zaboluvawa na nosot i paranazalnite sinusi · endokranijalni komplikacii - venski pat, perineuralen...

ZABOLUVAWA NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI

Jane Netkovski

Skopje, 2011

ANATOMSKI OSOBENOSTI

1. NADVORE[EN NOS (NASUS EXTERNUS)

NOSNA PIRAMIDA

2. VNATRE[EN NOS (NASUS INTERNUS)

NOSNA PRAZNINA

3. PARANAZALNI SINUSI (SINUS PARANASALES)

NADVORE[EN NOS (NASUS EXTERNUS)

KOSKENO-RSKAVI^EN SKELET


MUSKULNO-APONEUROTI^EN SISTEM


VASKULAREN SISTEM

VNATRE[EN NOS (NASUS INTERNUS)

NOSNA PRAZNINA (CAVUM NASI)

PREDEN OTVOR (VESTIBULUM NASI)

ZADEN OTVOR (CHOANA)

KROV (PROCESSUS FRONTALIS OS FRONTALE, LAMINA CRIBRIFORMIS,

CORPUS OS SPHENOIDALE)

POD (PROCESSUS PALATINUS MAXILLAE, PARS HORISONTALIS OSSIS

PALATINI)

MEDIJALEN YID (NOSNA PREGRADA – SEPTUM NASI)

LATERALEN YID (PARIES MEDIALIS MAXILLAE, LABYRINTHUS

ETHMOIDALIS, CONCHAE NASALES)



(LATERALEN YID)



(KORONAREN PRESEK)

PARANAZALNI SINUSI

SINUS MAXILLARIS

SINUS ETHMOIDALIS

SINUS FRONTALIS

SINUS SPHENOIDALIS

PARANAZALNI SINUSI

MUKOCILIJAREN TRANSPORT

ARTERII NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI

A. CAROTIS EXTERNA

A. facialis (a. angularis, a. labialis superior)

A. maxillaris (a. sphenopalatina, aa. nasales posteriores laterales, aa.

nasales posteriores septi, a alveolaris superior posterior, a. infraorbitalis,

a. canals pterygoidei, a. palatina descendens)

A.CAROTIS INTERNA

A. ophthalmica (a. dorsalis nasi, s. supraorbitalis, a. ethmoidalis posterior, a.

ethmoidalis anterior, a. supratrochlearis)

VENI I NERVI NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI

PTERIGOIDEN SPLET (PLEXUS PTERIGOIDEUS)

V. FACIALIS

V. OPHTHALMICA SUPERIOR

V. OPHTHALMICA INFERIOR

SENZITIVNI NERVI - V1 (N. OPHTHALMICUS), V2 (N. MAXILLARIS)

MOTORNI NERVI - N. FACIALIS

SETILNI NERVI - NN. OLFACTORII

FIZIOLOGIJA NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI

1. RESPIRATORNA

2. ZA[TITNA

3. OLFAKTORNA

4. REFLEKTORNA

5. FONATORNA

6. ESTETSKA

ANAMNEZA

PACIENTOT GI OPI[UVA PROMENITE

NAZALNA OPSTRUKCIJA

NAZALNA SEKRECIJA

SPECIFI^NA ALERGISKA ANAMNEZA

GLAVOBOLKA (LICEVA BOLKA)

OLFAKTORNA DISFUNKCIJA

KLINI^KI PREGLED NA NOSOT

INSPEKCIJA

PALPACIJA

PREDNA RINOSKOPIJA

ZADNA RINOSKOPIJA

NAZALNA ENDOSKOPIJA

PREDNA RINOSKOPIJA

NAZALNA ENDOSKOPIJA (RIGIDNA)

NAZALNA ENDOSKOPIJA (FIBER OPTI^KA)

SPECIJALNI RINOLO[KI TESTOVI

TESTIRAWE NA PROODNOSTA NA NOSOT

- ANTERIORNA RINOMANOMETRIJA

- AKUSTI^NA RINOMETRIJA

ALERGISKI TESTOVI

- KO@NI TESTOVI

- SEROLO[KI TESTOVI

- TEST NA NAZALNA PROVOKACIJA

OLFAKTOMETRIJA

- SUBJEKTIVNO OLFAKTORNO TESTIRAWE

- OBJEKTIVNO OLFAKTORNO TESTIRAWE

RADIOLO[KO ISPITUVAWE NA NOSNATA PRAZNINA I PARANAZALNITE SINUSI

KONVENCIONALNA RADIOGRAFIJA

KOMPJUTERSKA TOMOGRAFIJA (KT)

MAGNETNA REZONANCIJA (MRI)

ULTRAZVUK (EHO NA SINUSI)

KONVENCIONALNA RADIOGRAFIJA (OKCIPITOMENTALNA PROEKCIJA)


(KORONARNA PROEKCIJA)


(AKSIJALNA PROEKCIJA)

MAGNETNA REZONANCIJA (MRI)

ULTRAZVUK - EHO NA SINUSI

KONGENITALNI MALFORMACII

BIFIDEN NOS (DOGGENNASE)


RASCEP NA USNA I NEPCE

Pred op. Post op.


PROBOSCIS LATERALIS


MEDIJALNI FISTULI I CISTI


APPENDIX NASI CONGENITA


TUMORI OD EMBRIONALNO POTEKLO

Meningokela Hemangiom


APLAZIJA (AGENEZIJA) NA NOS

NASUS DUPLEX

ATREZIJA NA NOSNITE OTVORI (NARES)

HOANALNA ATREZIJA

DEFORMITETI NA NOSOT

DEFORMITETI NA NADVORE[EN NOS

INTRANAZALNI (SEPTALNI) DEFORMITETI

KOMBINIRANI DEFORMITETI

DEFORMITETI NA NADVORE[EN NOS

INTRANAZALNI (SEPTALNI) DEFORMITETI

INTRANAZALNI (SEPTALNI) DEFORMITETI (ENDOSKOPSKI PRIKAZ)

TU\I TELA VO NOSOT

1. EGZOGENI

- ORGANSKO POTEKLO (grav, p~enka, oriz i dr.)

- NEORGANSKO POTEKLO (kamen, kop~e, biser, delovi od igra~ki)

2. ENDOGENI (koskeni fragmenti)

3. JATROGENI (gaza, vata)

TU\OTO TELO SE OTSTRANUVASO KIRETA,

NE SO PINCETA!!!!!

RINOLITI

(KONKREMENTI VO NOSNATA PRAZNINA)

KLINI^KA SLIKA

- Ednostrana muko-purulentna i fetidna sekrecija

- Ednostrana opstrukcija na nosot

LEKUVAWE

- Otstranuvawe niz predniot nosen otvor

- Lateralna rinotomija

EPISTAXIS

MESTA NA NAJ^ESTI KRVAVEWA

- NOSNA PREGRADA (LOCUS KIESSELBACHI) – 90%

(a.ethmoidalis anterior, a. sphenopalatina, a. labialis superior)

- DOLNA NOSNA [KOLKA

- POD NA NOSNATA PRAZNINA

- SREDNA NOSNA [KOLKA

- SREDEN NOSEN HODNIK

EPISTAXIS

LOKALNI PREDIZVIKUVA^I

- Trauma

- Vospalitelni procesi

- Fizi~ki faktori

- Neoplazmi

OP[TI PREDIZVIKUVA^I

- Zgolemen krven pritisok

- Endokrini faktori (dijabet, menstrualen ciklus)

- Op{ti zaboluvawa (ciroza na crn drob)

- Hematolo{ki zaboluvawa (leukozi, hemofilija)

- Medikamenti (aspirin, sintrom)

EPISTAXIS

LEKUVAWE

1. PRITISOK SO PRSTITE NA NOZDRITE

2. KAUTERIZACIJA

3. TAMPONADA

- predna (tamponada anterior)

- zadna (tamponada posterior – Belocq)

4. PODVRZUVAWE NA ARTERIJA

5. TRANSFUZIJA NA KRV

POVREDI NA LICETO

1. POVREDI NA SREDNIOT MASIV NA LICETO

-POVREDI NA NAZO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS

(CENTRALNI POVREDI)

-POVREDI NA ZIGOMATI^NO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS

(LATERALNI POVREDI)

2. FRONTO-BAZALNI POVREDI

3. SKRIENI LIKVOR FISTULI

POVREDI NA NAZO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS

LE FORT I

(TRANSVERZALNA FRAKTURA NA MAKSILATA DOL@ GORNIOT RAB NA ALVEOLARNITE PRODOL@ETOCI)


LE FORT II

(PIRAMIDNA FRAKTURA NA MAKSILATA KOJA GI ZAFA]A I NOSNITE KOSKI)


LE FORT III

(VISOKA TRANSVERZALNA FRAKTURA KOJA GO ODVOJUVA KRANIJALNIOT OD FACIJALNIOT DEL)

POVREDI NA ZIGOMATI^NO-MAKSILARNIOT KOMPLEKS

(TRAUMA OD STRANA)

- FRAKTURA SO DISLOKACIJA NA ZIGOMATI^NATA

KOSKA KON NAZAD I/ILI DOLU

- FRAKTURA NA ISTOSTRANATA MAKSILA

HIRUR[KO LEKUVAWE

- REPOZICIJA NA SKR[ENITE I DISLOCIRANI DELOVI OD ZIGOMATI^NATA KOSKA (OSTEOSINTEZA)

- CALDWELL-LUC

FRONTO-BAZALNI POVREDI I SKRIENI LIKVOR FISTULI

(POVREDI VO PREDELOT NA ^ELOTO I KORENOT NA NOSOT)

PODOT NA PREDNATA ^EREPNA JAMA

OTVORENI I ZATVORENI

- FRONTALEN SINUS

- ETMOIDALEN SINUS

- KROV NA NOSNATA PRAZNINA

- ORBITA

ORO-MAKSILARNI (ANTRALNI) FISTULI

(KOMUNIKACIJA POME\U MAKSILARNIOT SINUS I USNATA PRAZNINA)

ETIOLOGIJA

- Ekstrakcija na zabi (4 - 7 goren zab) - alveolarna fistula

- Probivawe na tvrdoto nepce

- Prostrelna rana na gornata vilica

- Po Caldwell-Luc operacija - sublabijalna fistula

ORO-MAKSILARNI (ANTRALNI) FISTULI

KLINI^KA SLIKA

- Gnojna sekrecija vo ustata

- Vozduh i te~na hrana od ustata preminuvaat vo sinusot

- Maksilaren sinuzitis

- Sonda pominuva niz fistulata vo maksilarniot sinus

LEKUVAWE

- Sublabijalna fistula (ekscizija i sutura na ivicite na

sluzoko`ata)

- Alveolarna fistula (plasti~na rekonstrukcija so upotreba na palatinalen i/ili bukalen rezen)

VOSPALITELNI PROCESI NA NADVORE[NIOT NOS

FURUNCULUS NASI

(ograni~eno gnojno vospalenie na nosot koe obi~no se javuva okolu folikulite na vlaknata ili lojnite `lezdi)

Ovoj entitet pretstavuva potencijalna opasnost za {irewe na infekcijata preku krvnite sadovi vo orbitata (phlegmona

orbitae) i endokraniumot (thrombosis sinus cavernosus).

VOSPALITELNI PROCESI NA NADVORE[NIOT NOS

IMPETIGO

ECZEMA

ERYSIPELAS

VESTIBULITIS

CONGELATIONES

COMBUSTIONES

VOSPALITELNI PROCESI NA VNATRE[NIOT NOS

1. INFEKTIVNI VOSPALENIJA

- AKUTNI

- HRONI^NI

2. NEINFEKTIVNI VOSPALENIJA

INFEKTIVNI VOSPALENIJA

AKUTNI

- OBI^NA NASTINKA ( Common cold, Coryza, Rhinitis ac. virosa)

- RINITI KAJ INFEKTIVNI BOLESTI (morbili, difterija, {arlah)

- BAKTERISKI AKUTEN RINIT

HRONI^NI

- KATARALEN HRONIÊN RINIT

- HIPERTROFIÊN HRONIÊN RINIT

- ATROFIÊN HRONIÊN RINIT

- SPECIFIÊN HRONIÊN RINIT (LUES, TBC, LEPRA, MIKOZA)

NEINFEKTIVNI VOSPALENIJA

ALERGISKI RINIT

- SEZONSKI (INTERMITENTEN)

- CELOGODI[EN (PERZISTEN)

VAZOMOTOREN RINIT

(NEUROVASKULAREN SINDROM)

NOSNA POLIPOZA

- SOLITAREN POLIP

- MASIVNA POLIPOZA

VOSPALITELNI PROCESI NA PARANAZALNITE SINUSI

AKUTEN RINOSINUZITIS

ETIOLOGIJA - (virusna infekcija, sekundarna bakteriska infekcija)

KLINI^KA SLIKA

- SUBJEKTIVNI SIMPTOMI - (bolka, osetlivost na pritisok, nosna opstrukcija, nosna sekrecija, hiposmija).

- OBJEKTIVNI SIMPTOMI - PREDNA RINOSKOPIJA - (edem na sluzoko`ata vo nosot, muko-purulentna do purulentna sekrecija, ureden naod).

DIJAGNOZA - (anamneza, klini~ka slika, nosna endoskopija, CT na paranazalni sinusi po protokol vo dve proekcii).

TERAPIJA - (dekongestivni rastvori, topiski kortikosteroidi, antibiotici)

VOSPALITELNI PROCESI NA PARANAZALNITE SINUSI

HRONI^EN RINOSINUZITIS

ETIOLOGIJA - (povtoruvani epizodi na akutni sinuziti)

KLINI^KA SLIKA - (re~isi identi~na so onaa kaj akutnite formi)

DIJAGNOZA - (anamneza, klini~ka slika, nosna endoskopija, CT na

paranazalni sinusi po protokol vo dve proekcii)

TERAPIJA - (medikamentozna, hirur{ka)

SINUSOGENI KOMPLIKACII

([IREWE NA VOSPALITELNIOT PROCES OD SINUSNITE

PRAZNINI VO NIVNATA OKOLINA)

OSTEITIS / OSTEOMYELITIS - direkten pat (per kontinuitatem)

ORBITALNI KOMPLIKACII - venski pat (perforantni veni)

ENDOKRANIJALNI KOMPLIKACII - venski pat, perineuralen pat

MUKOKELI I PIOKELI

KOMPLIKACII NA RESPIRATORNITE I DRUGI ORGANI

(pharyngitis, tonsillitis, otitis, laryngotracheitis, bronchitis)


(OSTEOMYELITIS NA FRONTALNATA KOSKA)


ORBITALNI KOMPLIKACII

(SUBPERIOSTALEN APSCES)


ENDOKRANIJALNI KOMPLIKACII

- ABSCESSUS EXTRADURALIS ET SUBDURALIS

- ABSCESSUS CEREBRI

- MENINGITIS PURULENTA

- TROMBOSIS SINUS CAVERNOSUS


MUKOKELI I PIOKELI

TUMORI NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI

BENIGNI TUMORI

1. TUMORI OD EPITELNO POTEKLO

- PAPILOMI

- ADENOMI

2. TUMORI OD SVRZNO TKIVO

- OSTEOMI

- FIBROMI

- ANGIOMI

3. TUMORI OD NERVO TKIVO

- MENINGOKELI

- ENCEFALOMENINGOKELI

TUMORI NA NOSOT I PARANAZALNITE SINUSI

MALIGNI TUMORI

1. TUMORI NA KO@ATA

- CARCINOMA BASOCELLULARE

- CARCINOMA SPINOCELLULARE

2. TUMORI OD EPITELOT NA NOSNATA PRAZNINA I

SINUSITE

- CARCINOMA PLANOCELLULARE

- ADENOCARCINOMA

- CYLINDROMA

- ADAMANTINOMA

3. TUMORI OD SVRZNOTO TKIVO NA NOSNATA

PRAZNINA I SINUSITE

- SARCOMA

- MELANOMA

zaboluvawa na nosot i paranazalnite sinusi · endokranijalni komplikacii - venski pat, perineuralen...

Documents