک خااه ااوار ساا ، نیا تااه ، وه کاارده مان کااه نامه کاتێااک. ب نااه وێااران کااه گونده ی وه ئااه ."ب ده ڕزگارب من بن دڵنیا ن، بکه ۆ که گونده وری ده ب ، ڕزگارب من و هه تان ده

کااه گونده زایێکیر بااه و ره بااه را شاایوێک ال بااه بااوون وه ئااه ریکی خااه ژاناادارب و جااا دوو ک یااه را کۆاڵنێااک لااه ، وه بوونااه نێزیااک کااه گونده لااه زیاااتر کان رگه پێشاامه و وه ڕایااه گه پیرێااژن قاااه ته ر گاااه ئه وونکاااه بوون، هاااه بریناااداریان کاااوژراو و باااوون پێکااارا باااوو دیاااار دا، کانیان کاااه ه ی گوللاااه ی ڕێژناااه ر باااه وه کانیان جاشاااه توونااادی باااه زۆر کان رگه پێشااامه ون، کاااه ر ساااه وه

.کرد ده ڕاکێا وه خواره و ره به و من ئه شوێنی الی بۆ ێشکخ خێشکه به سێکی که و هات ده ڕاکردن به کێک یه بوو، ده نگ ده ب تاوێک لااه. پێشااوو هاای ڵ گااه لااه بوو هااه رقی فااه کااه نامه یااان جاره و ئااه. هێنااا شاای دیکه کی یااه نامه و وه ڕایااه ڵگه هه و پیرێااژن دیسااان. ڕۆیااه نیوه ماای ده تااا کێشااا ی درێااژه روا هااه زعااه وه و ئااه

و وه بووینااه جیااا لێااک سااوور رده به دۆڵاای لااه کااه کاتااه و ئااه باساای و وه ڕوونکردنااه و ماازی ڕه ناااوی ب دووهااه جاااری اڵب بااه. نووساایب پێیااان هدیااد ته و زۆر هباا وو وێااده دا پێشااوو ی نامااه باا بنووساا دیکااه شااتێکی کاارا ده کااه خااۆی ڵ گااه لااه مزاناای هد ماان و شااه ناااوی نیا تااه وونکااه بکاار ، کاااره و ئااه ناااکر زۆر بااه کااه نووساایبوو وی شااه ماازی ڕه و ناااو گرینگتاار مووی هااه لااه .ن بکه پ ست هه کان ژاندارمه ی وه ئه

زۆر ره هااه شاای به ناااو، وتااه که مااان ناکۆکی ئێمااه دیاااره ین؟ بکااه چ باا ده کااه ی وه ئااه بااۆ ها روه هااه و کااه نامه ڕۆکی ناااوه ر سااه لااه وه لێکۆڵینااه بااۆ وه کۆبووینااه سااێک که نااد ه ، وه ئااه دوای سااامای ال مااه و الجااانی ساااڵح هید شااه تی تایبااه به. باااووه ئێمااه لێشااواندنی ر سااه بااۆ نیا تااه دیاااوااڵن، بااۆ شاای وونه شااێوه و ئااه و داوه حوی تااه خاااۆی ئاااواره کااه بااوو وه ئااه ریان زه نااه .بوو دا الجانی ساڵح ست ده له یی رمانده فه اد ڕاستیا له و بوون تووڕه زۆر دیکه هاوڕێیانی له هێند و نی ته رگه زه کاارد وای هاوڕێیااانی، و ئاااواره زعاای وه و کان ژاندارمااه و جااا و ااۆنی نااد ه لااه واڵی هااه باا تر کی الیااه لااه ، ئاااواره کانی نامااه لااه کان رگه پێشاامه ی زۆربااه بااوونی نااارازی ک الیااه لااه مان کااه زعه وه زیاااتر تااا ین بااده ئاااوایی زیاااتری داناای مارۆ گااه بااه درێااژه ب کااه الناای یااا ین، بااده ئاااوایی ناااو بااۆ هێاار بریاااری توانین نااه و بااین دوردۆنگاای و لێشااێواوی ر سااه تووشاای کااه . وه ببێته ڕوون بۆ قاااازانای بااه ئاااواره کانی رمایشاااه فه باازانین: " وه ئااه هێشااات جاا بااه مان که شاااوێنه کشااه پاشه ی وشااه باااه ین، بکااه ااۆ کاااه گونده وری ده کااه تااه ناعه قه و ئاااه یشااتینه گه دا کۆتااایی لااه

رتێک شااه بااه ن، بااده وه سااته ده بااه خااۆ کااه بااوون دا وه ئااه بیااری لااه و وه کۆبوونااه وت مزگااه لااه کان ژاندارمااه و جااا کااه وت رکااه ده ئێمااه ڕۆیشااتنی دوای ؟"خااۆی ئاای ر هااه یااا یااه گشااتی ئاگادارماااان کان جاشاااه ی تاااه حاڵه و لااه بوو ناااه تێااادا پیاااوی دا گوناااده و ئاااه واوی تااه لاااه وه شاااه حاڵه و باااه ن، کااه ده سااالیم ته خاااۆ کاارێن، ده ئاااازاد و وژرێننااااک کااه بکاااا دڵنیایاااان سااێک که

. وه بکاته یه رگه پێشااامه ساااته ده و ئااه ئێاااوه بێت، هااه ئێاااوه بااۆ شااای دیکه پیالناای بااا نااگ ڕه و وتووه کاااه ر سااه ی کاااه پیالنه دوژماان کاااه وه لااه بوونتاااان دڵنیااا و ، ئااااواره ال مااه گیرانااای دوای: رساایار پ ؟ بوو ی تان رنامه به

نیشااان وه هکاارد بااه بااوو ده اڵب بااه بااوو، داگاارت ی ئێمااه ی واره قااه دواڕۆژ، بااه ناهومێاادی و ڕاوک دڵااه و لێشااێواوی ر سااه کااورت کی یااه ماوه بااۆ ، ئاااواره ال مااه گیراناای دوای ڕۆژ نااد ه :اڵب هو

گیراناای ریانی جااه لااه کااه کردنااه پاا ئاماااژه جێگااای پێکنینااا، گرینگمااان ک یااه ڕاده تااا کی یااه وه کۆبوونه بۆیااه ر هااه کوردسااتانین، ئااازادی ڕێگااای ری سااه تااا ری ده درێااژه ئێمااه کااه ین بااده. ئاااالن ی ناو ااه بوونااه نااارد کی یه رگه پێشاامه نااد ه و کاااوه هید شااه ئاااواره، ال مااه بوو، نااه ڵمان گااه لااه وو،باا ترس نااه و ئااازا زۆر کااوڕێکی ڕاسااتی بااه کااه غااانی ماره کاااوه دا، ئاااواره ال مااه پێااای باااه و ، وه کااارده ده ال ک یاااه ی کاااه کاره بوایاااه جاااۆر ر هاااه و ئااااواره کانی ناماااه دابایاااه نه گاااوێی وو وێاااده و کااارد ده رقی فاااه کاااه زعه وه ، بایاااه ئێماااه ڵ گاااه لاااه کااااوه ر گاااه ئه شاااک بااا ی نااه و داویشاات کااه گونده نێااو لااه خااۆی بوایااه واو تااه خۆشاای رگی مااه بااه و بایااه نیا تااه بااه ر گااه ئه و دا ده دیااوااڵن گوناادی نێااو بااۆ الماری پااه و هێاار سااتووری ده یبوو هااه کااه زایی شاااره .بوو نه و له شۆرشگێر و مان قاره ی هکاو گرانم داخی اڵب به ، وه بمێنێته یه شێوه ب به ئاواره هێشت ده

زاناناااه نه و سااااویلکه ئااااوا ئێماااه باااوو اااۆن کاااه کاااردین رکۆنه ساااه زۆری باااووین، ساااێک که وت حاااه ، شاااه کاااه دا ک یاااه وه کۆبوونه لاااه مر، ناااه رگیز هاااه غاااانی ماره کااااوه ی وه راناااه گه دوای باا ، گیاارا یااا داباا حوی تااه خااۆی ئاااواره باا جااۆر ر هااه و دیاان ده بات خااه بااه درێااژه ئێمااه وتاای و بااوو وره بااه زۆر شاادا وه ئه ڵ گااه لااه اڵب بااه! ؟ کااردووه مان کشااه پاشه و خااواردووه فریومااان لااه زۆر کااه درا وه ئااه بریاااری دا یااه وه بوونهکۆ و لااه... ین بکااه ڵک خااه پشااتیوانی و خۆمااان ر سااه لااه حیساااب باا ده وابااوو کااه ، داوه ساات ده لااه مااان ئاواره ئێمااه و کااه یه ر هااه ی کااه ئاکامه یاااه وه جوواڵنه و ئاااه ری یکاااه په لاااه قورساااتر ی ربااه زه و کات ناااه دا کاااه ناو ه لاااه ئێماااه باااوونی بااه سااات هه دوژمااان کاااه بااا جاااۆر وتمان وکااه ڵس هه و ین بکاااه کااااری هێنی ناااه زیااااتر جاااران

.بردن ده ڕێوه به کانمان رکه ئه دا کاری هێنی نه ری وپه له و کرد مان کاره و ئه واوی ته هب ریف شه قادر هید شه بوونی یدا په تا دات، نه

Page : 46 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 46: ی ره الپه لاااه بێااات ک یه شاااێوه ر هاااه باااه وه جوواڵناااه رانی ساااه ، داوه وڵیان هاااه میشاااه هه مان، کاااه له گه ڕزگااااری وازی کانی وه جوواڵناااه کردنااای رکوت ساااه باااۆ کوردساااتان رانی داگیرکاااه ئاشاااکرایه :اڵب وه

و ران ساااه خسااتنی داو لااه بااۆ باتگێران خااه کااانی ڕیزه ناااو کردۆتاااه یااان دزه ، گرتااووه ر وه کان وه جوواڵنااه زانی ناحااه و خۆفرۆشااان لااه ڵکیان کاااه زۆرجااار سااته به مه و ئااه بااۆ. رن بااه ناااو .کان وه جوواڵنه و رین ڕاپه رپرسانی به ن، ب اااه داوی لاااه ک یه شاااێوه باااه دا ده وڵیان هاااه ب ده ر هاااه و شاااا ێژیمااایڕ باااۆ باااوو کی ره ساااه ئاماااانای کاااه ئێاااران کوردساااتانی تاویی، هاااه ی57و 56 رینی ڕاپاااه کانی رکرده ساااه لاااه کێک یاااه کوردساااتانی دێمااۆکراتی حیزباای ئێساااتا تااا ئاااواره گیرانااای ر سااه لااه. کااارد گیریان بااه ساات ده و هاااات وه سااتیانه ده بااه سااااکار و ساااده زۆر وه داخااه باااه کااه بااوو، ئااااواره ال مااه هید شااه

کااه وه بکاتااه ڕووناای و بکااا وه لێکۆڵینااه وه باااره و لااه دا نااه خااۆی بااه ی تااه حمه زه و ئااه ، ئێسااتایه کااه ئێسااتا نااه و بااوو اڵتدار سااه ده دا ناو ااه لااه کااه دا خااۆی کاااتی لااه نااه ئێااران، شاااداری به حیاازب، ناااو وه ڕایاااه گه دوایااه و بااوو ڕێاااژیم کااداری ااه کااات و ئاااه کااه کێک یااه ونکاااه تاوانباااران، ی وه دیتنااه بااوو ئاساااان زۆریااا نااده ه ر هاااه ؟ یااه ک سااڵی ئه تاوانباااری

!؟ باسه جێگای خرا، گو پا و کرا نه بۆ اڵب به هات، ده ست ده به کان یه ڕاستی ی ڵگه به شک ب که با، کرا دا ڵ گه له ی وه لێکۆڵینه وردی به کرا ده بوو، که ڕووداوه بیااار لاااه باشاام زۆر. بااااین ااۆب ب ده کانی گوناااده و ره باااه وابااوو و قاااه بااووین، اڵن ئاغاااه گونااادی خااوار ساااووری رده به دۆڵاای لاااه ئێماااه تاویی، هااه ی1357 ڕی ماااه بانه وانی شااه لاااه وێک شااه الجااانی، ساااڵح هید شااه ک وه رانشااارپی ی ناو ااه کانی رگه پێشاامه و کااادر لااه ساایا که ااوار ساا ، بووین، نااه زیاااتر س کااه 24 لااه شااک باا اڵب بااه بااوو، س کااه نااد ه مااان ژماره ماوه نااه و پیرانشاااار و شااات رده سه کانی ناو اااه کانی یاااه ندی یوه په کردنااای و پتاااه ر ساااه لاااه کاااردن ڕاوێاااژ و بااااس باااۆ ، ئااااواره ال ماااه الی هاتبووناااه دیکاااه ری فاااه نه دوو و نی تاااه رگه زه سااامای ال ماااه .بوون ڵمان گه له وانیا ئه بوو ڕۆژێک ند ه

و بااێن ناکااا پێویساات ئێااوه گااووتی تی، تایبااه کااارێکی بردنی ڕێوه بااه بااۆ دیااوااڵن، گوناادی باێتااه نیااازه بااه کااه گااووتین پیاای و کاارد ندی قشاابه نه تیف لااه هید شااه و ماان یبااانگ ئاااواره . وه بووینه جیا لێک و دانا ومان شه ناوی ، ئێوه الی وه ڕێنه گه ده مان که کاره بوونی واو ته دوای ئێمه و رشیو سه گوندی بانه

ئااااواره ڵ گاااه لاااه و الماااان هاتاااه باااوو، ئااااواره ی متماناااه جێگاااای زۆر و دیوااڵناااه گونااادی ڵکی خاااه ویا ئاااه کاااه" خسااای شه حماااان ڕه" ڕۆژه و ئاااه ی ئێاااواره کاااه کردناااه پااا ئامااااژه جێگاااای رگه پێشااامه لاااه دا کااااتیا مان هاااه له و باااوون دیاااوااڵن گونااادی ڵکی خاااه دووکیاااان ر هاااه کاااه حماااان ڕه و اااه که ال ماااه لاااه بێاگاااه کاااه باااوو دا بریاریاااان و کااارد تیان تایباااه کی یاااه وه کۆبوونه

.ن به نه خۆیان ڵ گه له تر سی که بوون، کان ڵسووره هه ڵی گااه لااه یه رگه پێشاامه ڵااه کۆمه و ئااه ینێشاات نه کااه وه لااه و ئاااواره ری فه سااه شااێوه و لااه دیاااره بااووین دڵنیااا" خساای شه حمااان ره" لااه کااه وه ئااه ر بااه لااه اڵب بااه بااووین، ران نیگااه د هێناا باااین،

، کێوه ڕاوه دڵااه و دڵی نابااه بااه بااوو، کاارد ڵ گااه لااه ی رانه فه سااه جااۆره و لااه دیکااه زۆرجاااری و ر وه رشاایو، سه گوناادی و ره بااه ئێمااه و دیااوااڵن گوناادی و ره بااه وان ئااه و دایناا وی شااه ناااوی

.وتین هک و خاااواردن ناااان دوای. باااووین داباااه گاااروۆ ناااد ه باااه رشااایو، سه گونااادی یشاااتینه گه کاتێاااک

کاااه بااوو، و شاااه ی11 کاااتژمێر وری ده ، کااه گونده ڵکی خاااه ڵ گااه لااه بااااس و قسااه و وه سااانه حه الی لااه: گااووتی و کاارد دا ژوور بااه خااۆی بااوو، کێشااکی نااۆره کااه کان، رگه پێشاامه لااه کێک یااه

و ره باااه و پێاااااوه خۆماااان لاااه په باااه ئێماااه هاااات، نگان فاااه ته دوو قی تاااه نگااای ده دیاااوااڵن .وتین که ر وه دیوااڵن دا، مان کاااه گونده مارۆی گاااه ، الوه ناااد ه لاااه واوی تاااه باااه کاااه باااوو و شاااه ی11 کااااتژمێر نێزیااک نگاای، ده باا ک یااه ماوه پااا . بیساات ده نه تاارت ی گان سااه نگاای ده لااه بێاگااه گونااده و ئااه واوی تااه لااه اڵب بااه بکااا، دارمااانئاگا کااه زعه وه لااه و بێنااین ساات ده وه سااێک که کااه دا و هااه زۆرمااان

زۆر تیرباااارێکی و بااوو تگاار ری نگه سااه و لاااه و بااوو لاا وزێکی حااه کان، ماڵااه ی وه خاااواره الی لااه دیکااه ی رگه پێشاامه سااا ڵ گااه لااه کااه( ڕه یااه لی عاااه) بااه ناسااراو نی ره قااه هید شااه شاااکاند وی شاااه نگااای ده بااا ک، یاااه قه ته چ اڵب باااه کاااردن، لااا ی قاااه ته ک یاااه رکه ناااد ه دوای ر هاااه و دان نگااای ده دیتباااوون، کاااداری ه کاااه وزه حه نێزیاااک کاااۆاڵنێکی لاااه باااوو، پااا باشااای هاوڕێکانیشاای و ئاااواره کردناای بانااگ کااردن، قااه ته وێاارای کاارد، پاا سااتی ده قااه ته وه کااه الیه موو ههاا لااه کااه بااوو وه ئااه ر هااه ئیتاار و گاارت ئاااوری کااه خانووه ی سااوانه لااه په هاایڕ، پاشااان. بااوو رووناااک ڕۆژ تااا بااوو، واب رده بااه نێااوه نێااوه زعااه وه و ئااه. ماڵێکااه چ لااه ئاااواره زاناای ده مان نااه و هات ده نااه لێااوه نگاای ده کااه گونده ڵکی خااه لااه س کااه هاایڕ بااوو، واب رده بااه

و وه بێتاااه ڕوون لااا مان کاااه زعه وه اااۆنی و ناااد ه کاااه باااووین وه ئاااه ڕوانی ااااوه و گااارت رمان نگه ساااه کاااه گونده وری ده رزایی باااه ناااد ه لاااه و وه وتیناااه که دوور کان ماڵاااه لاااه هێنااادێک . که گونده ناو رینه به هێر ، وه هی زانیاری خت نه ڕووی له بتوانین ی وه ئه بۆ و ، ستکه ده درووستمان واڵێکی هه

باااه و کاراماااه و کاااۆن ک یاااه ڕاده تاااا کی یه رگه پێشااامه و نێومانااادا لاااه باااوو کاااراو پ و جرووباااه ته باااه ساااێکی که نیا تاااه کاااه الجاااانی سااااڵح هید شاااه. باااوو رز باااه زۆر یاااان وڕه کان رگه پێشااامه و کان رگه پێشااامه باااوونی جێگااار کانی شاااوێنه و باااوو گااارت وه ساااته ده باااه یی رماناااده فه رکی ئاااه زیااااتر باااوو، کااارد شاااداری به االکاناااه دا عێاااراق کوردساااتانی شۆڕشااای لاااه و باااوو زموون ئاااه .خۆی ستۆی ئه خسته رانی به هێر و رگری به بۆ ووکه گروپی س دوو، کردنی دابه و کردن هێر بۆ ناڵێک که ند ه کردنی دیاری ها روه هه دیتاااران، ده می کااه بااه یواناتیا حااه و ر وه لااه په بکااات، جووڵااه و ر ده بێتاااه ماااڵ لااه دی نااه سااێکمان که گونااده و ئااه واوی تاااه لااه وت، کااه نه گیاار واڵێکمان هااه هاایڕ وینبااو ڕوان اااوه زۆر .ب بوو خاپوور گونده و ئه وه ئه ک وه ر هه


باااوو، ساااتۆ ئه لاااه شااای ناو ه ڵکی خاااه کانی گیروگرفتاااه ی وه ردناااهک الیااای ک یاااه و تی اڵیاااه کۆمه کااااری رکی ئاااه مان، کاااه له گه دڵساااۆزانی ساااازماندانی و شاااکیالتی ته کااااری لاااه بێاگاااه ئااااواره ت خزماااه لاااه وه دڵاااه باااه یاااانزانی ده و بوو هاااه ئااااواره باااه تینیان باااه و پتاااه ری بااااوه ڵک خاااه. کرابان ناااه ر ساااه اره ئااااواره لێکردنێکااای قساااه باااه کاااه بوون هاااه نااااکۆکی و کێشاااه ب کاااه . دایه ی که له گه دواڕۆژی کانی یه ندی وه رژه به

و ئااه ڵ گااه لااه کانتان یااه وری بیره لااه کێک یااه کاار ده بوون، هااه وه پێکااه ریتااان وه بیره شااک باا دا ئاااواره ال مااه ڵ گااه لااه بوونتااان وه پێکااه ی ماااوه لااه حمااان ڕه ال مااه کاااک رێز بااه: رساایار پ ی؟ بکه باس ران خوێنه بۆ دا مره نه

و وه دوژمناااه داوی وتااه که و ژیا ناااه دا ڵمان گااه لااه زۆر وه داخاااه بااه اڵب بااه ک، الیاااه گشاات ویسااتی خۆشه باااه بااوو و رکاارد ده ناوباااانگی و کاارد گااوڵی دا ناو اااه لااه زوو زۆر ئاااواره :اڵب هو

ئێسااتا تااا کااه ب کااه ده باااس یانااه ری وه بیره و لااه ک یااه نموونه. بکاار موویان هااه ر سااه لااه باااس دا لێااره ناااکر کااه یااه هه مره نااه و ئااه ڵ گااه لااه زۆرب ری وه بیااره شاادا وه ئه ڵ گااه لااه گیاارا، !کرد؟ وامان بۆ ی که ک ریه سه وه نا ێته بۆب ی وه روونکردناااه و بپاااارێزن خۆیااان کی اڵتاااه وه سااامانی وه کااارده بااه کاااه ڕابێناا وه باااه ڵک خااه اڵنی کۆماااه ویساات ینه ده و باااوو ی کااه اڵته وه و گاااه م ۆری خااه ئااااواره کاارد باسااام پێشااتر ک وه کااه وابااوو پێاای و بااوو ناو ااه کااانی واره لێره و ڵ نگااه جه لااه کااردن پارێزگاااری کاارد، ده باساای جااار زۆر کااه ی شااتانه و لااه کێک یااه. بااوو ساات به مه ال زۆر دا کااان بواره موو هااه لااه ڵکی خااه

لااه گرینااگ رکێکی ئااه ک وه وه یااه حیزبی کانی کۆمیتااه و شااانه ڕێگااای لااه بیپااارێزن، ک الیااه موو هااه بااه باا ده و مانااه که هاڵت وه گرینگاای کانی یه سرووشااتی سااامانه لااه کێک یااه کان دارسااتانه .کرا ده بلیغ ته ڵکدا خه نێو

بااه. بااڕن ده ڕ تااه داری باساااو نێزیااک لااه و هاااتوون را شاات رده سه لااه دار اڵخ وه ڵێک کۆمااه کااه بااوو هێنااا ئاااواره بااۆ واڵی هااه کاا نااازانم بااووین، باساااو گوناادی نێزیااک لااه ڕۆژێااک .ببڕن ڕ ته داری هێڵین نه و بگرین پ پێشیان باین که کردین نیشان ست ده ل ری فه نه شه اڵب به بووین، نه زۆر ئێمه ند ه ر هه کردین، بانگی له په ، برایمه شااێوه گوناادی پشااتی یشااتینه گه کاتێااک دوایااان، وتینااه که و ئاااواره الی وه راینااه گه نه ئێمااه ئیتاار بااوون، ڕۆیشاات و نااابوو لاا باریااان پێشااتر وان ئااه اڵب بااه وتین، کااه دوایااان وه

و اااالک زۆر کااات و ئااه کااه بێااژو واڵی عااه میاارزا و ماان باا بیاار لااه باشاام ی وه ئااه ری، فااه نه دوو ی سااته ده ساا بووینااه و وه راینااه گه نه دیسااان ببااوون، جاااده نێزیکاای وان ئااه دیتمااان وه باااره بااه کااان داره اڵخ وه لااه س کااه ساا بااوو، دوور شااار لااه هێنااد و وه تاقااه بااه بااوو ک خانوویااه خاات وه و ئااه کااه سااووڵی ڕه حاااجی خااانووی نێزیااک لااه وتین کااه فریااا بااوو، دڵسااۆز سااتی به مه و ن نێزیکانااه و لااه وابااوو پێاای ، وه گێرنااه بیااان باا شاااریا نێااو لااه و ون کااه دویااان وه گووت نااه هئێماا بااه ئاااواره دا راسااتی لااه دیاااره. برایمه شااێوه گوناادی و ره بااه وه بگێرینااه

.بکات بۆ یان قسه وه باره و له و ببین کان ره فه نه که بوو وه ئه ئاااواره. وه گرتااه کمان یااه برایمه شااێوه ئاااوایی پشااتی لااه و هاااتبوون ئێمااه هانااای بااه وه هیاا رانی نیگه بااه مااابوون، الی لااه کااه دیکااه سااێکی که نااد ه و ئاااواره ااوو، پاا زۆرمااان کااه ئێمااه کااان داره خاڵ وه و رن وه خۆیااان بااۆ زوو گااووتین پێاای خااوار نااارده را کان نااه وه ده نێااو لااه کانی رگه پێشاامه لااه کێک یااه ، وه بیر وونااه لااه کااانی داره اڵخ وه بااوو، تااووڕه زۆر ئێمااه ی کاااره و لااه !بڕۆن با ن بده ئیزن

وه ئاااه ی قسااه ب کااه یه ، یااه تووڕه زۆر و ناااوه تێاااک ناو اااوانی دیتمااان ، ئاااواره الی ووینااه کاتێااک بیاارب خااۆب حاااڵی بااه بااه ماان. کرد نااه ی قسااه س کااه ک یااه ماوه!" ؟ ییااه شاااری نێااو واڵی هااه: " بااوو بێاگااه بباااین، ڕ شااه تووشاای جاااده ر سااه لااه ر گااه ئه کاارد؟ ۆباا مااان کاره و ئااه ئێمااه کااه وه کاارده ده وه لااه وه ئااه کانی یااه ئامۆژگاری ئاااواره میشااه هه وانااه له بێاگااه هااات؟ ده ساات ده لااه ترمااان ی خۆکااوژی لااه ڕێااژیم زۆری و زوڵاام لااه ڵکااه خه اڵنی کۆمااه ی وه ڕوونکردنااه و شااکیالتی ته کاااری ئێمااه کاااری کااه بااوو ....کان گه به ره ده و

کااااۆ زانیاااااری و شااااف که وری ده زیاااااتر کااااه پالتااااۆز جااااۆری لااااه ک یااااه فرۆکه وو، نااااه پاااا زۆری لااه و بااووین باااڵو ئێمااه دا، کااه ناو ه لااه ڕان گااه بااه کاارد سااتی ده و بااوو یاادا په ، یااه هه ی وه کردنااه واو تاااه ی کااه یه یی ووڕهت لاااه هێنااد باااوو دیااار ئااااواره هید شااه. وه شاااارده خۆمااان دا کان ناااه وه ده نێااو

پااا ی کاااه کوڕه بااا ، پاااێم شاااایی زۆری نگاااه ڕه دایکااام ئێساااتا: " یگاااووت ده وه خۆیاااه ر باااه لاااه بباااوو، یااان ده و لااه کێک یااه وه ئااه ،"ێنمباااووڵ خااۆب ناااوێرب ن، بکااه کااون شاام که له که دار لااه په ر گااه ئه ، داوه اڵس مااه خااۆب جۆرێااک دا نااه وه ده و ئااه نێااو لااه وه ئااه نااازان ، ڕوومااه رسااالنی ئه میر ئااه . بوو ب هه مان که له گه ی مره نه رگیز هه هیده شه و ئه ڵ گه له که یه ری وه بیره دا ناو ااه لااه نابت جااه دا ارهئاااو هید شااه گیراناای کاااتی لااه ئایااا ، کااراوه لێااوه باساایان و بوون هااه جۆراوجااۆر ری زه نااه و بۆ ااوون زۆر ئاااواره ال مااه هید شااه گیراناای ر سااه لااه: رساایار پ

بوو؟ ک یه شێوه چ به دیوااڵن گوندی له ی که گیرانه و ئاگاداری ی که گیرانه له ند ه تا و بووی


کۆماااری تێکاااوونی دوای تێکۆشااان و بات خااه ر سااه لااه ک یااه کورته بااه ی بااده ئیاازن ر گااه ئه خااۆت، سااتۆی ئه خسااتووته دا مره نااه و ئااه کراناای هید شااه ر سااه بااه دوورودرێااژ ورانێکاای ده پااا .ب بکه ب که باسه به ست ده کوردستان

حیزبااه و ئااه شااکیالتی ته وجااۆڵی جم زۆر کی یااه ماوه بااۆ ئێااران، کوردسااتانی دێمااۆکراتی حیزباای نگرانی الیااه و ناادامان ئه بااوونی وباڵو ر پااه و کوردسااتان کۆماااری تێکاااوونی ایدو: ڵ بااه نیاااوه ژیاااانی هێندێکیشااایان و گیاااران شااااوه ڕێژیمااای ن الیاااه لاااه شاااێک به باااوون، عێاااراق کوردساااتانی ی وازه ره پاااه حیااازب نااادامانی ئه و کاااادر لاااه زۆر شاااێکی به ساااتا، وه تێکۆشاااان لاااه .کران ده کان گرتووخانه وانه ڕه و ڕێژیم هێرشی ر به وتنه که ده سته ده سته ده و ک یه ک یه وانیا ئه که ڵبژارد هه خۆیان بۆ یان هێنی نه

باااۆ ران گااه ده بار لااه تی رفاااه ده لااه وساااتێج کات موو هااه کاااه ، حیزبااه و ئااه دڵسااۆزانی لاااه ڵێک کۆمااه تی هیممااه بااه حیااازب، کااانی ڕیزه لێشااێواوی ر سااه و تاساااان لااه زۆر کی یااه ماوه پااا ر ساااه لاااه و ک یااه بکرێناااه کان وڵااه هه ئازاداناااه کاارا ده و باااوو خساااا ڕه وه ئااه باااواری ک یااه ڕاده تاااا عێااراق کوردساااتانی لااه کاااه کاااات و ئااه ت تایباااه بااه و حیااازب ماااڵی نێاااو ی وه ڕێک سااتنه

ی وه بوژانااه بااۆ خۆیااان وڵی هااه دڵسااۆزانه و ئااه ، وه بکرێتااه پاا ساات ده واڵت نێوخااۆی لااه تێکۆشااان و وه بدرێنااه جااۆ حیاازب شااکیالتی ته کااانی ڕیزه رخ هاو ااه و وتوو پێشااکه کی مایااه بنه . وه پێکرده ست ده حیزب

و ئاکاااب. باا پێااک نااو کی یااه تی رایه به ڕێوه به دانااانی و حیاازب ی واره قااه ی وه دارشااتنه سااتی به مه بااه حیاازب می دووهااه ی ره کۆنگااه کااه وه ئااه هااۆی بااه بااوو تێکۆشااانه و وڵ هااه و ئااه ئاکااامی دا لێااره سااته به مه ی وه ئااه. کااراوه ێااوهل باااس زۆری دا رابااردوو لااه ، وه باسااه و ئااه ناااو باینااه نیااه وه ئااه بااواری دا لێااره کااه درێااژه و دوور باسااێکی بااوو، چ ب دووهااه ی ره کۆنگااه روبوومی بااه یی ئاااواره لااه و ڕاونااران ک ااه زۆری و شااه ڕه هه بااه و ن بکااه شااداری به دا ره کۆنگااه لااه درا نااه پاا یان ڕێگااه ق ناهااه به حیاازب کاااتی و ئااه کااانی کادره لااه هێنااد کااه یااه وه ئه کااردن باااس بااۆ کوردساااتانی تاوی هاااه ی57و 56 ی وه جوواڵناااه" هااااتنی پێاااک هاااۆی باااه باااوو تاااه که ره حه و ئاااه کاااه کوردساااتان، کانی ناااه نده به و یاااا کااارده ڕوویاااان و وه بووناااه ئااااواره دیکاااه جاااارێکی دا

. بوو( ئاواره ال مه) به ناسراو شڵماشی د حمه ئه ال مه مامۆستا تاویی، هه ی57و 56 کانی ساڵه ی وه جوواڵنه ی دڵسۆزانه و ج وه به کادره و له کێک یه". ئێران ناسی؟ ۆن ت "ئاواره" ال مه هید شه حمان ڕه ال مه کاک ڕێز به: رسیار پ

ی ناو اااه لاااه ڵساااوورانی هه رب، باااه نااااوی و نامناااه و واڵتاااه نااااوخۆی لاااه ئێساااتا کاااه ساااێک که م وێناااد، ده اڵس ناااه گونااادی لاااه و باااوو دا سااااڵی 17تاااا 16نێاااوان لاااه نم ماااه ته: اڵب هو

.الب هاته گرن، ڕاده هێنی نه به کان لێدوانه و باس که بوو، دڵنیا لێیان ک یه ڕاده تا که دا ده ی سانه که و ئه وری ده زیاتر بوو، زۆر دا شت رده سه. بیسااتووه ناااوب اڵب بااه ، ماادیوه نه وتاام ناساای؟ ده ئاااواره تااۆ: وه کاارده ی که باسااه دا ڕێگااا لااه مااااڵن، پشاات ی کااه دۆڵه کاارده ڕوومااان لێاادان، ب ده قااه بااۆ باااین کااه لێکااردب داوای ڕۆژێکیااان

کی یااه زانیاری شااێوه و بااه ویا ئااه و وو ده نااه ر ده لاا رب سااه زۆر دیاااره... ین بکااه حیاازب بااۆ کااار و ین بکااه ناادی به شااانه و منااه ده و وب ئااه ی ڕاسااپارده ماان وه شااارمه نه لێشاات بااا وتاای دیکااه سااێکی که نااد ه ڵ گااه لااه و یااه ناوه ب لااه ئاااواره وتاای اڵب، وه و پرساایار هێنااد دوای. ین بکااه چ باا ده کااه بکااا حاااڵیم و بباار ر ده ی که سااته به مه وان بتاا بااا کااه بوو نااه وتووی ئااه .تو که ئاواره به اوب بێشاسو گوندی نێزیک کۆ، ه ی موو ه له جار ب که یه بۆ وابوو و ، بکه پ اوتان ب که ده وا بێاگااه بوو، نااه وتۆی ئااه ێکی ره زه نااه ساامان که و گاارت بااۆ گوێمااان نیا تااه ئێمااه و کااردین بااۆ ی قسااه ئاااواره بااووین، ده س کااه دوازده یااا ده باا بیاارب لااه ی نااده وه ئه دا، یااه وه کۆبوونه و لااه .بوو مر نه رگیز هه ی ئاواره من وتنی پێکه او ب که یه وه ئه ین، ده ده ناامی ئه بسپێر پ یمان و ین که ده کار وه دڵه به که دا پ مان ڵێنی به موومان هه ی وه له

بوو؟ ۆن وه نابته جه ی ڕوانگه له دا ڵک خه اڵنی کۆمه نێو له ئاواره ال مه ری کاریگه و ئاوره ال مه هید شه وتی وکه لس هه: رسیار پ

ب ئاااواره کاتێااک اڵب بااه ، یااه هه ر سااه لااه بۆ ااوونێکی جااۆره دا خااۆی زێنناای لااه ، یاادیتووه نه هێشااتا اڵب بااه بیساا ، ده سااێک که ناااوی کااه س کااه ر هااه بیسااتبوو، ب ئاااواره ناااوی پێشااتر :اڵب هو

رد ده و باااس و کاارد ده ی قسااه کاتێااک بااوو، داڵن ر بااه لااه بڵێاای تااا و گاار ب کااه بااه خااۆ سااووک، رووح ڕووخااۆ ، پیاااوێکی ، وه کرده لێااده بیاارب ماان کااه وه لااه بااوو جیاااواز واوی تااه بااه بیناای، و الی باێتاااه بوو نااه س کااه کانی، نرخااه به وتااه بیساااتنی لااه باا خافااڵ و بکااا وال الوئاااه ب ئه یاڵی خااه ودای هااه کیا یااه رکه بااۆ توانی یاااده نه س کااه کاارد، ده مانی کااه له گه کانی تااه ینه مه و . بایه کرد نه بووڵ قه کران لێده باسی و ئاواره ال مه ن الیه له که کانی ته ئمورییه مه و رک ئه وه دڵه به و بووایه نه کانی لێدوانه و باس یدای شه

و اااین موو هاااه باااه ڵک خاااه اڵنی کۆماااه لاااه ڕێااازی و کاااردن ده رک ده کانی ئینساااانه دوا، ده خاااۆی زماااانی باااه س کاااه ر هاااه ڵ گاااه لاااه ناسااای، ده باشااای باااه زۆر واری کاااورده ڵی کۆماااه ئااااواره .پاراست یان ده خۆیان اوی ک وه و ویست ده خۆشیان گشتی به و مان که له گه اڵنی کۆمه دڵی قواڵیی ناو بوو وو بۆیه ر هه. گرت ده وه یه کانی توێژه دا خااۆی اڵتی سااه ده ژێاار ی ناو ااه لااه دێمااۆکرات حیزباای کانی کۆمیتااه و هشااان و ڕابکێشاا شااکیالتی ته کاااری و ره بااه ڵک خااه اڵنی کۆمااه ساارنای دا، کااورت زۆر کی یااه ماوه لااه تااوانی ئاااواره .کر ده دی به بوون، کرد تێدا کاری ی ناو انه و له ئاواره کانی یه االکی واری شوێنه ئێستا تا که بێن ، پێک زوو نااااده وه ئه کان یااااه ئاگاداری حاڵااااه و بااااه ااااوون، ده ڕێوه بااااه وه دڵسااااۆزه و اااااالک انینااادام ئه ڕێگااااای لااااه کان، یاناااادراوه ڕاگه و کااااان کاره بوو، نااااه ساااایمی ب ناااادی یوه په کااااات و ئاااه ماناادوو بااه وه ئااه کااه بااوون، ڵک خااه اڵنی کۆمااه گشااتی بااه کان یااه ندی یوه په ی ئاڵاااه دا راسااتی لااه. وابااوو باا ، گیاارا ر وه ڵک کااه کااات و ئااه نااوێی کنێکی تااه لااه ک وه ر هااه یشااتن، گه ده

و ئااااواره ال ماااه شاااوێنی و پااا ی وه دۆزیناااه وڵی هاااه لاااه میشاااه هه کاااه کان، ژاندارماااه و جاااا ڵ گاااه لاااه ڵاوون تێکناااه و ر شاااه لاااه جاااار یاااان ده باااه باااوو، هاااات پێاااک ئااااواره ال ماااه نیباااوو .پارستن یان ده و کران ده ئاگادار وه ڵکه خه ن الیه له بوون، دا کان رگه پێشمه

Page : 43 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 43: ی ره الپه بی وشێر پڵنگ نگانه ته رۆژى بی دڵتێر اوو وار خۆینده و زانا

زنایر و کۆت له ند به له ترسی نه بیر و هۆ ن خاوه و گورج الوێکى دایه ى تاقانه درنگه بنوو الیه الی رۆڵه الیه الى ى هه

دلێرى و ئازا ى کاوه ى وه ته نه شێرى بێاوه تۆ کوردى تۆ کورب وئازار تى ینه مه کێشاوه زۆریان وکار س که و خزب باپیرت و باب وگۆپاڵیان ست ده ستاوه وه نه ت قه ماڵیان و نامووس پارێزگارى بۆ

س فه قه وى که ک نه به کێوى بازى ز به نه و ترس نه به وان ئه ک وه تۆ دایه تۆ ست ده له رۆژب دوا هیواى الیه الی رۆڵه الیه الى ى هه : کان راوێزه په تاااری مشاااهیر کااورد نووسااینى بابااا مااردوخ ) ر هاااتى بروانااه سااه ژیااان و به زا بااوون لااه بااۆ زیاااتر شاااره) ک بااووهدایاا گوناادى بێتااوو لااه زا بااوو و لااه ناوبانااگ و شاااره کى بااه زانایااه -1

(.276-385کانى ره الپه( روحانى جلد او

ژیااان و زا بااوون لااه بااۆ زیاااتر شاااره) دایااک بااوو لااه بیااژو ى کااۆ ى مااانگى لااه1277ساااڵى راوى لااه دى سااه حمااه ال ئه کااورى مااه( شااێ ى بێااژووى ن) مین ناسااراو بااه ده مااه ال حه مااه -2 ( . 346ى ره شاهیر کورد الپه تاری مه: ) ر هاتى بروانه سه به

ر ى هاااه کاااه خانه هقاو( حس کاااردن فااه) ختاااى تاااوتن ت باااوو، پاااییزان وه زه لاااه تااااب و خااۆ و باااه ى باااه کااه بوو و ایه رینى هاااه کى باااه یاااه شااات بااوو، قاوخانه رده کى شاااارى سه یااه قاوه -3 .کرد خواى ل رازى ب ڵکى دێنات زۆریان روو ت ده تى خه تایبه ڵک به هات و خه ى ده جمه

رێاادار ر بااه وه ڕ دا ى کااه دوکانه لااه فرۆشااتن تااوتن ختااى وه پاااییزان( ى شااێ ه ى مینااه لى عااه) ڵااێن ده پێاای شااه غه باا و خااالیس زۆر ى کااه بابه که شااته رده سه شااارى کى یااه باباى که -5 .قادرى حاجى ى خانه قاوه ووه ده ى که وه خواردنه ا بۆ خواردبا بابى که و نان س که ر هه. بوو قادر حاجى ى که خانه قاوه نزیک له ى که باب انه که که تى تایبه به و ناکه

:سوپاس .ستۆ گرت ئه مونتاژى وه نور منرپرور که بۆ خوشکه -1

. وه دا ۆته پێى ب که رگۆشه جگه بۆ شاهۆى -2


ال ئاواره هید مه کان و هاوڕێی شه رگه پێشمه کێک له یی، یه حمان کاژه ال ڕه رێز کاک مه ڵ به گه وتووێژی له

پوور ن سه حه شلێر کردنی ئاماده

هاااوڕیی ها روه هااه و کوردسااتان دێمااۆکراتی حیزباای دێریناای رانی تێکۆشااه لااه کێک یااه یی، کاااژه حمااان ڕه ال مااه کاااک رێز بااه ڵ گااه لااه وتااووێژی ئاواره ال مه هید شه ڵ گه له تی رگایه پێشمه می رده سه و نێزیک

دێاارین ره تێکۆشااه لااه کێک یااه لااه یادێااک کااه یینپێاادا خۆتاات کاااتی کااه وه ئااه بااۆ سااوپاس زۆر تا ره سااه حمااان، ڕه ال مااه کاااک رێز بااه: رساایار پ ناساااراو شڵماشااای د حمااه ئه ال ماااه هید شااه واتاااه تاوی هااه ی1357و 1356 ساااااڵنی لااه مان کاااه له گه ی ڕزگاری وازانااه ی وه بزوتناااه کااانی ناوداره و . وه ینه بکه ئاواره ال مه هید شه به

نابت جه که ته حمه زه و ئه بۆ ها روه هه و زنه، مه یاده و ئه بۆ و گرینگه و پیرۆز رکه ئه و ئه گرتنی ستۆ ئه وه بۆ ب که ده نگ گیاره ری ماڵپه و نابت جه سوپاسی راستی به :اڵب وه


وان توتنه

تاجت و خت ته ر رگه وه ک ده باجت ب هبد ى که تا دوژمن وێران ماڵ وانى توتنه ى ئه جووتێران ى ئه رزێران وه ى ئه شێڵگیرمان باتى خه به زوبان ک یه و دڵ ک یه به با ین ڵده هه رژێمه و ده ق شه ین ده وڵ هه پشوو دوا تا وتنه ستکه ده ى رێگه بات خه وتنه رکه سه هۆی گگرتن یه بمرین بژین کدا یه ڵ گه له بگرین ک یه و کبین یه ر گه ئه وین هنان و بین ده رز به وین که ده ر سه و بین ده زاڵ دان پشوو و بوون ماندوو ب و ان ب الى قه ته و وڵ هه

شادییه رۆژى رى هێنه یه رزگارى ى رێگه تاقه (ز 1965)تاوى ى هه1352

ئاواره

کااه بااوو ک یااه کۆرپه گریااانى نگااى ده لااه گااویم وه تااره وال ئااه کى یااه موو ه لااه و شااه نیااوه. بااوو هاااوین وتبووب، خااه رێااک براده ى موو ااه لااه بانااه ئااالۆتى لااه وێک شااه وتااى وه گێرایااه ئاااواره . و ب ه ى که گۆشه ر جگه وى ئه بۆ کرد ده بۆى ى الیه الی خۆ نگیکى ده به ویستى خۆشه دایکى : بنووسم شێعره ب ئه ى وه ئه بۆ دام ئیلنامى و ژاندب هه روونى ده کورده هدایک ب ئه ى الیه الی گوتى

ى ساواکه کوردێک بۆ کۆرپه ى دایکه الی الیه ژیانم ى باغاه گوڵزارى ى خوناه گیانم ئارامى ب که کۆرپه رۆڵه دینم و ئایین ڵمما و ت روه سه ژینم مى رهه به ب که گۆشه ر جگه وانم شه و رۆژ زمى به نگى هاوده اوانم بیناى وژمم ته و هێز یانه به رى به نگه دره بنوو هانه به گره مه گرى مه گیان رۆڵه ڵنایه هه تۆ به ى اوه و ئه ب کویر ساوایه ى کۆرپه الیه الی ى هه وابه من بۆ تۆ ۆنم تۆ بۆ من بابه که رگم جه گرى ده تۆ ند ر ه هه توانم ده تا هه کێشم ده نازت وانم باغه من باب شاگوڵى تۆ

و رکه وه ب بێ ه ساواى ى کۆرپه که و سره ده دڵى ى کاته و ئه دایک زارى و گریان کا وگۆڕیان ئاڵ زارى ى نده خه به لێو ى بزه به یان دایه ى تاقانه گیانم له زات قه ساوایه ى کۆرپه الیه الى ى هه کوردى بێستانى مامى نه و ڵف خه ووردى منداڵى که ئێستا تا هه

وخاڵ ت خه ڕو په وهکردو نه رت ده باڵ باى داوه ت نه ناسکى شلکى ت زاقه و گریه به ى که ده مبارب غه ت تاقه و هۆ ب بیر و زمان ب ى باده به نام ره گیان رۆڵه ى که نه ى ساده رۆژب دوا هیواى به اڵب به هنای وت خه بۆچ نگه دره بنوو ساوایه ى کۆرپه الیه الى ى هه

خاکت و وه ته نه ربازى سه ببیه کاکت و باب ک وه پێته زۆر هیواب سڵ ى بکه هیڕ وله بترسی ى که نه دڵ به و گیان به ب که ده خیوت به


وه دێته بۆ شتێکمان موو هه وه رێته گه ده شار له باب خوارد اب و نان رز قه به رامبوارد جۆره ب به رۆژ ده فرۆشم ده ب که توتنه مرو ئه خۆشم و نگ ئاهه پر دڵ

وت که ر به وه ب نۆره ى ئۆخه وت رکه وده ییس ره ئاغاى او ڵنایه هه وقی شه ر به له کراو ریز توتن رده فه ده کردن باڵو و رت په مووى هه لێکردن او و دیتن بۆ راندن وه ل کى نیویه کاندن ڵته هه بنى و ر سه

ستاوب راوه زمان ب به ستاوب هه خۆ جێى له منیا نگ ده خه ک وه رگم جه له داى نگ ده گویم هاته ناکاو له

پار له راپتره خه مساڵ ئه واگوزار به ن ده لێى: گوتى وه ماڵه وه بگه زوو: گوتى وه تاڵه و تر کى رویه به ره به و بێنه ب هێنه بی ره سه له سری که پووتت ده ببا موقه ک وه و له بووب ق ره دا سه و نگ ده ب له گرت گویم که

ترسان له پر نگێکى ده به سان به حه تاسان تاوى پا هاوار ى ئه دادء ى ئه گوتم کرد هاوارب زمان، هاتمه

وورد درشت بوون کۆ وه لێم ردگار روه په ى رێگه له ى ئه ژارب هه برسیم خۆشم نه رزدارب قه ییس هر ئاغاى منداڵم و خێزان قوتى مساڵم ئه رزى قه ب نه هیڕ ب که بابه که و ایى قى حه ب که ربابه ئه با ن بمده وه بێمه شار بۆ بب رێم وه مه ده بی ، ب بکه رازى ڵگرن هه ر سه له ریم سه که یان بمکوژن یان بمگرن یان دادگا بۆ نیه رجیم خه خودا ى رێگه له خشن بمبه توقاب رما سه به راندى نه وقاب ڵده هه لرزێم ڵده هه :ییس ره گاڵو پیسى ڵنگى ى ئه دراو رده په رمى شه ب ى ئه زوو ئاره به ب ده ڵده هه تێت ئابڕو ب بی نه نگ ده ب ن که رى ده به شار ، لێره ک نه ن که رى ده لێره کوڕینه دا رفاندب ساڵیان مى رهه به راندب په ریان ده شنه ه ب به باب که و ى قاوه پووڵی ب رباب ئه و رز قه ن خاوه دزى به وه شاره نێو له وتم رکه ده وه الره نایه بۆ ملم وه بریانه ک وه دڵیکى به وه گریانه پر اوى به

رێزان اڵ گه بارانى ک وه خێزان و خاو نێو وه هاتمه بارى ده گشتمان اوى له ژارى هه و رووتى رمێسکىف


:توتن نووس وه نایکوژێنمه بشمرى وه شێنمه وه ڵى هه تازه تم میلله و خاک دوژمنى تم وڵه ده ستى ده به کار من

:وان توتنه وه دامه نه جوابى پووڵ ب وه پاڕامه ر به له زۆرى دوابراو رى سه به پله ته واو ته پوتى به نووسی

رۆیى ناه ره جێما من بۆ رۆیى بوو سوار وه فیزه به اڵ سه ب وانى توتنه بۆ اڵ به و رد ده بارین جا و ئه تاو ر به توتنى ک وه بووب سیس او ردى ده به تا و رز له به رمان ده و وا ده و دوکتۆر ب رمان خه وب پاره و پوڵ ب کۆ وه بوون تایپن توتنى له زۆ گه و ڵه که ، مڵه و کرب ژاکاو و فاب شه ب و رچ داماو و سیس خۆب ک وه ویا ئه گران ردب ده زۆرن، کارب بران ژاریم هه و خۆشى نه

داشکاندن ڕه ته ، په بن سپاندن ر ،سه ه وه و جوو که کردن یشک و تاودان ر به وه کردن پێوه ن وبه داخ ار مسااڵى نیو ى که نه سار خه مباڵى حه و شریت لیس، ته رگیرا وه بارکردن ى ته په دانرا داگیرا، وا ئه

باده خۆ س به رز قه خاون شاده دڵم خۆشی خۆشی نده سه په و با و خۆ بۆن نده ره و جوان زۆر ب که توتنه

ب که ده شارى نێو به وارید ب که ده بارى ى سبه له و ورۆ له بر ده پ باشم پووڵێکى کر ده ل اکم دووخانیه

وه رمه گه به وه مه یده ده وه رمه سه به رزێکى قه ر هه پاڵو اڵو ه بۆ رۆن و برنن کاڵو و سره ده پێاڵو و جلک منداڵم و ژن و خۆب بۆ ماڵم بۆ پێویسته ر ى هه رجانى مه به جاران او له رزانى هه به کرب ده مووى هه شڕب رە به ناڵێم دى ی کڕب غد نه نیم دار رز قه

باب که ڵ گه ده بێنن ایی ( 5")ساب قه لى عه( "3")قادر حاجى ر ته خه ب به نووب ده خۆب ده ر نه فه ر سه له هوتی له و شه لێدان ب ده قه وه فیزه به پێوان بازار و شه تا رۆژ به بووکان جلکى ب که ده ودا سه دووکان به دووکان رێم گه ده نگینه ره و جوان شت ر هه شمینه په تاکوو رزى ده له ترسم نه او یه هه توتنم پرسم ده تى قیمه و نرخ

خۆشیانه خۆشی ماڵ له لیلیانه تلى مندالیا

Page : 39 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 39: ی ره الپه . وه وایه حه ده دا زراکانیان مه و موو ه نێو له مااڵنه و له ران گه داده شوێنى به ى یاریااده دا کااردن پێااوه تااوتن و کااردن گااوڵ نێااو و ئاااودان لااه ت نانااه ته و وه کاارده ده ر سااه بااه زۆرى ئاااواره کااه بااوو اڵس نااه ى تکێشااانه حمه زه وانااه توتنه و لااه کیااک یااه( ڵ ااه که خلااه) ... دا ده

. وه ته هونراوه ىیانهگوند ساکارى و ساده زمانى به که یه ستانه ڵبه هه و له کێک یه شت رده سه وانێکى توتنه هاوارى

زارب و وى زه ب و خانوو ب ژارب هه وانێکى توتنه ر شه له نزیک خێرب له دوور ر مه و بزن و باب و پوڵ ب

ترسییه مه له پر ژینم برسییه و رووت منداڵم شارب و د ڵکى خه ى نده رمه شه دارب رده ده دارب رز قه ڵک که ب و پێاڵو و رە به ب ڵک خه نێو بامه نیه روب ڵم په ه و کار و س که ب ڵم مبه ته وایه پێى ڵک خه شم به ب و زۆره رمانم خه شم ره اره ب بکه چ اڵب به کاڵه و کشت و جووت ى واده ساڵه رى سه گوتیان که ر هه للووک هه کوو وه ریین په راده باووک و وره گه ، خێزان و خۆب و که س ده کارێکمان ڵکوو به و له و لێره رین په ڵده هه ڵدڕین هه وى زه و جووت یا برین خشته و کارى قوره یا شتڵ بۆ گر ده خۆ جێگه گوڵ وت رکه ده هاره به وا قاچ و نینوک و نگ به پاچ به ره پێمه به گاسن به ین په ڵ گه ده ب ده ڵ تێکه ین که ده خۆشی و بژێرین ى ده گرى ده رى سه اڵ و یلکه به کر ده پى شتڵى تۆ ماار ئه و که رده ده و ب ده شین تا و ده ئاوى جارێک رۆژ دوو

کورده کاى و کور ى پیشه وورده ناخۆ ند ه بژارى ئاو و که ده رب به نگى که او نا ێته و خه رۆژ و و شه ب که شتڵه ببن سیس ک وه نه ب بکه دێر بۆره ب که ویه زه رت که پێنن گاته ده کێالن ت خه ردو وه و برین شیو به

کردن کوو وه کڕ و کور کردن خاکاو ڵدان هه دێراو نماند ه پشت ڵتروشکان هه قاندن ه توتن ناخۆشه

ى که نه ووشکى گوور ده تا ى که نه سستى داشتن ئاو له پڕه بژار بره رە جه بره بژار و پێشک ى نۆره کرا او به وه دووره له درا ئاو کرا گوڵ نیو وا

وت که وکمنێ شکا ژنۆب ئه وت که ر ده وه رى ڕگه گه کاڵو نووس نه ر سه له زیادب به نوس اوى و ب کوێر بى ره دات م نه و ب سریم که نه دات نه پێرارب ردى ده

دا گه منى به بکه روحمى خودا خاترى بۆ نووس توتن منداڵم کۆش ن خاوه ساڵم ناى ره سووتینه ى مه

Page : 38 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 38: ی ره الپه وفامن هۆ و قڵ عه به المن که شیرین موو هه قومار و ڵ گۆنگه فێرى کار رزه هه کاى کور گوند نێو له او ر به دێنه وتوند گوڵ و گورج الوى ینگنَ ‍قور و قازو کاان پڵینگن شێرو انکور وار خوێنده و قی فه ال مه نار و وت مزگه کانى شانن و شانه وه پێکه جوانن بێژوى له ر هه

اوب ر به هل نا ى ال مابم تاکوو هه بێژووى بم دڵنیا تۆ له ر گه ئه بم دونیا رى سه و له با پاتم و خاک نگى ده هاو التم له وایه پێم ر هه بێرب و خێر به بێژوێ سپێرب ده خوات به جار و ئه

رامۆ فه ب تکه نه رته شه خۆ بێژو ب ڵ گه له خوات سێکان ر هه به بمبورن" کان شه ره" و"دۆلى" و" سناوو "

توانم ده تا هه بڵێم زانم ده ونده ئه ر هه نانن و قۆناب ن خاوه دانن خانه و وره گه جێى

ر اڵنى سه گووڵى ک وه داڵنى ر به له" گروێس" نارى هه و نایر هه ى ج زارى و وى زه نى خاوه نارانت هه بباى موره هاوینانت ى ماته ته پانن سه و ئاغا شی به گیانن و دڵ ى زه مه " کرێوه سوورى شێ ه" زیوه" و" مێرگان" و" سپی گڵه" ئاوا ببن ر هه یاخوا داوه ى" ئاڵمان" ورى ده نور له پر دى رقه مه دوو " سوور شێ ه" و" پیره ال مه"

خوازن ده ل دوعایان نیازن و راز جێگاى شار نێو له و دێنات له نار که و گۆشه موو هه له سته خه و بوون و ماندو ب سته ده سته ده و پۆ پۆ (سوور شێ ه) ر به له زیاتر دوور له دێن پیلیان و ره به باران و پشتى کۆڵه به رانها به تى تایبه به

وره ده و له لێشاون به وره ه نانه و کولێره نگ شه و شۆخ کاى و کور نگ ئاهه و زب به به جار زۆر ک ڵه به او و سوور و رد زه ک ڵه به ره ستى ده گرن ده بگرین ک ڵه به ره باین ڵگرین هه س ده لێره با

تاوى ى هه( 1356الوێژى ى گه 15)

ئاواره بۆتاااه ئێساااتا کاااه) اڵس ناااه گونااادى کااارد ده رێنماااایى ى کاااه له گه واکاااانى ره یاااهداخواز ر ساااه لاااه وانى ئاااه و را گاااه ده کوردساااتان تکێشاااانى حمه زه نێاااو لاااه ئااااواره ال ماااه وتماااان وه پێشاااه لاااه

تى پاشایه رژیمى کانى سی وره و ژاندارمه ى وه ئه کاتى له و جووتیاران ماڵى وو ده زۆر و له ئاواره ال مه که شته رده سه ڵوێى که ماۆمى ده ى گوندانه و له کێکه یه( شارو که


رزى ئه ر سه روانێته ده رزى به و فر به به شاخى تووشی ب ت حمه ره زار هه( 1" ) بێتووشی واڵى عه ال مه"

ناوه ن خاوه دونیا له ئاوه و خاک ب ئه ى رۆڵه ب بکه سفى وه ناتوانم ب ڵه قه به نه زمان به نه

نى مه یه و روب و کورد نى رمه ئه و فارس و تورک یانى به له داوه م زانى نه ناوى نیه س که

نۆشی و یا عه ندى ڵبه مه خۆشی راستى به بێتوو کر ده پ ب نده وه ئه ر هه کر ده من به تحت مه ۆن دڵشادب نده وه به ر هه یادب له رنا ى ده ت قه هاوین ى جێگه سازگارو نگین ره و جوان" مێرگاسی"

جوانه و پیر دڵگیرى یرانه سه و نگ ئاهه جێى یرانى حه ب ده دڵ د سه ى" کانیالن"و" دولکان" اکه پیاوى حاجى ماب " جاکه ره"و" په مێشکه" له "دیناران" و" شیرانیان" " بالێتان"و" دێگه" و" بێشکه" ناوه ن خاوه کى دێیه " بناوه" " دنیاران" رووى هس

بێژوێ

تۆبه و دین و زیکر ى ج نۆبه" بێژو " یشته گه وار خوێنده و خودا پیاوى میندار ئه( 2)ى" مین ئه شێ "

بوو الو و پیر گاى قیبله بوو ناو و بانگ ناو به زۆر بوو ناسی خودا فێرى ناسیبوو وى ئه س که ر هه رژابوو وى زه ر سه بۆ بوو خودا ى هره به و پیت ندى به ۆ ى وه به ب خۆزگه ندى قشبه نه ى ر اوه سه نۆرى اوه ب زدان یه گۆرى له ت حمه ره زار هه خواروژوور مووى هه زر مه " سوور رده به" و" موونه" و" قوڵه"

ومازو و نار ڵک په" کووزو س " و" گۆجار" ب هه ناگوتر زۆره هێند تر و نایر هه" گویزڵ " له ب دان خانه ر سه تا هه ب دان ئاوه ر هه" گرتکى" ڵک که به مێوژى زورن" گرتکى" رى به و له" کاوژان"

نده مه و ند ره بێژووه و له گوونده و له ساڵو زار هه نادى بۆته ئاالن له شادى هارى به بێژو

وااڵیه و ئاڵ مووى هه بااڵیه ماڵ بیست دو سه ژێر و ئاقڵ و زانا موو هه پیر و الو کڕ و کور

نده گوۆه ى وێنه شینى نده خه به ب ده و دڵ ۆ پان سه و ند مه وڵه ده له جوان دڵ و یف که به پیرى

Page : 36 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 36: ی ره الپه (س نى درى هر از: )ڵێن هد فارس ردى ده به زۆر باسێکى و قسه پا له درنگانێک و شه . بوو ر به خه به یانى به ى کازیوه تا و شه مانگه وقى شه ر به له ئاواره وتم خه لێى من محماادى محمااد" کاااک دا ره فااه سااه ب لااه بڵااێم پیویسااته. نوساایبوو لاا کى خواحافیزێااه رویشااتبوو دابااوو ى لاا خااۆى بااۆ و بااوو دانااا رب سااه پشاات لااه ى کااه ره فته ده سااتاب هه و خااه لااه کااه یانى بااه : که شێعره مه ئه. بوو هید شه تى پاشایه رژێمى دژى 1347 ساڵى کانى خۆپێشاندانه یانى ره جه له که بوو ڵ گه له یشم"

سفى ئاالن وه

کوردستان ى که او هن ى ئه بێستان و باب ى ئه ئاالن رین ئافه جان خشی نه ى ئه مین زه ر سه شتى هه به ى ئه اوب پێا هاته جینان راوب گه خۆب شی به من رمێن گه له و کوێستان له شوێن چ تۆ ى وێنه مدى نه

جوانى کا ده ز حه دڵ تا داڵنى ر به له خۆشی لێشاو به دۆشاو و مێوژ ر او به دێته رزنى هه له ردان وه و اڵم و ڕ مه جێى " ردان به" و" ت تێیه" و" گاک "

قوربانى به ب ن رۆزمه " کانى رده زه" ى که توتنه دوور و نزیک له ڵک خه شنوور مه پیرى" بابا پیر" دێن و ن ده پیلى و ره به رمێن گه له و کویستان له

و ناکه س ده وایان جێ و هه به ر سه و بادار اوه ک ڵه به ندى ڵبه مه " زناوه مه" ب دان ئاوه نین هپێک و رکه ڵپه هه به نین مازوو له کیو له مبارى غه دونیای له دوور کارى رزه هه دابی به تێرن او دڵ و ست ده بوێرن راده رۆژ و و شه

میره و زن مه جێ کۆنه ه" مێر خواره" وى خواره ئاو و توتن و غڵ ده ن خاوه " رماو گه" و" زر مه" و" شکان ئه"

(بێتووش)

بولبوالنه ى هێالنه گواڵنه ى باغاه بێتوو

دڵگیر و دڵ ۆ ووم هه پیر و الو و کڕ و کوڕ کانى و وز حه و وت مزگه جوانى باغاتى و باب وزه قه ب ساردى ئاوى وزه سه و خت دره و دار ناب یدا په یان وێنه ب دونیا دونیا تا هه مۆر و ئاڵ و وشین رد زه جۆر به جۆر جاتى مێوه

رخۆ سه و ست مه ن که ده پیاو خۆ زه مه و مزر و شیرین بێستان نێو بۆ خوار دێته کوێستان ئاوى ى خوره خو

و شه تاکوو یان به له ر هه و که ى قاسپه بولبو ى ریکه خرۆ و جۆ دێننه دڵ خۆ سازى و ئاواز به


خوسان پ ن که جۆخین ک وه نووسان تێک و هااڵن تێک برد نه ک یه له ریان فه زه برد و هێنا کتر یه زۆریان خرۆشا ت ئافره هێزى کێشا ى ته عره نه پوورب نار که وار له بوو یدا په ودار گیر و رده وبه بگره ن رده به پ میان براکه زوو ن ڵده هه تێیان یگووت ده ک یه ب که کوڕه ب ده رزگار تا ب یکه ده ر هه من یگووت ده ک یه ئێران ربازى سه توو ئه گیان ئاموزا یگووت ده ک یه ویشکه وا لێوب بۆیه خوشکه کورى یگووت ده ک یه ڵپرووزا هه بۆت له رگم جه ئاموزا ى ئه یگووت ده ک یه پر ى و ر سه له یدا ده کاى خورشیدى هات که

ژیان له کردب مرادت ب گیان دایه کرد هاوارى دونیایه و ئه ب که رک ته دایه تۆ پا له رته شه جووب نه ب نه بنێشتم تا نووب نه یه نه وب خه تا رۆب نه ر ومه که نه تا خۆب نه ب نه برسیم تا ئاو و فر به ناخۆب نا ده ماستاو ب نه ر هه ر گه مه مارى هرى ژه به ب که کۆشت ژارى هه ر به له ر گه مه نر دانه تا ناخوب نان کر نه ت تا ناخوب ا کاسه و گێژ بوون ژاندارب وخواسه باس موو هه ب له دار دایه ستى ده خورشید وزار گریان و شین پا له یدانه مه ى رگه جه گرتى مانه زه ژنى شێره ک وه

وزه حه ۆوه بیریان له رزه له و ترس و له ژاندارب ر ده برده ست ده له خۆیان ر سه ردى ده و فێڵ د سه به

ڵنیشتن هه لێ مریشک ک وه دانیشتن ژوورى وونه توو په الدا خۆى ر سه له مردوو فاتمى پوور ماار ئه

کردن پێوه توتن بۆ مردن له بوو رزگارى بوو ئاوا رۆژ ب که داخه بوو نه واو ته داستانم

خانه دیوه و را نیمه بیابانه و ۆ جێم لێتان ب که ده ننا مه ته برایان و وشکخ لى گه ببوورن قسیرب ته له دوورن و نزیک ى وه ئه

تاوى هه ى 1352

ئاواره ئااااوى و خاااۆ زۆر شااوینه ب ئاااه ئاااواره الى ووماااه نى دیااده باااۆ" دۆالن" اوىناا باااه شاات رده سه ئااااالنى بێتووشااى دێاااى ى وه ره سااه کى یاااه موو ه لااه 1356 سااااڵى الوێژى گااه ى اااارده وى شااه

ر سااه به و یااه رتکه زه یااای داوێاان لااه و رزه بااه شااوێنێکى دواڵن تێدایااه هۆڵى سااه زاناا ده وا خااوا وه ئاااوه و لااه کى شااته ده بێکى عاااره یااان ویرى کااه فارسااێکى ر گااه ئه یااه هه زواڵڵااى و سااارد . روان ده دا ران به و ئه و ر به ب ئه ئاالنى


ناس نه خوا ى ندرمه جه س باس و نگ ده زانیوه واب س به س بێژو هاتنه سی و پێناى سێى له رێوى شنى ه ترسنۆک خێوى ک وه سپى رگیان به ج ستبه ده گرت یان" لیم سه" د برستانى قه ینه گه یاس هه ک وه موو هه ڵک خه خواس پ لیم سه گرتیان که رۆیشتن و کرد رایان یشتن گه خۆ فیتى له

دااڵن و کۆاڵن ران گه ئاالن نێو ینه گه هاتن پرسی لێیان دییان ر ى هه برسی و هار گى سه ک وه ر ده هاته ژوور له کێک یه ر به خه ب ناکاو هل شبگیره ره و یه وزه حه که قیره فه و ئه یزانى نه زیندانه و کوشتنه و گرتن کوردان شى به یزانى نه ست به ستیان ده ردووک هه گرتیان ست وده ب ده وون بۆی ە سه ک وه ربانى سه ینه گه هاتن شادمانى و خۆشی به ستگیره ده بوو نه سیان که نێایره دوو و ئه یرى غه الس خه کردن س ده له خۆى پێ واس ماب بوو ر ۆنى هه کوێ ا ماب تاغى وه بۆ خۆدا پێا تریان وى ئه ( میندیا بیرون بیا) ( پیا بیا کدخدا اى) کانه مه و ج و له ر وو ده ردانه مه کوێ ا اڵب به وه شارده خۆى ر وو ده بۆى وه برده خۆى وى گره زوو دان ى وره ده ت ئافره و پیر یان به تاکوو و شه و ئه

وه دانه نه و دیلیان وه پارانه ل زۆریان اره و عیالج کرا نه پاره و رتی به به سته خه ک وه ژوور خستیاننه سته به سته ده یانى به تا او ت گزنگى ڵ گه ده ناو پ وونى و ند ه یڕ و ۆ ه خواز هاتنه سیر ئه ک یه و ندرمه جه س

شار و ره به رێگا وتنه که وار به وار خوارى هاتنه الو و پیر و کڕ و کور پیاو و ژن د نێو ڵکى خه بار تازیه کى دییه ک وه تبار فه خه و مات موو هه نایه ست ده له تۆب شوکرى خودایه رگیز هه باڵ به

پیاوه ژن نگانه ته بۆ داناوه ها وه کوردت پیالن ک یه نابوو دایان مان قاره تانى ئافره الن رسه ئه داستانى ک وه جوان پیالنێکى و خشه نه سیر ئه دابوو خۆیان پێا باپیر ماب رکى ده ینه گه

! مرخێا مرخێا به کردى نارده فاتمیان پوور ن ده مه تى زیه ئه گباب سه ن ده رى به و منه کورى


و ت نانه رزب قه هیواى به

ج دێڵم واڵتى پ به وارى ل ناهێڵم جووقه

ر و ێڵم سوودى بزن ومه کێڵم خاکى خۆب بۆ خۆب ده

فرو فێڵم ب به ى دى نایده

و م دهکوردب کوردستان


ب ده و فیت فیته ڵه بۆکه به ب که وته و نه زێنه ى خه تاکه

ب خه ڵک شاد و من دڵ به خه ب که ناى واڵته ر گه سه له

ب که خاکى خۆشم ئاواره

و کوردب کوردستانم ده


تاوى ى هه 1356

ئاواره

ئاااواره. دێنااى بااۆ اااى و نااان رێااک براده نااا ى پاا ى هێنااده ، ئاپۆرایااه بیناا ده و کااا ده کااه دێیه لااه اااو دووربااین بااه و باا ده شاات رده سه ئاااالنى بیژویاا گوناادى کى یااه موو ه لااه ئاااواره : پرس ده د نێو له یه ئاپۆرایه و ئه ا میااارزا یان دیکااه وى ئاااه کااردوو رزگاااار سااتیان ده لاااه خااۆى زوو ر هاااه کااه پێ واساااه لیم سااه کیان یاااه گرتااوون بگیااار ره بااه سااایان هک دوو و گیاارى رباز ساااه بااۆ هااااتوون ب جااه عه نیاااه چ ااا

.ن راکه ت خۆى رێین گه ده مشکێکى کونه له ژاندارمه ئێستا ، وه نه ستاند ئه ل ویشیان ئه یاغان په به منداڵ و ژن حوسێنه حاجى برایمى : نووس ده و دات ده تاو ب ڵه قه هئاوار *

ش بگیرى ره

ناوب هه و رە جه ى کزه اوب نوورى ى ئه ب ڵه قه گیانم و دڵ هێزى ى ئه ژیانم ى مایه ى ئه نگه ته زۆر دڵم مرۆ ئه نگه دره و خه له سته هه برینه و زاب له پر مینه ماته زۆر دڵم ووردى به زۆر بینووسه کوردى به ڵیم ده پ یت


ب فیداکارى که گیان ده به ختیارى رزى و به ر به سه به

ستى زۆر دارى برب ده تا ده



ڕوخێنم ختى ده اڵى سه قه قرتێنم ستى زۆردار ده ده

یتۆپێنم ە ده سه ک دێڵه وه ردێنم ى ده ردى بناغه به

ستێنم دهى کوردى ل تۆڵه تێنم ی ره تۆپی ده نه که



واب ب ته که جینانى پ ده تێنم تا کێوى قاب ى ره ده

خیالب به عده ب وه که نه رته شه زاب و الب و گه ب گاڵته به

یا بمرب یا بستێنم ماب



ت کراو بۆ نیشتیمانى له مافى خوراو وه ستێنمه ده

ران باوکى کوڕ کوژراوزا هه زاران دایکى زە سوتاو هه

ئاو ک گوڵ به وه وه ژێنمه ده



کار ومه که ڵۆ لێى ده ک هه وه دکار سلى به ناهێڵم نه

ب قوتار ئاسمان نایکه باێته خوار مه وى بۆى ده ژێر زه له


Page : 31 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 31: ی ره الپه و باااوو دێڕاناااه ب ئاااه رى نووساااه الى لاااه ره فتاااه ده و ئاااه باااوون نووسااارا تێااادا کانى ساااته ڵبه هه ى زۆرباااه باااوودا ى کاااه گبه هه نێاااو لاااه و بوو هاااه ڵى باخاااه ى باکۆاڵناااه رێکى فتاااه ده ئااااواره ال ماااه

کاااه. وه رگرتماااه وه لااا ى کاااه ره فته ده ئااااواره (ى ز 1968) تاوى ى هاااه 1357سااااڵى ى لێوه خاکاااه ماااانگى لاااه. رمن باااه لاااه ر هاااه ئێساااتا باااوون کااارد ر باااه لاااه کانم ساااته ڵبه هه ى زۆرباااه بااااڵو و ااااۆ وه یااه( میناااایى عبداللااه) نااااوى بااه وه ساااێکه که ن الیااه لاااه بااوون دا ره فتاااه ده ب لااه وانى ئاااه کانى شااێعره تاوى هاااه ى 1348 ساااڵى هاااات دا ر سااه باااه ئێرانااى النى گاااه شۆرشاای . کراوه یرب له ناێکى گه ى وه هێنانه بیر وه کانى سته ڵبه هه وى بوونه باڵو دووباره. وه بوونه مافااه ر سااه لااه وان ئااه ى وه کردنااه روون کااه خااۆى نیشااتیمانى رکى ئااه و ڕا گااه ده دا بانااه و شاات رده سه کانى ناو ااه جووتیااارانى و رزیااران وه نێااو لااه ئاااواره ال مااه کااه کاارد ومان ئااه باساای

لاااه و ن کاااه ده تێااار ڵک خاااه زگاااى کانیان ماااه رهه به و باااوون مانااادوو و ت حماااه زه باااه سااااڵدا رزى وه اااوار لاااه کاااه ى جووتیاراناااه و ئاااه هێناااا، ده ج باااه باااوو ى که دیده ب ساااته لاااه گه واکاااانى ره . برسین خۆیان بۆ کاتدا مان هه . خواسن پ لیم سه و( ئاواره وانى تووتنه نى خاوه) خدر کاک کردن ده شۆی و هامو ئاواره ال مه کات و ئه که شت رده سه ى ناو ه له سانه که ب له زیندوو ى نمونه دوو ڕۆن لااه خاااڵی ک یااه دیزه و کااۆن رزاڵااه هه دارى دوو و فاارووج ساا دوو" لااه بااوو بریتااى ى کااه دارایه و ت روه سااه واوى تااه و ئااه. بااوو شاات رده سه ئاااالنى ى ناو ااه ڵکى خااه پێ ااواس لیم سااه بااه زۆر تااایین گوێاادرێژى نااا، ده ى کااه گوێدرێژه لااه و کاارد ده بااارى دى گوناادێکى بااۆ ماااڵی گوناادێک لااه کاتێااک و ب پێ ااه کۆنااه سااتێک ده و گوێاادرێژێک".... و شااکاو تێااک گاساانێکى و

.گرت داده ى ریگه و گرت ڵده هه ى که باره هاسانى تاشااه باان ده ى هێنااده بوو هااه نێکااى زه سااا مه هات ده ڵنااه هه رى بااه لااه رێک وه لااه په و عبااا ده هاایڕ کوشااتبوون کێااوى عباااى ده و باڵنااده ى هێنااده و بااوو شااکار و ڕاو ی پیشااه لیم سااه ماااب نااى زه سااا مه بااۆ گاارت ده پاا رۆک بااه زۆریااان و بااوو ااوو قیان نااده زه نااه زه سااا مه ب لااه زۆریااان شااا ى ژاندارمااه حاڵااه و بااه بااوو، سااوا ى کااه قۆنداغه بااوو گێاارا وتان شااکه ئه و رد بااه

. تایین : ئاواره کانى سته ڵبه هه مه ئه و ئێوه وه ئه


و ب رۆژ و شه دا ناده هه و کوردب کوردستانم ده

و که ست ده لم ده تاکوو هه و وب دڵ ناسره خۆب بسره

و ک که ر یه دونیا گشتى سه و لێم ببرن خۆراک و خه



ستى باتم ناوه سپی خه ئه تیس ربه تاکوو قۆناغى سه

ستى و هه رمایه و سه مهنا ستى ژێر ده م له رنه تا ده

ستى ک ژینى ژێر ده رە نه مه



خۆیى و رزگارى ربه بۆ سه ور خته بۆ ئازادى و به

Page : 30 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 30: ی ره الپه ناوه خاون دونیا له " کانیالنى" و" دولکان"

یرانى حه ب ده دڵ د سه نوبه بێژو یشته گه

تۆبه و دین و زیکر جی میندار ئه" مینى ئه شی ه"

وار خۆینده و خودا پیاوى بوو ناو و بانگ ناو به زۆر

بوو الو و پیر گاى قیبله ناسیبوو وى ئه س رکه هه

بوو ناسی خودا فیرى بوو خودا ى هره به و پیت بوو رژا وى زه ر سه بۆ ندى قشبه نه ى اوه ر سه

ندى به ۆ ى وه به ب خۆزگه گۆڕى له ت حمه ره زار هه نۆرى اوه ب زدان یه

داڵنى ر به له گروێس اڵنى ر سه گوڵى ک وه

زارى و وى زه نى خاوه نارى هه و نایر هه جی : ڵى ده و ئاالن ى ناو ه گوندى دوایین گاته ده دا سفه وه ب له پاشان له

" زێوه" و" مێرگان" و" سپى گڵه"

کرێوه سوورى شێ ه داوه ى" ئاڵمان" ورى ده ئاوا ببن ر هه خوا یا نگ ئاهه و زب به به جار زۆر نگ شه و شۆخ کاى و کۆر ک ڵه شبه ره ستى ده گرن ده ک ڵه به او و سوور و رد زه ڵگرین هه ست ده لێره با

بگرین ک ڵه به ره باین . ڵناگیر هه پ ب گرانه و وره گه ناوه ب ئه یگووت ده و زانى ده نه شاعیر به خۆى ئاواره حاڵه ب به


ئازار و تى ینه مه کێشاوه زۆریان ماڵیان و ناموس پارێزگارى بۆ گۆپاڵیان و ست ده اوهست وه نه ت قه

ز به نه و ترس نه به وان ئه ک وه تۆ س فه قه وى که ک نه به کێوى بازى الیه الى رۆڵه الیه الی ى هه

دایه تۆ ست ده له رۆژب دوا هیواى

وى راره باااه کوردساااتان شااى به دوو ر هاااه کاااوردى رانى تێکۆشااه و دایاااه مێنر گاااه کوردسااتانى و ئێاااران کوردساااتانى نیااوان سااانوورى ر ساااه شااوێنێکى لاااه ئێاااران کوردسااتانى لاااه ئااااالن ى ناو ااه کاااتى لااه ئاااواره ال مااه. ویسااتن خۆشه میااوان و خااوان خاااون و ئاااواڵ دڵ اڵب بااه نااین نااد مه وڵه ده ى کااه ڵکه خه مااه که زاری و وى زه و شاااخاوى شااوێنیکى وتوه کااه تاا رێیااان وه مانااه بااه یااان

: ڵى ده دا ئاالن سفى وه له و ئه ، بووه هه اڵوى تێکه زۆر دا ره ەه ده ب ئه کانى گونده ڵکى خه ڵ گه ده و وه ته ماوه دا یه ناو ه و له زۆرتر دا تى رگایه پێشمه

وبیستان باب ى ئه ئاالن کوردستان ى که ناو ه ى ئه مین زه ر سه شتى هه به ى ئه رین ئافه جان خشی نه ى ئه راوب هگ خۆب شی به من

ر اوب به هاته جینان شوین چ تۆ ى وێنه مدى نه رمێن گه وله کویستان له

داڵنى ر به له و خۆ جوانى کا ده ز حه دڵ تا

: ڵ ده و د کانییدا مو ه گوندو به پاشان له

ر او به دێته" رزن هه" له

لێشاو به خۆشاو و مێوژ "ردان به" و" ت تێیه" و" گاک "

ردان وه و ماڵ و ڕ مه جێى " کانى رده زه" ى که توتنه

قوربانى به ب " ن رۆزمه" گواڵنه ى باغاه" بێتوو "

بولبوالنه ى هێالنه بێتووشى واڵى عه ال مه تووشى ب ت حمه ره زار هه

ئاوه و خاک ب ئه ى رۆڵه

Page : 28 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 28: ی ره الپه تاجت و خت ته رى رگه وه ک ده : ڵى ده و رزێران وه کاته ده روو پاشان له جووتێران ى ئه رزێران، وه ى ئه وێران ماڵ وانى توتنه ى ئه زوبان ک یه به و دڵ ک یه به با شێلگیرمان باتى خه به ین ده وڵ هه پشوو دوا تا ین ده ڵ هه رژێمه و ده ق شه وتنه رکه سه هۆى کگرتن یه وتنه سکه ده ى رێگه بات خه بگرین ک یه و بین ک یه ر گه ئه بمرین بژین دا ک یه ڵ گه ده وین که ده ر سه و بین ده زاڵ وین نانه و بین ده رز به و ان ب ڵالى قه ته و وڵ هه دان پشوو و بوون ماندو ب

یه رزگاری ى رێگه تاقه یه شادی رۆژى رى هێنه

ر هاااه ک تابلویااه ر ساااه دێنێتااه دا ى سااااواکه کۆرپااه باااۆ کوردیااک دایکاااه ى الیااه الى ى وار یاااوه لااه خاااۆى ى کوردانااه ساااۆزى و ساات هه ر روه پاااه نیشااتیمان کاااوردى شاااعیرى زۆر ک وه ئاااواره :ڵ ده ک وه

گیانم ئارامى ب که کۆرپه رۆڵه

ژیانم ى باخاه گوڵزارى ى خوناه ژینم مى رهه به ب که گۆشه ر جگه دینم و ئاین ماڵم و ت روه سه اوانم بیناى وژمم ته و هێز

وانم شه و رۆژ زمى به نگى هاوده هانه به گره مه گرى مه گیان رۆڵه یانه به رى به نگه دره بنوو : ڵى ده دا سته ڵبه هه ب ئه ى دیکه کى یه کۆپڵه له

شێرى بێاوه تۆ کوردى تۆ کوڕب دلێرى و ئازا ى کاوه ى وه ته نه کار و س که و خزب باپیرت و باب

Page : 27 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 27: ی ره الپه کوژراو کوڕ باوکى زاران هه ئاو به گوڵ ک وه وه ژێنمه ده

و ده کورستانم کوردب و نانه ت قه رزب به هیواى

: ڵى ده و ده تااڵن به ى که واڵته سامانى و ت روه سه ۆن که کا ده وه به ئیشاره ئاواره دا سته ڵبه هه ب ئه ى دیکه کى یه کۆپڵه له

ب که وته نه و زینه خه ى که تا ب ده فیته فیت و ڵه بووکه به ب که واڵته ناى گه ر سه له

ب که ئاواره خۆشم خاکى ب خه به دڵ من و شاد ڵکى خه

و ده کوردستانم کوردب و نانه ت قه رزب به هیواى

:ڵ ده و کوردستان رزیرانى وه شى به ب و شى ره اره بناوانى و بنن ر سه ێته ده ئاواره دا( وان توتنه هاوارى) له

ژارب هه وانێکى توتنه زارب و وى زه ب و خانوو ب ر مه و بزن و باخ و پوڵ ب

ر شه له نزیک خێرب له دوور برسییه و رووت منداڵم ترسییه مه له پر ژینم دارب رده ده رزدارب قه شارب و د ڵکى خه ى نده رمه شه ڵک خه نێو بامه نیه رووب ڵک که ب و پێاڵو و رە به ب ڵم مبه ته وایه پێى ڵکى خه ڵم په ه و کار و س که ب شم ره اره ب بکه چ اڵب به شم به ب و زۆره رمانم خه تى وڵااه ده ى دوخانیااه ى ئیااداره دێناا ، ب رهااه به کااه توتنه منااداڵى و ماااڵ و خااۆى کێشااانى گیااان بااه وان توتنااه کاتێااک ااۆن کااه کااا ده وى بااه ئیشاااره ئاااواره دا وانى توتنااه سااتى ڵبه هه لااه :ڵى ده و دوژمن کاته ده روو ته زیلله ب له رزگارى بۆ و با ده فیرۆ به ساڵى ناى ره

باجت ب بده ى تاکه دوژمن

Page : 26 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 26: ی ره الپه شاااوێنێک باااه ى شاااار لاااه خۆشااا انه خاااوار نه لاااه( شااات رده ى سه ى ناو اااه ڵکى گونااادى دیاااوااڵن ردووکیان خاااه هاااه" دی حماااه د ئه مماااه محه" اااه ال که تماااان اوشاااین و ماااه دى وه ماااه حماااانى حه ره

.ئیعداب کران" خڕى کانى سارد "ناوى

اااااو باااۆ یااااان( تاوى ى هاااه56 – 57)کانى ى سااااڵه وه کانى جوواڵنااااه هیده رمى شاااه ى تاااه وه ى، ئااااه واناااه پێاه باااه زووه یانیاااه به و بااه ر هااه رژیاام کریگیراواناااى بااه. گێاارا داده کوردسااتان گوناادى و شاااار بااه ڵک خااه کردنااى ترسااێن

نااد ه تااا و شاات رده سه شااارى سااوورى گاارده قبرسااتانى لااه دابااوو یااان هیده شااه ساا و ئااه رمى تااه ناشااتنى رتیبى تااه پیاار ى زرگااه نه جاای بااه بااوو پیرۆزیااان گلکااوى پاشااان لااه اڵب بااه بوو نااه ئاشااکرا یان که ناشااتنه شااوینى دواتاار مانااگ

.کورد الوى و

کردباااوو هااااوارى وت قاااه هبااا و بااوون راناااد نه دا رى ساااه باااه ن بکاااه ئیعااداب ئااااواره ویساااتبوویان کان الده جاااه کاتێااک (. کوردستان بژى)

ست ڵبه و هه ئاواره*

نیشااتیمان شاااعیرانى شااێعرى وى خویندنااه بااه پاشااانیا و قێیان فااه ى حااوجره لااه تى یااه ق فه ورانااى ده لااه ئاااواره تىکاااااا لااااه و باااااوو کاااارد یااااادا په کااااوردى نى ساااااه ره و پاااااراو شاااااێعرى بااااه زۆرى کى یاااااه ئۆگرى کااااورد رى روه پااااه

ڵکى خاااه نێاااو لااه ب ده و ماااا ده کانى شاااێعره زوو زۆر و گااوتن ده شاااێعرى ڵک خاااه زمااانى باااه جاااار زۆر تى رگایه پێشاامه وه گووته ده ر به له کترى یه بۆ ویان ئه کانى شێعره ڵک خه و وه بونه ده باڵو دا بۆمااااان ین بکاااه لااا کردنێکیااااان باااهدا و وه خاااواره باینااااه دا ئااااواره کانى شاااێعره ناااااخى باااه و بماناااه ر گاااه ئه . وه ته هۆنیوه ستى ڵبه هه جۆره دوو و ئه و که رده ده ێتاااه ده وه کاناااه تیه اڵیه کۆمه دیاااارده لاااه وان توتناااه ساااتى ڵبه هه ، الیاااه الى و بگیااارى ره ،"وان توتناااه" و" و ده کوردساااتانم کاااوردب" ساااتى ڵبه هه ک وه رى روه پاااه نیشاااتیمان ساااتى ڵبه هه ربرینااى ده ئاماااناى دوباااره یااه وه الوانه کااه دا الیااه الى سااتى ڵبه هه لااه ها روه هااه. ناا داده سیاساای هااۆى بااه ى کااه له گه کانى تیااه ینه مه بااه هااۆی ئاااواره دیاااره. سیاساای ى دیااارده ر سااه

: ڵ ده ، رییه روه په نیشتیمان شێعرى ى نموونه که دا" و ده کوردستانم کوردب" ستى ڵبه هه له ئاواره " ئاالن سفى وه ستى ڵبه هه" ک وه سفى وه ستى ڵبه هه. رییه روه په نیشتیمان و شه و رۆژ ب ناده دا هه و ناسره دڵ وب بسره خۆب و که ده ست ده لم هه تاکوو و که ک یه ر سه گشتى دونیا و خه و خۆراک ببرن لێم

و ده کوردستانم کوردب ب ئاااه دێااارى دوایاااین لاااه کاااه تى تایباااه باااه دیااااره پێاااوه ى شۆرشاااگێرانه واوى تاااه باااه کى روریاااه په نیشاااتیمان دا ئااااواره ال ماااه ساااتى ڵبه هه لاااه یاااه کۆپڵه ب لاااه و ناناااه ت قاااه رزب باااه یاااواىه

(و نانه ت قه رزب به هیواى: ) ڵى ده دا یه کۆپله .ناب وى نه ت قه دایه لوتکه له و رزى به له که ى هیوایه و ئه واته

: ڵ ده ک وه ر هه ستێنى وه ى که نیشتیمانه بۆ خوراو مافى که ى وه ئه ر سه ێته ده دا سته ڵبه هه ب ئه ر هه ى دیکه کى یه کۆپڵه له ئاواره خوراو مافى وه ستێنمه ده کراو به نیشتیمانى بۆ سوتاو زە دایکى زاران هه

Page : 25 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 25: ی ره الپه رى وه بیااره و ژیاان ده ر نابااه په ک وه وه ره ده لااه ئێسااتا و بااوون کوردسااتان دێمااۆکراتى حیزبااى ڵ گااه لااه دا پااێا لااه و وروپان ئااه لااه و واڵت وى ره ده لااه ئێسااتا کااه س کااه هێناادى ت نانااه ته

نیاااه راساات مااه ئه دێرانااه ب ئااه رى نووسااه باارواى بااه نووسااایب کانى رگه پێشاامه بااۆ ئاااواره باا ده کااه یااه هه ئاااواره ال ماااه ئیماازاى بااه گوایااه یادداشااتێک دا کیان یااه لااه نووساایوه خۆیااان . شت رده سه شارى پادگانى بۆ وه گویزرێته ده دا یانى به رونى و تاریک له ى که هاورێیه دوو ڵ گه ده بکا پ ست ده ر شه ى وه ئه پێا ئاواره وونکه

. کردوه رى به له دێرانه ب ئه رى نووسه و بوو دانا ى سته ڵبه هه ب ئه ئاواره گیرانى ر سه له ب ده و ئه( هێدى) حیسامى خالیدى کاک هێژا شاعیرى

یی و ئاڵ و مۆر مه یان گرت په رده ی خۆر زه رده زه وه ڵکشا ئیتر ئه هه

1"دیوااڵن"بۆ ربڕه سه وه لێره ن کااڵن به وه مه پ تووند که با له ودایه ڵێی هه ده باریکه هێنده ودایه ب مه ل که گه ڵ وه گه ڕ ده ژمێرب قاو ده شه ڕۆب لێره ده که 2 ک تاوێرب وه االکی که من به

گرب ست ڕا ده وستم بڕ هه ڕاده برب ت و خڕ ڕادهو شکه ر ئه هه له "ئاواره"بۆ یه ترسی هه ڕێی مه دیاره اڵب وا به نی جوانه دیمه

که ڵه فێڵ و ته هۆن زۆر و به ده به که ڵه داو و که تا بڵێی گوند به یه ریکی دنه خه یه ری ل هانده یه یان تۆڕن و ماڵیان بنه وشه هح خوێنن ب به س و د پیسن و ده ده خوێنن ده 3و کوو که کوردی وه زڕه

و شنی که ه ویا ن خۆیی ئه که بانگ ده و شه ڕۆژ نه ون سات نه ناسره ب دۆڕاندن ڕه رجی شه ج مه دێته داوی دوژمن نه ی ه ن و ده یبه ده

نێایری وان تره ب کێی نێایروان کورد نه بنه ک ده بۆ یه کورده کرێن ری پ دا ده ێکۆشهالوی ت خرێن ڵده ئیتر هه ت و سێداره په

5"کان نه رکه سه" نه ک ب ه یه بێن و ڕ کان ڕه موو گوند و گه ن جا هه ده جاڕ ده ر سێداره سه له رزه به ند ری ه سه "ئاواره"هید شه بێن ببینن که

مان ه ریان نه ن مردن و سه ته بۆ وه ( تمان حمان وه د و ڕه حمه ئه د مه حه) ۆن "بژی کوردستان" نگی ڕ ده گه ده ڵی و دارستان گه روا له هه هێشته

ماوه و ئێسته خۆ فرۆشتن له بۆ ئاژاوه یه بنکه گوند نیه ردن لی کورد ڕوو زه ر گه رامبه به له ی کوردنر گه ویی کوردن ئه ته نه

کوردستانه وه کوردی کوشتن ئه بێگانه وه ناب دڵ خۆ ب به دواوه تری به وره شۆڕشی گه ب ناوه تا پتر خوێن بڕژ له

وارهال ئا جوانمێرى مه*

وه هێنایانااه جااار دوو ک یااه گێاارا، راده ڵاادیان جه ى که ساااب انه قه لااه زۆرتاار دا یااه ماوه و لااه خایانااد مااانگى ااوار لااه زیاااتر کاارد هیدیان شااه ى کاتااه و ئااه تااا گاارت یااان ئاواره ال مااه کاتێااک دایکاااى ى تاااه مانه ئه و ئاااه و راگااارت خاااۆى وه زۆره کى مینداریاااه ئه و ت هامه شاااه باااه اڵب باااه باااوو اد ئاااازار و ناه شاااکه ئه تااارین ساااامناک و ترین درنداناااه ژێااار لاااه و شااات رده سه پادگاااانى . کرد پاراو اللیان ده و نگین ره کوردستانى ئازادى مامى نه دا شى گه خوێنى ڵ گه له کانى ننینیه و درکاند ى نه بوو و الیه به که نیشتیمان ڵ گاااه ده و داکااراوه رووى گااه بااه دا دایکاااى مکى مااه شاایرى ااۆر ااۆر ڵ گاااه ده ى وکااه ته نه و گااه بااه ت خزماااه شڵماشاای د حمااه ئه ال مااه کااه باااۆوه روون بۆیااان کان دوژمنااه کاتێااک ى کااه ئاخره یاناااه یى زه به بااا زۆر ناکاااا، واڵت و وه تااه نه و گاااه باااه ت یاناااه خه باا دا ى ساااته جه لاااه گیاااان کاتێااک تاااا شااایدایه له نێاااو خااوێنى دڵاااۆپى دڵاااۆۆ نێاااو لااه و شااای له کاااانى ماره ده موو هااه : کانى ناوه ى به که ڵ دوو هاوڕێیه گه له( ى ز 1968) تاوى هه 1357رمانانى ساڵى ى خه 11رۆژى یانى به ره به له


.دا ده نیشان ڵک خه به رى وه خته به له پر ژیانێکى رێگاى و کرد ده هیوادار ى که له گه پرشنگدارى رۆژى دوا به ڵکى خه ب رده هه ئاواره و فاارت لااه وانى ئااه و کاارد ده ئاشااکرا ڵک خااه بااۆ کانیشااى خۆماڵیه خااوێنمژه گااه به ره ده زۆرى و زولاام وه لااه بێاگااه و بااوو ڵاواڵ هااه گااه دارى نااه و تکێا حمااه زه ینااى لااه خااۆى بااۆ و ئااه . وه کرده ده ئاگادار کان ره گله به و ئاغا میرو ى یانه لى گه دژى ستى به و ند به و فێڵ

یاان زه شۆرشااگێر روناااکبیرانى شااانى بااه شااان باا ده ئێمااه وتووه دواکااه و وار خوینااده نه کااورد وى تااه نه نیااه خویناادن و خااواردن نیا تااه ئێمااه رکى ئااه: گااوت ده قێیانى فااه بااه ب رده هااه ئاااواره .بکۆشین ت گه ختیارى به بۆ ک الیه موو هه و ین بده نیشان باتیان خه رێگاى و وه ینه بکه روون ڵکى خه فیکرى و

موو هاااه دژى دا حیاازبیا نێااو لاااه ڵکوو بااه کااان ڵکاوخۆره گاااه به ره ده و کوردسااتان کااانى کوژه کاااورد مااژو خااوین ڕێژیماااه دژى لااه ر هااه ک ناااه ر بااه گرتبااۆه ى یاااه رێگه ب ئااه راسااتى به ئاااواره .کرد ده باتى خه ک یه الرێى و الدان جۆره بگیر کرا چۆن خانه ئاواره* و واڵتاااى وه ریناااه داوه ره باااه ره به حیااازب رانى تێکۆشاااه باااوون شاااین ن وه ده بااان کاااه خۆماااان الى ارىو لێاااره ڵکى خاااه ولى قاااه باااه دا( ى ز 1968) تاوى ى هاااه 1357 سااااڵى هارى باااه لاااه .دا تاو هه ر به وه خۆیان بوو شاردا حه خۆیان دا ر به نگه ته ى و انه و کادێن و سارد و تنوک و تاریک و نگ ته وتى شکه ئه و سیوان په و نا په له ئێستا تا وانى ئه

و کااۆن ى شااێوه بااه بوو دانااه بوردوانااه خااۆ لااه ره تێکۆشااه ب ئااه ڵ گااه لااه روویان بااه روو کانى ره بااه ر بااه تواناااى کااه زا ره مااه حه کانى ڵااه بۆده خااۆره ڵکاااو و کان خۆفرۆشااه جاشااه و ژاناادارب لاااه ب ده و ئااه ى وه داونانااه و کاااه ڵه ته و فێاا شاانه ه ب لااه ر او باااه و زیناادوو ی وێنااه دوو هپێویسااات. کاارد رانه تێکۆشااه ب ئااه باااۆ وه نانااه داو و فیااڵ باااه سااتیان ده ئاغاکانیااان یى میشااه هه .تاوى باس بکرێت ى هه1357 هارى ساڵى به

هااۆى خۆفرۆشااێک بااه. اى حیزبااى بااووز ج و شاااره وه هاباد کااادرێکى بااه ڵکى شااارى مااه ى تاااران و خااه ى زانسااتگه(تکنیااک پلى)ى ده خوینااد کااارى دانیشااکه ریف زاده کاااک ساامایلى شااه -1

داوى دوژماان و وتنااه که وه رى دیکااه خااۆى و ااوار تێکۆشااه بااه شااارى بانااه ر بااه ى سااه وتى گوناادى دارێنااه شااکه ئه ران، لااه خااۆى خزانااد بااوو نێااو رێاازى تێکۆشااه ریف کااه ناااوى کوێ ااا شااه بااههید بااوون و کوێ ااا عاتى شااه نااد سااه رێکى ه پااا شااه ى حیزبااى دێمااۆکرات لااه سااتانه ر ده سااه گیااان لااه ره و تێکۆشااه ان ئااهریان داد سااه ناخافااڵ بااه ناکاااو ولااه دان جااا و ژاناادارب لااه سااه . نێو کۆشى ئاغاکانى وه ڕایه ریفى خۆفرۆ گه شه

ئااااواره ى شاااوێنانه و ئاااه شااات رده سه ى ناو اااه گونااادى ناااد ه لاااه. باااوو( وارهئاااا) شڵماشااای د حماااه ئه ال ماااه باااۆ وه داوناناااه و کاااه له وته فێااا تاااه بابه ب لاااه ى دیکاااه زێنى دڵتاااه رووداوى -2 . بوو دانا مااڵن ند ه له ریان که هۆ ب رمانى ده بوو هه تێکۆشانى

.کر سه ن سه حه ماڵى له دیوااڵن گوندى له ملناااۆڕى رژیمااى تساا ده وه درایااه بێنۆشاای نیااوه بااه کااراو رمانااداو ده ئاااواره کااه بااوو دا گونااده ب لااه . زا ره مه حه

: یه شنه ه ب به ى که داستانه و وى زه ى کێشاااه ریاجى باااه برایماااى حااااجى دانى دناااه باااه دیاااوااڵن گونااادى کوی ااااى کر ساااه ن ساااه حه بااۆ بااوو کاارد ئاااواره لااه داواى دیکااه کى الیااه لااه بااوو سااازکرد کااه گونده جوتیااارانى نێااو لااه زارى بااه کااردن ساات هه بااه و خااۆى واجبااى پێااى بااه ئاااواره. بکااات ر سااه اره هی کێشااه و ئااه و باا خااۆى

ى 1357 رى مااااه بانه مااااانگى وانى شااااه لااااه وێک شااااه و بااااوو سااااتا هه کاااااره ب بااااه خااااۆى تى مساااالولیه لاااه و دیاااوااڵن گونااادى ێتاااه ده که کێشاااه رى ساااه اره باااۆ وه رگه پێشااامه دوو و خاااۆى باااه تاوى هاااه

دیاااوااڵن کرى ساااه ن ساااه حه خاااۆفرۆ ن الیاااه لاااه کردناااى ر ساااه اره و که ێشاااهک باااه یشاااتن راگه پاااا ى که رگه پێشاامه دوو ڵ گااه لااه ر لیکۆپتااه هه بااه ئاااواره ال مااه زوو یانى بااه و تى حکوومااه زگاااى ده و داب بااۆ نێاارى ده پیاااو کر سااه ن سااه حه وه شااه و ئااه ر هااه و کاار ده داو رمااان ده ئاااواره ال مااه لالدى جااه( اویساای) ژنیااراڵ ن الیااه لااه دێمااۆکرات حیزبااى رانى تێکۆشااه بااۆ ب ده و ئااه کااه ڵاادیان جه حرایى سااه دادگاااى بااۆ کاارێن ده ر بااه وێوه لااه پاشااان لااه و شاات رده سه شااارى بااۆ ن بااه ده .هاتبوو پێک شا

و بااوو کێشااا ى درێااژه نیااورۆ دواى تااا که ره شااه و بااوون ڵاوو تێکنااه کان ژاندارمااه و جااا ڵ گااه لااه گرتبااوو یااان دیااوااڵن گوناادى ورى ده و هاااتبوون زانیبااوو یان مااه ئه کااه کان رگه پێشاامه کانی کۆاڵنااه و کوو ااه نێااو لااه ر شااه یاادانى مه لااه کیان نااده جه وجااا ژاناادارب نااد ه و بااوو پێکاارا کان رگه پێشاامه ى گولااه بااه قااا ى کان ژاندارمااه ری رمانااده فه( عااامیرى بنااى) روان سااه . هاتبوو پ دوایى اڵن ئاغه گوندى بۆ کان رگه پێشمه ى کشه پاشه به که ره شه پاشان له. وتبوو که گوند کاااه بااوون یاناااد راگه پیااى کان رگه پێشااامه بااۆ نااااردن یادداشاات باااه جااار دوو ک یاااه کان ژاندارمااه و جاااا و رگه پێشاامه ڵاوونى تێکناااه کاااتى لاااه بااۆوه بااااڵو نگااۆ ده نااادێک هه پاشااان لااه

‍‍ ‍‍ ؟ وه بکشێنه ب ده و ن بکه قه ته ناب وان ئه بۆیه و کردوه سلیم ته خۆى بۆخۆى، و ئه گوایه


.نابوو وه پێکه ى ماڵه بنه و بوو هێنا ژنى و له ر هه ببوو گیر لێى دڵى گونده ب ئه وتبو که رێگاى تى قییه فه به و ووب ند وه مه هه هۆزى له د حمه ئه باوکى لااه رعى شااه سااائیلى مه زۆر بوو ههاا بااااڵى سااتێکى ده بیاادا ره عه حوى نااه و رب سااه لااه و ئیسااالمیدا رعى شااه لااه بااوو عااالم و زانااا و خااواترس لااه مرۆەیکااى ئاااواره باااوکى مینى ده مااه حه ال مااه .بوو ى که نیشتیمانه و وه ته نه ئۆگرى بوو نا نه ال وه نیشتیمانى ویستى خۆشه وه له بێاگه. وه کرانه ده ال . نایالنهخ و اوشین کورێکى نى خاوه به بوون" محمدامین" ال مه ى ماڵه بنه (ى ز 1935) تاوى هه 1313ساڵى کانى رۆژه له کێک یه له

لااه و گێااران ده اااوى دا یان که ساااکاره هااۆده لااه رۆنااا دڵسااۆزیان و بااان مێنره دایکااى ناى پااه لااه و بێژینااگ ر سااه لااه وارى کااورده کاااتى و ئااه ساامى ره بااه و وه پێاایااه یان لۆتکااه مه کاتێااک و وه کاارده ده ى که وساااوه ه لااه گه شااى ره اااره و تى ینااه مه بااه لااه بیاارى ب ده و ئااه ر هااه بااوو دیااار وا. نما خااه و یااڵت خااه ریاااى ده نێااو بااۆ ااوو مااابوو ڕا کااه یه قرماااوی و ره میاااه باان پێتاااوان و کاڵااه زوو زۆر ر هااه تى اڵیااه کۆمه رى روه پااه داد کردنااى ر بااه سااته ده و ى کااه له گه ئااازادى هێنااانى ساات ده وه بااۆ و دا رى رامبااه به نااا و ملنااورى ڵ گااه ده کانى ره ربااه به بااۆ یزانااى ده .ى که واڵته و گه ئازادى رێگاى رێبوارێکى ببێته رو به بگرێته نان نده به و یا رێگاى و دات تاو گۆ ان و ڵکێش هه رهات سه به* پیاااوه و سااپى ریااا گشاات و رێک اارا لێنااانى ناااو بااۆ ک یااه میوانى بااوو، ر تێپااه دا یااه کۆرپه و ئااه دایکبااوونى لااه ر سااه بااه رۆژ و و شااه وت حااه کااه وارى کااورده زمااانى و کااات و ئااه ساامى ره بااه

. بااوو واو تااه خااواردن نااان کااه. دان ک یااه ااۆکی وه وکیااان و دانیشااتن امااین محمااد ال مااه خااوانى ر سااه لااه د ماااقواڵنى باااانگى وت حاااه و دایناااا خاااۆى کۆشااای ر ساااه لاااه و ڵگرت هاااه ساااپایى ئه باااه ى سااااواکه کۆرپاااه ساااتا هه اماااین محماااد ال ماااه کدا ته شااه لاا دیان حمااه ئه بااوو ئاماااده بێشااکه یانى بااه ى ساابه(( احمااد)) لێنااا ناااوى و لێاادان دا گااوێی بااه ى"محمااد" .پێاا تاینیان ى بێشکه له وارى کورده نگى ره نگاو ره نى به ى گوڵینگه و سرازه ده به زوو زۆر ر هاااه باااوو پێرو کاااه و رى تێپاااه داره داره و گاگۆڵاااه لاااه و کااارد( گغاااه و گااااڵ) باااه ساااتى ده ره باااه ره به د حماااه ئه شاااۆر وه یاااه که باکۆاڵنه شاااۆره وا کاااه شاااانى ال و پشااات باااه زارێى ااااوه ماااوورووى مااات و نوشاااته و کاااه کووژه یاااان ده باااه

خاااوین دى حمااه ئه وى ئااه بااۆ بااووه شااۆر شااانیدا ال بااه رزیلااه ده بااه گوڵاادارى دارى گوڵینکااه سااپی ساارێکى سته ده و. وه بوونااه . بسر پ لووتى نگ شه قه و گویساااوانانى ى گۆشاااه و وه الویتیاااه تاااافى نایاااه پێاااى و راناااد تێپه مناااداڵى ى وره ده باباااان و دایاااه ویساااتى خۆشه دى حماااه ئه

لااه سااتاو وه نه سااتان وه سااته ده اڵب بااه ب ااوینى لێااى بوو نااه ک یه سااه دره مه هاایڕ بااوو دا نااه مه ته ب لااه و ئااه کاتێااک. گاارت و بااوو نووسااین و خویناادن فێاارى زوو زۆر و خویناادن بااه کاارد سااتى ده قێیان فااه ى حااوجره لااه دا زاناااى باااوکى بى کتااه مه لااه و ر بااه گرتااه کوردسااتانى شااارى و گونااد ى رێگااه زیاااتر شااتى بااوونى فیاار بااۆ هااات لاا واى تااا بااڕى تایى ره سااه ى پلااه . بکات ل بوونى فێر و زانست له رکوڵێکى به کۆشا تێده و ئه بۆایه ل قیانى فه کى یه حوجره شوێنێک ر هه ت و سیاسه ئاواره* یشااتن گه بااۆ و بکااا الدا بااه لاا تى ردایااه مه اااکى ى بروایااه و ئااه ر سااه هاااتبۆ ێشااتبوو نگى تااه ساات ده دیبااوو ى کااه له گه شااى به باا و دارى نااه د حمااه ئه ال مااه دا رانه فه سااه و ئااه ریانى جااه لااه. رگاارت وه ئێرانااى کوردسااتانى دێمااۆکراتى حیزبااى لااه تى ندامااه ئه فى ره شااه سااته به مه ب ئااه بااۆ و باادات وڵ هااه رۆژ و و شااه دارى نااه و سااتى مده که لااه بااوون رباااز ده و ى کااه له گه رزگااارى بااه .کرد گۆڵ و گورج خۆى و هاویشتن پانتۆڵى ده واى که لى شاقه زوو زۆر ر هه

و کوردساااتانى ره ن ئاشاااکرا باااوو باااه تى بۆگاااه کانى پاشاااایه ر ااااوى سااای وره باااه لاااه وه یه تى و ئااایا وکاااارى سیاسااای هاااۆى حیزبایاااه باااه( ى ز 1961)تاوى ى هاااه1351 سااااڵى لاااه ئااااوارهمیناادارى و ئااۆگرى ر ئه بااه خایانااد له ى نه شاادارى کاارد و هێنااده دا به و شۆرشااه لااه کانااهو اال ئااه. رپابوو بااوو رب و گااوڕى تێاادا بااه شۆرشااێکى گااه ب تااازه و ده ئااه رمێن رێااى داگاارت کااه گااه .تى شۆر رایه ى رێبه جیى متمانه خاک و واڵت بوو به رى به ده به راده له

کوردساااتانى لاااه... ریف شاااه قاااادر ، زاده ریف شاااه سااامای ماااوعینی، انیم ساااوله: ک وه حیااازب ى دیکاااه کاااادرى ناااد ه ڵ گاااه لاااه( تاوى هاااه ى 53و 55)کانى پاااا سااااڵه لاااه ال ئااااواره ماااه جااا باااه خااۆى نیشاااتیمانى رکى ئااه تکێشااااندا حمه زه و جوتیاااران نێاااو لاااه شاات رده سه و باناااه کانى ناو ااه لاااه و گاارت وه ساااته ده باااه گۆ ااانێکى و ئێاااران کوردسااتانى وه ڕایاااه گه وه رمێنااه گه .یاند گه ده

ریبى غااه بااه سااتى هه وتبووه کااه دوور ماااڵ لااه وه یااه کاته و لااه و زانااى ده خااۆى زێاادى و ماااڵ بااه ى کوردسااتانه ب ئااه کى یااه جێگه موو هااه اڵب بااه وتبۆوه کااه دوور خااۆى ژیااانى و ڵمااا لااه ئاااواره و ناااو ى وانااه ئه ئێسااتا و ب ده و ئااه بااوو بۆیااه ر هااه زانااى ده کوردسااتان ڵکى خااه موو هااه ى رۆڵااه بااه خااۆى و زانى ده نااه بااابى و دایااک ى رۆڵااه بااه خااۆى نیا تااه و ئااه وونکااه. بااوو کرد نااه

. یه هه بۆى یان تى تایبه رێزى بیستبوو یان ئاواره ناوبانگى

Page : 22 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به یبهتا 22: ی ره الپه و کاااورد رێگااااى لاااه و ىت اڵیاااه کۆمه رى روه پااه داد و دێمۆکراسااای پێنااااوى، لاااه و ئااه دا قساااه ک یاااه لاااه. کااارد ده ى که شۆڕشااگێره حیزباااه کانى ووناااه باااۆ و بیاار لاااه داکاااۆکى شاااوێنێک، ر هااه

. گه و حیزب هیدانى شه کاروانى ى وه پسانه ب ریزى هاته و کرد فیدا گیانى کوردستاندا لاااه ساااتانکورد ئاساامانى لاااه ئێاااواران و یانى بااه موو هاااه فااار رزه بااه و خشاااین نه باااڵ ساااپى کاااۆترێکى ک وه دێمااۆکرات پیااارۆزى رێگااااى هیدى شااه زاران هاااه و ئااااواره پیاارۆزى رۆحاااى ئێسااتا یااه نه دى وه داناااوه دا پێناااوى لااه رى سااه و ئااه کااه ى ئاماناااه و ئااه تااا و خااواز ده کااورد لى گااه موو هااه بااۆ و جوتیاااران و تکێشااان حمه زه بااۆ ئااازادى و نااان و دات ده بااااڵن شااا ى قه شااه .ناگر ئۆقره و جوان و وز سه ر سه شتى رده سه شارى ى( سوور گرده) گۆرستانى له ى که پیرۆزه زاره مه نێو وه رێته ناگه ى پاکه رووحه و ئه

و ناااد په و بکااار ى کاااه باته خه و ژیاااان ر ساااه لاااه قاااووڵى کى یاااه وه لێکدانه پێویساااته کاااه یاااه بیه ده ئه دا کاااات مان هاااه لاااه و تى اڵیاااه کۆمه رۆشااانبیرى، سیاسااای، تییه ساااایه که و ئاااه ئااااواره .ربگیر وه کانى بۆ وونه وبیر و فتار ره له رز نده ئه

ب رێبوار پڕ ى رێگه و شاد رووحى ر نووسه

زێدى ئاواره* زسااتان سااۆڵى و رما سااه کااه ر هااه(. هۆماا ) ڵااێن ده پێااى کااه ناو ه ڵکى خااه کااه گرتااووه باااوه لااه شااینى ئاساامانى و راگرتااوه رز بااه رى سااه ک یایااه شاات رده سه شااارى ئاااواى رۆژ لااه

: وه ڕازیته ده( ناهید نیگارستانى) کوو وه نگینه ره و رکه سه یا ب ئه پشکوتن، ئاڵ و سوور گوڵى و هات گاڵ گاڵه به هار به و ر وو ده بۆى و پێاا وه تێکه ى بنه و بارگه .کێشن راده خۆیان الى بۆ رێبواران رناى سه و نین ده وه پێکه ر سه میلالقه گوڵه و ڕ په شه و وشه نه وه و شللێر یبوون، به و اڵڵه هه و سوێسن ک الیه له ى قاسااپه خااۆ. گر ڵااده هه داڵن لااه ئااۆقره و تااارینى ده داڵن لااه ب خااه ى کااه بزوێنه ساات هه ریکااه بااه و کااا ده اڵو ااڵ خۆشااییان لااه ئاشاا و داسااتان زار هااه بولبااولى دیکااه کى الیااه لااه . گێژه و توانا ب دا سفى وه له پێنووس که ێژه و تاب به و دڵگیر هێنده وێردانیا هه ورتى ورته و ردان به ر سه و که و ب خااه و ڵمژى هااه سااازگار واى هااه مێک کااه تاااکوو کشاا ڵده هه کوێسااتان و ره بااه خااۆى دڵاادارى ڵ گااه لااه گااوار بااه گااو شاالى پشااتێن کلااى بااه اااو ى کیژوڵااه دا یااه رازاوه مینااه زه ر سااه ب لااه و راز پااا لااه رازاوه و نگ شااه قه هااۆمڵى میااوانى بنااه ده و پێکااه و باان ده نااد گۆەه و ک ڵااه به ره ڵى تێکااه کااور و کیااژ. بکااات دا مان نااه باااى بااه زسااتان ریرى منااه زه و رما سااه تى نااهی مه

سااارد کانیااه لااه و ماااڵ و ره بااه وه بنااه ده شااۆر هارى بااه گیاااى و گااژ لااه پااڕ تااوربێنى و ربااا و کااۆڵ بااه ئێواریاادا شااۆڕى ر ساایبه لااه یدا شااه و شااێت ئاشاااانى پااۆلى دا، کترى یااه ڵ گااه لااه نیاااز . وه خۆنه ده ئاو تێر ره ئۆمه ى که زینه ته لله که و زواڵڵ و

عاشاااانى و شااتیاران گه وینى ئااه و شاا عه لااه رى فتااه ده یااان ده کااه هااۆملیا داوێنااى ى کااه دڵگیره و نگ شااه قه تاەگااه خااۆ نااادا، ر بااه رى سااه ر سااه زیرینااه کۆڵکااه هارى بااه رۆژانااى ى زۆربااه و دایااه رى سااه ژێاار لااه گااوزارى و شاات گه و یااران سااه . ناکر تاراوگه مێکى ڵه قه به سفى وه باااه ناران هاااه دار و نایر هاااه رى ساااێبه ژێااار لاااه و ڵگیرا هاااه لااا ئاااۆقره برینااادارانى دڵ دا تێکۆشاااان ورزى هااااوینى لاااه ڵ گاااه له نیااااز و راز بااه ن کاااه ده ساات ده و ن کاااه ده ک یاااه مالنااى لاااه س ده ئێااواران مى ده ماااه ده تاااا یاران نااه ااااوى لااه دوور . یاران دا جۆراوجاااۆر ى میاااوه نیناااى ڵ گاااه لاااه و بااان ده کاااۆ وه لێاااک کار رزه هاااه کاااوڕى و کیاااژ دا ناااین مێاااوه رزى وه پااااییزى لاااه

بااه والوه لااه ى بااه رد زه کااه اڵن باخااه نێااو گوولااوکى بااه ر سااه نارى هااه و سااوور ال سااێوى بااۆ بااا ده س ده کار رزه هااه کااوڕى کااا ده یان بااه خااۆى حاااڵى اااوان ى ساایله بااه ڵنێناوه هااه داران وزى سااه اڵى گااه باان لااه رى سااه و ناااوه و الره بااه رى سااه ناااز و شااێو ده لاا رى سااه یدا شااه ئااارامى باا ىکار رزه هااه کااورى!( نااه بیاار لااه منیشاات ئه) ڵاا ده زمااانى باا زمااانى بااه و

: ڵااى ده و کااا ده گااازى وان باغااه" پاار لااه تور نااه و ب نااه دڵگێاار لیاا تاار وى ئااه کااه ر بااه کامیااان بااۆ س ده نااازان ... "ى یکه نه و وژمێااا ک وه ى له و ه شاااه خاااواردنى باااه درێاااژ و دور وگارى شاااه کیاااژ و کاااوڕ دا زساااتان بااااکووتى و کرێاااوه وانى شاااه لاااه

دا کترى یاااه ڵ گاااه لاااه بڕکێناااه ااااو باااه و ن کاااه ده ر تێپاااه نگ فاااه جه و ۆ گاااه و گاڵتاااه باااه سااااوق و باساااوق و گاااوێز . دێنن پێک کووتى له مه و پاک شاێکى عه زێااادى" شاااڵما " ، گونااده ب ئاااه.. مڵیوه خااه ، وه ساااوره راىتااا ژێااار لاااه ناااز بااا بااووکێکى ک وه گونااادێک دا هۆماا یاااای داوێناااى لااه دا رازاویاااه و نگ شااه قه ناااده ڵبه مه ب لااه ئاااا! ڵى بااه

. نده ره و رد مه ى ئاواره" ئاااواره" ناااوى پاشااان لااه و نووساارابوو لاا ى" احمااد" یاادا که زنامه گه ره لااه کااه ڵنێنان هااه رى رامبااه نابه و کێشااه و گێااره لااه پاار دونیاااى بااه اااوى ک یااه له کۆرپه بااوو دا گونااده ب لااه ". ژیا ڵ که اڵب به ژیا ب که" و ئه. کرد دیارى خۆى بۆ ى


دا ( ال ئاواره مه)دى شلماشى حمه ال ئه ڵ مه گه ساتێک له( 1)یاران یادى

. پوور حسن رسو محمد: نووسینى

م که وته و نه زێنه ى خه تا که م ده و فیت فیته ڵه بووکه به م که نجى واڵته ر گه سه له

...م ؟ که خاکى خۆشم ئاواره ئاواره

لااه ى وانااه ئه کانى سااته ڵبه هه و بنووساام ر سااه لااه شااتیکى( ئاااواره) شڵماشاای د حمااه ئه ال مااه باتێکى خااه هاااو و دۆساات ک وه کااردب ده لاا داوایااان ر بااراده و دۆساات نااد هه بااوو ک یااه ماوه تى ردایااه مه و تى کوردایااه باتى خااه یاادانى مه ى پیاااوه ڵااه که و ئااه کرانااى هید شااه ر سااه بااه کااه ساااڵ ساا و ساای پااا و زۆر بردنێکااى و هێنااان خااۆ پااا لااه وه مااه بکه باڵویااان دان ساات ده .من بۆ ب که النى نیه ئاسان روا هه کارێکى( ئاواره) ر سه له نووسین ب ، ده ر تێپه دا . ب بکه ج به ج هران براده و دۆست و ئه داخوازى له باووک شێکى به توانیبێتم هیوادارب یه باکۆاڵنه نامێلکه ب ئه نووسینى به حاڵ، ر هه به

ر نووسه : ک یه ند وشه چه* زاى ره ماااه حه کاااراوى گاااۆڕ رژێماااى کانى ۆماغاااه قوڵاااه و ژاندارماااه کانى شاااه ره ساااته ده کاااه وه دێناااه بیااار وه مان شاااوومانه سااااته و کاااات و ئاااه هارێااادا به ماااانگى ب دووهاااه لاااه سااااڵى موو هاااه درندانااه بااه دان ناه شااکه ئه مانااگ ااوار پااا لااه و گاارت دیاا بااه کااه ڵه ته و فێااڵ بااه یان فریشااته ى ئاااواره ال مااه وى هلااه په

. کرد هیدیان شه سامناکدا و تنوک و تاریک یانێکى به ره به له شێوه ترین ااۆک بااه بااۆ بااوون دار و زنایاار و ماناااه ده و باااه له که و پانى قااه ندى ساابه ده ئاشااناى ب رده هااه ى خوێناویانااه سااته ده و ئااه

تى ساایفه گااورە فرۆشااێکى خااۆ نااد ه قااۆڵى لااه ى رۆژه و ئااه ى اڵنااه په ه سااته ده و ئااه واڵت، و گااه شۆرشااگێرانى داهێنااانى .کرد راو ملنور کوژى کورد دوژمنى بۆ ر که گێژ رمانى ده به ویان ئه و ر ده هاتنه ر مه پێستى له و ئاااه ژیااانى کااانى جۆره و جاااۆرا نااه الیه لااه و بیاااه سااێک که ر هااه و بنووساااى شاات اد ئاااواره ى بااااره لااه و بتااه نااده ر ه هه ر هاااه دا باووکیاااه ب باااه کى یاااه نامێلکه لاااه منااایا تاااه ڵبه هه. باااداتى واوى تاااه نرخاااى نااااتوانى ، وه بکۆڵێتاااه تییه ساااایه که باااۆ کردباااوو شاااانى لاااه کاااه کاااه ه و ئاااه و باااوو ر شاااه ال و ئاشاااتی واز مرۆەێکاااى ئااااواره: بڵاااێم کااارى ده پااا ب وناااده ئه

بوو واى ره مافى ستاندنى ئه و ى که له گه تى رامه که و ب ره شه له پارێزگارى وه تااه نه مین، ئااه و راسااتگۆ رورێکى پااه نیشااتیمان نگ، سااه بااه و نیااان و رب نااه و بااین واقیاا و زموون ئااه بااه کااادرێکى و ئااه و شااۆر لااه ساااتێک وه کاارده ده نااه بیاارى رۆژان لااه رۆژێااک ت قااه. بااوو ک مااه ئه بااه دا کااات ینى عااه لااه و ساااب رێکى روه پااه خااۆى رگیز هااه و بااوو ئیفاااده و فاایس باا و نگین سااه تیى اڵیااه کۆمه کى تییه سااایه که و ئااه. وه بکاتااه سااڵ رخۆدان بااه و بات خااه .زانى ده نه تر وره گه به س که له و وڵ هاااه موو هاااه و ئاشاااتى کاااۆترێکى باااه بباااوو باااوو، ساااتۆوه ئه باااه کى یاااه ناو ه رسااایارێتىرپ به کاتاااه و ئاااه ئااااواره ال ماااه

هێمناااى و هێااادى باااه ى کاااه ناو ه تکێشاااانى حمه زه و جووتیااااران نااااکۆکى و کێشاااه ى وه ئاااه باااۆ بااارد ده کاااار باااه کى توانایاااه . بکا ر سه اره .ق دێمۆکرات بوو هه بڵیم بهبێ فتار دێمۆکرات و ده تى ره واوه ته و مرۆڤێکى به ئه

له و کات موو هه و کرد ده دا رى به ورو ده کانى رووداوه ڵ گه له وتى که و ڵس هه وه ته جورئه به و راستگویى به که بوو دێمۆکرات حیزبى ى رانه تێکۆشه کادره و له کێک یه ئاواره

Page : 20 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 20: ی ره الپه و ال ئاااواره ک مااه رانی وه تێکۆشااه می ئاااوڕ لااه کااه بااه کااه ێااه ، هااۆی ی بووه نااد ساااڵێک تێکۆشااانت هااه ی ئێااران دا هتی حیزباای دێمااۆکراتی کوردسااتان رایااه ڕێبه نابت لااه جااه: رساایارپ ؟ وه ته و یا دراوه وه درێته تاویی ده هه ی 57، 56کانی سااڵنی هیده شه

ڵج خانی، خااه رزه ربه سااه هیده خانی و شااه شااانازیه پااڕ لااه د بااااڵی مێااژووه قااه ی پێویساات، بااه ڕاده بااه یتوانیوه حیزباای دێمااوخڕات هاایڕ خاتێااج نااه وه داخێكاای گرانااه بااه : فا شڵماشاای مسااتهشاااێكی به و بووه جۆری هاااه درێژایااای مێااژووی حیزبااای دێمااوخڕات هاااۆی جۆربااه باااه وه ئااه دیااااره . خانی رزه ر بااه ساااه هیده شااه واو بااادا باااه رگاار و نرخااای تااه وه ریانه روه و ساااه موو ئااه هاااه لااه ت تایباااه باااه . ب باااووه رخاااه مته کاار زۆر خه حیااازبیا باااۆ خاااۆی یاااه ین خاااه بووڵ بكاااه قاااه وه بااا ئاااه اڵب ده باااه. مان خاااه له حیااازب و گه ر زوڵمااای زۆری دوژمااان لاااه ساااه وه ڕێتاااه گه ی ده وره گاااهباااازێكی 3تا خۆنفڕانسااای دوای خۆمااااری خوردساااتان هاااه و ، لاااه یناااه ده ر وابزاناااه هاااه. ماااه رخه تهم کاار زۆر خه تی حیااازب یاااه رایاااه تاویی ڕێبه هاااه 57، 56ی وه جواڵناااه ت باااه باره ساااه

لاااه پاااڕه ی خاااه مه رده و ساااه رساااێج لاااه نااااخر و ده تاویی هاااه 57، 56خانی رزه ربه ساااه هیده شاااه لاااه ریاااه وه هااایڕ بیره. ن خااااوه خاتاااه نه موو شاااانازیانه و هاااه مێژوویااای بااادا و خاااۆی لاااه .مان خه له باتی حیزب و گه خه له شه و به و نرخی خۆی بدا به وه بداته شانازیه پڕ له و مێژوه تی حیزب ئاوڕێج له رایه هیوادارب ڕێبه. ر ناگیر ئامۆژگاری وه

نگێندر ؟ سه ڵده ۆن هه وه نابته ن جه الیه له ال ئاواره وتی مه وکه ڵس ی زانایی و هه ڕاده: رسیارپ

خااا و وه می ئااه رده خانی سااه رگه خااادر و پێشاامه ی لااه وه اڵب ئااه بااه. بووب نااه هید ئاااواره خااانی شااه ئاگاااداری خاره وه نیزیكااه لااه نااده وه حاااڵی خااۆب ئه بااه ماان بااه : فا شڵماشاای مسااتهڕێز بااه خی وه یه رخرده زمااانی سااه ی لااه وه ت ئااه نانااه ، ته ب بیسااتووه ساای دیكااه دی و زۆر خه حمااه زیزی ئه ال عااه رمی، مااه گااه ال خاادری دۆڵه ، مااه نزاده سااه ڵی، مامۆسااتا حه سااه نی شیوه سااه حه

خانی دا عرهرۆخی شااێ نێااوه ب لااه خااانی دا و هااه نگاندنی خاره ڵسااه هه ب لااه هااه وه ئااه. توانااا بااووه یشااتوو و بااه ر تێگه ده بااه ڕادده ئینسااانێكی لااه هید ئاااواره ، شااه اللم بیسااتووه ماااب جااه . و خه ر ده ده

هیده و شااه کانی ئااه شااێعره شااێک لااه ر به سااه یااه و تیشااک ب ه و باااره ر لااه گااه جاا هێشااتوون، ئه دوای خااۆی بااه بی لااه ده ناادین شااێعری شۆرشااگێری و ئااه ه ال ئاااواره هید مااه شااه: رساایارپ ؟ وه اۆ نادرێنه ئێستا له ، هۆی یه وه و کراونهکانی پێشتر باڵ ر دیوانی شێعره گه ب و ئه که سوپاست ده مره نه

و شاابگیری، خااوردب خوردسااتانم ده شااتی ئاااالن، ڕه هه ژارب، به وانێكی هااه توتنااه" خااانی وه هۆنڕاوه لااه وه ئااه. رز بااووه بااه شاااعیرێكی زۆر پایااه ال ئاااواره هید مااه شااه : فا شڵماشاای مسااتهی زێنااه خه بااه مێكی ڕوپااڕی پێشااكه رهااه ، به تی بدابایااه ن مۆڵااه مااه ر ته گااه اڵب باا شااج ئه ، بااه وه ب باااڵو بۆتااه ی خااه هااۆنڕاوه نااده ر ه هااه. و خااه رده ی دهت واوه تااه دا بااه " الیااه و الیااهخااااری پوور خااه ن سااه سااووڵ حه ڕه مه باادوڵال مینااایی و خااا حه عهخااا. وه تااه دا باااڵو خردوه نامیاااالكه یااان لااه هید ئاواره خااانی شااه س هۆنڕاوه تااا ئێسااتا دوو خااه. خاارد ری خااوردی ده هونااهتی دڵساااۆزان هیمماااه خی نێزیكااادا باااه داهاتویاااه هیاااوادارب لاااه . ی تێااادا نییاااه هید ئااااواره خانی شاااه ماااه رهه موو به هاااه یاااه و دوو نامیلکه اڵب ئاااه ، باااه ر دووخیاااان جیگاااای ڕێاااز و سوپاساااه هااه

. هید ئاواره خانی شه مه رهه ر به سه ینه هتر ب تین بتوانین تیشكێكی به . خوازب ئاوات ده وتنت به رکه پێت داین و سه ی که و کاته زۆر سوپاس بۆ ئه

ب خه وتنتان بۆ ده رخه خۆتایی دا داوای سه له : و . شته رده ی ئاالنی سه کانی ناو ه میوه خۆ و پڕ له گونده کێک له گروێس ناوی یه ا 1



لی خاااورد موو گااه ری، هااه زی و ئێراناای گااه گااه نااااوی هاوڕه پێن و بااه دا نفااوزی خااۆی بسااه وره ری خوردساااتانی گااه رانسااه سه بوو لااه ڕژیاام نیااازی هااه خاااه بااوو وه مووی ناخۆشااتر ئااه هااه لااه بوو باااوخترین بااه نااه ئاماااده خاتێكاادا بااوو خااه لااه وه دا، ئااه ناو ااه سااتی خااۆی لااه دارده بكاتااه

رانی عینوانی پااااارێزه ویساااات باااه ینه نیا ده تاااه. بووڵ بكاااا ماااان قااااه خاااه له واخااااانی گه ڕه مافاااه لاااه .ر بگر خان وه خورده ڵج له رزدارانی غیور خه ناو مه ی و به خه اڵته سه سنووری ده

، ڵكاادا خاارد بااۆوه اڵنی خه روناای خۆمااه نێااو دڵ و ده جۆرێااج جێگااای خااۆی لااه بااه یااه وه و جواڵنه ئااهو خانی حیاااازب لااااه رگه ردوویی و دڵسااااۆزی خااااادر و پێشاااامهخۆبااااو ئێسااااتا داسااااتانی لااااه خااااه شاااكیالتی، ی خااااری ته ئاگااااداری شاااێوه خاااه یاااه وانه مووی ئه ر زماااانی هاااه دا وێاااردی ساااه می رده ساااه

ت جاااا پێاااای تایبااااه به. بااااوون یااااه وه و جواڵنه نگیی ئااااه رهااااه تی و فه اڵیااااه تی، خۆمه رگایه پێشاااامهشۆڕشاااگێڕی هاااۆنڕاوه ت باااه ناناااه و ته دا دیااااره یاااه وه جواڵنه و تی لاااه واوه تاااه باااه هید ئااااواره شاااه

، هید ئاااااواره شااااه ی وه وره مااااانی گااااه قاره یااااه دا ژماره یااااه وه جواڵنه و لی خااااورد لااااه گااااه نااااده ر ه هااااه. نگیشاااای خااااردووه رهه ری و فه ی هونااااه وره تێكی گااااه خانی خزمااااه تیااااه اڵیه وخۆمهی مااانی دیكاااه حمااان اوشااین، حوسااێن خاااتون و زۆر قاره ، ڕه ره مه سااوه دی ڕه ممااه ، محه ااه ال خه ب، ساااڵح الجااانی، مااه شااه تاح، مینه ید فااه باااپیر شااكا ، سااه، ریفزاده خان، شااه موعینیااه

اڵتی ڕۆژهاااه لی خاااورد لاااه باتی گاااه بااا گوماااان مێاااژووی خاااه ، بوایاااه نه یاااه وه و جواڵنه ر ئاااه گاااه ئه. بات و تێكۆشاااانی باااۆ پاااڕ باااۆوه ی مێاااژوی خاااه وره بۆشاااایی گاااه اڵب یاااه ساااتدا، باااه ده لاااه تی رگایه پێشاااامه 57، 56ی وه جواڵنااااه. خرا ده دی نااااه ر اوی تێاااادا بااااه وتۆ بااااه خی ئااااه ، االخیااااه می شۆڕشاااای تااااازه رده تا سااااه هااااه وه یااااه تاوی هه 1332 ساااااڵیدوای ر لااااه خوردسااااتان هااااه

هیدی زینااادوی ڵی، شاااه ساااه نی شیوه ساااه خاااا حه. ی پێااادا ره راگااارت و پاااه وه ییاااه وه ته باتی نه خاااه ڵكی باااه اڵنی خاااه نااادی خۆماااه یوه و په ڵج خااارد شاااكیالتی فێاااری خاااه ، خااااری ته وه بوژانااادهخاااا، باااه ده مه رده و سااه التیی ئاااهشاااكی تی و ته رگایه وتوی خااااری پێشاامه رخه ی سااه ، زۆرجااار باسااای شاااێوه باااووه مه رده و سااه خاااانی ئاااه خادره خێج لااه باااۆ خااۆی یاااه لی خااورد، خاااه حیاازب و گاااه

.ن تی داده اڵیه شكیالتی و خۆمه ی خاری ته وتووترین شێوه رخه سه به ال ئاواره هید مه ی خاری شه ت شێوه تایبه هید کاااران، ی شااه ڵ دوو هااااوڕێی دیکااه گااه د ماناااگ دواتاار لااهناا گیاارا، و پااا ه کی زۆر ناجوامێراناااه یه شااێوه دا بااه 1357ری ماااه بانه لااه ال ئاااواره مااه وه داخاای گراناااه بااه: رساایار پ ی؟ کر باسێکمان بۆ بکه ده

ااه ال خه خااانی مااه ناوه ڵ دوو هاااوڕێی بااه گااه لااه هید ئاااواره ڵ ، شااه بااه :فا شڵماشاای مسااته

ساااڵ، 18 یشاات بااوو بااه گه نی نه مااه ته و خاتااه ئااه حمااان ناوێااج خااه حمااان اوشااین و ڕه و ڕه ڵ گااه دا لااه و ساااڵه رمانانی ئااه خااه گوناادی دیااوااڵن گیااران و لااه دا لااه 1357ڕی مااه نهبا لااه

ر شاات، هااه رده شاااری سه حمااان اوشااین لااه و ڕه ااه ال خه مااه هاوڕێكااانی، واتااه س لااه دوو خااهوه و الی ماااڵی خۆمانااه میتاار لااه 111 ی نیزیكااه ی ماااڵی خۆمااانی لاا بااوو واتااه خااه ڕه و گه لااهو ئااااه. وه مانااااه که له مری گه رگیز نااااه هیدانی هااااه نێااااو ریاااازی شااااه اران خااااران و وونااااهبااا تیره

مان خااه له ی گه وه جواڵنااه ی لااه وره خی گااه یااه ڕبه نیا زه تااه تی نااه ی ڕژیماای پاشااایه تااه جینایهی هید بااوونی ئاااواره دوای شااه بااه . نێااو باارد واوی لااه تااه شاای بااه ی ئێمه ماڵااه ڵكوو بنه دا، بااه

جبور باااوو شاااوێنی ژیاااانی د ماااه مماااه حموود گیااارا، خاااا محه خیشااامان خاااا ماااه مر دا برایه هنااا 14نم مااه ته تااازه رار بااوو بگیاار ، مناایا خااه ویا قااه نااا ئااه جاا بێڵاا و ڕابكااا، ده خااۆی بااه

ویا ئااه خااه وه مان مایااه خااه وره نیا باارا گه تااه. دب ڕاب خاارد ممااه محه ڵ کاکااه گااه ساااڵ بااوو لااه خان باااوو و قاااه ته گاااوێی لاااه دایكیشااام خاااه . تااااران باااوو دا باااۆ بازرگاااانی لاااه تاااهو خا لاااه . بۆوه خۆڵی نه یكوشت له تا نه نوساو و هه وه ی پێیه نده خی خوشه خۆشیه ر ماڵی خۆماندا، دیبوو، نه سه به ی خه ره ی هێالیكۆپته وه ها سووڕانه روه هه ی خۆتان ۆن بوو؟ ماڵه ر بنه سه ت له تایبه ران دا و به ڵک و تێکۆشه نێو خه ، له ال ئاواره هید کرانی مه ران و شهری گی و کاریگه وه نگدانه ڕه: رسیار پ

ڵكی واوی خاااه تاااوانم بڵاااێم تاااه ده. بوو دا هاااه شااات و باناااه رده ی سه گشاااتی و ناو اااه ڵكی خوردساااتان به ر خاااه ساااه خی زۆری لاااه یاااه وه نگدانه ڕه ال ئااااواره هید خرانااای ماااه شاااه : فا شڵماشااای مساااته

ر پرساایاری پێشااودا باساام خاارد، ڕووخێنااه لااه ر وه هااه ی خۆشاامان خااه ماڵااه ر بنه سااه لااه . سااتداوه ده ی داهاتویااان لااه وره رێكی گااه ڕێبااه یااانزانی خااه رۆ بااوون و ده پااه خوردسااتان بااۆی بااه .بوو ری هه ریی ڕووخێنه ر خاریگهزۆ وه داخه خانی حیزبیا به رگه ر خادر و پێشمه سه له . بوو


ن ئااااواره وڵ باااده خرا هاااه خاااران و داوایاااان لێاااده باناااگ ده وه ن سااااواخه الیاااه خانم زۆر جاااار لاااه وره بااارا گاااه. بوو مان هاااه خاااه ماڵه ر بنه ساااه کاار زۆر لاااه ارێكی یاااهفشااا : فا شڵماشااای مساااتهزۆر . گاارین نتااا ده خاارد کااه یان ده شااه ڕه بااوون، فشاااری زۆرتریااان دێنااا و هه نائومێااد ده وه کان لااه یه خاتێااج ساااواکی. وه بێننااه

رگااای ر ده خااانی بااه خورده ره خانی ساااوا و نۆخااه خرێگیراوه بااه. دایاان ریی ناااخۆ ئااازاری ڕوحیااان ده بااه اڵب و خه وه جاااریا بااه اااخم لااه. دێری ساااوا دا بااوون ژێاار اااوه لااه میشااه شاات هه رده سه خانمان لااه دوخااان و ماڵااه. دایاان تاااغووتیا ئازاریااان ده

بااۆ ناااوی ساااڵحی شااافعی خااه سااێج بااه فرۆشاات جارێااج خه ب ده شاات میااوه رده بااازاڕی سه اڵ بااووب و هاوینااان لااه منااد خااه بیااره،ب ، براخااه ی پێگاارتم و پێاای ووتاام خااه خااه ت شاایرن بكااا، هااات و یه وڵااه الی ده ویساات خااۆی لااه ینه خساای خااۆی ده قااازانای شه

، و پێاای گااووتم کااه شاام گااران خااردووه خه و میوه فرۆشاای تێكااداوه میااوه ب بااه خااه خااا و بااۆ خۆشاام بازاڕه یی ده تااه ه وه ره ده لااهو ربوت نییاااه تاااۆ هااایڕ ماااه باااه دڵ گاااران هاااات و گاااوتم خاااه منااایا زۆرب لاااه. باااازاڕی وه بێماااه قم نییاااه ین ڕا حاااه ساااپه لاااه

الماری ب پاا گااوت پااه وه ئااه خااه. ناخااا وه ڵكااه ر خه سااه و جاسوساای بااه ساااواخی نییااه س نیااه باا ، بااه یااه ر ی شاام هااه براخهگااژ توناادی بااه بااوو زۆر بااه خه باسااه گااوێی لااه ر خااه بااری، هااه و دا ڕاده دداد بااه ریم حااه دا خااا خااه و خاتااه لااه. لێماادا داب خااه

نااادامی حیااازب باااوو زۆریاااا ر ئه ریم هاااه و خااااتیا خاااا خاااه ئاااه. وه ری خردماااه ساااه و جنێاااوی پێااادان و لاااه خاااابرا دا اااۆوه . ینێنااا ت بااۆ خااۆی ده وڵااه ده ی خااه و فشاااره اااو ئااه بااوو لااه خی زۆر كۆڵااه یااه وێنه وه ر حاااڵ ئااه هااه بااه . وه جواڵیااه ترسااانه نااهبوون خااه ساایا هااه ر دا زۆر خه رامبااه به لااه دیاااره. بااوو وه خی خۆتااه ن هاوواڵتیااه الیااه لااه زۆر ناااخۆ بااوو ونكااه و ڕووداوه ئااه .گرت ده ی ئێمه ماڵه بنه ، زۆریان ڕێز له وه هید ئاواره ی شهخان هۆی االخیه به

تاوی ی هااه 64، 64ی سااااڵنی وه کانی بزووتنااه رکرده سااه کێک لااه یااه بااوو بااه وه ، ئایااا دوای ئااه وه وتااه چ ساااڵێک دا اااو پێکه کااو و لااه ت لااه ال ئاااواره دوایااین جااار مااه: رساایار پ نابت ۆن بوو؟ ستی جه وتنتان دا هه کاتی او پێککه ه، ل وه ی کرده ردانی ئێوه سه

خاار ااااوب نیا یاااه من تاااه ئاااه 57، 56ی وه خانی جواڵناااه رخرده ساااه خێج لاااه خاااانی حیااازب و یاااه وهلێنات خاااادره خێج لاااه یاااه باااوو باااه هید ئااااواره شاااه ی خاااه وه دوای ئاااه : فا شڵماشااای مساااتهباااوو بیبیااانم، وه ئااااواتم ئاااه. ر خااارد باااوو باااوو نێوباااانگێكی زۆر زۆری ده رگه پێشااامه ی خاااه خاتاااه و دا باااوو، ئاااه 1967سااااڵی لاااه هید ئااااواره شاااهڵ گاااه ، ئااااخرین دیااادارب لاااه وه وتاااه پێکهی ماڵمااان و خاتااه ، ئااه زگااه شاااڵما و ڕه وه بوومااه ااوو وه شااته رده سه تی لااه بااۆ خااارێكی تایبااه. رگه پێشاامه الی ببمااه نم وای لاا باا بااام لااه مااه ته دا بااووب خااه وه بیااری ئااه لااه میشااه ههمی رده بااه تا وومااه وتم، هااه ر خااه ورازێكی دا سااه هااه بااه. و باام و لااه ی شااه وه زرای ماااڵ خوشااكم الماادا بااۆ ئااه و مااه موو ااه بااۆ شاااڵما ، لااه وه وومااه ده وه زگااه ڕه لااه . شاات بااوو رده سه لااه

خااااخم . ختێكاای اااا هاااتووی گااوتی، وه وه نیناااه پێكه شاای پێااادا خااردب و بااه خوشاااكم باوه. و ئااه مااه باااووب بگه لااه په ری دا بااا بااه بااه دڵااام خه ر وه هااه. دا ماااڵ خوشااكم پشاااووب نااهو ئااه. ڕۆیشااتی ده 1 گروێساایان ر وه ب، هااه هخاا اااوت لێده نینی دا، گااوتی تاوێكااه قاقااای پێكااه الی لااه خاتێااج وومااه . خا دوربااین اااوت لێااده بااه وه ورازیااه باان هه ر لااه و هااه یااه لێرهوه ئااه. وه داب بمێنمااه ی نااه ئیاااازه نی و دوایااه ، هێناادێج پااێم پێكااه رگه پێشاامه و ببمااه وه الی خااۆی بمێنمااه لااه باادا کااه یانی داواب لێكاارد ئیاااازه رانااد و بااه زۆر خۆشاامان گوزه وه شااه

. وه وته خه ت اوب پ نه هق وه داخه ، به وه دیتمه ئاخر جار بوو خه . منی الو دا جوواڵن تین له و به وره ستی گه وت س هه اوب پێكه کات که و ئه. ی زائینی1967 واته 1356 ساڵی

. بیبینم وه و لیباسه خانم بوو به ئاواته خێج له یه ، خه رگه ر بۆ پێشمه ده به ڕادده ویستی و ڕێزی له ستی خۆشه هه -1

ت لااه تایبااه ڵكی خوردسااتاندا بااه خااانی خااه موو ااین وتوێژه نێااو هااه لااه شاااعیرێكی شۆڕشااگێڕ خااه و چ وه مااانێكی گااه قاره ی چ وه خااه ویسااتی و ڕێااز بااۆ ناوبانگه سااتی خۆشه هه -2 . خردن ر ده به خانی له ڵكی هۆنڕاوه بوو خه تكێشانی خوردستاندا ڕێزێكی زۆری هه حمه نێو زه

. مدیبوو ند ساڵ بوو نه بوو ه ڵی هه گه تیی ڕوحیم له خی تایبه ندیه یوه په ویستی بۆ برایێج خه خۆشه ستی هه -3. ر اااومن بااه ر لااه انی هااهخ نااه خه رده و ئێسااتا ، زه وه بیاار نا ێتااه ب لااه و ئاااخر دیااداره رگیز ئااه هااه ر بۆیااه ، هااه وه مناادا خااۆ خاارده خی زۆریااان لااه سااتی خۆشاایه هه وه موی پێكااه هااه وانااه ئه

. وه زرینگێنه گوێم دا ده خانی له کانی و شۆخیه خۆشه ئێستا قسه خاااۆی لاااه ت باااه و جێگاااای تایباااه باتی حیزبااای دێماااۆکراتی کوردساااتانی ئێراناااه کانی خاااه زێریناااه ره الپاااه کێک لاااه تاوی یاااه هاااه ی57و 56کانی ی سااااڵه وه رین و جوواڵناااه ڕاپاااه: رسااایار پ

و کااار لاااه هید باااوون، ده شاااه ال ئااااواره وان ماااه ک لاااه و کااااتی حیااازب و یاااه رانی ئاااه تێکۆشاااه س لاااه کاااه 38 وه داخاااه دا باااه ره رامباااه نابه باتاااه و خه ، لاااه یاااه دا هه وی حیااازب و گاااهمێاااژو ی؟ مان پ بده زانیاری ال ئاواره ر مه سه ت له تایبه دا و به یه ندی یوه په

اڵتی سااااه مێج دا دژی ده رده سااااه خااااانی حیزبااای دێمااااوخڕات لااااه خۆبردووه لااااه خااااادره . خانی حیزباااای دێموخڕاتاااه زێڕینااااه ڕه الپااااه لاااه خێج یااااه 57، 56ی وه جواڵنااااه : فا شڵماشاااای مساااته .بوو اڵتی هه سه ڵكدا ده ست و نیستی خه ر هه سه را و ساوا به بیست ده ڵ ڕژیم نه گه تی له نگێكی دژایه ریی ئێراندا هیڕ ده رانسه سه له ستان، خه تی ڕاوه نیی پاشایه هریمه ئه

Page : 17 ڵماشی د شه حمه ئهال مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 17: ی ره الپه

ئاواره ال مه هید شه برای و ران تێکۆشه له کێک یه شڵماشی فا مسته کاک ر تێکۆشه و رێز به ڵ گه له ک یه دیمانه

اڵت کوردساااتانی ڕۆژهاااه لی کاااورد لاااه و دڵساااۆزانی سیاسااای گاااهران تێکۆشاااه کێک لاااه فا شڵماشااای یاااه ر کااااک مساااته رێز و تێکۆشاااه ڵ باااه گاااه ک لاااه یاااه دیمانه . ال ئاواره مه د شڵماشی ناسراو به حمه هیدی کورد مامۆستا ئه کی شه یه رکرده رهاتی سه سه ژیان و به ت به باره سه ی وه کاااانی جوواڵناااه بوێره رکرده ساااه کێک لاااه یاااهساااواری ڕێگاااای ئاااازادی کوردساااتان، شۆڕه وتووی گاااه ڵکاااه ی هه دانی ڕۆڵاااه ساااێداره ر لاااه ساااه سااااڵ باااه 38

پێویسااتم زاناای بااۆ ڕێااز ری، بااه تێپااه ال ئاااواره مااه د شڵماشاای ناسااراو بااه حمااه ال ئه ناااوی مااه اڵت، بااه تاویی کوردسااتانی ڕۆژهااه هااه ی57، 56کانی ساااڵه هیده و شااه س وکاااری ئااه هاوڕێیااان و کااه ڵێک لااه کۆمااه وه نێزیکااه لااه یااه وه و جوواڵنااه هیدانی ئااه و شااه ال ئاااواره هید مااه باتی شااه ت و خااه خزمااه لێنااان لااه

ک توانیبێتمااان یااه تااا ڕاده ڕێزانااه و به تی ئااه هیممااه ، تااا بااه وه مااه ر بکه سااه ڵی ژیاااون بااه گااه دا لااه مه رده و کااات و سااه لااه مان کااه کااه له ی گه رزه بااه پایهفا رێز کاااک مسااته ی بااه نااد پرساایارێک ئاراسااته لم زاناای ه هااه دا بااه یااه ندی یوه و په لااه. مر رگیز نااه ی هااه ال ئاااواره هید مااه و تێکۆشااانی شااهر ژیااان سااه هێناادێک تیشااکمان خساات بێتااه

. نده ئێستا دانیشتووی واڵتی هوله ب که بکه ال ئاواره هید مه شڵماشی برای باووکتری شه .مان که له ی گه مره رگیز نه هه ره و تێکۆشه له وه و یاد کردنه ال ئاواره هید مه ر شه سه زانیاری دان له ت به باره هاتنمان، سه وه هنگ ده با ، زۆر سوپاس بۆ به و کاته ئه *

.توو بنو رکه کانتان دا سه رکه ئه له ستۆ و هیوادارب که ئه ته ی خستووتانه رکه و ئه ب بۆ ئه که منیا سوپاستان ده : فا شڵماشی مسته دا ماڵااه بنه لااه ال ئاااواره هید مااه وتی شااه ڵس وکااه کااورتی ژیااان و هااه بااه ین، واتااه کااه ساات پێده ده ال ئاااواره وراناای پااێا تێکۆشااانی مااه ر ده سااه پرساایارێک لااه مان بااه که باسااه: رساایارپ

ۆن بوو؟

وه هاتااه شاات، نااۆ ساااڵ جاروبااار ده هه نی ماان بااوو بااه مااه تا ته بیاارب باا هااه ی بااه نااده وه ئه. ی دا بااوو خااه ماڵه نێااو بنه ب لااه زۆر خااه ال ئاااواره هید مااه شااه وه داخااه بااه : فا شڵماشاای مسااتهباااه . کااارد و خۆشااای ده وه شاااانده گه واوی ده تاااه ی باااه خاااه نین باااوو خاااه ماڵه پێكاااه ب باااه ڕوو خاااۆ و ده ناااده وه ئه. کمان باااوو موو الیاااه مااااڵ جێژنااای هاااه وه هاتاااه ده ی خاااه و خاتاااه ئاااه. مااااڵ

زۆری هید ئااااواره ت شاااه تایباااه مووشااایان باااووب، خوشاااج و براخاااانم، باااه مابوو، ئااااخری هه ی مناااداڵ باااووب و باااابم ناااه وه ر ئاااه باااه لاااه . ری خۆشااای و شاااادی باااوو ت باااۆ مااان هێناااه تایباااه نگ و بارهێنااان خااه رهااه ری فه ب پشااكێنه ر ده بااه خی بااۆ نووساایم تااا لااه یااه شااڵما بااووب، هۆنڕاوه و کااات لااه گوناادی تایی بااووب، ئااه ره پااۆلی دووی سااه بیرمااه لااه . خااردب ت پاا ده موحیببااه

خانی قسااه و گوێیااان لااه وه بونااه خااانی ئاااوایی لێاای خااۆ ده موو الوه هااه. ی گێااڕاب ڵ خااۆی ده گااه لااه میشااه ماااڵ بااوو هه ی لااه و خاتانااه ئااه. وه خاارد بی وێنمااه مانی ده خااه ردانی قوتاب انه سااه ڵج و لااه نێااو خااه و خاااتیا لااه ر ئااه هااه ئاااواره. تی بااۆ خااردوون موو جااار باساای خوردایااه هااه وت خااه رخااه دوایاای بااۆب ده. خااا زانی باساای چ ده مااده ماان نه و خاتااه ئااه گاارت، دیاااره ڕادهویساااتی ر جوتیااارێكی خۆشه سااه جارێااج لااه بیرمااه لااه . ااوو گژیاادا ده به ڵمااای لاا بكردنایااه س زو ر خااه و هااه وه خاارده ژارانی ده قیر و هااه ر فااه سااه لااه . ویساات بااوو شاادا زۆر خۆشه ماڵه بنه

. وه بونه ت ئاشت نه قه جۆرێج تێكاون خه ڵ ئاغا به گه گژ ئاغای گوندیدا وو، له ، زوڵمی ل کرا بوو، به ن ئاغاوه الیه له ئاوایی که ؟ بووه هه ال ئاواره هید مه ی شه ر ژیانی شۆرشگێرانه سه ری له ک کاریگه یه دهتا چ ڕا ڕێزی ئێوه ی به ماڵه بنه: رسیارپ

شاات خااه رده ی سه ی ناو ااه و پیاااو ماقواڵنااه لااه خێج بااووه باااوخم یااه. ڵ بااووه تیاادا تێكااه وایه ته ی نه له سااه ڵ مه گااه لااه ی ئێمااه ماڵااه بنه وه می بابمااه رده سااه ر لااه هااه : فا شڵماشاای مسااته

دا و یان ده ری مااااڵی ئێمااااه خاااانی حیزباااای دێماااوخڕات ساااه زۆر جاااار خادره دوایاااه. ڵ خۆمااااری خوردساااتاندا هاوخاااااری خاااردووه گاااه و لاااه دی کااااردووه مماااه وا قاااازی محه ردانی پێشاااه هسااا لی و ب خااا عااه خااه وره باارا گه. هێااز بااوو ڵ شۆڕشاای باشااووری خوردسااتانیا زۆر بااه گااه لااه ی ئێمااه ماڵااه ناادی بنه یوه په وه لااه جگااه . واب بااوو رده بااه میشااه مان هه خااه ماڵه ناادی بنه یوه پهمیشاااه خانم هه ب و خزماااه ها براخاااانی دیكاااه روه هاااه. تی باااوون باااۆ شۆڕشااای خوردساااتانی باشاااوور ی یارماااه وه ریكی خاااۆ خردناااه ت اااون، زۆر خاااه حماااه ڕه ر دووخیاااان باااه هاااه خاااه هید ئااااواره شاااه

بایااه یااه ماڵه ر بنه هااه لااه ڕیی ماان ئاااواره باااوه بااه بۆیااه . تر دا بااوو خی یااه ڕادده لااه هید ئاااواره خۆبااوردوویی شااه یی و لااه شاااوه لێوه دیاااره . بااوون رگه ری پێشاامه تیااده پاڵپشاات و یارمه .بوو ی دا ده خه و نیشتمانه تی گه خزمه ر له شج هه یبوو، ب هه ی خه و زاته به

رنگاری لااه کانی شااۆر و بااه شاااوه گه سااتێره ئه کێک لااه یااه کی کورتاادا بااوو بااه یااه ماوه جاا هێشاات و لااه ی بااه که شاا وراوه به لااه زێااد و ژیااانی خااۆی بااۆ رزگاااری گه وارهال ئااا مااه: رساایارپ

ک؟ یه چ شێوه بوو به ر هه گه ، ئه مره و نه ۆک داهێنانی ئه بوو، بۆ به هه ی ئێوه ماڵه ر بنه سه خت و گوشار له زه وه یه وی هله ن رێژیمی نگریسی په الیه کوردستان دا، ئایا له

Page : 16 ڵماشی د شه حمه ئهال مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 16: ی ره الپه ران دا ۆن بوو؟ ڵک و تێکۆشه نێو خه ، له ال ئاواره هید کرانی مه ری گیران و شه کاریگه: رسیار پ

ڵکى موو خاااه حمااان باااۆ هاوڕێکاااانى و بااۆ هاااه ق ره وشاااین و فاااهتمااان ا ، محمااادى وه ااه ال که ماااه: و هاوڕێکاااانى ال ئاااواره گیراناااى ماااه : زاده ن سااه بااادوڵال حه مامۆسااتا عهى ئااااواره زموونتر لاااه ئاااه رى زانااااترو به دا حیزباااى دێماااوکرات رێباااه باااوارى سیاساااى زێن باااوو لاااه شااات رووداوێکاااى دڵتاااه رده ى سه ڵکى ناو اااه تى خاااه تایباااه کوردساااتان به

و لێااازان و باااه شاااکیالتیى وا کاراماااه کاااادرێکى ته ویسااات و ناااه کاااادرێکى وا خۆشه تاااا ئێساااتا ناااه هب حیزبااا بڵێاااین ئاااه کاااه گوتوه اڵب هااایڕ زیادماااان ناااه باااه. بوون هاااهشاات رده ى سه ناو ااه ڵکێکى زۆر لااه خااه 1356 - 57ى سااااڵنى کااه کدارانه ه وه باازانین پااا تێکشااکانى بزووتنااه کااه سااه به نااده وه ر ئه هااه. دیااوه وه خۆیااه زموونى به ئااه

فێاارى کردبااوون ااۆن بااوو کااه کانى ئاااواره یه شااکیالتى ته یااه ئاکااامى رێنوێنى مااه ئه. ناادامى حیزبااى دێمااوکراتن ئه بوو کااه ساایان سااابیت نااه ر که سااه ب لهاڵ بااه. گیااران .یشتنى پۆلیس بپارێزن ست وێڕاگه ده ک له یه ڵگه موو به هه شاای ڵ دا زۆر زوو به مااه نێااو کۆ لااه ن پێگااه ک حیزبێکاای خاااوه رین، حیزباای دێمااۆکرات وه وی ڕاپااه هلااه هڕێژیماای پ النی ئێااران و کوردسااتان لااه گااه وه دوای ئااه: رساایار پ

داو خساات بااوو یااان لااه ال ئاواره هید مااه شااه ر بااوو کااه سااه یان لااه وه شااکی ئااه ی کااه سااانه و که ئااه ژێاار کااۆنترۆڵی خااۆی، هااۆی اای بااوو کااه زۆری کوردسااتانی خسااته ره هااه ران؟ک نه محاکمه

سااازاى خۆیاااان ر اااوون و ئێساااتا باااه کى باناااان باااۆى ده رزه ک باااه تاوانباااارانى داساااتانى دیاااوااڵن وه کاااه یاااه وه شاااتێکى زۆر تااااڵ ئه : زاده ن ساااه بااادوڵال حه مامۆساااتا عه

کااااه وه ریان نایاااه مردنااااى سروشاااتى سااااه دا باااادر باااهر ساااه لیان به و حاااوکمى گااااه وه ى لێیاااان بپرساااارێته وه کان بااا ئااااه یااااه تى ڕه بنه ت تاوانبااااره نانااااه ته. یشاااتن گه نهند سااه ى دادگااا په ڵگااه دو به نه ب بااوو، سااه کااه کااه ته رفه ده کااه وه بێنینااه و پاساااوه حیزبااى دێمااوکرات دا ئااه لااه ئێمااه نگااه ره. دا هاایڕ سااوودێکى نیااه ناوبردنیااان لێااره

مسااارد بااووین ین خه باا قبااووڵ بکااه ده اڵب ئازایانااه بااه. ت داڵااه سااتى عه ده ینااه ین و بیااان ده یان بااۆ رێااک خااه نااده روه یشااتین پااه گه بوون و و ڕا نه ساات دا نااه ر ده بااه له. کردن رمان ناااه ساااه ستبه کیا ده وتوویاااه ت باااۆ حه ناناااه کرد، ته هیاماااان ناااه وه داوى دوژمناااه یان خساااته لاااه ب گه کانى ئاااه باشاااترین رۆڵاااه خائینانێاااک کاااه ر باااه رامباااه و به . و نیشتمان ب خائینانى گه ر به رامبه رپرسان به میى به رخه مته دوا که مه ئه که و ئاواته به

ر دا وێااردی سااه مه رده و کااات و سااه لااه جاا هێشااتوون کااه دوای خااۆی بااه بی لااه ده ناادین شااێعری شۆرشااگێری و ئااه ه ال ئاااواره هید مااه رێز مامۆسااتا، شااه بااه: رساایار پ

؟ ال ئاواره کانی مه نووسینه یه روانی نابت ۆن ده جه دا ب بواره ت جووتیاران بوو، له تایبه و به ڵکی ناو ه زمانی خه

یاڵیا دیبێکى ناساااک خاااه باااوو، ئاااه وره رو نیشاااتمانپارێزێکى گاااه ک تێکۆشاااه روه هاااه ال ئااااواره ماااه ب کاااه بکاااه وه باساااێکیا لاااه جێیاااه به : زاده ن ساااه بااادوڵال حه مامۆساااتا عهباااۆ . تى شااایعر باااوو تایباااه بیات و به ده ڵاااێم عاشااااى ئاااه ده ناااده وه ر ئه هاااه. باااوو... ژارو هاااێمن و ک خاااانى و ناااالى و هاااه ى وه وره و بڵاااێم شااااعیرێکى گاااه ناماااه. باااوو زماااانى هاااۆنراوه وارن و لاااه خوێناااده ى نه کاااه کهڵ شاااى زۆرى خه ىزاناااى به ده ونکاااه. بااارد ده ناى باااۆ هاااۆنراوه ڵکیا زۆر جاااار پاااه ردى خاااه ساااتى خاااۆى و ده ربڕیناااى هه ده

ردو رخساااتنى ده کانى خاااۆى و ده تى ئامانااااه خزماااه موویان لاااه ن هاااه ى هاااه وه اڵب ئاااه من، باااه کانى کاااه شااایعره. ژاران باااوو ڕاساااتییا شااااعیرى هاااه به. بااان باشاااتر حااااڵى دههااااوارى "ناوبانگى ر شااایعرى باااه گاااه بااا ئه ج ده اڵب باااه باااه. زۆرتااار بااادوێم وه یاااه و باره لاااه ب ز ناکاااه حاااه بۆیاااه. ب درێاااژ باااۆوه که باساااه. ى دان کاااه ڵکه تى خه یناااه مه

. وه دا باڵو بکرێته ب باسه دواى ئه کانى به یه نیشتمانى ر اوى هۆنراوه کى به یه ک نموونه وه" شت رده ى سه وانێکى ناو ه تووتنه .باتى پڕ رێبوار خێر، رووحى شادو رێگاى خه یادى به

.خوازب ئاوات ده وتنت به رکه پێت داین و سه ی که و کاته رێز مامۆستا زۆر سوپاس بۆ ئه به 2117 سیپتامبریی 1: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه


.ر ده ریه سانى نیزیک خۆت به رى که سه له یاڵه و خه ئه وڵ بده کر هه ر جۆر بۆت ده هه به تکایه ...و بنه ب پشتى جه کدارى به هخاات و کى ناوه یااه وه ى بزووتنه وه سااى دڵسااۆز بااۆ ئااه هاایڕ که من و نااه ئااه ساات هااات، نااه ده و کااارێکى لااه ئااه نااه پێا کااه جۆرێااک ااووه کااان بااه وتااى رووداوه ى ره کااه

ناا پاااه نووساایبووى نیزیاااک باااه بااۆ هاااات کاااه وه ال ئااااواره ماااه ناااد دێاااڕیم لااه بااوو یادداشاااتێکى ه 1356ردانى ڕاسااتى ماااانگى جاااۆزه نێوه. گیرسااا ڵنه کراو هه هنااا ئامااادهى کااه نامه و بااوو کااه شااه سااێى پااا نیوه عات ورى سااه ده. رمان بااده یانى بۆخۆشاات سااه و بااه نااان و پێ ۆرمااان بااۆ بنێااره تکایااه. تانین کااه ى پشااتى گونده زانااه و ره س لااه کااهناادو س نااان و پێ ااۆرو قه کااه 111 شااى زیاااتر لااه ب بااۆ باااس کااردن، پااێا دنیااا رووناااک بااوون به کااه سااتاندو کاره و هه خااه ڕپێکراوب لااه سااى باااوه نااد که ه. یشاات گه

نێاااک وه بن ده س لاااه ناااد کاااه ر ه کان دوو دوو و سااا سااا هه نیگاباناااه لاااه اڵت بۆخۆشااام اااووب، دیاااتم جگاااه یانى پاااێا تاوهاااه باااه. و بۆیاااان باااردن وه ایاااان خڕکاااردهکاااان رى و کادره نااادامانى رێباااه ئه لاااه ساااى دیکاااه ناااد که ه( فاااای )یمانى ماااوعینى هید ساااوله ساااتان دیاااتم شاااه هه دان، دواتااار کاااه وه ساااانه حااااڵى حه نووساااتوون و لاااه

و و ناشااامانه کوردساااتانى عیااراق جێماااان پااا لێااژ باااووه گوتیاااان لااه یاااه پرسااایم نیاااازى یااان هه کااه. وه ڕاوناااه کاارى گه یااه باااه یاناادب کاااه ڵن و زوو تێیاااان گه گااه له . شمان نیه کدارانه کوژرێین و نیازى شۆرشى ه تا ده هه وه واڵتى خۆمان بحاوێینه له وه هاتووینه بۆیه. ین تى عیراق بکه وڵه سلیمى ده خۆمان ته

سااتى هه تى کااه رێژیمااى پاشااایه. پا ر دا سااه سااه یان به کدارانااه کى ه یااه کانى ره ربه اڵب زۆر زوو به کاادارى بااه ک شۆرشااى ه ى خۆیااان نااه رنامااه ى به هواناا پێاه ى بااه کااهزۆر جێگااا تووشااى نا ااار لااه هباا. راونانیااان وتااه نین و که جااا و ژاناادارب و جاسااووس و خااۆفرۆ لااا تااه یان کردبااوو، شاایو و دۆڵ و یاااو ااۆلى بااه وه ڕانااه گه بااه

ردوو ال ڕاسااتى هااه اڵب به پابوو، بااه لى کااورد دا سااه رانى دێمااوکرات و گااه ر تێکۆشااه سااه کرابوو و به نااه ئاماااده ڕینااه و راپه نااد ئااه ر ه هه. بااوون کدارانااه ڵاوونى ه تێکااهو تۆپ انااه بااه بااوون کااه وڕوو ده ره کاادارى دوژماان بااه دان ه ڵ سااه گااه له رگه ساایى پێشاامه که پااازده زۆر جااار هێزێکااى ده. یان خوڵاانااد ماسااه یان نواناادو حه تى مانااه قاره

خۆیااان لااه رزانه ربه داو سااه کااانى دوژماان ده هێزه ، زیااانى قورساایان لااه وه بوونااه نگاریان ده ره بااه ى بوێرانااه کااه. یار بااوون ڕ تااه کى شااه ترین ااه هێلااى کااۆپتێرو تااازهیان بااۆ کااه ریه هه ساات دا کااه ده کانى دێمااوکڕاتیا گیانیااان له رگه باشااترین کااادرو پێشاامه پۆلێااک لااه وه داخااه دا بااه ڕانه و شااه لااه دیاااره. کاارد رزگااار دهمارۆى دوژماان گااه

.بوو وره سارێکى گه ڕاستى خه ستاوونیان به ده ک بوون و له یه رمایه ى کورد سه وه بزووتنهیان فتااارێکى دژى ئینسااانى موو ره ت هااه وڵااه کرێگیراوانى ده ى بااه وه ڵ ئااه گااه له. رانى دێمااوکرات بااوو تێکۆشااه ڵک لااه اڵنى خااه یى کۆمااهشااتى زۆر جێگاااى شااانازى پشااتیوان

نااان و کردبایااه رگااه بااوونى پێشاامه سااتیان بااه ک هه ر جێگایااه هااه لااه. بۆوه کانیان سااارد نااه پشااتیوانیى رۆڵااه ت پشااتیان لااه اڵب قااه بااه. کار دێنااا بااه ڵکااه و خه دژى ئااهکانى و ئاگربااارانیا دا کیااژ ره بااه ره ڕو به ى شااه نگااه جه ت لااه نانااه ته. یاناادن گه کانى خۆڕاگرتنیااان پاا ده یه کااورتى پێویسااتى ک و بااه رە و پااێاڵو و فیشااه پێ ااۆرو بااه

.خشین به یان پ ده ڕو متمانه و باوه وره ى دیکه رو هێنده نگه سه یاندنه گه رمیان بۆ ده و دۆى ساردو اى گه گى کورد نانى تازه مه ئه ترس و به و الوانى اونهناااادى ژێنن و گااااۆمى مه زاشااااا بشااااڵه ڕه مه ى حه"ى ئاااااراب جزیااااره"وان توانیبوویااااان ئااااه ونکااااه. زاشااااا ترسااااى ڕ نیشااااتبوو ڕه مه و گرانااااى حه وره تى گااااه وڵااااه ڕاسااااتى ده به. ژیااا لى خااۆى دا ده ى گااه وه ریاااى باا بڕانااه نێااو ده ر لااه و ئێسااتا هااه ئااه. تى بااوو تایبااه ال ئاااواره خشااى مااه دا نه و نێااوه لااه. قێنن بشااڵه نگااى ژاندارمااه باارو زه مى زه رهااه به

ى جااوانى بااۆ شااێوه. و دووریااا رۆیشااتوه س پێااى وابااوو رۆیشااتوه موو کااه تى هااه سااانى تایبااه که لااه اڵب جگااه ، بااه وه مایااه ک ئاااوایى دا ده یااه وان لااه جااارى وابااوو ساا شااهورى هێااازى دا اااوارده وکاتاااه ر له بااا ، هاااه وه وره ده س زیااااترى باااه دووسااا کاااه میا واباااوو لاااه زۆر کاااه. ڵگر توانى شاااوێنى هاااه ىاااده ننێناااى کاااارى دادێناااان و دوژمااان نه

لیات دژى شۆرشاااگێرانى کاااورد باااوو، باااه ماااه ى گشاااتیى عه رماناااده هف رز کاااه باااه رێکى پایه فساااه جارێکیاااان ئه. ڵک باااوو هاتووى خاااه ناااه وه بڕاناااه هێااازى لاااه ر واتاااه پاااارێزهیانى ک بااا باااه ر دێیاااه هاااه و لاااه گوتباااووى شاااه. ڵگر کاااا نااااتوان شاااوێنى هاااه ر ى ده هاااه ، ونکاااه دامااااوه وه ال ئااااواره سااات ماااه ده به ناااابوو کاااه وه باااوونى پێاااى لاااه زه .ین مارۆى بده ب تا بتوانین گه و دهک وى دواتر له اڵب ناتوانین بزانین شه زانین، به دهى وه باا ئااه ال ئاااواره مااه ن کااه کرێگیراوێک پیالنێااک رێااک ب ااه نااد بااه هاوکاااریى ه بااه ال ئاااواره داو خسااتنى مااه دوژماان بااۆ لااه کااه وه هااۆى ئااه بااووه مااه ر ئه هااه. ر بکااا سااه بۆیان اره کااه ال ئاااواره الى مااه باارده کانیان ده یااه تى اڵیه کۆمه ڵک زۆر جااار کێشااه هخاا: بااوو ب جااۆره بااه کااه پیالنه. مێناا ک وه جێگایااه و لااه و ، دوو شااه بینااه

وا ڕێاااک کاااه و کاره وه ریان باااۆ بدۆزێتاااه ساااه اره کاااه الى ئااااواره ناااه به وى و زار ده کى زه یه کێشاااه: گااارن رده لک وه کاااه و رێگایاااه راسااات لاااه داوخساااتنى ئااااواره باااۆ لاااه ر ونکااه ده ئاااوایى باێتااه لااه ال ئاااواره ن مااه ناوى دڵسااۆزى رێگااا ناااده دا بااه و کاتااه لااه. باا تا رۆژ رووناااک ده ون هااه کااه رێااک نه که نى کێشااه دوو الیااه کااهن خااه دهرداخى دوژماان باااێن و پااه هێزێکااى پۆشاااته ن کااه ده ر ده بااه خه وه والشاااه له. ترسااایى ئاشااکرابوونى زۆر بااوو ڕاو مه گااه دا ده کااه موو ناو ه ر هااه ساااه واب هێلااى کااۆپتێر به رده بااهو رمانااداو کااراوه ڵااێن ده هێناادێک ده. ساالیم بکااا ن خااۆى ته ىاازانن داواى لااا بکااه کان ده فێڵبااازو ناپاکااه سااته ده کاربه ى کااه و زمانااه بگاارن و بااه" دیااوااڵن"ورى گوناادى ده تى پاا کااراو بااه یانااه رحاڵ خه هااه به. راساات نیااه وه ئااه دا کااه کانى نووساایبوو نیشااانى ده رگه درانى بااۆ پێشاامهمارۆ پااا گااه کى کااه یااه اڵب نامه ، بااه بێنۆشااى گیااراوه بااه .کى دوژمن فرۆشرا ڵاڵیه قه باره داو خراو به هۆ له ده

Page : 14 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 14: ی ره الپه ب، دوو ب پێ ااه خ بااوو هااه ب رایااه هااه ک کااه یااه ساابابى ااى؟ لێفه نااا ئه ده. قێیان بااوو ى نێااو فااه زاراوه مااه ئه. کانم بێاانم ساابابه شااوێنى پێشااووب ئه وه ین ڕا وومااه ساابه وه

ڵم گااه د بۆخااۆى له حمااه ال ئه مااه. سااتان بشااۆ و ده کانمى تێاادابوو، و ئاااو بێنااه زیادىیااه! ه"لیباااس"کتێااو و ک میتاارى کااه کى یااه یااه" بوخاااه"تووڕ، په کتێبااى شااڕو شااهترساااا ز ده توماااه. ن دێااام تماااه گاااوتى حه. ناااابن کى شاااه یه گرى؟ باااارى پشااایله ڵاااده ڵ هه گاااه گاااوتم کااااکى خاااۆب ااایم له. گرب ڵاااده ڵ هه گاااه کانت له سااابابه ئههاااات گاااوتى

باااه. بااوو وه پااێا مناااه مێک لاااه کااه و اڵب ئاااه بااه. خوێناااد ک کتێبمااان ده ردووکمان یاااه هااه. تى قێیاااه هاااوڕێى فه ڵ بوویناااه بااه. وه ناااه ژیوانم بکه یاااان پااه وه ژیوان بمااه پااه وانه خوێناادو شااه رساامان ده ده قیاااه ده 51عات تااا رۆژ دوو جااار، جااار نیااو سااه. ب رز کااه اڵب خوێناادن چ عااه بااه. تر بااوو وره من گااه نیا دوو تااا ساا ساااڵ لااه مااه تهو و ڕۆژ بڕا، شااه ده ت لێمااان نااه ى قااه کااه. مڕۆ ئااازاد بااوو ى ئااه زاراوه و، یااان بااهتاڵ بااو ختمااان بااه ئیاادى وه. کاارد رسااى رۆژى دواترمااان ده عاتێک موتااااڵى ده ورى سااه ده

موو هااااه رمان بااااه کااااردو سااااه ردى دڵمااااان ده ، ده وه کااارده کتر ده ى دڵمااااان بااااۆ یااااه ، بوخاااااه وه گێڕایااااه کتر ده رهاتمان بااااۆ یاااه سااااه کاااارد، به مان ده بااااووین، قسااااه وه پێکاااه .بردین الى دا ده و به تا خه کرد هه مان ده قسه( ر هاوڕێکانمان به له) سرته تاریک و به به وه زۆر جار پا را کوژانه .کرد رب ده گه وه که یه له سه مهال ماااه تا ببااووهئێسااا د کااه حماااه ال ئه تیى مااه رگایه ورانااى پێشااامه تا ده اڵب وا گاااۆ کرابااووین هاااه بااه. ناادامى حیزباااى دێمااوکرات باااووین ردووکمان ئه بااوو هاااه وه یر ئاااه سااه

.بوو واومان پێک هه ى ته گوت متمانه کتر ده الى یه موو شتێکمان له ڕاشکاوى هه ند به ر ه ندامى حیزبین، هه ئه مان درکاند که کتر نه الى یه رگیز له هه ئاوارهو رووى خوێناادن هێناااوه ختێااک بیسااتم وازى لااه وه. اڵ لێااک دابااڕایننااد ساا ى ه و بااۆ ماااوه وه تى لێکااى جیااا کردینااه قێیایااه کااۆڵیى خوێناادنى فه یى و ماااڵ بااه ڕیااده گه

وانێکى هاااوارى تووتنااه"شاایعرى بۆخااۆى لااه شاات کااه رده ى سه ناو ااه ئێااران و راسااتیا لااه ویا تااووتن لااه ، ئااه ریکى کااڕین و فرۆشااتنى تووتنااه کاساابى و خااه کردۆتااهر کوردسااتانى بااه ناى بردۆتااه پااه سااى دیکااه ک زۆر که ، وه قا اااب بااووه دواتاار ئاگااادار بااووب کااه. ناساااندوه و س باشااترى ناساایوه موو کااه هااه دا لااه"شاات رده ى سه ناو ااه

. وه ته بى سیاسیى پارتى دێموکراتى کوردستان گیرساوه کته نیزیک مه تى و له باتى کوردایه رمێن، النکى خه گهڵ گااه له". ال مااه" تى بوومااه ى سوێساانایه ڵى ناو ااه سااه گوناادى شیوه واو کردبااوو لااه تیم تااه الیااه دنى مهخوێناا من کااه ئااه 1351هارى ساااڵى ساااڵ هااات و ساااڵ راباارد، بااه

فتاااره ناوبردنیشااى قا اااب بااوو، ناااوى و یااادى و باسااى ره وه یه تى اااوى رێژیمااى پاشااایه ژیاااو لااه عیااراق ده لااه ال ئاااواره مااه ببااووه د کااه حمااه ال ئه ى ئێسااتا مااه وه ئااهورانااى ده ر لااه هااه. مووان باا ویسااتى هااه خۆشه نااده وه ئه کااه دیوه ى واب نااه سااێکى دیکااه ژیااانم دا که لااه. جلیسااان بااوو موو مه کانى نااوقڵى هااه شاایرینه کانى و قسااه جوانااه

ر گاااه نیشاااتم ئه س داده رکاااه ڵ هه گاااه له بۆیاااه. ن یان ب اااوێ کاااه دێیه دى شڵماشاااى لاااه حماااه ال ئه ئااااوات باااوون ماااه باااه کانى ناو اااه یاااه موو ئاوایى ڵکى هاااه خوێنااادنى دا خاااه . وه کرایه یادى ده وه تاسه کراو به ده باسى ئاواره بایه ت هه رفه ده ب جاااره ئااه .تااووتن کااڕو تااووتن فاارۆ ال و نااه مااه ق بااوو نااه فااه یااان نااه ب جاره اڵب ئااه بااه. یاادا بااۆوه روسااۆراغى په سه ال ئاااواره مااه( 1963) 1352ساااڵى وتینااه که

موو و هاااه ى لاااه ئاااه. مووان مووان و میاااوانى مااااڵى هاااه ى هاااه مووان، جێاااى متماناااه ویساااتى هاااه ویا چ کادرێاااک؟ خۆشه ئاااه. کاااادرى حیزباااى دێماااوکراتى کوردساااتان باااووس ى کاااه وه ئاااه ، ب وه تاااه ڕومااڵت دا ماوه ى ماااه وه واناااه ت شاااوێنى حه ناناااه کادێنێک و ته ى کۆناااه گۆشاااه ناااد رۆژ لاااه ه جاااارى واباااووه!! یه دانه برو سااایکه فیاااداکارى و ساااه

کاااانى رووداوه موو کاتێاااک ئاگااااى لاااه باااوو هاااه وه یر ئاااه ساااه. گااارژى ببینااا یى لاااا ببیسااا یاااان نێو ااااوانى باااه س گلاااه بکاااا یاااان کاااه و شاااوێنه باااوونى لاااه سااات باااه ههى زۆرباااه. باااوو ردار ده باااه و لێاااى خه وه یشاااته گه پێاااى ده ر ى رووى دابایاااه هاااه هێناااابوو کاااه کى واى پێاااک یاااه ڵکه رایه ونکاااه. بوو شااات هاااه رده ى سه رى ناو اااه رانساااه سه

ک ماسااى لااه وه ڵکااه بوو، به نااه دواوه ى بااه خانااه و جبه زه فره شااکرو مااه ئیاادى له. ڕا گااه ده وه کدانه د فیشااه کى درێااژ و دوو قااه خااۆى و بڕنۆیااه نیا بااه تاااقى تااه زۆریااا بااهربااوون و دێااى وه ک ژاناادارب بااه یه سااته ده ماااڵى جووتیارێااک میااوان بااوو کااه لااه بیرمااه ت جارێکیااان له نانااه ته. بوو هاایڕ نااه ژیاااو باااکى لااه ى دا ده کااه ته ریاااى میلله ده ومان بااه ئااه بۆیااه. ڕێن دا بگااه واى ئاااوارهد بااه ران بااووین کااه موومان نیگااه هااه. هار بااوو تاى بااه ره ڕۆى رۆژێکااى سااه ى نیااوه عات نیزیااک دوازده سااه. الى بااووب منیا لااه ئااه

وتم و ر کااااه ده دانى وه ئااااوه و لاااه وه تى دا شاااارده الیاااه رگى مه بن جااا و باااه یم لاااه که کدانه نگ و فیشااااه منیا تفاااه ر نااااو ئاااه ده وه وه جلێکاااى شاااڕو قاااوڕاوى کاسااابکارێکه . وه حویلم دانه تهرانى حیزباااى دێماااوکراتى تێکۆشاااه شاااێک لاااه ى به کاااه یه مانگى ژده هاااه کدارىیاااه ه وه ڵدانى بزووتناااه رهه ڵى ساااهساااا( 1967) 1356ران تاااا سااااڵى گاااوزه و ساااااڵنه ئاااه

کانى حیزباااى رگه هێنااادێک پێشااانات باااۆ پێشااامه. ر خۆیاااان داناااابوو ساااه یاااان له"ى شۆرشاااگێرى حیزباااى دێماااوکراتى کوردساااتان کۆمیتاااه"نااااوى کوردساااتانى ئێاااران کاااه و هاوڕێیانااه ر بااه رامبااه ى کوردسااتان به شااه و به ى کااورد لااه وه سااتانى بزووتنااه ده الى کاربه دگومانیى لااه جۆرێااک بااه بااه پێا کااه رمێن هاتنااه ى گااهکوردسااتان دێمااوکرات لااهباااۆ ئێاااران و وه ڕاناااه کاااانیا دا بیااارى گاااه ت کادره ناناااه کان و ته رگه پێشااامه نێاااو هێنااادێک لاااه لاااه (1967) 1356ى سااااڵى وه پاااێا ناااو بووناااه بۆیاااه. دروسااات کااارد

باااۆ مناااى نااااردبوو نووسااایبووى ک دا کاااه یاااه نامه لاااه. باااوو و بۆ ووناااه بیااار دژى ئاااه ى وردو باااه ال ئااااواره اڵب ماااه باااه. سااات راى به گاااه" کااادارى شۆرشاااى ه"ڵگیرسااااندنى هه و، شۆرشى شکیالتى پته ب ته کدارى به ک، شۆرشى ه ب ه رى بهکدا شۆرشى ه. ڵ داوه رى هه کدارى سه ماۆماۆى شۆرشى ه که یه ماوه ن ئاگادارى که تمه حه

Page : 13 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 13: ی ره الپه ره بااه دا ااه وه دوای بااه ااه وه و خااات ده رده روه پااه باتگێڕی خااه ی وانااه بااه النكااه ر سااه خانی مندالااه و وجااوان خااات ده خاناادا ره روه په نیشااتمان ماڵااه و قاب شااه و دووخااان بااه خااۆی بااار . یاننێر ده تێكۆشان و بات خه ری نگه سه و

.خوردستان و خورد دوژمنانی بمرن و نیشتمان و گه وتێكۆشانی بات خه ی رێگه خانی مووئاواره هه و ئاواره اڵ مه له ساڵو یی خاڵوه مه د حمه ئه

تاوی ی هه1391/ 7/ 9وتی رێكه 2112 ئاگۆستیی 31: وتی رێکه/ نگ ری گیاره ماڵپه: اوه ر سه . خۆیه شتی ده سپی ویه زه له

ئاواره ال مه هید شه به ت باره سه ، زاده ن سه حه بدوڵال عه مامۆستا رێز به ڵ گه له ک یه دیمانه

لی کااانی گااه ناوداره یه سیاساای ره تێکۆشااه کێک لااه ، یااه زاده ن سااه ال حهباادوڵ ر مامۆسااتا عه رێز و تێکۆشااه ڵ بااه گااه ک لااه یااه دیمانهد شڵماشاای حمااه هیدی کااورد مامۆسااتا ئه کی شااه یه رکرده رهاتی سااه سااه ژیااان و بااه ت بااه باره اڵتی کوردسااتان سااه ڕۆژهااه کااورد لااه . ال ئاواره مه ناسراو به

پوور ن سه شلێر حه: دیمانه

رکرده ساااه کێک لاااه باتکاری ڕێگاااای ئاااازادی کوردساااتان، یاااه خاااه وتووی گاااه ڵکاااه ی هه دانی ڕۆڵاااه ساااێداره هر لااا ساااه سااااڵ باااه 38

د شڵماشااای ناساااراو حماااه ال ئه نااااوی ماااه اڵتی کوردساااتان، باااه تاویی ڕۆژهاااه هاااه ی57، 56کانی ی سااااڵه وه کاااانی جوواڵناااه ناوداره ڵێک لااه کۆمااه وه نێزیکااه لااه یااه وه و جوواڵنه هیدانی ئااه و شااه ال ئاااواره هید مااه باتی شااه ت و خااه خزمااه ێااز لێنااان لااهپێویسااتم زاناای بااۆ ڕ ری، بااه تێپااه ال ئاااواره مااه بااه

ڕێزانااه و به هاوکاااری ئااه ، و بااه وه مااه ر بکه سااه ڵی ژیاااون بااه گااه دا لااه مه رده و کااات و سااه لااه مان کااه کااه له ی گه رزه بااه پایه هیده و شااه س وکاااری ئااه هاوڕێیااان و کااهرێز ی بااه نااد پرساایارێک ئاراسااته لم زاناای ه هااه دا بااه یااه ندی یوه و په لااه. مر رگیز نااه ی هااه ال ئاااواره هید مااه ر ژیااان و تێکۆشااانی شااه سااه هێناادێک تیشااکمان خساات بێتااه

. ال ئاواره هید مه ب بۆ زیاتر ناساندنی شه بکه ن زاده سه بدوڵاڵ حه مامۆستا عه یااه ها تیشااک ب ه روه وت و هااه ب جااار اااو پێکااه کااه تااان بااۆ یه ال ئاواره هید مااه چ ساااڵێکدا شااه کااو و لااه لااه ی کااه کاار بۆمااان باااس بکااه رێز مامۆسااتا ده هباا: رساایار پ مان؟ که له ی گه مره رگیز نه هیده هه و شه وتی ئه وکه ڵس ی هه ر شیوه سه

و ااى منااى کترمان بیسااتبوو، ئااه دوور ناااوى یااه دووربااه بیرب نااا ت لااه ى قااه سااه و که بات، ئااه هاااوڕێى رێگاااى ژیااان وخااه" ئاااواره" : زاده ن سااه باادوڵال حه مامۆسااتا عهوو ویساات کاارد باا الى ماان خۆشه دى شڵماشاایى لااه حمااه ال ئه دووراودوور، مااه اڵب شااتێک کااه بااه. لێااى بپرساام ماوه نێویشاامان دا نااه لااه وه داخااه دڵاادا ااوو بااوو نااازانم و به به 1335ئااااخرو ئاااۆخرى پااااییزى سااااڵى . ب خۆشاااه شاااره خاااۆ و مه و زۆریاااا قساااه خالقاااه ب و ئه ده ئاااه ، زۆر باااه کاااه کى زۆر زیره قێیاااه یاااانگوت فه ده باااوو کاااه وه ئاااهیاااان سااااڵ بااا ک ده وه. ر اااووب فااه ساااه من باااه ى وێنااادو ئاااه و ده و لااه ئاااه. وت ت و نسااایبمان وێاااک کاااه تى قیساامه ى سوێسااانایه ى ناو اااه"بێشاسااا "گونااادى لااه( 1944)

تى قێیایااه ى فه زاراوه منیا بااه ئااه وه ساااب بووینااه کتر بااووین کااه ى یااه عات وا رمااووده نااد سااه ه کترمان ماااچ کاارد، بااه ک دا کااردو یااه یااه شاامان بااه کتر بناسااین باوه یااهویا دڵااى د پێااى داگاارت و ئااه حمااه ال ئه اڵب مااه بااه. ر گااران بااوو بااه مێک له رتنااى منااى کااهت بااوون و راگ خزمااه واوى لااه قێى تااه دانى فااه مامۆسااتاى ئاااوه" خااوازب جێگااا وه"

ڵ گااه رسااى خۆشاامانى له ختااى ده یناا و وه ده نانى خۆمااانى ده شااه ت گوتیااان به نانااه زۆریااان پاا خااۆ بااوو و ته کانى دیکااه قێیااه فه فیاااه ره. ى بشااکێن هات قسااه نااه .زراب ماو دامه ى پ نه ستا قسهرحاڵ مامۆ هه به. ین که ده به


ڵ گااه لااه خانی ره بااه ر بااه تی ۆنیااه و ڵج خااه نێااو لااه تێكۆشااانمان خااارو شااای مه ر سااه ینااه بیانكه و رگاارین وه لاا رساایان ده و زموون ئااه بااه ین بیانكااه یاناادنی هگ ئاخاااب بااه و ی خااه رێبازه . دا دوژمن موو هااه وێااڕای نااده ڵبه مه و ئااه ڵۆخانی هااه نااا، نگاومان هااه رتكاای زه رزایی وبااه ره به و بااووین ت ره نۆڕیاادا خێااوی نا پااه بااه و وه ڕاینااه گه ده تی سوێساانایه ی ناو ااه و ره بااه وه ئاالنااه لااه خااه

ی ئاااواره رێبااازی رێبااوارانی بااۆ خااه خاارد مێرگاساا گوناادی پشااتی خانی مه سااته ئه ورازه هااه لااه بانگیااان رابردوویااان، سااااڵنی هاااورازی ی ئاااواره ویسااتی خۆشه لااه ره ەااه ده و ئااه خانی باڵااداره .بسڕ ئاواره رێبازی رێی خوڕانی ی قه ئاره تا رزه ربه سه خوێستانه ب ئه فێنكی ی شنه دایه واڵیان وهه ن بكه ڕ خو پشت مر نه و قاااازان دۆڵااا و ساااوێر قووڵاااه و رب هگااا دوڵه خانی گوناااده خااارده رووماااان حیزبااای رخی ئاااه و خاااار ساااتی به مه باااه و ڕاین داگاااه شااات رده سه وشااااری ره باااه و وتین خاااه ر ساااه وه رزایاااه به و لاااه خااه

و ساااه خوڵه و ساااه خۆڵاااه و مێااارە زێاااڕه و خاااه خانه و خاااه خانه خاااوردارو و ترشااایان و گاااوڵین و غاااان ماره و ژاژۆخاااه و( ساااوور مه حه ر ماااه ئه) وره گاااه پاشاااای ی خاااه گونده و اااۆب ساااووره و بااااوو خاااارد گوندانااااه و لااااه رووی تی رگایه پێشاااامه پیاااارۆزی رگی بااااه لااااه مانێج رده سااااه خااااه ئاااااواره ویسااااتی خۆشه هلاااا اڵوان، زه و رجان مااااه داره و سااااووتوان و نێسااااكاو و ئاسااااناو ڵكی خاااه رمی گاااه و وێناااه بااا خی پێشاااوازیه ڵ گاااه له باااوو، یااااد لاااه ر هاااه خاااورد ی له ساااه مه باااه ت باره ساااه یان خه دڵساااۆزیه

بااااۆ ئااااواره لاااه شااایرنیان و خاااۆ ری وه بیاااره یاااان ده خامیاااان ر هاااه لاااه و ورووبووین ره باااه گونداناااه و ئاااه شۆڕشاااگێڕی .بوون سوود به زۆر باتمان خه پێدانی درێژه بۆ وخه وه گێڕاینه

وویناااه و پران خاااه شاااتی ده خااارده رووماااان و رین تێپاااه دا شااات رده سه ساااووری گرده بنااااری باااه خاااه دا خاتاااه و لاااه ر هاااه اڵ مااااه مینی ده مااااه حه ناااادی ڵبه مه بێااااورانی و بێااااوران دۆڵااای و بناااااو خااااۆڕ و واڵ زاعااااهمێر ی زێااااده نێشااااكۆاڵن خانی گوناااده دینه ئایشاااه و دار ساااپی و رد زه خانیاااه دۆڵااای خانی گوناااده و ڵیف بنیف اااه و زووران و بااااو و و خان ماااه حه و زویز عاااه دێمااااوخراتی حیزباااای ی توانا بااااه ری رمانااااده فه بااااوونی داێااااج لااااه شااااوێنی نارسااااتی و وبووبااااان سااااوور رده وبه زرا مااااه و

دا وانیا ئاااه ڵ گاااه لاااه و وه گێرایناااه باااۆ یاااان ئاواره شاااێعری و وتاااه یاااان ده یان خاااه ریه هه نارساااتی، مه حه خاااا خوردساااتان شااااوێن نااااه الناده بااااۆ وه ئااااه: گوتیاااان و خااااردین لاااا بانگیااااان وێكااااڕا شاااێتی سااااوه ره ی ر اوه سااااه و نااااگ گیاره و الناااج ر سااااه لاااه مێج خاااه تااااا مر ناااه ی اڵئاواره ماااه خااااا تاوی ی هاااه1357و 1356خاااانی ساااااڵه ی خاااه تگێرهبا خه ی وه ساااانه حه ری وه بیااره مێج خااه و باادێین بۆتااان ی خااه وه ته نه وتنی رخه سااه بااه بااوونی ئیمااان و خااۆی ر سااه لااه و ئااارامی و ڵوێساات هه . وه بگێرینه بۆ وتان ئه و برایمااه شاایوه خانی گونااده خاارده روومااان حیزباای رخی ئااه ڕاناادن راپه زیاااتری ر ی هااه بااۆ خااه دا مانااه ئه موو هااه دوای بااه

ڵ تااووژه و اڵس نااه و بێشاساا و شااینو و حاااجی خاڵااه ژیااانی شااوێنی نیااه نه و بێزیلاا و قوڵااای و شیواشااان و باااغی شاااتمانی و لی سااه شیوه ساان حه اڵ مااه بردووخااا خااۆ لااه شااێری ناادی ڵبه مه لی سااه شاایوه و واوان و شااێ اڵ مااه و زێااوه و حیزباااای توانااااای بااااه خااااوڕی بااااوونی هید شااااه شااااوێنی ی گردێنااااه و بریااااو د حمااااه ئه و اڵن ئاغااااه و مر نااااه ڵی عااااه سااااتا وه

یااان ئاواره ری وه بیااره یااان ده وه خۆیانااه ر بااه لااه یان خااه یه هه تاار، زۆری و یی سااارخه مزه هااه خااا خوردسااتان دێمااوخراتی نیشااان پاا ویان ئااه باتی خااه رێاای ی شااێوه یااان وده خاارد ره تێكۆشااه و ئااه بااوونی ڵكیی خااه لااه باساایان و وه گێڕاینااه بااۆ .رگرتن وه ل رسمان ده خاندا دوایه له خه تێكۆشانمان و بات خه رێی تویشووری ینه بیانكه خه داین و مێااراو و موسااااڵن و بریتااه و دێگااه خانی گونااده ووینااه و شاات، رده سه ڵێنی نااه ی ناو ااه خاارده رۆمااان و ووینباا ت ره گۆمێاادا ری سااه رزایی بااه بناری بااه خااه ماناادا خه وله جه خۆتااایی لااه ڵ گاااه لاااه دخااور یارانی ناااه دژی بااه تێكۆشاااانیان و بات خااه یمانی پاااه و خاارد پارتیزاناااه و ئااه ویتی خۆشاااه و زانااای لاا و خاااارایی لااه باسااایان موویان هااه ، اااه ناوه و ئااه تاااری گوناادی زۆر

. گرت یه وره گه مامۆستا و ئه رێبوارانی له رێزیان و وه خرده نو ئاواره انی ر نگه هاوسه و وه ڕاینیااه گه دێوااڵناادا گوناادی بااه ر ده قااه و زا قااه ، وه رێنااه بگه ت بااه ره ناادی ڵبه مه لااه خۆمااان سااڵی ئه تێكۆشااانی و خااار ی ناو ااه و ره بااه ویساات ماننه ده خااه دا مانااه ئه موو هااه دوای بااه

لااه خااه ڵه ته و فێاا بااه داوه روویااان خااوردا مێااژووی لااه ی وه ئااه زۆر وه ااۆن خااه وه گێراینااه بااۆ تی پاشااایه رێژیماای خانی ره داگیرخااه هێاازه سااتی ده بااه یان ره تێكۆشااه و ئااه گێراناای باساای نێاااو نااه خه ده خۆیااان خااه دوژمااان خااانی پیاوه فریااوی ت قااه خاااه باتكرن خااه بااوونی فێاار و زموون ئاااه بوونااه ی خااه رێبازه رانیرێبااوا ی ئێماااه بااۆ شاای رهاته سه به و ئااه خاااه بااوو خساات داویااان

. خۆین نه ڕی مه وڵی خه بااووین ر تێپااه دا باااغی باساای خاڵااه ی خانااه قاوه نزیااج بااه ڕین، پااه وه پران خااه یااان تار قااه خااانی بواره لااه ویساات ماننه ده و وه خاارده ت بااه ره ی ناو ااه لااه روومااان خااه دا وه ئااه دوای بااه گاااوێی لاااه و وه دایاااه نگااای ده وه مره ناااه ی ئااااواره داردرانااای لاااه شاااوێنی خان ناااه خه ر وساااه شااات رده سه ئاسااامانی ر ساااه وی جاااه لاااه هێااادی هێااادی ، خاااۆ و رب ناااه نگێكااای ده دا خاتاااه و لاااه. و بن ناااه ،ماناادوو خوردساااتان رزگاااری رێاای تێكۆشاااانی و بات خااه یااادانی مه خانی تیژباڵااه ڵۆ هااه هاااۆ نێشااتمان، رزگاااری رێااای خااوڕانی هاااۆ ، ینخاارد لاا وباااانگی وه زرینگایااه مووماناادا هه. مان خااه ڵه گه وای ره باتی خااه ری نگه ههاوساا و هاااوڕ وه ببمااه تاار جااارێكی بااۆ تااا دێاام ئێااوه و ره بااه وا خااه وه نااه بده تان خااه رێبازه خااۆنی بیااری بااه پیااری لااه ئاااورێكی و سااتن راوه مێج خااه و وجار ری گه ده دا شت رده سه ئاسمانی وی جه وله مردوه نه و یه ئاواره ی وره گه و پا رووحی وه ئه خه وت رخه ده بۆمان و بوو نه دیار س خه نا وه پێمانگرته خه ب خه داخه اڵب به


تی ماعااه ر جه کسااه وێت، یه کااه ویان لێده خااه کااه ناااو خوارده ن لااه کااه ێشاات ده رمانیااان بااۆ لااه ، ده وه ب و دێنااه کااه ده ڵااهو دوو ما اام سااوڵحی ئااه ڵێاات ده بااات، ده ڵ خااۆی ده گااه لااه رگه پێشاامه .ر د سه یانگرن و ئاوایان به مان دێن ده جه عه دوایی تیرباران کرا؟: الح ساالر سه .ر ماڵی خۆمان تیرباران کرا هب شت له رده شاری سه ڵ له به :دی شڵماشی ممه حه ال مه مه بوو ؟ می شێعر و نووسینی نه رمه به ال ئاواره مه: الح ساالر سه . وه هت باڵو کراوه کانی که ناوبانگه به شێعره له کێکه ژار، یه وانێکی هه ، شێعری هاواری توتنه وتاوه ی فه ویا زۆربه بوو، ئه نیا شێعری هه ته :د شڵماشی ممه حه ال مه مه

[قشی حمان نه ره. ] ر گرتووه ڵکم لێوه بوو که هه وه هید ئاواره شه ندی به شی پێوه و به نیا ئه من ته. درێژه و گفتگویه ئه: تیبینی 2119ی ی ژانوییه21: وتی رێکه/ ڵنیوز ی کۆمه ری پێگه ماڵپه: ر اوه سه

. مر ی نه اڵ ئاواره ر مه یادی مامۆستای تێكۆشه به

مەکاڵوەیی ئەحمەد

و حیزباااای و سیاساااایی تیی خسااااییه شه ر سااااه لاااه و بماننااااه و ین بكااااه شاااات رده سه ی ناو اااه گشااااتی بااااه یااااان و شاااڵما گوناااادی لااااه روو خااااه ئێساااتا پیااااوه ڵااه خه و ئاااه ر سااه لاااه ی وانااه ئه زۆرن ین، بكاااه نااده ڵبه مه و ئاااه انیخ گونااده و شاااار ڵكی خااه لاااه پرساایار مر ناااه ی ئاااواره خسااای شه و تی اڵیااه خۆمه وه وماونه بڕاون نه ر ده خاندا دڵه له و زانن ده شت ه ونكاا. نیااه ئاسااان و سااوو روا هااه وره گااه زاتااه و ئااه ر سااه لااه خااردن قسااه نااادات، پاا مان رێگااه ب ئااه زرووفاایا و خاات وه و خااات نااد ه ر هااه اڵب بااه

.بوو ترستر نه شێر له و رزتر به خێو له و خۆراگرتر شاخ له دوژمن ئاست له ئاواره راویپاااا زمااانی بااه شاااێوه و جااۆر یان ده بااه یان خاااه ریه هه و نااازن ده خااان ئاواره و ئااااواره بااه ، رازاوه و رز ربه سااه شاااتی رده سه خااانی وخانیاوه و ن وه ده دارو و رد بااه و خێاااو و شاااخ ئێسااتا . ن خه م خوردان نیشتمانی بۆ ختكردوویی به گیان و یاد و ناو ئاست له و ن خه ده مان خه حیزبه ی وتوه ڵكه هه خادره و ئه خانی وه خرده و خار له باس خوردی لااه ب ئاااواره ی وێنااه خانی، وخۆشااه دڵگاار خانیاااوه ر سااه وومااه و ت خااه هۆماا جااوان و رز بااه ر سااه خێااوی بناااری وه رێاام دا ئاااواره ی خااه حیزبه تی ئموریااه مه خاااتی لااه خااه پێااڕ و دوێناای ولێژ ره سااه خانیاوانااه و ئااه ئاااوی ی خااوڕه وه خااۆڕ بااه وه نیشاامه ته لااه شااان له ااه و ساات ده بااه گو ااان دیااتم و فااڕی بیاارب دا پااڕ لااه مێج خااه پااا اڵب بااه. دێاات دا وخانیاوانااه ئه رووناای بااااۆ خااااات یان رده روه وپااااه بناااا الو خااااوڕانی و خااااڕ دڵاااای لااااه ئااااازادی وازی بیااااری واوی شااااه بااااڕوات وێت ێنااااه ده و ر بااااه گرتۆته رێاااای نیشااااتمانی رخی ئااااه راناااادنی راپه و ره بااااه و وه بۆتااااه

.خوردستانی دوژمنانی ڵ گه له خانی ره ربه به لااه موویان هااه دێاااتم گااوت ب وه ئااه روونن؟خااه و ساااب و جااوان هێنااده بااۆ ر ئااه: لێكااردن بااانگم خااۆ ر سااه لااه و بااوون دروساات بااۆ پرساایارب ڵێج گااه ، خانیاوانااه و لااه وه وردبوونااه مێج خااه

زۆرلااه رۆژانێكاای خااه ین خااه ده وه بااه شااانازی و یااه ئاواره بیااری پاخیمااان و جااوانی: گوتیااان و گاارت ریان نگااه له وێاادا ولااه وه خردنااه بااۆ خااۆی دڵاای رز بااه ر سااه هااۆملی و سااتان وه رۆیشااتن .ڵگرتووین هه ل خۆ تی تاعه بۆ ستنوێژخی ده و شكاندووین ل وێكی خه ر وسه تی تینوه و داوه وتێكۆشانی بات خه رێی بوونی ماندوو پشووی مان وره ده خانی رده به تاته ر سه

وه ساااانه حه سااتی به مه بااه ن نااده به ر سااه لااه و وتم خااه ر سااه هۆماا ی ولووتكااه ره بااه وه همر نااه ی ئاااواره تی خوردایااه مامۆسااتای فكااری و بیاار بااه رۆژه و ئااه ر هااه ، وانااه ئه مووی هااه پااا لااا خوردستانیشااام باشاااووری لاااه زۆرێاااج و شااات رده سه و ت باااه ره و باناااه خانی مووناو اااه هه خاااات ده ر تاااه هه تا ااااو باااڕوانم چ روانااایم خاااه. رب وروباااه ده روانیماااه و دا ردێج باااه وه پااااڵم .رندیا هاااتن نااگ ده وه لاایم موویان هااه هۆماا ردی بااه و خان وباڵنااده گیااا ودارو شاااخ گااوت، ب وه ئااه خه ؟. رزه بااه نااد ه ئێااره ئااای گااوت، خااۆمم بااه خااۆب یشااتوو پێگه تااازه الوێكاای وه دیاات واب خااه ت نااه. تی خااه رێبازه و فكاار و بیاار رێبااوارانی و ئاااواره ی ئیااراده ئێااره زی بااه. باادوێین بااابۆتو رابگااره ئێمااه بااۆ گااو مێج خااه و وه بسااره تاوێااج تااۆ ، الو تااازه ریبااواری هااۆی: گوتیااان و

. ڕیوه بۆ ی هۆنراوه وه ریه روه نیشتمانپه دیدی به وه خۆیه ر به له و روانیوه دا ی خه نیشمانه ر سه به و دانیشتوه لێره نده ه ئاواره زانیوه و زگااه وره سااپی گڵه و گااروێس و دیناااران و دوڵكااان و بێااژو و رزن هااه و شااكان ئه و بێتااوو و مێرگاساا خانی گونااده خاارده روومااان و شاات رده سه ئااااڵنی ووینااه خااه ماناادا وله جه و لااه

پێدانی درێژه بۆ ئێمه تا خرد تێكۆشانی و بات خه خانی زموونه ئه و خارایی له باسیان و وه گێڕاینه ده بۆ مر نه ی ئاواره له خیان ریه وه بیره وه رخۆیانه به له رخامیان هه ئیدی،


و حیزبااه ی شۆڕشااگێڕی ئااه تی کۆمیتااه رایااه ژێاار ڕێبه کااانی حیزباای دێمااوکڕاتی کوردسااتان لااه کادره ڵێک لااه کۆمااه ی کااه وه دوای ئااه. وان لێااک گاار دا ڵ ئااه گااه خااۆی لااهگااارت و عاااوده شااتی وه رده ی سه تیی ناو اااه رپرساااایه به یااه و کۆمیته نی ئاااه ناااداما اااالکترین ئه کێک لاااه ک یاااه وه ههید ئاااوار شاااه. وه نێاااو خااۆی واڵت کااارده دا ڕوویااان لاااه

ۆ و باا ئااه ی کااه یااه وره گه و پیگااه وئااه وه تااه ر ماوه و هااه شااکیالتی ئااه واری ڕێک سااتن و کاااری ته ی دوایااا ئاسااه ب سااااڵنه تااا ئااه رێااک و پێکاای کاااری کاارد کااه بااه هێنااده . ر ماوه هه یه و ناو ه تی پێکی هێنابوو، ئیستا له ڕی ڕزگاری وازیی و کوردایه بیروباوه

هید شاااه. شکساااتی هێناااا 57 – 56کانی ی سااااڵه وه ، جوواڵناااهرانی ی ڕێباااه هید باااوونی زۆرباااه شاااه ، باااه ماناناااه باتی قاره ماناااگ خاااه ژده پاااا هاااه وه داخێکی گراناااه باااه: کااانی ناوه بااه ڵ دوو هاااوڕێی دیکااه گااه داو خااڕا و لااه شاات لااه رده ی سه گوناادی دیااوااڵنی ناو ااه لااه وه نااد خۆفرۆشااێکه تی ه یانااه هۆی خه هی باا وه دوای ئااه ئاااواره

ی 2] 1357انی سااااڵی رمان ی ماااانگی خاااه11 رۆژی ر ساااێکیان لاااه هاااه حشااایانه ی وه ناه شاااکه تماااان اوشاااین ، دوای اااوار ماناااگ ئاااازار و ئه حماااانی وه و ره اااه ال که ماااه .باران کران شت تیره رده شاری سه له زا شاوه ره مه تکاری حه ن ڕژێمی جینایه الیه دا له[ 1968سیپتامبری

.رز و ڕێگایان پڕ ڕێبوار ب یادیان به


دی شڵماشی ممه ال مححه ڵ مه گه الح ساالر له سه ێمانهد شێک له به

باااااس کااااه وه ێتااااه ی باااارات روون بکه[ ال ئاااااواره مااااه] ژیااااانی کی تاریااااک لااااه یه وێت گۆشااااه ماننااااه ده: الح سااااااڵر سااااه کرابێت؟ نه

گرتبوو، شااااعیر رناااه میااای وهی عیل اڵب ئیااااازه واو کااارد، بااه کانی تاااه عیلماااه ال ئاااواره ماااه :دی شڵماشااای مماااه حه ال مه مااهڵک زۆر رانی حیزبااای دێماااوکڕات، خاااه ساااه کێک باااوو له وتان، یاااه یان فاااه س زۆرباااه بوو باااه باااوو، شاااێعری زۆر جاااوانی هاااه

.ند بوون پابه وه پێیهبااوو ناااردی [ سااوڵح جااۆ ] ناااوی هابادی بااه ری سااوپای مااه رمانااده وتێنیت، جاریکیااان فه وڵیاادا بیفااه ت زۆر هه حکوومااه

ااا پاا خۆشاااب وه ر بێتااه گاااه ئه ال ئاااواره ماااه دا بااه شاااا کارتیااک ده: ر بردمیاااان، وتاای هێلیکۆپتااه شااوێنم دا باااه بااه: ڵ باااوو، پاااێم وت گاااه ی لاااه رگه شاااتا پێشااامه باااوو، هه[ ر ساااۆنیی پشاااده] داوای بکاااات، منااایا هااااتم باااۆ الی لاااه

.ڵێن وان پێت ده من پێت ناڵێم، ئه ئه: ، وتام وه ره ێت وهبوو تۆ بی پێم بڵ من پێم وانه ئه کاکه: نی و وتی پێکه .سوتێنیت ت خۆت ده ته و میلله ر ئه به یت و له که خۆت دا ده وت به ک نه یه که نه شتی ته رده بازاری سه ێت له ک ده ک بووداییه وامزانی وه: وتی .رماناویان کرد فێڵ گرتیان ده ی بهوێست، ئاخر ڵک زۆر خۆشی ده ک بوو، خه زۆر زیره ال ئاواره مه ی لێکرد ک بوو؟ و ناپاکییه ی ئه وه ئه: الح ساالر سه

ماان ، ره شااایه وت مااوفتی عه شااا بااوو، پێیااان ده ر به بوو، سااه باادوڵاڵ قاساامیانی هااه ال عه ی خۆمااان، مااه نتیاااه مه بااوو لااه[ ریاجیی باارایم ئاغااای بااه] وه ئااه :دی شڵماشاای ممااه حه ال مه مااه .و بوو بدوڵاڵ قاسمیانی له ال عه ی مه که ووب بۆ دووکانه دواب دا که لی براب ناردی به ال عه شتی بووب، رۆژیکیان حاجی مه رده سه ر اوه وتی سه ال مزگه مه

رگورد من و ساااه حموودیان و ئاااه نگ ماااه رهه ریاجی و ساااه حااااجی بااارایم باااه ساااتاب، کاااه ک هه یاااه وه کۆبوونه مااان لاااه ب وتااا ؛ ئێساااته کاااه ب ساااوێندی داب باسااای نه کاااه کت باااۆ ده یه قساااه: وتااای جێگاکان کۆێن؟: دا بێگرن، وتم و س جێگایانه کیک له یه دا له و رۆژانه له ، که داناوه ال ئاواره ری هیزی ژاندارمی ئێران بوو، داویان بۆ مه رمانده فه یسی که یات و ئووه به

. ه[دیوااڵن ] وی تریان ی برایم ئاغا، ئه که دێیه[ بێشاسپه] کێکی تریان شتی، یه رده نزیک سه[ ی بیی کان] کێکیان یه: وتی ر کسااه کرد، یه ده سااوڵحیان نااه ال ئاااواره ب مااه کاارد، بااه ده تی نااه حکوومااه پرساای بااه یااه و ناو ه س لااه کااه و کاتااه ڕ بااێن، ئااه شااه س به دا دوو کااه و جێیانااه لااه بریاریااان داوه: وتاای

.مانزانی وو بۆ کۆ ، نه یانی رۆیشتووه بوو به وشو لیره لی براب وو بۆ کانی بیی، وتیان ئه ال عه حاجی مه بێت دوو ڵ ده گه ی له رگه هشتا پێشم ویا هه ، ئه وه ت ئاشت نابنه یه نه ال ئاواره ڵێت تا مه ڕ دێن، ده شه ر به فه دێی دیوااڵن دوو نه وێا له ز وو بۆ دێی زیۆ له تومه

Page : 9 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 9: ی ره الپه .خوار ی ژن و پیاوی کورد دا ووتهروون قوواڵیی ده دا به[ ی ساواکه ی دایکێکی دڵسۆز بۆ کورپه الیه الیه] له

ی ژیانم ی گوڵزاری باغاه ب ئارامی گیانم خوناه که کورپه ڕؤڵه ت و ماڵم، ئایین و دینم روه می ژینم سه رهه ب به که ر گۆشه جگه

وانم ی ڕۆژ و شهزم نگی به بینای اوانم هاوده وژمم، هێزی ته یانه ری به ، به نگه بنوو دره هانه به گره گری، مه گیان مه ڕۆڵه

الی الیه ڕۆڵه الیه ی الیه هه ڵنایه تۆ هه ی به و اوه کوێر ب ئه

ویساااتی دا جاااوانی سروشاااتی کوردساااتان و خۆشه[ ی ئااااالن شاااتی ناو اااه گه] لاااه. رانی نیشاااان داوه لی کاااورد دژی داگیرکاااه هباتی سااااردی گااا دا خاااه[ شااابگیری ڕه] لاااه

.خوێن ی ده که له ستی تر دا بۆ گه ڵبه ڵێک هه گه گوڕ و له لی کورد دا دێنیته دڵی گه نیشتمان لهنااادامی حیزبااای ئه ر و باااوو باااه باااه تی گرته نی الوی دا ڕێگاااای سیاساااه ماااه ته ر لاااه هاااه ی دا ئاشااانا باااوو کاااه کاااه لاااه تی گه یناااه رد و مه ڵ ده گاااه زوو لاااه هێناااده ئااااواره

شاااکیالتی کاارد و ته ڵک ده بلیغاتی سیاساایی بااۆ خاااه رس خوێناادن تاااه وێااڕای ده. کۆشاااا تێااده وه واوی وجااودی خۆیاااه تااه ر دا باااه نگه ب سااه و لااه دێمااوکڕاتی کوردسااتان، ئاااه .ژارانی کوردستان ری هه یار و یاوه و ببوو به ئه. دێنا هێنی پێک نهرێک اویااان لاا ک ڕێبااه کاارد و وه پاارس و ڕایااان پاا ده. گاارت وانیا ڕێزیااان ده دا، ئااه ی ده کااه ڵکه مااافی خۆیااان هااانی خه رگری لااه ڕا و بااۆ بااه گااه کان داده گونااده بااهت دوای تایبااه ڕا، بااه گااه کان دا ده گونااده بااه وه خۆی وگو انیکااه بااه. ی دژوار ببااوو کااه باته ی خه وه شاااردنه کاارد، کااه رباڵو کاااری ده کی بااه یه شااێوه بااه و هێنااده ئااه. کاارد دهڕ لاااه باشاااووری کوردساااتان، ڵگیرساااانی شاااه ههتی کااارد و یارماااه ئاشاااکرا پشاااتیوانی لااا ده به

ر خساااتنی کااااروانی پاااا وه. وه کااارده کاااۆ دهاشااووری کوردسااتان، و ب ره تی بااه ی یارمااه وره گااه

ڵس و تی ئاگااااااااداری هاااااااه ڕژیمااااااای پاشاااااااایهویا ئاااه. ڕا گاااه دوای داده کانی باااوو باااه وتاااه کهالی باشاااوور کااارد و لاااه نا اری رووی لاااه باااهبی سیاسااااااایی پاااااااارتی دێماااااااوکراتی کتاااااااه مه

نیزیااااااک گوناااااادی مالومااااااه کوردسااااااتان لااااااهبات ناااد سااااڵێک هااااوڕێی خاااه جه. وه گیرساااایهی خواڵی ۆشااااابوو کردهر ڵ ساااااه گاااااه باااااوو لاااااه

ال رێز ماااب جااه د و بااه حمااه مامۆسااتا باارایم ئه .رۆک کۆماری عێراق سه

بی سیاسااایی پاااارتی کتاااه پاااا تێکۆ اااوونی مه 1965سااااڵی رۆک باااارزانی لاااه ڵ ساااه گاااه لاااه

ی حیزبی ند کادریکی دیکه و ه دا، ئاواره

[ی باشووری کوردستان مالومه ندی پارتی دێموکڕاتی کوردستان له ناوه له] 1965سالی ال ئاواره هید مه شه . وه ڵک هاویشته اڵنی خه ریای کۆمه نێو ده ، خۆی له وه خۆ و گۆ انیکه اڵتی کوردستان و دیسان به نێو خۆی ڕۆژهه وه رانه نا ار گه دێموکڕاتی کوردستان به

باتی جی بوون و خه ری باشووری کوردستان نیشته ی پشده ناو ه دا له و کاته له که وه تی حیزبه رایه ڕێبه شێک له به ندی گرت به ێوه دا په و کاته ر له هه


. وه ته تی کوژاوه یانه یی و جاسووسی و خه رب و شووره شه نی پڕ له مه و رای ته وه ته ماوه ردی زیاتر بۆی نه روو زه کورت له 1985ئۆکتۆبری / 1363ری زبه ره: وتی رێکه/ 111 ی کوردستان ژماره رۆژنامه: ر اوه سه

ڕشگێڕۆستیار و ش ی هه هید ئاواره شه یادێک له

فا شڵماشی مسته: نووسینی

. کوردسااتان جی حیزباای دێمااوکڕاتی وه ر ی بااه هید کراناای ڕێبااه ر شااه سااه ساااڵ به 54کاتێااک دا لااهباتی دژوار یاادانی خاااه مه ی لااه کاااه بااار ، هێشااتا هاوڕێیااانی و حیزبه دا ڕاده ال ئاااواره هید مااه شااه

نیا تااااه ال ئاااااواره هید مااااه شااااه. وه ڵێنااااه کااااانی ده ن و هۆنراوه ده ی ده کااااه ڕێبازه بااااه دا، درێااااژهکی یااه ماڵه بنه لااه ی کااه وه ر ئااه بااه له. سااتیاریا بااوو نااد و هه رمه ڵکوو هونه بوو، بااه شۆڕشااگێڕ نااه

.دایک بوو، زۆر زوو توانی فێری خوێندن و نووسین ب خوێندوار و ئایینی لهڵکی پاارس و ڕایااان پاا خااه ب بااوو کااه نی زۆر کااه مااه هێشااتا ته. وه ڵک دا جێگااای خااۆی بکاتااه اڵنی خااه نێااو دڵاای کۆمااه ری باازووت و تااوانی لااه سااتی هونااه ر زوو هه هااه .گرت ر ده کانی وه بیرو بۆ وونه ڵکیان له کرد و که ده داناای خوێناادن ڕووی لااه پاشااان بااۆ درێژه. الی باااوکی خوێنااد پااێا دا هێناادێک کتێباای فارساای و قورئااانی لااه ر خوێناادن و لااه بااه خرایااه وه ن باوکیااه الیااه له ر بۆیااه هااه

.کانی کوردستان بوون دێناته ی زانیاری له ر اوه سه نیا دا ته مه رده و سه له کانی کوردستان کرد، که وته ی مزگه حوجرهتی دا یارمااااه وڵی ده نااااا و هاااه ڕه دیتنااای زۆڵااام و زۆر ده باااوو، باااه ڵک ده کانی خاااه زۆر زوو ئاگااااداری گیااارو گرفتااااه. اڵتی باااوو سااات و کۆماااه هه مرۆەێکااای باااه ئااااواره بۆیاااه. وه هۆناااده ی ده ڵک هاااۆنراوه اڵنی خاااه زماااانی کۆماااه و باااه ئاااه. باااڕ رده شاااێعر ده دساااتانی باااهژارانی کور نااان و ئاااازاری هاااه ره ئااااواره. ڵگا بااادا ژارانی کۆماااه هاااه

نیشاااندانی کی بااااڵنوین بااوون لااه یااه ئاوێنه کانی ئاااواره شااێعره. وه زرینگانااه ڵکی کوردسااتان دا ده و باااوکی خااه وره گااوێی گااه ڕان و لااه گااه و زمااان ده کانی زمانااه شااێعره .دا نگانه کاتی ته ژاران بوون له ی دڵی هه وه ره ڵ زۆرداران و فێنک که گه کانی له ره ربه ر بوون بۆ به ڕ نیشانده. لی کورد دا ری گه سه رمه هژیانی پڕ

.نیشان بکاست تکێشانی کوردستان ده حمه تی زه ینه رد و مه تی ده دا توانیویه[ شت رده ی سه وانێکی ناو ه هاورای توتنه] و له ئه

وی و زارب ژارب ب خانوو ب زه وانێکی هه توتنه ڕ شه خێر، نیزیک له ڕ دوورب له ، بزن و مه ب پو و پاره

===============

. ر با پێکاوهی زۆ که له ئامانای گه دا[ و کوردب کوردستانم ده] له و ت نانه رزب قه و هیوای به کوردب کوردستانم ده

زدان ڵ یه گه ستم له یمان به هیواب بۆ نیشتمان په رزه به الن ڕێزی گه مه تێکۆشان تاکوو ده ڵناگرب له ست هه ده

==================

Page : 8 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 7: ی ره الپه .خوازی یان بۆ ده ر خۆزگه روه نازی و نیشتمانپه نیشتمان پێیان ده که له ی گه وتووانه ڵکه هه

کاااه ر یه و هاااه کیان خۆڵاانااادوه یه ماساااه ر کااااب حه هاااه کاااه لی کاااوردی تۆماااار کاااردوه ماااانی گاااه ی قاره ان رۆڵاااهد کانی دا نااااوی ساااه ری یاااه وه ری بیاااره فتاااه نێاااو ده رمانان لاااه ماااانگی خاااهو نیاااو ئاااه لاااه. وه ساااێنه باتیان دا بحه وتی خاااه ساااکه ری ده ساااێبه یان لاااه کاااه له تاااا گه وه تاااه ریان ناوه رزی ساااه ربه ساااه ریگاااای نیشاااتمان دا به لاااه یان نوانااادوه ب وێناااه کی کاااه یی یاااه شااااوه لێوه . یه تی یان هه کی تایبه جێگایه[ یی ال میراوه جه] و [ ال ئاواره مه] واری می مێژووی کورده ته ی پرشنگداری ئاسمانی پڕ له ستێره دا دوو ئه ر فیرازانه رز و سه ربه موو سه هه

*************** باان یااای لااه[ ڵما شااه] پۆک دا لااه ساات و باان ااه اڵب دیاا و ژێاار ده بااه وزی کوردسااتانی رازاوه رسااه رز و سه ربه کی سااه د یااه ماڵێکی ئااایینی و لااه بنااه کاا بااوو؟ لااه ال ئاااواره مااهێنی و زانیااااری و خوێنااادواری خساااا ب اااو تاااانی باااۆ ره ره ی ده ی منااادااڵنی الدیااای کاااوردواره ی زۆرباااه واناااه پێاه باااه ر بۆیاااه ال باااوو و هاااه ماااه کاااوره. دایاااک باااوو لاااه[ هومااا ] رزی ربه ساااه .ست بێن ده به

گاااوێی . کاااانی کوردسااتان بااوو جۆره جااۆر بااه ی شااار و گونااد و ناو اااه وازه ره خااوێنن پاااه کان ده ئاااایینی یااه ی زانسااته وانااه موو ئه ک هاااه د شڵماشاای وه حمااه ال ئه تایی ماااه ره ی سااه وره پااا دهالیکاای تی زۆرداری تاااران و لااه تی حکوومااه وایااه ته می نه ژێاار سااته ک لااه الیااه لااه ی د کااه وساااوه زار و ه ڵێکی هااه وری خااۆی گااه ااوار ده لااه. وه ڵ ساات، دێتاای، بیسااتی، خوێندیااه هه

. میوه کان دا پشتی ه ره گله ە و به تی خان و به می ینایه ژێر سته له دیکهڕی زۆردار بات و قوربااانی دان شااه شاای زاناای باا خااه ده. دوایاای باا وه وسااانه سااتی کۆتااایی باا و رۆڵاام و زۆر و ه ی ژێردهوراناا باا ده یزاناای ده ت ده دی ژیاار و زرینااگ و بلیمااه حمااه ال ئه مااهمێشااکی تااه ب بابه نااد پرساایاری لااه و ه مانااه دا و بااۆچ ئاماناێااک؟ ئه چ رێگایااه ڵ کاای؟ بااه گااه بات اا ن؟ لااه اڵب خااه ساات رزگاااری ناااب ،، بااه لی ژێرده ب نااابی و گااه ر باا زۆر کااه سااه له .رێک کردبوو خه خۆۆه یان به ال ئاواره مهکگرتوو رێگاااای حیزبااای باتێکی رێاااک و پێاااک و یااه و باااۆ خااه وه ی دۆزیاااه و پرساایارانه موو ئاااه اڵماای هاااه کان وه وسااااوه فای ه وه ژاران و دۆسااتی باااه گی هاااه ماااه ئه وو بااه اڵب زۆری پااا ناااه بااه

تی کرێکااااران و جووتیااااران و روونااااکبیرانی ش ڕشاااگێڕ و رێگاااای تی و برایاااه کیاااه هاباد، رێگاااای یه د، ریگاااای کۆمااااری ماااه مماااه ریگاااای قاااازی محه ڵبژراد ؛ دێماااوکراتی کوردساااتانی هاااه .کوردستان دا ئێران و خودموختاری له بات بۆ دێموکراسی له خه

ک قی یااه ت فااه روالااه ر بااه ئیاادی هااه وساااوه له. باتی داهااات ر ژیااان و خااه سااه تی به ره دسااتان گااورانێکی بنااهنێااو حیزباای دێمااوکڕاتی کور وتااه د شڵماشاای رێگااای که حمااه ال ئه ی مااه وه پااا ئااه ی وه باااۆ روون کردناااه راساااتی دا کاااادریکی حیزبااای باااوو کاااه گینا لاااه ئاااه. کااارد ی ده و ناو اااه و شاااار و ناو اااه رسااای باشاااتر شااااره ی مامۆساااتای باااا و خوێنااادنی ده وه باااۆ دێتناااه باااوو کاااه

ر و اااوی موو شااارێک بگااه ک بااا و هااه موو د یااه کاارد هااه زی ده ی خااه که ویسااته خۆشه ر رێبااازی حیزبااه سااه باتی له کااانی خااه ڵکی کوردسااتان و راکێشااانیان بااۆ نێااو ریزه اڵنی خااه کۆمااه .و س بکه موو که هه بهو هاتو ۆیااان بااۆ نێااو تینااه ڵک به رینی خااه بااه ره اڵنی هااه ڵ کۆمااه گااه ناادیان لااه قی پێوه ال و فااه جیاادا مااه لااه. بوو واوی هااه کی تااه یی یااه شاااوه لێوه پیاارۆزه رکااه و ئه د بااۆ ئااه حمااه ال ئه مااهشااای هێنااادی شاااتی دێکه وه ڕای ئاااه ره و ساااه اڵب ئاااه باااه. وان الی ئاااه ناااه تی ده اڵیاااه بی و زۆر کااااری کۆمه زهاااه ڵکێا باااۆ زۆر پرسااایاری مه ها خاااه روه و هاااه تکێشاااان شاااتێکی ئاساااایی یاااه حمه زهنگاای باا ، جااا ده ر ئاواتیااان بااوو گااو یااان لااه ڵی دانیشاان و هااه گااه کاارد لااه زیان ده ر حااه ڵک هااه خااه. جلیساای خااۆ بااوو نااگ خااۆ بااوو و مه خااۆس بااوو، ده رووخااۆ بااوو، قسااه: بوو هااه . وه یان بۆ بکا یان شێعریان بۆ ب وێنێته قسهننێناای سااتی هااات و بااۆی لااوا بااه ده ی لااه و جێگایااه د تااا ئااه حمااه ال ئه دا مااه لێااره. وت دوای کااه ڵگرت وه زاشااا شااوێنی هااه ره مه رێژیماای حه زگااای پۆلیساای پااا ساااڵێک ده و حاڵااه بااه

ڵبژارد، ناااوی یی هااه دا ژیااانی ئاااواره ر و ئامااانای پێناااوی بیروباااوه لااه کااه و کاتااه ر لااه کوردسااتانی عێااراق، هااه ک رووی کاارده یااه نااب بااۆ ماوه ره کاااری خااۆی دا و سااه ی بااه درێااژه .ر خۆی دانا سه شی له ئاوارهیگاااوت و رووتاای کوردساااتان زۆر جاااار ده ساااتبوون، نێاااو ره ی ئیماااانی پاا باااوون و هیاااوایی پاا به واناااه کانی نیاااو ئه نێاااو دۆسااته وه رایاااه زۆر زوو گه. ماوه یی دا نااه ئااااواره زۆر لاااه ئاااواره

ژیااا، تکێشااانی کوردسااتان دا ده حمه ریااای زه نێااو ده ک ماساای لااه وه ئاااواره. سااتی کااری پشااتیان پاا ببه ڵن و ده گااه ر لااه تا سااه هااه وانن کااه ر ئااه رووت باا هااه و قوربااانی ره بااابم بااه .بوو کردن و لێیان فێر ده ، فێری ده وه شارایه دهڵک ی خااه ویساات و جاا متمانااه و خۆشه ئااه. بااوو ال ئاااواره مااه بااه وه رێاوونااه داروکات و به باااری تااه تی لااه تایبااه بااه تی ره بنااه ره خشاای هااه نه دا 56 – 57ی کااه کدارانه ه رێنااه ڕاپه لااه .کرد ج ده بۆیان ج به پێویست زانیبایه کرد و بۆ کار و تێکۆشان به یان ده قسه کرد و به ریان پ ده باوه گوتبایه. بوو

کانی دیکااه زگااا جاسووساای یااه می ساااواک و ده ننااه هه زگااای جه ڵگر ، براسااتی ده یتوانی شااوێنی هااه ننێناای ژیااا و دوژماان نااه ساااڵ بااه شااه زیاااتر لااه. ناای بااووپسااپوری کااار ننێ ئاااواره .دا مابوون وه ستی یه ده به داو خساات و لااه ی لااه ت کااورد ئاااواره واڵااه ره هاوکاری هێناادێک خااائینی بااه بااه. بااوو کانی خۆماااڵی یااه و داوێناای خااائین و خۆفرۆشااه سااته ده ک زۆر جاااری دیکااه نااب رێژیماای شااا وه ره سااه

نا و لێااوی و دانااه ر ئیمااانی ئااه سااه ئساایری له دا ڕاگێاارا، هااێن شااتێک ته ناه شااکه ژێاار ئه لااه ااوار مانااگ ئاااواره ی زیاااتر لااه ماااوه. دیلاای گاارت شاات بااه رده ی سه ی ناو ااه[دیااواالن ] گوناادی .پاڕا ڵنه بات هه کانی خه ی بۆ دڕکاندی ننێنی یهمیندار ئه کی یه پا ماوه که کوردستانه ، زره لکێندراوه وه نێو اوانه تیان به یانه رکراون و مۆری خه ی ده واره ڵی کورده کۆمه ب له کی که یه کان پا ماوه دێموکراته ک زره روه اڵب هه به


تى خااۆى مساالولیه ساات کااردن بااه هه پێااى واجبااى خااۆى و بااه بااه ئاااواره. ر بکااات سااه اره یه و کێشااه کاارد بااوو بااۆ خااۆى باا و ئااهرى سااه بااۆ اره وه رگه خااۆى و دوو پێشاامه تاوى بااه ى هااه 1357رى مااه بانه وانى مااانگى شااه وێک لااه سااتا بااوو و شااه هه ب کاااره بااه

کرى ن سااه سااه ن خااۆفرۆ حه الیااه ر کردنااى لااه سااه و اره که کێشااه یشااتن بااه پااا راگه گوناادى دیااوااڵن و لااه ێتااه ده که کێشااهتى و زگااااى حکووماااه نێااارى باااۆ داب و ده کر پیااااو ده ن ساااه ساااه حه وه و شاااه ر ئاااه کااار و هاااه رماااان داو ده ده اوارهال ئااا دیاااوااڵن ماااه

ر بااه وێوه پاشااان لااه شاات و لااه رده سه ن بااۆ شااارى بااه ى ده که رگه ڵ دوو پێشاامه گااه ر لااه لیکۆپتااه هه بااه ال ئاااواره یانى زوو مااه بااهلالدى جااه( اویساای)ژنیااراڵ ن الیااه رانى حیزبااى دێمااۆکرات لااه ب بااۆ تێکۆشااه و ده ئااه دیان کااهڵاا حرایى جه کاارێن بااۆ دادگاااى سااه ده

دا یااه و ماوه ااوار مااانگى خایانااد لااه هیدیان کاارد زیاااتر لااه ى شااه و کاتااه گاارت تااا ئااه یااان ال ئاواره کاتێااک مااه. شااا پێااک هاااتبووترین و ژێااار درنداناااه شااات و لاااه رده پادگاااانى سه وه ار هێنایاناااهک دوو جااا گێااارا، یاااه ڵااادیان راده ى جه که سااااب انه قه زۆرتااار لاااه

ى دایکااى تااه مانه و ئه خااۆى راگاارت و ئااه وه کى زۆره مینداریااه ت و ئه هامه شااه اڵب بااه و ئااازار دا بااوو بااه ناه شااکه سااامناک تاارین ئهنگاااین و مامى ئاااازادى کوردساااتانى ره ا ناااهشاااى د ڵ خاااوێنى گه گاااه کانى له ى درکاناااد و ننینیاااه و باااوو ناااه الیاااه باااه نیشاااتیمان کاااه

.اللیان پاراو کرد ده

ڵ ااۆر اااۆر گااه ى ده وکاااه ته و نه گااه ت بااه د شڵماشاای خزماااه حمااه ال ئه ماااه کااه کان بۆیاااان روون بااۆوه ى کاتێااک دوژمنااه کااه ئاخره شاایدایه نێااو دڵااۆۆ دڵااۆپى خااوێنى نێااو له لااه شاای و کااانى له ماره موو ده ڵ هااه گااه و ده رووى داکااراوه گااه مکى دایکااى دا بااه شاایرى مااه

و واڵت ناکا، وه ته و نه گه ت به یانه ى دا ب خه سته جه تا کاتێک گیان لهی باتگێری دیکاااه ڵ دوو خاااه گاااه لاااه ال ئااااواره هید ماااه شاااه یاناااه یى زه تی ئێاااران زۆر بااا باااه الدانی رێژیمااای پاشاااایه جاااه ربۆیاااه هه

ڵکى گونااادى ردووکیان خااه هااه کااه" دی حمااه د ئه ممااه محه" ااه ال که تمااان اوشااین و ماااه دى وه مااه حمااانى حه رهحیزباای دێمااوکرات، گونااادی دیاااوااڵن گیاااران ، و دوای اااوار لاااه ( 1968ماااای ) 1357ڕی ماااه ماااانگی بانه لاااه .شااات باااوون رده ى سه ى ناو اااه دیاااوااڵن

( ى ز 1968پتامبری یی ساااا2) تاوى هااااه 1357رمانانى ساااااڵى ى خااااه 11ى رۆژیانى بااااه ره بااااه له ناه شااااکه مانااااگ زیناااادان و ئه .شت ئیعداب کران رده شاری سه" خڕى کانى سارد "ناوى شوێنێک به ى شار له خۆش انه خوار نه لهێن کردناااى یاااان باااۆ ااااو ترسااا( تاوى ى هاااه57 – 56)کانى ى سااااڵه وه کانى جوواڵناااه هیده رمى شاااه ى تاااه وه ى، ئاااه واناااه پێاه باااهو رمى ئااه رتیبى ناشااتنى تااه تااه زووه یانیااه و به ر بااه هااه کریگیراوانااى رژیاام بااه. گێاارا شااار و گوناادى کوردسااتان داده ڵک بااه خااه

یان ئاشاااکرا که نااد ماناااگ دواتاار شاااوینى ناشااتنه شاات و تاااا ه رده سااوورى شاااارى سه قبرسااتانى گااارده یان دابااوو لاااه هیده ساا شاااه .ى پیر و الوى کورد زرگه جی نه اشان گلکوى پیرۆزیان بوو بهپ اڵب له بوو به نه

رانی خااورد روه زگاااری خااوازی نیشااتمانپه باتی ره خوشااتنی ماان خااه بااه)گااوتی، رز و شۆڕشااگێڕانه نگاای بااه ده برد،بااه باااران ده پااانی تیااره یااان بااۆ گۆره ال ئاواره خانی شااا مااه الده خاتێااج جااه (. دووای نایه

.(بژى کوردستان

ی کوردستان ن پوور و رۆژنامه سه سووڵ حه ره مه یادی یاران، نووسینی حه: ر اوه سه

ژاره ، رێگای کوردی هه ال ئاواره رێگای مه

111 ی کوردستان ژماره رۆژنامه

قشی حمان نه ره: کردنی ئاماده

نااد ک یااان ه لی کااورد شاااهیدی گیانبااازی و فیااداکاری یااه باتی گااه ساااتی خااه کاره و پااڕ لااه موو رۆژێکاای مێااژووی خوێناااوی هااه . یه ق وازه حه له ب گه کانی ئه باشترین رۆڵه س له کهکراب و هید نااااه الوێکاااای تێاااادا شااااه شاااا ره کااااه یااااه ڵکی کوردسااااتان هه ی خااااه ی رزگاری وازانااااه وه ب رۆژی مێااااژووی بزووتنااااه کااااهکی یاااه فته موو هه و هاااه فتاااه موو رۆژێکااای هه تاااوانین بڵاااێن هاااه ده وه شاااانازی یاااه به و جاااۆره باااه. ک ال بااا تیااادا ناااه ساااوارێکی شۆره

و رۆڵه تی ئه مانه و بوێری و قاره ماسه ی حه وه ره موو مانگێکی ساڵمان بیرخه مانگ و هه

Page : 5 ڵماشی د شه حمه ال ئه مه - اڵ ئاواره هید مه ی شه ساڵه 54 ت به تایبه 5: ی ره الپه (د شڵماشی حمه ئه) ال ئاواره هید مه ی شه ژیاننامه ک له یه کورته

قشی حمان نه کردنی ؛ ره ئاماده

1313ى کااانى سااااڵ رۆژه کێک لاااه یااه لااه( د شڵماشااای حمااه ال ئه ماااه) ال ئاااواره مااه* شااات، رده شارساااتانی سه ر باااه ساااه" شاااڵما " گونااادی لاااه( ى ز 1935) تاوى هاااه بااوون بااه" مین د ئااه ممااه محه"ال ى مااه ماڵااه بنه. دایااک بااوو نااد لااه وه مه هااۆزى هه لااه . نى کورێکى اوشین و خنایالنه خاوه

ب وتبو ئاااه هتى رێگااااى کاا قییااه فه نااد باااوو و بااه وه مه هااۆزى هه د لاااه حمااه باااوکى ئه وه ى پێکاااه ماڵاااه و ژناااى هێناااا باااوو و بنه ر لاااه دڵاااى لێاااى گیااار بباااوو هاااه گوناااده .نابوو

خااواترس و زانااا و عااالم بااوو لااه مرۆەیکااى لااه مینى باااوکى ئاااواره ده مااه ال حه مااهبوو زۆر ساااتێکى باااااڵى هاااه بیااادا ده ره حوى عه رب و نااه ساااه رعى ئیساااالمیدا و لاااه شااهویسااااتى نیشااااتیمانى خۆشه وه لااااه بێاگاااه. وه کرانااااه ال ده لااااه رعى ساااائیلى شااااه مه .ى بوو که و نیشتیمانه وه ته نا بوو ئۆگرى نه ال نه وه

خوردساااتاندا،ب ان باااهڕ می خوێنااادن و گاااه رده ساااه لاااه ال ئااااواره ماااه. ڕا باااوو و خوێنااادبووی خانی خوردساااتاندا،گه وتاااه و مزگه حاااوجره الی بااااوخی خوێنااادبووی، پاشاااان لاااه مناااداڵێوه لاااهنااادامی حیزبااای دێماااوخراتی خوردساااتان، و ئه ر،و باااوه باااه باتی سیاسااای گرته رێگاااای خاااه داری جێشااات باااوو، باااۆ رزگاااری گاااه نگی و ناااه سااات تاااه ڵی خاااوردی دی بوو،ده ژاری گاااه شاای و هاااه به

. ر و زانای حیزب بوو خادرێكی تێكۆشه

ریبى غااه سااتى بااه هه وتبووه ماااڵ دوور کااه لااه وه یااه و کاته زانااى و لااه ماااڵ و زێاادى خااۆى ده ى بااه ب کوردسااتانه کى ئااه یااه موو جێگه اڵب هااه بااه وتبۆوه ماااڵ و ژیااانى خااۆى دوور کااه لااه ئاااوارهى ناااو و وانااه ب و ئێسااتا ئه و ده بااوو ئااه بۆیااه ر زانااى هااه ڵکى کوردسااتان ده موو خااه ى هااه رۆڵااه زانى و خااۆى بااه ده ى دایااک و بااابى نااه رۆڵااه نیا خااۆى بااه و تااه ئااه وونکااه. کرد بااوو نااه

. یه تى یان بۆى هه یان بیستبوو رێزى تایبه ناوبانگى ئاواره

وردسااتانى و ک ره ن ئاشااکرا بااوو بااه تى بۆگااه کانى پاشااایه ر اااوى ساای وره بااه لااه وه یااه تى و ئاایا وکااارى سیاساای هااۆى حیزبایااه بااه( ى ز 1961)تاوى ى هااه1351ساااڵى لااه ئاااواره* میناادارى و ئااۆگرى ر ئه بااه خایانااد له ى نه شاادارى کاارد و هێنااده دا به و شۆرشااه لااه و االکانااه ئااه. رپابوو بااوو رب و گااوڕى تێاادا بااه شۆرشااێکى گااه ب تااازه و ده ئااه رمێن رێااى داگاارت کااه گااه .تى شۆر رایه ى رێبه جیى متمانه خاک و واڵت بوو به رى به ده به راده له

کوردساااتانى لااه... ریف ، قااادر شااه زاده ریف یمان مااوعینی، ساامای شااه سااوله: ک ى حیاازب وه نااد کاااادرى دیکااه ڵ ه گااه لااه( تاوى ى هااه 53و 55)کانى پااا ساااڵه لااه ال ئاااواره مااه* جااا رکى نیشاااتیمانى خااۆى باااه تکێشااااندا ئااه حمه نێاااو جوتیاااران و زه شاات لاااه رده هو س کانى باناااه ناو ااه گاارت و لاااه وه ساااته ده کوردسااتانى ئێاااران و گۆ ااانێکى باااه وه ڕایاااه گه وه رمێنااه گه .یاند گه ده

نى سااه شااێعرى پاااراو و ره کى زۆرى بااه یااه رى کااورد ئااۆگرى روه وى شااێعرى شاااعیرانى نیشااتیمان پااه خویندنااه قێیان و پاشااانیا بااه ى فااه حااوجره تى لااه یااه ق ورانااى فااه ده لااه ئاااواره* ڵک و خاااه وه بوناااه ڵکى دا بااااڵو ده نێاااو خاااه ب لاااه ماااا و ده کانى ده گاااوتن و زۆر زوو شاااێعره ڵک شاااێعرى ده زماااانى خاااه تى زۆر جاااار باااه رگایه کااااتى پێشااامه یااادا کااارد باااوو و لاااه پهکاااوردى . وه گووته ر ده به کترى له ویان بۆ یه کانى ئه شێعره

. وه ته ستى هۆنیوه ڵبه هه و دوو جۆره و ئه که رده ین بۆمان ده کردنێکیان ل بکه و دابه وه خواره دا باینه کانى ئاواره ناخى شێعره و به ر بمانه گه ئه ێته ده وه کانه تیه اڵیه مهکۆ دیارده له وان توتنه ستى ڵبه هه ، الیه الى و بگیرى ره ،"وان توتنه" و" و ده کوردستانم کوردب" ستى ڵبه هه ک وه رى روه په نیشتیمان ستى ڵبه ههربرینااى ئاماااناى ده دوباااره یااه وه الوانه دا کااه سااتى الى الیااه ڵبه هه ها لااه روه هااه. ناا هااۆى سیاساای داده ى بااه کااه له کانى گه تیااه ینه مه هااۆی بااه ئاااواره دیاااره. ى سیاساای ر دیااارده سااه

"ئاالن " ک سفى وه ستى وه ڵبه هه. رییه روه نیشتیمان پهواڵتاااى و وه ریناااه داوه ره باااه ره رانى حیااازب به ن شاااین باااوون تێکۆشاااه وه بااان ده وارى الى خۆماااان کاااه ڵکى لێاااره ولى خاااه قاااه دا باااه( ى ز 1968) تاوى ى هاااه 1357هارى سااااڵى باااه لاااه* .تاو دا ر هه به شاردا بوو خۆیان وه ر دا خۆیان حه به نگه ى ته ێن و و انهنگ و تاریک و تنوک و سارد و کاد وتى ته شکه سیوان و ئه نا و په په وانى تا ئێستا له ئه

ى کااۆن و شااێوه بوو بااه دانااه خااۆ بوردوانااه لااه ره ب تێکۆشااه ڵ ئااه گااه روویان لااه کانى روو بااه ره ر بااه تواناااى بااه زا کااه ره مااه کانى حه ڵااه بۆده کان و ڵکاااو خااۆره خۆفرۆشااه ژاناادارب و جاشااه کرد رانه ب تێکۆشه بۆ ئه وه فیڵ و داو نانه ستیان به یى ئاغاکانیان ده یشهم هه ئاواره داواى له کى دیکه الیه سازکرد بوو له که نێو جوتیارانى گونده وى و زارى له ى زه ریاجى کێشه دانى حاجى برایمى به دنه کر کوی اى گوندى دیوااڵن به ن سه سه حه*


ئەگەر ساااەرکەوتن خەنااای . لە دەساااتپێکی کارەکەیاااان دەڕواناااین و لە پشااات ساااەریان ڕادەوەساااتین .پێنااااو ئاااازادی دا قارەماااانەتییە، ئیااادی ااااو لە ئاکاااامی خەبااااتی ئەوانە نااااکەین .ئەگەر شکستیان خوارد و شەهید بوون دەبنە ڕەمزی بەردەوامیی خەباتمان و خوێنیان دەبێتە ڕوون کەرەوەی رێگامان. لەخۆیان و شانازیی هەتا هەتاییان پ دەبڕ

یەکەب، ڕەوا باااوو اااونکە کاااورد . ڕۆژهەاڵتااای کوردساااتان خەبااااتێکی ڕەوا، ئاماناااادار، خەڵکااای، بە پڕەنسااای و بیرلێکاااراوە باااوو ی56،57انەی بە هەماااوو پێوەرێاااک خەبااااتی ەکاااداربااااوو ااااونکە دووهەب، ئامانااااادار. بااااۆیە دەبااااوو لە بەراماااابەر زوڵاااام و زاڵاااام دا ڕاوەسااااتان و خەبااااات هەباااا . زوڵمااای لاااا دەکاااارا و مااااافی زەوت دەکاااارا، هەر وەک ئیسااااتا هەروایە

سااێنەب، خەڵکاای بااوو ااونکە لە دەرەوەڕا ساااز نەکرابااوو و بەرهەماای ڕاپەڕیناای . ئێراناای ئەو زەماناادا ئااازادیی ژیااان و مااافی نەتەوەیاای بااۆ کااورد دابااین بکااا دەیویساات لە وار یااوەیوارەب، بە پڕەنساای بااوو ااونکە بااۆ دیفاااێ لەخااۆ و تێکۆشااانی خااۆ ساااز اا. مانایااان هەبااوو و لێااک جااو نەدەکاارانەوە لەڕاسااتیدا خەڵااک و پێشاامەرگە یەک. ڕۆڵە ئازاکااانی گە بااوو

پێااااناەب، . ئەو باااازووتنەوەیە لەسااااەداقەت و داوێنپاااااکی و کااااارجوانی دا نمااااوونەی کەب بااااووە. کرابااااوو و تەنیااااا دژی هێاااازە سااااەرکوتکەرەکانی ڕێااااژیم ڕادەوەسااااتا و شااااەڕی دەکاااارددەبااا لە بیرماااان بااا خەبااااتی ئەو ڕۆڵە قارەماناااانە پاشاااماوەی خەبااااتی مەدەنیااای پێشاااەوا . ە و بە ئاکااااب نەگەیشاااتبوونبیرلێکاااراوە باااوو اااونکە ڕێگاکاااانی دیاااکە تااااقی کراباااوونەو

.قازی محەممەد و هاوڕێیانی لەماوەی دامەرزانی کۆماری کوردستان و پێا ئەودا بوو کە دیتمان ۆن بێڕەحمانە سەرکوت کراهەربااااۆیە دوای بیاااار کااااردنەوەی زۆر و هەڵسااااەنگاندنی . خەباتکااااارانی ڕۆژهەاڵت هەڵانرابااااوو و ژیانیااااان لاااا حەراب کرابااااوو ئیناااااا بەداخەوە لەباشااااووری کوردسااااتانیا تەنااااگ بە

.هەموو پێشناتەکان دەست بەو خەباتە کرابووخەبااااااتە و بەتاااااایبەت خەباتکاااااارانی ئەو بەداخەوە ساااااەرنەکەوت و دوای مااااااوەیەک تێاااااک شاااااکا، بەاڵب ڕادەی شاااااوێندانانی ئەو 56،57 ڕاساااااتە خەبااااااتی ەکااااادارانەی سااااااڵەکانی

دواتااار 56،47کەب ناااین ئەو کاااڕ و کاااوڕە کاااوردانەی بە ااااولێکەریی پێشااامەرگەی . دەورەیە لەساااەر نەوەی دواتااار بەڕادیەک باااوو کە هەتاااا ئێساااتا لەبیااار و زەینااای خەڵکااادا مااااوەتەوەایاااک و باوکاااانەی لەعیشاااای خەباتکاااارانی ئەو بااازووتنەوەیە مناااداڵی خۆیاااان بەنااااو دەکاااردن و کەب ناااین ئەو د. ڕێگاااای خەباتیاااان گااارتە بەر و بەرگااای پیااارۆزی پێشااامەرگەیان پۆشااای

یااااان 56،57کەب نااااین ئەو نووسااااەر و ڕووناااااکبیرە کااااورد و غەیاااارە کااااوردانەی نیااااوەرۆکی خەباااااتی ەکاااادارانەو کەسااااایەتیی قارەمانااااانی . هانیااااان دەدان رێگااااای ئەوان بگاااارنە بەرکەمااایا نەباااوون ئەو جاااا و جاساااووس و خاااۆفرۆ و داڵااادەدەر و وەدوو کەوتاااووانەی لەساااایەی باااوونی . و هەرکااااب بە شاااێوەیەک لێکیاااان داوەتەوەکاااردۆتە باااابەتی نووساااینەکانیان

لە تااااریکی دا و هەر ااای باااوو ئەو راپەڕیااانە نوورێاااک باااوو. خۆشااا زمەتیی تەواوی خۆیاااان بە هێزەکاااانی دوژمااان نیشاااان دا و ژیاااانێکی سەرشاااۆڕانەیان داباااین کااارد 56،57 خەباتکاااارانی .ئەستێرەیەک بوو کە خوشی و بەداخەوە زوو ون بوو

لااااووتکەی هەڵوێسااااتی کااااۆمەڵە مرۆەێااااک بااااوو کە هەر ەنااااد ئاسااااۆی سااااەرکەوتنیان بەڕووناااای نەدەبیناااای بەاڵب بڕیاریااااان دا هەوڵ باااادەن 56،57دەسااااتپێکردنی خەباااااتی ەکاااادارانەی هاوارێااک کە ئەوان . ئیمکااان، خۆیااان بە نێااو دەریااایەکی تۆفاناااوی داکاارد و ویسااتیان لێاای بااپەڕنەوە بەلەمێکاای ااووکەی باا ئەوان بە . تیشااکی خااۆر بااڕژێننە نێااو ژووری ژیااانی کااورد

ن دەساااتیا 56،57ڕاپەڕینێاااک کە خەباتکاااارانی . وەرێیاااان خسااات هەر ەناااد زوو دە گەروودا خنکێنااادرا، بەاڵب زایەڵەی ئەو هااااوارە ئێساااتا دەگااااتە گاااوێی ئەوانەی دەیاااانەو ببیسااان. بە ئومێااادەوە باااۆ ئاساااۆی ساااەرکەوتن ڕواناااین: ماناااای ئەو خەبااااتە دەبااا لەب ڕساااتەیەدا بەدی بکەیااان. پااا کااارد و ساااەربەرزانە درێژەیاااان دا هەماااان ماناااای اااۆنیەتیی ژیاااان و ماااردنە

56،57ئەوانەی لە دژی خەباتکاااارانی . نااااب لەبیاااری بکااااغەدرێاااک کە لەو ڕاپەڕیااانە و خەباتکاااارانی ئەو ساااەردەمە کااارا غەدری مێاااژووییە و هااایڕ ااااوێکی بیناااا و مێشاااکێکی وشااایار .جوواڵنەوە و بۆ تێک شکاندنی ئەو خەباتە هەوڵیان دا، دەب لە خۆیان و بارەگای گە شەرب بکەن

ڵەکاااان دا بمێنێاااتەوە کە نماااوونەیەکی دەبااا وەک یااااد و نااااوی خەباتکاااارانی ئەمریکاااای التاااین و بااااقیی گەالنااای ڕاپەڕیاااو لەنێاااو د 56،57یااااد و نااااوی خەباتکاااارانی بااازووتنەوەی :ئەوەی خوارەوەیە

یادی لە پڕۆسەی ژیانی ب باکانەی دا وەبیر دێنینەوە،" کە زایەڵەی هاوارەکانی، وەک ناقووسی بەربەیانی، . خەوی لە اوی ئەب قاڕرەیە دەزڕاند

ئەو میراتی هاواڵتییانی پێ واس، ،ڕۆڵەی ب هاوتای خەڵکی التین ".خارایە ویکتۆر ٣١٠٢/٤/٠١ -ئوستڕالیا -هەیاس کاردۆ

2113ی مای 2: وتی رێکه/ 57 - 56ی نامێلکه: اوه ر سه


!زایەڵەی هاوارێک، مانای ڕاپەڕینێک، ئاکامی غەدرێک

هەیاس کاردۆ ان، ئەوە خوێنی ئێوەیە کە لە دڵم دا وەک ئەستێرە ئەی قارەمان"

" چ لەشێک بەو خوێنە ئاڵە پاک نابێتەوە؟. خوشی و ئەوینی لە من دا پەروەردە کرد (سنیە صالح، وەرگێڕانی هەیاس کاردۆ: شیعری)

ئاسااامانی سااااو دڵگوشاااایە، . ئاااارامیی دەریاااا جاااوانە، بەاڵب دەریاااای بااا شاااەپۆ هەیبەتااای نیااایەەی هەورە برووسااااااکە و هاااااااتنە خااااااواری فرمێسااااااکە بە گوڕەکااااااانیەتی کە بێاااااادەنگی بەاڵب شااااااری

دەشااتی ساااب و باا ساانوور پیاسااەی لاا خۆشااە، بەاڵب ئەوە کێااو و . دەشااکێن و جموجااۆڵ ساااز دەکاااناااد ڕەنگێکااای جاااوانی هەیە و ساااوکنایی هێااانەرە، ڕووبااااری ئااااراب و مەناااد هەر ە. تەالن، کەناااد و لەناااد و هەوراز و نشاااێوە کە تاااین و تااااقەت زیااااد دەکاااا و لە ااااالکتر ڕادەگااار

.بەاڵب ۆب بە کەب هەڵ ڕاندن و ها و هووشەکەیەوە مانا دەدا و ئوبووهەتی خۆی دەنوێن ژماااارەیەک ماااردن بەاڵب. بەشاااێک، هەماااوو ڕۆژ دەمااارن باااۆ وەی ژیاااانی ڕواڵەتیااای خۆیاااان ڕاگااارن. وەک اااۆن تاااامی ژیاااان باااۆ خەڵاااک جیااااوازە، ماناکانیشااای الی ئەوان فەرقیاااان هەیە

کەسااانێک ماااانەوە . هێناادێک ژیانیااان باااۆ سااەربەردانەوە دەو ، کە اای ژمااارەیەک بە سااەری بەرزیاااان سااەر بە ژیااان دادەخەن. ناااگرن دەکەنە بەڵااگەی ااۆنیەتیی ژیااان و ماانەت هەڵح و ڕووبااااری لەشااایان شاااەپۆالن بااادەن و قەت باااۆ تااااقە سااااتێک لەنێاااو ئااااوی مەناااد و ەقبەساااتوو دەکەنە فەلساااەفەی ژیاااان، لە کاتێاااک دا خەڵکانێاااک پێیاااان خۆشاااە دەریاااای ڕوو

ڵااای بیریاااان وە بەشاااێک وا بە قاااازانن دەزانااان ڕایەڵااای تەونااای بیااار و مێشاااکیان بااادەنە خەڵکااای دیاااکە هەتاااا بە کەیفااای خۆیاااان بۆیاااان باااادەن، کە ااای خەڵکانێاااک کلیلااای قف. نەوەساااتن . کەس نادەن و تەنیا خۆیان دەزانن ۆنی بەکار دێنن

ەهێااازانە باااوون سااااڵ پاااێا ئێساااتا بااازووتنەوەی ساااەربەرزانەییان وەڕ خسااات و گاااۆمی مەنااادی ئێرانیاااان شاااڵەژاند، لەڕاساااتی دا ئەو دڵە جەساااوور و بیااارە تیاااژ و لەشاااە ب 45ئەوانەی ئەوان بڕیااااری . ەریاااک باااوو ساااەر بباااڕدر ئەوان ماناااای ڕاپەڕینێاااک باااوون خ. ئەوان زایەڵەی هاوارێاااک باااوون خەریاااک باااوو ب نکێنااادر . کە تەنیاااا مەرە دەی تاااوانی ڕایاااان وەساااتێن

.گەلێک بوون غەدری ل دەکراڕۆژهەاڵتااای کوردسااااتان بکەیاااان نااااتوانین هەیبەتاااای جااااوامێرانە و ی57، 56بە هەر پێاااوانەیەک بیگاااارین و لەهەر دەربااایاەیەکەوە اااااو لەپێکنێنەراناااای بااازووتنەوە سااااەربەرزانەکەی

ئەوان لاااووتکەی . بشاااکێن" نەتاااوانین"ئەوان ڕاباااوون باااۆ ئەوەی شاااەق لە تااارس هەڵااادەن و تاااابووی . ێکۆشاااەرە لەبەر ااااو نەگااارنڕووحااای خاااۆڕاگری و بڕیااااری کاااوردانەی ئەو کاااۆمەڵە تبااات ئەوان دەسااتیان بە خە. ییااان کااردە پیشااە"سااەربزێو"ئەوان شااەقیان لەملکە اای هەڵاادا و . بەرزی یایااان بااۆ ژیااان هەڵبااژارد ااونکە لەنزمااایی بۆنیااان دەگاارت و لێاای وەڕەز بااوون

.ئەوان ویستیان بە دەنگی بەسامی ەکەکانیان خەڵکی لەخەوی زستانی هەستێنن و بێدەنگیی شەو بشکێنن. کرد ونکە خەریک بوو ملیان بە داوی باریکی غەدر ببڕدر کەناەی بەردەواماای جەسااتەیی دایە بیاار لەتاریااک ئەوەی لە ژێاار ئەشاا. کەسااێک برساای باا قەت بااۆ تااامی خااۆ و پااڕ ویتااامینی خااواردن ناااگەر ، ئەو دەفکااری تێاار کردناای زگاای دایە

بااازە ئەو کااااتە خاااۆی . فرمێساااک تەنیاااا ئەو کااااتە دێاااتە خاااوار کە دڵ هەڵ دەقر ااا . یاااان ڕوونااااک باااوونی ژووری ماااانەوەی ناکااااتەوە، ئەو دەفکاااری کەمکاااردنەوەی ئازارەکاااانی دایەژیاااان هێنااادە خۆشاااە کەس . ن مالی ولیاااا، دەنااا کەس پێااای خاااۆ نیااایە خااوێنی باااڕژ یاااان خاااوێن بڕێااژ مەگەر کەسااانی لە ژیاااان وەڕەزە یاااا. وەدیااار دەدا کە گاااوڵی دڵ شاااکۆفە دەکاااا

باارد و ااوونە نێااو سااەنگەری بەرگاارییەوە 56،57ماااداب وایە دەباا پەی بەو ڕاسااتییە بەریاان ئەوانەی دەسااتیان بااۆ خەباااتی ەکاادارانەی . پێاای خااۆ نیاایە بە ئاسااانی بەجێاای بێڵاا . تەنگەژەی ژیانەوەدەب ەندە کەوتبنە نێو

پاااێاەوانەی . دەکااار زۆر خەبااااتی ڕەوا و کاااردەوەی دروسااات بە ئاکااااب نەگەن و شکسااات ب اااۆن. سااەرکەوتن یاااان شکسااات، دروساااتی یاااان هەڵە باااوونی خەباااات یاااان کاااردەوەیەک دەر ناخاااا. کۆمەڵگااااای ئااااێمە دەوە دا بەداخەوە کێشااااەی هەیە. ەن و سااااەرکەونگەلێااااک هەوڵاااای نااااابەج و کااااردەوەی ناردوساااات بە ئاکاااااب بااااگ -دیتراویشااااە -واتە دەکاااار . ئەوە هەر ڕاسااااتە

ئااێمە کەمتاار بیاار و فەلسااەفەی . یااانی کاتێااک ڕێااز و خۆشەویسااتیی خۆمااان بااۆ خەباتێااک یااان هەوڵیااک دەر دەبااڕین کە سااەرکەوتن وەدەساات بێناای ئەگینااا دەکەویاانە پاشااملە کوتااانی .زیاتر ئاکامی هەوڵەکانیان او ل دەکەینگەاڵڵە داڕێژەران و بەڕێوەبەرانی خەبات دەخوێنینەوە،

. ی سیاسااایی واڵتەکەیاااان گاااۆڕیفیااادڵ کاساااترۆ و هاوڕێیاااانی لە کووباااا خەبااااتێکی ەکااادارانەیان وەڕ خسااات و لە مااااوەیەکی نە زۆر درێاااژدا ساااەرکەوتنیان وەدەسااات هێناااا و دەساااەاڵتبااااۆ ئامااااانای کااااوردایەتی لە ڕۆژهەاڵتاااای کوردسااااتان خەباااااتی ەکاااادارانەیان وەر خساااات و دوای سااااولەیمانی مااااوعینی و دۆسااااتانی بەهەمااااان سااااەبک و لەسااااەر هەمااااان نەزب بەاڵب

ئەگەر کاسااترۆ و اا گااوارا بااوونە ڕەماازی ژیااانی سااەربەرزانە و بااۆ هەتااا هەتااایە ناااو و . ماااوەیەک خااۆڕاگری و قارەمااانەتی نواناادن شکسااتیان خااوارد و بەشاای زۆریااان شااەهید بااوون ە باااۆ نااااب ماااوعینی و شاااەیفزادە و ئەوانەی خۆماااان ئااااوا بااان؟ ئایاااا دەکااار بڵێاااین رێگاااای ئەوان دروسااات باااوو بەاڵب هااای ئەماااان هەڵە؟ داخاااوا دروساااتەیادیاااان ماااایەوە، جێااای پرسااایار

ە ب کە فیداکاری لە بەرین و ئەمان بە ترسەنۆک و خوێڕی و دواکەتوو؟ ئەگەر خوێندنەوەمان بۆ فەلسەفەی ژیان و خەبات ئەو ئەوان بە ئازا و اونەترس و پێشڕەو ناو


ناوڕۆک

3................ هەیاس کاردۆ.................. !ی هاوارێک، مانای ڕاپەڕینێک، ئاکامی غەدرێکزایەڵە -1

4.................... قشی کردنی رحمان نه ئاماده(......... د شڵماشی حمه ئه) ال ئاواره هید مه ی شه ژیاننامه ک له یه کورته -2

6................ ی کوردستان رۆژنامه................ ژاره ای کوردی هه، رێگ ال ئاواره رێگای مه-3

8........................ فا شڵماشی مسته: نووسینی ................. ستیار و شۆڕشگێڕ ی هه هید ئاواره شه یادێک له -5

11................................ دی شڵماشی مهم ال مححه ڵ مه گه الح ساالر له سه دێمانه شێک له به -4

11.................... ..........یی کاڵوه د مه حمه ئه.............. مر ی نه اڵ ئاواره ر مه یادی مامۆستای تێكۆشه به -6

13........... پوور ن سه شلێر حه: دیمانه.............. ال ئاواره هید مه هش ت به باره ، سه زاده ن سه بدوڵال حه رێز مامۆستا عه ڵ به گه ک له یه دیمانه -7

17........... نگ گیاره...... ال ئاواره هید مه شهران و برای تێکۆشه کێک له فا شڵماشی یه ر کاک مسته رێز و تێکۆشه ڵ به گه ک له یه دیمانه -8

21................... ن پوور سه سووڵ حه ره مه حه: نووسینی ............. دا( ال ئاواره مه)دى شلماشى حمه ال ئه ڵ مه گه ساتێک له( 1)یادى یاران -9

53........ پوور ن سه کردنی شلێرحه ئاماده... ال ئاواره هید مه کان و هاوڕێی شه رگه پێشمه کێک له یی،یه حمان کاژه ال ڕه رێز کاک مه ڵ به گه وتووێژی له -11

58......... نگ گیاره.......... ال ئاواره هید مه رانی دێرینی حدک و هاوڕێی شه تێکۆشه کێک له دداد، یه رێز حاجی حوسێن حه ڵ به گه وتووێژ له -11

42................. دوست لی ز عه به نه: نووسینی.......... .... بۆ الی ئاواره وه رانه رمین و گه گه یێکی گرینگ له رده بردنی ڕاسپه ڕێوه به -12

43............. نگ ری گیاره ماڵپه............ و هاوڕێیانی ال ئاواره هید مه شه ت به باره سه( کاوه)عید کوێستانی رێز کاک سه ڵ به گه وتووێژ له -13

44..................... نگ گیاره....................... ال ئاواره هید مه فیدی هاورێی نێزیکی شه ق حه لهرێز مامۆستا خا ڵ به گه وتووێژ له -15

49................ زاهید شاعیری شڵماشی.............. هید ئاواره مر شه ت به مامۆستای نه باره زیز سه ال عه ڵ مامۆستا مه گه وتووێژێک له -14

62............................. حمان خالید نژاد کردنی ره ئاماده......................... ال ئاواره هید مه ر شه سه ک له یه کورته -16

63....................................... زاهید شاعیری................. بۆ مامۆستای شەهید مەال ئاوارەی نەمر -17

66.............................. باغی فوور ده مامۆستا غه......................... شت رده سفی سه وه -18

67............................ (هێدی)خالید حیسامی :نووسینی................. ال ئاواره هید مه ستێک بۆ شه ڵبه هه -19

نامێلکهی تایبهت بهبۆنهی 45 ساڵهی له سێدارهدانی شههید...

Documents