КарлицаКарлица и содржинаи содржинаМашки & женски Машки & женски

репродуктивни органирепродуктивни органи

Reproductive Organs and SystemReproductive Organs and System

Ass. Prof. Zora Uzunoska

University St. Kliment Ohridski-Bitola, Faculty of Technology and Technical Sciences Veles

www.ttfv.uklo.edu.mk

Машки репродуктивен системМашки репродуктивен систем

Примарни сексуални органиПримарни сексуални органи тестиситестиси

Акцесорни сексуални органиАкцесорни сексуални органи Надворешни гениталииНадворешни гениталии

пениспенис скротумскротум

КаналиКанали Еферентни каналчиња Еферентни каналчиња

((епидидимисепидидимис)) Вас деференсВас деференс Ејакулаторен каналЕјакулаторен канал уретрауретра

ЖлездиЖлезди Семени жлездиСемени жлезди простатапростата булбоуретралнибулбоуретрални

ПенисПенис КоренКорен -- фиксиран за фиксиран за

ишиалниот кракишиалниот крак

ТелоТело сосо еректилни ткиваеректилни ткива

ГлансГланс -- зголемување на зголемување на корпус спонгиозумкорпус спонгиозум

ПрепуциумПрепуциум - - кожакожа -- делумно го делумно го покрива глансот и го окружува покрива глансот и го окружува надворешниот уретрален отвор надворешниот уретрален отвор ((може да се одстрани со може да се одстрани со циркумцизијациркумцизија))

Препуцијални жлезди Препуцијални жлезди --продуцираат смегма продуцираат смегма ((подржува подржува бактериски растбактериски раст, , како како E. coliE. coli))

Коскен дел на карлицаКоскен дел на карлица 2 2 карличникарлични = = коксалникоксални = = коски, споени заеднокоски, споени заедно

Секоја карлична коскаСекоја карлична коска Илијакален делИлијакален дел ИшиумИшиум ПубисПубис 3 3 дела се соединуваат, дела се соединуваат,

формираат формираат acetabulumacetabulum Сакрумот и кокцигеалната Сакрумот и кокцигеалната

коска помагаат во коска помагаат во формирање на карлицатаформирање на карлицата

и карлична шуплинаи карлична шуплина ФункцијаФункција

Врзува долни Врзува долни екстремитети за екстремитети за аксијалниот скелетаксијалниот скелет

Заштитува внатр.органиЗаштитува внатр.органи Поднесува тежина на Поднесува тежина на

горниот дел на телотогорниот дел на телотоВо тек на вежби, научи ги границите на карлицата

Содржина на Содржина на карличната шуплинакарличната шуплина

Долна карлицаДолна карлица Под карличниот лакПод карличниот лак Просторот содржиПросторот содржи

Дел од колонотДел од колонот ректумректум Мочна бешикаМочна бешика Матка Матка //јајници јајници

((женижени))

Лажна карлицаЛажна карлица -Горна карл. -Горна карл. Илијакални острициИлијакални острици Над карличниот лакНад карличниот лак Содржи абдоминални Содржи абдоминални

органиоргани Припој за мускули Припој за мускули + +

лигаменти на лигаменти на телесниот зидтелесниот зид

Карлична дијафргма Карлична дијафргма ==

леваор анилеваор ани + + кокцигеалникокцигеални м.м.

Сексуален полиморфизам Сексуален полиморфизам во карлицатаво карлицата

Шуплината е широкаШуплината е широка, , празнапразна

Карличниот влез овален Карличниот влез овален + + излезот округолизлезот округол

Коските полесниКоските полесни, , потенкипотенки Пубичниот агол поголемПубичниот агол поголем Кокцигеумот Кокцигеумот

пофлексибиленпофлексибилен, , поправпоправ Ишијалние тубери Ишијалние тубери

пократкипократки, , повеќе извртениповеќе извртени

Шуплината теснаШуплината тесна, , длабокадлабока

Помал влез Помал влез + + излезизлез Коските потешкиКоските потешки, ,

подебелиподебели Пубичниот агол помалПубичниот агол помал Кокцигеумот помалку Кокцигеумот помалку

флексибиленфлексибилен, , покривпокрив Ишијалните тубери Ишијалните тубери

подолги,подолги, свртени мед. свртени мед.

женски машки

Сексуален полиморфизам Сексуален полиморфизам во карлицатаво карлицата

Перинеум

• Во форма на дијамант регија меѓу

– Пубичната симфиза (напред)

– Кокцигеум (позади)

– Ишијлните тубери

(од страна)

• Машкиот содржи

– Скротум, коренот на пенисот, анус

• Женскиот содржи

– Надворешни гениталии, анус

Развој на репродуктивните органиРазвој на репродуктивните органи Гонаден гребенГонаден гребен: : Се формира во ембрион, стар Се формира во ембрион, стар 5 5 недели, недели,

одговорен за создавање на гонадитеодговорен за создавање на гонадите

Машки гонади Машки гонади = = тестистестис Женски гонади Женски гонади = = јајницијајници

Репродуктивна ембриологијаРепродуктивна ембриологија Машки и женски канали, се присутни во раниот Машки и женски канали, се присутни во раниот

ембрион, но само еден сет се развиваембрион, но само еден сет се развива!! Wolffian Wolffian каналиканали (Mesonephric) (Mesonephric): : создаваат машки каналисоздаваат машки канали

Вас деференсВас деференс, , епидидимисепидидимис Mullerian Mullerian каналиканали (Paramesonephric) (Paramesonephric): : создаваат женски к.создаваат женски к.

Надворешни гениталии се развиваатНадворешни гениталии се развиваат од исти структури од исти структури

Ембрионска структураЕмбрионска структура МашкиМашки ЖенскиЖенски Лабиоскротален оток СкротумЛабиоскротален оток Скротум Големи усни Големи усни Уретрални набориУретрални набори Пенисна уретра Мали усти Пенисна уретра Мали усти Генитален туберкул ПенисГенитален туберкул Пенис Клиторис Клиторис

Машки развојМашки развој

Машки фетусМашки фетус Тестисите се спуштаат делумно на Тестисите се спуштаат делумно на 3 3 месецимесеци, , на на

7 7 месеци завршуваат во скротуммесеци завршуваат во скротум Вагинален процесВагинален процес: : дел од перитонеум формира дел од перитонеум формира

туника вагиналистуника вагиналис ГубернакулумГубернакулум: : фиброзна тракафиброзна трака; ; спојува дно на спојува дно на

скротум со тестиситескротум со тестисите Спуштање на тестиситеСпуштање на тестисите: : делумно во тек на делумно во тек на

скратувањето на губернакулумот, крајно скратувањето на губернакулумот, крајно спуштање заради тестостеронот, или можеби спуштање заради тестостеронот, или можеби заради зголемениот интраабдоминален притисок.заради зголемениот интраабдоминален притисок.

ПубертетПубертет: : период кога репродуктивните органи период кога репродуктивните органи растат и можат да бидат репродуциранирастат и можат да бидат репродуцирани

ЖенскиЖенски = = околу 11околу 11 Градите се зголемуваатГрадите се зголемуваат се зголемува поткожното се зголемува поткожното

сало во колковите и сало во колковите и градитеградите

Влакна во пубичниот и Влакна во пубичниот и аксиларен регионаксиларен регион

Мрсна кожаМрсна кожа Менструација Менструација (1-2 (1-2

години покасногодини покасно))

МашкиМашки = = околуоколу 13 13 скротумскротум + + тестиси се тестиси се

зголемуваат зголемуваат Зголем. на ларинксЗголем. на ларинкс Зголемена величина на Зголемена величина на

телототелото, , мускулатурамускулатура Влакна на лицетоВлакна на лицето, ,

пубисот (срамна пубисот (срамна коска)коска), , пазувипазуви

Мрсна кожаМрсна кожа

Женски развојЖенски развој

Јајниците се спуштаат во карлицаЈајниците се спуштаат во карлица Вагинален процесВагинален процес: : изданок од перитонеумот изданок од перитонеумот

доведува до спуштање надоведува до спуштање на ГунернакулумГунернакулум:: спуштање на јајницитеспуштање на јајниците; ; се се

спојува за големите усниспојува за големите усни Каудален дел Каудален дел = = округол лигамент на округол лигамент на

утерусотутерусот Кранијален дел Кранијален дел = = лигамент на овариумотлигамент на овариумот

Репродуктивен системРепродуктивен системГениталииГениталии = = сексуални органи сексуални органи

Примарни Примарни = = јајници јајници, , тестиситестисиСекундарни Секундарни = = жлездижлезди, , каналиканали, , надворепни гениталиинадворепни гениталии

Женски Машки

Репродуктивен системРепродуктивен системЦелиЦели::

1.1. Препознај ги структурите на Препознај ги структурите на женските и машките репродуктивни женските и машките репродуктивни системи, вклучувајќи макро и системи, вклучувајќи макро и микроанатомијата на органите, микроанатомијата на органите, структурите и акцесорните жлезди структурите и акцесорните жлезди и нивните основни функциии нивните основни функции

2.2. Објасни ја мејозата, спермогенезата Објасни ја мејозата, спермогенезата и оогенезата.и оогенезата.

3.3. Дискутирај за промените, кои се Дискутирај за промените, кои се јавуваат во женскиот репродукивен јавуваат во женскиот репродукивен систем во тек на бременост. систем во тек на бременост.

Општа организацијаОпшта организација

ГонадиГонади гаметигамети & & хормонихормони

КаналиКанали транспорт натранспорт на. . . ?. . . ?

ЖлездиЖлезди секретираат течностисекретираат течности

Перинеални структури Перинеални структури = = надворешни надворешни

гениталиигениталии

Машка репродуктивна анатомијаМашка репродуктивна анатомија

Примарни репродуктивни органи Примарни репродуктивни органи произведуваат гаметипроизведуваат гамети

Секундарни репродуктивни органиСекундарни репродуктивни органи. . . . . .

Машки репродуктивни и уринарни трактови Машки репродуктивни и уринарни трактови се делимично поделенисе делимично поделени

Машки репродуктивен системМашки репродуктивен систем

Примарни сексуални органиПримарни сексуални органи тестиситестиси

Акцесорни сексуални органиАкцесорни сексуални органи Надворешни гениталииНадворешни гениталии

пениспенис скротумскротум

КаналиКанали Еферентни каналчиња Еферентни каналчиња

((епидидимисепидидимис)) Вас деференсВас деференс Ејакулаторен каналЕјакулаторен канал уретрауретра

ЖлездиЖлезди Семени жлездиСемени жлезди простатапростата булбоуретралнибулбоуретрални

Машка репродуктивна Машка репродуктивна анатомијаанатомија

СкротумСкротум кожна вреќакожна вреќа + + површна површна

фасциафасциа содржи тестисисодржи тестиси

Поврзани мускулиПоврзани мускули ДартосДартос: : во кожата на во кожата на

скротумотскротумот набрана кожа набрана кожа = = топлинатоплина

КремастерКремастер: : се шири во се шири во скротумот од семениот скротумот од семениот каналканал

влакна од инт. овлакна од инт. оbliqueblique м. м. подига тестисподига тестис = = топлинатоплина спушта тестис спушта тестис = = ладноладно

Туника вагиналисТуника вагиналис = = лесна лесна вреќа, покрива тестисвреќа, покрива тестис

Туника албугинеа Туника албугинеа = = фибрознафиброзна длабоко до длабоко до туника туника

вагиналисвагиналис Го дели тестисот на лобулиГо дели тестисот на лобули

СкротумСкротумФункцијаФункција::заштита на тестисзаштита на тестис

СтруктураСтруктура::

КожаКожа & & поткожна поткожна суперфицијална фасциасуперфицијална фасциа

ДартосДартос мускулмускул во кожаво кожа Кремастер мускул Кремастер мускул - -

продолжува со мускулите на абдоминалниот зид (?)

Неволна контракција Неволна контракција ((рефлекс рефлекс на кремастерна кремастер)),, во одговор во одговор на ....... ?на ....... ?

Скротална вреќаСкротална вреќа,, формира формира

2 2 одвоени комориодвоени комори Кремастер мускул

Семеновод - Spermatic Cord Заедничко име за сите Заедничко име за сите структури поврзани со структури поврзани со скротумот.скротумот.

Поминува низ Поминува низ ингвиналниот каналингвиналниот канал

Вклучува:Вклучува: Вас деференсВас деференс Тестикуларни Тестикуларни

артерии артерии + + венивени Лимфни садовиЛимфни садови Кремастер Кремастер

мускулни влакнамускулни влакна Нерви - Нерви -

илиоингвинални + илиоингвинални + генитофеморалнигенитофеморални

Тестиси Тестиси ((парни жлездипарни жлезди))

Се развиваат во близината на Се развиваат во близината на бубрезитебубрезите

Се спуштаат во скротумот, низ Се спуштаат во скротумот, низ инвиналниот канал инвиналниот канал ((функција на функција на губернакулум тестисгубернакулум тестис)

Перитонеално обложување Перитонеално обложување продолжува продолжува обложување од обложување од скротумот скротумот

СеменоводСеменовод: : сноп кој содржи се сноп кој содржи се ““потребно за работапотребно за работа”” на канлот. на канлот.

КрипторхизамКрипторхизам4 месеци

Структура на тестиситеСтруктура на тестисите

Фиброзна капсулаФиброзна капсула– – tunica albugineatunica albuginea – – окружува тестисокружува тестис

Скротална шуплина Скротална шуплина – – обложена со обложена со tunica tunica vaginalisvaginalis – – париетален и париетален и висцерален слојвисцерален слој

200200 - - 300 300 лобулилобули

3 3 семеноводни тубулисеменоводни тубули

ТестисТестис Семеноводни тубулиСеменоводни тубули

Го сочинуваат Го сочинуваат тестисоттестисот

Место за Место за сперматогенезасперматогенеза

Поделени во лобулусиПоделени во лобулуси Tubulus RectusTubulus Rectus

Конвергенција на Конвергенција на семеноводните тубулисеменоводните тубули

Rete TestisRete Testis = = Тестикуларна мрежаТестикуларна мрежа Мрежа на разгранети Мрежа на разгранети

каналчињаканалчиња Водат во епидидимисВодат во епидидимис

ЕпидидимисЕпидидимис ~ 7 m long~ 7 m long

ГлаваГлава -- горен делгорен дел, , прима прима сперматозоиди сперматозоиди

ТелоТело - дистално, надолу- дистално, надолу

ОпашкаОпашка - води во- води во ductus deferens ductus deferens

ФункцииФункции::

1) 1) Мониторира Мониторира и ја прилагодува и ја прилагодува каналната течност каналната течност ((стереоцилиистереоцилии!)!)

2) 2) Рециклира оштетени Рециклира оштетени сперматозоидисперматозоиди

3) 3) Собира сперма и го олеснува Собира сперма и го олеснува созревањетосозревањето

Тестикуларна мрежа и еферентни дуктули

Тестис и епидидимис

ЕпидидимисЕпидидимис:: СодржиСодржи еферентни еферентни каналчињаканалчиња::

канали од канали од rete testis rete testis,, додо каналот на епидидимусотканалот на епидидимусот

Има способност да пливаИма способност да плива

Мазен мускулен слој Мазен мускулен слој = = ејакулацијаејакулација

Епителен слој,Епителен слој, обложен обложен со стероцилиисо стероцилии

Ресорбира вишок на Ресорбира вишок на семена течностсемена течност

Пренесува нутриенси до Пренесува нутриенси до спермата во луменотспермата во луменот

Vas DeferensVas Deferens Канал од епидидимусниот Канал од епидидимусниот

канал, до ејакулаторниот канал, до ејакулаторниот каналканал

ВазектомијаВазектомија –– Пресечен Пресечен vas deferens, vas deferens, затворени затворени краевикраеви

Делба на клеткатаДелба на клетката

МитозаМитоза:: делба на клетката, со дуплирање делба на клетката, со дуплирање

на хромозомот и делба на хромозомот и делба 2 2 клетки ќерки клетки ќерки = = родителродител ИмаатИмаат ДиплоидДиплоид = 2n = 2n хромозомахромозома Се јавува во телото Се јавува во телото ((соматскисоматски) ) клеткиклетки

МејозаМејоза = = Редукциона делбаРедукциона делба: : клеточна делба, која клеточна делба, која резултира во клетки со половина од бројот на резултира во клетки со половина од бројот на хромозомите на родителотхромозомите на родителот ИмаИма ХаплоидХаплоид = n = n број на хромозомиброј на хромозоми Се јавува во половите клеткиСе јавува во половите клетки

Од сперматоцит до сперматозоидОд сперматоцит до сперматозоид

Сперматогенеза: Мејоза на примарните сперматоцити сперматид

Спермиогенеза: Созревање на сперматид во сперматозоид во Сертолиевите клетки

Спермиација: Сперматозоидот ослободен во луменот

Сперматогенеза: продукција на спермаСперматогенеза: продукција на сперма

Стем клетки Стем клетки = = СперматогонииСперматогонии (2n) (2n) Подлегнуваат на митозаПодлегнуваат на митоза

ТипТип A A сперматогониасперматогониа = = прекурзор клетки прекурзор клетки (2n) (2n) Тип БТип Б сперматогониасперматогониа = = примарни сперматоцити примарни сперматоцити (2n)(2n)

Примарни сперматоцити подлегнуваат на Примарни сперматоцити подлегнуваат на МејозаМејоза I I 2 2 секундарни сперматоцити секундарни сперматоцити (n)(n) 2 2 секундарни сперматоцити секундарни сперматоцити (n)(n) подлегнуваат на подлегнуваат на МејозаМејоза II II 4 4 сперматидисперматиди (n) (n) СпермиогенезаСпермиогенеза:: созревање на сперматидите во созревање на сперматидите во

сперматозоид (сперма)сперматозоид (сперма) ГлаваГлава ( (акрозомакрозом), ), среден делсреден дел, , опашкаопашка

Контролирани од Контролирани од FSH (FSH (питуитарна жлпитуитарна жл.),.), тестостерон тестостерон ((тестиситестиси))

Sustentacular cellsSustentacular cells--(Sertoli)(Sertoli)-еви клетки-еви клетки Задржување на крвно Задржување на крвно

тестикуларната бариератестикуларната бариераСпециј.Специј. течност во луменот со течност во луменот со висок ниво на полови хормони висок ниво на полови хормони , , KK++ и и заштита од имуни напади

(заради специфични антигени на спермата)

Суспендирани сперматиди и подржана сперматогенеза и спермиогенеза FSH FSH и и ТестостеронТестостерон работат преку работат преку

Сертолиевите клеткиСертолиевите клетки

Секреција на Секреција на inhibin inhibin = забавено = забавено создавање на спермасоздавање на сперма

Секреција на Секреција на androдen-bindinд androдen-bindinд

protein (ABP)protein (ABP)-андроген врзувачки протеин-андроген врзувачки протеин

Во семеноводните канали:Во семеноводните канали: SertoliSertoli-еви клетки-еви клетки : : ја опкружуваат сперматогонијата во луменот ја опкружуваат сперматогонијата во луменот

на семеноводитена семеноводите Обезбедува нутриенси за сперматогените клеткиОбезбедува нутриенси за сперматогените клетки Клетките се движат према луменот на каналотКлетките се движат према луменот на каналот Лачат семена течностЛачат семена течност Се фагоцитира цитоплазмата со развивање на сперматидиСе фагоцитира цитоплазмата со развивање на сперматиди ЛачатЛачат Androgen-binding protein ( Androgen-binding protein (концентрира тестостеронконцентрира тестостерон)) Лачат инхибинЛачат инхибин : : хормонот го забавува создавањето на спермахормонот го забавува создавањето на сперма

Крвно-тестикуларна бариераКрвно-тестикуларна бариера: : Сертолиевите клетки се поврзуваат Сертолиевите клетки се поврзуваат со тесни врски да спречат излагање на мембрански антигени од со тесни врски да спречат излагање на мембрански антигени од спермата во крвтаспермата во крвта

Миоидни клеткиМиоидни клетки: : слој околу семеноводите од мазни мускулислој околу семеноводите од мазни мускули ИнтерстицијалниИнтерстицијални (Leydig (Leydig-Лајдиг-Лајдиг) ) клеткиклетки: : во лабавото во лабавото CT CT меѓу меѓу

семеноводите се секретираат андрогени семеноводите се секретираат андрогени ((машки полови хормонимашки полови хормони))

Анатомија на сперматозоидАнатомија на сперматозоид

Зрела сперма има Зрела сперма има 3 3 деладела::

1.1. Глава со акрозомГлава со акрозом ((содржисодржи_______ )_______ )

2.2. Средниот дел со јадро Средниот дел со јадро и многу и многу ??

3.3. ОпашкаОпашка - - флагелафлагела - - ((која се движи која се движи спирално)спирално)

СперматогенезаСперматогенеза: : производство на спермапроизводство на сперма

Pg 676

Патот на спермата Семеноводи

Rete testis

Епидидимис

Vas (ductus) deferens

Ампула на vas deferens

Ејакулаторен канал

Простатска уретра

Мембранска уретра

Пенисна (сунѓереста) уретра

Акцесорни жлездиАкцесорни жлезди Семени меурчињаСемени меурчиња((парнипарни))

Обезбедуваат 95% семена Обезбедуваат 95% семена течност!течност! Задна површина од Задна површина од

бешикатабешиката Се контрахираат, при Се контрахираат, при

ејакулацијаејакулација Се празнат во Се празнат во vas deferensvas deferens

ПростатаПростата Надолу од бешикатаНадолу од бешиката, ,

напред пред ректумотнапред пред ректумот Окружува прв дел од Окружува прв дел од

уретрауретра Се контрахира, при Се контрахира, при

ејакулацијаејакулација ФункцииФункции: : обложува, обложува,

растопува, подвижнострастопува, подвижност

семени меурчиња

Семени меурчиња* - пресекСемени меурчиња* - пресек

Функции Ја храни спермата Стимулира утерина контракција Супримира имун одговор Подвижност на спермата Обложува семе во вагина, растопува сперма и овозможува таа да плива Произведува 60% од семето, хормони,фруктоза

*

ПростатаПростата

20 - 30% 20 - 30% семена течностсемена течност

НепарнаНепарна, , во форма наво форма на ””крофнакрофна””

Секретот содржиСекретот содржи:: ЦитратЦитрат lasmin (lasmin (благ благ

антибиотикантибиотик)) Простата специфичен Простата специфичен

антиген антиген (PSA) – (PSA) – тест тест во крвта за? во крвта за?

Булбоуретрални жлездиБулбоуретрални жлезди((Коперови жлездиКоперови жлезди))

Големина на грашокГолемина на грашок, , парни, на базата од пенисот

Произведуваат околу 10% од семето

Алкален мукусАлкален мукус-- функцијафункција????

Булбоуретрални жлезди*Булбоуретрални жлезди*

Долу од простататаДолу од простатата Во урогениталната Во урогениталната

дијафрагмадијафрагма Се празнат во Се празнат во

сунѓерестата уретрасунѓерестата уретра

ФункцијаФункција: : произведува мукуспроизведува мукус

Неутрализира Неутрализира урина во уретраурина во уретра

Го подмачкува Го подмачкува семето, за подобро семето, за подобро минувањеминување

*

*

СемеСеме 2-5 2-5 мл. ејакулатмл. ејакулат

Ејакулација на семето благодарение на карличното Ејакулација на семето благодарение на карличното дно и мускулите на пенисот дно и мускулите на пенисот ((Симпатикус Симпатикус предизвикува перисталтика во трактот)предизвикува перисталтика во трактот)

СоставСостав::1. 1. спермасперма - 20 - 100 - 20 - 100 милионимилиони сперм сперм / ml/ ml2. 2. семена течност семена течност – – (види во претходниот (види во претходниот

текст)текст)3. 3. ензимиензими - - протеазипротеази и семен плазмини семен плазмин

ПенисПенис Машки надв. полов органМашки надв. полов орган

ФункцијаФункција: : ослободува сперма во ослободува сперма во женскиот репродуктивен трактженскиот репродуктивен тракт

АнатомијаАнатомија КоренКорен = = врзан делврзан дел

краци краци -- во пубичниот во пубичниот свод, покриен со свод, покриен со ишиокавернозен мускулишиокавернозен мускул

булбусбулбус - причврстени за - причврстени за урогениталната мембранаурогениталната мембрана

ТелоТело = = слободно, неврзанослободно, неврзано, , Гланс пенис Гланс пенис = = зголемен врвзголемен врв ПрепуциумПрепуциум = = како манжетна како манжетна

околу главичотоколу главичот Спонгиозна уретраСпонгиозна уретра= = канал канал

во пенисотво пенисот

ПенисПенис КоренКорен -- фиксиран за фиксиран за

ишиалниот кракишиалниот крак

ТелоТело сосо еректилни ткиваеректилни ткива

ГлансГланс -- зголемување на зголемување на корпус спонгиозумкорпус спонгиозум

ПрепуциумПрепуциум - - кожакожа -- делумно го делумно го покрива глансот и го окружува покрива глансот и го окружува надворешниот уретрален отвор надворешниот уретрален отвор ((може да се одстрани со може да се одстрани со циркумцизијациркумцизија))

Препуцијални жлезди Препуцијални жлезди --продуцираат смегма продуцираат смегма ((подржува подржува бактериски растбактериски раст, , како како E. coliE. coli))

ПенисПенис Еректилни телаЕректилни тела

3 3 долги траки на еректилно долги траки на еректилно ткиво околу сунѓерестата ткиво околу сунѓерестата уретрауретра

Дебел канал покриен со густо Дебел канал покриен со густо CT CT и исполнет со мазни и исполнет со мазни мускулимускули, CT + , CT + васкуларен васкуларен просторпростор

Корпус спонгиозумКорпус спонгиозум дисталнодистално = = гланс пенисгланс пенис проксималнопроксимално = =булбус пенисбулбус пенис Средно-вентрално Средно-вентрално

еректилно телоеректилно тело

Корпус кавернозумКорпус кавернозум Проксимално Проксимално = = корен корен

//краци на пенисоткраци на пенисот, , покриен покриен со со ischiocavernosus m. ischiocavernosus m.

паренпарен, , дорзални еректилни дорзални еректилни тела во најголем дел.тела во најголем дел.

ПенисПенис Артеридски доток Артеридски доток = = гранки на гранки на внатрешна пудентална внатрешна пудентална

аа.. ( (гранка на илијакалната арт.гранка на илијакалната арт.)) ИнервацијаИнервација = = гранки на пудендумот гранки на пудендумот ((од сакралниот од сакралниот

плексусплексус) ) обезбедуваат сетилностобезбедуваат сетилност ПарасимпатикусПарасимпатикус: : доток на крв во еректилните теладоток на крв во еректилните тела

= = ерекцијаерекција СимпатикусСимпатикус: : контракција на мазниот мускул во контракција на мазниот мускул во

каналите, глансот и булбоспонгиозниот мускулканалите, глансот и булбоспонгиозниот мускул

= = ејакулацијаејакулација Над автономниот систем од долниот хипогастричен Над автономниот систем од долниот хипогастричен

плексусплексус

Женски репродуктувен системЖенски репродуктувен систем

Примарен полов органПримарен полов орган Оварии (1)Оварии (1) = = гонадигонади

Акцесорни секс.орг.Акцесорни секс.орг. надвор. генит надвор. генит = vulva= vulva Labia major + minorLabia major + minor (2.21) (2.21)

Монс пубис (3)Монс пубис (3) Клиторис (4)Клиторис (4) КаналиКанали

Утерина тубаУтерина туба = = јајоводи(5) јајоводи(5) Вагина (6)Вагина (6)

ЖлездиЖлезди Голема вестибуларна жл. Голема вестибуларна жл.

(7)(7)

1

22.1

3

7

6

5

4

Женски репродуктувен системЖенски репродуктувен систем

Сите органи се внатрешни Сите органи се внатрешни

и тесно поврзании тесно поврзани– Примарни Примарни репродуктивни репродуктивни

органиоргани: ?: ?– Секундарни Секундарни репродуктивни репродуктивни

органиоргани: ?: ?

Женскиот репродуктивен систем произведува

гамети и претставува место за развивање

на ембрионот

Женски Женски репродуктувен системрепродуктувен систем

ОварииОварии-јајници-јајници ( (парнипарни)) Создаваат и чуваат јајцаСоздаваат и чуваат јајца

Создаваат естрогенСоздаваат естроген Tunica albuginea Tunica albuginea - околу секој - околу секој

јајникјајникGerminal epithelium-Germinal epithelium-надворешно надворешно

од од tunica albuginea (= tunica albuginea (= мезотелмезотел))Артериски дотокАртериски доток

ОваријаленОваријален & & гранки на гранки на утерина а.утерина а.

ЛигаментиЛигаменти Оваријален лигаментОваријален лигамент

Поврзува оварии со утериниот Поврзува оварии со утериниот зид зид ((медијаленмедијален))

Суспензорни лигаментиСуспензорни лигаменти Овариуми со пелв.зид (лат.Овариуми со пелв.зид (лат.))

Широк лигамент (ШЛ)Широк лигамент (ШЛ) Држи утерусДржи утерус, , јајоводитејајоводите

Округол лигамент- Округол лигамент- дел од ШЛдел од ШЛ Врзува утерус заВрзува утерус за големи усниголеми усни

Оварии- ЈајнициОварии- ЈајнициСуспендирани од страна на оваријалните лигаментиСуспендирани од страна на оваријалните лигаменти

& суспензорниот лигамент& суспензорниот лигамент

ФункцииФункции:: 1. Создавање на јајни кл.1. Создавање на јајни кл.2. Создавање на хормони2. Создавање на хормони

ОогенезаОогенеза (= (= создавање на овум-јајна клеткасоздавање на овум-јајна клетка))

Се одвива во оваријалните Се одвива во оваријалните фоликули во јајниците како дел фоликули во јајниците како дел од оваријалниот циклусод оваријалниот циклус

ОогониаОогониа (= (= стем клеткастем клетка) ) целосна митотска поделба пред целосна митотска поделба пред раѓањераѓање

При раѓањеПри раѓање: ~ 2 : ~ 2 миопримарни миопримарни ооцитиооцити

Во пубертетВо пубертет: ~ 400,000 : ~ 400,000 примарни ооцитипримарни ооцити

40 40 г покасног покасно: 0 (: 0 (и покрај тоа и покрај тоа што самошто само ~ 500 ~ 500 употребениупотребени) ) АтрезијаАтрезија

ОогенезаОогенеза : : создавање на јајни клеткисоздавање на јајни клетки Стем клетки Стем клетки = = оогонииоогонии - Митоза- Митоза

Сите женски оогонии, се создадени во феталниот Сите женски оогонии, се создадени во феталниот периодпериод

Оогонија започнува мејоза Оогонија започнува мејоза I I = = примарни ооцити примарни ооцити (2n)(2n) Мејоза Мејоза I I запира пред раѓањезапира пред раѓање Во тек на овулацијаВо тек на овулација, , мејоза мејоза I I се завршува и почнува се завршува и почнува

мејозамејоза II II Кога мејоза Кога мејоза II II започнувазапочнува, , примарните ооцити се примарните ооцити се

нарекуваат нарекуваат секундарни ооцити секундарни ооцити (n)(n) МејозаМејоза II II завршува кога спермата влегува во јајцето завршува кога спермата влегува во јајцето Кога мејоза Кога мејоза II II е завршенае завршена, , секундарниот ооцит се секундарниот ооцит се

нарекува нарекува ovumovum ( (јајцејајце)) Мејоза Мејоза II II резултирарезултира во во 1 ovum 1 ovum ии 3 3 поларни тела поларни тела

((дегенерираатдегенерираат))

ОогенезаОогенезаОваријалниот циклус започнува во пубертет под влијание на ...Оваријалниот циклус започнува во пубертет под влијание на ...

Примордијален фоликулПримордијален фоликул

Примарен фоликулПримарен фоликул

Секундарен фоликулСекундарен фоликул

ТерцијаренТерцијарен (Graaf (Graaf-ов фоликул-ов фоликул))

Секој месец

Неколку продолжуваат

Неколку продолжуваат

(едноставен сквамозен слој)

Примордијален фоликул, или гнездо на јајцето

во кортекс

Присутен при раѓање

ОоцитФоликулни клетки

Примарен фоликул

ОоцитиФоликуларни клетки

Фоликулите се зголемуваат во одговор на FSH и создаваат

естрогени

Неколку во однос на бројот на примарните фоликули

Создаваат фоликуларна течност

Нагло зголемување

= Чист гликопротеински слој

Секундарен фоликул

Фоликукларниклетки

Јадро наооцитот

Зона пелуцида

Терцијарен Графов фоликул

Се протега низ целата ширина на кортексот

Кога првата мејоза е завршена : 1ооцит е поделен во еден 2 ооцит и едно поларно тело

Овулација

Се одвиваво терцијарниотфоликул

ОогенезаОогенезасуспендиран во профаза I

престанува во Метафаза II

Ако се појавифертилизација

после овулација, мејоза II е завршена

МЕЈОЗА I

МЕЈОЗА II

Секундарен ооцит

Секундарно поларно тело

овум

Примарен ооцит

Прво поларнотело

Активација

ПримаренОоцит

(Инактивен)

(може да не сепојави)

ОогенезаОогенеза

Pg 688

Оогенеза

Ооцитот и фоликуларните клетки се изливаат во абдоминалната шуплина

Тогаш:

1. Празниот фоликул формира corpus luteum – жолто тело, кое создава прогестерон

2. Жолтото тело, дегенерира и постанува corpus albicans – бело тело

3. GnRH increases under low estrogen and progesterone levels

Овулација

Утерусна туба

= = Фалопиева тубаФалопиева туба= =

јајоводјајовод = = салпинкссалпинкс

Две мускулни тубиДве мускулни туби инфундибулуминфундибулум со фимбриисо фимбрии Ампула Ампула ( (местоместона фертилизација)на фертилизација) ИстмусИстмус Интрамурален делИнтрамурален дел

Тубусна лигатураТубусна лигатура

Утерини тубиУтерини туби= = ЈајоводиЈајоводи = = Фалопиеви тубиФалопиеви туби Во близината на јајниците до утерус (плодница)Во близината на јајниците до утерус (плодница) Поставени латерално Поставени латерално ((јајник јајник ) ) према медијално према медијално ((утерусутерус)) Инфундибулум: латерален дел во форма на инкаИнфундибулум: латерален дел во форма на инка

Фимбрии Фимбрии на краевитена краевите

АмпулаАмпула: : проширен дел медијално од инфундибулумотпроширен дел медијално од инфундибулумот Вообичаено место за фертилизација (оплодување)Вообичаено место за фертилизација (оплодување)

ИстмусИстмус:: тесен медијален делтесен медијален дел Висцерален перитонеумВисцерален перитонеум, , мазен мускулмазен мускул, , цилијарен епителцилијарен епител

Движење на јајната клетка во јајоводотДвижење на јајната клетка во јајоводот Прима ооцити после овулацијаПрима ооцити после овулација Перисталтички брановиПеристалтички бранови Цилии, кои го облагаат јајоводотЦилии, кои го облагаат јајоводот Содржи клетки за исхрана на јајната клетка Содржи клетки за исхрана на јајната клетка

Ектопична бременостЕктопична бременост: : импантација на зигот вон утерусимпантација на зигот вон утерус

Женска репродуктивна анатомијаЖенска репродуктивна анатомија

Хистологија на утерината туба

Цилијарен и нецилијарен Цилијарен и нецилијарен

столбчест епителстолбчест епител

Цилијарно движење и Цилијарно движење и

повремени перисталтични повремени перисталтични

контракции го движат јајцетоконтракции го движат јајцето

Секреција на нутритивни Секреција на нутритивни

состојкисостојки

Женска репродуктивна Женска репродуктивна анатомија –Утерус (Матка)анатомија –Утерус (Матка)

Анатомија на утерус:Анатомија на утерус: фундусфундус телотело исмтмусисмтмус Цервикс -вратЦервикс -врат

ЛокацијаЛокација Пред ректумПред ректум Позади бешикаПозади бешика

ВагинаВагина Инфериорно од утерусИнфериорно од утерус Надворешна Надворешна

адвентицијаадвентиција Мускулен слојМускулен слој Мукозни браздиМукозни бразди Вагинален отворВагинален отвор

ХименХимен:: продолж. мукоза продолж. мукоза = = некомплетен зиднекомплетен зид

Утерус

3 слоја:ПериметриумМиометриумЕндометриум

Монс пубисМонс пубис: : липидно перниче липидно перниче преку пубичната симфизапреку пубичната симфиза

Labia majorLabia major:: големи усни =големи усни = липидни липидни кожни набори кожни набори

Labia minor:Labia minor: мали усни = помалимали усни = помали, , без без

влакнести набори во големите уснивлакнести набори во големите усни

Fourchette = Fourchette = спој на мали усниспој на мали усни

Централна тетива Централна тетива = perineal body= perineal body

Вестибулум =предворјеВестибулум =предворје: : створено одстворено од

големите усниголемите усни;; отвори за уретра+вагина отвори за уретра+вагина

КлиторисКлиторис:: над вестибулум, над вестибулум, крацикраци,,

препуциумпрепуциум, , кавернозно телокавернозно тело

неманема спонгиозно телоспонгиозно тело

Булбуси на вестибулумБулбуси на вестибулум: : еректилно еректилно

ткиво околу вагиналниот отворткиво околу вагиналниот отвор

Големи вестибуларни жлездиГолеми вестибуларни жлезди: : од двете од двете

страни на ваг.отворстрани на ваг.отвор; ; лачат мукуслачат мукус

Женски надворешни гениталииЖенски надворешни гениталии

Женска репродуктивна анатомија Женска репродуктивна анатомија

ИнервацијаИнервација:: гранки на н. пудендус гранки на н. пудендус ((хипогастричен плексус хипогастричен плексус & & карлични карлични спланхникус нерви)спланхникус нерви)

Артериски дотокАртериски доток:: Утерини артерии Утерини артерии ((од внатрешна илијакална од внатрешна илијакална

а.а.) + ) + лачнилачни гранки = гранки = утерус (плодница)утерус (плодница) Оваријални артерии Оваријални артерии ((од абдоминалната од абдоминалната

аортааорта) + ) + оваријални гранки на утерините оваријални гранки на утерините артерии артерии = = оварииоварии ( ( јајници) јајници)

ФертилизацијаФертилизација: : спермата го сретнува јајцетоспермата го сретнува јајцето

Патот на спермата:

Семеноводи тубулус ректус рете тестис еферентни канали канал на епидидимус вас деференс уретра женска вагина утерус јајовод

Патот на јајцето:

Јајници перитонеална шуплина инфундибулум (јајовод) јајовод

Средба:

Сперма + јајце се сретнуваат во утерината туба спермата пенетрира во јајцето = фертилизација

Зигот утерус за имплантација во зидот на матката

Утерус = МаткаЗид на матка Зид на матка ~ 1.5 cm~ 1.5 cm

составен одсоставен од

1.1. Ендометриум,Ендометриум,

2.2. МиометриумМиометриум, ,

3.3. Некомплетен Некомплетен периметриумпериметриум

Крвен доток:Крвен доток: Утерини артерии Утерини артерии

(внатр. илијакална а.)(внатр. илијакална а.) Оваријални Оваријални

артерии од артерии од абдоминалната аабдоминалната а

((надолу од реналните надолу од реналните артерии)артерии)

Хистологија на ендометриумот

Функционална зона Функционална зона – – децидуадецидуа, , се пролива се пролива во мензисотво мензисот МенструацијаМенструација - се одстранува - се одстранува

функционалниот слој на ендометриумотфункционалниот слој на ендометриумот Пролиферативна фаза Пролиферативна фаза - под влијание на - под влијание на

естроген, пролиферираат базалните естроген, пролиферираат базалните клеткиклетки

Секреторна фаза Секреторна фаза - прогестерон го - прогестерон го задржува функционалниот слојзадржува функционалниот слој

Базиларна зона Базиларна зона -- траен слојтраен слој, , длабоко оддлабоко од функционалната зонафункционалната зона

Функција на маткатаФункција на матката

Заштита на ембрионот/фетусотЗаштита на ембрионот/фетусот

Нутритивна поддршка = исхранаНутритивна поддршка = исхрана

Одстранување на отпадни материиОдстранување на отпадни материи

Исфрлање на фетусот при раѓањеИсфрлање на фетусот при раѓање

Цервикс & вагина

Цервиксот, Цервиксот, се спојува се спојува за вагинатаза вагината под агол под агол ~ 90°~ 90°

ФорниксФорникс – – џеп околу вратот на матката џеп околу вратот на матката ((хируршки хируршки пристап во карличната шуплинапристап во карличната шуплина; ; место за контрола место за контрола на породувањето)на породувањето)

ВагинаВагина – – фибро - мускулен орган кој служи за:фибро - мускулен орган кој служи за: Одржување на сексуални односиОдржување на сексуални односи патека за менструацијапатека за менструација Породилен каналПородилен канал

Млечна жлезда

Модифицирана потна жлезда, над Модифицирана потна жлезда, над ____ ____ мускулмускул

15-20 15-20 одвоени лобуси, одвоени со суспензорни одвоени лобуси, одвоени со суспензорни лигаментилигаменти; ; секој лобус содржи неколку секреторни секој лобус содржи неколку секреторни лобулусилобулуси

Млечните канали ги напуштаат лобулуситеМлечните канали ги напуштаат лобулусите;; конвергираат во конвергираат во 15-20 15-20 млечни синусимлечни синуси

Млекото останува во млечните синуси, додека не се Млекото останува во млечните синуси, додека не се ослободи на врвот на брадавицата. ослободи на врвот на брадавицата.

Лимфна дренажа на млечните жлезди . . . . . . . . . Има важен клинички значајИма важен клинички значај, , зоштозошто ?? ??