©KPC Groep

Mei 2012

AV1.

Zorg in Beeld Speciaal 2.0 VSO

Schoolondersteuningsprofiel

VSO Leeuwarden

Advies MR d.d.

Vastgesteld bevoegd gezag d.d.

Mei 2012

AV1.

Inhoud

Pagina 3/25

Januari 2013

AV1.

1 SCHOOLGEGEVENS

Naam school/locatie VSO Leeuwarden

Nummer SWV VO 21-01

Directeur

teamleider

Dhr. M. (Marcel) Andringa

Mevr. S. (Saskia) van Maanen

Adres Melkemastate 29, 8925 AX Leeuwarden

Telefoon 058-2674363

E-mail m.andringa@renn4.nl ; s.vanmaanen@renn4.nl

Dislocaties van de school

Sluisgroep Leeuwarden & Kinnik GGZ onderwijs

Knoopstraat 3,

8933 GS , Leeuwarden

tel: 058-2532699

Sluisgroep Drachten

Oliemolenstraat 14,

9203 ZN Drachten

tel: 0512-570210

Datum intakegesprek 22 maart 2012

Datum interview

Datum terugkoppeling

6 juni 2012

27 juni 2012

Geïnterviewde personen Mevr. E. (Elsa) Vriesema, gedragsdeskundige

Mevr. L. (Lia) Beerstra, teamleider onderbouw

Mevr. H. (Hester) Schotanus, intern begeleider

Dhr. J. (Jan) Harder, teamleider sluisgroepen Kinnik ,

Herstart en Op de Rails

Aantal ingevulde vragenlijsten 33

Geraadpleegde documenten schoolgids 2011-2012

inspectierapport

notitie veiligheidsbeleid RENN4

RENN4 strategisch beleidsplan 2007-2011

RENN4 strategisch beleidsplan 2011-2015

Evaluatie implementatie onderwijszorgprofielen VSO

ppt stagebureau vso leeuwarden

Mevrouw drs. A.Y. (Aleid) Schipper

KPC Groep

Postbus 482

5201 AL 's-Hertogenbosch

telefoon: 06 44 17 07 91

e-mail: a.schipper@kpcgroep.nl

Pagina 4/25

Januari 2013

AV1.

2 KORTE BESCHRIJVING VAN DE SCHOOL

Het VSO Leeuwarden is een school voor voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen tussen

de 12 en 18 jaar. Het is een school voor neutraal bijzonder onderwijs die valt onder het

bevoegd gezag van de stichting RENN4. De stichting RENN4 heeft als missie gekozen: Goed

onderwijs, Goede zorg voor ieder kind. Het is de opdracht van RENN4 om gepast onderwijs en

die zorg te bieden aan de leerlingen, die past bij hun ontwikkelingsmogelijkheden, zodat zij hun

toekomstperspectief kunnen realiseren.

De leerlingen op deze school hebben een gedragsprobleem en/of een psychiatrische

problematiek. De leerlingen op de hoofdlocatie in Leeuwarden hebben allemaal een cluster 4

indicatie. Het VSO Leeuwarden heeft naast de hoofdlocatie in Leeuwarden ook dislocaties in

Leeuwarden en Drachten.

De school is te kenmerken als een school voor een brede doelgroep leerlingen, met zowel

internaliserende als externaliserende problematiek. De school in Leeuwarden en ook de

dislocaties vallen onder het samenwerkingsverband VO 21- 01. De school heeft een regionale

functie en de meeste leerlingen komen uit de regio van het samenwerkingsverband. De

leerlingen die op de school worden geplaatst stromen hoofdzakelijk in vanuit het so cluster 4,

het sbo onderwijs en vanuit het regulier VO onderwijs (hoofdzakelijk VMBO leerlingen).

2.1 Onderwijsconcept van de school, hoofdlocatie Leeuwarden

Alle leerlingen binnen het VSO Leeuwarden zijn in principe schakelleerlingen. Het VSO

Leeuwarden bereidt haar leerlingen voor op regulier onderwijs, een beroepsopleiding of

(beschermde) arbeid. De school wil de leerlingen sociaal emotioneel weerbaarder maken,

(weer) vertrouwen geven en de leerlingen ondersteunen bij het maken van een keuze voor

vervolgonderwijs of arbeid. Kernwoorden die bij de school passen zijn: veilig klimaat, onderwijs

op maat, kleinschalig en een positieve benadering van de leerlingen door de leerkrachten.

Op VSO Leeuwarden neemt het vakonderwijs en het onderdeel arbeidstoeleiding een grote

plaats in. De meeste jongeren stromen uit naar het vervolgonderwijs (MBO niveau) en de

andere grote groep leerlingen stroomt door naar arbeid.

Zoals alle scholen van RENN 4 worden de leerlingen ingedeeld in één van de drie

onderwijszorgprofielen die binnen RENN4 worden onderscheiden. Deze onderwijszorgprofielen

voor de leerlingen hangen vooral samen met hun mogelijkheden tot leren.

1. Leerlingen met weinig tot geen beperkingen bij het leren: uitstroom naar het voortgezet

onderwijs (VO) inclusief middelbaar beroepsonderwijs (MBO).

2. Leerlingen met enige beperkingen bij het leren: uitstroom naar het voortgezet middelbaar

beroepsonderwijs met leerwegondersteuning (VMBO met LWOO) inclusief MBO.

3. Leerlingen met veel beperkingen bij het leren: uitstroom naar cluster 3 onderwijs dan wel

praktijkonderwijs (Pro), (beschermd) werken.

De school is ingedeeld in een onderbouw, leerjaar 1 en 2 (leeftijd 12-14 jaar), en bovenbouw ,

leerjaar 3 en hoger (15-18 jaar). Zowel in de onderbouw als in de bovenbouw worden alle drie

de onderwijszorgprofielen aangeboden. Alle leerlingen zitten in een eigen klas met een vaste

groepsleerkracht (= mentor) die alle theorievakken geeft. De leerlingen hebben met wisselingen

te maken bij de vakdocenten.

De vakken die standaard aan alle leerlingen worden aangeboden zijn Nederlands, Engels,

wiskunde, aardrijkskunde, geschiedenis, biologie en maatschappijleer. In de onderbouw worden

veel theorievakken gegeven, aangezien de leerlingen nog in een oriënterende fase zitten. Na

Pagina 5/25

Januari 2013

AV1.

de onderbouw kunnen de leerlingen zich meer gaan specialiseren. In de bovenbouw zullen

leerlingen in OZP 1 meer theoretische vakken krijgen en leerlingen in OZP 3 meer onderwijs in

praktijkgerichte vakken, gericht op doorstroom naar arbeid.

Voor de leerlingen in OZP 1 is het mogelijk om in een groot aantal vakken VMBO TL

staatsexamen te doen. De leerlingen kunnen op deze school het volledige examen doen voor

het profiel ‘zorg en welzijn’, dat toegang geeft tot niveau 4 van het MBO onderwijs. Deze

staatsexamens hebben dezelfde waarde als het behalen van een diploma op een reguliere

school. De examens worden op de VSO school zelf, een vertrouwde omgeving voor de

leerlingen, afgenomen. De school biedt ook onderwijs aan op HAVO niveau, maar op dit niveau

kunnen geen examens worden gedaan. Wel kunnen er deelcertificaten worden behaald.

Voor een andere groep leerlingen is het mogelijk om branchegerichte certificaten te behalen,

zoals heftruckchauffeur, of KPC-horeca.

In OZP 1 vindt het schakelen naar het regulier VMBO meestal in de onderbouw plaats.

Aangezien op het VSO Leeuwarden niet alle vakken worden gegeven, is het na het tweede jaar

op het VSO niet meer goed mogelijk om te schakelen naar het regulier VMBO onderwijs,

aangezien de leerlingen dan al te veel van andere vakken (zoals Duits, Frans) gemist hebben

De leerlingen in OZP 2 worden vooral voorbereid op het vervolgonderwijs, MBO niveau 1 en 2.

Leerlingen in de bovenbouw schakelen regelmatig tussentijds naar het MBO, vaak rondom het

16e levensjaar. Leerlingen in de onderbouw kunnen naar het praktijkonderwijs schakelen.

Stage

In principe lopen alle leerlingen ongeacht het profiel stage, maar de invulling van de stage

(zowel inhoudelijk als het aantal uren per week) verschilt. In bepaalde gevallen kan hiervan

worden afgeweken. De school heeft een eigen stagebureau, dat zowel de interne als externe

stages organiseert voor de leerlingen op zowel de hoofdlocatie als de dislocaties.

VSO Leeuwarden kan de volgende interne stages aanbieden: hout, zorg en welzijn,

fietstechniek, catering, groenonderhoud en facilitair. De leerlingen lopen twee maal 8 weken

stage en halverwege het traject vindt een tussenevaluatie plaats. De externe stages vinden

plaats in bedrijven in de regio en bereiden leerlingen voor op een plaats op de arbeidsmarkt. Bij

de evaluaties van zowel de interne als externe stages wordt gekeken naar ‘werk, werkhouding

en sociale vaardigheden’. Bij de evaluaties wordt gebruik gemaakt van INVRA, een

Inventarisatie Van Redzaamheids Aspecten op de arbeidsmarkt.

De leerlingen worden begeleid naar de arbeidsmarkt: zowel vrije arbeidsmarkt, maar ook

begeleide arbeid en voor sommige leerlingen is dagbesteding het uitstroomperspectief.

Ten behoeve van de stages werkt de school nauw samen met de arbeidsdeskundige en

keuringsarts van het UWV.

Samenwerking met het MBO onderwijs

VSO Leeuwarden heeft veel geïnvesteerd in de samenwerking met het ROC Friese Poort ,

Nordwin College en het Friesland college. In de samenwerking tussen deze ROC’s en VSO

Leeuwarden is het idee ontstaan van een satellietgroep. Dit onderwijsarrangement voor

leerlingen is opgezet vanuit het reguliere niveau 1 opleiding MBO 1. De leerlingen blijven in

eerste instantie ingeschreven bij het VSO, maar volgen de (praktijk) lessen op het MBO. Het

onderwijs op het MBO wordt door vakleerkrachten gegeven. De algemene vakken worden door

de leerkrachten van het VSO gegeven en die zorgen ook voor de gewenste orthopedagogische

ondersteuning. In de satelliet groep(en) zitten 10-15 leerlingen. Bij goed gevolg worden de

leerlingen na verloop van tijd overgeschreven naar het ROC Friese Poort of het Friesland

college. Het VSO Leeuwarden heeft met deze twee ROC’s een convenant gesloten.

Pagina 6/25

Januari 2013

AV1.

Dislocaties

Kinnik GGZ onderwijs

VSO Leeuwarden heeft een convenant met de GGZ instelling Kinnik en verzorgt voor de

leerlingen die bij de instelling in behandeling zijn het onderwijs. De leerlingen volgen naast hun

behandeling in de kliniek (deeltijd) onderwijs op maat. Het welzijn en de schoolvorderingen van

de leerlingen worden regelmatig in een multidisciplinair team besproken. In dit team werken

behandelinstelling, het regulier en speciaal onderwijs nauw samen.

Het onderwijsprogramma sluit aan bij het niveau van de leerling, maar ook bij de draagkracht

van de leerling. VSO Leeuwarden verzorgt het onderwijs in overleg en afstemming met het

regulier onderwijs, waar de leerlingen vandaan komen. Zodra de behandeling is beëindigd gaan

de leerlingen terug naar de school van herkomst. Indien dat niet mogelijk is of het aanbod op

die school is niet meer passend, wordt met de leerling en ouders samen gezocht naar een

andere school. De leerlingen staan alleen voor de duur van de behandeling binnen Kinnik

tijdelijk bij het VSO Leeuwarden ingeschreven en hebben geen indicatie cluster 4.

De Sluisgroepen

Het VSO Leeuwarden verzorgt in Leeuwarden en in Drachten voor de Regionale Meld- en

Coördinatiepunten Voortijdig Schoolverlaten in de regio’s Friesland Noord en Friese Wouden de

trajectbegeleiding voor de bij de centrumgemeenten aangemelde (dreigende) schoolverlaters.

Deze begeleiding vindt plaats in zogenaamde Sluisgroepen. De twee Sluisgroepen zijn een

onderdeel van de samenwerkingsverbanden VO. Het zijn leerlingen uit het regulier onderwijs,

met en zonder indicatie speciaal onderwijs, die via de PCL VO worden aangemeld bij de

RMC’s .

In een periode van 6 -8 weken wordt de problematiek rondom een leerling in kaart gebracht en

wordt daar waar nodig aanvullend onderzoek gedaan. Vervolgens wordt een gericht eindadvies

gegeven voor wat betreft het onderwijsvervolgtraject. Daarnaast kunnen er aanbevelingen

worden gegeven voor extra hulp of zorg op andere gebieden, welke mogelijk wordt gemaakt

door een intensieve vorm van samenwerking met Stichting Jeugdhulp Friesland. Voor deze

Sluisgroepen heeft VSO Leeuwarden en Drachten een convenant gesloten met Jeugdhulp

Friesland. De leerlingen in de Sluisgroepen worden gefinancierd vanuit de plaatsbekostiging.

Het streven is om de leerlingen na deze eerste periode van 6-8 weken zo snel mogelijk weer

(door) te plaatsen. In de praktijk lukt dit bij ongeveer 20% van de leerlingen. Voor leerlingen die

niet meteen in een vervolgtraject kunnen starten verzorgt de Sluisgroep een

overbruggingsperiode. Het onderwijsprogramma op de Sluisgroepen is te vergelijken met het

onderwijsaanbod van de landelijke projecten Op de Rails en Herstart. Het VSO Leeuwarden

verzorgt het onderwijs aan de 70-80 leerlingen in de Sluisgroepen.

2.2 Leerlingpopulatie

Het leerlingenaantal is de laatste jaren stabiel.

Op de hoofdlocatie van het VSO Leeuwarden zitten het schooljaar 2011-2012 in totaal 197

leerlingen, verdeeld over 7 onderbouw groepen en 11 bovenbouwgroepen en 2 externe

groepen (MBO groep en de bovenbouwleerlingen OZP3). Het team constateert de laatste tijd

een lichte toename van leerlingen die passen in het OZP 3 profiel. De leerlingen zijn dit

schooljaar als volgt over de drie onderwijszorgprofielen verdeeld:

2011-2012 uitstroomperspectief Aantal

leerlingen

01-10-2011

%

Vervolgonderwijs

Pagina 7/25

Januari 2013

AV1.

OZP 1

IQ: > 90

Leerachterstand:

< 1 jaar

VWO

HAVO 2

VMBO GT

MBO niveau 4

MBO niveau 3

42 25%

Diploma /Arbeidsmarkt

OZP 2

IQ: 80-90

Leerachterstand:

1-2 jaar

VMBO BK 71 40%

MBO niveau 1-2

Praktijkonderwijs

Arbeid

Arbeidsmarkt/dagbesteding

OZP 3

IQ: < 80

Leerachterstand:

> 2 jaar

Praktijkonderwijs 53 35%

Arbeidstoeleiding

MBO niveau 1

9

Arbeid (beschermd)

totaal 177 100%

2.3 Uitstroomgegevens

Deze uitstroomgegevens hebben niet alleen betrekking op de leerlingen die aan het einde van

de schooltijd de school verlaten, maar ook op de leerlingen die tussentijds naar een andere

vorm van (regulier) onderwijs schakelen.

Dit overzicht heeft betrekking op de leerlingen van de hoofdlocatie van het VSO Leeuwarden.

De leerlingen in de Sluisgroepen en de Kinnik GGZ onderwijs groep zitten per definitie tijdelijk

op deze voorzieningen. De in – en uitstroom gegevens worden wel bijgehouden, maar zijn niet

in dit profiel opgenomen.

De drie grootste uitstroomrichtingen zijn MBO niveau 1 en 2, richting arbeid en een groep van

gemiddeld 18 leerlingen die naar het vso cluster 2, 3 of 4 wordt verwezen.

Uitstroom

aantal leerlingen

2008-2009 2009-2010 2010-2011

VWO 1

HAVO 8 1

VMBO (B)KGT 8 3 2

MBO niveau 4 2 1

MBO niveau 2-3 2 1

VMBO B(K) LWOO 10 9 4

MBO niveau 1-2 19 27 24

MBO niveau AKA

Arbeid 19 19 29

Praktijkonderwijs 3 2 2

VSO cluster 4

VSO cluster 3 16 18 21

VSO cluster 2

Anders

totaal 88 80 83

Pagina 8/25

Januari 2013

AV1.

3 KWALITEIT VAN HET ONDERWIJS

3.1 Basiskwaliteit van het onderwijs

Uit het meest recente rapport van de onderwijsinspectie d.d 30 september 2009 blijkt dat

inspectie VSO Leeuwarden het basisarrangement heeft toegekend.

3.2 Kwaliteitsafspraken RENN4

Het bestuur van RENN4 heeft in haar strategisch beleidsplan 2011-2015 de ambitie

uitgesproken dat uiterlijk in 2015 op alle Renn4 scholen het traject naar HKZ certificering als

onderdeel van het totale kwaliteitszorg-managementsysteem van Renn4 is gerealiseerd.

De landelijk ontwikkelde ‘Kwaliteitsnorm Speciaal Onderwijs’, waar ook Renn4 een bijdrage aan

heeft geleverd vormt hierbij het kader. Het Centrum voor Kwaliteit en Management in

Zorgsector (CKMZ) geeft de kwaliteitscertificaten af. Centraal staat het primaire proces en het

kwaliteitsdenken aan de hand van de Demingcirkel of de PDCA-cyclus.

Het VSO Leeuwarden zal schooljaar 2012-2013 een start maken met dit kwaliteitstraject.

De school heeft nu al wel een kwaliteitsteam dat bestaat uit de directeur van VSO Leeuwarden

en de teamleider van de Sluisgroepen/Kinnik onderwijs. Zij controleren de lopende

werkprocessen, zowel de inhoudelijke als financiële afspraken.

Pagina 9/25

Januari 2013

AV1.

4 ONDERWIJSARRANGEMENTEN

Zoals de overige scholen van RENN4 werkt ook deze school vanuit de visie CAREBAGS.

Hieronder staat beknopt beschreven op welke wijze we op onze school deze visie

concretiseren. CARE staat voor: Competentie, Autonomie, Relatie en Engagement. Dit zijn vier

psychologische basisbehoeften waaraan een pedagogisch klimaat tegemoet moet komen om

de ontwikkeling van leerlingen te kunnen ondersteunen. BAGS staat voor: Beschermende

factoren, Adaptief onderwijs, Gedragsverandering en Systematisch (samen-)werken en deze

kenmerken het onderwijskundige klimaat.

De BAGS vormen de instrumenten die de school inzet om de CARE-aspecten bij de leerling te

versterken.

4.1 CARE – beginsituatie bij instroom

Om leerlingen verantwoord in één van de onderwijszorgprofielen te plaatsen, is een goed

integraal beeld van de leerling belangrijk. De onderwijs-ondersteuningsbehoeftes van de

leerlingen op het VSO Leeuwarden wordt opgesteld mede aan de hand van het beschikbare

dossier en het intakegesprek. Dit intakegesprek wordt gevoerd door de gedragsdeskundige en

de intern begeleider. De school werkt bij de intake met een vaste vragenlijst, waarbij naast de

cognitieve mogelijkheden van de leerling aandacht is voor o.a. talenten en interesses van de

leerling en de wijze waarop de ouders de school kunnen informeren over het functioneren en de

behoeften van hun zoon/dochter.

4.2 Pedagogisch klimaat om tegemoet te komen aan CARE van leerlingen

Het VSO Leeuwarden legt zich erop toe leerlingen het plezier in school, daar waar nodig, terug

te geven en het geloof in eigen kunnen te herstellen. Daarnaast streeft de school ernaar de

leerlingen inzicht te geven in de eigen mogelijkheden en waar nodig dit te versterken, door

leerlingen zoveel mogelijk positieve ervaringen te laten opdoen. Het team geeft de leerlingen

elke dag de kans om weer opnieuw te beginnen. De leerlingen leren (opnieuw) te vertrouwen in

hun eigen mogelijkheden. De school zorgt ervoor dat de stages zo goed mogelijk aansluiten bij

de interesses van de leerling. Het team heeft oog voor positieve synergie tussen leerlingen en

probeert daar waar mogelijk op in te spelen. De school investeert sterk op het vergroten van de

sociale competenties van de leerlingen. En op onderwijsinhoudelijk gebied.

Op de school worden de volgende regels/programma’s en afspraken gehanteerd in het kader

van het veiligheidsbeleid

Veilig schoolklimaat,

sociale veiligheid

- De school heeft een vijftal basisregels opgesteld, de regels

komen regelmatig aan de orde en gelden voor alle locaties.

- Ook de ouders zijn op de hoogte van de basisregels en

weten wat de consequenties zijn bij het niet handhaven van

de regels

- In het lvs worden overtredingen op deze regels vastgelegd en

de maatregelen die de school neemt

- Bij ernstige strafbare feiten wordt melding of aangifte gedaan

door de school bij de politie

- De leerplicht ambtenaar wordt vroegtijdig ingeschakeld bij

verzuim

- Alle medewerkers zijn getraind in het omgaan met agressie,

grensoverschrijdend gedrag en seksualiteit

- Op de school is een aandachtsfunctionaris aangesteld voor

ARBO, ABC en voor grensoverschrijdend gedrag en

Pagina 10/25

Januari 2013

AV1.

seksualiteit

- De school hanteert een agressieprotocol

- Op de school is een protocol seksualiteit aanwezig

- De school onderhoudt nauwe contacten met de politie, een

buurtagent is contactpersoon voor de school

- Incidentenregistratie gebeurt in het leerlingvolgsysteem MLS

4.3 B = Beschermende factoren

Beschermende factoren De school besteedt vooral aandacht aan de mogelijkheden

van de leerlingen. In de stage die de leerlingen in de

bovenbouw lopen zal altijd geprobeerd worden om die te

koppelen aan wat de leerlingen goed kunnen, zodat ze die

talenten nog beter kunnen ontwikkelen. En aan de leerlingen

in de bovenbouw wordt nadrukkelijk gevraagd naar welke

vorm van onderwijs ze willen schakelen en wat ze daarvoor

nodig hebben. Wat moeten ze op deze VSO school dan (nog)

leren en wat hebben ze daarvoor nodig. Bij deze gesprekken

wordt een beroep gedaan op een actieve houding van de

leerling zelf.

De school onderhoudt veel contacten met de ouders en

externen, zoals hulpverleningsinstellingen, bedrijven en

toeleverende scholen.

4.4 A = Adaptief onderwijs

Pagina 11/25

Januari 2013

AV1.

Adaptief onderwijs Op basis van IQ, leerniveau en leeftijd wordt een leerling in

een onderwijszorgprofiel geplaatst. Wanneer er keuze is uit

twee groepen, dan wordt tevens naar het sociaal-emotionele

functioneren van de leerling gekeken.

Voor elk onderwijszorgprofiel is een rooster gemaakt, waarbij

de leertijd per vak is gedefinieerd. Het onderwijsmodel wordt

flexibel gebruikt: een leerling die bijvoorbeeld meer tijd nodig

heeft om de taaldoelen te behalen, krijgt meer taallessen.

De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.

De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de

organisatie van hun eigen leerproces dat past bij hun

ontwikkelingsniveau.

Regelmatig wordt met instructiegroepen gewerkt, maar het

werken met instructiegroepen moet nog verder

geïmplementeerd worden in de school.

De school werkt met de CED leerlijnen Nederlands en

wiskunde/rekenen. De leerlijnen voor sociale ontwikkeling en

arbeidstoeleiding (waaronder techniek, groen, koken).

worden nog verder uitgewerkt, waarbij aangesloten wordt bij

de kerndoelen VSO-onderwijs. De leerlijn ‘leren leren’ wordt

volgend jaar ingevoerd.

Aandacht en tijd 4.4.1 Elke groep bestaat uit ongeveer 12 leerlingen en heeft een

eigen mentor.

Het is mogelijk om de onderwijstijd uit te breiden voor

sommige leerlingen door het inzetten van

leerkrachtondersteuners in de groep. De

leerkrachtondersteuners worden tevens ingezet bij

stagebegeleiding.

Voor het primair proces zijn naast de mentor op de school

beschikbaar:

logopedist, stagebegeleider, vakleerkrachten beeldende

vorming, gymnastiek, techniek, koken en groen.

Onderwijsmaterialen Voor de theoretische vakken voor de leerlingen in OZP 1 en

OZP2 wordt gebruik gemaakt van de reguliere VO methoden

Pagina 12/25

Januari 2013

AV1.

(VMBO en HAVO).

Voor het onderwijszorgprofiel 3 maakt de school gebruik van

de methode Promotie. De school oriënteert zich momenteel

op de methode Vox.

De school maakt gebruik van een dyslexieprotocol. Op

school zijn speciale boeken aangeschaft voor leerlingen met

dyslexie. En de school gebruikt de webbased methode

Sprinto voor leerlingen met dyslexie.

De school heeft onlangs nieuwe methoden aangeschaft voor

het reken- en wiskunde onderwijs die gericht zijn op de

referentie-niveaus.

Voor taal/lezen beschikt de school over ‘nieuwsbegrip’ en een

aanvullende methode voor begrijpend lezen.

.

Pagina 13/25

Januari 2013

AV1.

4.5 G = Gedragsverandering

Gedragsverandering Het VSO Leeuwarden wil de sociaal-emotionele ontwikkeling

bij de leerlingen stimuleren en daar waar nodig vergroten om

zodoende leerlingen weerbaarder te maken. In het HP voor

elke leerling staan de korte en lange termijn doelen voor de

sociaal-emotionele ontwikkeling beschreven. De mentoren

bespreken dit regelmatig met de leerlingen.

Op dit moment wordt nog niet structureel gebruik gemaakt

van een methode voor de sociaal emotionele ontwikkeling.

De methode Leefstijl wordt soms ingezet, maar nog teveel

leerkracht afhankelijk. De school werkt samen met een

andere renn4school aan de leerlijn sociaal emotionele

ontwikkeling.

Het team gebruikt de interactiewijzer als één van de

interventietechnieken.

De mentoren zijn geschoold in ‘taalgericht vakonderwijs’. Bij

het analyseren van problematisch gedrag kunnen de

mentoren kijkwijzers en reflectie-instrumenten inzetten om na

te gaan of taalproblemen een mogelijke oorzaak zijn van het

problematische gedrag.

Op VSO Leeuwarden zijn drie TVO taalcoaches aanwezig.

Komend schooljaar wordt een aantal docenten getraind om

het programma ‘rots en water’ te geven.

Dit schooljaar zijn gesprekken gestart tussen school en

jeugdhulp met het oog op ondersteuning van leerlingen in

met name de Sluisgroepen. Gedacht wordt aan trainingen als

‘denken en voelen’ en ‘make up your mind’.

Vanuit MEE wordt op school het programma ‘girls talk’

gegeven voor de meisjes. Verslavingszorg Noord Nederland

geeft op school voorlichting over verslaving en voert

gesprekken met individuele leerlingen.

Een ander project dat door de school is geïnitieerd is het

maatjesproject. Op dit moment hebben 28 leerlingen van de

school contact met een jongere/een maatje buiten de school.

Dit project vindt buiten schooltijd plaats.

Pagina 14/25

Januari 2013

AV1.

Pagina 15/25

Januari 2013

AV1.

4.6 S = Systematisch (samen)werken

Systematisch (samen)werken Het eerste handelingsplan dat door de gedragsdeskundige

wordt opgesteld heeft een geldigheidsduur voor 6-8 weken.

Daarna evalueert de mentor de vorderingen en stelt hij/zij het

nieuwe handelingsplan (HP) op.

Het HP wordt twee keer per jaar geëvalueerd en bijgesteld

en met de ouders en de leerlingen besproken. In de

bovenbouw ondertekenen ouders, Commissie voor de

begeleiding en leerling het handelingsplan.

In het HP wordt een schets gegeven van een toekomst

perspectief voor de leerlingen.

De uitvoering van het handelingsplan staat onder andere in

het lesrooster vermeld. Hierop staat per

groep, per leerling en per uur aangegeven aan welke activiteit

de leerling deelneemt en bij wie. De school werkt (nog) niet

met groepsplannen en groepsoverzichten

De (leer)vorderingen van de leerling worden opgenomen in

het leerlingvolgsysteem MLS. De school maakt gebruik van

methoden gebonden toetsen, niet methoden gebonden

toetsen en van het CITO leerlingvolgsysteem.

Met het Volg- en adviessysteem (VAS) van Cito meet de

school de prestaties van de leerlingen op kernvaardigheden

in de eerste 3 klassen.

De toetsen van het VAS concentreren zich op de volgende

vaardigheden:

- Nederlands leesvaardigheid

- Nederlands woordenschat

- Engels leesvaardigheid

- Rekenen - wiskunde

- Studievaardigheden

Voor het volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling

gebruikt de school de SCOL en de werkhoudingslijst. Deze

toetsen nemen de leerkrachten jaarlijks af. Daarnaast wordt

veel gebruik gemaakt van observaties en logboeken.

Voor de satelliet groep wordt gewerkt op basis van

portfolionormering MBO.

Voor de leerlingen die naar het MBO doorstromen wordt veel

gebruik gemaakt van competentielijsten die in het MBO

worden gebruikt.

Voor de leerlingen in de onderbouw werkt de school met een

competentielijst gericht op het schakelen naar het regulier

onderwijs.

De vorderingen van de leerlingen die stage lopen worden

bijgehouden aan de hand van portfolio’s, stage-

beoordelingen, stagegids die door de leerling zelf wordt

bijgehouden en de INVRA.

Pagina 16/25

Januari 2013

AV1.

4.7 (Systematisch) samenwerken

(Systematisch)

samenwerken

De school beschouwt de ouders als gelijkwaardige

gesprekspartners en investeert in het opbouwen van een

vertrouwensband met de ouders.

Twee keer per jaar vindt een oudergesprek plaats, gekoppeld

aan de evaluatie van het HP.

Elk jaar wordt tussen augustus en oktober een informatie-

avond georganiseerd voor ouders over de

overstapmogelijkheden naar het regulier onderwijs en het

MBO onderwijs voor de leerlingen in resp. de onder- en

middenbouw.

Op verzoek van ouders kan gebruik gemaakt worden van een

contactschrift/logboek over de vorderingen en het welzijn van

de leerling (in de onderbouw). Voor leerlingen die

ondersteuning krijgen vanuit een (jeugd)zorginstelling wordt

veelvuldig gebruik gemaakt van een contactschrift/logboek

om de integraliteit te bewaken.

De maatschappelijk werker kan, indien gewenst, de

ouders/het gezin ondersteunen.

4.8 Huisvesting en gebouw

In de beschrijving van het model CAREBAGSS is door RENN toegevoegd dat de huisvesting

(schoolgebouw, plein) randvoorwaarden vervullen voor het onderwijs.

Voor de groep leerlingen met speciale onderwijsbehoeften zijn bepaalde voorzieningen, denk

aan een prikkelarme omgeving, relevant.

De hoofdlocatie van het VSO Leeuwarden bestaat uit:

24 groepslokalen

gymlokaal

4 vaklokalen: techniek, beeldende vorming, spellokaal, computerlokaal

een keuken

een bibliotheek

een aantal time-out ruimtes

ruimtes om 1 op 1 begeleiding te geven

De school is rolstoeltoegankelijk en heeft geen invalidentoilet.

Voor het hoofdgebouw in Leeuwarden is nieuwbouw gepland in 2014.

Pagina 17/25

Januari 2013

AV1.

5 INTERNE EN EXTERNE SAMENWERKING

5.1. Interne samenwerking en ondersteuningsstructuur

Op school is een Commissie voor de Begeleiding (CvB) aanwezig. De CvB bestaat uit de

teamleider, gedragsdeskundige, de intern begeleider, de maatschappelijk werker en de

schoolarts.

Deze commissie heeft de volgende hoofdtaken:

- Het verrichten van kennismakingsgesprekken en waar nodig aanvullende onderzoeken

voor het eerste handelingsplan en het vaststellen van het individuele handelingsplan.

- Het evalueren van de uitvoering van het handelingsplan

- Adviseren over de terugplaatsing of overplaatsing van leerlingen.

- Het verrichten van facultatieve onderzoeken die nodig zijn in verband met de

beantwoording van specifieke vragen/hulpvragen.

De CvB voert de kennismakingsgesprekken met de nieuwe leerlingen, stelt het eerste

handelingsplan op en monitort de evaluatie van het HP dat tweemaal per jaar door leerkracht

wordt geëvalueerd en met ouders en leerling wordt besproken. Op het VSO Leeuwarden vinden

de leerlingbesprekingen eenmaal in de zes weken plaats. Standaard zijn daar de leerkracht, de

interne begeleider en de gedragsdeskundige bij aanwezig. Bij de leerlingbesprekingen kunnen

ook de schoolmaatschappelijk werker, het stagebureau en/of vakdocenten aansluiten. Bij de

eerste leerling bespreking van het schooljaar zijn leerkracht, intern begeleider,

gedragsdeskundige, medewerkers stagebureau, schoolmaatschappelijk werk en vakdocenten

aanwezig om alle leerlingen te bespreken. In een leerlingbespreking worden niet alleen de

ontwikkelingen en vorderingen van de leerling besproken, maar wordt ook gekeken of de

leerling nog steeds in het juiste onderwijszorgprofiel zit. In principe kan een leerling gedurende

het hele jaar van profiel wijzigen als daar aanleiding voor is. Deze beslissing wordt genomen op

basis van IQ, leervorderingen, CITO toetsen, methoden gebonden toetsen, werkhouding en

observaties.

De school werkt al sinds 2004 met een multidisciplinair team met collega’s uit diverse

(jeugd)zorginstellingen. In 2009 is deze samenwerking geformaliseerd dmv een convenant en

is het Zorgadviesteam (ZAT) ingericht. In dit team werken diverse instanties zoals GGD, MEE,

Stichting Jeugdhulp Friesland, Bureau Jeugdzorg Friesland, Tjallinga Hiem, Stichtingen Welzijn,

de Politie en de leerplichtambtenaar en het VSO Leeuwarden nauw samen.

Het ZAT team komt eenmaal per maand bijeen. Een teamleider is voorzitter van het ZAT en

brengt de leerlingen in. Het gaat om leerlingen met meer complexe onderwijszorgvragen en

waar de school handelingsverlegenheid ervaart. Het ZAT team werkt met vaste procedures en

de ouders wordt altijd om toestemming gevraagd. De school onderhoudt korte lijntjes met de

diverse zorginstellingen en deze instellingen komen ook tussentijds op afroep op de school om

over een leerling te overleggen.

Pagina 18/25

Januari 2013

AV1.

5.2. Externe samenwerking, ketenpartners

ketenpartners Op afroep

beschikbaar

Regelmatig

Convenant

1 kind 1 plan

Landelijk

Nederlands Jeugd Instituut Zorg Advies

Team

Provinciaal

ACCARE Zorg Advies Team

VNN Verslavingszorg N-Ned. Zorg Advies Team

Zorg Advies Team

Kinnik Zorg Advies Team

convenant

Regionaal

Samenwerkingsverband......

Cluster 1

Cluster 2

Cluster 3

OPDC

Rebound

Herstart

Op de Rails

Bureau Jeugdzorg Zorg Advies Team

Zo nodig

Jeugdhulp Friesland Zorg Advies Team

Zorg Advies Team, convenant tbv de sluisgroepen

Tjallinga Hiem Zorg Advies Team

UWV (Arbeidsconsulent) Zorg Advies Team

Gemeentelijk

CJG Deelname gemeentelijk overleg

MEE Zorg Advies Team

GGD (schoolarts) Zorg Advies Team

Leerplicht Zorg Advies Team

Politie (jongeren coördinator

Leeuwarden)

Zorg Advies Team

Zorg Advies Team

Welzijn Centraal

(Jongerenwerk)

Zorg Advies Team

Wijk/buurt Wijkagent Zorg Advies

Team

Zorg Advies

Team

Overige

SMW (ingebouwd: in dienst

van RENN4)

Zorg Advies

Team

Zorg Advies

Team

Pagina 19/25

Januari 2013

AV1.

6 EXPERTISE

6.1 Aanwezige expertise op de school

Functionarissen en

expertises

Taken

Intern Begeleider - zorgdragen voor een passend onderwijsaanbod, aansluitend

bij onderwijsbehoeften leerlingen

- coachen van teamleden

- coördineren van specifieke hulpvragen van leerlingen

- plannen/organiseren halfjaarlijkse evaluatiebesprekingen en

bewaken de doorgaande lijn.

- uitvoeren van video-interactie begeleiding bij

onderwijskundige veranderingen en bij vragen rondom

leerlingenzorg

Gedragsdeskundige - lid van de CvB

- begeleiden leerlingen door middel van dossieranalyses,

psychologisch onderzoek, het vertalen van diagnostiek in

orthopedagogisch en didactisch handelen

- coachen en begeleiden van leerkrachten

- handelingsplanning

- zorg dragen voor een inhoudelijke bijdrage aan scholing en

deskundigheidsbevordering van alle teamleden.

schoolmaatschappelijk

werker

- coördineren en begeleiden van de individuele zorgtrajecten

- verzorgen van de communicatie vanuit school naar de

diverse instanties waar dit de individuele zorgtrajecten betreft.

- vaste deelnemer van het ZAT team

- coördineert het overleg van het ZAT team, vaststellen

jaarplanning, zorgdragen voor verslaglegging en bewaken

uitvoering van afspraken

stagecoördinator - De stagecoördinator is verantwoordelijk voor het stage traject

van interne – en externe stages.

- De begeleiding van de stages gebeurt in samenwerking met

de groepsleerkracht, die eindverantwoordelijk is voor het

traject van de leerling.

aandachtsfunctionarissen

omgaan met agressie,

grensoverschrijdend

gedrag en seksualiteit

- regelmatig agenderen van de protocollen omgaan met

agressie, grensoverschrijdend gedrag en seksualiteit op de

teamvergaderingen

- inhoudelijk overleg met aandachtsfunctionarissen van andere

RENN4 scholen

logopedist - screenen van leerlingen op het gebied van taal en

communicatie

- logopedische ondersteuning van leerlingen, zoveel mogelijk

in de klassensituatie

- ontwikkelen en geven van trainingen : Contact! –

training voor communicatieve vaardigheden, ToM-training en

de Stagetraining

Pagina 20/25

Januari 2013

AV1.

Op de school is (gecertificeerde) expertise aanwezig op de volgende deelterreinen:

- alle nieuwe leerkrachten volgen een basiscursus ‘çluster 4’

- 5 leerkrachten hebben een Master SEN opleiding afgerond

- 1 leerkracht heeft een Master learning and innovation afgerond

- 1 gedragsdeskundige is orthopedagoog generalist

- alle leerkrachten zijn gecertificeerd voor de ABC-methodiek

- een van de leerkrachten is ABC -trainer,

- leerkrachten zijn gecertificeerd om branchegerichte cursussen te geven

- de intern begeleiders zijn gecertificeerd SVIB begeleiders en/of Master Sen

zorgcoördinator

- 2 leerkrachten met tweedegraads bevoegdheid, één voor Nederlands en één voor

aardrijkskunde

- schoolmaatschappelijk werker SEN social work

- mentoren zijn geschoold in taalgericht vakonderwijs

- de logopedist is taalcoach/taalspecialist en twee intern begeleiders zijn taalcoach

6.2 Expertiseontwikkeling

De volgende ontwikkelingen wil het team het komende jaar oppakken:

- de leerlijn sociaal-emotionele ontwikkeling verder systematisch uitwerken

- het ortho-didactisch handelen.

- Het werken met leerlijnen voor taal en rekenen implementeren, met daarbij expliciet

aandacht voor de referentieniveaus taal en rekenen. Door het werken met de

referentieniveaus is het mogelijk om een betere aansluiting met het regulier onderwijs te

realiseren.

Pagina 21/25

Januari 2013

AV1.

7 GRENZEN EN AMBITIE

7.1 Huidige situatie en grenzen

Op dit moment is het VSO Leeuwarden een brede cluster 4 school. Voor leerlingen die

(langdurig) zeer agressief zijn, niet aanspreekbaar zijn op hun gedrag en daarbij niet in staat

zijn om onderwijs te volgen, heeft de school geen passend onderwijsondersteuningsaanbod..

Dit geldt ook voor leerlingen die verslaafd zijn aan harddrugs en de groep leerlingen met een

hoog verzuim vanwege angststoornissen/schoolangst. Voor deze leerlingen is over het

algemeen eerst hulpverlening/zorg nodig, voordat ze weer ‘schoolrijp’ zijn.

In het overzicht van ‘uitstroom leerlingen’ (2.2.) staat dat in de afgelopen jaren gemiddeld 18

leerlingen naar een andere school voor vso zijn verwezen. Het gaat dan vooral om cluster 2

(taal-spraakproblematiek is dan overheersend), andere vormen van cluster 4 onderwijs en

cluster 3 onderwijs. Bij deze laatste groep leerlingen blijkt na dat de cognitieve mogelijkheden te

beperkt zijn voor het met goed gevolg afronden van OZP 3.

7.2 Ambitie intern

De ambitie van de school is om de beste cluster 4 school in de regio te worden. Daar zijn nog

een aantal inhoudelijke ontwikkelingen voor nodig, waaronder het verder investeren in

handelingsgericht en opbrengstgericht werken. Daarnaast wil de school investeren in

imagoverbetering/PR.

De school wil elke leerling een passend perspectief bieden. Om dat te bereiken investeert de

school in de uitwerking van het uitstroomperspectief arbeidstoeleiding en de samenwerking en

afstemming met zowel het regulier onderwijs als (jeugd)zorginstellingen en overige

ketenpartners.

7.3 Ambitie extern, samenwerkingsverband Passend onderwijs

In het kader van Passend onderwijs wil het VSO Leeuwarden allereerst investeren in een

nadere kennismaking met het regulier onderwijs. Op dit moment zijn het regulier en speciaal

onderwijs nog onvoldoende op de hoogte van elkaars onderwijssetting.

Het VSO Leeuwarden is gestart met een nadere verkenning om samen met het regulier VO

symbiose trajecten uit te werken (VO, praktijkonderwijs, MBO).

De Sluisgroepen in Drachten en Leeuwarden vormen een tussenvoorziening van het

samenwerkingsverband voor leerlingen die uitvallen. De bekostiging van deze voorzieningen

zal wijzigen met ingang van de wetgeving Passend onderwijs. De gelden gaan met ingang van

1 augustus 2014 naar de samenwerkende besturen. Het overleg over de toekomst van de

Sluisgroepen in het samenwerkingsverband is inmiddels gestart.

Als het gaat om het bieden van een passend onderwijsaanbod voor alle leerlingen uit de regio

van het samenwerkingverband 21 -01 constateert het VSO Leeuwarden dat er geen geschikt

onderwijs is voor leerlingen met een stoornis in het spectrum van autisme met normale

cognitieve mogelijkheden. In de regio ontbreekt een aanbod op HAVO/VWO niveau.

De school heeft inmiddels voor één leerling een passend onderwijsaanbod uitgewerkt. Middels

een pilot. De ambitie is om dit uit te breiden.

Voor de leerlingen die bij GGZ Kinnik in behandeling zijn, en op de locatie in Leeuwarden

Pagina 22/25

Januari 2013

AV1.

onderwijs volgen, is het regelmatig problematisch om een plaatsing op een school (regulier of

speciaal) te realiseren na afloop van de behandeling.

Het komt nog te vaak voor dat leerlingen uit het regulier onderwijs uitvallen en uiteindelijk

aangemeld worden bij de Sluisgroepen, zonder dat er een duidelijk ondersteuningstraject heeft

plaatsgevonden. Het VSO Leeuwarden heeft de ambitie om samen met het regulier onderwijs

na te gaan aan welke preventieve ondersteuning behoefte is en of die ondersteuning vanuit de

huidige AB dienst en/of vanuit de VSO school gegeven kan worden (denk hierbij aan bijv. co-

teaching).

In het samenwerkingsverband Friesland is onlangs een initiatief gestart om met alle

gedragsdeskundigen van de cluster 3 en 4 scholen bij elkaar te komen om te zien op welke

manier de leerlingen die tussen cluster 3 en 4 invallen, de LVG leerlingen met ernstige

gedragsproblemen, het meest passende onderwijsaanbod kunnen krijgen.

De school streeft naar een verbetering van de afstemming met de zorginstellingen, zodat er

meer integrale onderwijszorg-arrangementen gerealiseerd kunnen worden voor de leerlingen

die meer nodig hebben dan cluster 4 onderwijs.

Pagina 23/25

Januari 2013

AV1.

8 BIJLAGE SCAN HANDELINGSGERICHT WERKEN

8.1 Competentiescan voor HGW

De competentiescan ‘ Handelingsgericht werken’ is als digitale vragenlijst afgenomen bij 33

respondenten van het VSO Leeuwarden. .De scan geeft een beeld van de stappen van de

cyclus handelingsgericht (samen) werken.

Bij de terugkoppeling met het team over de uitkomst van de scan handelingsgericht werken zijn

de volgende uitgangspunten geformuleerd.

SLOA, HGW scan,

A. Clijsen en L.

Sontag, 2012

Allen

Deel 1 Het systematisch volgen 3,1

Deel 2 Het signaleren van leerlingen 3,3

Deel 3 Het benoemen van de onderwijsbehoeften 3,0

Deel 4 Het clusteren van leerlingen 2,9

Deel 5 Het doelgericht plannen 1,6

Deel 6 Het realiseren en evalueren 2,5

Deel 7 Samenwerken 3,1

De opvallend lage score bij ‘het doelgericht plannen’ heeft te maken met het gegeven dat de

school niet met groepsplannen werkt (lage score werkt door in 7 van de 11 items). Een

vergelijkbare verklaring geldt voor de relatief lage score bij ‘het realiseren en evalueren’. Daar

wordt ook gevraagd naar het werken met groepsplannen in 4 van de 12 items.

1 Het systematisch volgen

er is sprake van een homogene en hoge score voor het

item ‘ik observeer het gedrag van leerlingen in hun

interactie met mij en andere leerlingen’ (3,8)

er is sprake van een opvallende variëteit in antwoorden

Pagina 24/25

Januari 2013

AV1.

mbt het item ‘ik neem toetsen af en analyseer de

leervorderingen van de leerlingen’ (score 2.7 en varieert 1-

4)

het item ‘ik analyseer systematisch de behaalde

opbrengsten van mijn onderwijs’ scoort een 2,3.

2 Het signaleren van

leerlingen die extra

aandacht nodig hebben

- de scores bij deze stap van HGW zijn redelijk homogeen,

bijna allemaal tussen de 3.2 en 3.7.

- het hoogst scoort het item ‘ik ben alert op (hulp)signalen

van leerlingen (3.7)

- een opvallend lage score (2.2) op het item ‘ik hanteer

vaste ijkpunten bij het signaleren van leerlingen met een

leerachterstand of leervoorsprong’.

3 Het benoemen van de

onderwijsbehoeften van

de leerlingen

de hoogste score (3.7) bij het item’ ik kies een geschikte

pedagogische aanpak om gewenst gedrag te stimuleren.

de lage score (1.7) op het item ‘ik geef in een

groepsoverzicht aan wat de onderwijsbehoeften zijn van

een leerling’ is niet verwonderlijk, aangezien niet met

groepsoverzichten wordt gewerkt.

het item ‘ik heb bij het stellen van doelen hoge

verwachtingen van leerlingen’ scoort een 2.7

een hogere score bij het item ’ik ga in gesprek met de

leerling over wat hij zelf wil leren en welke ondersteuning

hij daarbij nodig heeft’. (3.5)

4 Het clusteren van

leerlingen met

vergelijkbare

onderwijsbehoeften

- de hoogste score (3.7) bij deze fase van HGW wordt

behaald bij het item ‘ik stem mijn pegagogische aanpak

en communicatie af op de onderwijsbehoeften van de

leerling’.

- leerkrachten scoren een 2.2. bij de items ‘ ik groepeer

leerlingen die verlengde instructie nodig hebben’ en ‘ik

groepeer leerlingen die extra uitdaging, verrijking of

verdieping nodig hebben’.

- een score van 3.5 voor het item ‘ik geef leerlingen

zodanige aanwijzingen dat zij langere tijd zelfstandig

kunnen werken’.

5 Het doelgericht plannen

van een aanbod

het lijkt dat leerkrachten niet overtuigd zijn van het werken

met groepsplannen, dit item scoort een 1.9 (veel 1 en 2

antwoorden)

de hoogste score (2.8) wordt behaald op ‘ik kan

doelgericht een plan opstellen om aan de specifieke

onderwijsbehoeften van leerlingen tegemoet te komen’.

de lage score in deze fase van HGW wordt veroorzaakt

door het feit dat de school niet met groepsplannen werkt

(dit telt door in 7 van de 11 items)

6. Het realiseren en

evalueren van het plan

de hoogste score (3.3 resp. 3.4) wordt behaald op de

items ‘ik geef leerlingen systematisch feedback op hun

leerproces’ en ‘ik creëer een leeromgeving waarin

leerlingen op diverse manieren kunnen leren en

samenwerken’.

Pagina 25/25

Januari 2013

AV1.

de vragen die te maken hebben met een groepsplan

worden conform verwachting laag gescoord (1.4)

van de items die niet op het werken met een groepsplan te

maken hebben scoort ‘ik reflecteer systematisch over hoe

ik mijn aanbod of mijn aanpak kan verbeteren’ het laagst

(2.6)

7. Samenwerken

- vier maal wordt de score (3.5) behaald. Dit geldt voor ‘ik

lever een constructieve bijdrage aan de

leerlingbesprekingen’ en’ ik denk samen met mijn collega’s

na over hoe wij de onderwijsondersteuning aan leerlingen

in onze school kunnen verbeteren’, ‘afstemming met de

intern begeleider’ en ‘het delen van pedagogische en

didactische opvattingen met collega’s’.

- de laagste scores worden behaald bij het item ‘ik vraag

feedback aan leerlingen over mijn handelen’ (2.5) en bij ‘ik

vind ouders een gelijkwaardige partner met wie ik

informatie uitwissel en samenwerk’. (2.7).