1

Znaczenie wyspecjalizowanych segmentów rynku finansowego

w finansowaniu sfery realnej Dr Magdalena Mądra-SawickaDepartament Studiów Makroekonomicznych i FinansówGłówny Urząd StatystycznyWydział Nauk EkonomicznychSzkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Mirosław Błażej Departament Studiów Makroekonomicznych i FinansówGłówny Urząd Statystyczny

MET, 3-5 lipca 2019 r.

2stat.gov.pl

Plan prezentacji

1. Wprowadzenie do badań realizowanych przez Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów GUS

2. Znaczenie wyspecjalizowanych segmentów rynków finansowych (WSRF)

3. Badanie WSRF prowadzone przez GUS

3stat.gov.pl

Wprowadzenie

Zadania Departamentu Studiów Makroekonomicznych i Finansów (SM) GUS:

- Wybrane zagadnienia makroekonomiczne, w tym: narzędzia i analizy struktury wzrostu gospodarczego

- Rynki, instrumenty i instytucje finansowe- Cykl koniunkturalny (ankietowe i ilościowe)- Finanse publiczne (wybrane aspekty) - Wybrane metody ilościowe (zastosowania) - Projekty badawczo-rozwojowe - Wkłady do publikacji zbiorczych i baz danych

4stat.gov.pl

WprowadzenieProjekty z obszaru dekompozycji i analizy produktywności gospodarki:

- Oszacowanie wieloczynnikowej produktywności gospodarki polskiej (rachunek KLEMS)

- Dekompozycja wzrostu PKB i Wartości Dodanej Brutto (WDB) per capita w Polsce

- Szacowanie łącznej produktywności przedsiębiorstw niefinansowych w Polsce (Total Factor Productivity –TFP)

Różne narzędzia, metody, agregacje, założenia –komplementarne

5stat.gov.pl

Wstęp – znaczenie WSRF

- Rozwój systemu finansowego i zmiany strukturalne rynków finansowych

- Wzrost znaczenia usług finansowych świadczonych przez podmioty niebankowe

- Brak nadzoru finansowego na podmiotami działającymi na wyspecjalizowanych rynkach finansowych

- Zmiana hierarchii źródeł finansowania przedsiębiorstw

6stat.gov.pl

• Współczesna gospodarka w Polsce charakteryzuje się dynamicznym rozwojem rynku usług. Ze względu na ciągłą modernizację i postęp technologiczny, zmianie ulegają również formy finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych oraz samej działalności bieżącej w sytuacji ograniczonego finansowania bankowego (Przybylska-Kapuścińska, 2013)

• Globalizacja i technologia wywołują zmiany na rynkach usług finansowych również tych pozabankowych(Szpringer, 2016)

• Przykład: Branża leasingowa ma coraz większy wpływ na tworzenie PKB w Polsce, istotnie wyższy niż w innych państwach UE (Euroleasing, 2019; Krzemiński, 2019)

• Dynamiczny rozwój faktoringu również wśród MSP (Jonasz 2015; Puławski, 2018)

Rynek finansowy v/s zmiany na WSRF

7stat.gov.pl

Problematyka badań WSRF

• Niepełne dane prezentowane przez zrzeszenia

• Brak badań tych obszarów w „standardowej statystyce”

• Brak jednolitych standardów na szczeblu krajowym jak i międzynarodowym w ocenie skali działalności wyspecjalizowanych podmiotów rynku finansowego (OECD SME Scoreboard)

• Brak możliwości pełnej oceny zjawiska alternatywnych źródeł finansowania przedsiębiorstw

8stat.gov.pl

Finansowanie gospodarki przez instytucje pozabankowe (1)

38

515858 62

69

01020304050607080

2015 2016 2017

Wartość środków oddanych w leasing

Wartość kredytów inwestycyjnych dla MSP

mld zł

Źródło: GUS, KNF.

9stat.gov.pl

Finansowanie gospodarki przez instytucje pozabankowe (2)

172190

222

66 66 70

0

50

100

150

200

250

2015 2016 2017

Wartość wierzytelności wykupionych w trakcie roku przez faktorów

Wartość kredytów operacyjnych dla MSP

mld zł

Źródło: GUS, KNF.

10stat.gov.pl

Finansowanie gospodarki przez instytucje pozabankowe (3)

Źródło: GUS, KNF.

33 40 46

526 555 560

0100200300400500600

2015 2016 2017Wartość udzielonych kredytów i pożyczek z udziałem podmiotówpośrednictwa kredytowego

Wartość kredytów dla osób prywatnych w sektorze bankowym

mld zł

11stat.gov.pl

Brak danych Dane statystyczneLe

asin

g

Austria, Czechy, Dania, Irlandia, Hiszpania, Holandia, Łotwa, Norwegia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Włochy

• Francja (dane pochodzą z systemu bankowego)• Polska (GUS)• Finlandia (CSO)• Portugalia (dane pochodzą z systemu

bankowego)• Estonia (dane pochodzą z systemu bankowego)• Węgry (dane zrzeszenia) • Belgia (CSO)• Luksemburg (dane zrzeszenia)• Wielka Brytania (Finance & Leasing Association)• Grecja (dane z sektora bankowego i podmiotów

finansowych)

Fakt

orin

g

Austria, Czechy, Dania, Irlandia, Hiszpania, Holandia, Łotwa, Norwegia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Włochy

• Francja (dane pochodzą z systemu bankowego • Polska (GUS)• Finlandia (CSO)• Portugalia (dane pochodzą z systemu

bankowego)• Belgia (EU Federation – Factoring) • Wielka Brytania (dane zrzeszenia ABFA) • Luksemburg (dane zrzeszenia) • Grecja (dane z sektora bankowego i podmiotów

OECD SME Scoreboard dane dla EU

12stat.gov.pl

• Brak standardów metodologicznych, definicji oraz ustalonych typologii

- Definicja danego rynku- Dobór podmiotów do badania- Kwestia działalności WSRF jako ubocznej

• Prezentacja danych:- Ujęcie dynamiczne: prosta prezentacja danych,

dynamika YoY (pytania w ankiecie), panel zbilansowany

- Dane o działalności a dane finansowe podmiotów: działalność jedyna, przeważająca, uboczna

Wyzwania metodologiczne i analityczne

13stat.gov.pl

Wyspecjalizowane segmenty rynku finansowego, ujęcie definicyjne- Wyspecjalizowane segmenty rynku finansowego:

działalność leasingowa, faktoringowa, pośrednictwa kredytowego oraz windykacji

- Podmioty prowadzące działalność na wyspecjalizowanych segmentach rynku finansowego – prowadzą działalność w jednym lub więcej niż jednym wyspecjalizowanym segmencie rynku finansowego (tworzą dany segment rynku)

- Podmiot wyspecjalizowany – prowadzi działalność finansową w jednym lub więcej badanych wyspecjalizowanych segmentach rynku finansowego (działalność na jednym segmencie dla tego podmiotu jest jedyną lub dominującą)

14stat.gov.pl

Charakterystyka badań podmiotów WSRF

- Podmioty WSRF nie są objęte nadzorem finansowym

- Brak rejestrów działalności podmiotów WSRF, (wyjątek od stycznia 2018 r. - rejestr pośredników kredytowych)

- Badania WSRF wyróżnia konieczność dookreślenia rynku i podmiotów tworzących ten rynek

- Konieczność opracowania jednolitych klasyfikacji i typologii, o różnych standardach oceny i zróżnicowanym nazewnictwie

15stat.gov.pl

Badanie WSRF prowadzone przez GUS

- Celem badania jest dostarczenie informacji o danym segmencie rynku i jego cechach

- Badanie dotyczy zatem podmiotów tworzących rynek, które prowadzą działalność o większej skali i są w stanie dostarczyć pogłębionych informacji o swoich operacjach

- W badaniu WSRF wykluczono prezentację danych o charakterze transakcji incydentalnych lub jednorazowych

16stat.gov.pl

• Działalność na WSRF prowadzona jest przez niewielką grupę podmiotów, i może być zarejestrowana w różnych klasach Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (nie istnieją wydzielone grupowania dla tego rodzaju działalności)

• Działalność na WSRF nie musi być działalnością jedyną, a może stanowić działalność dominującą bądź też uboczną danego podmiotu

• Badanie WSRF nie obejmuje podmiotów, w których usługi tego typu są świadczone incydentalnie

• Kartoteka do badania tworzona jest na zasadzie doboru celowego

Specyfika badania WSRF

17stat.gov.pl

Badanie WSRF: Formularz FDF

Formularz FDF - część ogólna

1) Pytania o formę prawną przedsiębiorstwa, udział podmiotów krajowych i zagranicznych w kapitale podstawowym, przynależność do grupy kapitałowej, liczba oddziałów i przedstawicielstw

2) Wybrane dane finansowe z bilansu i rachunku zysków i strat

moduł PK

Informacje dotyczące działalności kredytowej

przedsiębiorstwa

moduł FKT

Informacje dotyczące działalności

faktoringowej przedsiębiorstwa

moduł P-LS

Informacje dotyczące działalności leasingowej

przedsiębiorstwa

moduł WND

Informacje dotyczące działalności

windykacyjnej przedsiębiorstwa

18stat.gov.pl

• liczba i wartość udzielonych kredytów/pożyczek osobom fizycznym i przedsiębiorstwom w podziale na rodzaje kredytów i pożyczek oraz okres spłaty

• liczba i charakterystyka obsługiwanych klientów • kanały pozyskiwania klientów• sieć dystrybucji produktów• monitoring i windykacja należności • liczba i wartość innych produktów finansowych przy

sprzedaży, których uczestniczy badane przedsiębiorstwo

Działalność przedsiębiorstw pośrednictwa kredytowego (moduł PK)

19stat.gov.pl

• liczba klientów (faktorantów) według zakresu ich działalności, rodzaju faktoringu, osiągniętych obrotów z faktorem

• liczba wykupionych faktur • wartość wykupionych wierzytelności• wartość zaangażowanych środków finansowych • forma otrzymywania zapłaty • forma zawiadamiania dłużnika • funkcje usługowe oferowane przez przedsiębiorstwa

faktoringowe

Działalność faktoringowa przedsiębiorstw finansowych (moduł FKT)

20stat.gov.pl

• rodzaj i wartość środków oddanych w leasing• rodzaj umów leasingowych• liczba klientów (leasingobiorców)• kanały pozyskiwania klientów• waluta w jakiej zostały zawarte transakcje • terminów na jakie zostały zawarte umowy • źródła finansowania• źródła pochodzenia przedmiotów (środków) leasingu • rodzaje zabezpieczeń przedmiotów (środków)

oddanych w leasing

Działalność przedsiębiorstw leasingowych (moduł P-LS)

21stat.gov.pl

• liczba i wartość wierzytelności przejętych do obsługi • wartość odzyskanych wierzytelności• liczba i wartość wierzytelności obsługiwanych na rzecz

funduszy sekurytyzacyjnych• koszty związane z obsługą wierzytelności• źródła finansowania wierzytelności• struktura obsługiwanych wierzytelności

Działalność przedsiębiorstw windykacyjnych (moduł WND)

22stat.gov.pl

Działalność przedsiębiorstw pośrednictwa kredytowego

Wartość udzielonych kredytów i pożyczek

0

5000

10000

15000

20000

25000

2013 2014 2015 2016 2017

mln zł

23stat.gov.pl

Działalność przedsiębiorstw faktoringowych

Liczba faktur wykupionych w ciągu roku w faktoringu krajowym

Wartość wykupionych wierzytelności w faktoringu krajowym

4732

2530

287 151

5049

3622

307 335

0100020003000400050006000

2016 2017

tys.

64

89

7 6

71

105

5 9

0

20

40

60

80

100

120

Tysi

ące

2016 2017

mld zł

24stat.gov.pl

Działalność przedsiębiorstw leasingowych

Wartość nowych umów leasinguzawartych według rodzaju leasingu

Liczba środków oddanych w leasing

552

252

93

202

558

334

106 113

635

390

131 108

0100200300400500600700

2015 2016 2017

tys.

24

14

0

37,3

13,7

0,1

43,7

14,5

0,105

101520253035404550

Leasingfinansowy

Leasingoperacyjny

Leasingmieszany

2015 2016 2017

mld zł

25stat.gov.pl

WyszczególnienieOgółem

Wierzytelności konsumenckie

Wierzytelności korporacyjne

Liczba wierzytelności obsługiwanych przez podmioty prowadzące działalność windykacyjną w 2017 r. ( w tys.)

13 596 13 243 353

Wartość obsługiwanych wierzytelności przez podmioty prowadzące działalność windykacyjną w 2017 r. ogółem(w mld zł)

91, 66 70,6 21,0

Wartość wierzytelności odzyskanych w 2017 r. ogółem(w mld zł)

8,8 6,6 2,3

Działalność przedsiębiorstw windykacyjnych

26stat.gov.pl

Działalność przedsiębiorstw pośrednictwa kredytowego

Porównanie wartości udzielonych kredytów i pożyczek ogółem – dane panelowe

25 28

33 39

46

2224

2832

35

2013 2014 2015 2016 2017

Badane przedsiebiorstwa ogółem Badane przedsiębiorstwa w panelu

mld zł

27stat.gov.pl

Działalność przedsiębiorstw faktoringowych

Porównanie wartości wykupionych wierzytelności do danych ogółem – dane panelowe

130 153

172 193

222

120137

155

183

213

2013 2014 2015 2016 2017

Badane przedsiebiorstwa ogółem Badane przedsiębiorstwa w panelu

mld zł

28stat.gov.pl

Działalność przedsiębiorstw leasingowych

Wartości nowych umów leasingu – dane panelowe

30 34 38

51 58

24 27 2837

45

2013 2014 2015 2016 2017

Badane przedsiębiorstwa leasingowe ogółem

Badane przedsiębiorstwa leasingowe w panelu

mld zł

29stat.gov.pl

• Dane GUS dotyczą większej liczby podmiotów (również tych niezrzeszonych)

• Dane publikowane przez zrzeszenie ZPL w ujęciu kwartalnym/rocznym obejmuje wartość i ilość środków w podziale na rodzaj leasingowanego przedmiotu

• Dane publikowane przez GUS, które są w pełni publiczne, prezentowane są raz w roku w bardzo szczegółowym podziale (obejmują także m.in. bilans i rachunek zysków i strat przedsiębiorstw leasingowych, dla których działalność leasingowa jest jedyną lub dominującą)

Dane GUS a dane zrzeszeń np. na przykładzie leasingu

30stat.gov.pl

Porównanie ZPL z danymi GUS – dane leasing

0

20

40

60

80

100

120

2017 2016

Liczba przedsiębiorstwprowadzących działalnośćleasingową ZPL

0

10 000

20 000

30 000

40 000

50 000

60 000

70 000

2017 2016

Dane ZPL wartość leasingu

Dane GUS wartość leasingu

mln zł

31stat.gov.pl

Porównanie PZF z danymi GUS – dane faktoring

0

10

20

30

40

50

60

2017 2016Liczba przedsiębiorstwprowadzących działalnośćfaktoringową - PZFLiczba przedsiębiorstwprowadzących działalnośćfaktoringową - GUS

0

50

100

150

200

250

2017 2016

Dane PZF - wartość wykupionychwierzytelnościw ciągu rokuDane GUS - wartość wykupionychwierzytelnościw ciągu roku

mld zł

32stat.gov.pl

/Mirosław BłażejE-mail: m.blazej@stat.gov.plMagdalena Mądra-SawickaE-mail: m.madra@stat.gov.pl, magdalena_madra@sggw.pl