Zakażenie EBV

Anna Piekarska

Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi

Epstein-Barr Virus (EBV) jest czynnikiem etiologicznym:

Mononukleozy zakaźnej

Innych chorób:

- Przewlekłe aktywne zakażenie EBV (CAEBV)

–Chłoniaka Burkitt’a (African or Burkitt’s lymphoma)

–Raka nosogardła

–Chłoniaka z komórek B

CAEBV

Zespół opisany po raz pierwszy przez Virelizier’a i wsp. w 1978 r

Zakażeniu EBV ulegają limfocyty T i komórki NK

Konsekwencja zakażenia EBV jest klonalna ekspansja tych komórek

Ciężka, potencjalnie śmiertelna choroba

Rzadko występuje u mieszkańców krajów zachodnich (dominuje w Azji i Afryce), a jeśli wystąpi, to objawy mają znacznie mniejsze nasilenie

Przewlekłe aktywne zakażenie EBV (CAEBV)

Choroba zakaźna?

Zaburzenie limfoproliferacyjne?

Deficyt immunologiczny?

Markery zakażenia EBV

Rozpoznanie

PATOGENEZA CAEBV

Nie wiadomo dlaczego zakażone EBV limfocyty zaczynają nagle gwałtownie proliferować

Być może niektóre szczepy EBV są szczególnie wirulentne?

Mutacje EBV?

Nadkażenie innymi wirusami wywołuje gwałtowną proliferację limfocytów i rozwój CAEBV?

Brak przypadków rodzinnego występowania CAEBV przeczy powyższym teriom.

Wg. H. Kimura. Reviews in Medical Virology 2006

Obraz kliniczny CAEBV

Gorączka

Hepatomegalia

Splenomegalia

Limfadenopatia

Wysypka

Nadwrażliwość na ukąszenia komarów

Biegunka

Zapalenie cewki moczowej

Nieprawidłowa aktywność aminotransferaz

Trombocytopenia

Anemia

Rzadsze postaci kliniczne CAEBV

Pancytopenia

Zajęcie OUN

Zwapnienia śródczaszkowe

Zapalenie ślinianek

Zapalenie zatok

Owrzodzenia śluzówek jamy ustnej

Zagrażające życiu powikłania CAEBV:

Zespół hemofagocytarny

Chłoniak złośliwy

DIC

Niewydolność wątroby

Perforacja owrzodzeń przewodu pokarmowego

Tętniaki naczyń wieńcowych

Zapalenie mięśnia sercowego

Śródmiąższowe zapalenie płuc

Białaczka

Manifestacje kliniczne CAEBV zależą od tego, która linia komórkowa jest zakażona EBV w sposób dominujący

Limfocyty T

Limfocyty T

(gorsze rokowanie)

Gorączka

Anemia

Limfadenopatia

Hepatomegalia

Wysokie miano przeciwciał anty-EBV

Komórki NK

Limfocytoza z obecnością mononuklearów

Nadwrażliwość na ukąszenia komarów

Wysokie miano IgE

Kryteria diagnostyczne CAEBV

Manifestacja kliniczna

Wiremia EBV

Obecność anty- VCA IgG w ekstremalnie wysokim mianie

Brak anty-EBNA

Leczenie CAEBV

Ze względu na etiologię leczeniem z wyboru powinien być allogeniczny przeszczep szpiku:

Opisano udane próby

Brak wyleczenia zakażenia EBV

Rekonstrukcja EBV-swoistych komórek ukł. Immunologicznego

Duże ryzyko powikłań po przeszczepieniu szpiku

Przeciwwirusowe i immunomodulacyjne: Acyclovir

Gencyclovir

IFN- alfa

Vidarabina

IL-2

Steroidy

Cyclosporyna A

Chłoniak Burkitt’a

– Złośliwy nowotwór z komórek B

– Pojawia się jako szybko rosnący guz jamy ustnej, twarzy lub gałki ocznej

– W przypadku braku leczenia, dzieci z tym nowotworem umierają w ciągu kilku miesięcy z powodu szybkiego wzrostu guza

– Etiologia tego guza jest w większości zwiazana z wirusem Epstein-Barr

Chłoniak Burkitt’a

Bardzo szybko rośnie, ale także bardzo szybko poddaje się leczeniu.

Przed leczeniem Po 3 dniach leczenia Po 6 dniach leczenia

Rak nosogardła

Nowotwór występujący endemicznie w Południowych Chinach, Afryce, Arktyce (Eskimosi)

Złośliwy nowotwór of the squamous epithelium of the nasopharynx.

100% komórek zawiera EBV DNA Występowanie:1: 100,000 w większości populacji Wystąpienie tego nowotworu ma związek z

reaktywacją utajonego zakażenia EBV, choć dokładny mechanizm onkogenezy nie jest znany 

Chłoniak z komórek B

U większości osób zakażonych EBV, wirus jest obecny w limfocytach B, podlegajacych kontroli immunologicznej limfocytów T

W warunkach defektu immunologicznego limfoctów T, jeden z klonów limfocytów B zakażonych wymyka się kontroli immunologicznej i ulega autonomicznej proliferacji

Mononukleoza zakaźna

Okres wylęgania: 4-7 tygodni Ostra, samoograniczająca się infekcja Powiekszenie wezłów chłonnych szyjnych Ból gardła, gorączka, wysypka Bóle mięśni, senność, silne zmęczenie Powiększenie wątroby i śledziony Badania dodatkowe:

Duża liczba WBC, ponad 20% atypowych, odczynowych limfocytów (Downey cells)

Nieprawidłowe aminotransferazy