18/05/60

1

ZOTERO

โปรแกรมส าเร็จรูปส าหรับงานบริการรวบรวมและจดัการบรรณานุกรม

อาจารย์พิมลอร ตนัหนั อาจารย์ประจ า ภาควิชาบรรณารักษศาสตร์

มหาวิทยาลยัรามค าแหง E-mail: pimtanhan@gmail.com

โปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการจดัการรายการบรรณานุกรม (Bibliographic Management Software /

Citation Management Software)

เทคโนโลยีสารสนเทศที่ปรับเปลี่ยนรวดเร็ว ทรัพยากรสารสนเทศต่างๆ แปลงสภาพเป็นสื่อดิจิทัล แม้ตัวเล่มหนังสือจะมีการใช้อยู่แต่ ข้อมูลบรรณานกุรมของหนังสือก็สามารถเข้าถึงและดึงมาใช้ได้สะดวกผ่านระบบ Web OPAC และฐานข้อมลูออนไลน์ ที่มีให้บริการในห้องสมดุต่างๆ

18/05/60 2

18/05/60

2

ตวัอยา่งข้อมลูในฐานข้อมลูออนไลน์ 18/05/60 3

• การจดบันทึกและการเก็บข้อมูลบรรณานุกรมสามารถน าโปรแกรมคอมพิวเตอร์มาประยุกต์ใ ช้ เ รียกว่า “โปรแกรมจัดการรายการบรรณานกุรม” โดยสามารถเข้าถึงข้อมลูบรรณานกุรมอย่างอตัโนมตัิ และจดัการรายการข้อมลูบรรณานกุรมตามรูปแบบที่ผู้ ใช้ต้องการ

18/05/60 4

โปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการลงรายการบรรณานุกรม

ข้อมลูบรรณานกุรม ใน Web OPAC /

Online

Database

โปรแกรมจดัการ

บรรณานกุรม

บรรณานกุรม

เอกสารอ้างอิง

18/05/60

3

คุณสมบัตขิองการใช้โปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการจัดการรายการบรรณานุกรม

• เข้าถึงข้อมลูบรรณานกุรมใน Web OPAC และ online database โดยอตัโนมตัิ

• สามารถจดัเก็บข้อมลูบรรณานกุรม • จดัหมวดหมู่ข้อมลูบรรณานกุรม • สามารถแฟ้มเอกสารดิจิทลัที่เก่ียวข้อง

• สามารถเขียนรายการอ้างอิง รายการบรรณานกุรมตามรูปแบบที่ผู้ ใช้ต้องการ และ สามารถปรับเปลี่ยนรูปแบบการอ้างอิง รูปแบบรายการบรรณานกุรมได้ตามต้องการ

18/05/60 5

ประเภทของโปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการจัดการรายการบรรณานุกรม • Commercial Software

โปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการจดัการรายการบรรณานกุรมที่ผู้ผลิตโปรแกรมผลิตออกจ าหน่าย เชน่ EndNote เป็นต้น • Open Source Software, Freeware

โปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการจดัการรายการบรรณานกุรมที่ผู้ผลิตโปรแกรมผลิตออกมาให้ผู้สนใจสามารถน าไปใช้ได้โดยไมเ่สียคา่ใช้จ่าย (Freeware) และโปรแกรมบางสว่นเปิดให้ผู้ใช้สามารถแก้ไขโปรแกรมได้ตามความต้องการ (Open Source) เชน่ Zotero เป็นต้น • Online Services

โปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการจดัการรายการบรรณานกุรมที่ผู้ใช้สามารถใช้งานผ่าน Web Browser หรือ Mobile Application เชน่ EasyBib เป็นต้น

18/05/60 6

18/05/60

4

การใช้งานโปรแกรมส าเร็จรูปเพื่อการจัดการรายการบรรณานุกรม Zotero

• ZOTERO เป็นโปรแกรมจดัการทางบรรณานกุรม พฒันาโดย Center for History and New Media , George Mason

University

• เป็นซอฟต์แวร์โอเพนซอร์สที่ใช้งานร่วมกับบราวเซอร์ Firefox และ Chrome ส าหรับการจดัเก็บรายการบรรณานกุรมหรือเอกสารอ้างอิง และสาระสังเขป รูปภาพ แหล่งที่มาซึ่งอาจเป็นเอกสารชนิดต่างๆ ที่เป็นรายการอ้างอิง เช่น ไฟล์ PDF, รูปภาพ โปรแกรมสามารถสืบค้นมาจากแหลง่ต่างๆ เช่น ฐานข้อมลูออนไลน์ ฐานข้อมลูห้องสมดุ เป็นต้น

18/05/60 7

https://www.zotero.org/

18/05/60 8

18/05/60

5

18/05/60 9

คุณสมบัต ิZotero 1. ผู้ใช้สามารถสืบค้น รวบรวม ถา่ยโอน (Export) และจดัการกบัรายการ

บรรณานกุรมอยา่งเป็นระบบ รวมถงึ เอกสารฉบบัเต็ม แฟ้มข้อมลู เว็บเพจ รูปภาพ ลิงก์ และไฟล์ชนิดอื่นที่สืบค้นได้จากแหลง่ข้อมลูบนอินเตอร์เน็ต เชน่

• ฐานข้อมูลห้องสมุด (OPAC) เช่น LOC (Library of Congress), WorldCat/FirstSearch, OhioLink เป็นต้น

• ฐานข้อมูลออนไลน์ เช่น IEEE Xplore, ISI Web of Science, LexisNexis, ScienceDirect, ABI-Inform, ERIC, Nature และ ProQuest Digital Dissertations & Theses เป็นต้น

• เวบ็ไซต์ เช่น Amazon.com, Google Books, Google Scholar, BBC News, CiteSeer, CiteULike เป็นต้น

18/05/60 10

18/05/60

6

2. ผู้ใช้สามารถสร้างห้องสมดุสว่นตวัเพื่อจดัเก็บข้อมลูตา่งๆ ที่สืบค้นได้จากแหลง่ข้อมลู ซึง่จะชว่ยให้สามารถเข้าถงึข้อมลูที่ต้องการดงักล่าวได้โดยสะดวกและรวดเร็ว

3. จดัท าและน าเสนอบรรณานกุรมได้หลากหลายรูปแบบ ได้แก ่APA (American Psychological Association), MLA (Modern

Language Association), Chicago Manual of Style,

IEEE เป็นต้น หรือจะแก้ไขภายหลงัได้

4. มี Feature ส าหรับการสืบค้นขัน้สงู (Advanced search) และน าเทคโนโลยี Data mining มาประยกุต์ใช้ ก าหนด tag หรือป้ายข้อมลูได้

5. สร้างและแชร์รูปแบบรายการบรรณานกุรมในแบบตนเองด้วย Citation Style Language (CSL)

18/05/60 11

คุณสมบัต ิZotero

6. ผู้ใช้สามารถสร้างและแก้ไขรายการบรรณานกุรมตามรูปแบบตา่งๆ ที่ต้องการได้อยา่งงา่ยดายและในเวลารวดเร็ว

7. ผู้ใช้สามารถสามารถแทรกรายการบรรณานกุรมที่ต้องการลงไปในตวั เลม่วิทยานิพนธ์ รายงานหรือบทความ รวมถงึ เอกสารฉบบัเต็ม เว็บเพจ รูปภาพ และไฟล์ชนิดอื่นๆ ขณะก าลงัเขียนรายงาน

8. มี Post-It และ Notepad เพื่อจดบนัทกึข้อมลูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ต้องการ หรือชว่ยเตือนความจ าในแตล่ะรายการ

9. ท างานได้ทัง้ในลกัษณะ Online และ Offline

10. สามารถเชื่อมโยงแฟ้มข้อมลูระหว่างกนัได้ เพื่อให้เห็นความสมัพนัธ์ของเนือ้หาเร่ืองนัน้ๆ

18/05/60 12

คุณสมบัต ิZotero

18/05/60

7

11. รองรับตวัอกัษร Unicode จงึสามารถน าเข้า (Import) จดัเก็บ รวบรวม และถา่ยโอน (Export) ข้อมลูหลายภาษา

12. สามารถใช้งานร่วมกบัโปรแกรมจดัการเอกสารทัว่ไป ได้แก ่Microsoft Word และ OpenOffice,บนระบบปฏิบติัการ Windows, Mac และ Linux

18/05/60 13

คุณสมบัต ิZotero

18/05/60 14

18/05/60

8

18/05/60 15

18/05/60 16

18/05/60

9

18/05/60 17

18/05/60 18

18/05/60

10

18/05/60 19

18/05/60 20

18/05/60

11

18/05/60 21

18/05/60 22

18/05/60

12

Zotero

• สามารถ download โปรแกรมมาใช้งานได้จาก https://www.zotero.org/

• สามารถ download คูมื่อการใช้งานฉบบัภาษาไทยได้จาก http://www.thailibrary.in.th/

2011/02/19/zotero-write/

18/05/60 23