PENGAJIAN MALAYSIA

BAB 4:ZAMANPENJAJAHAN

KONSEP PENJAJAHAN

satu penguasaan dan kawalan sebuah negara asing terhadap wilayah dan penduduknya atas kepentingan:

agamaSosialEkonomipolitik

PORTUGIS (1511-1641)

• Pemerintahan selama 130 tahun• Tujuan utama ialah untuk menduduki Melaka

yang merupakan pusat perdagangan terpenting.

• Matlamatnya adalah mencari pelabuhan bagi menguasai perdagangan di kawasan timur dan mengembangkan agama Kristian.

SISTEM PENTADBIRAN PERDAGANGANG OLEH PORTUGIS

1) Kapal2 pedagang diwajibkan membayar cukai sebanyak 6-10% daripada hasil dagangan

2) Seorang pedagang perlu mendapatkan pas kebenaran untuk berdagang

3) Portugis memonopoli barang dagangan utama

4) Diskriminasi terhadap pedagang Islam

KESAN PENJAJAHAN PORTUGIS

1) membawa kepada kemunculan kerajaan Melayu Riau

2) Memperkenalkan sistem pentadbiran kerajaan di Melaka

3) Kesan peninggalan: A’farmosa, Gejera St. Paul, Portuguese dance)

4) Kelahiran masyarakat serani5) Pengenalan tulisan rumi kepada masyarakat Melayu6) Perkataan bahasa Portugis (jendela, almari, garpu,

mancis dan tuala.

BELANDA (1641-1824)

• pada tahun 1616, Belanda telah menguasai Betawi (Batavia) di pulau jawa. Malah Betawi telah dijadikan sebagai pusat perdagangan Belanda di kepulauan Melayu Melaka.

• Penjajahan Belanda bertujuan: 1) Menguasai perdagangan rempah di

kepulauan Melayu2) Memonopoli perdagangan biji timah di

negeri2 Melayu.

• Tahun 1640, Belanda bersatu dengan Johor untuk menyerang melaka dan dapat mengalahkan Portugis selepas enam bulan berperang.

• 1641, Portugis kalah dan Belanda menguasai Melaka.

• Belanda telah mewujudkan monopoli kepada seluruh perdagangan di kepulauan Melayu.

• Betawi dijadikan pusat perdagangan, Melaka sebagai pengkalan untuk mengawal negeri2 tanah Melayu yang kaya dengan biji timah.

Samb…

• Pada tahun 1942, Belanda mendesak Johor untuk menandatangani perjanjian perdagangan yang menetapkan semua kapal yang berlayar ke utara melalui selat Melaka, hendaklah mendapat kebenaran daripada Belanda.

• Pada kurun 18, Belanda menghadapi tentangan dan persaingan daripada Bugis.

Samb…

KESAN PENJAJAHAN BELANDA

1) Bangunan stadhuys di melaka2) Kota Belanda di pulau Pangkor

PERJANJIAN INGGERIS –BELANDA (MAC 1824)

• Perjanjian Inggeris dan Belanda pada 17 Mac 1824• Sebelum perjanjian tersebut berlaku perebutan

pelabuhan di Betawi dan di Singapura antara Inggeris dan Belanda.

• Bagi mengelakkan berlakunya konflik,mereka telah membahagikan wilayah kepada

• 1) Selat Melaka dibahagi kepada 2 kawasan:• a) Belanda= selatan dan barat (Sumatera, Jawa,

Kepulauan Riau dan Kalimantan)• b) British= Utara dan Timur (Tanah Melayu dan

Singapura).

• 2) Singapura diakui sebagai Wilayah British• 3) Melaka ditukar suka sama suka dengan

Bangkahulu, Sumatera.• Perjanjian ini telah menimbulkan kesan

penting iaitu:• 1) kepulauan Melayu terbahagi kepada

pengaruh Inggeris dan Belanda• 2) perpecahan empayar Johor dan riau• 3) persaingan antara British dengan Belanda

bertambah sengit.

Inggeris (1824-1941, 1945-1957)• Awal abad ke 17,, pedagang British muncul di

kepulauan melayu• 11 ogos 1786, campurtangan British di tanah

Melayu apabila Francis Light menduduki Pulau Pinang.

• 16 feb 1819, Stamford Raffles berjaya menduduki Singapura melalui perjanjian antara Tengku Long dengan Temenggung Abdul Rahman.

Inggeris (1824-1941, 1945-1957)

• 1826, Inggeris berjaya menguasai Pulau Pinang, Melaka dan Singapura (NNS).

• 1874, perjanjian pangkor. Selepas perjanjian ini Inggeris mula campur tangan di negeri-negeri Melayu.

Faktor2 campur tangan Inggeris

Faktor kebimbangan campur tangan

kuasa2 asing

Faktor keadaan anarki

Faktor ekonomi

Campur tangan Inggeris di Negeri-negeri Melayu

• 1) campur tangan di Perak• - sebab British campur tangan di Perak:• a)perebutan tahta kerajaan Perak• b)pergaduhan kongsi gelap cina• 20 januari 1874, Perjanjian pangkor

ditandatangani oleh wakil britsih Sir Andrew Clarke dengan Raja Abdullah dan para pembesar Perak.

• Sistem residen pertama diperkenalkan di Perak.• 1875, J.W.W. Birch dilantik sebagai residen

pertama di Perak.

Campur tangan di Selangor• 1867, Raja Mahadi mengusir Raja Abdullah dari

Klang.• Raja Ismail iaitu anak kepada Raja Abdullah pula

memusuhi Raja Mahadi.• 1868, sultan Selangor melantik Tengku Kudin

sebagai wizurai Selangor untuk menghentikan permusuhan tersebut.

• British campur tangan dengan memberi sokongan kepada Raja Ismail dan Tengku Kudin di samping masalah cukai di muara sungai dan masalah lanun di perairan Selangor.

• Jun 1871, kapal saudagar cina di rompak oleh pengikut Raja Mahadi.

• British menghantar 2 buah kapal untuk menyerang kubu Raja Mahadi di kuala Selangor.

• Akhirnya, British mengambil alih Selangor dan melantik J.G. Gavidson sebagai residen pertama.

Campur tangan di Sungai Ujong dan Negeri Sembilan

• Berlakunya perbalahan antara datuk kelana dengan datuk bandar berkenaan kuasa mengutip cukai biji timah di Sungai Linggi, maka Inggeris mula campur tangan.

• 21 April 1874, Datuk Kelana dan Dato’ Muda Tinggi membuat perjanjian dengan Sir Andrew Clarke di Singapura dan datuk kelana bersetuju untuk menerima perlindungan British.

• Akhirnya, melalui perjanjian pada 16 september 1874, Datuk Kelana diberi seorang penolong residen iaitu W.I. Tatham. Setelah dikalahkan, semua daerah di Negeri Sembilan jatuh ke tangan British dan Martin Lister diterima sebagai residen pada tahun 1889.

Samb…

Campur tangan di pahang

• Bermula pada tahun 1800 an.• 1884, Berlaku pertikaian saudara antara

bendahara Wan Ahmad dengan Wan Mansur .• Disember 1884, Wan Ahmad mengisytiharkan

dirinya sebagai sultan Pahang (Sultan Ahmad Muazzam Syah)dan melantik anaknya sebagai pewaris takhta.

• Frank Swettenham di hantar ke Pahang bagi menyelesaikan masalah ini dan mencadangkan Sultan Ahmad menerima residen British.

• Akhirnya, Sultan Ahmad menerima residen pertama Pahang pada 8 Oktober 1887 iaitu J.P. Rodger.

Pentadbiran Inggeris Di Tanah Melayu.

• Inggeris telah mewujudkan pelbagai sistem pentadbiran semasa jajahannya di tanah Melayu, iaitu:

Sistem pentadbiran

Inggeris

Sistem Residen

Negeri-negeri Selat (NNS)

Negeri-negeri Melayu

Bersekutu (NNMB)

Negeri-negeri Melayu Tidak

Bersekutu (NNMTB)

Dasar Desentralisas

i

1) Sistem residen• Sistem residen bermula dari negeri Perak-

Selangor-Negeri Sembilan-Pahang.• Matlamat sistem residen ialah:

a)mewujudkan keamanan melalui undang-undangb) mengadakan sistem pentadbiran awam dan pungutan cukai secara bersistematikc)penguasaan ekonomi.

Kesan-Kesan Sistem Residen

pembangunan ekonomi di negeri2 Melayu

perubahan politik

perkembangan infrastruktur

2) Negeri-Negeri Selat (NNS)• Ditubuhkan pada 1826• Merangkumi negeri Pulau Pinang, Melaka,

dan Singapura.• Pentadbiran NNS di ketuai oleh gabenor• Robert Fullerton dilantik sebagai residen

pertama.• 1 April 1867, unit pentadbiran NNS terletak di

bawah pejabat tanah jajahan di London.

3) Negeri2 Melayu Bersekutu (NNMB)

• British menubuhkan negeri-negeri Melayu bersekutu melalui perjanjian persekutuan 1896 yang terdiri dari Perak, Selangor, Negeri Sembilan, dan Pahang.

• Pentadbiran NNMB diketuai oleh residen jeneral.

• Residen jeneral pertama Frank Swettenham.• Pusat pentadbiran NNMB terletak di kuala

lumpur

• 1896, majlis mesyuarat raja2 (DURBAR)) telah ditubuhkan.

• 1909, British menubuhkan majlis mesyuarat persekutuan

• 1910, jawatan residen jeneral dihapuskan dan diganti dengan jawatan pesuruhjaya tinggi.

• Antara faktor penubuhan NNMB:1) masalah kewangan yang berlaku di Pahang2) kelemahan sistem residen 3)mengurangkan perbelanjaan untuk pentadbiran negeri-negeri berkenaan.

Kesan penubuhan NNMB1) British menubuhkan beberapa buah jabatan

seperti jabatan kerja raya.2) kemerosotan kuasa raja dan pembesar3) kuasa mutlak raja beralih kepada residen jeneral4) penyusunan sistem pentadbiran yang lebih

teratur5) menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan raja.

4)Negeri2 Melayu Tidak Bersekutu (NNMTB)

• Telah ditubuhkan pada 1909, melalui perjanjian Bangkok antara perjanjian British dengan siam yang melibatkan negeri Perlis, kedah, Kelantan dan Terengganu.

• Pentadbiran NNMTB diletakkan di bawah kawalan pesuruhjaya tinggi.

• Sultan NNMTB diberi kebebasan yang luas dalam pentadbiran .

• Johor telah menerima penasihat daripada British pada tahun 1914,

Pengagihan kuasa Desentralisasi (1920-1941)

• Diperkenalkan oleh pesuruhjaya tinggi British di tanah Melayu.

• Faktor dasar desentralisasi ialah:1) sultan di NNMB tidak berpuas hati dengan pemusatan kuasa pentadbiran di tangan pesuruhjaya tinggi. Majlis mesyuarat persekutuan 1909 tidak berpihak kepada sultan

2) menyatukan negeri Melayu (NNS, NNMB, dan NNMTB).

3) mengurangkan perbelanjaan pentadbiran4) persaingan kuasa antara residen jeneral dan

pesuruhjaya tinggi.

Samb…

REAKSI MASYARAKAT TEMPATAN TERHADAP PENJAJAHAN BRITISH

Penentangan di Naning

(1831-1832)

Penentangan di Selangor

Penentangan di Perak

Penentangan di Pahang

Penentangan di Kelantan

Penentangan di Terengganu

Penentangan di Sarawak

Penentangan di Sabah

Jepun (1941-1945)• 8 Disember 1941, Jepun telah menyerang

tanah Melayu.• 15 Februari 1942, seluruh tanah Melayu dan

Singapura telah ditawan oleh Jepun.• Jepun telah memerintah tanah Melayu

sehingga 12 September 1945.• Jepun telah banyak meninggalkan kesan

kepada penduduk tempatan walaupun hanya 3 tahun setengah memerintah.

Faktor kejayaan Jepun menawan Tanah Melayu

• Pihak British kurang bersedia untuk menghadapi peperangan.

• Kelewatan bantuan ketenteraan dari Landon dan India.

• Jepun membuat serangan melalui jalan laut dan tidak menggunakan jalan udara.

• Persediaan tentera Jepun yang lengkap dengan membuat persediaan rapi.

• Tentera Jepun yang terlatih dan berdisiplin• Penggunaan basikal sebagai kenderaan yang

mudah dan ringan.

Pentadbiran Jepun• Bercirikan military (ketenteraan)• Tanah Melayu dikenali sebagai malai baru

yang diketuai oleh seorang presiden jepun atau Gunseikan.

• Setiap negeri diketuai oleh gebenor jepun, Singapura dikenali sebagai Syonan.

• Ogos 1943, negeri2 Melayu utara terdiri daripada Kelantan, Terengganu, Perlis dan kedah diserahkan kepada negara Thai.

KESAN-KESAN PENDUDUKAN JEPUN

politik

ekonomi

sosial

Tanah Melayu Selepas Pendudukan Jepun

• Jepun berundur dari tanah Melayu pada 15 ogos 1945. hal ini disebabkan oleh kuasa berikat dan akibat pengeboman Hiroshima dan Nagasaki.

• Pesuruhjaya tinggi tanah Melayu, Sir Edward Gent telah mengishtiharkan darurat pada 18 jun 1948 diseluruh tanah Melayu dan parti komunis diharamkan pada 23 julai 1948.

• British telah menubuhkan 2 rancangan untuk membanteras aktiviti komunis iaitu:

• 1)rancangan templer• 2)rancangan briggs.• Rundingan baling antara kerajaan persekutuan

tanah Melayu dengan Parti Komunis Malaya (PKM), yg telah diadakan pada 28 dan 29 Disember 1955 di Sekolah Kebangsaan Tunku Putera Baling, Kedah.

• Akhirnya, kerajaan persekutuan Malaysia telah mengisytiharkan darurat tamat pada 31 julai 1960.

Samb…

RUMUSAN

• Malaysia telah dijajah oleh kuasa-kuasa asing selama 446 tahun.

• Penjajahan berasaskan kepada dorongan 3 G (gospel, gold, glory).

• Penjajahan menimbulkan pelbagai kesan.

QUIZ

SOALAN 1

1) Apakah sistem pentadbiran yang diwujudkan dalam pemerintahan Inggeris.

Soalan 2

1) Apakah faktor kerajaan Jepun menawan tanah Melayu?