Aritz, Xabier eta NaiaraAritz, Xabier eta Naiara

ZUBEROAKO ARMARRIAZUBEROAKO ARMARRIA

BONAPARTEREN EUSKALKIENMAPA1863an, Louis Lucien Bonaparte1863an, Louis Lucien Bonaparte--k euskalkien lehenk euskalkien lehensailkapen garrantzitsua egin zuen, zortzi euskalkisailkapen garrantzitsua egin zuen, zortzi euskalkibereiziz: bizkaiera, gipuzkera, iparraldeko goibereiziz: bizkaiera, gipuzkera, iparraldeko goi--nafarrera, lapurtera, mendebaldeko behenafarrera, lapurtera, mendebaldeko behe--nafarrera,nafarrera,ekialdeko beheekialdeko behe--nafarrera eta zubereranafarrera eta zuberera.

KOLDO ZUAZOREN EUSKALKIEN MAPAKoldo Zuazo ikertzaileak 1997an egindako mapaKoldo Zuazo ikertzaileak 1997an egindako mapaberriak, sei euskalki baino ez dituberriak, sei euskalki baino ez dituerakusten:erakusten: nafarnafar--lapurtera, ekialdeko nafarra,lapurtera, ekialdeko nafarra,zuberera, gipuzkera, bizkaiera eta nafarrera.zuberera, gipuzkera, bizkaiera eta nafarrera.

•Zuberotarra, Zuberoan, Euskal Herriko herrialderik txikienean,(biztanleria nahiz eremuari erreparatuz) hitz egiten den euskalkia dugu.Ezaugarri bitxi eta aipagarriak dituen euskalkia dugu, berezia eta batasunhandikoa dena. Euskalki bakartua izan denak, literaturan ospe handialortu du, ahozko ereduan gehienbat; pastorala, maskarada, bertso, kantueta erlijioaren eraginagatik. Zuberotarrek gainera, bi azpieuskalkibereizten dituzte, menditsukoa (Basabürü eskualdekoa) eta ordokikoa(Pettarrekoa), hala ere bi azpieuskalki horien artean desberdintasunakdauden arren, berdintzera jo dute azkenaldian, batasuna erakutsiz,

SARRERASARRERA

ZUBEROA HERRIZ HERRIZUBEROA HERRIZ HERRI

·Euskalkiak euskararen dialektoak dira. Gaur egun bost euskalki ditugu: nafar-lapurtera, zuberera, nafarra, mendebaldekoa eta erdialdekoa.

·1968an Euskaltzaindiak euskara batua sortu zuen, zazpi lurraldeen artekolotura indartzeko asmoz, euskararen onerako egindako hizkuntza berri etanahiko artifizialtzat hartzen dena euskaldun gehienen artean.

Zuberoako euskara berezia da: gaztelaniaren eta gaskoiaren eragina dute eta.Zubereran gaztelaniaren eragina nagusia da eremu askotan (komertzio,negozio…) lehen salerosketa gehienak bi lurralde hauen artean egitenzirelako. Zuberera Bazterreko euskalkietako bat izanik, berezienetarikoa da,horrela Bizkaiera eta Zuberera batik bat, euskalki guztien artetik berezienakdira. Hau dela eta, beste euskal lurraldeetan galdutako zenbait ezaugarri zahargorde dituzte, horregatik esan dezakegu Bizkaierak eta Zubererak arkaismoberberak dituztela, isolamendu prozesua dela medio.

ZUBEROTAR EUSKALKIAREN HISTORIAZUBEROTAR EUSKALKIAREN HISTORIA

··Betidanik Zuberoako mintzera nagusia izan arren, ez da sekulaBetidanik Zuberoako mintzera nagusia izan arren, ez da sekulabertako administraziobertako administrazio--hizkuntza izan (latina, biarnesa eta frantsesahizkuntza izan (latina, biarnesa eta frantsesaizan dira hurrenezizan dira hurrenez -- hurren), baina zubereraz hitz egiten zen beti,hurren), baina zubereraz hitz egiten zen beti,Frantziako iraultza arte, Zuberoako antzinako gorte etaFrantziako iraultza arte, Zuberoako antzinako gorte etaerakundeetan. Hala ere aparteko marjinalerakundeetan. Hala ere aparteko marjinal-- euskalkitzat hartu izan daeuskalkitzat hartu izan dabeti, ertzeko egoerak eraginda. Hizkuntza erromantzeetatik hartubeti, ertzeko egoerak eraginda. Hizkuntza erromantzeetatik hartutakotakohitz maileguek, zubereraren berezko ezaugarriak garatzea eraginhitz maileguek, zubereraren berezko ezaugarriak garatzea eraginizan du.izan du.

ZUBEROTARLITERATURAEuskalki literarioak literatura idatzia eman duten euskalkiak dira,eta Zuberera, haietako bat izanez, idatzizko literatura oso zabalduadu. Literatura Zuberotarrean, hainbat idazle ezagun aurkiditzakegu, hala nola, Arnaut Oihenart, Jakes Bela edota JuanTartas, besteak beste. Bakoitzak bere era eta euskararenbaldintzapean idatzitako obrak aurki ditzakegu, obra berezi etaaipagarriak izanda.

Arnaut Oihenart (1592-1667)Maulen jaio eta Donapaulen zendua;Maulen jaio eta Donapaulen zendua;euskal idazle, legegizon, politikari etaeuskal idazle, legegizon, politikari eta

historialaria zen Arnaut Oihenart.historialaria zen Arnaut Oihenart.Ezagutzen den lehenetariko idazleEzagutzen den lehenetariko idazlelaikoa zenak, euskaraz, frantsesezlaikoa zenak, euskaraz, frantsesez

nahiz latinez idazteko ahalmenanahiz latinez idazteko ahalmenazuen.zuen.

Euskal idazle gisa, Arnautek, herriEuskal idazle gisa, Arnautek, herritradizioetatik urrunduz, poesia jasoratradizioetatik urrunduz, poesia jasora

hurbildu zen. Metrika eta erritmohurbildu zen. Metrika eta erritmobereziei jarraituz, estetikarenganakobereziei jarraituz, estetikarenganako

kezka erakusten du.kezka erakusten du.bere obren artean, gai eta literaturbere obren artean, gai eta literatur

arlo desberdinetako lanak aurkiarlo desberdinetako lanak aurkiditzakegu, adibidez,ditzakegu, adibidez, Notitia utriusqueNotitia utriusque

Vasconiae, tum ibericae, tumVasconiae, tum ibericae, tumaquitaniaeaquitaniae historia liburua latinezhistoria liburua latinez

idatzia, Euskal Herri osoarenidatzia, Euskal Herri osoarenhistoriaren berri ematen duenhistoriaren berri ematen duen

lehenengo idazki berezialehenengo idazki berezia..

Obrak: Euskal Historia: Aurretik aipaturiko Notitia

utriusque Vasconiae, tum ibericae, tumaquitaniae

Esaera zaharrak – poesia : Les ProverbesBasques, recueillis par le Sr. d'Oihenart;plus les poésies basques du mesme auteur,Bi zati dituen obra da, Atsotitzak edoRefrauak eta Poesiak banatzen baititu.Frantseses idatzia den baina euskal herriariburuzko idatzia.

Poesia: L'art poetique, frantseses idatziaeta bere aldizkarian (Gure Herria aldizkaria)argitaratua, Euskarazko poesiaren ingurukogogoeta da, arau nahiz adibideak islatzendituen obra hau.

.

Jakes Bela (1586-1667) Maulen jaio eta hildako euskal

idazle eta legegizona zen JakesBela. Bere lanen artetik bi

eskuizkibru luze heldu zaizkigu,biak frantseses idatziak:

Tablettes, teologia, etika etamedukuntzaren, zinetzian

arteko nahasketa bat egitenduen obran, entziklopedia bat

izango balitz bezala. Besteeskuizkribuan, Zuberoako

Foruei buruz aritzen da lanean.Hala ere beste obra batzuk ere

idatzi ditu Zuzenbideari etaesaera zaharren gainean. Bere

esaera zahar gehienak, LeProtestantisme et l'erudition

dans le Pays Basque aucommencement du XVIII siècleliburuan aurki ditzakegu, beste

lan guztiak galdu egin diradenboran zehar.

Mauleko Lextarreko gaztelua

Jakes Belaren esaera zaharrak

Jakes Belaren obraren artetik,Jakes Belaren obraren artetik,hainbat esaera zaharrek garrantzihainbat esaera zaharrek garrantzihandiagoa dute beste esaerekinhandiagoa dute beste esaerekinkonparatuta, honen adibide gisa,konparatuta, honen adibide gisa,

irudian agertzen den esaera zaharrenirudian agertzen den esaera zaharrenmultzoa har dezakegu kontuan,multzoa har dezakegu kontuan,

erreferentzia gisa ezinhobea delako.erreferentzia gisa ezinhobea delako.

Euskal idazle misteriotsua, gutxidakigu bere bizitzaren inguruan,1610.urte inguruan jaioa, bere

bizitzaren ingurutik heldu zaigungauza bakarra bere kutsu

erlijiosoko bi obrak dira, Onsahilceco bidia (1666- Hiltzeko

bide ona) eta Arimapenitentaren occupatione

devotaq (1672- Arimapeninentearen okupazio

debotoa) Ikus dezakegunez, bereobren kutsu erlijiosoak, elizarekin

izandako erlazio estuarenadierazleetatikoa da.

Joan Tartas

Ontsa Hiltzeko bidia(Fragmentua) Egün batez español bat bere bidian zoala ediren zian hor bat borta

batetan, eta horak üsiki zian española igaraitian zankotik, horharen kontre aski onsa defendatü faltaz, bertze egün batez

españolak hor hura bera ediren zian borta hartan berian lo zantzalaeta ezpata baitzian bere saihetsian,idokirik eta bülüzürik bere

magiñatik,eta bere furrebotik, hora hiltzian, ezpata kolpü batemanik,eta gero ikhusi zinian hora hilik, edo hilzen,erran zian

horari,bere lengajian,españolez, Inimigos tienes,e dormes (sic),erran nahi baita gure lengajian euskaraz, etsaiak ükhen eta lo

egiten dük.

Ikus dezakegunez, Zubereraren gainean lehen aipaturikoezaugarriez blai dago testu fragmentu hau.

PASTORALAKPASTORALAK PastoralaPastorala Zuberoan ospatzen den herriZuberoan ospatzen den herri--antzerkiaantzerkia da,da,

kanpoan, herriko plazan, hartarako nahita jarrita dagoenkanpoan, herriko plazan, hartarako nahita jarrita dagoenantzeztoki edoantzeztoki edo triatetriate baten gainean ematen dena.baten gainean ematen dena.Antzezpena, hasieratik amaiera arteAntzezpena, hasieratik amaiera arte bertsozbertsoz kantatzen da,kantatzen da,Zubereran. Azken ekitaldi hauetan, taldeak mistoak izatenZubereran. Azken ekitaldi hauetan, taldeak mistoak izatenhasi dira, ohituraz genero bereko kideez osatuta zeudenhasi dira, ohituraz genero bereko kideez osatuta zeudenarren. Urtero Zuberoako herri bati egokitzen zaio udanarren. Urtero Zuberoako herri bati egokitzen zaio udanpastorala bi alditan antzeztea. 2013.urtean Sohpastorala bi alditan antzeztea. 2013.urtean Sohüütan izangotan izangoda, Renda, Renéé Cassin izenburuz ezagutuko dugun pastorala.Cassin izenburuz ezagutuko dugun pastorala.

MATALAS FIGURA MITIKOA

Etxahun Iruri koblakari handiak pastoralbat eskaini zion 1955ean

Dolü gabe hiltzen nizbizia Ziberoarentakoemaiten baitüt.Agian, agian, egün batezjeikiko dira egiazko Ziberotarrak,egiazko eüskaldünak,tirano arrotzen hiltzekotirano arrotzen hiltzekolurraren popüliari erremetitzeko

RAMUNTXORAMUNTXOPASTORALAPASTORALA

2003ko uztaila, Idauze2003ko uztaila, Idauze--Mendi, ZuberoaMendi, Zuberoa

ZUBEROAKOMASKARADAZUBEROAKO MASKARADA

Zuberoako maskaradaZuberoako maskarada ZuberoakoZuberoako negukoneguko inhauteriainhauteria da,da,ikuskizun zehatz eta antzerkiko baliabidez osatuaikuskizun zehatz eta antzerkiko baliabidez osatuadagoena. Jatorri zahar eta ezezaguna dauka eta garaidagoena. Jatorri zahar eta ezezaguna dauka eta garaibatean laurogei bat dantzarik parte hartzen zuten, bainabatean laurogei bat dantzarik parte hartzen zuten, bainagaur egun, hogei batek osatzen dituzte maskaradak.gaur egun, hogei batek osatzen dituzte maskaradak.Normalean, 25 bat lagunek osatzen dute segizioa, eta biNormalean, 25 bat lagunek osatzen dute segizioa, eta bialde kontrajarritan banatzen dira:alde kontrajarritan banatzen dira:Gorriak, dotore eta ordenatuak eta beltzak, zikinak,Gorriak, dotore eta ordenatuak eta beltzak, zikinak,baldarrak eta zaratatsuak. Maskaradako bost dantzaribaldarrak eta zaratatsuak. Maskaradako bost dantzarihoberenak, Aitzindariak deitutakoak, gorrien taldeanhoberenak, Aitzindariak deitutakoak, gorrien taldeandaude: Txerrero, Gathuzain, Kantiniersa, Zamalzain etadaude: Txerrero, Gathuzain, Kantiniersa, Zamalzain etaEntseinaria.Entseinaria.

Maskaradak hiru parte ditu, egunMaskaradak hiru parte ditu, egunsinplifikatuetan daudenak banatuta:sinplifikatuetan daudenak banatuta:

Barrikada: behin herrira helduta, etxe nagusiakBarrikada: behin herrira helduta, etxe nagusiakbisitatzen dituzte, non jatekoa eta edatekoabisitatzen dituzte, non jatekoa eta edatekoaematen dizkieten.ematen dizkieten.

Branlia: dantza hau hiru ataletan banatzen da:Branlia: dantza hau hiru ataletan banatzen da:kontrapasa, braletik jauzia eta karakoiltziakontrapasa, braletik jauzia eta karakoiltzia

Ofizioarenak: zati honek gai desberdinetakoOfizioarenak: zati honek gai desberdinetakoparodiak antzezten ditu.parodiak antzezten ditu.

ZUBEROTARZUBEROTAREUSKALKIARENEUSKALKIARENEZAUGARRIAKEZAUGARRIAK

1- FONETIKA ETAFONOLOGIA

BOKALAKBOKALAK

--DIPTONGOAK:DIPTONGOAK:--AldaketakAldaketak

--au>aiau>aigauza> gaizagauza> gaiza

--ai> eiai> eibait> beitbait> beit

--Laburtzeak:Laburtzeak:--ai>iai>i

haiz>hizhaiz>hiz--au>uau>u

nauzu>nuzunauzu>nuzu--ai>eai>e

baina>benabaina>bena--eu>eu>üü

euskara>euskara>üüskaraskara

--Goranzko diptongoak:Goranzko diptongoak:

--zian (zuen, silaba bakarrean ebakia)zian (zuen, silaba bakarrean ebakia)--kakueta (hiru silabatan ebakia: ka/kue/ta)kakueta (hiru silabatan ebakia: ka/kue/ta)

--HIATOAKHIATOAK--ua>ia (ekialdean)ua>ia (ekialdean)

burua>buriaburua>buria--ea>ia eta ou>uaea>ia eta ou>ua

semea>semiasemea>semiaherrikoa>herrikuaherrikoa>herrikua

--BOKAL TXANDAKATZEAKBOKAL TXANDAKATZEAK--ii--üü>> üü-- üü eta inoizeta inoiz üü-- i>i> üü-- üü asimilazioakasimilazioak

ilun>ilhilun>ilhüün>n> üülhlhüünnburdina> bburdina> büürdrdüñüñaa

--u>iu>izulo> zilozulo> zilo

--o>uo>umoldatu>muldatmoldatu>muldatüü

--BESTE FONEMO BATZUKBESTE FONEMO BATZUK--erdarazerdaraz ––ou etaou eta ––ion amaieranion amaieran ––úú ematen duteematen dute

kamioi>kamikamioi>kamiúú--frantsesezfrantsesez ––e mutuz eta kontsonantez amaitzen duten hitzeie mutuz eta kontsonantez amaitzen duten hitzei ––a erantsia erantsi

plastika, diska..plastika, diska..

··KONTSONANTEAKKONTSONANTEAK--HERSKARIAKHERSKARIAK

--zubereran n eta l kontsonanteen atzetik ez dira herskari ahostunzubereran n eta l kontsonanteen atzetik ez dira herskari ahostunakak(b,d,g) erabiltzen.(b,d,g) erabiltzen.

igante (igande)igante (igande)hauko (hango)hauko (hango)

--zenbait herskari ahoskagezenbait herskari ahoskageganbara> khanberaganbara> khanberagurutze> kgurutze> küütxetxe

-DARDARKARIAK- r>l txandakatzea

zeru> zelü-la erabateko r dardarkaria galtzeko joera.

etxea(etxera)-HASPERENA

-hitz hasieran: hasi, hego…-bokal artean: nahi, ahal…-diptongo eta bokal artean: oihal, oihan…-r, l, n kontsonanteen ondoren eta herskari hasperedunak (ph, th eta kh): elhe,ikhusi…

-PALATALIZAZIOA ETA BUSTIDURA:-palatalizazio automatikoa n>ñ eta l>ll

artzaina> artzañasaila>sailla

-BESTE FENOMENO BATZUK:- j-ren ahoskera: j fonema dx antzera ahoskatuz.

garaje>garadxe-st kontsonantea erabili (ez rtz edo rz)

bost (ez bortz)beste (ez bertze)

-AZENTUA-azentu indartsua. Paraxitonoak, hau da, azken aurreko silaba azentuduna du:

méndi- mendíaenthelegátu> enthelegathía

-hala ere, pluralek azentua azken silaban eramateko joera dute.lagunei> lagünérlagunari> lagünái (sing)

-eta erdarazko –on, Zuberoan ú azentuduna.arrazú (arrazoi)

Iparraldeko euskalkienIparraldeko euskalkien ÜÜhizkiaren berezitasunahizkiaren berezitasuna

Zubererak duenZubererak duen ÜÜ bokalak, are eta berezitasun handiagoabokalak, are eta berezitasun handiagoaematen dio euskalkiari.ematen dio euskalkiari. ÜÜ hizkia zubereraz, frantseseko uhizkia zubereraz, frantseseko uaren antzera ahozkatzen da, hala ere, desasimilazioaren antzera ahozkatzen da, hala ere, desasimilaziobokalikoaren ondorioz I izatera heldu daiteke (batuanbokalikoaren ondorioz I izatera heldu daiteke (batuan gauagaua,,suletino/zubereran *gasuletino/zubereran *gaüüa >a > gaiagaia '). Beste euskalkiekin'). Beste euskalkiekinerreparatuz, nafar lapurteran soilik aurki dezakegu horrelakoerreparatuz, nafar lapurteran soilik aurki dezakegu horrelakoezaugarri berezia, euskalkiari kutsu berezi eta liluragarriaezaugarri berezia, euskalkiari kutsu berezi eta liluragarriaematen diona.ematen diona.

Izenaren morfologiaIzenaren morfologia

Hitzak mugatzaile gabeHitzak mugatzaile gabe erabiltzen dira sarri: a)erabiltzen dira sarri: a) izanizan--enenatributua denean:atributua denean: etzetzííja zja zááharhar ' ez zara zaharra'; b) multzo' ez zara zaharra'; b) multzobezala hartzen direnean:bezala hartzen direnean: har ezazhar ezazüü óógigi(mugatzailearekin(mugatzailearekinesangura desberdina hartzen dute) ; c) galderetan mugagabeaesangura desberdina hartzen dute) ; c) galderetan mugagabeanahiz partitiboa erabil daiteke:nahiz partitiboa erabil daiteke: nnááhi dhi düüzia ardzia ardúú?? (edo(edo nahi dnahi düüziaziaarduik?arduik?).).

Mugagabean dagoen izenaMugagabean dagoen izena zenbatzailearekinzenbatzailearekin erabiltzenerabiltzendenean,denean, singularreasingularrean jarri ohi dan jarri ohi da aditzaaditza:: bidian ikhusi dbidian ikhusi düüt seit seigizon.gizon.

AblatibokoAblatiboko atzizkian bizirik dagoatzizkian bizirik dago --titi aldaera zaharra, eta baitaaldaera zaharra, eta baitahonen parekohonen parekomotibatibokomotibatiboko --gatigati ((--gatikgatik nagusituz doan arren).nagusituz doan arren).Era berean,Era berean, izen arrunten eta berezien artekoizen arrunten eta berezien artekodesberdintasuna gorde dadesberdintasuna gorde da:: --ti(k)ti(k) dago arruntetan, etadago arruntetan, eta --(r)ik(r)ikberezietan:berezietan: MMááuleik jin duleik jin düüzzüü 'Mauletik etorri da'.'Mauletik etorri da'.

Ablatiboko ereduari jarraituz, adlatiboan ere izen arruntak etabereziak desberdintzen dira: -ala(t) dago arruntetan (bortilátbadúzü 'mendira badoa') eta -(r)at berezietan (üthürilát üsü júitendía 'iturrira maiz joaten dira').

Genitiboko -(r)en atzizkiak destinatiboko balioa gordedu: zázpi úrthen 'zazpi urterako'.

Erdal -on amaiera -ú gertatu da euskara zuberotarrean: arratoi? arathú

Mugagabean jokatzen da bat zenbatzailea: borthá batetáikbestíla 'ate batetik bestera'.

Badira atzizki berezi zenbait euskara zuberotarrean: -ñi txikigarria (aitañi/amañi'aitona/amona', amiñí 'apurtxo');maileguz hartutako -(xk)ót txikigarria (haurót'haurtxoa', apáidüxkót 'otordutxoa'); -sa femeninoa (alhargüntsa 'ander alarguna',bulandjérsa 'andreogisaltzailea'). Erdaratik hartutako arra- aurrizkia ere emankorrada:araberíttü, arabíldü, araéran, aramaiatz 'ekaina', aralhába /araháur 'iloba'...

Aditzaren morfologia Nor-Nori saileko iraganaldia 'oraina + N' bidez osatzen da,

eta a ? e besterik ez da aldatzen erroan: zitzaion ? zeion Nor-Nori saileko pluralgilea -(t)z- da (orok. -zki-): zaizkio ? zaitzo Nor-Nori-Nork saileko adizkiak *eradun errokoak dira, baina,

jakina, itxura berezikoak:*eradun ? erei ? ei dirudibilakaera: eráiten déiot [diot].

Nor-Nori-Nork saileko pluralgilea ere -tz- da: dizkiot ? déitzot

Hitanoko iraganeko 1. eta 3. pertsonetan -n ? -Ø gertatzen daZuberoako hizkera askotan, baina ez da erabatekoa, -n eta -Ø lehian baitaude batzuetan: ni(n)an ? niá / niñá

Euskal Herri gehienean bezala, -en eta -ko dira geroaldia egitekoatzizkiak: -n batez amaitzen diren aditzekin -en,eta bokalezamaitzen direnekin -ko. Inoiz, hala ere, -(r)enzaharra ereentzuten da: igorriren. Zuberoan barrena, gainera, egiturapleonastikoak entzuten dira inoiz, -ren zaharrak eta -ko berriadutenak: ikhusiénko 'ikusiko'.

'Partizipioa + RIK' egitura zaharra da Zuberoan erabiltzen den(ia) bakarra: estontüik züzün 'harritua zen'.

Mendebalean bezala, zabala da -ten aldaeraren esparruaaditz-izenak osatzekoorduan. Aldaera hori erabiltzen dapartizipioa -(l)i, -(r)i eta, dirudienez, -k(h)i denean: ibili ? ebílten ;ekarri ? ekhárten ; elkhi ? elkhíten (baina sarriago elkhitzen).

Euskalkien aditzen artekodesberdintasun nagusienak

Goiko taula honetan euskalkietako formarik hedatuenak biltzenGoiko taula honetan euskalkietako formarik hedatuenak biltzendira, nahiz eta zonaldeen arabera aldaerak izan daitezkeen,dira, nahiz eta zonaldeen arabera aldaerak izan daitezkeen,bertan aditzari erreparatuz, zubererak beste euskalkiekinbertan aditzari erreparatuz, zubererak beste euskalkiekinkonparatuz dituen aldaketak ikus ditzakegu.konparatuz dituen aldaketak ikus ditzakegu.

Testuen konparazioak:

Testua zubereraz:

Orain düala 50 urte bazenSanta Grazian gizon bat

Don Juan deitzen. Bazen püntühaietan etxeko jaun

handiagorik, bena baittipiagorik ere.

Kartieleko gizonik azkarrenazen, eta süiaren buhatzen

hasten zenean bützazinkatzak eta ilintiak

tximiniari gora igortzenzütüan, bestalde aho

beroxka, eta ardüra espantuzerbait kontatzeko.

Kabaletan bazüan sinesteeta hanitx hazle hona ere

Testua euskara batuaz;

Orain dela 50 urte bazenSanta Grazian gizon bat

Don Juan deitzen zena. Bazenpuntu haietan etxeko jaunhandiagorik, baina baita

txikiagorik ere.Kartieleko gizonik azkarrena

zen, eta suari putz egitenhasten zenean Butzaz

ikatza eta ilintiaktximiniaren gora bidaltzen

zituen, bestalde ahoberoxka, eta ardura espantuzerbait kontatzeko asmoz.

Artaldean bazuensineskerarik eta anitz hazle

on ere.

Don Juan eta bere adiskideakDon Juan eta bere adiskideak

Ai zer plazera bost urten büian sor-lekilat ützültzia!Ene herria, etsitü nian zure berrizikustia.Aski sofritüz nik hanitxetan desirnükian hiltzia,ezpazüntüdan hain maite üken, oiAma Eüskal-Herria!Hanitxen gisapartitü nintzan etsaiangüdükatzera,gogua bero, bihotza laxü eta kasikalagera,ezpenakian orain'ordian zer zenamaren beharra,hari pents´eta biga bostetan, aiherzitazün nigarra.

Erresiñula kantari eijer libertatiandenian,bena trixtüran higatzez dua kaloiabaten barnian;gü ere, Ama, hala güntüzün tiranohaien artian,zure ametsa kontsolagarri trixtürahandienian.

AI ZER PLAZERA!BAZKABARRAOrhiko txoriada den bezalafidel Orhi bortiariüskaldün guziak gütüzün,ama zure zerbütxarialageraki lehen bezala,egin izagüzü erriikhusten gütüzü othoitzetanzure arbola saintiari.

Sorthü berriak,bere khuñatik,lehen elhia du "ama"bere ilüsione ederrian,ez dezazüla abandonazure amodiuaz egar itzozübizitze huntako phenakbegira dezan azken hatsetan,azken hitza zure "Ama".

Informazio IturriakInformazio Iturriakwww.musikazblai.comwww.musikazblai.comwww.wikipedia.comwww.wikipedia.comhttp://amalurran.blogspot.com.eshttp://amalurran.blogspot.com.eshttp://www.euskara.euskadi.nethttp://www.euskara.euskadi.nethttp://euskalkiak.euhttp://euskalkiak.euhttp://www.ahotsak.com/http://www.ahotsak.com/www.youtube.comwww.youtube.comhttp://www.soulehttp://www.soule--xiberoa.frxiberoa.frwww.eitb.comwww.eitb.comwww.hiru.comwww.hiru.comEuskalkien liburuaEuskalkien liburua