สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด าเนนชวตในสงคม

มาตรฐานการเรยนรสาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการด าเนนชวตในสงคม

• ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด ตามกฎหมาย ประเพณ และวฒนธรรมไทย ด ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทยและสงคมโลกอยางสนตสข

• ส 2.2 เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธ ารงรกษาไวซงการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

• ระบบการเมองการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ลกษณะและความส าคญ การเปนพลเมองด ความแตกตางและความหลากหลาย ทางวฒนธรรม คานยม ความเชอ ปลกฝงคานยม ดานประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สทธ หนาท เสรภาพ การด าเนนชวตอยางสนตสข ในสงคมไทยและสงคมโลก

เรยนรอะไรในสาระน

• การเปนพลเมองด/พลเมองดในระบอบประชาธปไตย • สทธมนษยชน • สงคม สงคมไทย วฒนธรรม และภมปญญา • ความรเกยวกบกฎหมาย • ความรเกยวกบรฐ • ระบอบการเมองการปกครองแบบประชาธปไตยและเผดจการ • การเมองการปกครองไทยและความสมพนธกบตางประเทศ

สาระส าคญในสาระหนาทพลเมองฯ

พลเมองด

• คนด หมายถง คนทมคณธรรม จรยธรรมตามหลกศลธรรมและคานยมในสงคม

*พลเมองด หมายถง คนทมคณธรรม จรยธรรมตามหลกศลธรรม คานยมในสงคม และประกอบดวยคณลกษณะ ของระบบการปกครองตามอดมการณทางการเมอง ของรฐนน

การเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

• ลกษณะของประชาธปไตยวาม 3 ลกษณะ 1. ประชาธปไตยในฐานะทเปนอดมคต หมายถง การมศรทธาและความเชอมนในเหตผล ความสามารถ อสรภาพและเสรภาพ

การเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

2. ประชาธปไตยในฐานะทเปนระบบการเมอง และวธการจดระเบยบการปกครอง หมายถง ระบบการเมองทถอวาอ านาจสงสดเปนของประชาชนหรอการปกครองของประชาชน

โดยประชาชนและเพอประชาชน

การเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

3. ประชาธปไตยในฐานะทเปนวถชวต หรอการด าเนนชวตประจ าวน หมายถง การอยรวมกนและปฏบตตอกนดวยความเสมอภาคในสทธและเสรภาพของสมาชกทกคน ไมกาวกายในสทธของผอน เคารพกฎเกณฑของสงคม รวมกนรบผดชอบและท าประโยชนเพอสวนรวม ตลอดจนใชสตปญญาแกปญหาโดยสนตวธ

สทธมนษยชน (Human Rights)

- ศกดศรความเปนมนษย - สทธเสรภาพและความเสมอภาคของบคคลทไดการรบรองหรอคมครองตามกฎหมายรฐธรรมนญหรอ ตามสนธสญญาตามพนธกรณ

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

- หลงการปฏวตอนรงโรจนขององกฤษ ค.ศ.1688 ถอวา Magna Carta เปนปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนเปนครงแรก (Great Charter)

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

- หลงสงครามอสรภาพของสหรฐอเมรกา 4 กรกฎาคม 1783 (พ.ศ. 2326) ไดประกาศ

The Declaration of Dependence ถอเปนการให สทธมนษยชนครงแรกในสหรฐอเมรกา

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

- หลงการปฏวตใหญในฝรงเศส 14 กรกฎาคม 1789 (พ.ศ. 2332) ฝรงเศสประกาศ Declaration des Driots de I Houmme et du Citoyen เปนการให สทธมนษยชนครงแรกในฝรงเศส

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

- 18 ตลาคม พ.ศ. 2417 ร.5 ประกาศเลกทาส ถอวาเปนการใหสทธมนษยชนเปนทางการครงแรกของไทย

- บางต าราถอวาหลกศลาจารกพอขนรามค าแหงมหาราชเปนการประกาศใหสทธมนษยชนเปนครงแรก

ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน

- 10 ธนวาคม พ.ศ. 2527 สหประชาชาตประกาศปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (The Universal Declaration of Human Rights)

มนษยเปนสตวสงคม

• อยรวมกนเปนกลม เพอตอบสนองความตองการพนฐานรวมกน

• เพอแบงงานกนท าตามความสามารถหรอความถนด

• เพอความเปนมนษย โดยสมบรณ • เพอสรางวฒนธรรม

ความตองการพนฐานของมนษย

ความตองการ พนฐาน

ดานชวภาพ ดานกายภาพ ดานสงคม ดานจตใจ

องคประกอบในการจดระเบยบทางสงคม

• บรรทดฐาน ( Norms ) • สถานภาพ ( Status ) • บทบาท ( Role ) • การควบคมทางสงคม (Social Control )

บรรทดฐาน (ปทสถาน – Norms )

• เปนรปแบบพฤตกรรมทสมาชกสงคมแสดงออกมา ตามเงอนไขตางๆ เชน การอบรมสงสอน ขอบญญตทางศาสนา หรอกฎหมาย

• ประกอบดวย วถประชา(วถชาวบาน) จารต และกฎหมาย

สถานภาพ (Status) • ต าแหนงทางสงคมทบคคลไดรบ เมอเรมเปนสมาชกของกลมสงคมหรอตงแตมสภาพเปนบคคลตามกฎหมาย

• สถานภาพ ม 2 ประเภท คอ - สถานภาพโดยก าเนด - สถานภาพทไดมาในภายหลง

บทบาท (Role ) • เปนการแสดงพฤตกรรมตามสถานภาพทไดรบ ในฐานะเปนสมาชกสงคม

• บทบาทแสดงสทธและหนาททางสงคม • สทธ ยอมกอใหเกด หนาท • สทธ ของบคคลหนง ท าใหบคคลอนมหนาท

การควบคมทางสงคม (Social Control)

• เปนการน าเครองมอในการจดระเบยบทางสงคมทงหมดเขาสกระบวนการจดระเบยบ

• มการลงโทษทงทเปนทางการและไมเปนทางการ ส าหรบสมาชกสงคมทฝาฝนไมปฏบตตาม

• ใหรางวลส าหรบสมาชกทปฏบตตาม

ความรเบองตนเกยวกบกฎหมาย (นตศาสตร)

กฎหมาย (LAWS)

• เปนบรรทดฐานทางสงคม • เปนเครองมอจดระเบยบทางสงคม • กฎเกณฑความประพฤตของบคคล(มนษย)

ประเภทของกฎหมาย

1. กฎหมายเอกชน เปนกฎหมายทก าหนดความสมพนธระหวาง เอกชน กบ เอกชน เชน กฎหมายแพงกฎหมายพาณชย กฎหมายมรดก ฯลฯ

2. กฎหมายมหาชน เปนกฎหมายทก าหนดความสมพนธระหวาง รฐ กบ เอกชน เชน กฎหมายรฐธรรมนญกฎหมายอาญากฎหมายวธพจารณาความแพงและความอาญา ฯลฯ

3. กฎหมายระหวางประเทศ เปนกฎหมายทก าหนดความสมพนธ ระหวาง รฐ กบ รฐ เชน กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดเมอง, แผนกคดบคคล

ล าดบชนของกฎหมาย ร.ธ.น.

พ.ร.บ.

พ.ร.ก.

พ.ร.ฎ.

กฏกระทรวง

กฏหมายทองถน

ประมวลกฎหมาย

ประกาศคณะปฏวต

กระบวนการยตธรรมทางแพง

แจงความ ตอพนกงานปกครอง

อยการสงฟอง/ ไมฟอง

ศาล

พนกงานบงคบ คด

กระบวนการยตธรรมทางอาญา

แจงความ ตอพนกงานปกครอง

อยการสงฟอง / ไมฟอง

ศาล

พนกงาน ราชทณฑ

โทษทางอาญา ประหารชวต

จ าคก

กกขง

ปรบ

รบทรพย

ประหารชวต

จ าคก

กกขง

ปรบ

รบทรพย

รฐศาสตรเบองตน

ชาต ประเทศ รฐ

• ชาต (Nation) : ชมชนทเนนดานวฒนธรรม • ประเทศ (Country) : ชมชนทเนนขอบเขตทางภมศาสตร • รฐ (State) : ชมชนทางการเมองทมอาณาเขตแนนอน มรฐบาลทมอ านาจอธปไตย ถอเปนชมชนทางการเมอง ( Political State )

องคประกอบของรฐ

• องคประกอบของรฐ - ดนแดนหรออาณาเขต (พนดน/พนน า/นานฟา) - ประชากร (พลเมอง/คนตางดาว/เผาชน) - รฐบาล - อ านาจอธปไตย

รปแบบของรฐ

• รฐเดยว (เอกรฐ) Unitary State

• รฐรวม Composite State - สหรฐ - สมาพนธรฐ - สาธารณรฐ - สหพนธรฐ

การปกครองรฐ

แนวทางเสรนยม = ประชาธปไตย แนวทางอ านาจนยม = เทวสทธ และเผดจการตางๆ

ลทธเสรนยม ลทธอ านาจนยม

การปกครองรฐ

1. การปกครองโดยคนๆ เดยว เชน สมบรณาญาสทธราชย (Absolute Monarchy) และเผดจการ (Dictatorship) 2. การปกครองโดยคนสวนนอย เชน อภชนาธปไตย (Aristocracy) คณาธปไตย (Oligarchy) และคอมมวนสต (Communist)

3. การปกครองโดยคนสวนมาก ไดแก การปกครองแบบประชาธปไตย (Democracy)

หลกการส าคญของการปกครองระบอบประชาธปไตย

หลกความเสมอภาค

หลกสทธเสรภาพและหนาท

หลกกฎหมาย (นตธรรม)

หลกเหตผล

หลกอ านาจอธปไตยเปนของประชาชน

1. การทนกเรยนยอมรบฟงความคดเหนของ ผอน เปนการปฏบตตนเปนพลเมองด ทสอดคลองกบหลกประชาธปไตยประการใด ก. หลกเหตผล ข. หลกเสยงขางมาก ค. หลกสทธเสรภาพ ง. หลกความเสมอภาค

จ. หลกอ านาจอธปไตย

2. การใชหลกการใดกอใหเกดความยตธรรม ในสงคมไดดทสด ก. หลกภราดรภาพ ข. หลกเสยงขางมาก ค. หลกการมสวนรวม ง. หลกความเสมอภาค จ. หลกนตธรรม

3. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบสญลกษณ ก. เปนตวแทนของสงใดสงหนง ข. เปนไดทงรปธรรมและนามธรรม ค. เปนสงทเกดขนเองตามธรรมชาต ง. เปนเครองมอในการถายทอดวฒนธรรม จ. เปนสงคงทนถาวร เปลยนแปลงไมได

4. ขอใดคอองคประกอบทส าคญของโครงสราง ทางสงคม ก. กลมและสถาบน ข. อ านาจและกลไก ค. ทศนคตและพฤตกรรม ง. วฒนธรรมและประเพณ จ. คานยมและวฒนธรรม

5. ขอใดแสดงถงการขดเกลาทางสงคมโดยตรง ก. สมใจอานหนงสอพมพ ข. สมศรเรยนรจากสงแวดลอม ค. สมปองสบคนจากอนเตอรเนต ง. สมบตสอนลกเรองวงศาคณาญาต จ. สมทรงเลยนแบบการแตงกายจาก เพอนๆ ในกลม

6. กฎหมายใดทมทมาแตกตางจากกฎหมายอน ก. พระราชบญญต ข. พระราชก าหนด ค. พระราชกฤษฎกา ง. กฎกระทรวง จ. ประกาศกระทรวง

7. ประเภทของกฎหมายในขอใดเกดจากการแบงประเภท ตามลกษณะความสมพนธของคกรณ ก. กฎหมายอาญาและกฎหมายแพง ข. กฎหมายสารบญญตและกฎหมายวธบญญต ค. กฎหมายลายลกษณอกษรและกฎหมายจารต ประเพณ ง. กฎหมายเอกชน กฎหมายมหาชน และ กฎหมายระหวางประเทศ จ. กฎหมายแพง กฎหมายทองถน กฎหมายระหวาง ประเทศ

8. ตามกฎหมายวาดวยมรดก ใครคอทายาท โดยธรรมล าดบแรก ก. คสมรส ข. บดามารดา ค. ผสบสนดาน ง. ผรบพนยกรรม จ. นองชายหรอนองสาวรวมบดามารดา เดยวกน

9. ฮองกงเปนรฐหรอไม เพราะเหตผลใด ก. เปนรฐ เพราะมการปกครองตนเองอยางอสระ ข. เปนรฐ เพราะมดนแดนทมอาณาเขตแนนอน ค. ไมเปนรฐ เพราะไมมรฐบาลเปนของตนเอง ง. ไมเปนรฐ เพราะไมมอ านาจอธปไตย จ. ไมเปน เพราะพลเมองสวนใหญมเชอชาต และสญชาตจน

10. วธการไดมาซงบคคลในต าแหนงใดมความ แตกตางกนอยางชดเจนระหวางประเทศทใช ระบบรฐสภากบระบบประธานาธบด ก. สมาชกวฒสภา ข. หวหนาฝายบรหาร ค. หวหนาฝายตลาการ ง. สมาชกสภาผแทนราษฎร จ. วาระการด ารงต าแหนงของหวหนาฝายบรหาร