Zijn Indonesiërs ongevoelig voor contrastaccenten onder het woordniveau?

Vincent J. van HeuvenVera Faust

Leiden University Centre for Linguistics

22-12-2005 van Heuven & Faust 2

Klemtoon in het Indonesisch

Traditionele analyse Vaste klemtoon op de voorlaatste syllabe

Indonesiërs ongevoelig voor klemtoon Varieert sterk in productie Elk klemtoonpatroon lijkt perceptief OK Contrastaccent onder het woordniveau zegt

ze niets

22-12-2005 van Heuven & Faust 3

Contrast-accent in NL

Ik zie geen … oude MAN maar een oude VROUW *OUde man maar een OUde vrouw OUde man maar een JONge man *OUde man maar een OUde vrouw

Regel Wat constant blijft is ongeaccentueerd (oud) Wat varieert krijgt accent (nieuw, focus) Accent komt op de beklemtoonde syllabe

22-12-2005 van Heuven & Faust 4

Contrast-accent (vervolg)

Accent op woordniveau we eten geen koNIJN maar BIEFstuk *we eten geen KOnijn maar BIEFstuk

Accent onder woordniveau we eten geen KOnijn maar TOnijn *we eten geen koNIJN maar toNIJN

Regel Syllabe met het segmenteel contrast krijgt accent ongeacht de positie van de woordklemtoon

22-12-2005 van Heuven & Faust 5

Contrast-accent in Indonesisch

Contrastaccent op woordniveau moeizaam Ook al omdat alleen het laatste woord in

een frase accent kan hebben

Contrastaccent onder het woord onbestaanbaar Weten niet wat je van ze wilt

22-12-2005 van Heuven & Faust 6

Ebing (1997)

Ebing (1997) Form and function of pitch movements in Indonesian (diss. UL) maksud saya CAri bukan CUri bedoeling mijn zoeken niet stelen maksud saya caRI bukan caTAT bedoeling mijn zoeken niet noteren

22-12-2005 van Heuven & Faust 7

Ebing (1997)

Taak spreek in en laat het verschil tussen de vet gedrukte

woorden zo duidelijk mogelijk uitkomen

Observaties: de drie insprekers gedroegen zich totaal verschillend hadden geen idee wat we van ze wilden geen of random variatie van accenten geen hoorbaar verschil in target woorden

22-12-2005 van Heuven & Faust 8

Ebing (1997)

Perceptieproefje maksud saya CAri … bukan CUri

bedoeling mijn zoeken niet stelen maksud saya caRI … bukan caTAT

bedoeling mijn zoeken niet noteren

Taak 10 Indonesische luisteraars Wat is de goede vs. foute voortzetting?

22-12-2005 van Heuven & Faust 9

Ebing (1997)

Resultaat 51.5% correcte beslissingen = random

Conclusie Indonesisch markeert sub-woord contrasten

niet (prosodisch noch segmenteel)

Oorzaak (interpretatie) Indonesisch heeft geen klemtoon

22-12-2005 van Heuven & Faust 10

Vragen

Gegeven dat NL klemtoon heeft, hoe goed kunnen Nederlanders uit de voeten met sub-woord contrastaccenten? Voorspelling: heel goed

Gegeven dat prosodie voor volwassen T2-leerders een struikelblok is, halen Indonesische NT2-sprekers enige informatie uit sub-woord contrastaccenten? Voorspelling: zij hebben geen idee

22-12-2005 van Heuven & Faust 11

Methode

Basisprincipe als bij Ebing maar nu in NL Kies welke voortzetting beter is

Paarsgewijs: 1 vs. 2; 3 vs. 4 ik bedoel riOOL … niet riVIER

ik bedoel RIool … niet VIool

1

2

4

3

22-12-2005 van Heuven & Faust 12

Methode

40 zinparen (20 correct, 20 incorrecte focus) 13 Nederlandse moedertaalluisteraars 13 Indonesische NT2 sprekers

5 met LOR van 3 weken (intensieve taalcursus) 4 met LOR tussen 1 en 4 jaar 4 met LOR tussen 5 en 27 jaar

Taak: Beslis welke van twee uitingen in een paar beter is

22-12-2005 van Heuven & Faust 13

Resultaten

Presentatie 1 Hoe goed gebruiken Indonesiërs vs.

Nederlanders de sub-woord contrastaccenten ?

Dus: % correct per taalgroep Presentatie 2

Kunnen Indonesiërs bijleren? Dus: % correct als functie van LOR

0

5

10

15

20

25

Deelnemers

Aan

tal

juis

te a

ntw

oo

rden

Indonesiers 8 9 10 11 11 11 11 11 12 12 13 14 14

Nederlanders 9 12 14 15 15 15 17 18 19 20 20 20 20

Correcte responsies. Max = 20; Kans = 10

Sommige Nederlanders kunnen het niet Andere zijn goed / perfect

Geen enkele Indonesiër kan het

22-12-2005 van Heuven & Faust 15

Resultaten 1

Indonesiërs kunnen het niet Allemaal op kansniveau

Nederlanders kunnen het wel 3 op kansniveau 10 significant boven kans van wie 4 perfecte score

0

2

4

6

8

10

12

14

16

1 1 1 1 1 8 8 18 32 60 168 180 324

Verblijfsduur per persoon in Nederland in maanden

Aan

tal ju

iste

an

two

ord

en

score

Lineair(score)

Effect van LOR (in maanden) op prestatie:

Zelfs na 27 jaar geen scores boven kans, extreem flauwe leercurve (r = 0,426, p = 0,070, eenzijdig)

0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00

Verblijfsduur (log maanden)

0

5

10

15

20C

orr

ect

re

spo

nse

s (N

)

R Sq Linear = 0,185

22-12-2005 van Heuven & Faust 18

Resultaten 2

Nauwelijks leereffect Lichte tendens om bij langere verblijfsduur

in NL beter gebruik te maken van sub-woord contrasten

Effect niet significant, trend at best

22-12-2005 van Heuven & Faust 19

Conclusies

Nederlanders zijn gevoelig voor sub-woord contrastaccent

Indonesiërs zijn dan vanuit hun eigen taal helemaal niet, en leren nauwelijks bij

Ondersteunt de gedachte dat Indonesisch geen klemtoon heeft