zastsowanie fdg-pet w onkologii

48
Zastsowanie FDG-PET Zastsowanie FDG-PET w onkologii w onkologii Jarosław B. Ćwikła Jarosław B. Ćwikła [email protected] [email protected]

Upload: jariah

Post on 11-Jan-2016

61 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Zastsowanie FDG-PET w onkologii. Jarosław B. Ćwikła [email protected]. PET-CT. Połączenie PET z CT umożliwia precyzyjną anatomiczną lokalizację zmiany chorobowej i różnicowanie patologicznej tkanki gromadzącej 18 F-FDG - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Zastsowanie FDG-PET w Zastsowanie FDG-PET w onkologiionkologii

Jarosław B. ĆwikłaJarosław B. Ćwikł[email protected]@interia.pl

Page 2: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

PET-CTPET-CT

• Połączenie PET z CT umożliwia precyzyjną anatomiczną lokalizację

zmiany chorobowej i różnicowanie patologicznej tkanki gromadzącej 18F-FDG

• CT pozwala na uzyskanie lepszej jakości obrazu dzięki korekcie

pochłaniania promieniowania i rozpraszania przez tkanki ciała

pacjenta (tzw. Attenuation Corection & Scatter Correction)

2

Page 3: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Podstawy technologii PETPodstawy technologii PET

• Wykorzystanie zjawiska anihilacji cząstki materii z antymaterią;

• Radioizotopy F18, C11, N13, Rb82 i O15 emitują +które ulegają anihilacji po zderzeniu z elektronem;

• Reakcja daje 2 fotony o energii 511KeV o przeciwstawnym kierunku propagacji;

3

Page 4: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

•Produkcja F18 za pomocą cyklotronu, bombardowanie O18 (woda) przez

wysoko energetyczne protony H+;•Powstający F18 radioizotop jest nietrwały z T1/2 = 109min, rozpada się z

powstaniem O18 +oraz neutrina.4

Page 5: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Patofizjologia guzówPatofizjologia guzów

Cechy charakterystyczne guzów

Wykorzystane w badaniu FDG PET:

•Proliferacja, z reguły przyspieszona;

•Przyrost wymiarów;

•Inwazja lokalnych tkanek;

•Przerzuty odległe;

Z reguły nasilona utylizacja glukozy:

•Wzmożona aktywność hexokinazy;

•Nadekspresja transbłonowych

Transporterów glukozy (GLUT);

•Nasilona glikoliza;

•Blok metaboliczny po fosfotylacji FDG-6P 5

Page 6: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Ocena stopnia gromadzeniaOcena stopnia gromadzenia SUV SUV

• SUV – standardowa wartość gromadzenia

• Półilościowa ocena wartości gromadzenia –

aktywność gromadzenia w tkance, (Ci/g)

/podana dawka F18 (10mCi) / waga chorego (kg);

• Zwykle guzy SUV > 2,5-3,0;

• Wątroba, płuca, szpik SUV < 0,5-2,5.6

Page 7: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Nowotwory płuc i opłucnejNowotwory płuc i opłucnej

• Rak płuca (NDRP) główne wskazanie w ramach:– wstępnej diagnostyki pojedynczego guzka płuca;– ocenie stadium zaawansowania przed i po

leczeniu;

• Informacje naukowe co do stosowania w raku drobnokomórkowym płuca (DRP) na obecnym etapie są ograniczone;

7

Page 8: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Diagnostyka wstępna i ocena zaawansowania Diagnostyka wstępna i ocena zaawansowania przed planowanym leczeniem przed planowanym leczeniem

• w przypadku rozpoznanego NDRP lub w ocenie pojedynczego guza płuca

(śr. > 1cm o nieznanym charakterze;

• różnicowanie zmian złośliwych i niezłośliwych – uzupełnienie CT i MR, przy

braku możliwości ustalenia rozpoznania HP (z pobraniem materiału);

• określenie wskazań do wykonania innych procedur diagnostycznych;

• umożliwienie wyboru uproszczonego schematu obserwacji;

• określenie anatomicznej lokalizacji aktywnych metabolicznie części guzów,

stanowiących cel inwazyjnych metod diagnostycznych;

• określenie złośliwości zmian o średnicy powyżej 5 mm, przy zastosowaniu

techniki oddechowego „bramkowania”.8

Page 9: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Wskazania do PET po rozpoznaniu raka płuca Wskazania do PET po rozpoznaniu raka płuca ocena stopnia zaawansowaniaocena stopnia zaawansowania

• określenie stopnia zaawansowania, jeśli nie pozwalają na to standardowe

metody obrazowania CT, MR, USG;

• zastąpienie jednego lub kilku standardowych metod diagnostycznych w

sytuacji przewidywania wyższej wartości badania PET w zaplanowaniu terapii;

• wybór optymalnego postępowania, możliwości uniknięcia wykonania

inwazyjnych procedur (np. biopsja guza nadnercza i nakłucie jamy opłucnej);

• dodatni wynik badania PET w węzłach chłonnych śródpiersia nie zwalnia z

konieczności wykonania mediastinoskopii, ponieważ może być efektem

nieswoistym.9

Page 10: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Ograniczenia PET w ocenie stopnia Ograniczenia PET w ocenie stopnia zaawansowaniazaawansowania

• dodatni wynik badania PET w węzłach chłonnych śródpiersia

nie zwalnia z konieczności wykonania mediastinoskopii,

gromadzenie nieswoiste;

• Nie należy stosować badania PET w przypadku raka

oskrzelikowo-pęcherzykowego i nowotworów

neuroendokrynnych (NET) dobrze zróznicowanych szczególnie

G1, możliwe przy G2;

• Ocena stadium zaawansowania NDRP w przypadku

wcześniejszego rozpoznania przerzutów odległych.10

Page 11: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Ocena zaawansowania po leczeniuOcena zaawansowania po leczeniu

• Ocena po zakończonym standardowym leczeniu (> 4 tygodni po

chemioterapii oraz > 12 tygodni po Rtx (radioterapii);

• określenie resztkowej masy nowotworu po zakończeniu leczenia;

• podejrzenie wznowy miejscowej lub przerzutów odległych;

• określenie zasięgu rozpoznanej wznowy;

• zastąpienie standardowych metod diagnostycznych w sytuacji,

kiedy dane uzyskane na podstawie tych badań są niewystarczające

dla podjęcia decyzji o ewentualnym dalszym leczeniu.

11

Page 12: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Obserwacja po leczeniu – follow-up obrazowyObserwacja po leczeniu – follow-up obrazowy

• Badanie PET umożliwia ocenę wczesnej

odpowiedzi na leczenie miejscowo

zaawansowanego lub uogólnionego NDRP

(zastosowanie nie jest obecnie uzasadnione w

praktyce klinicznej).

• Badanie PET nie ma obecnie zastosowania w

ramach badań kontrolnych po leczeniu

(obrazowy follow-up).12

Page 13: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

ChłoniakiChłoniaki• Zalecane, choć nie obowiązkowe, u chorych z rozpoznaniem

chłoniaków, które są potencjalnie wyleczalne i wychwytują FDG;

• chłoniak Hodgkina (HD) i chłoniak rozlany z dużych komórek B –

(DLBCL);

• Przydatność badania PET zależy od typu histologicznego oraz

lokalizacji i wielkości zmian chorobowych

• Niewystarczająca czułość i swoistość w przypadku niewielkich

zmian oraz przy zajęciu narządów pozawęzłowych – np. oczodół,

skóra, śledziona, żołądek lub jelita).13

Page 14: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Chłoniaki – Chłoniaki – DiagnostykaDiagnostyka wstępna i ocena wstępna i ocena zaawansowania przed leczeniemzaawansowania przed leczeniem

• FDG PET jest metodą zalecaną dla wyjściowej oceny

zaawansowania nowotworu we wczesnych i zaawansowanych

stadiach choroby ze względu na wyższą czułość i swoistość w

porównaniu do standardowego obrazowania CT MR;

• Wykonanie badania FDG PET przed rozpoczęciem leczenia w

chłoniakach wykazujących wzrost metabolizmu glukozy zmienia

stopień zaawansowania i modyfikuje plan leczenia u 30% chorych;

• Badanie jest przydatne w ocenie zajęcia szpiku kostnego i

przestrzeni zaotrzewnowej.

14

Page 15: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Ocena stopnia zaawansowania po leczeniuOcena stopnia zaawansowania po leczeniu

• W ocenie odpowiedzi na leczenie obowiązuje obecnie zmodyfikowana

klasyfikacja Chesona, która uwzględnia wynik badania PET;

• Ze względu na możliwość utrzymywania się zmian zapalnych po leczeniu;

– Wykonanie FDG-PET > 8 tygodni po chemioterapii;

– Wykonanie FDG-PET > 12 tygodni po Rtx;

• Wykrycie aktywnej metabolicznie zmiany resztkowej po chemioterapii

pozwala na zastosowanie Rtx i poprawę wyników leczenia;

• Obecny stan wiedzy nie uzasadnia ograniczania obszaru napromienianego

jedynie do okolic zmian resztkowych uwidocznionych w badaniu FDG –

PET (obowiązuje nadal Rtx okolic pierwotnie zajętych).15

Page 16: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Ocena po leczeniuOcena po leczeniu

• Ujemny wynik wczesnego FDG-PET nie daje pewności, że osiągnięto

pełną remisję patologiczną i można zakończyć lub skrócić leczenie;

• Dodatni wynik nie stanowi dotychczas podstawy do rozpoznania

pierwotnej oporności i intensyfikacji leczenia.

• Obecność niewielkiego gromadzenia FDG po leczeniu (minimal

residual uptake – MRU), może świadczyć o zwiększonym ryzyku

wznowy procesu nowotworowego;

• FDG nie powinno być wykorzystywane w wykrywaniu nawrotu

choroby w czasie obserwacji chorych bezobjawowych (follow-up);

• FDG-PET jest wskazane w celu oceny zasięgu wznowy.

16

Page 17: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Rak jelita grubegoRak jelita grubego

• nie ma zastosowania w ramach rozpoznawania

wstępnego raka jelita grubego;

• wartościowa metoda w ocenie zasięgu zmian w

wątrobie oraz diagnostyce nawrotów nowotworu;

• Ograniczeniem FDG-PET w raku jelita grubego jest

mała czułość w wykrywaniu ognisk gruczolakoraka

śluzowego.

17

Page 18: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Diagnostyka Diagnostyka wstępna i ocenawstępna i ocenazaawansowania przed leczeniemzaawansowania przed leczeniem

• Nie zaleca się stosowania badania PET dla wykrywania i

wczesnego rozpoznawania raka jelita grubego;

• Wyjątek stanowią chorzy z wysokim ryzykiem

wystąpienia przerzutów (rak odbytnicy);

• Obecność mts w przypadku raka odbytnicy stanowi na

ogół przeciwwskazanie do leczenia chirurgicznego.

18

Page 19: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Diagnostyka wstępna i ocena stopnia Diagnostyka wstępna i ocena stopnia zaawansowania przed i po leczeniu zaawansowania przed i po leczeniu

• Wykrywanie przerzutów odległych w celu uniknięcia

leczenia chirurgicznego (rak odbytnicy);

• Wykrywanie przerzutów poza wątrobą w ramach

przedoperacyjnej diagnostyki chorych potencjalnie

kwalifikujących się do resekcji zmian w wątrobie;

• Przydatne u chorych kwalifikujących się do miejscowego

leczenia zmian resztkowych (resekcja chirurgiczna,

termoablacja, chemioembolizacja, radioembolizacja RE).19

Page 20: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Obserwacja po leczeniuObserwacja po leczeniu

• Wykrywanie nawrotów (zwłaszcza w przypadku

narastającego stężenia CEA);

• Różnicowanie nawrotu i zmian wywołanych leczeniem

(np. zmiany popromienne - Rtx);

• Różnicowanie zmian niezłośliwych i złośliwych, takich

jak węzeł chłonny o nieokreślonym charakterze

(nierozstrzygające badania strukturalne TK, MR, USG).

20

Page 21: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Rak przełykuRak przełyku• Badanie PET stanowi uzupełniającą metodę oceny stopnia

zaawansowania raka przełyku;

• Wykonywane w celu wykrycia przerzutów odległych w

narządach, jeżeli inne metody obrazowe nie są skuteczne

(ocena pierwotna przed leczeniem i w przypadku nawrotu

miejscowego).

• W ocenie miejscowo - regionalnego zasięgu nowotworu

badanie PET jest mniej dokładne od EUS;

• Wartość badania PET w ocenie skuteczności leczenia nie

została potwierdzona.21

Page 22: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Inne nowotwory układu pokarmowegoInne nowotwory układu pokarmowego

• Przydatne we wstępnej diagnostyce różnicowej nieprawidłowych zmian

w trzustce oraz w ocenie stopnia zaawansowania raka trzustki;

• Brakuje danych dotyczących przydatności badania PET dla oceny

skuteczności leczenia nowotworów złośliwych trzustki lub obserwacji

po leczeniu.

• Zastosowanie w diagnostyce różnicowej ogniskowych zmian w

wątrobie, jeżeli inne badania obrazowe nie pozwalają jednoznacznie

wykluczyć neo.

• W niektórych przypadkach badanie PET może być pomocne w

przedoperacyjnej ocenie zasięgu raka żołądka.

22

Page 23: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Rak piersiRak piersi

• Diagnostyka wstępna i ocena stopnia zaawansowania przed leczeniem – zastosowanie ograniczone;– Niska czułość w raku zrazikowym;– Brak możliwości wykrycia przerzutów do regionalnych

w. chłonnych (dół pachowy);

• Ocena zaawansowania po leczeniu; – Ułatwia wstępną ocenę na leczenie

neoadjuwantowe ;– brak jednoznacznych dowodów na rutynowe

zastosowanie w praktyce klinicznej; 23

Page 24: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Obserwacja po leczeniuObserwacja po leczeniu

• przydatne przy podejrzeniu nawrotu (wznowy)

nowotworu u chorych po radykalnym leczeniu w

sytuacji, kiedy wyniki innych badań obrazowych

są niejednoznaczne, a wynik badania może

zmienić strategię leczenia;

• U chorych z rozpoznaniem nawrotu nowotworu

badanie PET pozwala ujawnić obecność innych

ognisk bezobjawowych.

24

Page 25: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Układ moczowo-płciowy kobiecyUkład moczowo-płciowy kobiecy

• U chorych kobiet z rozpoznaniem miejscowo

zaawansowanego raka szyjki macicy przed

zaplanowaniem radykalnego leczenia

skojarzonego (radiochemioterapia, radioterapia);

• Nieokreślona ostatecznie rola badania FDG-PET

wstępnej diagnostyce raka błony śluzowej macicy

i nowotworów jajnika.25

Page 26: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Obserwacja po leczeniu - kobietyObserwacja po leczeniu - kobiety

• Badanie PET jest przydatne w wykrywaniu nawrotu raka

jajnika (zwłaszcza w przypadku podwyższonego stężenia

CA-125) oraz u chorych z potencjalnie operacyjnymi

przerzutami.

• Nie należy stosować badania PET u chorych na raka

jajnika bez podejrzenia nawrotu choroby i z

prawidłowymi wartościami markerów nowotworowych

(CA-125).26

Page 27: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Układ moczowo-płciowy męskiUkład moczowo-płciowy męski

• Badanie PET nie ma zastosowania we wstępnym

rozpoznawaniu nowotworów jądra, ale może być przydatne w

ocenie ich zaawansowania (wyjątek – dojrzałe potworniaki);

• Do rozważania u chorych na nowotwory jądra w celu oceny

skuteczności chemioterapii (w tym – obecności mas

resztkowych);

• PET z użyciem choliny znakowanej fluorem (18F) lub węglem

(11C) wartościowe badanie w ocenie zaawansowania i

nawrotu raka gruczołu krokowego.

27

Page 28: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

CzerniakCzerniak

• Nie ma wskazań do wykonywania badania PET u chorych na

czerniaki skóry bez klinicznych cech przerzutów do

regionalnych węzłów chłonnych (stopnie I, II i

IIIa/N1a,N2a).

• Badanie PET nie może zastępować wykonania biopsji

wartowniczego węzła chłonnego;

• Badanie PET jest nieprzydatne w ocenie zasięgu nowotworu

u chorych z niemożliwymi do wycięcia przerzutami lub dla

oceny odpowiedzi na chemioterapię.28

Page 29: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Diagnostyka wstępna i ocena stopnia Diagnostyka wstępna i ocena stopnia zaawansowania przed leczeniem zaawansowania przed leczeniem

• Kwalifikacja do leczenia operacyjnego chorych w CS IIIB/IIIC z klinicznymi

przerzutami do węzłów chłonnych;

• W około 1/3 przypadków badanie PET pozwala wykryć przerzuty odległe

pozawęzłowe;

• Ocena zaawansowania u chorych z potencjalnie operacyjnymi przerzutami

czerniaka w narządach odległych (CS IV);

• Przy stwierdzeniu odległych mts w wynik FDG-PET prowadzi do zastąpienia

zabiegu operacyjnego leczeniem systemowym lub rozszerzenia zakresu operacji;

• Ocena zaawansowania choroby u chorych na czerniaki ze stwierdzonymi

przerzutami (np. węzły chłonne), przy FPI.

29

Page 30: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Mięsaki (GIST, Ewing)Mięsaki (GIST, Ewing)

• Zastosowanie w nowotworach podścieliskowych przewodu

pokarmowego (gastrointestinal stromal tumors – GIST) i

mięsakach drobnokomórkowych (głównie – mięsak Ewinga);

• W GIST najbardziej czuła metoda monitorowania

odpowiedzi na leczenie inhibitorami kinaz tyrozynowych

(Imatynib - Glivec) oraz stwierdzenia DP;

• Wcześniej rozróżnia przypadki wrażliwe i oporne na leczenie

(odpowiedź można ocenić znacznie wcześniej niż przy

zastosowaniu KT – odpowiednio, po 1-2 T. lub 2-6 M).30

Page 31: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

MięsakiMięsaki

• Znajduje zastosowanie w różnicowaniu pierwotnych

mięsaków od zmian łagodnych (zarówno kości, jak i

tkanek miękkich, np. w zespole von Recklinghausena

– NF1).

• Może znaleźć zastosowanie w ocenie odpowiedzi na

systemowe leczenie w niektórych typach mięsaków

(ocena skuteczności po 1-3 cyklach, w porównaniu z

wyjściowym wynikiem badania).31

Page 32: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Nowotwory głowy i szyiNowotwory głowy i szyi

• Pomocne w nowotworach głowy i szyi wyjątek nowotwory

ślinianek;

• Diagnostyka wstępna i ocena stopnia zaawansowania;

– ocena miejscowego i regionalnego zaawansowania nowotworu;

– umożliwia wykrycie przerzutów w niepowiększonych węzłach

chłonnych;

– czułość i swoistość w zakresie wykrywania przerzutów w węzłach

chłonnych – odpowiednio 82-87% i 94-100%.

32

Page 33: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Diagnostyka wstępna i ocena stopnia Diagnostyka wstępna i ocena stopnia zaawansowania (głowa i szyja)zaawansowania (głowa i szyja)

• Badanie PET jest użyteczne w planowaniu radioterapii

(Rtx)

• Umożliwia dokładne określenie objętości napromienianej;

• W przypadku obecności przerzutów w szyjnych węzłach

chłonnych przy nieustalonym ognisk pierwotnym, badanie

PET jest pomocne w doborze metody leczenia i ustaleniu

zakresu napromieniania;

33

Page 34: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Ocena stopnia zaawansowania po Ocena stopnia zaawansowania po zastosowanym leczeniu (głowa i szyja)zastosowanym leczeniu (głowa i szyja)

• Przydatne w wykrywaniu zmian resztkowych, przetrwałych po

leczeniu oraz nawrotów nowotworu,

• W ocenie należy uwzględnić możliwość wyników fałszywie

dodatnich (FP- zmiany zapalne, zwłaszcza po Rtx (radioterapii) i

ujemnych (zwłaszcza p chemioterapii).

• Warunkiem kwalifikowania chorych do „ratującego” leczenia

chirurgicznego lub chemioterapii jest potwierdzenie

przetrwałych zmian nowotworowych w badaniu HP.34

Page 35: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Nowotwory OUNNowotwory OUN• Ocena stopnia zaawansowania jest niecelowe;

• zdecydowana większość pierwotnych nowotworów OUN, cechuje wyłącznie

wzrost miejscowy (ryzyko rozsiewu do układu chłonnego lub odległych

narządów jest znikome);

• Wyjątek stanowią niskozróżnicowane nowotwory drobnokomórkowe i

zarodkowe;

• Guzy tego typu występują zazwyczaj u dzieci i młodocianych (np. rdzeniak

płodowy, niskozróżnicowane nowotwory neuroektodermalne, nowotwory

wywodzące się z komórek zarodkowych);

• Nie stwierdzono również przydatności badania PET w diagnostyce różnicowej

poszczególnych postaci histologicznych guzów mózgu.35

Page 36: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Nowotwory OUN c.d.Nowotwory OUN c.d.• Różnicowanie pomiędzy przetrwałym lub nawrotowym i aktywnym

nowotworem oraz martwicą popromienną lub tzw. „pseudoprogresją”.

• Obecny stan wiedzy nie wykazuje wyższości badania PET nad SPECT z użyciem 201Tl, jednak badanie PET w skojarzeniu z MR charakteryzuje się większą

swoistością;

• Badanie PET w skojarzeniu ze spektroskopowym MR może służyć do

lokalizowania obszarów o wyższej proliferacji komórkowej i wyższej,

aktywności metabolicznej;

• Badanie powinno być wykonane przed planowaną biopsją stereotaktyczną

guza w celu wykazania jego aktywnych ognisk lub obszarów o wyższej

złośliwości histologicznej.36

Page 37: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Nowotwory OUN c.d. IINowotwory OUN c.d. II• Znaczącą rolę w metabolicznym obrazowaniu guzów mózgu

odgrywają radioznaczniki aminokwasowe (metionina znakowana 11C

i tyrozyna znakowana 18F),

• Umożliwiają one ocenę syntezy białek w mózgu;

• Wykazują niewielkie gromadzenie w prawidłowych strukturach

mózgu oraz zmianach łagodnych (zwłóknienie, martwica, obrzęk);

• Wykorzystywane są w różnicowaniu z nawrotami nowotworów

złośliwych .

37

Page 38: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Układ wewnątrzwydzielniczyUkład wewnątrzwydzielniczy

• FDG-PET nie ma zastosowania w diagnostyce, ocenie zaawansowania,

skuteczności leczenia i obserwacji po leczeniu najczęściej

występującego, zróżnicowanego raka tarczycy, wychwytującego 131I;

• Badanie PET ma znaczenie w wykrywaniu zmian u chorych ze

zwiększonym stężeniem tyreoglobuliny (TG) w surowicy i ujemnym

wynikiem badania 131I;

• U chorych z rozsiewem jodochwytnego nowotworu wynik badania PET

ma znaczenie rokownicze, ponieważ zwiększony wychwyt glukozy wiąże

się z opornością na leczenie131I.

38

Page 39: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Nowotwory endokrynneNowotwory endokrynne

• W raku rdzeniastym tarczycy (MTC) badanie PET jest

uzasadnione w celu lokalizacji nawrotu, jeśli stężenie

kalcytoniny przekracza wartość 200 pg/ml;

• W raku kory nadnercza badanie PET uzupełnia możliwość

oceny zaawansowania choroby;

• W przypadku niektórych nowotworów neuroendokrynnych

konieczne jest stosowanie innych niż FDG znaczników (np.

peptydy znakowane galem – 68Ga).39

Page 40: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

FPIFPI• Badanie PET jest czułą metodą wykrywania ogniska pierwotnego w

przypadku stwierdzenia przerzutów nowotworu złośliwego o nieznanej

pierwotnej lokalizacji;

• wartość badania zależy od umiejscowienia zmian (wysoka – przerzuty w

szyjnych węzłach chłonnych, niska – przerzuty w węzłach chłonnych poniżej

przepony;

• PET (zwłaszcza Na18F) charakteryzuje się dużą czułością w ocenie

przerzutów do kości;

• Badanie to może być jednak zalecane jedynie przy niepewnym wyniku

scyntygraficznego badania kośćca.40

Page 41: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Planowanie radykalnej RtxPlanowanie radykalnej Rtx

• Planowanie radykalnej radioterapii o modulowanej intensywności wiązki, w celu:– oceny rozkładu żywotnych komórek

nowotworowych, – hipoksji – proliferacji

• guza, jeżeli inne badania nie pozwalają na dokonanie takiej oceny;

41

Page 42: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Podsumowanie kwalifikacja do FDG PET - płucoPodsumowanie kwalifikacja do FDG PET - płuco

• Pojedynczy guzek płuca o średnicy >1 cm, w celu różnicowania

pomiędzy łagodnym i złośliwym charakterem, przy braku

rozpoznania innymi dostępnymi metodami;

• niedrobnokomórkowy rak płuca, w celu oceny jego zaawansowania

przed planowaną resekcją lub radykalną radioterapią, jeżeli inne

badania nie dają jednoznacznej oceny stopnia zaawansowania;

• ND rak płuca, ocena resztkowej choroby po indukcyjnej CTX;

• Brak wykorzystania w przypadku raka oskrzelikowo-pęcherzykowego

i nowotworów neuroendokrynnych dobrze zróżnicowanych

(średniozróżnicowanych?) lub rozpoznanych przerzutów odległych.

42

Page 43: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Chłoniaki ziarnicze i nieziarniczeChłoniaki ziarnicze i nieziarnicze

• chłoniak Hodgkina i chłoniaki nieziarnicze, w

celu wstępnej oceny stopnia zaawansowania;

• oceny skuteczności chemioterapii;

• wczesnego rozpoznania nawrotu, jeżeli inne

badania obrazowe nie dają jednoznacznej

oceny stopnia zaawansowania oraz wznowy.

43

Page 44: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Rak jelita grubego, przełyku i trzustkiRak jelita grubego, przełyku i trzustki• Rak jelita grubego:

– Przedoperacyjna ocena stopnia zaawansowania;

– Wczesne rozpoznanie nawrotu;

– Po leczeniu radykalnym (w przypadku wzrostu stężeń markerów lub niejednoznacznych

wyników badań obrazowych).

• Rak przełyku,

– w celu oceny zaawansowania przed leczeniem;

– wczesne wykrycie nawrotu po leczeniu radykalnym (w przypadku niejednoznacznych

wyników badań obrazowych),

• Rak trzustki:

– ocena patologicznej zmiany, budzącej podejrzenie raka, zlokalizowanej w trzustce lub w

wątrobie, jeżeli rozpoznanie innymi dostępnymi metodami jest niemożliwe

44

Page 45: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Rak piersi i jajnika oraz czerniakRak piersi i jajnika oraz czerniak• Rak piersi,

– w celu wykluczenia przerzutów odległych, kiedy wyniki innych badań są niejednoznaczne;

– w przypadku przerzutów do pachowych węzłów chłonnych z ogniska o nieznanym położeniu i podejrzeniem ogniska pierwotnego w gruczole piersiowym;

• Rak jajnika;– w celu wczesnego wykrycia nawrotu po radykalnym leczeniu (w

przypadku wzrostu stężeń Ca125 lub niejednoznacznych wyników badań obrazowych).

• Czerniak;– z klinicznymi przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych;– w celu wykluczenia przerzutów do narządów odległych;– z potencjalnie operacyjnymi przerzutami do narządów odległych;– z przerzutem bez ustalonego ogniska pierwotnego. 45

Page 46: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Głowa i szyja, OUN, rak tarczycyGłowa i szyja, OUN, rak tarczycy• Nowotwór nabłonkowy głowy i szyi;– wczesne rozpoznanie wznowy;– ocena miejscowo-regionalnego zaawansowania, jeżeli

wyniki innych badań nie są jednoznaczne;• Nowotwór złośliwy mózgu (OUN);– w celu wczesnego rozpoznania nawrotu lub określenia

miejsca biopsji guza (żywotne części guza);• Rak tarczycy, – w celu lokalizacji ogniska nawrotu;– w przypadku wzrostu stężenia tyreoglobuliny, jeżeli inne

badania nie pozwalają zlokalizować tego ogniska (niezbędne wcześniejsze wykonanie scyntygrafii 131I);

• Podejrzenie przerzutów do kości, (preferowany Na18F);– jeżeli inne badania nie pozwalają zlokalizować ogniska

nawrotu nowotworu46

Page 47: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Jądro, nerka i gruczoł krokowyJądro, nerka i gruczoł krokowy

• Nowotwór jądra (z wyjątkiem dojrzałych potworniaków);

– w celu oceny zasięgu i skuteczności leczenia (w tym obecności

resztkowego guza;

– Rozpoznanie nawrotu), jeżeli inne badania nie pozwalają na

dokonanie takiej oceny;

• Rak gruczołu krokowego i rak nerki;

– Rozpoznanie nawrotu (przerzutów) po radykalnym leczeniu

(tylko za pomocą PET ze znakowaną choliną lub octanem), jeżeli

inne badania nie pozwalają na dokonanietakiej oceny.

47

Page 48: Zastsowanie FDG-PET  w onkologii

Mięsaki i FPIMięsaki i FPI• ocena skuteczności chemioterapii (po 1-3 kursach, w

porównaniu z wyjściowym badaniem);

• wczesne wykrycie wznowy, jeżeli inne badania nie pozwalają

na dokonanie takiej oceny;

• nowotwór podścieliska przewodu pokarmowego (GIST), w

celu monitorowania odpowiedzi na

molekularnieukierunkowane leczenie;

• przerzut o nieznanym punkcie wyjścia, w celu lokalizacji guza

pierwotnego, jeżeli nie jest to możliwe przy użyciu innych

dostępnych badań.48