SOSYAL BİLGİLERSOSYAL BİLGİLER4. ÜNİTE 4. ÜNİTE

ZAMAN İÇİNDE BİLİMZAMAN İÇİNDE BİLİM

ZAMAN İÇİNDE BİLİMZAMAN İÇİNDE BİLİM

BULUŞLARIN SERÜVENİBULUŞLARIN SERÜVENİ• Teknolojiyi hayatlarını kolaylaştırmak ve Teknolojiyi hayatlarını kolaylaştırmak ve

iyileştirmek için insanların kullandığı araç ve iyileştirmek için insanların kullandığı araç ve sistemleri geliştirebilmenin bilgisi olarak sistemleri geliştirebilmenin bilgisi olarak tanımlayabiliriz. İnsanlığın ortak ürünü olan tanımlayabiliriz. İnsanlığın ortak ürünü olan bilim ve teknoloji insanlıkla yaşıttır. Aşağıda bilim ve teknoloji insanlıkla yaşıttır. Aşağıda da görüldüğü gibi İlkçağ uygarlıkları da da görüldüğü gibi İlkçağ uygarlıkları da bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkıda bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkıda bulunmuşlar hatta taş devrinde bile silah, bulunmuşlar hatta taş devrinde bile silah, araç ve gereçler yapılmıştır. Bu nedenle araç ve gereçler yapılmıştır. Bu nedenle teknolojiyi günümüze yakın bir zamanda teknolojiyi günümüze yakın bir zamanda çıkıvermiş bir gelişme olarak kabul çıkıvermiş bir gelişme olarak kabul edemeyiz. edemeyiz.

MÖ 4241 Mısırlılar ilk hassas takvimi yaptı

MÖ 3500 Mezopotamya’daki Sümerler yazıyı ilk defa kullandı

MÖ 3200 Tekerleğin ilk defa Sümerler tarafından kullanıldığı varsayılır

MÖ 3000 Mısır’da Hiyeroglif ( Resim yazısı) sistemi bulundu

MÖ 3000 Babil’de ilk defa ürün toplama makinesi kullanıldı

MÖ 700 Lidyalılar ilk defa madeni parayı kulandı

MÖ 540 Miletli Tales Geometri okulunu kurdu

MÖ 450 Tarihin Babası denilen Heredot Dünya haritası çizdi

MÖ 200 Yunanlı Arşimet Kaldıraç Kanunlarını keşfetti

Tarihsel süreçte önemli dönüm Tarihsel süreçte önemli dönüm noktaları oluşturan buluşlardan noktaları oluşturan buluşlardan bazıları: bazıları: Tekerlek:Tekerlek:Bütün çağların en Bütün çağların en

önemli mekanik icadı kabul önemli mekanik icadı kabul edilir. Kesilen ağaç edilir. Kesilen ağaç kütüklerinin yuvarlandığının kütüklerinin yuvarlandığının görülmesi tekerleğin görülmesi tekerleğin yapılması fikrini doğurmuştur. yapılması fikrini doğurmuştur. En eski tekerlek günümüzden En eski tekerlek günümüzden 5 bin yıl önce 5 bin yıl önce Mezopotamya’da yapılmıştır. Mezopotamya’da yapılmıştır. Çömleklerin toprağı Çömleklerin toprağı şekillendirmede yardımcı bir şekillendirmede yardımcı bir araç olarak kullandıkları araç olarak kullandıkları tekerleğin arabalara takılması tekerleğin arabalara takılması ulaşımda köklü bir dönüşüme ulaşımda köklü bir dönüşüme neden oldu. İlk tekerlek kalın neden oldu. İlk tekerlek kalın kalasların yan yana getirilip kalasların yan yana getirilip tutturulduktan sonra yuvarlak tutturulduktan sonra yuvarlak biçimde kesilmesiyle elde biçimde kesilmesiyle elde edilen disklerdir. edilen disklerdir.

BARUT: BARUT:

Çok eski bir tarihi vardır. M.Ö. Çok eski bir tarihi vardır. M.Ö. 1000 yıllarında, Çinliler, ateşi 1000 yıllarında, Çinliler, ateşi bir savaş silahı olarak bir savaş silahı olarak kullanırlardı. Avrupa’da, ateşli kullanırlardı. Avrupa’da, ateşli silahlarla barut, ilk kez XIII. silahlarla barut, ilk kez XIII. yüzyılda kullanılmaya yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır. XIV. yüzyılda da, başlanmıştır. XIV. yüzyılda da, barutun topçuluk alanında barutun topçuluk alanında kullanılması geliştirilmiştir. kullanılması geliştirilmiştir. Topun bugünkü anlamıyla ilk Topun bugünkü anlamıyla ilk olarak İngilizlerle Fransızlar olarak İngilizlerle Fransızlar arasındaki Yüzyıl Savaşı’nda arasındaki Yüzyıl Savaşı’nda kullanılmıştır. Barut silahlardan kullanılmıştır. Barut silahlardan başka yol yapımında ve maden başka yol yapımında ve maden çıkarmada da kullanılmaktadır.çıkarmada da kullanılmaktadır.

CAM:Suni camın ilk olarak nasılCAM:Suni camın ilk olarak nasılüretildiğine dair hiçbir kanıtüretildiğine dair hiçbir kanıtolmamasına rağmen, Romalıolmamasına rağmen, Romalıbir tarihçi olan Pliny, camı ilkbir tarihçi olan Pliny, camı ilkolarak Fenikeli denizcilerinolarak Fenikeli denizcilerinbulduğuna işaret eder.bulduğuna işaret eder.Hikayeye göre denizciler,Hikayeye göre denizciler,Suriye'nin ProlemaisSuriye'nin Prolemaisbölgesindeki sahilde bir kamp bölgesindeki sahilde bir kamp kurarlar ve ateş yakarak kurarlar ve ateş yakarak kaplarını, aynı zamanda yükleri kaplarını, aynı zamanda yükleri olan soda blokları üzerine olan soda blokları üzerine koyarlar. Ertesi gün koyarlar. Ertesi gün uyandıklarında, ateşin uyandıklarında, ateşin sıcaklığından dolayı kum ve sıcaklığından dolayı kum ve sodanın camı oluşturduğunusodanın camı oluşturduğunugörürler. görürler.

Camın ilk olarak Mısırlılar ve Finikeliler tarafından M.Ö. 2. Camın ilk olarak Mısırlılar ve Finikeliler tarafından M.Ö. 2. yüzyılda üretildiği söylense de, Mezopotamya'da bulunan yüzyılda üretildiği söylense de, Mezopotamya'da bulunan ilk cam örneklerinin tarihi, M.Ö. 3. yüzyıla ilk cam örneklerinin tarihi, M.Ö. 3. yüzyıla dayanmaktadır. Cam eski zamanlarda çoğu kez kralların dayanmaktadır. Cam eski zamanlarda çoğu kez kralların himayesinde ve krala bağlı olarak faaliyet gösteren himayesinde ve krala bağlı olarak faaliyet gösteren atölyelerde veya zengin müşterilerin gereksinimlerini atölyelerde veya zengin müşterilerin gereksinimlerini karşılamak amacıyla üretilmiştir. karşılamak amacıyla üretilmiştir. Bununla beraber, ilk günden beri değerli taşlara veBununla beraber, ilk günden beri değerli taşlara veinsan eliyle yapılmış madeni eşyalara alternatif olarakinsan eliyle yapılmış madeni eşyalara alternatif olaraküretilmiş ve kullanılmıştır. Roma Dönemi'nden itibaren, üretilmiş ve kullanılmıştır. Roma Dönemi'nden itibaren, hemen hemen tüm cam eşyaların üretiminde taş,madenhemen hemen tüm cam eşyaların üretiminde taş,maden

ve seramik eşyalar taklit edilmiştirve seramik eşyalar taklit edilmiştir

• Türklerde cam sanatı Selçuklularla Türklerde cam sanatı Selçuklularla beraber başlıyor ve İstanbul'un beraber başlıyor ve İstanbul'un alınışından sonra Osmanlı döneminde alınışından sonra Osmanlı döneminde gelişiyor. İstanbul ve çevresinde birçok gelişiyor. İstanbul ve çevresinde birçok cam atölyesi kuruluyor. 14. yüzyılın cam atölyesi kuruluyor. 14. yüzyılın başlarında Çubuklu yakınlarında başlarında Çubuklu yakınlarında kurulan Kristal Cam imalathanesinde kurulan Kristal Cam imalathanesinde Çeşm-i Bülbül adı verilen bir cam çeşidi Çeşm-i Bülbül adı verilen bir cam çeşidi yapılmaya başlanıyor. 20. yüzyıla yapılmaya başlanıyor. 20. yüzyıla gelinceye kadar cam yapımında seri gelinceye kadar cam yapımında seri üretime geçilemiyor. Türkiye'de üretime geçilemiyor. Türkiye'de çağdaş anlamda ilk cam fabrikası 1934 çağdaş anlamda ilk cam fabrikası 1934 yılında Paşabahçe'de kuruluyor. yılında Paşabahçe'de kuruluyor.

• Cam, bardak, vazo, tabak, Cam, bardak, vazo, tabak, sürahi, çanak, kase, süs sürahi, çanak, kase, süs eşyası, akvaryum, dolap eşyası, akvaryum, dolap kapağı gibi alanlarda kapağı gibi alanlarda kullanılmasından başka kullanılmasından başka ilkçağlarda başarılı olanlara ilkçağlarda başarılı olanlara bazı hükümdarlar tarafından bazı hükümdarlar tarafından madalya olarak verilmiş madalya olarak verilmiş özellikle İbn-i Heysem’in özellikle İbn-i Heysem’in optik alanındaki optik alanındaki çalışmalarından bir süre çalışmalarından bir süre sonra gözlük olarak da sonra gözlük olarak da kullanılmaya kullanılmaya başlanmıştır.Günümüzde başlanmıştır.Günümüzde modern binaların bir modern binaların bir çoğunun dışı camla çoğunun dışı camla yapılmaktadır.yapılmaktadır.

MUMMUM

Günümüzden yaklaşık 2 bin Günümüzden yaklaşık 2 bin yıl önce yapılmıştır. Mum, yıl önce yapılmıştır. Mum, çevresi balmumu ya da çevresi balmumu ya da donyağı sarılmış bir fitilden donyağı sarılmış bir fitilden oluşur, yakılan fitilin alevi oluşur, yakılan fitilin alevi balmumunun bir bölümünü balmumunun bir bölümünü eritir; böylece fitil sürekli eritir; böylece fitil sürekli yanarak ışık saçar. Mumlar yanarak ışık saçar. Mumlar gazyağıyla aydınlatmanın gazyağıyla aydınlatmanın yaygınlaştığı 19. yüzyıla yaygınlaştığı 19. yüzyıla kadar başlıca yapay ışık kadar başlıca yapay ışık kaynaklarındandır.kaynaklarındandır.

SÖZ UÇAR YAZI KALIRSÖZ UÇAR YAZI KALIR

Tarih, insanın yazıyı bulmasıyla başladı. Yazıyı bulan ilk Tarih, insanın yazıyı bulmasıyla başladı. Yazıyı bulan ilk uygarlık Sümerlerdir. Kil tablet üzerine yazdıkları harflerin uygarlık Sümerlerdir. Kil tablet üzerine yazdıkları harflerin biçimi çiviye benzediği için bu yazıya “Çivi Yazısı” denmiştir. biçimi çiviye benzediği için bu yazıya “Çivi Yazısı” denmiştir.

Eski mısırlıların kullandığı resimli yazıya “Hiyeroglif” denir.bu Eski mısırlıların kullandığı resimli yazıya “Hiyeroglif” denir.bu yazıda harfler resimlerle ifade edilir.duvara ve anıtlara yazıda harfler resimlerle ifade edilir.duvara ve anıtlara yazılırdı. yazılırdı.

Arapça güzel yazı anlamına gelen “hat” yazımı bir meslek Arapça güzel yazı anlamına gelen “hat” yazımı bir meslek haline gelmiştir. Hat ile uğraşan kişilere “Hattat” denir.haline gelmiştir. Hat ile uğraşan kişilere “Hattat” denir.

Atatürk’ün 1 Kasım 1928 yılında yaptığı harf devriminden Atatürk’ün 1 Kasım 1928 yılında yaptığı harf devriminden sonra ülkemizde Latin alfabesi kullanılmaktadır. 1 Ocak sonra ülkemizde Latin alfabesi kullanılmaktadır. 1 Ocak 1929’da yeni Türk Alfabesinin öğretimi için Millet Mektepleri 1929’da yeni Türk Alfabesinin öğretimi için Millet Mektepleri açılmıştır. Atatürk 1931’de Türk tarih Kurumu’nu kurarak açılmıştır. Atatürk 1931’de Türk tarih Kurumu’nu kurarak eğitim alanında adımlar atmıştır.eğitim alanında adımlar atmıştır.

MÜREKKEP: M.Ö. 1300’e doğru Çinliler ve Mısırlılar, kandillerde yakılan yağdan çıkan isi suyla ve bitki zamklarıyla karıştırma yoluyla hazırlanan mürekkebi buldular. Ardından, aşıboyası gibi toprakta bulunan boyarmaddeleri katma yoluyla, çeşitli renklerde mürekkepler yapmayı öğrendiler.

Ortaçağ’da basımcılıkta kullanılmaya uygun yağ türevli mürekkepler geliştirildi ama yazı mürekkebi ve kurşunkalem gibi icatlar, ancak Yeniçağ’da gerçekleştirildi. Dolmakalem ve tükenmez kalem gibi daha yakın dönemlerin yenilikleri, yazı yazarken kalemi sürekli mürekkebe batırma ya da mürekkeple doldurma gereğini ortadan kaldırdı.

• Yazının ilk olarak Sümer rahipleri Yazının ilk olarak Sümer rahipleri tarafından kullanıldığı bilinmektedir. tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Yumuşak kil üzerine sivriltilmiş uçlu Yumuşak kil üzerine sivriltilmiş uçlu kamış parçaları ile şekiller çizilerek kamış parçaları ile şekiller çizilerek gerçekleştirilmiştir. Kullanılan kil gerçekleştirilmiştir. Kullanılan kil tabletin kızgın fırınlarda pişirilmesi ile tabletin kızgın fırınlarda pişirilmesi ile ise kalıcı yazı elde edilmiştir Sümer ise kalıcı yazı elde edilmiştir Sümer rahipleri yazıyı, tapınak ve depolarda rahipleri yazıyı, tapınak ve depolarda bulunan malları ve bunları bulunan malları ve bunları tapınaklara veren kişileri kaydetmek tapınaklara veren kişileri kaydetmek amacı ile kullanmışlardır. Yazı bu amacı ile kullanmışlardır. Yazı bu kayıtları tutarken bu işlemleri kayıtları tutarken bu işlemleri gerçekleştirenlerin isimlerini belirtme gerçekleştirenlerin isimlerini belirtme sorunu doğmuştur..sorunu doğmuştur..

• Sümer yazısının ilk yaygın örneklerinde; zirai Sümer yazısının ilk yaygın örneklerinde; zirai ürünleri temsil eden tahıl, koyun, dana, balık, ürünleri temsil eden tahıl, koyun, dana, balık, dağ, çocuk vb. yazılar onlara benzeyen dağ, çocuk vb. yazılar onlara benzeyen şekillerle ifade edilmiştir. Zamanla böyle şekillerle ifade edilmiştir. Zamanla böyle nesneye benzetilmeye çalışılan şekiller çizme nesneye benzetilmeye çalışılan şekiller çizme yerine daha basit yazılı şekiller kullanılmaya yerine daha basit yazılı şekiller kullanılmaya başlanmıştır. Heceleme sisteminin başlanmıştır. Heceleme sisteminin geliştirilmesi ve kelimelere takılar eklenmesi, geliştirilmesi ve kelimelere takılar eklenmesi, konuşma dili ile yazıyı giderek birbirine konuşma dili ile yazıyı giderek birbirine yaklaştırmış ve bütünsel bir iletişim aracı yaklaştırmış ve bütünsel bir iletişim aracı meydana gelmiştir. Alfabenin evrimi ve bugün meydana gelmiştir. Alfabenin evrimi ve bugün kullandığımız Latin alfabesine ulaşılması ise, kullandığımız Latin alfabesine ulaşılması ise, Semitik bir ırk olan Fenikeliler’in, Sümerler’in Semitik bir ırk olan Fenikeliler’in, Sümerler’in yazı sistemi üzerine geliştirdiği sembollere yazı sistemi üzerine geliştirdiği sembollere dayanmaktadır. Mezopotamya’nın kuzey dayanmaktadır. Mezopotamya’nın kuzey batısında ve bugünkü Lübnan çevresinde batısında ve bugünkü Lübnan çevresinde yaşayan deniz ticaret ile ünlü Fenike’liler İ.Ö. yaşayan deniz ticaret ile ünlü Fenike’liler İ.Ö. 2. millenyumda Fenike (Semitik) alfabesini 2. millenyumda Fenike (Semitik) alfabesini icat etmişlerdiricat etmişlerdir

Matbaa ve Baskı Tekniğinin Matbaa ve Baskı Tekniğinin GelişmesiGelişmesi

Eskiden, her kitap tek tek elle yazılarak çoğaltılabiliyordu. Eskiden, her kitap tek tek elle yazılarak çoğaltılabiliyordu. Kitap basımına 6. yüzyılda Çinliler ve Japonlar öncülük Kitap basımına 6. yüzyılda Çinliler ve Japonlar öncülük ettiler. Bu iş için, resim ya da işaretlerin oyma kabartma ettiler. Bu iş için, resim ya da işaretlerin oyma kabartma halinde işlendiği kalıplar kullanılıyordu; bir kağıt tabakası halinde işlendiği kalıplar kullanılıyordu; bir kağıt tabakası mürekkep sürülmüş kalıba bastırıldığında kalıptaki resim, mürekkep sürülmüş kalıba bastırıldığında kalıptaki resim, işaret ya da şekiller kağıda geçiyordu. Uygur Türklerinin işaret ya da şekiller kağıda geçiyordu. Uygur Türklerinin de ağaçtan yapılmış bir baskı tekniği kullandıkları de ağaçtan yapılmış bir baskı tekniği kullandıkları bilinmektedir.bilinmektedir.

Çinlilerin 11.yüzyılda buldukları harf dizgisi, Avrupa’da Çinlilerin 11.yüzyılda buldukları harf dizgisi, Avrupa’da 15.yüzyılda Johannes Gutenberg’in geliştirdiği baskı 15.yüzyılda Johannes Gutenberg’in geliştirdiği baskı tekniğine önemli katkıda bulunmuştur. Gutenberg’in tekniğine önemli katkıda bulunmuştur. Gutenberg’in geliştirdiği tipo baskı tekniği, ucuz ve çabuk uygulama geliştirdiği tipo baskı tekniği, ucuz ve çabuk uygulama sağlanıyordu.sağlanıyordu.

Bugünün matbaasında harflerden kitaba yolculuk şu Bugünün matbaasında harflerden kitaba yolculuk şu aşamalardan geçmektedir.aşamalardan geçmektedir.

• Osmanlı döneminde Sultan 2. Osmanlı döneminde Sultan 2. Beyazıt'ın 1492 yılında topraklarına Beyazıt'ın 1492 yılında topraklarına kabul ettiği engizisyondan kaçan kabul ettiği engizisyondan kaçan yahudiler, matbaa tekniğini yahudiler, matbaa tekniğini beraberlerinde getirmişlerdi. beraberlerinde getirmişlerdi. Osmanlı'ya gelişlerinden hemen bir yıl Osmanlı'ya gelişlerinden hemen bir yıl sonra, David ve Samuel ibn Nahmias sonra, David ve Samuel ibn Nahmias kardeşler 1493 yılında İstanbul'da ilk kardeşler 1493 yılında İstanbul'da ilk basımevini (matbaayı) kurdular. basımevini (matbaayı) kurdular. Kendilerine Tevrat ve dini kitaplar Kendilerine Tevrat ve dini kitaplar basma izni verilmişti. Bu sebepten basma izni verilmişti. Bu sebepten sadece Tevrat, dua ve din tarihi sadece Tevrat, dua ve din tarihi kitapları basılmıştır. kitapları basılmıştır.

• Osmanlı topraklarında çalışan ilk Osmanlı topraklarında çalışan ilk matbaadan 234 yıl sonra İbrahim matbaadan 234 yıl sonra İbrahim Müteferrika, Lale Devri olarak bilinen Müteferrika, Lale Devri olarak bilinen dönemde padişah III. Ahmet ve sadrazamı dönemde padişah III. Ahmet ve sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın da Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın da yoğun çabalarıyla 1727 yılında matbaasını yoğun çabalarıyla 1727 yılında matbaasını kurmuştur.16 Aralık 1727 günü çalışmaya kurmuştur.16 Aralık 1727 günü çalışmaya başlayan Matbaada basılan ilk kitap Kitab-ı başlayan Matbaada basılan ilk kitap Kitab-ı Lügat-ı Vankulu (Vankulu sözlüğü)’dür. Lügat-ı Vankulu (Vankulu sözlüğü)’dür. Mütefferika yaşamı boyunca 23 cilt halinde Mütefferika yaşamı boyunca 23 cilt halinde 17 eser basmıştır. Ancak kitapların 17 eser basmıştır. Ancak kitapların maliyetlerinin ve buna bağlı olarak maliyetlerinin ve buna bağlı olarak fiyatlarının çok yüksek olması fiyatlarının çok yüksek olması matbaacılığın yaygınlaşmasını matbaacılığın yaygınlaşmasını engellemiştir.engellemiştir.

• BİLİM MİRASIBİLİM MİRASI

Bilim, dünya ve dünyanın işleyişi hakkında bilgi Bilim, dünya ve dünyanın işleyişi hakkında bilgi toplama ve bunlarla ilgili sorulara cevap verme toplama ve bunlarla ilgili sorulara cevap verme sürecidir. Bilim insanı ise bilgi toplayan, soru soran, sürecidir. Bilim insanı ise bilgi toplayan, soru soran, gözlem ve deneylerle sorunlarına cevaplar arayan gözlem ve deneylerle sorunlarına cevaplar arayan kişidir. Bu tür sorulara cevap verme sürecinin kişidir. Bu tür sorulara cevap verme sürecinin başlangıcı, insanların yaşamlarını sürdürme başlangıcı, insanların yaşamlarını sürdürme ihtiyacının ortaya çıkardığı bilgi anlayışına kadar ihtiyacının ortaya çıkardığı bilgi anlayışına kadar dayanır.dayanır.

9 ve 12. yüzyıllar arasında Türk İslam dünyasında bilim 9 ve 12. yüzyıllar arasında Türk İslam dünyasında bilim yükselme devrini yaşamıştır. Endülüs, Buhara, yükselme devrini yaşamıştır. Endülüs, Buhara, Türkistan ve Bağdat başta olmak üzere birçok yerde Türkistan ve Bağdat başta olmak üzere birçok yerde hükümdarlar ünlü bilgin ve şairleri saraylarına hükümdarlar ünlü bilgin ve şairleri saraylarına çekerek onlardan yararlanmışlardır. çekerek onlardan yararlanmışlardır.

• BİLİM MİRASIBİLİM MİRASI• Yüzyıllardır insanoğlunun dünyadaki yaşama Yüzyıllardır insanoğlunun dünyadaki yaşama

ortamına duyduğu ortamına duyduğu merak,merak, yaşama yaşama standartlarını yükseltecek bir etkinliğe standartlarını yükseltecek bir etkinliğe bürünmeye başladı. Olağan gibi görünen bürünmeye başladı. Olağan gibi görünen olayları anlama çabası, aslında dünyanın olayları anlama çabası, aslında dünyanın gizemlerle dolu bir yer olduğunu ve bunları gizemlerle dolu bir yer olduğunu ve bunları çözümlemek gerektiği gerçeğini çözümlemek gerektiği gerçeğini doğurmuştur. Geleneksel bilim sadece doğurmuştur. Geleneksel bilim sadece anlamaya ve çözmeye gereksinim hissetse anlamaya ve çözmeye gereksinim hissetse de, ileri safhalara bölünen bilim türleri sadece de, ileri safhalara bölünen bilim türleri sadece çözmeyi değil çözümden öte ilerlemeyi de çözmeyi değil çözümden öte ilerlemeyi de kapsar. Geçmişe bakıldığında en önemli kapsar. Geçmişe bakıldığında en önemli sayılan bilim dalları matematik, geometri, sayılan bilim dalları matematik, geometri, astronomi ve tıptır. Çok çeşitli matematiksel astronomi ve tıptır. Çok çeşitli matematiksel çözümleme sistemlerinin geliştirildiği ilk çözümleme sistemlerinin geliştirildiği ilk zamanlardan bu yana hala yeni formüller, zamanlardan bu yana hala yeni formüller, sistemler, teoriler geliştirilmektedir, bu sistemler, teoriler geliştirilmektedir, bu bilimin sürekliliğine bir örnektir.bilimin sürekliliğine bir örnektir.

Türk-İslam bilimi kendinden önce gelen Yunan, Türk-İslam bilimi kendinden önce gelen Yunan, Hint bilim geleneklerini devraldı, özümsedi, Hint bilim geleneklerini devraldı, özümsedi, yeni sentezlerle evrensel buluşlara ulaştı. yeni sentezlerle evrensel buluşlara ulaştı. Trigonometri, cebir ve astronomiyi geliştirdi. Trigonometri, cebir ve astronomiyi geliştirdi. Bu birikim latince ve ibraniceye çevrilip Bu birikim latince ve ibraniceye çevrilip Avrupa’ya taşındı, bilim mirası önemli ölçüde Avrupa’ya taşındı, bilim mirası önemli ölçüde zenginleşti. zenginleşti.

Avrupalılar 12. yüzyıldan itibaren özellikle Avrupalılar 12. yüzyıldan itibaren özellikle İspanya ve Sicilyadaki islam medeniyetinde İspanya ve Sicilyadaki islam medeniyetinde yararlandılar. Medreseleri örnek alarak yararlandılar. Medreseleri örnek alarak üniversiteler kurdular. Haçlı Seferleri ile üniversiteler kurdular. Haçlı Seferleri ile birçok buluş ve teknik bilgiyi ülkelerine birçok buluş ve teknik bilgiyi ülkelerine taşıdılar. taşıdılar.

15.yüzyılda Coğrafi Keşifler ve Rönesans ile 15.yüzyılda Coğrafi Keşifler ve Rönesans ile başlayan yaklaşık 200 yıllık keşif süreci başlayan yaklaşık 200 yıllık keşif süreci Reform ile hız kazanmış Aydınlanma Çağı ve Reform ile hız kazanmış Aydınlanma Çağı ve Sanayi İnkılabı ile yükselmiştir.Sanayi İnkılabı ile yükselmiştir.

• BİRUNİ:BİRUNİ: Eylül 973'te Harezm'de doğdu. Eylül 973'te Harezm'de doğdu. Birûnî, Harezm sarayında astronomi ve Birûnî, Harezm sarayında astronomi ve matematik öğrendi. Harezm’deki matematik öğrendi. Harezm’deki kargaşalıklar yüzünden bir süre İran'da kargaşalıklar yüzünden bir süre İran'da kaldı. Harezm'e döndükten sonra, Sultan kaldı. Harezm'e döndükten sonra, Sultan Memun bin el-Memun'un sarayında İbni Memun bin el-Memun'un sarayında İbni Sina, İbn Miskeveyh, Ebu Nasr gibi Sina, İbn Miskeveyh, Ebu Nasr gibi bilginlerle birlikte çalıştı. El Biruni, o bilginlerle birlikte çalıştı. El Biruni, o zamanın bilginleriyle Buhara'da tanışmış, zamanın bilginleriyle Buhara'da tanışmış, evrenin yapısı, serbest düşme ve diğer evrenin yapısı, serbest düşme ve diğer fizik yasalarını ve bölünmez parçacıklar fizik yasalarını ve bölünmez parçacıklar üzerinde mektupla yaptığı bazı tartışmalar üzerinde mektupla yaptığı bazı tartışmalar vardır. 1010 yılında El-Memun vardır. 1010 yılında El-Memun Akademisi'ne kabul edildi. Gazneli Mahmut Akademisi'ne kabul edildi. Gazneli Mahmut Harezm'i işgal edince, El Biruni ile birlikte Harezm'i işgal edince, El Biruni ile birlikte binlerce kişiyi tutsak aldı. Bunu izleyen on binlerce kişiyi tutsak aldı. Bunu izleyen on yıl içinde astronomi ve matematik yıl içinde astronomi ve matematik çalışmalarının doruğuna erişti. Bu çalışmalarının doruğuna erişti. Bu tutsaklığı sırasında, anayurtlarından tutsaklığı sırasında, anayurtlarından sürülmüş ve tutsak olan Hint'li bilginlerle sürülmüş ve tutsak olan Hint'li bilginlerle tanıştı. Birçok dilde ilmi çeviriler tanıştı. Birçok dilde ilmi çeviriler yaptı.Gazneli Mahmut kendisi için yaptı.Gazneli Mahmut kendisi için “Sarayımın en değerli hazinesi.” demiştir.“Sarayımın en değerli hazinesi.” demiştir.

• ALİ KUŞÇU:ALİ KUŞÇU: Asıl adı Ali Bin Muhammet'tir. Türk- Asıl adı Ali Bin Muhammet'tir. Türk-İslam dünyasının büyük astronomi ve kelam alimi İslam dünyasının büyük astronomi ve kelam alimi olan Ali Kuşçu, 15. yüzyıl başlarında Semerkant'ta olan Ali Kuşçu, 15. yüzyıl başlarında Semerkant'ta doğdu. Babası Muhammed, ünlü Türk Sultanı ve doğdu. Babası Muhammed, ünlü Türk Sultanı ve astronomu Uluğ Bey'in kuşçusu olduğu için, ailesi astronomu Uluğ Bey'in kuşçusu olduğu için, ailesi "Kuşçu" lakabıyla meşhur oldu. Küçük yaştan "Kuşçu" lakabıyla meşhur oldu. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali itibaren matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşçu, devrin en büyük alimleri olan Bursalı Kuşçu, devrin en büyük alimleri olan Bursalı Kadızâde Rumî, Gıyâseddin Cemşîd ve Muînuddîn Kadızâde Rumî, Gıyâseddin Cemşîd ve Muînuddîn Kâşî’den matematik ve astronomi dersi aldı. Daha Kâşî’den matematik ve astronomi dersi aldı. Daha sonra bilgisini artırmak için Kirman'a gitti. Burada sonra bilgisini artırmak için Kirman'a gitti. Burada Hall-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) Hall-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) adlı risale ile Şerh-i Tecrîd adlı eserini yazdı. Ali adlı risale ile Şerh-i Tecrîd adlı eserini yazdı. Ali Kuşçu, Semerkant ve Kirman'da eğitimini Kuşçu, Semerkant ve Kirman'da eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey'e yardımcı ve tamamladıktan sonra Uluğ Bey'e yardımcı ve rasathanesine müdür oldu. 1449'da hacca gitmek rasathanesine müdür oldu. 1449'da hacca gitmek istedi. Tebriz'de Akkoyunlu hükümdarı Uzun istedi. Tebriz'de Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan kendisine büyük saygı gösterdi ve Fatih'le Hasan kendisine büyük saygı gösterdi ve Fatih'le barış görüşmelerinde yardımını istedi. barış görüşmelerinde yardımını istedi.

Ali Kuşçu, Uzun Hasan'ın sözcülüğünü yaptıktan sonra Fatih'in davetiyle İstanbul'a geldi. Osmanlı - Akkoyunlu sınırında II. Mehmed'in emriyle büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Ayasofya medresesine müderris oldu. Ali Kuşçu, 16 Aralık 1474 tarihinde İstanbul'da vefat etti.

• TAKİYÜDDİN,TAKİYÜDDİN, 1570 yılında İstanbul'a gelir 1570 yılında İstanbul'a gelir gelmez gözlemevi kurma arzusunu gelmez gözlemevi kurma arzusunu gerçekleştirmek üzere dönemin önemli gerçekleştirmek üzere dönemin önemli bilginleriyle temasa geçmiş, bu ilgi ve isteği bilginleriyle temasa geçmiş, bu ilgi ve isteği Vezir Sokullu Mehmet Paşa ve Hoca Vezir Sokullu Mehmet Paşa ve Hoca Saadettin tarafından desteklenmiştir. Bu Saadettin tarafından desteklenmiştir. Bu ikisi, III. Murat'ı Takiyüddin'in yönetimi ikisi, III. Murat'ı Takiyüddin'in yönetimi altında bir gözlemevi kurulması konusunda altında bir gözlemevi kurulması konusunda ikna etmeyi başarmışlar, konu sonunda   ikna etmeyi başarmışlar, konu sonunda   Divân'a götürülerek onaylanmış ve böylece Divân'a götürülerek onaylanmış ve böylece Takiyüddin, padişahın adıyla anılacak bir zîc Takiyüddin, padişahın adıyla anılacak bir zîc hazırlamakla görevlendirilmiştir hazırlamakla görevlendirilmiştir (1575).İnşası 1577'de tamamlanan ve bir (1575).İnşası 1577'de tamamlanan ve bir süre gözlemlere ev sahipliği yapan İstanbul süre gözlemlere ev sahipliği yapan İstanbul Gözlemevi'nin ömrü ne yazık ki uzun Gözlemevi'nin ömrü ne yazık ki uzun olmamış; bina 1580'de yıktırılmıştır.olmamış; bina 1580'de yıktırılmıştır.

ASTRONOMİYİ (GÖKBİLİMİNİ) GELİŞTİREN YABANCI VE MÜSLÜMAN BİLİM ADAMLARININ EN ÖNEMLİLERİ ŞUNLARDIR:

BATLAMYUS

EL-FERGANİ (805–880), Gök cisimlerinin hareketleri üzerine yazılar yazdı, dünyanın eksen eğikliğinin hesaplanmasını sağlayacak gözlemlerde bulundu.

EL-KİNDİ (801–873), filozof ve ansiklopedici bilgin, gökbilim üzerine 16 eser yazdı.

EL-BATTANİ (855–923), gökbilimci ve matematikçi

EL-HAREZMİ (780-850): Türkistanlı matematikçi.

EL-FARABİ (872–950) büyük filozof ve bilgin.

EL-KHUJANDİ 10. yy.’ın sonunda Tahran yakınında bir gözlemevi inşa etti.

ÖMER HAYYAM (1048–1131), cetveller hazırladı, takvimi geliştirdi.

IBN EL-HAYTHAM (965–1039), matematikçi ve fizikçi.

EL-BİRUNİ, (973–1048), matematikçi, gökbilimci ve ansiklopedici.

EL-TUSİ (1201–1274), filozof, matematikçi, gökbilimci ve ilahiyatçı; trigonometrinin kurucularından biri olarak kabul edilir.

ULUĞ BEY ( 1394- 1449

ALİ KUŞÇU (1403 - 1474 ) Türk gökbilimci, matematikçi ve dilbilimci

TAKİYÜDDİN ( 1521-1585)

GİORDANO BRUNO (GORDANO BURUNO) 1548-1600

TYCHO BRAHE ( TİKO BIRAH) 1546-1601

GALİLEO ( GALİLE) 1564-1642

JOHANNES KEPLER ( YOHAN KEPLER) 1571-1630

ISAAC NEWTON ( AYZEK NİVTON) 1642-1727

ALBERT EİNSTEİN ( ALBERT AYNŞTAYN) 1879-1955

1957 İlk yapma uydu Ruslar tarafından uzaya fırlatıldı. Yine aynı yıl Layka adında bir köpek Ruslar tarafından uzaya gönderildi.1961’de ise YURİ GAGARİN adında bir Rus uzaya çıkan ilk insan oldu.

1969’da Apollo 11 adlı uzay aracıyla uzaya giden Amerikalı NEİL ARMSTRONG aya ilk ayak basan yanındaki arkadaşı EVDİN ALDRİN ise ikinci ayak basan insan oldu. MİCHEL COLLİN ise yörüngede kalarak arkadaşlarını bekledi.

• DEĞİŞİM VE GELİŞİMDEĞİŞİM VE GELİŞİM• İnsanoğlu var olduğundan beri evreni ve çevresinde olup İnsanoğlu var olduğundan beri evreni ve çevresinde olup

biten olayları öğrenme, araştırma merakı içerisinde biten olayları öğrenme, araştırma merakı içerisinde olmuştur.Ancak ne yazık ki bilim adamları her zaman olmuştur.Ancak ne yazık ki bilim adamları her zaman özgürce araştırmalar yapamamış, düşüncelerini açıklama özgürce araştırmalar yapamamış, düşüncelerini açıklama ve yayma konusunda bazen değişik engellerle ve yayma konusunda bazen değişik engellerle karşılaşmışlardır.Örneğin Skolastik düşünce böyle bir karşılaşmışlardır.Örneğin Skolastik düşünce böyle bir engeldir. engeldir.

• Skolastik Düşünce Ortaçağ Avrupa'sında görülmüştür. Skolastik Düşünce Ortaçağ Avrupa'sında görülmüştür. Fertlerin her türlü gelişiminden bu bozuk düzenin devam Fertlerin her türlü gelişiminden bu bozuk düzenin devam etmesi için Kilise-Derebeylik rejimi bilim, kültür ve sanata etmesi için Kilise-Derebeylik rejimi bilim, kültür ve sanata ait her şeye yasaklama getirmiş ve Kilisenin her ait her şeye yasaklama getirmiş ve Kilisenin her söylediğinin doğru olduğu fikri topluma benimsetilmiştir. söylediğinin doğru olduğu fikri topluma benimsetilmiştir. Nerdeyse din adamlarından başka hiç kimse okuma ve Nerdeyse din adamlarından başka hiç kimse okuma ve yazma bilmiyordu. Bu yüzden Latinceye çevrilecek yazma bilmiyordu. Bu yüzden Latinceye çevrilecek kitapların birçoğunu din adamları çeviriyordu. Kilisenin kitapların birçoğunu din adamları çeviriyordu. Kilisenin söylediklerinin tersini söyleyenlere çok büyük cezalar söylediklerinin tersini söyleyenlere çok büyük cezalar verilmiştir. Dünyanın döndüğünü iddia eden Galileo (1564-verilmiştir. Dünyanın döndüğünü iddia eden Galileo (1564-1642) gibi bir bilim adamı yanmaktan bu iddiasını ancak 1642) gibi bir bilim adamı yanmaktan bu iddiasını ancak yalanlayarak kurtulabilmiştir.(1616) 1633'te yazdığı bir yalanlayarak kurtulabilmiştir.(1616) 1633'te yazdığı bir kitap yasaklandı ve Kutsal Engizisyon'ca müebbet hapse kitap yasaklandı ve Kutsal Engizisyon'ca müebbet hapse mahkum edildi. Cezası kendi evinde göz hapsine çevrildi. mahkum edildi. Cezası kendi evinde göz hapsine çevrildi. Yetmiş yaşında olmasına rağmen hapsedilen Galileo kör Yetmiş yaşında olmasına rağmen hapsedilen Galileo kör oldu ve 1642 yılında öldü.oldu ve 1642 yılında öldü.

• Avrupa Skolastik Düşünceden ilk kez Haçlı Avrupa Skolastik Düşünceden ilk kez Haçlı Seferleri sırasında İslam toplumları ile Seferleri sırasında İslam toplumları ile tanıştığında kurtulma fırsatını tanıştığında kurtulma fırsatını yakalayacaktır. Çünkü Ortaçağda yakalayacaktır. Çünkü Ortaçağda Avrupa’da bunlar yaşanırken İslam Avrupa’da bunlar yaşanırken İslam dünyasındaki bilim adamları düşüncelerini dünyasındaki bilim adamları düşüncelerini özgürce ifade edebiliyordu. Biruni, Farabi, özgürce ifade edebiliyordu. Biruni, Farabi, İbn-i Sina, Harezmi, Ömer Hayyam, Ali İbn-i Sina, Harezmi, Ömer Hayyam, Ali Kuşçu gibi bir çok bilim adamı önemli Kuşçu gibi bir çok bilim adamı önemli eserler yazmışlardır. Yazılan eserlerin bir eserler yazmışlardır. Yazılan eserlerin bir çoğu Avrupalılara ilham kaynağı olmuş ve çoğu Avrupalılara ilham kaynağı olmuş ve bilim gelişmiştir. İslam dünyasındaki bilim gelişmiştir. İslam dünyasındaki bilimsel gelişmeler yavaşlamış Avrupa ise bilimsel gelişmeler yavaşlamış Avrupa ise Rönesans ve Aydınlanma Çağı ile birlikte Rönesans ve Aydınlanma Çağı ile birlikte bilimsel alanda oldukça ilerleme bilimsel alanda oldukça ilerleme göstermiştir.göstermiştir.

• Coğrafi Keşiflerden sonra Kilisenin söylediklerinin Coğrafi Keşiflerden sonra Kilisenin söylediklerinin yalan olduğu anlaşılınca kiliseye ve din adamlarına yalan olduğu anlaşılınca kiliseye ve din adamlarına duyulan güven azaldı. Matbaanın kullanılması ve duyulan güven azaldı. Matbaanın kullanılması ve kitapların bollaşması, ucuzlaması, Coğrafi keşiflerle kitapların bollaşması, ucuzlaması, Coğrafi keşiflerle zenginleşen tüccarların sanatçıları, bilim zenginleşen tüccarların sanatçıları, bilim adamlarını koruması gibi bir çok değişik sebeplerle adamlarını koruması gibi bir çok değişik sebeplerle ortaya çıkan Rönesans ile Avrupa toplumunun ortaya çıkan Rönesans ile Avrupa toplumunun kültürel alanda yaptığı atılım ve Reform Hareketleri kültürel alanda yaptığı atılım ve Reform Hareketleri sayesinde Kilisenin düşünce ve fikir alanındaki sayesinde Kilisenin düşünce ve fikir alanındaki egemenliğine son vermiştir. Bilimsel gelişmelerin egemenliğine son vermiştir. Bilimsel gelişmelerin önündeki engellerin ortadan kalkması ile Batı önündeki engellerin ortadan kalkması ile Batı dünyasındaki bilim adamları Doğu dünyasının dünyasındaki bilim adamları Doğu dünyasının bilimsel birikimlerinden faydalanmaya ve onları bilimsel birikimlerinden faydalanmaya ve onları geliştirmeye başladılar.geliştirmeye başladılar.

• Anayasamızda 25, 26 ve 27. Anayasamızda 25, 26 ve 27. maddelerle bilim ve sanat maddelerle bilim ve sanat alanında çalışma yapanların her alanında çalışma yapanların her türlü hakları güvence altına türlü hakları güvence altına alınmıştır.alınmıştır.

• DÜŞÜNCE VE KANAAT HÜRRİYETİDÜŞÜNCE VE KANAAT HÜRRİYETİ• ANAYASAMIZIN 25. MADDESİ – Herkes, ANAYASAMIZIN 25. MADDESİ – Herkes,

düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir.• Her ne sebep ve amaçla olursa olsun Her ne sebep ve amaçla olursa olsun

kimse, düşünce ve kanaatlerini kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; düşünce ve açıklamaya zorlanamaz; düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.suçlanamaz.

• DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA VE YAYMA DÜŞÜNCEYİ AÇIKLAMA VE YAYMA HÜRRİYETİHÜRRİYETİ

• MADDE 26. – Herkes, düşünce ve MADDE 26. – Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmî makamların müdahalesi hürriyet resmî makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar. Bu fıkra vermek serbestliğini de kapsar. Bu fıkra hükmü, radyo, televizyon, sinema veya hükmü, radyo, televizyon, sinema veya benzeri yollarla yapılan yayımların izin benzeri yollarla yapılan yayımların izin sistemine bağlanmasına engel değildir.sistemine bağlanmasına engel değildir.

• BİLİM VE SANAT HÜRRİYETİBİLİM VE SANAT HÜRRİYETİ

• MADDE 27. – Herkes, bilim ve sanatı MADDE 27. – Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir.hakkına sahiptir.

• Yayma hakkı, Anayasanın 1 inci, 2 nci ve 3 Yayma hakkı, Anayasanın 1 inci, 2 nci ve 3 üncü maddeleri hükümlerinin üncü maddeleri hükümlerinin değiştirilmesini sağlamak amacıyla değiştirilmesini sağlamak amacıyla kullanılamaz.kullanılamaz.

• Bu madde hükmü yabancı yayınların Bu madde hükmü yabancı yayınların ülkeye girmesi ve dağıtımının kanunla ülkeye girmesi ve dağıtımının kanunla düzenlenmesine engel değildir.düzenlenmesine engel değildir.

• COĞRAFİ KEŞİFLERCOĞRAFİ KEŞİFLER

• Orta Çağın sonuna kadar Avrupalılar, Orta Çağın sonuna kadar Avrupalılar, dünyanın pek az yerini tanıyorlardı. dünyanın pek az yerini tanıyorlardı. Coğrafya bilgisinin artması ve Coğrafya bilgisinin artması ve gemicilikteki gelişmeler sonucu açık gemicilikteki gelişmeler sonucu açık denizlere çıkan Avrupalılar, yeni kıtalar denizlere çıkan Avrupalılar, yeni kıtalar ve ülkeler keşfetmeye başladılar.İşte ve ülkeler keşfetmeye başladılar.İşte Avrupalıların 15.yüzyılın sonunda Avrupalıların 15.yüzyılın sonunda başlatıp 16.yüzyıl boyunca da devam başlatıp 16.yüzyıl boyunca da devam ettirdikleri yeni yerler bulma ettirdikleri yeni yerler bulma girişimlerine Coğrafi Keşifler denir. girişimlerine Coğrafi Keşifler denir.

• Keşiflerin Nedenleri:Keşiflerin Nedenleri:• **1-1-Doğu ülkeleriyle doğrudan ticaret Doğu ülkeleriyle doğrudan ticaret

yapmak için yapmak için yeni yolların aranması başta yeni yolların aranması başta gelirgelir. Orta Çağda Doğudan gelen ipek, baharat, . Orta Çağda Doğudan gelen ipek, baharat, altın, elmas, inci gibi değerli mallar, Avrupa’ya iki altın, elmas, inci gibi değerli mallar, Avrupa’ya iki önemli yoldan ulaşıyordu. Bu yollardan birincisi, önemli yoldan ulaşıyordu. Bu yollardan birincisi, Çin’den başlayıp Karadeniz kıyılarına ulaşan İpek Çin’den başlayıp Karadeniz kıyılarına ulaşan İpek Yoluydu.Bu yol Türklerin elindeydi.İkinci yol olan Yoluydu.Bu yol Türklerin elindeydi.İkinci yol olan Baharat Yolu ise Hindistan’dan başlıyor, bir kolu Baharat Yolu ise Hindistan’dan başlıyor, bir kolu Basra Körfezi ne ulaşıyor, diğer kolu ise Mısır ve Basra Körfezi ne ulaşıyor, diğer kolu ise Mısır ve Suriye limanlarında sona eriyordu.Türk ve Suriye limanlarında sona eriyordu.Türk ve Müslüman tüccarların bu yolları izleyerek Müslüman tüccarların bu yolları izleyerek Hindistan ve Çin’den getirdiği mallar,Venedik ve Hindistan ve Çin’den getirdiği mallar,Venedik ve Cenevizliler tarafından Avrupa’ya Cenevizliler tarafından Avrupa’ya ulaştırılıyordu.Bu ticaret sayesinde doğu ülkeleri ulaştırılıyordu.Bu ticaret sayesinde doğu ülkeleri oldukça zenginleşmişti.Ancak bu mallar birkaç oldukça zenginleşmişti.Ancak bu mallar birkaç defa el değiştirdiği için Avrupa’da çok pahalıya defa el değiştirdiği için Avrupa’da çok pahalıya satılıyordu. satılıyordu.

• *2-Avrupalılar, doğu ülkelerinin içinde bulunduğu *2-Avrupalılar, doğu ülkelerinin içinde bulunduğu zenginlik ve bolluk hakkında abartılı bilgiler zenginlik ve bolluk hakkında abartılı bilgiler edinmiştiredinmiştir. Özellikle, Venedikli gezgin Marko Polo’nun . Özellikle, Venedikli gezgin Marko Polo’nun ( 1254-1324) 1271 yılında başlayıp 24 yıl sürmüş olan ( 1254-1324) 1271 yılında başlayıp 24 yıl sürmüş olan Asya Seyahatini yazdığı eserinde doğunun zenginliklerini Asya Seyahatini yazdığı eserinde doğunun zenginliklerini okudukları hikayeler, Avrupalılarda doğu ülkelerine karşı okudukları hikayeler, Avrupalılarda doğu ülkelerine karşı büyük ilgi ve merak uyandırmıştır. *Ortaçağda büyük ilgi ve merak uyandırmıştır. *Ortaçağda Avrupalıların dünya hakkındaki bilgileri çok azdı. Avrupalıların dünya hakkındaki bilgileri çok azdı. Avrupalılar, Haçlı seferleri sırasında Müslümanların Avrupalılar, Haçlı seferleri sırasında Müslümanların coğrafya bilgisinden yararlandılar ve dünyanın yuvarlak coğrafya bilgisinden yararlandılar ve dünyanın yuvarlak olduğunu öğrendiler. Bunu sonucunda var olan haritaları olduğunu öğrendiler. Bunu sonucunda var olan haritaları geliştirip daha doğru haritalar yaptılar. geliştirip daha doğru haritalar yaptılar.

• **33--Pusula kullanımının yaygınlaşması, gemicilerin Pusula kullanımının yaygınlaşması, gemicilerin deniz ve okyanuslara güvenle açılmalarını sağladı. deniz ve okyanuslara güvenle açılmalarını sağladı. *Gemicilik tekniğinin ilerlemesi ile 15. yüzyıldan itibaren *Gemicilik tekniğinin ilerlemesi ile 15. yüzyıldan itibaren açık denizlere dayanıklı ve büyük gemiler yapıldı. Bu da açık denizlere dayanıklı ve büyük gemiler yapıldı. Bu da keşiflerin başlamasında önemli bir etken oldu. keşiflerin başlamasında önemli bir etken oldu.

• *4- Hristiyanlık dinini ve Avrupa Kültürünü geniş *4- Hristiyanlık dinini ve Avrupa Kültürünü geniş alanlara yaymak istediler.alanlara yaymak istediler.

• KEŞİFLERİN SONUÇLARI:KEŞİFLERİN SONUÇLARI:• 1-Coğrafi keşiflerin dünya tarihinde çok önemi, 1-Coğrafi keşiflerin dünya tarihinde çok önemi,

sosyal, siyasi ve ekonomik sonuçları oldu. sosyal, siyasi ve ekonomik sonuçları oldu. • 2-Bulunan yeni ticaret yolları nedeniyle 2-Bulunan yeni ticaret yolları nedeniyle

Akdeniz limanları, İpek ve Baharat yolları eski Akdeniz limanları, İpek ve Baharat yolları eski önemini kaybettiönemini kaybetti.( 1869’da Süveyş Kanalının .( 1869’da Süveyş Kanalının açılması ile eskisinden daha önemli hale açılması ile eskisinden daha önemli hale gelmiştir.)gelmiştir.)

• 3-Atlas Okyanusu kıyısındaki bazı 3-Atlas Okyanusu kıyısındaki bazı limanlar hızla gelişti ve büyük birer limanlar hızla gelişti ve büyük birer ticaret merkezi haline geldi. ticaret merkezi haline geldi.

• 4- 4- Amerika’da birçok eski uygarlığın olduğu Amerika’da birçok eski uygarlığın olduğu öğrenildiöğrenildi. Keşfedilen yerlerden bol miktarda . Keşfedilen yerlerden bol miktarda altın ve gümüş gibi değerli madenler ile çeşitli altın ve gümüş gibi değerli madenler ile çeşitli ham maddeler Avrupa’ya taşındı. ham maddeler Avrupa’ya taşındı.

• 5-Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti 5-Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı zenginleşti ve güç kazandıve güç kazandı. Burjuvalar, soyluların . Burjuvalar, soyluların topraklarını satın almaya başladılar. Böylece, topraklarını satın almaya başladılar. Böylece, soylular eski güçlerini ve ayrıcalıklarını soylular eski güçlerini ve ayrıcalıklarını kaybettiler.kaybettiler.

• 5-Avrupalı devletler keşfettikleri yerleri 5-Avrupalı devletler keşfettikleri yerleri egemenliklerine alarak sömürge egemenliklerine alarak sömürge imparatorluklarını kurdularimparatorluklarını kurdular. Keşif seferleri . Keşif seferleri düzenlenen ülkelerin kaynaklarından yararlanan düzenlenen ülkelerin kaynaklarından yararlanan Avrupa’nın denizci ülkeleri kısa sürede Avrupa’nın denizci ülkeleri kısa sürede zenginleşti. Zenginleşen ailelerin, kültür ve sanat zenginleşti. Zenginleşen ailelerin, kültür ve sanat hareketlerini desteklemeleri Rönesans’ın hareketlerini desteklemeleri Rönesans’ın başlamasında etkili oldu. başlamasında etkili oldu.

• 6-Yeni dünyaya özgü bazı ürünler (tütün, patates6-Yeni dünyaya özgü bazı ürünler (tütün, patates, , domates, şeker kamışı, vanilya, kakao vb.) domates, şeker kamışı, vanilya, kakao vb.) Avrupa’ya ve oradan da dünyanın diğer Avrupa’ya ve oradan da dünyanın diğer bölgelerine yayıldı. bölgelerine yayıldı. Keşfedilen ülkelerde Keşfedilen ülkelerde Hristiyanlık dini yayıldı. Ancak Avrupa’da da Hristiyanlık dini yayıldı. Ancak Avrupa’da da kiliseye ve din adamlarına olan güven azaldı. kiliseye ve din adamlarına olan güven azaldı. Çünkü kilise ve din adamları, dünyanın düz Çünkü kilise ve din adamları, dünyanın düz olduğu vb. birçok yanlış bilgiyi savunmuşlardı. olduğu vb. birçok yanlış bilgiyi savunmuşlardı.

• 7-Başta Amerika’ya olmak üzere, keşfedilen 7-Başta Amerika’ya olmak üzere, keşfedilen yerlere Avrupa’dan yoğun göçler olduyerlere Avrupa’dan yoğun göçler oldu. Bu göçler . Bu göçler sonucunda Avrupa kültür ve uygarlığı daha geniş sonucunda Avrupa kültür ve uygarlığı daha geniş bir alana yayıldı.bir alana yayıldı.

TARİH KEŞFEDİLEN YER KEŞFEDEN DENİZCİ VEYA GEZGİNLER

1487 Ümit Burnu Bartolomeu Dias

1489 Hindistan’a ulaşılması Vasko dö Gama Ümit Burnu’nu aşarak Hindistan’a ulaştı.

1492 Amerika (San Salvador) Kristof Kolomb ( Daha sonra Amerika Vespuçi buranın yeni bir kıt’a olduğunu anlar. Bu olay ardından, İspanyollar bölgeye akın eder:

1492 Haiti Kristof Kolomb

1497-99 Afrika ve Hindistan kıyıları Vasco de Gama

1521 Filipin Adaları Ferdinand Magellan (Dünyanın yuvarlak olduğunu kanıtlama niyetiyle yola çıkar. Yolda ölünce, yardımcısı Del Kano yola devam edip Doğu’dan İspanya’ya varır, dünyanın yuvarlak olduğu anlaşılır.

1642 Tasmanya A. Tasman

1642 Yeni Zelanda A. Tasman

1739 Bering Boğazı Bering

1909 Kuzey Kutbu Peary

1911 Güney Kutbu R. Amundsen

1926 Güney Kutbu R. Amundsen ve Nobile

RÖNESANSRÖNESANS

15. ve 16. yüzyılda Avrupa’da meydana 15. ve 16. yüzyılda Avrupa’da meydana gelen edebiyat, kültür, güzel sanatlar, gelen edebiyat, kültür, güzel sanatlar,

bilim ve fikir alanındaki yenilik ve bilim ve fikir alanındaki yenilik ve gelişmelere Rönesans denir. “Yeniden gelişmelere Rönesans denir. “Yeniden

doğuş” anlamına gelen Rönesans doğuş” anlamına gelen Rönesans İtalya’da başlamıştır.İtalya’da başlamıştır.

RÖNESANS’IN NEDENLERİRÖNESANS’IN NEDENLERİ

• Matbaanın icadı, kağıdın bol ve ucuza elde Matbaanın icadı, kağıdın bol ve ucuza elde edilmesi sonucunda okuma-yazma oranının edilmesi sonucunda okuma-yazma oranının artması, düşünce ve sanatın yayılmasıartması, düşünce ve sanatın yayılması

• Coğrafi Keşiflerden sonra Avrupa’da sanatı seven Coğrafi Keşiflerden sonra Avrupa’da sanatı seven ve sanatçıları koruyan zengin bir sınıfın oluşmasıve sanatçıları koruyan zengin bir sınıfın oluşması

• Bizans ve Roma dönemine ait eserlerin tanınması Bizans ve Roma dönemine ait eserlerin tanınması ve benzerlerinin yapılmaya çalışılması ve benzerlerinin yapılmaya çalışılması

• Avrupa’nın ekonomik alanda güçlenmesiAvrupa’nın ekonomik alanda güçlenmesi

Rönesans’ın öncelikle İtalya’da Rönesans’ın öncelikle İtalya’da başlamasının nedenleri ise;başlamasının nedenleri ise;

• İtalya’nın Haçlı Seferlerinden sonra Akdeniz İtalya’nın Haçlı Seferlerinden sonra Akdeniz ticareti ile zenginleşmesiticareti ile zenginleşmesi

• İtalya’da Roma ve Yunan kültürlerinin izlerinin İtalya’da Roma ve Yunan kültürlerinin izlerinin bulunmasıbulunması

• İtalya’nın İslam ülkeleri ile sürekli ilişki içinde İtalya’nın İslam ülkeleri ile sürekli ilişki içinde olmasıolması

• İtalyan’ın (Vatikan) dini merkez olmasıİtalyan’ın (Vatikan) dini merkez olması

. İtalyan fikir adamı ve yazarlarından Machiavel (1469-1530, Hükümdar adlı eseriyle meşhurdur.) Ressamlardan Rafael (1483-1520) aynı zamanda heykeltraş, mimar ve edebiyatçı da olan Leonardo da Vinci (1452-1591), Mikelanj (1475-1564) bu devirde İtalya’da yetişen sanatkarlardır. Fransa, edebiyat ve fikir sahalarında İtalya’yı geçerek; edebiyatta Montaigne (1533-1592) yetişmiştir. Almanya’da daha çok dini alanda değişiklikler oldu. Almanya’da hümanizm akımında Luther (1483-1546)yetişti. İngiltere’de tiyatro sahasında eserleriyle tanınan Şekspir (1564-1610), İspanya’da Donkişot yazarı Cervantes (1547-1616), Polonya’da İslam alimlerinden sonra Avrupa’da ilk defa dünyanın güneş etrafında döndüğünü söyleyen Kopernik (1473-1543) yetiştiler. Rönesans devrinde yapılan eserler Avrupa’da hala mevcuttur. Ressam ve heykeltraşların tablo ve heykelleri müzelerde bulunmaktadır.

Rönesans’ın öncüleri

Rönesans’ın SonuçlarıRönesans’ın Sonuçları

• Avrupa’da skolastik düşünce yıkıldı. Fen bilimleri Avrupa’da skolastik düşünce yıkıldı. Fen bilimleri ve pozitif düşünce gelişti.ve pozitif düşünce gelişti.

• İncil çeşitli dillere çevrildi. Reform hareketinin İncil çeşitli dillere çevrildi. Reform hareketinin başlamasına neden oldu.başlamasına neden oldu.

• Felsefe, sanat ve edebiyatta yeni akımlar ortaya Felsefe, sanat ve edebiyatta yeni akımlar ortaya çıktı.çıktı.

• Akıl, bilim, deney ve gözlem ön plana çıktı.Akıl, bilim, deney ve gözlem ön plana çıktı.• Evren hakkında yeni bilgilere ulaşıldı.Evren hakkında yeni bilgilere ulaşıldı.• Çağdaş Avrupa’nın temelleri atıldı.Çağdaş Avrupa’nın temelleri atıldı. Günümüz bilim ve sanat dünyası Rönesans sanat ve Günümüz bilim ve sanat dünyası Rönesans sanat ve

biliminin mirasına sahiptir.biliminin mirasına sahiptir.

REFORMREFORM

16. yüzyılda Hristiyanlığın Katolik mezhebizde 16. yüzyılda Hristiyanlığın Katolik mezhebizde yapılan değişikliklere ve yeni düzenlemelere yapılan değişikliklere ve yeni düzenlemelere Reform denmiştir.Reform denmiştir.

Reform’un Nedenleri:Reform’un Nedenleri:• Katolik Kilisesi’nin amacından uzaklaşması Katolik Kilisesi’nin amacından uzaklaşması • Papa ve Kiliselerin zenginleşmesi karşısında halkın Papa ve Kiliselerin zenginleşmesi karşısında halkın

fakirleşmesi, halkın kilisenin mallarına el koymak istemesi fakirleşmesi, halkın kilisenin mallarına el koymak istemesi • Rönesans ile yayılmaya aşlayan özgür düşünce sayesinde Rönesans ile yayılmaya aşlayan özgür düşünce sayesinde

din adamlarının ve kilise uygulamalarının eleştirilmesidin adamlarının ve kilise uygulamalarının eleştirilmesi• Matbaa sayesinde İncil’in çoğaltılması ve din adamlarının Matbaa sayesinde İncil’in çoğaltılması ve din adamlarının

anlattıkları ile dini metinlerdeki ifadelerin farklılığını anlattıkları ile dini metinlerdeki ifadelerin farklılığını görmeleri görmeleri

• Lüks ve israf içinde yaşayan din adamlarının dini kendi Lüks ve israf içinde yaşayan din adamlarının dini kendi çıkarları için kullanmalarıçıkarları için kullanmaları

• Haçlı seferlerinin başarısız olması, Coğrafi Keşifler ile Haçlı seferlerinin başarısız olması, Coğrafi Keşifler ile Hıristiyanlıktaki bazı inançların yanlışlığının Hıristiyanlıktaki bazı inançların yanlışlığının anlaşılması, akıl ve bilimin ön plana çıkması sonucu din anlaşılması, akıl ve bilimin ön plana çıkması sonucu din adamlarına duyulan güvenin sarsılmasıadamlarına duyulan güvenin sarsılması

Katolik Kilisesi’ne karşı ilk isyan Almanya’da Martin Katolik Kilisesi’ne karşı ilk isyan Almanya’da Martin Luther başlatmıştır. Luther yayınladığı bildiri ile; Luther başlatmıştır. Luther yayınladığı bildiri ile; “Tanrı ile kul arasına kimsenin giremeyeceğini, “Tanrı ile kul arasına kimsenin giremeyeceğini, günahları ancak Tanrı’nın affedebileceğini” günahları ancak Tanrı’nın affedebileceğini” açıklamıştır. Papa’nın Luther’i afaroz etmesi üzerine açıklamıştır. Papa’nın Luther’i afaroz etmesi üzerine Protestanlık hareketi başlamış ve Avrupa’da şiddetli Protestanlık hareketi başlamış ve Avrupa’da şiddetli mezhep savaşları yaşanmıştır.mezhep savaşları yaşanmıştır.

Katolik Kilisesi’ne karşı ilk isyan Almanya’da Katolik Kilisesi’ne karşı ilk isyan Almanya’da Martin Luther başlatmıştır. Luther Martin Luther başlatmıştır. Luther yayınladığı bildiri ile; “Tanrı ile kul arasına yayınladığı bildiri ile; “Tanrı ile kul arasına kimsenin giremeyeceğini, günahları ancak kimsenin giremeyeceğini, günahları ancak Tanrı’nın affedebileceğini” açıklamıştır. Tanrı’nın affedebileceğini” açıklamıştır. Papa’nın Luther’i afaroz etmesi üzerine Papa’nın Luther’i afaroz etmesi üzerine Protestanlık hareketi başlamış ve Avrupa’da Protestanlık hareketi başlamış ve Avrupa’da şiddetli mezhep savaşları yaşanmıştır.şiddetli mezhep savaşları yaşanmıştır.

Martin Luther

Reform’un SonuçlarıReform’un Sonuçları• Katolik mezhebi parçalandı. Protestanlık , Katolik mezhebi parçalandı. Protestanlık ,

Kalvenizm ve Anglikanizm gibi mezhepler ortaya Kalvenizm ve Anglikanizm gibi mezhepler ortaya çıktı. çıktı.

• Protestanlığın yayıldığı yerlerde kiliselerin Protestanlığın yayıldığı yerlerde kiliselerin mallarına el konuldu.mallarına el konuldu.

• Eğitim ve öğretim kilisenin elinden alınarak Eğitim ve öğretim kilisenin elinden alınarak laikleştirildi. laikleştirildi.

• Avrupa’da düşünceyi ve gelişmeyi engelleyen dini Avrupa’da düşünceyi ve gelişmeyi engelleyen dini faktörler ortadan kalktı.faktörler ortadan kalktı.

• Kilise ve din adamları saygınlığını kaybetti. Kilise ve din adamları saygınlığını kaybetti. Katolik Kilisesi kendini düzeltmek zorunda kaldı. Katolik Kilisesi kendini düzeltmek zorunda kaldı.

AYDINLANMA ÇAĞIAYDINLANMA ÇAĞI

18.yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve her konuda 18.yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve her konuda akla öncülük tanıyan düşünce sitemidir. Bu akla öncülük tanıyan düşünce sitemidir. Bu düşünce sisteminin etkisiyle bilim alanında büyük düşünce sisteminin etkisiyle bilim alanında büyük gelişmeler olmuştur. Bu dönemde deney ve gelişmeler olmuştur. Bu dönemde deney ve gözlem önem kazanmıştır. Bu dönemin önemli gözlem önem kazanmıştır. Bu dönemin önemli bilim insanları Newton, Kopernik, Galie ve bilim insanları Newton, Kopernik, Galie ve Dekart’tır.Dekart’tır.

Ayrıca sosyal bilimler alanında J.J. Russo ve müzik Ayrıca sosyal bilimler alanında J.J. Russo ve müzik alanında Mozart ünlü kişilerdir.alanında Mozart ünlü kişilerdir.

Aydınlanma Çağı’nın Aydınlanma Çağı’nın SonuçlarıSonuçları

• Bilim, sanat, edebiyat, siyaset ve sosyal Bilim, sanat, edebiyat, siyaset ve sosyal alanlarda önemli eserler verilmiştir.alanlarda önemli eserler verilmiştir.

• Avrupa’da pek çok düşünce sistemi Avrupa’da pek çok düşünce sistemi değişmiş, yerini akılcı düşünce almıştır.değişmiş, yerini akılcı düşünce almıştır.

• Bilimsel ve teknolojik gelişmeler sanayi Bilimsel ve teknolojik gelişmeler sanayi inkılabının temllerini oluşturmuştur.inkılabının temllerini oluşturmuştur.

• Siyasi ve sosyal gelişmeler Amerika Siyasi ve sosyal gelişmeler Amerika Birleşik Devletleri’nin kurulmasında ve Birleşik Devletleri’nin kurulmasında ve Fransız İhtilali’nin çıkmasında etkili Fransız İhtilali’nin çıkmasında etkili olmuştur.olmuştur.

• BUHARIN GÜCÜ VE SANAYİ İNKILÂBIBUHARIN GÜCÜ VE SANAYİ İNKILÂBI

• 18. yy.da İngiltere’de başlayıp dünya’ya 18. yy.da İngiltere’de başlayıp dünya’ya yayılan el tezgâhlarının yerine fabrikaların yayılan el tezgâhlarının yerine fabrikaların kurulduğu, insan gücünün yerine makinelerin kurulduğu, insan gücünün yerine makinelerin kullanıldığı ve seri üretimin yapıldığı kullanıldığı ve seri üretimin yapıldığı teknolojik gelişmelere “Sanayi İnkılâbı” teknolojik gelişmelere “Sanayi İnkılâbı” denir.1765 yılında “James Watt” buhar denir.1765 yılında “James Watt” buhar gücünden yararlanılacağını göstermiştir. gücünden yararlanılacağını göstermiştir. Sanayi İnkılâbı İngiltere’de insan gücü ile Sanayi İnkılâbı İngiltere’de insan gücü ile çalışan dokuma fabrikalarının yerine buhar çalışan dokuma fabrikalarının yerine buhar ile çalışan fabrikanın kurulmasıyla ile çalışan fabrikanın kurulmasıyla başlanmıştır. Sanayi inkılâbı, İngiltere`den başlanmıştır. Sanayi inkılâbı, İngiltere`den sonra Avrupa’nın diğer ülkelerine de yayıldı. sonra Avrupa’nın diğer ülkelerine de yayıldı. Fransa’da sanayi inkılâbının ilk belirtileri yine Fransa’da sanayi inkılâbının ilk belirtileri yine dokuma sanayinde görüldü.dokuma sanayinde görüldü.

SANAYİ İNKILÂBI

• SANAYİ İNKILÂBININ SONUÇLARI:SANAYİ İNKILÂBININ SONUÇLARI:• *İnsan gücünün yerini makine gücü, *İnsan gücünün yerini makine gücü,

imalathanelerin yerini büyük fabrikalar aldı.imalathanelerin yerini büyük fabrikalar aldı.• *Fabrikalar çoğaldıkça iş alanları arttı. Sanayi *Fabrikalar çoğaldıkça iş alanları arttı. Sanayi

merkezleri oluştu.merkezleri oluştu.• * 1825’de İngiltere’de ilk buharlı tren yolu * 1825’de İngiltere’de ilk buharlı tren yolu

yapıldı. 1885’de ilk petrollü araba, 1890’da ise yapıldı. 1885’de ilk petrollü araba, 1890’da ise elektrikli tramvay icat edildi. Okyanusları elektrikli tramvay icat edildi. Okyanusları aşabilecek yüksek kapasiteli gemiler inşa aşabilecek yüksek kapasiteli gemiler inşa edildi. 1790’da ilk demir gemi suya indirildi. edildi. 1790’da ilk demir gemi suya indirildi. Demir yollarının yapımına da hız verildi. Posta Demir yollarının yapımına da hız verildi. Posta sistemi kuruldu, iletişim hızlandı. Bu sayede sistemi kuruldu, iletişim hızlandı. Bu sayede uzak ülkelerden mal getirilmesi kolaylaştı. İç uzak ülkelerden mal getirilmesi kolaylaştı. İç ve dış ticaret daha da canlandı.ve dış ticaret daha da canlandı.

• *Teknolojik gelişmeler sayesinde yeni yollar ve *Teknolojik gelişmeler sayesinde yeni yollar ve kanallar (Süveyş, Panama) açılmış bu durum kanallar (Süveyş, Panama) açılmış bu durum uluslararası ticareti de canlandırmıştır.uluslararası ticareti de canlandırmıştır.

• * Tekniğin tarıma uygulanması ile çok sayıda * Tekniğin tarıma uygulanması ile çok sayıda çiftçi işsiz kaldı. Köylerden sanayi kentlerine çiftçi işsiz kaldı. Köylerden sanayi kentlerine yoğun göçler olmuştur. Bunlar sanayi kesiminde yoğun göçler olmuştur. Bunlar sanayi kesiminde çalışmaya başladılar. Ücretler düşük seviyelerde çalışmaya başladılar. Ücretler düşük seviyelerde kaldı. Kadınların ve küçük çocukların, çok ucuza kaldı. Kadınların ve küçük çocukların, çok ucuza ve uzun süreli çalıştırılmaları, genel bir ve uzun süreli çalıştırılmaları, genel bir hoşnutsuzluğa yol açtı.İşçi sınıfı ortaya çıkmış ve hoşnutsuzluğa yol açtı.İşçi sınıfı ortaya çıkmış ve sendikacılık hareketleri yaygınlaşmıştır.sendikacılık hareketleri yaygınlaşmıştır.

• * Üretimin artması, elde edilen malların * Üretimin artması, elde edilen malların pazarlanması meselesini ortaya çıkardı. Bu da, pazarlanması meselesini ortaya çıkardı. Bu da, Avrupa devletleri arasında kıyasıya bir rekabet Avrupa devletleri arasında kıyasıya bir rekabet ortamı yarattı. Bu sorun Avrupa devletleri ortamı yarattı. Bu sorun Avrupa devletleri arasında sömürge yarışını başlatmış ve 1.Dünya arasında sömürge yarışını başlatmış ve 1.Dünya Savaşı’nın en önemli nedeni olmuştur.Savaşı’nın en önemli nedeni olmuştur.

• *Kapitalizm, liberalizm ve sosyalizm gibi yeni *Kapitalizm, liberalizm ve sosyalizm gibi yeni düşünce ve akımları ortaya çıkmıştır.düşünce ve akımları ortaya çıkmıştır.

Aşağıdaki Türk devletlerinden hangisi ilk Aşağıdaki Türk devletlerinden hangisi ilk kez ağaçtan yapılmış baskı tekniğini kez ağaçtan yapılmış baskı tekniğini kullanmıştır?kullanmıştır?

A.HunlarA.Hunlar

B. KöktürklerB. Köktürkler

C. UygurlarC. Uygurlar

D. SelçuklularD. Selçuklular

3.Aşağıdaki bilim insanlarından hangisi 3.Aşağıdaki bilim insanlarından hangisi diğerlerinden önce yaşamıştır?diğerlerinden önce yaşamıştır?

A.Harezmi A.Harezmi B.BiruniB.BiruniC.GalileoC.GalileoD.AristoD.Aristo

1.Tekerlek 2.Barut 3.Yazı 4.MatbaaYukarıdaki icatlardan hangisi diğerlerinden daha sonra gerçekleşmiştir?A. 4.B. 3.C. 2.D. 1.

5.Eski Mısırlıların kullandığı resimli yazı 5.Eski Mısırlıların kullandığı resimli yazı aşağıdakilerden hangisidir?aşağıdakilerden hangisidir?

A.HiyeroglifA.Hiyeroglif

B.HatB.Hat

C.KhipuC.Khipu

D.Çivi YazısıD.Çivi Yazısı

• Kağıt ve matbaanın kullanılmasıyla, okumak Kağıt ve matbaanın kullanılmasıyla, okumak bir ayrıca lık olmaktan çıkmıştır. Bu durum, bir ayrıca lık olmaktan çıkmıştır. Bu durum, kitapların ucuzlama sına ve insanların doğru kitapların ucuzlama sına ve insanların doğru bilgiyi öğrenmelerine neden olmuştur.bilgiyi öğrenmelerine neden olmuştur.

• Bu durum aşağıdakilerden hangisinin Bu durum aşağıdakilerden hangisinin oluşumuna katkıda bulunmuştur?oluşumuna katkıda bulunmuştur?

A-Merkezi krallıkların güçlenmesineA-Merkezi krallıkların güçlenmesine

B-Derebeyliklerin etkili olmaktan çıkmasınaB-Derebeyliklerin etkili olmaktan çıkmasına

C-Rönesans Hareketleri'nin başlamasınaC-Rönesans Hareketleri'nin başlamasına

D-Ticaret faaliyetlerinin hız kazanmasınaD-Ticaret faaliyetlerinin hız kazanmasına

• 1519 yılında Almanya’da Martin Luther'in kiliseye karşı 1519 yılında Almanya’da Martin Luther'in kiliseye karşı başlattığı  ve kısa sürede diğer Avrupa ülkelerine de yayılan başlattığı  ve kısa sürede diğer Avrupa ülkelerine de yayılan başlattığı hareketine genel anlamda ne ad verilir?başlattığı hareketine genel anlamda ne ad verilir?

A)Reform hareketleri A)Reform hareketleri B)Rönesans hareketleri B)Rönesans hareketleri C)Aydınlanma hareketleri C)Aydınlanma hareketleri D)Coğrafi Keşif hareketleri D)Coğrafi Keşif hareketleri

Yazıyı ilk kullanan uygarlık aşağıdakilerden Yazıyı ilk kullanan uygarlık aşağıdakilerden hangisidir?hangisidir?

A- Mısırlılar A- Mısırlılar B- Sümerler B- Sümerler C- Bizanslılar C- Bizanslılar D-UygurlarD-Uygurlar

• Reform Hareketleri ile ilgili olarak Reform Hareketleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?yanlıştır?

• A)16.Yüzyıl’da Avrupa’da meydana A)16.Yüzyıl’da Avrupa’da meydana gelen dinsel hareketlerdir,gelen dinsel hareketlerdir,

• B)Bu hareketler sonucunda, B)Bu hareketler sonucunda, Kalvenizm, Anglikanizm ve Kalvenizm, Anglikanizm ve Protestanlık gibi yeni mezhepler Protestanlık gibi yeni mezhepler ortaya çıkmıştır,ortaya çıkmıştır,

• C)Bu hareketler Alman Martin Luther C)Bu hareketler Alman Martin Luther tarafından başlatılmıştır,tarafından başlatılmıştır,

• D)Bu hareketler sonucunda Haçlı D)Bu hareketler sonucunda Haçlı Seferleri başlamıştır,Seferleri başlamıştır,

• Aşağıdakilerden hangisi Rönesans’ın sebeplerinden Aşağıdakilerden hangisi Rönesans’ın sebeplerinden değildir?değildir?

A)Avrupa’da bilim adamları koruyan grupların oluşması A)Avrupa’da bilim adamları koruyan grupların oluşması

B)Edebiyat  ve sanat adamlarının bulunmasıB)Edebiyat  ve sanat adamlarının bulunmasıC)Avrupa’da okur yazar oranının artması C)Avrupa’da okur yazar oranının artması

D) Halkın iyice yoksul düşmesi D) Halkın iyice yoksul düşmesi

• ““Bütün dünya bir sahnedir”, “Olmak ya da olmamak Bütün dünya bir sahnedir”, “Olmak ya da olmamak işte bütün mesele bu” denilince akla gelen Hamlet, işte bütün mesele bu” denilince akla gelen Hamlet, Othello, Hırçın Kız, Batı Yakasının Hikayesi, Romeo ve Othello, Hırçın Kız, Batı Yakasının Hikayesi, Romeo ve Juliet, Kral Lear ve Macbet gibi bütün dünyada tanınan Juliet, Kral Lear ve Macbet gibi bütün dünyada tanınan tiyatroların yazarı olan Rönesans dönemi tiyatroların yazarı olan Rönesans dönemi sanatçılarından William Shakespeare sanatçılarından William Shakespeare ( Vilyım ( Vilyım Şekspir) Şekspir) hangi ülkede eserler vermiştir? hangi ülkede eserler vermiştir?

A) Almanya A) Almanya B) İtalya B) İtalya C) İngiltere C) İngiltere D) İspanyaD) İspanya

Leonardo da Vinci’ye ait olan Mona Lisa isimli ünlü Leonardo da Vinci’ye ait olan Mona Lisa isimli ünlü tablo hangi dönemde yapılmıştır?tablo hangi dönemde yapılmıştır?

A)Rönesans A)Rönesans B) Reform B) Reform C) Aydınlanma Çağı C) Aydınlanma Çağı D) Sanayi İnkılabıD) Sanayi İnkılabı

I- ProtestanlıkI- Protestanlık II- OrtodokslukII- Ortodoksluk III- KalvenizmIII- KalvenizmYukarıdakilerden hangisi Reform Hareketleri Yukarıdakilerden hangisi Reform Hareketleri

sonrasında ortaya sonrasında ortaya çıkmamıştır?çıkmamıştır?A- Yalnız I A- Yalnız I B- Yalnız II B- Yalnız II C-Yalnız III C-Yalnız III D- I ve IID- I ve II

• Aşağıdakilerden hangisi İlk Çağ Aşağıdakilerden hangisi İlk Çağ uygarlıklarının bilime yaptığı katkılarla ilgili uygarlıklarının bilime yaptığı katkılarla ilgili olarak verilen bilgilerden hangisiolarak verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?yanlıştır?

A-MÖ 1300; Suriye Ugarit’de ilk alfabe A-MÖ 1300; Suriye Ugarit’de ilk alfabe kullanıldı.kullanıldı.

B- MÖ 700; Hititliler tarafından ilk para B- MÖ 700; Hititliler tarafından ilk para kullanıldı.kullanıldı.

C-MÖ 450; Heredot dünya haritası çizdiC-MÖ 450; Heredot dünya haritası çizdi

D-MÖ 200; Yunan Arşimet kaldıraç D-MÖ 200; Yunan Arşimet kaldıraç kanunlarını keşfettikanunlarını keşfetti

Gazneli Mahmut ile birlikte Hindistana giderek, Gazneli Mahmut ile birlikte Hindistana giderek, Hintlilerin dillerini, örf ve adetlerini, ilim ve Hintlilerin dillerini, örf ve adetlerini, ilim ve sanat eserlerini inceleyip “el-Hind” adlı sanat eserlerini inceleyip “el-Hind” adlı eserini yazdı. Bu Kültürü Yunan kültürü ile eserini yazdı. Bu Kültürü Yunan kültürü ile karşılaştırdı.Dünya medeniyetlerini batı ve karşılaştırdı.Dünya medeniyetlerini batı ve doğu olmak üzere ikiye ayırdı.Aristo ve doğu olmak üzere ikiye ayırdı.Aristo ve Batlamyus’un teorilerinde yanlış bulduğu Batlamyus’un teorilerinde yanlış bulduğu tarafları gösterip düzeltmiştir.Matematik, tarafları gösterip düzeltmiştir.Matematik, astronomi, eczacılık, felsefe, tarih, coğrafya astronomi, eczacılık, felsefe, tarih, coğrafya gibi bilimlerle uğraşan ve 100’den fazla eser gibi bilimlerle uğraşan ve 100’den fazla eser veren Gazneli Mahmut’un veren Gazneli Mahmut’un “Sarayımın en “Sarayımın en değerli hazinesi”değerli hazinesi” dediği Türk-İslam dediği Türk-İslam düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?

A-Nasreddin Tusi A-Nasreddin Tusi B- İbn-i Haldun B- İbn-i Haldun C- Ömer Hayam C- Ömer Hayam D- BiruniD- Biruni

Aşağıdaki bilgilerden hangisi Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?yanlıştır?

A-Barutun icadı Coğrafi Keşiflerin A-Barutun icadı Coğrafi Keşiflerin başlamasını sağlamıştır.başlamasını sağlamıştır.

B- Tekerleğin icadı ulaşımın gelişmesini B- Tekerleğin icadı ulaşımın gelişmesini sağlamıştırsağlamıştır

C- Kağıt ve matbaanın icadı okuma C- Kağıt ve matbaanın icadı okuma yazma oranını artırmıştır.yazma oranını artırmıştır.

D- Teleskop astronominin gelişmesini D- Teleskop astronominin gelişmesini sağlamıştırsağlamıştır

I. İlkçağdan beri bilinen önemli ticaret I. İlkçağdan beri bilinen önemli ticaret yollarının değişmesiyollarının değişmesi

II. Türk ve Müslümanların ekonomik II. Türk ve Müslümanların ekonomik yönden olumsuz yönde etkilenmesiyönden olumsuz yönde etkilenmesi

III. Avrupa'da Atlas Okyanusu III. Avrupa'da Atlas Okyanusu kıyısındaki limanların önem kazanmasıkıyısındaki limanların önem kazanması

Yukarıda sıralanan gelişmeler Yukarıda sıralanan gelişmeler aşağıdakilerden hangisinin sonucudur?aşağıdakilerden hangisinin sonucudur?

A)Rönesans A)Rönesans B) Haçlı Seferleri B) Haçlı Seferleri C) Reform C) Reform D) Coğrafî Keşifler D) Coğrafî Keşifler

• Aşağıdakilerden hangisi Sanayi Devrimi'nin yol aç tığı Aşağıdakilerden hangisi Sanayi Devrimi'nin yol aç tığı sonuçlarından biri sonuçlarından biri değildir?değildir?

A-Üretim maliyetlerinin düşmesi A-Üretim maliyetlerinin düşmesi B- Papalık ve kilisenin güç kazanmasıB- Papalık ve kilisenin güç kazanmasıC-Üretim miktarının artması C-Üretim miktarının artması D-Ulaşım sisteminin gelişmesiD-Ulaşım sisteminin gelişmesi

Avrupa'da Sanayi İnkılâbıyla birlikte küçük atölyeler Avrupa'da Sanayi İnkılâbıyla birlikte küçük atölyeler yerlerini büyük fabrikalara bırakmış, bu durum yerlerini büyük fabrikalara bırakmış, bu durum üretimin artmasına neden olmuştur.üretimin artmasına neden olmuştur. Sanayi İnkılâbı'yla birlikte fabrikalar için gerekli Sanayi İnkılâbı'yla birlikte fabrikalar için gerekli olan hammadde ihtiyacının artması, aşağıdaki olan hammadde ihtiyacının artması, aşağıdaki gelişmelerden hangisine gelişmelerden hangisine neden neden olmuştur?olmuştur?

A)İpek ve Baharat yolları önem kazanmıştır.A)İpek ve Baharat yolları önem kazanmıştır.B) Soylular güç kazanmıştır.B) Soylular güç kazanmıştır.C) Sömürgecilik rekabeti hızlanmıştır.C) Sömürgecilik rekabeti hızlanmıştır.D) Osmanlı Devleti'nin ihracatında artma meydana D) Osmanlı Devleti'nin ihracatında artma meydana

gelmiştir. gelmiştir.

Hindistan'dan başlayarak İran Körfezi Hindistan'dan başlayarak İran Körfezi ve Irak üzerinden Suriye Limanlarına ve Irak üzerinden Suriye Limanlarına veya Kızıldeniz yoluyla Süveyş ve veya Kızıldeniz yoluyla Süveyş ve Akabe'ye, oradan da kara yoluyla Akabe'ye, oradan da kara yoluyla İskenderiye'ye ulaşan yola ne ad İskenderiye'ye ulaşan yola ne ad verilir?verilir?

A- İpek Yolu A- İpek Yolu

B- Kral Yolu B- Kral Yolu

C-Baharat YoluC-Baharat Yolu

D- Kürk YoluD- Kürk Yolu

Coğrafi Keşiflerin aşağıda verilen Coğrafi Keşiflerin aşağıda verilen sonuçlarından hangisi Osmanlı sonuçlarından hangisi Osmanlı Devleti’nin ekonomisini Devleti’nin ekonomisini olumsuzolumsuz yönde etkilemiştir?yönde etkilemiştir?

A) Kiliseye ve din adamlarına duyulan A) Kiliseye ve din adamlarına duyulan güvenin azalmasıgüvenin azalması

B) Akdeniz limanları, Baharat ve İpek B) Akdeniz limanları, Baharat ve İpek yollarının önemini kaybetmesiyollarının önemini kaybetmesi

C) Avrupa kültür ve uygarlığını yeni C) Avrupa kültür ve uygarlığını yeni keşfedilen yerlere yayılmasıkeşfedilen yerlere yayılması

D) Yeni bitki ve hayvan türlerinin D) Yeni bitki ve hayvan türlerinin keşfedilmesi keşfedilmesi

HAZIRLAYAN HAZIRLAYAN

UĞUR YÜCEBAĞUĞUR YÜCEBAĞ