ZEHİRLENMELERE ZEHİRLENMELERE YAKLAŞIMYAKLAŞIM

CÜTF ACİL TIP AD.CÜTF ACİL TIP AD.Dr. F. Mutlu Kukul GüvenDr. F. Mutlu Kukul Güven

Acil Tıp UzmanıAcil Tıp Uzmanı

Sunum PlanıSunum Planı

TanımTanım

EpidemiyolojiEpidemiyoloji

SınıflamaSınıflama

Klinik ve Laboratuvar TanıKlinik ve Laboratuvar Tanı

TedaviTedavi

PrognozPrognoz

Sık karşılaşılan zehirlenmelerSık karşılaşılan zehirlenmeler

Tanım (1)Tanım (1)

Zehir (toxin);Zehir (toxin);Vücuda kesin olarak zararlı maddeler için kullanılan bir tanımdır.

Ağız, solunum, deri yolu ile alındığında organizmaya zarar veren, zehirlenme belirtilerine yol açan, çoğu zaman da yaşamı tehdit eden maddelerdir.

Tanım (2)Tanım (2)

Zehirlenme,Zehirlenme,Bir kimyasal maddenin organizmaya zarar vermesi olarak tanımlanabilir. Her tür kimyasal madde zehirlenmeye neden olabilir.

Toksik veya toksik dozda alınan nontoksik bir maddenin vücuda zarar verecek miktarda ve değişik yollardan alınması sonucu organizmada bazı belirti ve bulguların ortaya çıkmasıdır

Bir Maddenin Zararlılık Derecesini Belirleyen Etkenler;

Dozu

Vücuda giriş yolu

Etki mekanizmasıdır.

Bütün maddeler zehirdir. Bütün maddeler zehirdir.

Zehir olmayan hiçbir Zehir olmayan hiçbir madde yoktur. Zehir ile madde yoktur. Zehir ile ilacı birbirinden ayıran ilacı birbirinden ayıran onun dozudur.”onun dozudur.”

Paracelsus (1493-Paracelsus (1493-1541)1541)

Zehirlenme EtkenleriZehirlenme Etkenleri

Besinler

İlaçlar

Bitkiler

Kimyasal bileşikler

Endüstriyel atıklar

Çeşitli hayvan toksinleri-zehirleri (örümcek, yılan, akrep toksinleri... )

EPİDEMİYOLOJİEPİDEMİYOLOJİ

Gelişmiş ülkelerdeGelişmiş ülkelerde

Trafik kazalarıTrafik kazaları

BoğulmalarBoğulmalar

DüşmeDüşme

Zehirlenmeler

Gelişmekte olan ülkelerdeGelişmekte olan ülkelerde

YanıklarYanıklar

Zehirlenmeler

Trafik kazalarıTrafik kazaları

EPİDEMİYOLOJİEPİDEMİYOLOJİ

Zehirlenmeler ‘’Bildirimi Zorunlu Zehirlenmeler ‘’Bildirimi Zorunlu Hastalıklar’’ listesinde yer almaktadırHastalıklar’’ listesinde yer almaktadır

EPİDEMİYOLOJİEPİDEMİYOLOJİ

1997;Türkiye’de 38 sağlık kuruluşunun 1997;Türkiye’de 38 sağlık kuruluşunun verileri ile yapılan bir çalışmada;verileri ile yapılan bir çalışmada;

5077 zehirlenme olgusu incelenmiş5077 zehirlenme olgusu incelenmiş -zehirlenmelerin toplam acil -zehirlenmelerin toplam acil olgulara oranı %0,9 olgulara oranı %0,9

-hastaların %54,7’si erkek -hastaların %54,7’si erkek cinsiyette olduğu saptanmış cinsiyette olduğu saptanmış

Türk Pediatri Arşivi 1998;33(3):148-153Türk Pediatri Arşivi 1998;33(3):148-153

EPİDEMİYOLOJİEPİDEMİYOLOJİ

Zehirlenmelerin %80’i 5 yaş altı çocuklardır Zehirlenmelerin %80’i 5 yaş altı çocuklardır

İntihar amaçlı zehirlenmeler, yapılan bir çalışmada %6,7 İntihar amaçlı zehirlenmeler, yapılan bir çalışmada %6,7

oranında bulunmuş, olguların %71,4’ü kız cinsiyette oranında bulunmuş, olguların %71,4’ü kız cinsiyette

olduğu saptanmışolduğu saptanmış

Aynı araştırmada ailelerin de yanlışlıkla çocuklarına Aynı araştırmada ailelerin de yanlışlıkla çocuklarına

zehirli maddeler vererek zehirlenmeye neden oldukları zehirli maddeler vererek zehirlenmeye neden oldukları

gösterilmişgösterilmiş

Türk Pediatri Arşivi 1998;33(3):148-153Türk Pediatri Arşivi 1998;33(3):148-153

EPİDEMİYOLOJİEPİDEMİYOLOJİ

Ülkemizde zehirlenmeler daha çok ilkbahar Ülkemizde zehirlenmeler daha çok ilkbahar ve yaz aylarında görülmektedir.ve yaz aylarında görülmektedir.

•Hidrokarbon, temizlik maddeleri, besin maddeleri; Yazın•Karbonmonoksit zeh; Kışın•İnsektisit zeh; Yaz ve Sonbaharda•İlaç zeh; Her mevsimde görülebilmektedir

SınıflandırmaSınıflandırma

Oluş ŞekliOluş Şekli-Çevresel (bitkisel, -Çevresel (bitkisel, hayvansal)hayvansal)-Endüstriyel-Endüstriyel-Ev kazaları-Ev kazaları-Mesleksel-Mesleksel-İntihar amaçlı-İntihar amaçlı-Cinayet-Cinayet-Savaş-Savaş-Kaza ile olan -Kaza ile olan zehirlenmelerzehirlenmeler

Kapsadığı kitleKapsadığı kitle-Yaygın-Yaygın-Bireysel zehrilenmeler -Bireysel zehrilenmeler olarak sınıflandırılabilir.olarak sınıflandırılabilir.

Oluş süresi Oluş süresi -Akut-Akut-Kronik-Kronik

Zehirlenme Yolları- Zehirlerin Zehirlenme Yolları- Zehirlerin Vücuda Giriş YollarıVücuda Giriş Yolları

Oral yol

Solunum yolu

İntravenöz yol

Deri ve mukozalar

TanıTanı

Anamnez -öyküAnamnez -öykü

Çevrede araştırma Çevrede araştırma yapmak yapmak

Sistemlerle ilgili Sistemlerle ilgili bulguların bulguların araştırılmasıaraştırılması

Laboratuvar Laboratuvar incelemeleri incelemeleri

Toksikolojik inceleme Toksikolojik inceleme için örnek alma için örnek alma

-Kan-Kan

- İdrar- İdrar

-Mide içeriği -Mide içeriği

-Saç ve tırnak örnekleri-Saç ve tırnak örnekleri

-Otopside alınan doku -Otopside alınan doku örnekleriörnekleri

OtopsiOtopsi

ÖyküÖykü

Sorgulanması gerekenlerToksik maddenin cinsi Toksik maddenin cinsi Alınan miktarAlınan miktarZehirlenme yoluZehirlenme yoluAlınış zamanıAlınış zamanıÖnceden mevcut hastalık varlığıÖnceden mevcut hastalık varlığıZehirlenme belirtileriZehirlenme belirtileriYapılmış olan sağaltımlarYapılmış olan sağaltımlarDaha önce zehirlenme olup olmadığıDaha önce zehirlenme olup olmadığıZehirlenme nedeniZehirlenme nedeniBirlikte zehirlenmiş olabilecek kişilerBirlikte zehirlenmiş olabilecek kişiler

TEDAVİ-Akut Zehirlenmelerde TEDAVİ-Akut Zehirlenmelerde Yapılacak İşlemlerYapılacak İşlemler

Akut zehirlenmeler doğru tanı, hızlı girişim ve uygun Akut zehirlenmeler doğru tanı, hızlı girişim ve uygun tedavi ile mortalite ve morbiditesi azaltılabilen tedavi ile mortalite ve morbiditesi azaltılabilen durumlardır.durumlardır. Zehirlenmeye yol açabilen maddelerin fazlalığı, değişik Zehirlenmeye yol açabilen maddelerin fazlalığı, değişik kimyasal yapıda olmaları, yetersiz anamnez, birden fazla kimyasal yapıda olmaları, yetersiz anamnez, birden fazla madde ile zehirlenme olması gibi durumlar tanıyı ve madde ile zehirlenme olması gibi durumlar tanıyı ve tedaviyi güçleştirmektedir. tedaviyi güçleştirmektedir. Temel bazı kurallara göre hareket edilmelidir.Temel bazı kurallara göre hareket edilmelidir.Amaç önce hastanın sonra zehirin tedavisi olmalıdır. Amaç önce hastanın sonra zehirin tedavisi olmalıdır. İlk hedef zehirin dokularda gerekli konsantrasyona İlk hedef zehirin dokularda gerekli konsantrasyona ulaşmasını engellemek, zehirin vücuttan ulaşmasını engellemek, zehirin vücuttan uazaklaştırılması ve semptomatik tedavidir. uazaklaştırılması ve semptomatik tedavidir.

Zehirlenen Hastaya Acil Yaklaşım Zehirlenen Hastaya Acil Yaklaşım İlkeleriİlkeleri

Temel yaşam desteği ve ONDTFTemel yaşam desteği ve ONDTFA – B – C A – B – C Ciddi mental durum değişikliği (koma)Ciddi mental durum değişikliği (koma)OOksijenksijenNNaloksanaloksan 0.4-2 mg i.v, 0.01 mg/kg i.v.0.4-2 mg i.v, 0.01 mg/kg i.v.DDekstrozekstroz 100 100 mL % 30 mL % 30TThiaminehiamine (B1 vit) (B1 vit) 100 mg i.v.100 mg i.v.FFlumazenillumazenil 0.2 mg i.v 30 s max. 3 mg 0.2 mg i.v 30 s max. 3 mg

Toksikolojik fizik muayene (Toksik sendromlar)Toksikolojik fizik muayene (Toksik sendromlar)KolinerjikKolinerjikAntikolinerjikAntikolinerjik

Zehirlenme öyküsüZehirlenme öyküsüDekontaminasyonDekontaminasyonEliminasyonun artırılmasıEliminasyonun artırılmasıSpesifik antidot uygulamasıSpesifik antidot uygulamasıYatış/taburcuYatış/taburcu

Akut Zehirlenmelerde Yapılacak Akut Zehirlenmelerde Yapılacak İşlemlerİşlemler

Zehirle temasın sonlandırılması

Semptomatik tedavi

Atılımın Hızlandırılması

Antidot kullanımı

Hastanın gözlenmesi-Yatış/taburcu-Yatış/taburcu

Zehirle Temasın Sonlandırılması

İnhalasyon yolu ile olan zehirlenmelerde hastanın ortamdan hastanın ortamdan uzaklaştırılmasıuzaklaştırılmasıDeri ile olan zehirlenmelerde derinin yıkanması, elbiselerin derinin yıkanması, elbiselerin çıkarılmasıçıkarılmasıOral yolla olan zehirlenmelerde -Hastanın oral alımı durdurulur. -Hastanın oral alımı durdurulur. -Gastrointestinal Dekontaminasyon Yöntemleri-Gastrointestinal Dekontaminasyon Yöntemleri

KusturmaKusturmaMide YıkamasıMide YıkamasıAktif kömürAktif kömürTekrarlanan dozda aktif kömürTekrarlanan dozda aktif kömürKatartiklerKatartiklerTüm barsak irrigasyonuTüm barsak irrigasyonu

--

KusturmaKusturma

İpeka şurubuİpeka şurubu

ProvokasyonProvokasyon

Tuzlu suTuzlu su

İpeka Şurubuİpeka Şurubu

Türkiye’de yokTürkiye’de yok

ABD’de tezgah üstü ilaç olması yasaklandı ABD’de tezgah üstü ilaç olması yasaklandı

Periferik ve santral yolla emetik etkiliPeriferik ve santral yolla emetik etkili

Kusma 20-30 dakika içindeKusma 20-30 dakika içinde

ABD ZDM’leri olguların % 1.8’inde ipeka ABD ZDM’leri olguların % 1.8’inde ipeka şurubu öneriyor şurubu öneriyor

Litovitz et al. Am J Emerg Med 1997; 15: 447-500Litovitz et al. Am J Emerg Med 1997; 15: 447-500

Kusturma Kusturma

KontrendikasyonlarKontrendikasyonlar

Koma, konvülziyonlarKoma, konvülziyonlar

Hidrokarbon alımıHidrokarbon alımı

Kostik alımıKostik alımı

0-6 ay arası bebekler0-6 ay arası bebekler

KomplikasyonlarKomplikasyonlar

İshalİshal

LetarjiLetarji

Uzun süren kusma Uzun süren kusma (>1 saat)(>1 saat)

Aktif kömür veya Aktif kömür veya antidot uygulamasını antidot uygulamasını geciktirme geciktirme

Mide YıkamasıMide Yıkaması

Mental durumunda değişiklik olan veya öğürme refleksi deprese olanlarda , yapılacaksa Mental durumunda değişiklik olan veya öğürme refleksi deprese olanlarda , yapılacaksa endotrakeal tüp takılması önemlidir.endotrakeal tüp takılması önemlidir.

Büyük çaplı sonda (çocuklarda 18-20 French,erişkinde 36-40 French)Büyük çaplı sonda (çocuklarda 18-20 French,erişkinde 36-40 French)

İlk alınan örnek tetkik için saklanmalıİlk alınan örnek tetkik için saklanmalı

Yıkama materyali vücut ısısında; küçük çocuklarda serum fizyolojik daha büyüklerde su veya % Yıkama materyali vücut ısısında; küçük çocuklarda serum fizyolojik daha büyüklerde su veya % 0.45 NaCl0.45 NaCl

Her seferde 15 ml/kg sıvı ile yıkamaHer seferde 15 ml/kg sıvı ile yıkama

Verilen geri alınmalıVerilen geri alınmalı

Alınan madde hızlı emiliyor ise 2 saatten fazla zaman geçmemeliAlınan madde hızlı emiliyor ise 2 saatten fazla zaman geçmemeli

Salisilat, trisiklik antidepresan, antikolinerjikler gibi emilim süresi uzun olan ilaçlarda 12-24 saat gibi emilim süresi uzun olan ilaçlarda 12-24 saat sonra bile mide yıkaması yapılmalı sonra bile mide yıkaması yapılmalı

Mide YıkamasıMide Yıkaması

Klinik çalışmalar zehirlenmeden sonra 1 Klinik çalışmalar zehirlenmeden sonra 1 saat içinde uygulansa bile tek başına saat içinde uygulansa bile tek başına yararlı olduğunu kanıtlamamışyararlı olduğunu kanıtlamamış

Position statement. J Toxicol Clin Toxicol 1997; 35: 711-719)

Mide Yıkaması EndikasyonlarıMide Yıkaması Endikasyonları

Hasta yaşamını tehdit edecek miktarda Hasta yaşamını tehdit edecek miktarda toksik etkeni ağız yoluyla almışsatoksik etkeni ağız yoluyla almışsa

Zehirlenmeyi izleyen ilk 1 saat içindeZehirlenmeyi izleyen ilk 1 saat içinde

Antikolinerjik ajanlarla zehirlenmede mide Antikolinerjik ajanlarla zehirlenmede mide boşalması gecikeceğinden daha sonraki boşalması gecikeceğinden daha sonraki saatlerde de uygulanabilirsaatlerde de uygulanabilir

Mide Yıkaması KontrendikasyonlarıMide Yıkaması Kontrendikasyonları

Sağlık merkezi dışındaSağlık merkezi dışında

Komada olan hastada hava yolu Komada olan hastada hava yolu korunmamışsakorunmamışsa

Kostik alımı (Alkali ve asid ???)Kostik alımı (Alkali ve asid ???)

Aspirasyon potensiyeli yüksek hidrokarbon Aspirasyon potensiyeli yüksek hidrokarbon alımıalımı

Hemoraji veya gastrointestinal perforasyon Hemoraji veya gastrointestinal perforasyon riski yüksek hastalarriski yüksek hastalar

Semptomatik Tedavi Semptomatik Tedavi

Merkezi sinir sistemi:: Birçok Birçok ilacın hedef organlarından ilacın hedef organlarından birisidir. Hastada bilinç ve birisidir. Hastada bilinç ve refleks kontrolü yapılmalı, refleks kontrolü yapılmalı, gerekirse antikonvülsan ve gerekirse antikonvülsan ve beyin ödemi tedavisi beyin ödemi tedavisi verilmelidir.verilmelidir.Solunum sistemi: Bazı : Bazı zehirlenmeler hipoventilasyona zehirlenmeler hipoventilasyona yol açabilir. Mekanik yol açabilir. Mekanik ventilasyon desteği gerekebilir. ventilasyon desteği gerekebilir. HipotermiHipotermi: Hastada hipotermi : Hastada hipotermi varsa müdahele edilmelidir.varsa müdahele edilmelidir.

Kardiyovasküler sistem: İV yol : İV yol açılmalı, CVP kateteri konmalı açılmalı, CVP kateteri konmalı ve hasta monitörize edilmelidir. ve hasta monitörize edilmelidir. Volüm kaybı varsa yerine Volüm kaybı varsa yerine koymak, aritmi ile mücadele ve koymak, aritmi ile mücadele ve kalp yetmezliği ve şok kalp yetmezliği ve şok yönünden dikkatli olmak yönünden dikkatli olmak gerekir.gerekir.Diğer: Sıvı-elektrolit, asit-baz : Sıvı-elektrolit, asit-baz dengesi, hipoglisemi, dengesi, hipoglisemi, hiperglisemi gibi metabolik hiperglisemi gibi metabolik bozukluklar yönünden dikkatli bozukluklar yönünden dikkatli olunmalıdır.olunmalıdır.

Neler ile mücadele edilecek?Neler ile mücadele edilecek?

AğrıAğrıSıvı kaybıSıvı kaybıDeliryum, konvülziyonDeliryum, konvülziyonHipoglisemiHipoglisemiHipoksiHipoksiPulmoner ödem-beyin ödemiPulmoner ödem-beyin ödemiDolaşım kollapsıDolaşım kollapsıBulantı ve kusmaBulantı ve kusma

Atılımın HızlandırılmasıAtılımın HızlandırılmasıGastrointestinal diyaliz (Aktif kömür)Renal yolla atılımın hızlandırılması

- Forse diürez- Ozmotik diürez

- İyonize diürez (asit, alkali)

- DiüretiklerBeden dışı yöntemler

- Peritoneal diyaliz- Hemodiyaliz- Hemoperfüzyon - Hemofiltrasyon

Kan değişimiPlazmaferezBOS drenajı

Tüm barsak Tüm barsak irrigasyonuirrigasyonu

İdrarın İdrarın alkalinizasyonualkalinizasyonu

HemodiyalizHemodiyaliz

HemoperfüzyonHemoperfüzyon

Atılımın Hızlandırılması Atılımın Hızlandırılması

Zorlu diürez: Dokulardaki zehir miktarını dilüe Zorlu diürez: Dokulardaki zehir miktarını dilüe etmek ve zehirin veya metabolitlerinin atılımını etmek ve zehirin veya metabolitlerinin atılımını hızlandırmak için yapılır. hızlandırmak için yapılır.

- Aktif olarak böbrekten atılan ilaçlarda yararlıdır. - Metabolize olarak atılan ilaçlarda yararı yoktur

Diyaliz: Barbitürat, alkol, parasetamol Diyaliz: Barbitürat, alkol, parasetamol zehirlenmelerinde faydalı olabilir.zehirlenmelerinde faydalı olabilir.Hemoperfüzyon: Diyalizin etkili olduğu durumlar, Hemoperfüzyon: Diyalizin etkili olduğu durumlar, digoxin ve kardiyovasküler ilaç zehirlenmeleri.digoxin ve kardiyovasküler ilaç zehirlenmeleri.

Antidot kullanımı Antidot kullanımı

Zehirin bilinen bir antidotu varsa Zehirin bilinen bir antidotu varsa kullanılmalıdır. kullanılmalıdır.

Antidotlar belirli toksinleri biyokimyasal Antidotlar belirli toksinleri biyokimyasal yolla zararsız hale getirirleryolla zararsız hale getirirler

Antidot KullanımıAntidot Kullanımı

Aktif Kömür;; Toksini efektif olarak emer ve Toksini efektif olarak emer ve sistemik emilimini önler. Lokal antidot.sistemik emilimini önler. Lokal antidot.

Çoklu dozlarda aktif kömür verilmesi gereken zehirlenmeler:

Teofilin

Karbamezepin

Fenitoin

Fenobarbital

Digoksin

Aktif KömürAktif Kömür

Linyit, odun, petrol veya hindistan cevizi Linyit, odun, petrol veya hindistan cevizi kabuğunun pirolizi ve aktive edilmesi ile üretilir.kabuğunun pirolizi ve aktive edilmesi ile üretilir.

Yüzey alanı çok geniş (950-2000 mYüzey alanı çok geniş (950-2000 m22/g)/g)

Sorbitol, sodyum bikarbonat veya povidon Sorbitol, sodyum bikarbonat veya povidon içerenleri variçerenleri var

Toksinleri absorbe ederek emilimini engellerToksinleri absorbe ederek emilimini engeller

Aktif kömür içeren tablet ve kapsüller zehirlenme tedavisinde etkisiz

(Eur J Clin Phar 1990; 39; 501-505)(Eur J Clin Phar 1990; 39; 501-505)

Aktif Kömür EndikasyonlarıAktif Kömür Endikasyonları

Zehirlenmeyi izleyen ilk 1 saat içindeZehirlenmeyi izleyen ilk 1 saat içinde1 saatten daha sonra da uygulanabilir ancak bu 1 saatten daha sonra da uygulanabilir ancak bu uygulamayı destekleyen ya da etkisizliğini uygulamayı destekleyen ya da etkisizliğini belirten veri yokbelirten veri yokToksik miktarda etkenin ağız yoluyla alınmasıToksik miktarda etkenin ağız yoluyla alınmasıDoz: Erişkin: 50-100 g, 0-1 yaş: 1 g/kg, 1-12 yaş: Doz: Erişkin: 50-100 g, 0-1 yaş: 1 g/kg, 1-12 yaş: 25-50 g 25-50 g AK’ün absorbe edebileceği madde alımıAK’ün absorbe edebileceği madde alımıSolunum güvenliği olan hastada bilinmeyen Solunum güvenliği olan hastada bilinmeyen madde alımımadde alımı

Aktif KömürAktif KömürKontrendikasyonlar

Kostik alımıKostik alımıBarsak seslerinin azalması ya da Barsak seslerinin azalması ya da yokluğu (opioid ve yokluğu (opioid ve antikolinerjiklerle zehirlenme)antikolinerjiklerle zehirlenme)Hipotansiyon, volüm kaybı, Hipotansiyon, volüm kaybı, elektrolit denge bozukluğuelektrolit denge bozukluğuBöbrek yetmezliği (Mg katartikleri)Böbrek yetmezliği (Mg katartikleri)Çocuk ve yaşlılar!!!Çocuk ve yaşlılar!!!AK’ün adsorbe edemeyeceği AK’ün adsorbe edemeyeceği madde alımımadde alımıDemir, Lityum, Kurşun, Etanol, Demir, Lityum, Kurşun, Etanol, Metanol, SiyanürMetanol, SiyanürEndoskopiye gidecek hastaEndoskopiye gidecek hastaHavayolu korumasızsaHavayolu korumasızsaİntestinal obstrüksiyonİntestinal obstrüksiyon

KomplikasyonlarBulantı, kusma, kramplarBulantı, kusma, kramplarDehidratasyonDehidratasyonHipernatremiHipernatremiHipermagnezemiHipermagnezemiKonstipasyonKonstipasyonBarsak tıkanıklığı (Cerrahi girişim Barsak tıkanıklığı (Cerrahi girişim gereksinimi)gereksinimi)

Goulbourne and Cisek. Ann Emerg Med 1994; 24:108-Goulbourne and Cisek. Ann Emerg Med 1994; 24:108-110. 110.

Gomez et al. J Emerg med 1994; 12: 57-60.Gomez et al. J Emerg med 1994; 12: 57-60.

Regürjitasyon ve akciğerlere aktif Regürjitasyon ve akciğerlere aktif kömür aspirasyonukömür aspirasyonu

Benson B et al. Vet Human Toxicol 1989; 31:335Benson B et al. Vet Human Toxicol 1989; 31:335

KatartiklerKatartikler

Sakkarid katartikler (Sorbitol)Sakkarid katartikler (Sorbitol)

Tuz katartikler (magnezyum sülfat, magnezyum Tuz katartikler (magnezyum sülfat, magnezyum sitrat, sodyum sülfat)sitrat, sodyum sülfat)

Katartiklerin aktif kömür ile birlikte ya da tek Katartiklerin aktif kömür ile birlikte ya da tek başına etkinliğini araştıran klinik araştırma yokbaşına etkinliğini araştıran klinik araştırma yok

Uygulanacaksa tek dozda verilmesiUygulanacaksa tek dozda verilmesi

AntidotlarAntidotlar

Parasetamol Parasetamol ----- N-asetilsistein (NAC)----- N-asetilsistein (NAC)Opioid analjeziklerOpioid analjezikler ----- Nalokson ----- NaloksonMetanol, etilen glikolMetanol, etilen glikol ---- Etil alkol, 4-metilpirazol ---- Etil alkol, 4-metilpirazolBenzodiazepinlerBenzodiazepinler ----- Flumazenil ----- FlumazenilDemir Demir ----- Deferoksamin----- DeferoksaminKurşun, civa, arsenikKurşun, civa, arsenik ---- Dimerkaprol ---- DimerkaprolTrisiklik antidepresanlarTrisiklik antidepresanlar ---- Sodyum bikarbonat ---- Sodyum bikarbonatMethemoglobinemi Methemoglobinemi ----- Metilen mavisi----- Metilen mavisiDijital glikozidleriDijital glikozidleri ------ Digoksin spesifik antikor ------ Digoksin spesifik antikorOrganik fosforlu insektisidlerOrganik fosforlu insektisidler ---- Atropin, oksimler ---- Atropin, oksimler

PROGNOZPROGNOZ

Zehirlenmelerde genel mortalite %0.04, hastanelere başvuran hastalarda %0-2 arasındadır.Yoğun bakım ihtiyacı gösteren hastalar acil servise başvuran hastaların %10-20’sini oluşturmaktadır.Yoğun bakımda izlenmesi gereken zehirlenme olguları, tüm yoğun bakım yatışlarının %10’unu geçmemektedir.

Zehirlenme olgularındaZehirlenme olgularında

Hastaların çok azı spesifik tedavi gerektirir. Çoğu genel önlemlerle tedavi edilebilir

Zehirlenmelerde prognozu belirleyen en önemli etkenlerden birisi başlangıçla tedavi arasında geçen süredir. Bu nedenle hasta oyalanmamalıdır

Hastanın Gözlenmesi Hastanın Gözlenmesi

En az 48 saat gözlemde tutulmalıdır.

Hastaya ve etkene göre değişebilir

Zehir Danışma MerkezleriZehir Danışma Merkezleri

Erken konsültasyon Erken konsültasyon

Acil Serviste her an bulunamayacak Acil Serviste her an bulunamayacak kaynaklarakaynaklara doktorların ulaşmasını doktorların ulaşmasını sağlamaksağlamak

Refik Saydam Hıfzısıhha İlaç ve Zehir Danışma Merkezi (0-800 314 79 00 (4 hat), 0-312 433 70 01)

Sık Görülen Zehirlenmeler Sık Görülen Zehirlenmeler

Organik Fosfor ZehirlenmeleriKarbamatlı InsektisitlerMantar ZehirlenmeleriKarbonmonksit ZehirlenmesiTrankilizanlarTricyclic AntidepresanlarEtil AlkolMetil AlkolKoroziv madde alımıAnionik/Nonionik DeterjanlarKatyonik DeterjanlarParasetamolAspirin

Yatış EndikasyonlarıYatış Endikasyonları

Ciddi zehirlenme belirtileri ile gelen hastaCiddi zehirlenme belirtileri ile gelen hastaZehirli yılan, örümcek, akrep ısırma ve Zehirli yılan, örümcek, akrep ısırma ve sokmalarında 10 yaşın altı, 65 yaşın üstündeki sokmalarında 10 yaşın altı, 65 yaşın üstündeki hastalarhastalarOral antidiyabetiklerle zehirlenmeOral antidiyabetiklerle zehirlenmeAltta yatan ciddi ek hastalığı olan hastalarAltta yatan ciddi ek hastalığı olan hastalarCiddi zehirlenme bulgularının çıkma olasılığı Ciddi zehirlenme bulgularının çıkma olasılığı olan hastaolan hastaTakibi kolay olmayacak hastaTakibi kolay olmayacak hastaİntihar girişimi olan hasta...İntihar girişimi olan hasta...