ŻYWIENIE W OTYŁOŚCI

Wprowadzenie – przyczyny Tkanka tłuszczowa stanowi

około 20-25% masy ciała kobiet i 10-15% masy ciała mezczyzn.

Wraz z wiekiem wykazuje tendencje wzrostowa, osiagajac

u osob otyłych ponad 50% masy ciała.

Wzrost ilości tłuszczu w organizmie nastepuje w wyniku nadmiernego nagromadzenia

sie triacylogliceroli w komorkach tłuszczowych

(adypocytach) lub jest konsekwencja zwiekszania sie

ich liczby. W celach diagnostycznych przyjmuje sie, ze zawartośc

tłuszczu w organizmie kobiety powyzej 30%, a w przypadku mezczyzn – powyzej 25% jest

objawem otyłości.

Otyłośc gynoidalna a androidalna

UWAGA OTYŁOŚĆ! NAJCZESCIEJ MOZNA SPOTKAC SIE Z PRZYPADKAMI OTYŁOSCI, KTORA POWSTAJE W WYNIKU TRWAJACEGO DŁUGI OKRES, DODATNIEGO BILANSU ENERGETYCZNEGO.  NIEKORZYSTNY WPŁYW NA BILANS ENERGETYCZNY MOGA DODATKOWO MIEC NISKIE WARTOSCI PODSTAWOWEJ PRZEMIANY MATERII BRAK AKTYWNOSCI FIZYCZNEJ I STRES.

Dieta ubogoenergetyczna

LECZENIE OTYŁOŚCI

Charakterystyka diety•Dieta powinna byc ubogoenergetyczna, a równoczesnie

zrównoważona pod wzgledem składnikow odżywczych

•Dla osób otyłych, źrodłem energii, obok pożywienia, ma być nagromadzona w organizmie tkanka tłuszczowa.

• 1g tkanki tłuszczowej daje 7kcal

•Aby zredukować 1kg masy ciała w ciągu tygodnia, trzeba zmiejszyć podaż kalorii o 1000 dziennie

Charakterystyka diety c.d. • Zapotrzebowanie energetyczne oblicza sie indywidualnie dla

każdego pacjenta, biorąc pod uwage :1. Aktywność fizyczna2. Wiek3. Płeć4. Wydatek energetyczny podtrzebny do podstawowych

procesów przemiany materii (PPM)

Metodyka planowania diety:

I. WYWIAD W CELU USTALENIE ZAPOTRZEBOWANIA ENERGETYCZNEGO

1) Obliczenia PPM• Wzór Harrisa-Benedicta (1919 r.)

Kobiety 655,1 + (9,563x W) + (1,83xH) – (4,676xA)

Mężczyźni 66,5 + (13,75xW) + (5,003xH)- (6,775xA)

W- masa ciała (kg)H- wzrost (cm)A- wiek

2)• Otrzymany wynik należy pomnożyć przez współczynnik aktywności

fizycznej, który wynosi: Dla małej aktywności 1,4 Dla umiarkowanej aktywności 1,7 Dla dużej aktywności 2

Indywidualne zapotrzebowanie energetyczne wynosi:

PPM x współczynnik aktwności fizycznej

3) •Ustalić zmiejszenie masy ciała na jednostkę czasu np. tydzień

(prawidłowo 0,5-1 kg na tydzień )

4) Ustalić poziom energetyczny diety

Wartość diety ubogoenergetycznej waha się w granicach 1000-1500 kcal, nie powinna być mniejsza od 1000 kcal wówczas bardzo czesto wystepują niedobory wapnia, żelaza i witaminy B

II. USTALIC ZAPOTRZEBOWANIE NA BIAŁKO PRZYJMUJAC 20-25% DOBOWEGO ZAPOTRZEBOWANIA ENERGETYCZNEGO

•Białko zwierzęce o wysokiej wartości biologicznej powinno znajdować sie w 3 głównych posiłkach •Bardzo dobrym zródłem białka są wówczas:- Chude mleko- Chude mięso- Ryby- Drób- Sery twargowe- Wędliny (głównie drobiowe)

III. USTALIC ZAPOTRZEBOWANIE NA TŁUSZCZ

• W diecie ubogoenergetycznej najwiekszym ograniczeniem podlegają tłuszcze, pokrywają one 25% wartości kalorycznej diety

• W ramach dozwolonej ilości zaleca się oleje roślinne oraz margaryny wzbogacone w witaminy

• Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (mleko, jaja, mięso, masło) powinny dostarczac nie wiecej niż 10% zapotrzebowania dobowego ich nadmiar powoduje otyłość I zwiększenie ilości cholesterolu we krwi.

Zwrócić uwagę na odpowiednią ilość NNKT

IV. USTALIC ILOSC WEGLOWODANOW

•Dieta nie powinna zawierać mniej niż 100g węglowodanów, ta wartość zapobiega przed zużywaniem białka ustrojowego •Wskazane jest :Pieczywo razowe (bez dodatku karmelu, miodu)Pieczywo chrupkieKasza gryczanaOtręby

W ograniczonych ilościach : makarony, pozostałe kasze czy ziemniaki

• Produkty zbożowe z grubego przemiału (ciemne) zawierają mniej kalorii niż pieczywo jasne, poza tym są dobrym zródłem błonnika pokarmowego ,witamin z grupy B oraz soli mineralnych • Z uwagi na ograniczenie produktów będących głównym źródłem

witaminy A należy zwiększyć podaż na warzywa i owoce bogatych w beta-karoten

Rola błonnika pokarmowego• Pobudza funkcje żucia, wydzielania śliny •Wykazuje zdolność wiązania wody• Bufuruje i wiążę nadmiar kwasu solnego •Wpływa na wydzielanie hormonów przewodu pokarmowego

(gastryny)• Zwieksza objętość tresci pokarmowej (przez wiązanie wody)• Przez mechaniczne drażnienie ścian jelita grubego wpływa na

jego perystaltyke• Chroni przed zaparciami, uchyłością jelit, polipami, żylakami

odbytu I chorobom nowotworowym • Zmniejsza wartość energatyczną diety i daje uczucie sytości• Bogate w błonnik są suche nasiona roslin strączkowych,

warzywa i owoce

V Ustalić dzienną racje pokarmową na posiłki

• I śniadanie ok 25%kcal• II śniadanie ok 10%kcal•Obiad ok 35%kcal•Podwieczorek ok 10%kcal•Kolacja ok 20% kcal

VI. Inne zalecenia •Nalezy ograniczyć sól kuchenną i ostre przyprawy, które

pobudzją łaknienie• Zaleca sie picie 1,5l płynów dziennie• Zupy zawiesite, zasmażane powinno sie z diety wykluczyć • Zaleca sie 4-5 posiłków spożywanych regularnie • “jedzenie na sucho” daje uczucie sytości dlatego korzystnie jest

popijać dopiero po posiłku •Nie należy dojadać między posiłkami

• I śniadanie Kawa z mlekiem (150ml)Chleb graham (70g) z masłem (5g)Chuda wędlina (30g) Sałatka z pomidorów (100g)

• II śniadanie Jogurt (150g)Owoce cytrusowe (100g)

• Obiad Rosół (200ml)Sztuka mięsa (130g)Mleko (20g)

Przykład diety ubogoenergetycznej

Ziemniaki (200g)Włoszczyzna z wody (150g)Sałatka z porów I jabłka (150g)jogurt naturalny (30g)

• PodwieczorekOwoce jagodowe (100g)

•KolacjaHerbata (250ml)Chleb razowy (70g) z margaryna niskotłuszczową (10g)Ser twarogowy chudy (50g) Sałata z papryką (100g)

Przykładowy jadłospis cd.

UWAGA!•W diecie ubogoenergetycznej nie tylko jest ważny dobór produktów, ich ilość, ale także sposób ich przygotowania •Potrawy należy przyrządzić metodą gotowania w małej ilości wody lub na parze, w szybkowarach, w naczyniach przystosowanych do gotowania bez wody, w kuchenkach mikrofalowych. •Mogą też być duszone ale bez dodatku tłuszczu lub pieczone w folii, pergaminie

Produkty zalecane w diecie Produkt Zalecane Przeciwwskazane Produkty Zbożowe

Pieczywo jasne i razowe, pieczywo typu Graham, pieczywo chrupkie, kasze dozwolone wszystkie ale preferowane grube (jeczmienna, gryczana), ryz preferowany nieoczyszczony, płatki owsiane, jeczmienne, pszenne, musli bez dodatku cukru, owocow suszonych lub orzechow, makarony najlepiej typu al dente.

Rogaliki francuskie, musli z dodatkiem cukru , suszonych owocow lub orzechow.

Jaja 2-3 razy w tygodniu całe jaja przygotowane bez dodatku tłuszczu.

Przygotowane z dodatkiem tłuszczu.

Mleko i produkty mleczne

Mleko słodkie i zsiadłe (0 lub 0,5%), jogurty odtłuszczone (naturalne lub słodzone słodzikami), kefir chudy, maślanka, białe sery chude, serek homogenizowany chudy, serek ziarnisty typu „light”.

Mleko, kefir, jogurty – tłuste, śmietanka, śmietana, mleko skondensowane, zabielacze do kawy, jogurty owocowe, serek homogenizowany słodzony cukrem – ograniczyc, ser biały tłusty, sery zołte i topione, sery pleśniowe, ser Feta, serek typu „Fromage”.

Mięso, Wędliny, Ryby

Miesa chude: wołowina, cielecina, kurczak, indyk (najlepiej mieso z piersi i bez skory), chuda wieprzowina w ograniczonych ilościach, ryby chude (dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrag, płastuga, sola, szczupak, sandacz), ryby tłuste 2 razy w tygodniu przygotowane bez dodatku tłuszczu, wedliny chude.

Miesa tłuste: baranina, wieprzowina, geś, kaczka, tłuste wedliny, pasztety, mieso peklowane, konserwy miesne i rybne..

Zalecane Przeciwwskazane Warzywa Wszystkie warzywa świeze i mrozone:

na surowo, bez dodatku zasmazki, majonezu, ewentualnie niewielki dodatek oliwy lub jogurtu 0%.

Warzywa z zasmazkami, smazone z tłuszczem, z dodatkiem majonezu.

Owoce świeze i mrozone bez dodatku cukru wszystkie owoce w umiarkowanej ilości.

Owoce konserwowe słodzone,owoce suszone, orzechy, owoce z cukrem lub bita śmietana

Cukier I słodycze

Cukier, miod w bardzo małych ilościach, dzemy niesłodzone.

Wszystkie słodycze , kakoo, orzechy

Zalecane Przeciwwskazane Tłuszcze Margaryny miekkie o

obnizonej zawartości tłuszczu, masło w ograniczonej ilości, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany w ograniczonej ilości.

Śmietana, śmietanka, smalec, boczek, łoj, margaryny twarde.

Ziemniaki Gotowane, gotowane tłuczone puree.

Frytki, ziemniaki smazone, placki ziemniaczane, pyzy, chipsy.

Zalecane Przeciwwskazane Napoje Herbata, kawa, mleko chude,

kawa zbozowa na chudym mleku, soki owocowe w bardzo umiarkowanych ilościach, soki warzywne, herbatki owocowe i ziołowe, napoje bezkaloryczne, wody mineralne.

tłute mleko, płynna czekolada, soki i inne napoje słodzone cukrem, napoje alkoholowe, kawa ze śmietanka.

Piramida zywieniowa

Podsumowanie •Podstawą leczenia otyłości, a także jej zapobiegania jest modyfikacja stylu życia. Polega ona nie tylko na ograniczeniu pożywienia, doborze produktów spożywczych i stosowaniu odpowiednich technik kulinarnych podczas przygtowania potraw, lecz także na zwiększeniu aktywności fizycznej znajdujacej się u podstawy piramidy żywieniowej

Dziękuję za uwagę