ZDRAVSTVENA NEGA U PRIMARNOJ ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI

Zdravstvena nega u kući III deo

Razvoj kućnog lečenja i specifičnosti zdravstvene nege u kući▶ Prema definicije SZO ‘’Kućno lečenje je

„obezbeđivanje zdravstvenih i drugih usluga u kući, obolelim i invalidnim licima kojima nije neophodan smeštaj u institucijama“.

▶ Usluge : pružaju lekar i sestra,

▶ Ostale usluge : rehabilitacija, ishrana, održavanje higijene, kupovina i nabavka, građevinske podobnosti, transport i slično.

▶ Osamdesetih godina kućno lečenje počinje da se razvija kao poseban vid kompleksne zaštite.

▶ Pacijenti ga rado prihvataju jer je humaniji od bolničkog,

▶ Stručnjaci ga smatraju ekonomski i socijalno prihvatljivim

q Sve do pojave prvih bolnica i institucionalnog zbrinjavanja bolesnih, nega i lečenje su bili u funkciji porodice, kuće, pa se može reći da je kućno lečenje jedan od najstarijih vidova lečenja uopšte.

q Porodica je bila ne samo izvor podrške nego i glavni pružalac svih potrebnih usluga. Posebno su ženski članovi domaćinstva na sebe preuzimali brigu o lečenju

▶ Zdravstvena nega u kući je profesionalno područje rada medicinskih sestara.

▶ Primarno – pre bolničkog lečenja

▶ Sekundarno – posle bolničkog lečenja

▶ Privremeno – kraće vreme

▶ Stalno – dok traje bolest

▶ Kućno lečenje ili lečenje u kući zavisi od medicinskih, socijalnih i ekonomskih indikacija i sprovodi je Dom zdravlja. ( ili porodična medicina).

▶ Kućna nega obuhvata oblik nege i brige za bolesnika od strane različitih učesnika koji su ili profesionalni zdravstveni radnici ili su prošli određenu edukaciju za rad u kući. Mogu biti dobrovoljci ili volonteri, članovi porodice ali uvek rade pod nadzorom sesstre.

▶ Pomoć u kući može biti u sistemu zdravstvene zaštite, a vrlo često je u sistemu socijalne zaštite.

ZNAČAJ KUĆNE NEGE

1. Masovno osposobljavanje stanovništva , članova porodice za samopomoć, samonegu i uzajamnu negu i pomoć

2. Podizanje opšteg zdravstvenog i kulturnog nivoa stanovništva

3. Veća prijatnost obolelih da budu u svojim kućama (posebno za starije)

4. Oslobađanje postelja u bolnicama

5. Ekonomičnost - jeftinija je nego bolnička

6. Podizanje zdravstveno vaspitnog nivoa ne samo obolelog već i članova porodice

 

ASPEKTI KUĆNE NEGE:

1. Mentalno higijenski aspekt :

▶ Mentalno higijenski aspekt podrazumeva da je bolesnik okružen svojim najbližim i najdražim članovima porodice koji mu pomažu da se lakše bori sa bolešću, neguje se u sredini u kjoj je navikao i tako se ne odvaja od sebi dragih osoba. Bolesnik se tako bolje oseća i brže se oporavlja;

2. Vaspitni aspekt:

▶ Vaspitni aspekt podrazumeva da se prilikom negovanja bolesnika, pravilnim odnosom prema njemu utičemo na menjanje negativnih navika, običaja i ponašanjakako bolesnika tako i porodice. Time se ne samo vrši prevencija drugih bolesti i komplikacija postojeće već i unapređuje zdravlje;

3. Socijalni aspekt:

Socijalni aspekt podrazumeva da se uz pomoć drugih članova tima humanitarnih, stručnih i društvenih organizacija rešavaju socijalni problemi bolesnika i porodice;

4. Društveni aspekt:

Osnovni značaj društvenog aspekta ogleda se u znatnom smanjivanju troškova za lečenje i negu bolesnika koja se odvija u kućnim uslovima za razliku od bolničkog lečenja. Ima poseban značaj u vanrednim stanjima kao što je rat, zemljotresi, poplave i drugo gde učestvuju i druga obučena lica, a ne samo zdravstveni radnici.

OSNOVNI ZADACI KUĆNE NEGE: ▶ Briga o ličnoj higijeni;

▶ Posmatranje bolesnika;

▶ Staranje o pravilnoj ishrani;

▶ Sprovođenje zdravstveno vaspitnog rada;

▶ Čuvanje i davanje lekova po uputstvu lekara

▶ Stvaranje prijatne atmosfere

▶ Sprovođenje jednostavnih radnji.

OSNOVNI PRINCIPI KUĆNE NEGE

q Posedovanje određenog znanja

q Princip saradnje

q Princip ekonomičnosti

q Princip bezbednosti

q Princip aktivacije

q Princip udobnosti

Osnovni uslovi za sprovođenje kućne nege:▶ da bolesnik ima stan ili kuću

▶ da se stan dobro zagreva, provetrava

▶ da ima vodu za piće i

▶ da ima vodu za održavanje lične higijene i higijene posteljnog rublja;

▶ da bolesnik ima materijalnih sredstava za obezbeđenje pravilne ishrane i druge uslove što procenuje stručni tim.

KUĆNA NEGA I LEČENJE U KUĆI- oblici

▶ Oblike lečenja, zdravstvene nege bolesnika i pomoć u sprovođenju zdravstvene nege u kući u odnosu na dijagnozu bolesti, opšte stanje, potrebe za negom bolesnika i porodične uslove možemo podeliti na:

lečenje u kući bez zdravstvene nege bolesnika i pomoći u pružanjuzdravstvene nege, kao i pomoći u kući;I grupa – potrebno je samo lečenje bolesnika i obuhvata ona lica, osobe kojima je nega u potpunosti obezbeđena od strane porodice ili putem samopomoći, samonege i međusobne pomoći.;

lečenje u kući sa zdravstvenom negom bolesnika i pomoći upružanju zdravstvene nege bolesnika bez pomoći u kući;II grupa – uz lečenje bolesnika u kući obezbeđuje se i zdravstvena nega bolesnika od strane profesionalaca;

lečenje u kući sa zdravstvenom negom bolesnika i pomoći u pružanju zdravstvene nege bolesnika, kao i pomoći u kući;III grupa – obuhvata osobe kojima je potrebno lečenje u kući, zdravstvena nega u kući i pomoć u pružanju nege;

zdravstvena nega bolesnika i pomoći u zdravstvenoj nezi bolesnika, sa pomoći u kući bez lečenja;IV grupa – nije potrebno intenzivno lečenje; povremeno interveniše lekar kroz kontrolne preglede;

pružanje usluga pomoći u kući bez zdravstvene nege bolesnikai bez lečenja.V grupa – obuhvata osobe starije dobi, invalidna i lica sa hendikepom, kojima je neophodno obezbediti pomoć u kući kao što su snabdevanje namirnicama, održavanje higijene, posteljine, prostorija i dr.

Tim sačinjavaju:▶visoko obrazovana strukovna medicinska sestra /viša medicinska sestra,▶medicinska sestra sa srednjom školom,▶negovateljica, bolničarka▶higijeničarka — pomoćnica,▶obučeni član porodice ako ga ima.

Nosilac procesa zdravstvene nege bolesnika u kući je medicinska sestra sa visokom zdravstvenom školom ili specijalista iz oblasti javnog zdravlja,

 

Prvi stepen zdravstvene nege

▶ Poluintenzivna nega bolesnika koji je bez pomoći rođaka i nepokretan. Negovanje obavljaju istovremeno dve osobe.

▶ Medicinska sestra obavlja složenije poslove i zadatke zdravstvene nege uz pomoć negovateljaice (bolničar) ili druge osobe. Pomoć medicinske sestre je potrebna jedan, do sat i po ili više.

▶ Pomoć negovateljaice (bolničara) ili druge osobe je potrebna tri do četiri sata povezano (medicinska sestra odlazi, a negovateljica još ostaje kod bolesnika) tj. toliko vremena koliko je ekonomski opravdano, a da nije potrebno bolesnika smestiti na hospitalno zbrinjavanje.

Drugi stepen zdravstvene nege -

▶ Standardna nega bolesnika koji je bez pomoći rođaka i slabo pokretan.

▶ Zdravstvenu negu obavljaju dve osobe istovremeno, a mogu i odvojeno. Medicinska sestra obavlja složenije poslove i zadatke zdravstvene nege. Negovateljica (bolničar) ili druga osoba sprovode samo manje složene poslove nege i zadatke prema uputstvima i pod kontrolom medicinske sestre, kao i poslove pomoći u kući bolesnika, ukupno jedan do dva sata, ili više.

Treći stepen zdravstvene nege kod kuće jeste standardna nega kod bolesnika koji je pokretan, a nega od strane medicinske sestre nije mu potrebna.

Ove bolesnike neguju rođaci ili susedi koje medicinska sestra obučava za sprovođenje nege i odgovarajućeg higijenskog režima (kućna nega). Bolesnika koji nema nikoga, neguje negovateljica čiji posao nadgleda medicinska sestra.

SESTRINSKE INTEVENCIJE, DIJAGNOSTIČKE I TERAPIJSKE PROCEDURE KOJE SE MOGU SPROVODITI U KUĆNIM USLOVIMA

▶ Davanje terapije: peroralne, parenteralne, primena infuzija,

▶ Davanje injekcija ( supkutane, intakutane, intamuskularne, intravenozne

▶ inhalacije

▶ Kateterizacija mokraćne bešike, ispiranje

▶ EKG

▶ Sprovođenje veštačke ishrane

▶ Primena hladnoće

▶ Primena toplote

▶ Učestvuje u sprovođenju složenijih zahvata: peritonealna dijaliza, primena kiseonika. ...................

Neki slučajevi i stanja u kojima se kućno lečenje može posebno preporučiti su sledeća:

▶ Na prvom mestu je to lečenje starih osoba jer se najčešće radi o hroničnim, dugotrajnim oboljenjima i stanjima koja traju doživotno, pa smeštanje u institucije može da se shvati kao aziliranje.

▶ Deca su populacija za koju se kućno lečenje preporučuje kad god je to moguće.

▶ Porođaj, koji je potpuno medikalizovan u poslednje vreme, bilo bi preporučljivo, kao fiziološki događaj, kad god postoje uslovi, indikacije i želje, vraćati u kuću i porodicu;

▶ Proces rehabilitacije je daleko efikasniji u kući

▶ Terminalna nega, kada se medicinskim sredstvima više ne može izmeniti tok oboljenja, najprirodnija je u porodici i uz prisustvo bliskih i dragih osoba. 

Na našem prostoru, kućna nega i lečenje su organizovani kao:

▶ Zavodi za kućnu negu i lečenje koji uglavnom opslužuju stare, hronične bolesnike i teške, za postelju vezane bolesnike koji žive sami i sl.;

▶ Služba za kućno lečenje u okviru domova zdravlja i kao

▶ Ustanove za pomoć u kući koje se bave pružanjem nemedicinskih usluga (pripremanje ili dobavljanje hrane, održavanje lične i kućne higijene i slično).

Predviđanja u razvoju zdravstvene nege u kući i lečenja u kući - Predviđanja u razvoju zdravstvene nege u kući i lečenja u kući su sledeća:

▶ Pacijenti budućnosti će ostajati u bolnicama samo radi tehnologije za očuvanje života, dijagnostike i specijalističke ekspertize i akutnih stanja;

▶ Sve više će se koristiti kompjuteri koji će zahtevati visoko obučene kompjuterske stručnjake, kao i radnike koji će obavljati poslove nižeg nivoa, ljude za održavanje robota, kompjutera i ostalih osetljivih uređaja;

▶ Kompjuteri će sve više postajati „lekari za primarnu negu“. Oni će biti, po predviđanjima stručnjaka, savetnici u pogledu pacijentovih ličnih potreba, dijagnoze i lečenja;

▶ Čovek-lekar će biti zadužen za medicinska istraživanja, hitnu medicinsku pomoć i hirurgiju;

▶ Veštačka inteligencija će preći u opštu upotrebu;

▶ Rutinska nega, pa čak i bolnički postupci, biće obavljani u velikoj meri od strane robota i kompjutera;

▶ Nacionalne potražnje za bolničkom negom i lečenjem će znatno opasti;

▶ Povećaće se akutnost hospitalizovanih bolesnika, a smanjivaće se dužina njihovog boravka u bolnici;

▶ Ulogu zdravstvenih radnika umnogome će izmeniti porast populacije starih, 2025-te godine se predviđa u Americi da će 20% populacije imati preko 65 godina dok je kod nas taj procenat oko 18%;

▶ Korisnici nege će sve više biti stariji ljudi;

▶ Starenje svih nacija će stvoriti visok stepen invalidnosti;

▶ Doći će do visokog stepena potražnje zdravstvene i kućne nege i lečenja, posebno kod bolesnika od Alchajmerove bolesti, neuroloških problema, hipertenzije, dijabetesa i AIDS-a, jer će te bolesti biti u porastu;

▶ Stalno će se povećavati troškovi bolničke nege;

▶ Sve veće interesovanje za negovanje pokazivaće i pacijenti i članovi porodice;

▶ Povećaće se broj službi za zdravstvenu i kućnu negu svih populacija, pa čak i za negu majke i deteta, kao što je slučaj u Holandiji ;

▶ Sve više će se formirati multizdravstveni centri i sistemi nege;

▶ Delatnosti nege će se proširivati i na polikliničke i ambulantne službe, a oporavak pacijenata će sve više biti kod kuće;

▶ Najveći značaj od svih zdravstvenih oblasti će imati rehabilitacija, posebno patronažna rehabilitacija, zdravstvena nega u kući i kućna nega;

Ø Služba zdravstvene nege u kući i kućne nege će pružati sve širi spektar usluga, kao i veliku mogućnost zapošljavanja profesionalaca. U okviru ovih službi najveća potražnja će takođe biti i za uslugama kao što su: dopremanje i transport obroka, održavanje domaćinstva, kjongregacioni (zajednički) život i druge usluge (usluge pomoći u kući);

Ø Novi tipovi centara za negovanje će pružati sveobuhvatne zdravstvene i socijalne usluge, interdisciplinarnu sveobuhvatnost procene i planiranja nege;

Ø Akcenat i glavne zdravstvene vrednosti će biti na obrazovanju stanovništva, prevenciji i kvalitetu života;

Ø Predviđa se da će u ovoj oblasti ključni koncept biti „menadžment“. Koncept je sličan onom u bolnici. U ovoj oblasti sada nema menadžera. Pošto nema profesionalnih grupa u oblasti zdravstvene nege u kući i kućne nege koje bi mogle da preuzmu taj zadatak, biće potrebni novi tipovi personala ili dodatna obuka za postojeći personal koji će se baviti „menadžmentom“. Veoma je važno da ta grupa bude dobro obučena.

Ø Institucionalne nege i lečenja će postojati sve veći problem svih nacionalnih ekonomija jer je sve skuplja, a mnoge zemlje sve više ulažu u proučavanje ove oblasti;

Ø Velika grupa holandskih istraživača smatra, da kada se radi o ovoj oblasti i o troškovima zdravstvene i kućne nege, lečenja i „pomoći u kući“, da je sasvim sigurno da ti troškovi ne treba da budu veći od bolničkih troškova

Ø Ako se želi održati nivo nege i kvalitet, taj isti kvalitet nege bi se morao dati za manje sati, ili da se troškovi po satu pomoći smanje, a to bi se moglo ostvariti zapošljavanjem „pomagača“ koji su mnogo jeftiniji za pružanje pomoći u kućnim uslovima.

Princip rada strukovne sestre pri sprovođenju zdravstvene nege u kući▶ Prilikom sprovođenja zdravstvene nege i lečenja u kući,

sestra i ostali zdravstveni radnici i saradnici primenjuju u praksi socijalno-medicinski i epidemiološki pristup uz puno poštovanje principa:

▶ stručnosti

▶ realnosti

▶ poštovanja ličnosti

▶ samopomoći

▶ svestranosti

▶ kontinuiteta

▶ ekonomičnosti.

▶ Princip stručnosti se zasniva na savremenim dostignućima medicinskih i drugih nauka i kao takav primenjuje u praksi.

▶ Princip realnosti koji se bazira u odnosu na stanje i potrebe bolensika i porodice, objektivne mogućnosti i stručne pomoći i materijalnih mogućnosti porodice i društva kao celine.

▶ Princip poštovanja ličnosti bolesnika i osoba koje brinu o njemu bazira se na Kodeksu etike zdravstvenih radnika i moralno etičkih merila prihvaćenih u društvu.

▶ Princip samopomoći podrazumeva usmeravanje i zdravstveno obrazovanje bolesnika, porodice, rođaka, da sami lično u okviru svojih mogućnosti budu aktivni i angažovani u rešavanju problema i potreba bolesnika.

▶ Princip svestranosti je obaveza svestranog upoznavanja stanja i situacije bolesnika i porodice, pozitivnog korišćenja tih saznanja u radu i zbrinjavanju bolesnika.

▶ Princip kontinuiteta podrazumeva sprovođenje postavljenih zadataka u zdravstvenoj nezi i lečenju na svim nivoima podele rada.

ORGANIZACIJA I DELATNOST CRVENOG KRSTA ▶ - Jugoslovenski crveni krst je jedinstvena organizacija

koja radi na dobrovoljnoj osnovi. To je humanitarna nevladina organizacija koja je delovala na celokupnoj teritoriji. Danas Crveni krst ima dve organizacije i radi kao Crveni krst Srbije i Crveni krst Crne Gore. Međunarodno je priznat od 1876 godine. Radi u skladu sa Ženevskom konvencijom o zaštiti žrtava rata od 12. avgusta 1949.godine.

▶ Jugoslovenski crveni krst (JCK) je član mežunarodne federacije društva Crvenog krsta i rvenog polumeseca.

▶ ZADACI CRVENOG KRSTA SU:

▶ Da sprečava i olakšava ljudsku patnju;

▶ Da štiti život i zdravlje i da obezbedi poštovanje ljudskog bića naročito u vreme oružanih sukoba i drugih vanrednih stanja;

▶ Da radi na sprečavanju bolesti i na unapreženju zdravlja i socijalne zaštite;

▶ Da podstiče dobrovoljnost i stalnu spremnost članova da pruže pomoć;

▶ Da razvija osećaj solidarnosti prema svima kojima je potrebna njihova zaštita i pomoć.

 

 

▶ OSNOVNI PRINCIPI RADA CRVENOG KRSTA SU:

▶ Humanost;

▶ Nepristrasnost;

▶ Neutralnost;

▶ Nezavisnost;

▶ Dobrovoljnost;

▶ Jedinstvo i

▶ Neutralnost.

Ciljevi rada Crvenog krsta su:

▶ Rad na zdravstveno cocijalnoj zaštiti i na zdravstvenom prosvećivanju stanovništva i učestvuje u organizovanju raznih oblika međusobne pomoći građana u duhu humanizma i solidarnosti;

▶ Učestvuje u organizovanju i pružanju socijalne pomoći i zdravstvene zaštite građanima u slučaju elementarne nepogode, epidemije i drugih nesreća;

▶ Učestvuje u organizovanju pomoći žtvama elementarnih nepogoda i oružanih sukoba i raspoređuje pomoć primljenu od nacionalnih društava Međunarodnog komiteta crvenog krsta i Međunarodne federacije društva Crvenog krsta i Crvenog polumeseca kao i drugih darodavaca;

▶ Organizuje prikupljanje pomoći u zemlji i slanje u inostranstvo;

▶ Sarađuje sa zdravstvenom službom, sanitetskom službom, sa Vojskom i civilnom zaštitom na zbrinjavanju povređenih i obolelih u slučaju oružanih sukoba i učestvuje u obučavanju stanovništva za pružanje prve pomoći;

▶ Učestvuje u prihvatanju i zbrinjavanju evakuisanog stanovništva;

▶ Vrši sve poslove koji proističu iz Ženevske deklaracije;

▶ Vrši funkciju Nacionalnog biroa – Služba traženja, predviđenog Ženevskom konvencijom od 12.avgusta 1949.godine i obavlja druge poslove prikupljanja, sređivanja, čuvanja i davanja podataka i dokumentacije o žrtvama oružanih sukoba i masovnih nesreća;

▶ Radi na očuvanju, unapređenju i zaštiti čovekove okoline;

▶ Motiviše i okuplja građane za dobrovoljno, anonimno i besplatno davalaštvo krvi;

▶ Osposobljava kadrove za izvršavanje zadataka Crvenog krsta.

Slide 1Razvoj kućnog lečenja i specifičnosti zdravstvene nege u kućiSlide 3Slide 4Slide 5ZNAČAJ KUĆNE NEGEASPEKTI KUĆNE NEGE:Slide 8OSNOVNI ZADACI KUĆNE NEGE:OSNOVNI PRINCIPI KUĆNE NEGEOsnovni uslovi za sprovođenje kućne nege:KUĆNA NEGA I LEČENJE U KUĆI- obliciSlide 13Slide 14Prvi stepen zdravstvene negeDrugi stepen zdravstvene nege -Slide 17Slide 18Slide 19Na našem prostoru, kućna nega i lečenje su organizovani kao:Slide 21Slide 22Slide 23Slide 24Slide 25Slide 26Slide 27ORGANIZACIJA I DELATNOST CRVENOG KRSTASlide 29Ciljevi rada Crvenog krsta su:Slide 31