Dr Arkadiusz KłysDr Arkadiusz Kłys

O mydle i o innych kosmetykach –kosmetykach –

Środki powierzchniowo czynne.

Co to jest mydło?

Metody otrzymywania i mechanizm działania

Rys historycznyRys historyczny

Podział i właściwości

Co to są detergenty?

Rys historyczny

Podział i właściwości

Sole, najczęściej sodowe, nasyconych lub nienasyconych kwasów tłuszczowych, o wzorach ogólnych:

CnH2n+1COONa CnH2n-1COONa, gdzie n=11-17

Co to są mydła???

CC C

CC C CC C

Wiązanie nasycone:

Wiązanie nienasycone:

Najczęściej występujące kwasy to: stearynowy, palmitynowy, mirystynowy, laurynowy, oleinowy

Mydło otrzymywane przez zmydlanie tłuszczów zwierzęcych, głównie łoju lub utwardzonych olejów zwierzęcych, głównie łoju lub utwardzonych olejów roślinnych, często z dodatkiem oleju kokosowego.

Zwykle mydła mają odczyn zasadowy .

Mydło jest pierwszą znaną substancją powierzchniowo czynną.

Metody otrzymywania mydła

Zmydlanie

3

Metody otrzymywania mydła

katalizowana lipazą- matanoliza

(C17H35COO)3C3H5→ 3C17H35COOCH3 + C3H5 (OH)3

C17H35COOCH3 + NaOH→ C17H35COONa + CH3OH

-części o charakterze hydrofilowym

-części o charakterze hydrofobowym.

Zachowane zapiski wskazują, że starożytni Egipcjanie myli się regularnie. Medyczne zapiski opisują użycie mieszaniny tłuszczy roślinnych i zwierzęcych z zasadowymi solamido leczenia ran skóry oraz do mycia.

We wczesnym okresie, Grecy myli się We wczesnym okresie, Grecy myli się ze względów estetycznych. Nie używali jednak do tego mydła-stosowali glinę

Zwyczaj mycia rozpropagowali Rzymianie. Pierwsza słynna łaźnia rzymska, wykorzystująca wodę z akweduktu, powstała ok. 312 r. p.n.e.

Po upadku Cesarstwa Rzymskiego mycie przestało być rzeczą popularną. Ten brak higieny zaowocował w Europie rzeczą popularną. Ten brak higieny zaowocował w Europie średniowiecznej plagami chorób.

Pierwszymi krajami produkującymi mydłobyły: Hiszpania, Francja i Włochy. Wynikałoto z dostępu do oliwy z oliwek. W Angliizaczęto mydło produkować w XII wieku.

1791 r. Francuski chemik Nicholas Leblanc opatentował proces otrzymywania sody alkalicznej i węglanu sodu z popiołów roślinnych.

1811r Michel Eugene prekursor produkcji mydła. Odkrył naturę tłuszczy jako estrów gliceryny i kwasów tłuszczowych.i kwasów tłuszczowych.

Dopiero wynalazek Nicolasa Leblanca - „sztuczna soda” -sprawił, że mydło stało się tańsze w produkcji i przez to powszechnie dostępne.

Wiek XIX przynoszący dalszy postęp techniczny sprawił, że mydło można już było wytwarzać z chemicznych surowców zamiast naturalnych.

Podział mydła

(białe i twarde), są stałe w temperaturze pokojowej, rozp. w H2O

są miękkie (maziste) zwane mydłem szarym, rozp. w H2O

pół-ciekłe w temp. pokojowej i słaborozpuszczalne w H2O – nie stosuje się ich jako środków myjących, lecz stosuje jako dodatki do litowych smarów łożyskowych;

rozp. w H2O, tworzą się najczęściej podczas reakcji mydła np. potasowegoz CaCl (zawartego w wodzie twardej),w postaci tzw. "kłaczków".

Mydło odznacza się właściwościami:

Palmitynian wapnia [(C15H31COO)2Ca]

Stearynian wapnia [(C17H35COO)2Ca]- matuje- ułatwia rozprowadzanie

Stearynian magnezu

Mydła w przemyśle kosmetycznym

Stearynian magnezu [(C17H35COO)2Mg]Substancja biała, tłusta w dotyku, mało toksyczna. Stosowany w pudrach dla dzieci, lub pudrach do twarzy- poprawia przyczepność- właściwości kryjące

Palmitynian magnezu [(C15H31COO)2Mg]- emulgator

Naturalne „mydła”

Saponiny z rośliny, w polsce głównie z mydllnicylekarskiej saponis medicinalis

Nazwa detergent pochodzi o łacińskiego słowa detergentis –czyszczący. Są to substancje stosowane do usuwania brudu (myjące i piorące) które w odróżnieniu od mydeł wykazują

aktywność nawet w twardej wodzie

Zastosowanie detergentów obejmuje użycie ich jako środków:

Lata 1950 - Proszki do pralek automatycznych, płynypiorace, płyny do mycia naczyń, wybielacze

Lata 1960 – Środki do usuwania plam, proszkienzymatyczne

Lata 1970 – Mydła w płynie, płyny zmiekczające, Lata 1970 – Mydła w płynie, płyny zmiekczające, proszki wraz ze zmiękczaczem

Lata 1980 – Proszki do prania w zimnej wodzie, proszki do zmywarek, koncentraty proszków do prania

Lata 1990 – Superkoncentraty proszków i płynów do prania, nowoczesne środki zmiękczające tkaniny, sole do prania

Detergenty handlowe powinny odznaczać się

właściwościami:

Wyróżnimy:a) d. sarkozydoweb) d. siarczano-alkilowec) d. 4-alkilobenzenosulfoniowec) d. 4-alkilobenzenosulfoniowed) d. N-acetyloglutamionowee) d. taurydowef) d. sulfobursztynoweg) d. steapirynowe

Są delikatne dobrze pieniące się anionowe substancje powierzchniowo czynne, stosowane w szamponach pod nazwą Medilan KF i Medilan KA.

Nie odtłuszczają i nie przesuszają skóry i włosów poza właściwościami usuwającymi bród, pieniącymi dodatkowo

N

R O

CH3 COO-M+

M= Na+, NH+(CH2CH2OH)3

R- reszta kwasu tluszczowego

hamują próchnicę zębów.

Najaktywniejsza jest sól trsi(2-hydroksyetylo)amoniowa.

•Syntetyczne substancje anionowe, skuteczne środki myjące, piorące niepodrażniające skóry i błon śluzowych.

•Stosowane w szamponach, środkach kąpielowych i preparatach do kosmetyki jamy ustnej i zębów.

•Największe zastosowanie z tej grupy ma siarczan laurylo sodowy oraz siarczany 2-etyloheksylu.

OSO3-M+

CH3

CH3

M = Na+, NH4+, NH+(CH2CH2OH)3

•Substancje anionowe w których atom siarki jest bezpośrednio połączony z atomem węgla w pierścieniu aromatycznym, a grupa alkilowa zawiera n=8-11 atomów węgla.

• Mają silne właściwości odtłuszczające, dlatego, w formie • Mają silne właściwości odtłuszczające, dlatego, w formie soliz trietanoloaminą, stosowane są do mycia skóry przetłuszczającej się.

SO3

CH3(CH2)n M = Na+, HN+(CH2CH2OH)3

M- +

•Są to sole kwasu N-acetyloglutaminowego.

•Roztwory tych detergentów mają pH zbliżone do pH skóry, posiadają dobre właściwości myjące nawet w twardej wodzie,

•W kosmetyce stosowana jest sól sodowa tris(2-hydroksyetylo)amoniowa z reszta tłuszczową R lipidów oleju kokosowego

NH

O

R

O

OOH

O

NH+(CH2CH2OH)3

• Sole sodowe pochodne tauryny, nie drażnią skory i błonśluzowych, dają trwałą pianę nawet z wodą twardą.

• Pod nazwą Hostopon KTWstosowane są w pastach dozębów jako substancje czyszczące i pianotwórcze.

R

O

NH

SO3NaH3N+

SO3-

Hostopon KTW tauryna

• W kosmetyce zastosowanie ma sól sodowa diestru 2-etyloheksylowego kwasu sulfobursztynowego.

• Ma dobre właściwości zwilżające, potęguje działanie środków przeciwbakteryjnych, stosowana jest w pastach do środków przeciwbakteryjnych, stosowana jest w pastach do zębów i szamponach przeciwłupieżowych.

SO3Na

O

C2H5

C2H5OH5C2

H5C2O O

•Przykładem tej grupy detergentów jest chlorek steapiryniowy zaliczają się do łagodnych detergentów stosowanych w szamponach.

N+

O

NH

O

O

CH3(CH2)16 Cl

•Mydło sodowe z kwasów tłuszczowych łoju ok. 60%•Mydło sodowe z kwasów tłuszczowych łoju ok. 60%•Mydło sodowe z oleju kokosowego 10-27%•Chlorek sodu 0,5%•Substancje kompleksujące 0,3%•Przeciwutleniacze 0,1%•Kompozycja zapachowa 0,5-2,0%•Barwniki 0,1%•Inne dodatki i woda add 100%

Glikol propylenowy 4%Wodorotlenek potasu 3%Fenyloetanol 0,3%Polioksymetylenowanymonosteearynian 1%Polioksymetylenowanymonosteearynian 1%Laurylosiarczan sodowy 10%Kwasy tłuszczowe oleju kokosowego 10%Woda

Chlorek sodu 83%Siarczan sodu 2%Laurynosiarczan sodowy 10%Kompozycja zapachowa 5%

Siarczan sodowy eteru laurylowego 16%Dwuetanoloamid kw. tł. oleju kokosowego 3%Ester poliglikolowy kwasów tłuszczowych 3%Kompozycja zapachowa 1%Konserwanty, kwas cytrynowy, woda add 100%

alkohol docedylowy, n-dodekan-1-ol, sodium leurethsulfate, C12H25SO4Na

WIKI: Działa drażniąco na skórę i może powodować wiele problemów skórnych

składnik: toników, balsamów, żelów myjących, zmywaczy, szamponów i płynów do kąpieli, past do zębów, płyny do mycia naczyń, płyny do mycia silników samochodowych