yoldaki isaretler

Upload: tevbe-inf

Post on 06-Apr-2018

224 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    1/91

    Seyyid Kutup

    "...Biz fikir ve szlerimiz uruna lsekte, o fikir ve szler ruhlu birer vcud olarak kalacaklardr."

    Seyyid Kutup, 1906 ylnda Msr'n Asyut kasabasnda dodu; Dini lk eitimini ailesinden ald.

    Yani; nezih, temiz ve berrak dimana ilk nakedilen bilgi, Kelam- lahi oldu. lkokulu bitirdii

    sene Kur'an-i Ke-rim'i de batan sona ezberlemi bulunuyordu.

    lkokulu bitirince babas Kahire'ye gtrd ve el-Ezher niversitesinin orta retim blmnekaydettirdi. Babasnn lmnden sonra ailece Kahire'ye yerletiler.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    2/91

    Seyyid Kutup, daha lise yllarnda iken kendini edebiyata vermi ve ede bi eserler, makaleler

    yazmaa balamt. air olarak tannmak istemediinden yazd iirleri neretmezdi.

    Yksek tahsilini Kahire niversitesinin Darl -Ulm Fakltesinde yapt. 1933 ylnda bu

    faklteden mezun oldu. Ayn yl Msr Maarif Vekaleti tarafndan bu faklteye Edebiyat hocas

    olarak tayin edildi.

    1941 ylnda sosyoloji doktoras yapmak zere Maarif Vekaleti tarafndan Amerika'ya gnderildi.

    Amerika'ya gitmeden nce Msr'daki Mslman Kardeler Cemiyeti ile mnasebetler kurmu ve

    Yeni Fikir adl bir mecmua karmaa balamt. Amerika'ya gittikten sonra da devam ettirdii

    Yeni Fikir mecmuasnda, balca kapitalizme ve servet sahiplerine atyordu.

    Amerika'da geirdii iki yl; gnmzn eitli doktrinlerini tetkik etmekle deerlendirmiti.

    Dndkten sonra bu sahadaki akademik almalarn da artrd. Bu akademik almalarnda

    evvela sosyalizm, komi-nizm ve kapitalizm'i btn detaylar ile inceleyip tahlilden geirdi. Bu re-

    jimlerin hepsinde de beeriyete zararl olan ve insanl muhtelif ekillerde kleletiren unsurlar

    bulunduunu tespit etti.

    Bu incelemelerin ardndan btn almalarn Kur'an tetkike hasretti. man ve slam

    prensipleri zerinde uzun mddet ilmi almalar yapt. Ve btn insanln kurtuluunun

    Kur'an- Kerim'e sarlmakla olacana inanyordu. Bu ilmi ve felsefi aratrmalar, kendisine

    sarslmaz bir iman bahsetmiti.

    Bu noktada huzura kavumu olan Seyyid Kutup, artk fkr ve dnce hayatnn en olgun

    safhasna girmi bulunuyordu.

    1948 ylnda "slamda Sosyal Adalet" adl kitab slam aleminde byk yanklar uyandrd.

    Fikirlerini eserleri ile yaymaa alrken ayn paralelde kurulmu olan "Mslman Kardeler

    Cemiyeti'yle temaslarn sklatrd.

    1952 ylnda Msr'da yaplan askeri ihtilal neticesinde sosyalizm tatbikine baland. 1954 ylnda

    "Mslman Kardeler Cemiyeti" fesh edildi. Tekilatn onbinlerce mensubu zindanlara

    dolduruldu. Seyyid Ku-tup'da ayn yl tevkif edilmi ve onbe yl ar krek cezasna arptrl -

    mt. Zindanda bulunduu mddete de Hakk sylemekten ftur etmedii iin mahpusluumddetince byk ikencelere maruz braklmtr. Eserlerinin bir ounu hapishanede yazd

    gibi en byk eseri Fi Zial-il Kur'an'm son yansmda hapishanede tamamlad.

    Nihayet 1965 ylnda nerettii "Yoldaki aretler" adl eseri sebebiyle, erkek ve kadn olmak

    zere tam krkbin insan zindanlara dolduruldu. Bunlarn bir ou mahkeme edilmeden ikence

    altnda can verdi. Seyyid Kutup ile arkadalar el-eyh Abdifettah smaii ve Muhammed Yusuf

    Havva ise, kurulan askeri mahkeme karan ile 29.8.1966 gn idam edildi.1[1]

    1[1]Seyyid Kutup, Yoldaki aretler, zgn Yaynclk: 4.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    3/91

    Takdim

    Bugn insanlk bir cehennemin kenarnda bulunmaktadr... Bu hal, bann stnde asl duran

    yokolu tehdidinden deildir... Bu, bir hastalk belirtisidir ama hastaln kendisi deildir. Gerek

    sebep, insan hayatnn, glgesinde salkl bir ekilde byyp geliebilecei deerlerin iflas

    etmesidir, nsanla verebilecei hi bir deeri kalmayan bat dnyasnda bu durum olduka

    belirgindir.

    O bat dnyas ki, iflas noktasna varan tkenmilikten sonra, kendi varln kendisine bile ikna

    edecek hibir eyi kalmamtr. Yava yava, dou bloku sistemlerini, zellikle komnizm olarak

    adlandrlan ekonomik sistemleri dn almaya, iktibas etmeye balamtr.

    Dou blokunda da durum ayndr. Marksizmin ilk dnemlerinde hem douda hem de batda

    inan zellii tad zannyla byk bir kitleyi cezbeden sosyal teoriler de bu kategoridedir.

    Marksizm fikir baznda hissedilir bir ekilde gerilemitir. O kadar

    ki, neredeyse kendi ilkelerinden uzaklam, mevcut olan devlet ve kurumlarna mnhasr bir

    hal almtr. Marksizm ve benzeri sistemler, insan ftratnn yaps ve gerekleriyle atrlar. Bu

    nedenle ancak bozuk bir ortamda veya uzun sren baskc bir rejimin bulunduu toplumlarda

    kabul grrler. Ancak Marksist toplumlarda da ekonomik iflas balam bulunmaktadr. 2[2]

    Bu gn sosyalist rejimlerin speri olarak grlen Sovyetlerde arlk devrinde bile gelien tarm

    hayat tamamen verimsizlemitir. Sovyetler artk buday ve dier gda maddelerini ithal

    etmektedir. Kolhozlarda 3[3]uygulanan insann fitrayla atan rejimin iflasndan dolay yiyecek

    ve giyecek almak iin altn olarak hazinede ne varsa satmakta olan Rusya'nn iinde bulunduu

    ve her geen gn daha da ktleen durumu budur.

    nsanlk iin yeni bir ynetim biimi zorunludur. Artk batl insann, insanla nderlii son

    bulmak zeredir. Bu, bat uygarlnn madd olarak iflas etmesinden ya da ekonomik veya askeri

    g olarak zayflamasmdan deildir. Bu, bat sisteminin fonksiyonunun bitmesindendir. Onun,

    ynetimde kalmasn salayacak bir deerler btn yoktur.

    Madd alanda, Avrupa dehasnn ulat uygarlk dzeyini ayakta tutacak, onu gelitirecek; ayn

    2[2]Yazar bu satrlarda 1960'Iarm dnyasn deerlendirmektedir. Bu gn gelinen nokta, sosyalist ynetimlerin yokolduu, bat sisteminin ekonomik anlamda liberalizmle, siyasal olarak da zgrlk ve demokrasi kavramlaryla btndnyay avucunun iine almaya alt noktadr. Varlmak istenen hedef, oluturulmak istenen dzenin ad artk"Dnya sistemi"dir. Toplumlar ve devletler imdilerde zgrlk ve demokrasi yalanlaryla smrlmektedir. zlmehzla devam etmektedir. Demokrasi, ezilen ve mazlum insanlara reva grlen zulmn ad olmutur, islm ok gr birekilde, siyasal dzenini oluturma yolunda, zulmn kara duvarlarn yka yka, demokrasinin cani putlarn devire,devire gelmektedir. (yaync)

    3[3]Kollektif iftlik: Mlkiyeti devletin olup, belli bir pay karl kyllerin ilettii tarm alanlarna verilen ad.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    4/91

    zamanda, insanln tand deerlerle mukayese ederek; yeni, ciddi, btncl bir deerler

    sistemini, kkl, dinamik ve gereki bir yntemle insanla sunacak bir ynetim zorunludur.

    te bu deerleri, bu yntemi elinde bulunduran sadece ve sadece slm'dr.

    Bilimsel gelimelerdevrini tamamlamtr. Bu devir, Rnesansm doup balad m. 16. asr ilezirveye ulat m. 18. ve 19. asrlardr. Artk verecei yeni bir ey yoktur.

    Yine ayn zaman diliminde ortaya kan vatanc-lk, ulusuluk, blgesel birliktelikler de sresini

    doldurmutur. Onlarn da verecekleri bir ey kalmamtr.

    Daha sonra, bireyci ve toplumcu sistemler de baarszlkla sonulanmtr.

    Artk, sra slm'a gelmitir. nsanln en zor, en akn, en alkantl olduu bir zamanda gelmi-

    tir; "mmet" dnemi... Yeryznde madd kalknmay inkar etmeyen slm'n dnemi... nk

    slm yeryz hilafetinin insana Allah tarafndan tevdi edilmesinden bu yana, madd alandagelime gstermeyi; insann ilk grevlerinden biri kabul etmektedir. Bunu, belirli artlar altnda;

    Allah'a ibadet et-

    mek, insann varolu amacn gerekletirmek olarak grr.

    "Rabbin meleklere, 'ben yeryznde bir halife yaratacam'dediinde..." (Bakara,30)

    "nsanlar ve cinleri ancak bana ibadet etsinler diye yarattm." (Zariyat, 56)

    Allah slm mmetini insanlar arasndan hangi ama iin seerek yarattysa, bu gayeyigerekletirecek olan mmetin dnemi balamtr.

    "Siz insanlar iin ortaya karlan,- iyilii emreden, ktlkten sakndran, Allah'a iman eden ha-

    yrl bir mmetsiniz." ci-i mrn, o)

    "Siz insanlara, peygamber de size ahid olsun diye sizi vasat bir mmet olarak yarattk."

    (Bakara, 143)

    slm, fonksiyonunu ancak bir toplumda uygulayarak gsterildiinde icra edebilir. Yani bir

    topluluk tarafndan yaanmas gerekir. nsanlk, zellikle bu devirde soyut bir akideye kulak

    vermiyor. Gnlk hayatta bu gerein doruluunu grmyor musunuz? Asrlardr slm

    mmetinin varl yok saylyor.

    slm mmeti, zerinde slm'n bulunduu bir toprak paras deildir . Tarihin bir kesitinde

    atalarnn, slm'a uygun bir sistemle ynetildii, yaad bir ulus da deildir. slm mmeti,

    hayatlarn, dncelerini, konumlarn, sistemlerini, deerlerini, llerini, ksaca hereylerini

    sadece ve sadece slmi yntemden alan bir insan topluluudur. te bu nitelikleriyle mmetin

    varl, btn bir yeryznde Allah'n eriatyla hkmetmenin sona erdii andan itibaren yok

    olmutur.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    5/91

    slm'n bir defa daha insanln ynetimini gerekletirmede beklenen roln stlenmesi iin

    bu mmetin yeniden varolmas zorunludur.

    Nesiller boyunca, dnce ve konum itibaryla slm'la ve slmi yntemle hibir ba olmayan

    sistemlerin kalntlaryla gizlenen, rtlen bu mmetin dirilii zorunludur.

    Dirili giriiminin balamasyla ynetimin ele alnmas arasndaki mesafenin uzun olduunu bili-

    yorum. slm mmeti'nin varl ve grnts uzun sre kaybolmutur. nsanln ynetimini

    uzun bir mddet baka dnceler, baka anlaylar, baka konumlar, baka milletler ele

    geirmitir. Son zamanlarda, Avrupa dehas bilim, kltr, sistem ve madd retim alanlarnda

    byk bir atlm gerekletirmitir. nsanln, zirvesinde bulunduu byk bir atlmdr bu.

    nsanlk ne bundan, ne de bunun sonularndan kolayca vazgeebilir. zellikle de neredeyse bu

    gelimenin dnda kalan, ad slm Dnyas olan dnya...

    Btn bu deerlendirmelere ramen slm diriliin balamasyla ynetimi teslim alma

    arasndaki mesafe ne kadar uzun olursa olsun, slmi dirili zorunludur. slmi dirilii

    balatmak; vazgeilmesi mmkn olmayan ilk admdr.

    Hadiseyi daha iyi kavrayabilmemiz iin - snrl bir ekilde de olsa - bu mmetin insanl

    ynetmesi hususundaki yeteneklerini bilmemiz gerekiyor.

    u anda, bu mmetin maddi gelime alannda insanla benimsetip sunabilecei; bu adan

    insanln ynetimini stlenmesini salayacak olaanst bir baars yoktur. Zaten istenen de,

    bu deildir. Avrupa dehas, bu alanda, onu olduka geri brakmtr. En azndan nmzdeki bir

    ka asr iinde ona kar madd bir baar salamas beklenmemektedir.

    Bu durumda baka bir yetenek gerekiyor. Bu uygarln sahip olmad bir yetenek...

    Bu, bizim madd gelimeyi ihmal ettiimiz anlamna gelmez. Madd alanda da gayret sarfetmek

    grevimizdir. Fakat u aamada, sayesinde insanln ynetimine ulaacamz bir vasf deildir

    bu. Varlmzdan kaynaklanan bir zorunluluktur.

    Ayn zamanda yeryznde Allah'n halifesi olan insann, varolu gayesini gerekletirdii iin,

    madd alanda gelimeyi zel artlar altnda Allah'a ibadet sayan "slm Anlayn" bize yklemi

    olduu bir gereklilik olarak da madd gelimeye nem vermeliyiz.

    yleyse, madd gelimeden baka, insanln ynetimini ele almak iin baka bir yetenek

    gerekiyor. Bu yetenek madd gelimeye cevap verdii gibi, ftr ihtiyalara da cevap veren bir

    anlayn rehberliinde insanla madd dehann rnlerini koruma imkann salayan "akide"

    ve "y'ntem"den baka birey deildir. te bu "akide ve yntem", bir insan topluluunda, yani

    mslman bir cemaatte pratize edilmelidir.

    Bugn btn dnya, hayat dinamikleri, sistemlerin bizzat kendinden kaynakland bir cahiliyye-

    nin iinde yaamaktadr. yle bir cahiliyye ki, bu hayatn salad muhteem kolaylklar, onun

    ktlnden bir ey eksiltmez. Muhteem madd gelime budur ite!

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    6/91

    Cahiliyye, yeryznde Allah'n egemenliine, zellikle O'nun uluhiyyetine, dmanlk zerine ku-

    ruludur. zellikle egemenlik... Bu cahiliyye dzeni, egemenlii insana verir. Kimilerini kimilerine

    Rab yapar. Bunu, cahiliyyenin tannd ilk basit, ilkel ekliyle yapmyor. Allah'n hayat iin

    koyduu yntemden uzaklaarak, O'nun izin vermedii konularda dnce, deer, yasa, kanun,

    sistem koyma hakknn kendisine ait olduu Allah'n egemenliine tecavz etmek, O'nun

    kullarna tecavz demektir. nsann, genel olarak, sosyalist sistemlerdeki zelillii; kapitalist

    sistemlerde ise, sermayenin basks ile birey ve toplumlara uygulanan zulm, Allah'n ege-

    menliine dmanln, O'nun insana bahettii deerleri inkarn sonucundan baka bir ey

    deildir.

    te burada, slm yntem kendini ortaya koymaktadr. slm sisteminin dndaki btn

    sistemlerde insanlar, herhangi bir ekilde, birbirlerine ibadet etmektedirler. Sadece slm

    dzeninde, insanlar birbirlerinin kullar olmaktan kurtulup yalnzca Allah'n kulu olurlar. O'ndan

    isterler, O'na boyun eerler.

    Yollarn ayrld nokta burasdr. Ayn zamanda slm sistemi ve onun insan hayatndaki

    sonularnn ortaya koyaca eyler bizim insanlara vereceimiz yeni anlaytr. nsanln sahip

    olmad hazine budur. nk o, Bat uygarlnn, dousuyla batsyla btn bir Avrupa

    dehasnn rn deildir.

    phesiz biz, insanln tanmad, retemeye-cei, tamamen yeni bir eye sahibiz. Ancak, bu

    yeni olgunun daha nce de belirttiimiz gibi, pratize edilmesi zorunludur. ncelikle bir milletin

    bunu yaamas gerekir. Bunun iin, slmi bir toprak parasnda dirili ameliyesi

    gereklemelidir. Bu diriliin ardndan gelecek olan, aradaki mesafe uzun da olsa, ksa da olsa,

    insanln ynetiminin elde edilmesidir.

    slm uyan eylemi nasl balayacak?

    Bu grevi stlenecek bir nc cemaat lazmdr. Bu yola ba koymu bir cemaat... Dnyann her

    kesindeki cahiliyeyi yok etmek iin yola km bir cemaat... evresini kuatan cahiliyeyi yok

    etmek iin yola km bir cemaat... evresini kuatan ca-hiliyyeden, bir yandan kendini uzak

    tutmaya alrken, te yandan onunla ilikisini koparmadan yryen bir cemaat...

    Bu grevi stlenen nc cemaat iin yolda kendisine gerekli baz "iaretler" zorunludur .

    Rolnn ieriini, grevinin ne olduunu, amacn, uzun yolculuun balad noktay gsteren"iaretler"... Yeryznn her kesindeki cahiliyyeye kar konumunu belirledii "iaretler"... B

    nc cemaat, insanlarla nerede birleip, nerede ayrlacak? Kendi zellikleri, evresindeki

    cahiliyyenin zellikleri nelerdir? Bu cahiliyye topluluuna slm'n diliyle nasl konua cak,

    nerede konuacak? Btn bu hususlarda; ilmi nereden, nasl alacak?

    Bu iaretler, bu akidenin ilk kayna Kur'an'dan, Kur'an'n temel ynlendirmelerinden

    alnmaldr. Bu iaretler, Allah'n yeryznde yaplmasn istedii eyleri gerekletirmi,

    Allah'n diledii ekilde tarihin seyir izgisini bir kez daha deitiren, pak, sekin nefislerde

    oluan anlaytan, dnceden alnmaldr.

    "Yoldaki aretler"!, ite gelmesi umutla beklenen bu nc cemaat iin yazdm. Bu kitabn drt

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    7/91

    blm, 4[4]konusuna uygun baz dzeltme ve ilavelerle, "Fi Zlal-il Kur'an"dan alnmtr.

    nszn dndaki sekiz blm, Kur'an- Ke-rim'in Rabban metoduna uygun olan ve bana eitli

    zamanlarda gelen ilhamla yazlmtr. Bunlarn hepsini bir araya getiren zellik yoldaki iaretler

    olmalardr. Nitekim her yolun bir takm iaretleri vardr.

    Bu kitap, iaretlerin ilk blmn oluturmaktadr. Allah, beni bu yolun iaretlerine ulatrdka,

    dier blm ya da blmlerin bunlar izleyeceini umuyorum.

    Baar Allah'tandr. Seyyid Kutup5[5]

    rnek Bir Kuran Nesli

    Her zaman ve her yerde, slm davetilerinin nnde dikkatle durmalar gereken tarihi bir

    gerek vardr. nnde uzun uzun durmalar gereken bir realite, vaka... Bunun davet yntemine

    kesin bir etkisi vardr.

    Bu davet, slm tarihinin btnnde, insanlk tarihinin btnnde, insanlar arasnda sekin bir

    nesil, rnek bir nesli, yani sahabe neslini karmtr. Bu tr bir nesil bir daha gelmemitir. Evet,

    tarih boyunca, bu nesli temsil eden bireyler bulunmutur. Ancak bu, davet tarihinin ilk

    dneminde olduu ekilde, belli bir yerde bu kadar byk bir saynn bir araya geldii vaki

    olmamtr.

    Bu nnde uzun uzun durulmas gereken apak bir olaydr. Umulur ki, bunun srrna erebiliriz.

    Bu davetin kayna Kur'an elimizdedir. Allah Rasl'nn (s.a.v.) Snneti, pratik yolu, siyeri de....

    Tarihte bir benzeri daha gelmeyen ilk neslin elinde olduu gibi, bunlarn hepsi bizim de

    elimizdedir. Elimizde olmayan sadece Allah Rasl'nn (s.a.v.) ahsdr. Sr bu mudur?Bu

    davetin yrtlmesi, rnlerini vermesi iin Allah Rasl'nn (s.a.v.) ahs zorunlu olsayd, Allah

    bu daveti, btn insanlar iin bir davet ve en son risalet klmaz, u yeryznde k yamete dek,

    insanlarn ynetim iini, bu davete brakmazd.

    Allah Tel, bu kitabn korunmasn zerine alm, bu davetin Allah Rasl'nden (s.a.v.) sonra da

    devam etmesinin, rnlerini vermesinin mmkn olduunu bildirmitir. Risaletin zerinden 23

    yl getikten sonra O'nu, (Rasln) katma almtr. O'ndan sonra, bu dini kyamete dek baki

    klmtr. yleyse Allah Rasl'nn (s.a.v.) ahsnn yokluu, bu olay, bu srr aklamaz.

    O zaman baka bir neden aramalyz. O ilk neslin beslendii kaynaa bakalm. Belki, burada bir

    4[4]Bunlar, Kur'an Yntemin Yaps, slm Dncesi ve Kltr, Allah Yolunca Cihad ve Mslman Toplumun Douuve zellikleri balkl blmlerdir.

    5[5]Seyyid Kutup, Yoldaki aretler, zgn Yaynclk: 7-16.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    8/91

    deiiklik buluruz. Yetitikleri ynteme bakalm. Belki, bunda da bir farkllk grrz.

    O neslin beslendii ilk kaynak Kur'an'dr. Evet, yalnzca Kur'an... Allah Rasl'nn snneti, yolu

    bu kaynan uzantsndan baka bir ey deildir. Hz. Aie'ye (r. anha) Allah Rasl'nn (s.a.v)

    ahlak sorulduunda, O'nun ahlak Kur'an'd, dedi.6[6]

    yleyse beslendikleri, ekillendikleri, yetitikleri kaynak yalnzca Kur'an'd. Bu, o vakit,

    insanln uygarla, kltre, bilime, kitaplara, aratrmalara sahip olmamasndan deildir.

    Kesinlikle deildir. Hala Avrupa'nn kendisiyle hayat bulduu, hayatn srdrd Roma

    uygarl, Roma kltr, kitaplar ve kanunlar vard. Bu gn bile Bat dncesinin kayna olan

    Grek uygarl, mant, felsefesi ve sanatyla vard. ran uygarlnn iiri, mitolojisi, inanlar,

    ynetim biimleri de vard. Baka, uzak ya da yakn, uygarlklar da vard.

    Hind uygarl, in uygarl, Roma ve ran uygarlklar Arap yarmadsma kuzey ve gneyden

    komuydular. Yahudilik ve Hristiyanlk yarmadann kalbinde yayorlard. yleyse, bu nesli,

    oluum devresinde, yalnzca Allah'n kitabna mnhasr klan, balayan ey, dnya

    uygarlndan, dnya kltrnden uzak olmalar, yoksun olmalar deildir. Bu tavr, ancak belli

    bir niyetten, belli bir hedeften kaynaklanyordu. Allah Rasl (s.a.v.) mer b. Hat-tab'm (r.a.)

    elinde Tevrat'tan bir sahife grnce kzar. (Bu kzgnl, o tavr gstermektedir.) yle buyurdu:

    "Allah'a yemin olsun, eer Musa aranzda yayor olsayd, ona, bana uymasndan baka birey

    caiz olmazd."7[7]

    Allah Rasl'nn (s.a.v.) amac ilk oluum devresindeki bu nesli, beslendii kaynaa balamakt.

    Kendilerini ihlasla sadece O'na vermelerini, yollarnn sadece O'nun yntemi zerine olmasn'

    salamakt. mer b. Hattab (r.a.)'a kzmas, onun baka bir kaynaktan beslendiini grmesindendi.

    Allah Rasl (s.a.v.), Kur'an' Kerim'e dayanan ilah yntemden baka bir kaynan e tkisinden

    uzak, kalbi temiz, akl temiz, anlay temiz, bilinci temiz bir nesil yetitirmek istiyordu.

    O nesil, ite yalnzca bu kaynaktan beslendi. Tarihte tek olmas, bu yzdendir. Sonra, kaynaklar

    oald, kart... Sonraki nesillerin beslendii kaynaa, Grek felsefesi ve mant, ran mitolojisi

    ve dncesi, Yahudi israiliyat, Hristiyan ilahiyat ve dier km medeniyet ve kltrlerin

    kalntlar kart. Btn bunlar, ayn ekilde, Kur'an' Kerim'in tefsirine, kelam ilmine, fkh ve

    usule de bulat. O nesilden sonraki nesiller, ite bu bulank kaynaktan yetitiler. Ve o nesilkesinlikle bir daha gelmedi.

    phesiz, btn nesillerle o sekin rnek nesil arasndaki belirgin fark en temel ve en byk

    etken, onlarda sadece ilk kaynan bulunmasyd.

    Kaynan yapsnn farkllamasnda baka bir temel etken daha var. Bu, o rnek neslin sahip

    olduu bilgilenme ynteminin deimesidir.

    6[6] Nesai.

    7[7] Hafiz Ebu Ya'la, Hamraad'dan, O Sadi'den, o da Cabir'den rivayet etmitir.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    9/91

    Onlar, yani ilk nesil, Kur'an kltr ve bilgilerini gelitirmek, zevk almak, yararlanmak iin oku -

    muyorlard. Onlardan her biri Kur'an' salt kltrel bir tat almak, incir ekirdeini doldurmayan

    ilm ve fkh konularda bilgilerine bir eyler ilave etmek iin de okumuyorlard. Onlar Kur'an'm

    kendisine ve iinde bulunduu topluma Allah'n (c.c) ne buyurduunu, kendisinin ve toplumun

    yaad hayat hakknda ne dediini renmek iin yaklayorlard. Sava alannda emri

    uygulamak iin bekleyen askergibi, duyar duymaz amel etmek iin bu emri alrd. Yine onlardan

    hibiri bir oturuta fazla Kur'an j okumazd. nk okuduu kadar, grev ve ykmllklerinin

    omuzuna bindiinin farkndayd. bn-i Mes'ud'dan (r.a.) rivayet edilen hadisten anlyoruz ki,

    onlar ezberleyip onunla amel edinceye ( kadar on ayetle yetinirlerdi.8[8]

    te bilin... Uygulamak iin okuma, bilgilenme bilinci... Onlara Kur'ann bilgi ve haz ufuklar

    alyordu. Eer salt aratrma niyetiyle bu ie ynelmi olsalard, bu kaplar onlara almazd.

    leri yryor, sorumluluklarmn yk hafifliyordu. Kur'an, kiiliklerini youruyordu. Onu zihin

    ve sayfalarda brakmayp nefislerinde, hayatlarnda gereki bir yntem ile, dinamik bir kltre

    dntryorlard. Ancak ve ancak tarihin seyir izgisini deitiren hareketler ve sonular ileolaylar bu yntemle ortaya koyulabilir.

    Kur'an, hazinelerini kendisine u ruhla ynelenlere aar: Amel etme niyetiyle bilgenme_ye

    okumajruhu. Oi_entellektel bir haz alma, bir edebiyat ve fen kitab, kssa ve tarih kitab olarak

    geTrnem|trT^'7bunlarn hepsim iermektedir. O, ancak, bir yaama biimi, katksz, ilhi b ir

    yntem olarak gelmitir. Allah (c.c.) bu yntem lyarmca, Kur'an- Kerimi blm blm indirmi-

    tir. Bazs bazsn takip eder: "Kur'an', insanlara ar ar okuman iin, blm blm ve gerek -

    tike indirdik." (Ura, 106)

    Kur1 an, topluca inmemitir. Yenilenen ihtiyalara, dnce ve anlayiardaki deiimlere,toplumun karlat pratik sorunlara gre inmitir. yet veya yetler, zel bir durum ya da

    belirli bir olay hakknda iner. nsanlarn tadklar duygular haber verir, bu konudaki emrin ne

    olduunu bildirir, bu konumda uygulanacak olan pratik yntemi belirtir, anlay ve davran

    hatalarn dzeltir. Btn bunlarda, Rableriyle balant kurar, bunu evrendeki belirgin zellikleri

    ile, onlara tantrd. te o vakit Allah'n (c.c.) gzetimi altnda, kudretinin geniliinde, Allah'la

    (c.c.) birlikte yaadklarn hissederlerdi. Bylece, gnlk hayatlarn, bu salam ilhi ynteme

    gre biimlendirirlerdi.

    lk nesli meydana getiren ey, uygulamak iin bilgilenme, okuma yntemidir. Onu izleyen

    nesilleri meydana getiren de aratrmak ve haz almak iin bilgilenme, okuma yntemidir.phesiz bu ikinci etken de sekin rnek nesli, btn nesillerden ayran bir etkendir.

    Dikkat edilmesi, kaydedilmesi gereken nc bir etken daha vardr.

    nsan, slm'a girdiinde, kendini btn cahiliy-ye gemiinden soyutluyordu. slm'la bulutuu

    anda, cahiliyye dneminde yaad hayattan bsbtn ayrlarak, yepyeni bir dneme

    baladn biliyordu. Cahiliyye dneminde rendii her eye phe, rperti ve korkuyla

    yaklayordu. Onu, slm'la badamayan bir pislik olarak kabul ediyordu. slm'n v yolunu ite

    8[8]Bunu bn-i Kesr, tefsirinin giriinde zikretmitir

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    10/91

    bu dikkatle reniyordu. Nefsi, kendisi-' ne galip geldiinde, eski alkanlklarna ektiinde,

    slmi ykmllklerini yerine getirmede bir zayflk olduunda, bunun gnah ve yanl

    olduunu bilir iinde bulunduu durumdan temizlenmesi gerektiini btn varlyla kavrar,

    yeniden Kur'an yolu zere olmaya alrd.

    Cahiliyye dnemi gemii ile, slmi kabul ettii bugn arasnda bilinli, btncl bir ayrmavard. Bu ayrmadan cahiliyye toplumu ve onun sosyal kurumlaryla olan ilikilerinden

    topyekn bir ayrlma doar. O, cahiliyye ortamndan kesin olarak ayrlm, ve yine kesin olarak

    slmi evreyle btnlemitir. Ticaret dnyasnda, gnlk bayatta iliki iinde bulunduu baz

    mrikler olabilir. Bilinsel ayrlma baka, gnlk iliki baka bir eydir. irk akidesinden tevhid

    akidesine geite, varlk ve hayat hakkndaki cahili anlaytan slmi anlaya geilmesini

    salayan, cahili ortamdan, rften, anlay, adet ve ilikilerden soyutlanma vard. Yeni yneti me,

    yeni slm toplumuna, btn itaatini, velayetini, balln bildirerek katlma sonucu doan,

    cahili ortam, rf, anlay, adet ve ilikilerden soyutlanma vard.

    Yollarn ayrld nokta burasyd. Yeni yolun balang noktas cahili toplumun boyun edii

    gelenek ve yrrlkte olan deerlerin basksndan yava yava ayrlmann balad yerdir.

    Mslmann karlat herey sadece eza ve cefadr. Kendi kendine kararnverdi ve uygulad.

    Ne cahili anlaya, ne de cahili toplum geleneklerinin basksna boyun edi.

    Bugn biz, slmm daha nce tank olduu trden bir cahiliyyenin, belki de daha da sapkn bir

    cahiliyyenin iindeyiz. evremizde her ne varsa cahilidir: insanlarn anlaylar, inanlar,

    adetleri, gelenekleri, kltrel kaynaklar, sanatlar, edebiyatlar, yasalar... Hatta oumuzun

    slmi kltr, slmi kaynak, slmi felsefe, slmi dnce diye bildii eyler... Bunlar da, bu

    cahiliyyenin rndr.

    Bu nedenle, nefislerimizde slmi deerler yer edinip kkleemiyor, zihinlerimizde Islmi

    anlay berrakamyor. slm'n daha nce yetitirip kard trden yeni bir nesil, artk

    iimizden kmyor.

    yleyse, slmi hareket yntemi gereince, eitim ve yetime dneminde iinde yaadmz,

    kendisine yaslandmz cahiliyyenin btn etkilerinden soyutlanmamz ve arnmamz

    zorunludur. O ilk dnem insanlarnn beslendii ar kaynaa, hi bir eyin karmad, hibir

    phenin bulunmad ar kaynaa dnmek zorundayz. Ona dnmeli, btn bir varolu gerei

    ile insann varolu gereini, insan ve eya varlklaryla Allah arasndaki btn ilikileri onadayandrmalyz. Daha sonra, yaam felsefemizi, deerlerimizi, ahlakmz, ynetime, po litika ve

    ekonomiye ait yntemleri zetle hayatn btn dinamiklerini oradan almamz gerekir.

    Ona yneldiimizde salt aratrma ve yararlanma amacyla deil, uygulamak ve amel etmek iin

    okuma amacyla ynelmeliyiz. Bizden ne olmamz, niin olmamz istediini renmek i in ona

    yneleceiz. Bu yolda yrrken Kur'an'm o muhteem gzellii, o aheser kssalar, oradaki

    kyamet sahneleriyle karlaacaz. Ve insan vicdanna uygun mantkla... Ve daha nelerle...

    Ancak biz btn bunlarla, bu, ilk hedefimiz olmakszn karlaacaz. Bizim amacmz unlar

    renmektir: Kur'an bizden ne yapmamz istiyor? Sahip olmamz istedii btncl (klli)

    anlay nedir? Allah hakknda ne tr bir dnceye sahip olmamz istiyor? Ahlakmzn, yaam

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    11/91

    tarzmzn, gnlk yaama dzenimizin nasl olmasn istiyor?

    Sonra, zellikle nefislerimiz, kendimiz, cahili toplumun basksndan, cahili anlaylardan, gele-

    neklerden, ynetimlerden kurtulmaldr. Amacmz, ne bu cahili toplumla anlamak, ne de onun

    velayetini kabul etmektir. Onun bu zellii, cahiliyye zellii var iken onunla anlamak mmkn

    deildir. Bizim amacmz bu toplumu deitirmek iin nce kendimizi deitirmektir.

    lk ykmllmz bu toplumun gereini deitirmektir. Ykmllmz bu cahili varl

    te-, melden deitirmek... nk bu, slmi yntemle, slmi dnceyle esastan atan, ilahi

    yntemin bizden yaamamz istedii hayat yaamaktan bizi zulm ve baskyla mahrum eden

    bir yapdr.

    Bu yolda atlacak ilk adm, bu cahili toplumun deerlerinin, anlaylarnn zerine kmak,

    bunlar amaktr.Yolda, onunla bulumak iin deerlerimizden, anlaymzdan az ya da ok,

    kesinlikle taviz vermemek gerekir. Kesinlikle... Biz ve o, yolun ayr ayr noktalarndayz. Onunla

    birlikte bir adm atarsak, btn yntemi kaybederiz, yolumuzu kaybederiz.

    Bu yolda zorluk ve glkle karlaacaz. Bu bize pahalya mal olacak. Biz, Allah'n ilah

    yntemini hakim klan, cahiliyye yntemine galip gelen ilk neslin yoluna girip girmeme

    konusunda serbest deiliz.

    Sekin rnek neslin kt gibi, bizim de cahiliy-yeden kabilmemiz, kurtulabilmemiz iin

    girmemiz gereken yolun yapsn konumumuzun gereini kavramamz ok yararl olacaktr. 9[9]

    Kur'an Yntemin Yaps10[10]

    Mekk Kur'an, yani Kur'an'm Mekke'de inen blm, Peygamber Efendimize (s.a.v.) on c senede

    jindi, srekli tek bir davadan bahsediyordu. Deimeyen bir tek davadan... Ancak bunu sunu

    biimi neredeyse hi yinelenmiyordu. Bu Kur'an slup, onu sanki ilk kez sunuyormu gibi, her

    sunuunda yeni bir biimle sundu.

    Bu yeni din ilk nce, en byk ve temel dava] olan akide konusunu ele alyordu. Akideyi ana te -S

    mellerine, uluhiyyet ve ubudiyyet (kulluk) temelleri-/ ne ve bunlarn arasndaki ilikiye

    dayandryordu.

    Bu gerekle insana hitap ediyordu. nsan olan insana... O zamann ve btn zamanlarn Arap

    insanyla btn insanlar nasl eitse; her dnemin Arapinsanyla btn zamanlarn Arap inam

    ayn ekilde eittir.

    9[9]Seyyid Kutup, Yoldaki aretler, zgn Yaynclk: 17-26.

    10[10] Bu blm baz ilavelerle Enam Sresinden (Fi zillil Kur'an) alnmtr.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    12/91

    nk bu, insann deimeyen sorunudur. Bu evrende bulunmasnn, sonunun nereye varaca

    sorunudur. Evrenin, canllarn bu evreni ve bu canllar yaratanla ilgisini aklayan bir sorundur.

    Bu deimeyen bir sorundur. nk bu, varoluun, insann sorunudur.

    Mekk Kur'an insana, kendi varlnn ve evreci sindekilerin varlnn gizemini aklyordu.

    Ona/ yle diyordu: O kimdir? Nereden geldi? Niin geldi? 7 Nereye gidiyor? Onu yoktan vareden kimdir? Onu / kim gtrecek? Sonu ne olacak? Devamla diyordu ki*/ Hissetii, ancak bir

    trl gremedii gayb alemi ne-| dir ? Srlarla dolu bu alemi kim yaratt? Bunu kim ynetiyor?

    Kim dndryor? Bunu yenileyen, dei-l tiren kimdir? Ona unlar da diyordu: nsan, bu ev-

    renin yaratcsyla, bu evrenle nasl bir ilikide b'ulu/ nacak? unu da aklyordu: Kullar,

    kullarla^nasl ilikilerde bulunacak? nsan varlym ilgilendiren byk sorun ite buydu.

    Gelecekte de yine bu ola-caktr.

    Bu byk davann yerlemesi tam on yl ald. Arkasnda insan hayatnn kendisine bal

    olduu art ve ilkelerden baka birey bulunmayan bir dava.

    Allah tarafndan bu husus, yeterince aklann-caya, bu dini hakim klmalarn takdir ettii ve bu-

    nun yaand pratik hayat dzenini kurmay stlenen insanlardan sekin bir grubun kalplerinde

    bu anlay, kkl bir ekilde yerleinceye kadarMekk Kur'an, bu temel davaya, hayat sistemiyle

    ilgili hibir eyi ilave etmedi.

    Allah'n dinine, bu dinin pratik olarak yaanaca bir sisteme davette bulunanlar; Mekk

    Kur'an'n, bu inancn kklemesi iin on yl zerinde durma hadisesini, hayat d zenleyen

    ayrntlara, msl-manlann inanp benimsedii, toplumlar hukuk olarak dzenleyen yasalara

    hi girmemesini uzun uzun dnmelidirler.

    Risaletin balangcndan itibaren akide davasnn bu ekilde olumas; Allah Rasl'nn (s.a.v.)

    teblide att ilk admn insanlar La ilahe illallah'a davet oluu, onlar hak olan Rablerini

    tanmaya, bakasna deil, yalnzca O'na ibadet etmeye armas hep Allah'n hikmeti gereidir.

    in gerei, aciz insan aklnn sand gibi, Arap'larn kalbine ulamamn en kolay yolu bu deildi.

    Onlar dillerindeki ilah kelimesinin la ilahe illal-lah'm ne anlama geldiini, uluhiyyetin yce bir

    egemenlii ifade ettiim gayet iyi biliyorlard. Uluhiyyetin birlii ve bunun yalnzca Allah'a tahsis

    edilmesinin anlam; kahinlerin, kabile eyhlerinin, bakanlarn ve idarecilerin gcnn,

    egemenliinin sonu olduunu ve egemenlik yetkisinin tmyle Allah'a verilmesi demekolduunu da biliyorlard. Bylece onlarn vicdan ve gnllere, dini hayata, gnlk yaantya,

    paraya, yargya, ruh ve bedenlere olan egemenlikleri sona erecekti. Biliyorlard bunu. La ilahe

    illallah'n yeryzndeki egemenliini gasbeden ve bu gasp sonucu oluan yaam biimine kar

    gelien bir kyamn, Allah'n izin vermedii fakat, kendilerinin uydurduklar bir eriatle

    hkmeden yneticilere kar bir bakaldr olduunun farkndaydlar. Kendilerini ok iyi

    bildikleri iin "la ilahe illalllah" arsnn gerek anlamn gayet iyi kavryorlard. Araplar, bu

    davetin, kendi yaam biimleri, bakanlklar ve egemenlikleri iin neyi ifade ettiinden habersiz

    deildiler. Bundan dolay bu daveti, bu devrimi o derece sert karladlar. Herkesin bildii gibi

    ona sava atlar.

    Tebliin balang noktas niin buydu? Allah niye btn bu zorluklarn, skntlarn olmasn tak-

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    13/91

    dir etmiti?

    En bereketli, en zengin topraklar, Allah Rasl bu dinle gnderildii sralarda Araplarn deil

    baka uluslarn elindeydi.

    Kuzey'deki btn Suriye topraklar Bizansllarn hkm altndayd. Buralar Bizansllarn tayinettii Arap valiler ynetiyordu. Gneydeki btn Yemen topraklar ise, ranllarn hkm

    altndayd. Buralar da ranllar adna Arap valiler ynetiyordu. Araplarn elinde sadece Hicaz,

    Tihame, Necid ve bunlarn evresinde, oraya buraya serpilmi baz verimli vahalarn dnda

    tamamen verimsiz kupkuru ller vard.

    Denilebilir ki, nbvvetten onbe sene nce, Ha-cer-i Esved'in konulmasnda hakem tayin

    ettikleri hkmne raz olduklar, nesep olarak Kurey'in en saygm, Haimoullanmn nde

    gelenlerinden, doru szl vegvenilir bir kii olarak Muhammed (s.a.v), i ekimelerin yiyip

    bitirdii, i atmalarn blp paralad Arap kabilelerini birletirebilir, smrgeci

    imparatorluklarn, -kuzeyde Bizans, gneyde, ran- igal ettikleri topraklar kurtarmak amacyla

    ulusal bir kvlcm yaratabilir, Arap ve Arapln bayraktarln yapabilir, yarm adann her

    kesinde ulusal bir birlik kurabilirdi.

    Yine denilebilir ki, Allah Rasl byle bir arda bulunsayd, on sene boyunca yarmadadaki

    egemen glerin basksyla karlamaz, stelik Araplarn hepsi bu ary kabul ederdi.

    u da denilebilir: Araplar nce Muhammed'in (s.a.v.) davetini kabul ederler, onu kendi

    ynetimlerine getirirler, o da dizginleri ele alr, her trl stnle sahip olurdu. Btn bunlar,

    getirdii tev-hid akidesini kkletirmede kullanabilirdi. Kendi beer gcn kabul ettirdiktensonra, Rablerinin gcne boyun edirip O'na ibadet etmelerini salayabilirdi.

    Ancak bilgisi geni ve hikmet sahibi olan Allah (c.c.) elisini byle bir yne yneltmedi. Ak ve

    net bir ekilde "La ilahe illallah"! haykrmasn, O'nun ve bu daveti kabul eden beraberindeki

    kk topluluun byk zorluklarla karlamasn diledi.

    Niin? phesiz Allah (c.c.) elisine ve beraberindeki m'minlere zor bir ey yklemek istemezdi.

    kar yolun bunlar olmadn Allah (c.c.) biliyordu: Bizans tautunun, ran tautunun elinden

    kurtulup Arap tautunun eline sarlmak, yeryzn kurtarmann yolu deildir. Tautun hepsi

    tauttur. Yeryz Allah'ndr. Ve O'na ait olmas gerekir. Yeryznn Allah'a (c.c.) ait olmas,ancak orada la ilahe illallah bayrann dalgalanmasyla gerekleir. u yeryzndeki insanlarn

    kurtulu yolu, Bizans tau-tundan, ran tautundan kurtulup Arap tautuna boyun emek

    deildir. Tautun hepsi tauttur. phesiz insanlar sadece Allah'n kullandr. La ilahe illallah

    bayra dalgalanmadka; onlar Allah'a kul olamazlar. Dilinin neyi ifade ettiini bilen Arabn

    kavrad La ilahe illallah udur: Egemenlik ancak Allah'ndr. Allah'n gnderdiinden baka hi

    bir eriat, kanun yoktur. Kimsenin kimseye egemenlii yoktur. nk btn egemenlik O'na

    aittir. slm'n insanlar iin istedii milliyet; Arab'n Bizansl'nm, ranl'nn ve dier ulus ve

    renklerin Allah'n bayra altnda eit bir konuma geldikleri inan milliyetidir.

    te k yolu da budur.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    14/91

    Allah Rsul (s.a.v.) bu dinle gnderildii zaman, Arap toplumu servet ve adaletin dalm a -

    sndan bir toplumun bulunabilecei en kt durumdayd. Kk bir aznlk paraya ve ticaret

    yapma imkanna sahipti. Faizle i yapyorlard. Ticaret ve paralar arttka artyordu. Byk

    ounluun ise sknt ve alktan baka bir eyi yoktu.

    Denilebilir ki, Muhammed (s.a.v.) toplumculuk bayra aabilir, soylulara kar savabalatabilirdi. Hayat tarznn deiecei, zenginlerin mallarnn fakirlere verilmesini amalayan

    bir davette bulunabilirdi.

    Yine denilebilir ki; eer o gn Allah Rasl (s.a.v.) byle bir davette bulunsayd bu taktirde Arap

    toplumu ikiye blnrd. Bir yandan para, eref ve hretin azdrdklarna kar kan ve yeni

    dine katlm olan ezici ounluk, te yanda servetle-riyle ba baa kalan kk bir aznlk...

    Bylece o zaman az bir insann kabul ettii la ilahe illallah'm karsna btn toplum tek saf

    halinde kamazd.

    u da denilebilir: phesiz, ounluk onun davetini kabul eder, o da ynetimi stlenir, bylece

    aznlkla ounluu malup ederdi. Rabbinin kendisiyle gnderdii tevhid inanan kkletirip,

    beer gcyle insanlar kendisine boyun edirdikten sonra, onlar Rablerine ibadet ettirme

    imkann elde edebilirdi.

    Ancak bilgisi geni ve hikmet sahibi olan Yce Allah byle bir eyi istemedi. Allah Tel kar yo-

    lun bu olmadn biliyordu. Toplumda sosyal adaletin kapsayc itikad bir anlaytan, btn

    ynetimi O'na tahsis eden; adaletin dalmnda Allah'n takdir ettiini honutlukla, itaat ederek

    kabul eden bir anlaytan domas gerekiyordu. Bylece hem onu alann, hem de verenin

    kalbinde, Allah'n koyduu sistemin uyguland, yrrlkte olduu duygusu yerleecek insanlar,dnya ve ahiretin hayrna, gzelliine ulamay umacakt. Ancak byle olursa; kalbler ne hrs, ne

    de kskanlkla dolacaktr. Btn iler silahla, sopayla, dvmekle svmekle yrmez. La ilahe

    illallah'tan baka fikrin hakim olduu toplumlarda olduu gibi btn ruhlar, btn kalbler fesada

    urayp bozulmazlar.

    Allah Rasl (s.a.v.) gnderildiinde, Arap yar-madsmda ahlaki durum eitli alardan en aa

    seviyedeydi. Bununla birlikte toplumda bedevilere ait baz faziletler de vard.

    Toplumda zulm olduka yaygnd. Zuheyr b. Ebi Selma bu durumu yle dile getirir:

    "Kim silahyla tendi blgesini savunmazsa yklr, Ve zulmetmeyen kimse zulm grr"

    Bir arap atasz yledir: "Zalim de olsa, mazlum da olsa kardeine yardm et"

    ki ve kumar toplumun gelenei, hatta vn kayna idi. Btn cahiliyye iiri bu durumu

    anlatr.

    Eski-yeni her cahili toplumda olduu gibi bu toplumda da eitli ekillerde bulunan bir ahlaksz -

    lk vard. Hz. Aie rivayet ediyor: "Cahiliyye devrinde drt trl evlenme vard. Birisi bu gn hala

    yaplan evlenme ekli: Bir adam dierinin velayeti altnda bulunan bir kadna ya da kzna evlilikteklifinde bulunurdu. Mihrini verir, sonra da onunla evlenirdi.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    15/91

    Baka bir evlenme tr ise, kadn hayzdan kurtulunca, adam karsna, falana git ondan dl al,

    derdi. Kocas onu terk eder, ilikide bulunduu adamdan hamile kahp kalmad belli oluncaya

    kadar karsna kesinlikle dokunmazd. Hamile kald belli olduunda, isterse dokunurdu. Bunu

    soylu bir ocuk sahibi olmak iin yaparlard. Buna 'dl alma' ad verilirdi.

    Baka bir evlenme ekli de uydu: On kiiden az bir grup erkek bir kadnn yanma girer ve hepsiilikide bulunurdu. Kadn hamile kalp doum yapar ve aradan gnler getikten sonra onlara

    haber gnderirdi. Hi bir erkek bundan ekilemez, hepsi onun yanna giderdi. Onlara; "Ne

    yaptnz biliyorsunuz. te dourdum. E falan, ocuk senin" der ve sevdii adamn ismini

    sylerdi. ocuu ona verir, adam da reddedemezdi.

    Drdnc evlenme ekli ise yleydi: Bir ok erkek toplanp kadnn yanna girerlerdi. Kadn da

    bunlardan ekinmezdi. Bunlar fahieydi. Kaplarna iaret olsun diye bayrak asarlard. Kim

    onlar isterse yanlarna girerdi. Hamile kalp doum yaptnda kadnn yanna gelirlerdi. ocuk

    ilerinden hangisine benziyorsa ocuu ona verirlerdi. O da bunu kabul ederdi. Ve onun oluolarak arlrd. Adam da bundan ekinmezdi."11[11]

    Muhammed (s.a.v.), ahlak n plana alan,toplu-mu gzelletirmeyi, nefisleri arndrmay

    hedefleyen bir slahat davetinde bulunabilirdi, denebilir.

    Efendimiz (s.a.v.) kendi devirlerinde varolan btn pislikten rahatsz olan, slah ve reform

    daveti-leri ve onlarn arlarna icabet etmekten mutluluk duyan insanlar bulabilirdi, denebilir.

    u da dnlr: Eer Allah Rasl (s .a.v.) bunu yapsayd, salih bir insan topluluu bu davete

    icabet ederdi. Sonra, o bunlar dzeltir, ruhlarn ann-dnrd. Bylece slm akidesine inanmaya,onu yklenmeye daha yakn bir duruma gelirlerdi. Byle olunca da, La ilahe illallah ars, daha

    i banda byk bir muhalefetle karlamazd. Ancak Allah (c.c), bunun kar yol olmadn

    biliyordu. Ahlakn, ancak ller koyan, deerler belirleyen bir akide temeli zerine oturmas

    gerektiini biliyordu. Ayn akide, bu l ve deerlerin kendisine dayand gc ve yaptrm

    merkezi ile, bu gc elinde tutan ve bunlara uyanlara verilecek mkafat ve isyan edenlere kar

    uygulanacak ceza eklini belirler. Bu akide kklemeden, bu g olumakszn mevcut btn

    deerler ve bunlarn zerine kurulan btn ahlak sistemi kksz, dayanksz, yaptrmz yapay

    bir ey olur.

    etin bir uratan sonra, akide ve akideden kaynaklanan g yerletiinde, insandr Rablerinitandnda, yalnzca O'na ibadet ettiinde, la ilahe illallah kalplerde kkletiinde, Allah (c.c.) bu

    akide .ye ona inananlarla, yukarda yaplan nerilerin hepsini gerekletirir. Arabm egemenlii

    deil, Allah'n egemenlii gereklesin diye yeryz Bizansl ve ranl'lardan temizlenir. Yeryz

    ister Bizans'h, ister ran'h, isterse Arap olsun, btn tautlardan temizlenir.

    Toplum, her trl toplumsal zulmden kurtulur, 'slmi dzeni kurar. Allah'n adaletiyle ynetir,

    O'nun lsyle ler, tek olan Allah'n adyla sosyal adalet bayran gndere eker ve buna

    slm bayra adn verir. Ona baka bir ismi uygun grmez. zerine de "La ilahe illallah" yazar.

    11[11] Buhari, Kitabu'n-Nikah.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    16/91

    Nefis ve ahlak temizlenir, kalp ve ruh arnr. stisna durumlar dnda had ve tazir uygulamaya

    gerek kalmaz. nk denetim artk gnllerdedir. Elde edilecek ey yalnzca Allah'n rzas ve

    verecei dldr. Denetim ve cezann yerini Allah'n gazabndan korkma ve saknma almtr.

    nsanlk, sistem olarak, ahlak olarak, btn bir hayat olarak, tarih iinde ancak slm'n

    glgesinde yksek bir zirveye ulamtr.

    Artk herey tamamland. nk bu dini, bir devlet sistemi, bir hukuk, bir hkm olarak hakim

    klanlar, onu nce kendi gnllerinde, hayatlarnda bir akide, bir ahlak, bir ibadet, bir davran

    olarak hakim klmlard. Bu dinin egemenlii kurulurken onlara yalnzca bir tek ey vaad

    ediliyordu. Ve bu vaad, bir galibiyeti, bir gc ve bu dinin kendi elleriyle zafere ulaacan

    iermiyordu. O vaatte bu dnyaya ait hi bir ey yoktu. Sadece cennetti vaa-dedilen, yalnzca

    cennet... Kesintisiz cihadn sonucu olarak zorlu imtihana davetteki srekliliin, karl olarak,

    her zaman ve her yerde zalim yneticilerin rahatsz olduu, la ilahe illallah'tan dolay grdkleri

    zulme kar kendilerine vaad edilen yalnzca buydu: Cennet...

    Allah onlar imtihan ettiinde sabrettiler. Nefislerinin arzularndan syrldlar. Davetin baars

    onlarn eliyle ve dinin egemenlii onlarn abasyla salanm olsa bile, Allah onlarn hi bir dl

    beklemediklerini bildiinden, te yandan nefislerinde de bir canlanma ve ulus stnl, airet

    ve kabile stnl kalmaynca, btn bunlar gerekleince, bu byk emanetin koruyucusu

    oldular: Kalp ve vicdanlarda, davran ve hareketlerde, can ve mallarda, yaam biiminde, her

    durumda egemenlii yalnzca Allah'a veren akidenin koruyucular...

    Kendilerine verilen yetkiyi kullanrken airetlerine, uluslarna, milletlerine iltimasta

    bulunmazlar. Allah'n eriatn hakim klp uygulamak, Allah'n adaletini gerekletirmek iinkendilerine verilen g ve yetkinin koruyucular... Onlarnelindeki bu yetki Allah'a, O'nun eriat

    ve dinine aitir. nk, yetkinin O'ndan geldiini ve Onu Allah'n verdiini bilirler.

    Bu mbarek yntemin bu derece baarl olmas, davetin ancak byle bir girile balamas ve

    onun "la ilahe illallah" bayran tek bana kaldrp dierlerine srt evirmesi ve yine onun

    grnte bu sarp ve zorlu, gerekte ise kutsal ve kolay yola girmesin-dendir.

    Eer bu davet, ulusal bir davet, toplumcu bir davet, ahlak eksenli bir davet olsayd; la ilahe

    illallah iarndan baka bir iar kendine iar edinseydi, bu yntem Allah'a ait olan bir yntem

    olmazd.

    Mekk Kur'an'm yapmaya alt ey, gnl ve zihinlerde la ilahe illallah' yerletirmek, dier

    kestirme yollan deil de, grnteki zorluuna ramen bu yolu semesi ve bunda srar

    etmesidir.

    Kur'an'm, zerine kurulduu sistemin ayrntlarna, ilikileri dzenleyen hkmlere girmeksizin

    yalnzca itikat sorununu ele aln, slm davetile-ri bilinli bir ekilde ok iyi dnmeleri

    gerekir.

    Bunu, phesiz bu dinin yaps gerektirmitir. Yalnzca uluhiyet ilkesine dayanan dinin... Dininbtn dzenleme ve yasamalar bu temelden doar. Bu dallar sk ve ge uzanm, byk bir

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    17/91

    alan glgeleyen, topran derinliklerinde, geni bir alanda, dardaki bykl ve uzunluuyla

    doru orantl olarak kkleri olan kocaman bir aa gibidir. te din bunun gibidir. Onun sistemi

    hayatn btnn ele alr. Kk byk, insanlarn ilerini stlenir, dzenler. nsan hayatn,

    hem dnyasn, hem ahire-tini, hem grnen alemi, hem grnmeyen alemi, hem d madd

    ilikiler dnyasn, hem i, gizemli dnyay, niyetleri tmyle dzenler. O byk, dehetengiz,

    geni, derin, hereyi kapsayan bir kurumdur. yleyse bu byklkte, bu genilikte, bu derinlikte,

    bu yaygnlkta kkleri olmas zorunludur.

    Bu durum, bu dinin srrnn ve yapsnn bir kesitidir. Kendi yaplanma ve genileme yntemini

    belirler. Akideyi, sistemin kurulmaln^ salamlamasn, kapsayc olmasn nefsin btnnde

    yjEStme-sini. salkl gelimenin birgart,emanetiykLen-menin_bir_gerei, gkyzne

    uzanan_aacn_grn-yle^_tp_pranderinliklerindeki kklerinin gizemi arasnda bir ahenk

    kabul eder.

    L ilahe illallah akiHeai, i-nsanm HprinlVprinp yerleince, onunla birlikte l ilahe illallah'mpratik boyut kazand sistemde yerleir. Kendisine ayrnt ve hukuki kararlar sunulmadan

    nyargsz bu dzene teslim olan, akidenin yerletii, nefislerin honut olduu tek dzenin bu

    dzen olduu ortaya kar. nyargsz, pazarlksz teslimiyet imann gereidir. Nefis ler bu

    teslimiyetle daha sonra inen Islmi hkmleri honutlukla kabul eder, inen hi bir hkme itiraz

    etmez ve uygulamada herhangi bir geveklik gstermezler. ki byle yasak edilmitir. Faiz,

    kumar da bu ekilde haram klnmtr. Btn cahiliyye adetleri yok edilmitir.. Kur'an

    yetleriyle, asl'n (s.a.) szleriyle yok edilmitir... Oysa beeri hkmetler bunlarn her birini

    kanunlaryla, yasama-laryla, sistemleriyle, yaam biimleriyle, askeriyle, otoritesiyle,

    propagandasyla, baan-yaynyla engellemeye almaktadr. Bununla da ancak sokaktaki pis-

    likleri temizleyebilmektedirler. Toplumun i yaps ise ktlklerle dolu olmaya devametmektedir. 12[12]

    Bu salam yntemle, bu dinin yapsnn dier bir ortak zellii olarak ortaya kan ey, onun

    ciddi, eylemci, uygulanabilir bir yntem oluudur. slm yaadmz hayata hkmetmek, bu

    hayat gereine kendi hkmn egemen klmak iin gelmitir. Ya onu salamlatrr ya dzeltir

    ya da toptan deitirir. Egemenliin yanlzca Allah'a ait olduunu peinen kabul eden toplum

    iin fiili durumlarla ilgili hkmler koyar.

    slm Yntemi, hipotezlerle uraan bir teori deildir. O, gerekle ilgilenen bir yntemdir.

    yleyse, ncelikle la ilahe illallah akidesini kabul eden, egemenliin yalnzca Allah'a ait olduunainanan ve bunu O'ndan bakasna vermeyi reddeden, bu ilkeye dayanmayan hkm ve kanunlar

    elinin tersiyle iten mslman bir toplumun kurulmas arttr.

    Bu toplum, fiili olarak olutuunda pratik bir hayat kimlii kazanr; dolaysyla dzenlenmeye,

    hukuk bir grnm kazanmaya ihtiya hisseder. -te o zaman bu din, sistem ve yasalara

    temelden teslim olan, dier sistem ve yasalar da temelden reddeden bir toplumun iinde

    sistemini yerletirmeye, kanunlarn koymaya balar.

    12[12] kinin nasl haram klnd konusunda Fi'zilal'il Kur'an'n 5. cz, 78-85. sayfalarna, Amerika'nn bu konuda

    na! baarsz kaldyla ilgili olarak ta Ebu'l Hasen en-Nedvi'nin "Mslmanlarn Gerilemesiyle Dnya NelerKaybetti?" adl kitabma, S, Ebu'l A'la el-Mevdudi'nin Tenkihat'mdan yapt nakle baknz.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    18/91

    Sistem ve kanunlarn uygulanabilmesi iin, bu akideye inananlarn hem kendilerine, hem de top -

    lumlarna hkim olan gl bir otoriteye bal olmalar gerekir. Ancak bu taktirde sistemin bir

    heybeti, hukukun bir saygnl olabilir.

    Mekke'de mslmanlann ne birey, ne de cemaat olarak bir g ve yaptrmlar vard. Allah'n

    eria-tyla hkmettikleri, kendilerine ait bamsz bir dzenleri yoktu. Bu dnemde Allah kanunve hkmler de indirmemiti. Onlara sadece akide ve bu aki- r)sanlang_dejinliklerine

    yerlemesiyle doan

    ahlak indirmiti. Medine'de otoritesi olan, gl bir devlet kurulunca hkmler inmeye balad.

    Mslman toplumun karlat sorunlar zen, ciddi ve yaptrm gcne sahip sistem yerleti.

    Allah Mekke'de sistem ve hkmleri indirip, Medine'de devlet kuruluncaya kadar, bunlarn eyiz

    saklar gibi bir kenara braklmalarm dilemedi. Bu, dinin yapsna aykrdr. O, bundan ok daha

    gereki, ok daha ciddidir. O, zmler retmek iin sorunlar yaratmaz. Ancak o, Allah'n

    eriatna teslim olan, onun dndaki eriatleri btn boyutlaryla, ekliyle, iliki ve artlaryla

    reddeden; kendi boyutuna, ekline ve artlarna uygun olarak yaayan mslman topluma

    seslenir.

    Bu gn, slm'n teoriler retmesini, sistem trh leri ortaya koymasn, hayata dair kanunlar

    vaazet-/ meini isteyenler -ki, yeryznde tek olan Allah'n1eriatn hakim klmaya fiilen karar

    veren, onun d-p mdaki eriatleri reddeden ve bunun gerektirdiklerini uygulayacak gc elinde

    tutan bir toplum yoktur- bu dinin yapsn kavrayanlamaktadrlar. Kavrayamadklar bu eyi,

    Allah'n istedii ekilde hayatta nasl uygulayacaklardr!..

    phesiz ondan yapsn, yntemini, tarihini deitirmesini, beeri ideolojilere, beeri

    yntemlere benzemesini istiyorlar. Yrd yolda, att admda, nefislerindeki anlk, geici

    beklentilere ve isteklere ulamak iin ii aceleye getirmeye alyorlar. Bunlar gdk insan

    sistemlere kar i dnyaiarn-daki bozgunun yaratt anlk istekler... Bu dinden istedikleri,

    gelecekte olmas muhtemel varsaym ve teorilerin kalbna girmesidir. Oysa Allah bu dinin kendi

    diledii gibi olmasn istiyor: Kalbi dolduran inan, vicdana hakim olan g, insanlarn ancak Al -

    lah'a boyun emesini gerektiren akide... Ve insanlarn kanunlarn bakasndan deil, ancak

    Ondan almalarm... Akideleri bu olan insanlar meydana gelip, toplumlarnda fiili bir gce sahip

    olduktan sonra ihtiyalarna gre kanunlar inmeye ve buna gre gnlk hayatn dzenlenmesi

    balar.

    Allah'n bu din iin istedii budur... insanlarn ] istek ve arzular ne olursa olsun, ancak Allah'n

    istedii olacaktr!

    islm davetileri, insanlar bu dinin yeniden di-j riliine davet ederken, onlar ncelikle akideyi

    kabul ^etmeye davet etmelidirler. sterse bunlar kendilerinin mslman olduklarn iddia

    etsinler, mslman-lklarn mslman olarak domalaryla desteklesinler. ncelikle slm'n, l

    ilahe illallah akidesinin gerek anlamyla ikrar edilmesi olduunu bilmeleri gerekir. J3tn

    ilerde egemgji^^lMla^vermektir bu. Egemenliin kendi haklar olduunu iddia ederek bunu

    vicdan ve davranlarna yanstarak, yaam biimlerinde ve gnlk hayatlarnda pratizeedenleri, bylelikle de Allah'n egemenliine dmanlkta bulunanlar reddetmektir.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    19/91

    te bu dava, insanlar slm'a davetin temeli olsun. Bu daha nce de, slm'a davetin temeliydi...

    Tam tamna on sene boyunca Mekk Kur'an'm yapt davet buydu. Bir grup insan gerekten

    bu dine girdiinde, mslman bir toplum olarak adlandrlr. Toplumsal hayatnda slmi dzeni

    uygulayabilecek olan toplumdur bu. nk o, btn hayatm bir temel zerine kurmaya,

    Allah'tan bakasnn hayatna hkmetmemesine karar vermitir.

    Bu toplum fiili olarak kurulduunda, slm dzeni ayakta tutan temelleri sunmaya balar. Yine

    bu toplum, slmi dzenin genel ilkeleri dorultusunda, gnlk hayatn gerektirdii yasalar

    uygulamaya koyulur. Bu, ciddi, pratik gereki slmi yntemin atmas gereken admlarn

    dzgnce sralanmasdr. Bu dinin yapsn, insanlarn yaplarn, hayatn ihtiyalarn ilmiyle

    kuatan, geni bilgi ve hikmet sahibi Yce Allah'n hikmeti zerine kurulu bu salam, Rabbani

    yntemin yapsn anlayamayan baz jjlajl fakat aceleci insanlar, slm dzenin temellerini,

    hatta islmi yaama biimini, insanlara sunmann davet yolunu kolaylatrabileceini, insanlara

    bu dini sevdirebileceini (!) sanyorlar.

    Acelecilikten kaynaklanan bir vehimdir bu. Allah Rasnn davetinin yolu kolaylasn diye

    ulusuluk bayra altnda, toplumculuk bayra altnda, ahlaklk bayra altnda balamasn

    nerenlerinki gibi bir vehimdir bu.

    eriata ait ayrntlara girmeden nce ilke olarak, ncelikle kalplerin ihlasla Allah'a balanmas,

    yalnzca O'na ibadet ettiini ilan etmesi, sadece O'nun eriatn kabul edip, dierlerini btnyle

    reddetmesi gerekir.

    stek ve arzular, ihlasla Allah'a (c.c.) ibadet etmekten, O'ndan bakasmn egemenliinden kurtul-

    mak fikrinden domaldr; sunulan dzenin dier dzenlerden bir takm konularda stnolmasndan deil.

    Allah'n dzeni mutlak stndr. nk onu Allah vazetmitir. Beerin dzenleri hi bir zaman

    Allah'n vaz'ettii gibi olamaz. Ancak davetin temeli bu deildir. Davetin temeli, ne durumda

    olursa olsun sadece Allah'n eriatini kabul etmek, ve yine ne durumda olursa olsun, onun

    dndaki eriatleri reddetmektir. Bunun ad slm'dr. Ondan baka slm'a giden yol yoktur.

    slm kabul etmeye karar veren ayrntlarn dnmez. Dzenin gzelliinin, stnlnn

    aklanmasna da ihtiyac yoktur. Bu, imann apak gereklerinden biridir.

    imdi de Mekk Kur'an'm on yl boyunca akide konusuna nasl yaklatn konumamzgerekiyor. O phesiz bunu ne teorik, ne de teolojik bir ekilde savunmutur. Tevhid ilminin

    yapt gibikelam bir atma eklinde de sunmamtr.

    Kesinlikle hayr... phesiz Kur'an, insana kendisindeki ve evresindeki deliller ve yetlerle hitap

    ediyordu. Ftratna reklenen, grevlerini engelleyen, pisliklerden onu arndrmak, iaretleri

    alp karlk verebilmesi iin ona uygun kaplar aralamak istiyordu.

    Genel olarak bu byledir. zelde ise, bu akideyle birlikte Kur'an, canl ve gereki bir savaa

    balyordu. nsan ftratm atl brakan nefislerdeki pislik bi-rikintisiyle savaa balyordu.

    Bundan dolay teorik yntem, bu zel duruma uygun olan yntem deildi. Ancak o, dirinefislerdeki psikolojik ve pratik engel ve zorluklarla yzyze bulunan canl bir yntemdir. Son

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    20/91

    dnemlerde, tevhid ilminin baskn zellii olan, soyut mantktaki zihinsel tartma da buna

    uygun bir yntem deildir. Kur'an insanla btn diri zellikleriyle yneliyordu. Bu gerein

    sindirilmesi iin btn bir insanla sesleniyordu. Bundan dolay, teolojik yntem uygun bir

    yntem deildir. phesiz slni akide, ancak pratik boyutu olan bir hayat yntemini temsil

    eder. Teolojik ve teorik aratrmalarn dalp kaybolduu bir ayla kendini snrlamaz.

    Kur'an mslman cemaatin gnllerinde akideyi yerletirirken, hem evresindeki cahiyeye,

    hem de kendisinde; ahlaknda, hayatnda bulunan cahili-ye artklarna da byk bir sava aar.

    Bu zellikten dolay, akidenin oluumu ne teorik, ne teolojik, ne de kelam tartma yntemiyle

    gerekleir. O, ancak canl, hareketli bir btnlk arzeden, hayata dnk rgtlenmi msluman

    cemaatta yaanarak bir v-cud kazanr. Mslman cemaatn geliimi; itikad anlayn pratize

    edilmesinde, cahiliyyeye sava aan bir rgtn koyduu tavra edeer gelimedir. Bu gelime,

    tamamen akidev yapnn oluumunun pratik yansmas ve onun canl bir anlatmdr.

    slm davetilerinin, bu dinin yapsn, hareket yntemini akladmz ekilde kavramalargerekir. nk, Mekke dnemini kapsayan akidev oluum aamas, slmi hareketin amel

    oluum aamasndan, msluman cemaatn reel olarak yaplanmasndan bamsz deildir. Teori

    retme ve onu aratrma dnemi deil, ancak akide, cemaat, hareket ve eylem iin temel oluum

    srecidir. Bu yapnn bir kez daha kurulmas gerekiyorsa, bu yol izlenmelidir.

    Akidev oluum dneminin geni bir zamana yaylmas, kurulu admlarnn yava, derinliine ve

    salam atlmas gerekiyor. Bu nedenle akidev oluum, akideye ynelik teorik aratrma aamas

    olmamaldr. Bu akideyle ferahlayan gnllerin sosyal ve dinamik bir kimlie brnerek, diri bir

    ekilde inandklar davay ifade ettikleri bir aamadr bu dnem. ve d oluum, akidenin

    geliimiyle doru orantldr. Cahiliyyeyi sorgulayan bir harekette ifadesini bulur. Bu cahiliyye ilehem i, hem de d dnyasnda savaa tutuur. Akide canl bir ekilde sunulsun, balayan savata

    canl bir gelime salansn diyedir bu.

    slm akidenin, salt entellektel aratrma, kltrel bilgilenme gibi teorik bir ekilde alglanmas

    byk bir hata, byk bir tehlikedir.

    Akidenin olumas iin, Kur'ann tam on senede inmesi, onun ilk kez iniyor olmasndan dolay

    deildir. Kesinlikle... Eer Allah dileseydi, bu Kur'an' bir kerede indirir, sonra da mslmanlan

    islmi teoriyi kavramalar iin on sene -bu daha az yada daha ok olabilir- serbest brakrda.

    Ancak Allah baka bir ey istiyordu: Farkl, zeri olmayan bir yn tem koymak... Hem cemaatin,;

    hem hareketin, hem de akidenin birlikte, ayn zama-L da olumasn istiyordu. Cemaat ve

    hareketi akidey-lf le, akideyi de cemaat ve hareketle yourmak istiyordu. Akidenin eylem ve

    hareket olarak cemaatn btn bir zellii; eylemin, hareketin ve cemaatin de akidenin ete

    kemie brnm hali olmasn istiyordu. Allah (c.c.) nefislerin, cemaatlerin bir gnde, bir

    gecede olumayacan biliyordu. Bundan dolay nefislerin, cemaatlerin oluumu iin gerekli

    olan zaman sresine akidenin de ihtiyac vardr. Bylece/ akidev oluum tamamlandnda;

    cemaat, bunun reel bir grnts olsun.

    Mekk Kur'an'in ynteminden karacamz sonu, dinin yapsnn bu olduudur. Biz onun buyapsn bilmek zorundayz. Beer ideolojilerin yaratt bulanklktan kaynaklanan isteklere

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    21/91

    boyun eerek, onu deitirmeye almamahyz. O, slm mmetini ilk kez bu yapsyla ortaya

    kard. Allah'n (c.c.) ilk kez kard gibi ne zaman slm mmetinin tekrar vcuda gelmesi

    istenirse, yine o zelliiyle ortaya kacaktr.

    Hareketli, diri, olgun bir hayatta, dinamik bir toplumda yaanmay seven slm akidesini

    deitirmeye kalkmann hem yanl hem de tehlikeli olduunu kavramahyz. Yine, salt bitkinbeer ideolojilerin karsna kma isteimizden dolay, yapsn aratrmak, kltrel olarak

    bilgilenmek iin onu ideolojiye dntrmenin ne denli yanl ve tehlikeli olduunu anlamalyz.

    slmi akide, diri nefislerde, pratik organizasyonlarda, organik bir yapda; hem evresindeki

    cani-liyye, hem de ballarnn nefislerinde yerleen cahi-liyye ile mcadele eden bir hareketin

    iinde yaanmak ister. nk onlar, akide nefislerine yerlemeden, cahiliyye ortamndan

    kopmadan nce cahiliyye ehlinden idi. O, bu haliyle kalpte, aklda, hatta hayatta alan olarak

    ideolojiden daha kapsaml, daha byk, daha genitir. O, ideolojinin alann ve yapsn kapsar.

    Ancak bununla snrl deildir.

    slmdaki uluhiyet, varl, hayat, insan anlay kuatc ve btncl bir anlaytr. Ayn ekilde

    pozitif ve pratik bir anlaytr. Yaps gerei, salt entellektel, bilgisel olarak sunulmaktan

    holanmaz. nk, bu, onun yapsna, amacna terstir. Bir insan toplumunda, canl bir yapda,

    pratik bir hake-tette sunulmas gerekir. Oluum yntemi; hem teorik, hem de pratik bir

    btnln salanabilmesi iin insandan, canl bir yapdan dinamik bir hareketten geer. Teorik

    bir ayrlma olmaz. Tersine, pratik, dinamik bir biimde sunulma vardr.

    Her teorik geliim, pratik harekete dayal yntemden nce gelir. Onun araclyla ekillenmez.

    Bu, dinin yapsyla, gayesiyle, oluum yntemiyle kyaslandnda, hatadr, tehlikedir. Allah Tealayle buyurur: "Kur'an' insanlara ar ar okuman iin, bolm blm indirdik. Onu azar azar

    indirdik." (sra, 106)

    Teorik bir ekilde deil de, canl pratik bir kimlik kazanan akideden meydana gelen yapnn ta -lF

    mamlanmas iin Kur'an "blm blm" ve "ar ar" indirilmitir.

    Bu dinin davetileri, bu dinin kendisinin Rabbani olduu gibi ynteminin de Rabbani olduunu

    bilmeleri gerekir. Yntemin, yapsna uygun olmas gerekir. Bu dinin zn, alma

    ynteminden ayrmak mmkn deildir.

    Yine bilmeliler ki, bu din, itikad anlay; buna bal olarak pratik hayat deitirmeye geldii

    gibi; itikad anlay ve pratik hayat deitiren yntemi de deitirmeye gelmitir. mmeti

    kuracak bir akideyi yerletirmek iin gelmitir. Sonra kendine has dnce yntemi bulacaktr.

    Bu da itikadi anlaya, pratik hayata zemin hazrlayacaktr. Kendine has dnce yntemiyle,

    kendine has itikad anlay, kendine has pratik hayat arasnda bir ayrlk yoktur. Hepsi bir

    btndr.

    Akladmz ekilde alma yntemini rendikten sonra, bu yntemin "asl" olduunu bilelim.

    O, bir aamaya, bir evreye, bir mslman cemaate ait yntem deildir. Bu din, her vakit, ancak

    bu yntemle oluumunu gerekletirir.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    22/91

    Sanld gibi, slm'n grevi sadece insanlarnakidesini, hayatm deil, dnce yntemlerini,

    anlaylarn uygulamalarn da deitirmektir. Bu, onun yaps gerei btn beer yntemlere

    toptan kar olumadandr.

    Biz Rabbani anlaya, Rabbani hayata ancak Rabbani dnce yntemiyle ulaabiliriz. Bu, Al-

    lah'n insanlarn itikad anlaylarnn, pratik hayatlarnn sahih, salam bir temele oturmasnistedii yntemdir.

    Biz, slm'dan kendiniaratrmaya ynelik bir ideoloji retmesini istersek, onu Rabbani yaratma

    yntemi, Rabbani dnce yntemi olma zelliinden soyutlarz. slm' beer dnce

    yntemlerine uydurmu oluruz. Rabbani yntem beer yntemlerden daha aaym-gib...

    Dnce ve harekette, kullarn yntemiyle Rabbani yntem arasnda bir paralellik kurmaya

    alyoruz sanki!..

    Bu adan yaptmz i tehlikeli, hezimet de ldrcdr.

    Rabbani yntemin grevi bize, slm davetileri-ne, yeryznde hakim olan ve zihinlerimizi idi

    eden, kltrmz bulandran cahili dnce ynteminin etkilerinden kurtaracak; farkl, zel

    bir dnce yntemi vermektir. Biz bu dini, yapsna aykr, cahili dnce yntemlerinden

    almak istersek; insanlara nerdii grevini iptal etmi; amzda hakim olan cahili yntemin

    basksndan, zihinleri-. mizdeki, bnyemizdeki kalntlarndan kurtulma nr- * satndan

    kendimizi mahrum etmi oluruz.

    slmi dzenin oluturulmasnda, dnce ve hareket yntemi, itikad anlay ve pratik hayat

    ynteminden daha az deerli, daha az zaruri deildir. Ondan ayrlmaz da... Bu dnceyi, budzeni, propaganda yaparak sunmak istediimizde, yeryznde slm'n harekete, pratie

    dnk olarak ortaya kmayacan aklmzdan karmamamz gerekir. Tersine onu bu ekilde

    sunmamzn ancak, fiilen pratik olarak slmi hareketle uraanlara yarar salayacan

    aklmzdan karmamalyz. slm bu ekilde sunulduunda elde edebilecekleri en byk yarar,

    hareket ve almalar srasnda ulaabildikleri insanlarla ilikiye girmeleridir.

    Bir daha tekrar edeyim ki, itikad anlay harekete dayal bir toplulukta hemen yaanmal, ayn

    zamanda bu topluluk itikad anlayn doru ve gerek bir anlatm olmaldr.

    Bir kez daha yineliyorum; phesiz bu Rabbani slm'n doal yntemidir. O en yce, en salam;eylem olarak en keskin, insan ftratna dier nazariyelerden daha uygun olan yntemdir.

    Bu sonu, teorinin esas hakknda doru olunca, islm'n yaand dzenin temellerinin

    sunulmasnda, ya da bu dzene ait ayrntl yasalarn sunulmasnda da doal olarak dorudur.

    evremizdeki cahiliye, baz slm davetilerinin damarna basarak slmi yntemin ataca

    admlar hzlandrmakta, ii aceleye getirmektedir. Bazen onlar keye sktrp unlar

    sormaktadr: Davette bulunduunuz yntemin ayrntlar nerede? Onu uygulamak iin yeni

    usullere dayal ne tr inceleme, aratrma, fkh almalar yaptnz? Sanki bugn yeryznde

    slm eriatn hakim klmak iin insanlarn sadece fikh hkmlere, slm fkh aratrmalarnaihtiyalar var! Sanki onlar Allah'n eriatnn kendilerine hkmetmesine raz, O'nun

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    23/91

    egemenliine teslim olmular!... Ve ancak sadece yeni yntemle fkh itihatta bulunacak insanlar

    eksik!... Kalbinde bu dine bir nebze saygs olan herkesin kar kmas gereken korkun bir

    aldatmacadr bu.

    Cahiliye bununla, ancak Allah'n eriatnn ter-kedmesini, kula kulluun srmesini, mslrnan

    grubun Rabbani yntemden ayrlmasn, harekete ynelik akidev oluum merhalesini atlaypgemelerini, slm dav et ilerinin yntemini kaynandan ayrmay istemektedir.

    slm davetcjlejmin grevi oyuna gelmemektir, Haxkei^e--din]jexiyl&jlg^ kendilerine, yabanc

    bir yntemin dikte edilmesine kar kmakt r n a nm ayanlac^aHn3n harle^aTmrnamaktr.

    Bask ve zorlamalarn nedenlerini aa karmak, bunlara kar kmak, Allah'n eriatna boyun

    ediini, onun dndaki eriatleri reddettiini ilan etmeyen bir toplumda slm fkhnn

    gelitirilmesi ad verilen aldatmacay reddetmek grevleridir. Ciddi almayla, bu oyunu

    ayrmak grevleridir. Yaplan almalar, havanda su dmek olarak gren zihniyeti, irkin

    aldatmacay reddetmek onlarn g-reyidir.

    Bu dinin hareket vntemine^gorejareket tmek $ grevleridir. Bu,gcn srlanndandr.

    Bu,ayn zamanda glerinin kaynadr.

    phesiz slm'da yntem hakikatle edeerdir. Aralarnda bir ayrlk yoktur. Sonu itibaryla

    yabanc bir yntemle slm'n hakim klnmas imkanszdr. Yabanc yntemler beer dzenleri

    kurabilirler. Ancak, bizim sistemimizi gerekletirmesi mmkn deildir. Her slmi harekette

    ynteme tabi olmak, akideye, dzene tabi olmak kadar zorunludur.

    "phesiz bu Kur'an en doru olana gtrr." 13[13]

    Mslman Toplumun Douu Ve zellikleri

    Muhammed'in (s.a.v) yklendii slm daveti, peygamberler zmresinin nderliindeki uzun

    davet zincirinin son halkasdr. nsanlk tarihi boyunca bu davet, tek bir eyi ama edinmitir.nsanlara tek olan ilahlarn, gerek rablerini tantmak, yalnzca Rablerine ibadet ettirmek,

    mahlukatm Rablk iddiasn reddetmek... Ksa dnemlerde az saydaki insan bir kenara

    koyarsak, genel olarak insanlar uluhi-yeti inkar etmiyorlar, Allah'n (c.c.) varlm kesin olarak

    reddetmiyorlard. Ancak onlar, ya gerek Rablerini bilmede hata ediyorlar, ya da O'na baka bir

    tanry ortak kouyorlard. Bu, ya itaat ve ibadet, ya da egemenliini kabul ve tabi olmak

    eklindeydi. Bunlarn her ikisi de irktir. Bu, bir sre sonra insanlar rasllerden rendikleri

    Allah'n dininden karr. Dinle kurtulduklarcahiliyyeye yeniden dnerler. Bir kez daha Allah'a

    irk komaya balarlar.

    13[13]Seyyid Kutup, Yoldaki aretler, zgn Yaynclk: 27-53.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    24/91

    Ya itaat ve ibadet ederek, ya da tabi olarak, egemenlii bakasna vererek veya her ikisiyle

    birlikte...

    nsanlk tarihi boyunca Allah'a davetin temel -zellii budur. O, slama teslim olmay; kullarn

    Rab-bine teslim olmasn, onlar kula kulluktan kurtarp Allah'a kul olmasn, hayatn her

    kesitinde insanlar kullarn egemenliinden, onlarn koyduu eriatler-den, deerlerden,geleneklerden kurtarp, sadece O'nun egemenliine, O'nun eriatine boyun emesini ama

    edinir. slm, Muhammed'e (s.a.v.) bu ama iin geldi. Tpk kendinden nce gelen rasllerde ol -

    duu gibi. slm, insanlarn btn bir evrende, Allah'n egemenliine dnmesi iin gelmitir.

    Yaamlarn dzenleyen egemen gcn mutlak hakim olan Allah olmas gerekir. Btn evreni

    ynetenin yntem, g ve tedbirin (idare etme) den baka bir yntem, g ve tedbir yoktur. yle

    ki, iradeleri dnda srp giden hayat yneten de O'dur. nsanlar, bi?\ ymeleri, gelimeleri

    salkl ve hasta olmalar, ya-/ am ve lmleriyle ilgili Allah'n (c.c.) koyduu ka-( nunlara

    uymaya mahkumdurlar. Ayn ekilde, top-^ lumsal yaamlarnda, kendi iradeleriyle yaptklar j

    hareketlerin sonularna katlanmak durumundadr-) lar. Bu evrene hakim olan, onu dzenleyen,tabiat kanunlarndaki snnetullah deitirmeye gleri yetmez. Gleri de yoktur. Kendi

    iradeleriyle hareket ettikleri bu hayatta slm'a dnmelidirler. Hayatn her kesitinde Allah'n

    eriatn hakim klmaldrlar. Bu hayatlarnn irad ve ftr ynleri arasnda ve bu iki ynle btn

    varlk alemi arasnda bir uyum salayarak olmaldr.

    nsann insana egemenliine, varolu gereinden ayrlmasna, insan hayatnn irad ve ftr

    ynlerinin atmasna dayanan cahiliye; slm'a yani sadece Allah'a davette bulunan Allah

    Raslnn ve btn rasllerin kar karya geldikleri cahiliyedir. Bu cahiliye pratik boyutu

    olmayan salt bir teori deildi. Belki de hi bir zaman, hi bir yerde cahiliye-nin bir teorisi yoktu.

    Ancak cahiliye, hareketli bir toplumda ve bu toplumun ynetimine, anlaylarna deerlerine,geleneklerine, adetlerine, duygularna boyun een bir toplumda yaanmaktayd. Bu toplum,

    varln, btnln tehdit eden her unsura kar kendini savunmak ve korumak iin, bilinli

    ya da bilinsiz olarak toplumu oluturan bireyler arasnda dayanmann, gelimenin,

    yardmlamann etkileimin, i iliki dzeninin bulunduu organik bir toplumdur.

    Cahiliyyenin salt bir teori olmayp, aklanan biimiyle, hareketli bir toplumda yaanan bir vaka

    olmas nedeniyle bu cahiliyyeyi yok etmek iin, insanlarn bir kez daha Allah'a dnmesi de salt

    bir teoriyle salanamaz. Bylesi bir giriim, fiil olarak var olan; hareketli, organik bir toplumda

    yaanan cahiliyyeyi ortadan kaldrmak iin yeterli deildir. Yaps, yntemi, btnl ve

    ayrntlar itibariyle tmyle farkl bir yapnn kurulabilmesi iin bu yapnn, fiilen varolan vekaldrlmas istenen yapdan daha stn olmas gerekir. Bu yeni giriim, teorif ve yapsal

    temelleri, balar ve ilikileri mevcut ca-j hili toplumdan daha salam, gl dinamik ve orga-/

    nik bir toplumda yaanmaldr.

    nsanlk tarihi boyunca, slm'n zerine kurulduu teorik temel "Allah'tan baka tanrnn bulun-

    madna ehadet etmek"ti. Yani Alah' (c.c.) uluhi-yette, Rububiyette, varlkta, egemenlikte

    birlemek. Onu, vicdanlarda kabul edilen itikatta, yaplan ibadette, gnlk hayatta uygulanan

    eriatte birlemek... Allah'tan baka tanrnn bulunmadna ehadet ettiini syleyenin

    mslman ya da gayri mslim olarak itibara alnabilmesi iin bunun gerek, ciddi bir ifadeyi

    iermesi gerekir. Yoksa bu, ehadet olarak kabul edilmez.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    25/91

    Teorik adan bu temelin oturmasnn anlam, [nsan^havatnn btnyle Allah'a ynelmesidir.

    lerinin hi birinde kendilerince hkm veremezler. taat etmek iin Allah'n hkmne

    dnmeleri gerekir. Ve Allah'n bu hkmn, onlara bildiren tek kaynaktan, Allah Raslnden

    (s.a.v) renmeleri zorunludur. Bu da slm'n rkn olan ehadetin ikinci yarsnda ifade

    edilmektedir: Muhammed'in Allah'n Rasl olduuna ehadet etmek.

    Bu, slm'n temsil edildii, zerine kurulduu teorik temeldir. Bu temel, mslmann slm

    lkesinde ve dnda, mslman toplumla olan ilikilerinde, mslman toplumun dier

    toplumlarla olan ilikilerinde, bireysel ve toplumsal hayatn her alannda karlat sorunlarn

    zmnde kullanlacak eksiksiz bir yntem koyar.14[14]

    Dediimiz gibi slm, salt inananlarn itikat ettikleri, ibadette bulunduklar, sonra bu eklide fiil

    varla sahip olan hareketli cahili toplumun organikyaps iinde dank bireyler olarak kalmay

    ngrmez. nk onlarn bu ekildeki varl, saylar ne kadar ok olursa olsun, slm'n fiil bir

    varlk kazanmasn salayamaz. Zira, cahili toplumun organik yaps iinde "teorik olarakmslman" bireyler, iinde bulunduklar bu organik toplumun isteklerine cevap vermek

    zorunda kalacaklardr. steyerek ya da istemeyerek, bilinli ya da bilinsiz bir ekilde, o

    toplumun varlnn devam etmesi iin zorunlu olan temel ihtiyalar gidermek, varln

    korumak, varln ve yapsn tehdit eden unsurlar yok etmek iin harekete geeceklerdir.

    nk organik yap, isteseler de istemeseler de btn bu organlaryla, btn bu grevleriyle

    ayakta durmaktadr. Yani "teorik olarak mslman" olan bireyler teorik olarak yok etmeye

    altklar cahili toplumu fiilen glendirmi, onun yapsnda canl hcreler olarak varln ve

    srekliliini salam olacaklardr. Onun yaamas glenmesi iin yeteneklerini, deneyimlerini

    hizmetine sunacaklar, alacaklardr. Bu cahili toplum yapsn ykp yerine slm' getirmeleri

    gerekirken yaptklar budur!

    lk dnemden sonra, slm teorik temelin, yani akidenin, dinamik organik bir toplumda temsil

    edilmeye nasibi olmamtr. slm'n yok etmeye alt; cahili, eylemci organik toplumdan ayr

    ve bamsz, ondan farkl olan eylemci organik bir toplum kuramad. Yeni toplumu Allah

    Raslunn (a.s.) ve ondan sonraki btn slmi ynetimlerin eksenine yerletirmek yani

    insanlar tek olan Allah'n uluhi-yetine, rububiyetine, varlna, egemenliine, otoritesine,

    eriatna dndrmek iin izlenecek yol Allah'tan baka tanrnn bulunmadna, Muham -med'in

    (s.a.v.) Allah'n Rasl olduuna ehadet eden herkesin velayetini cahili dinamik toplumdan,

    yani iinden geldii toplumdan, bu toplumun ynetiminden alp, (bu ynetim, ister kahinlerden,

    Kabe'ye hizmet edenlerden, byclerden ve gaipten haber verenlerden oluan dini bir ynetimolsun, isterse de Kurey'te olduu gibi sosyal, siyasal ekonomik yapya sahib bir ynetim olsun,

    hepsi eittir) slmi ynetime sahip olan yeni eylemci, organik slmi topluma teslim etmek

    olmaldr.

    nsann slm'a girdii ilk andan, yani Allah'tan baka tanr bulunmadna, Muhammed'in (s.a.),

    Allah'n Rasl olduuna ehadet ettiini syledii andan itibaren buJiislimiyetin gereklemesi

    gerekir. nk mslman toplumun varl ancak bununla salanr. Saylarjekadar artarsa

    artsn, bireylerin kalplerinde salt bu teonk Hkenin temejj5nmlu15masyal^aglanmaz. .nk

    14[14] "Lailahe illallah" Hayat Tarzdr, balkl blme baknz.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    26/91

    onlar aralarnda dayanma ve ahengin bulunduu, bamsz, kendine ait varl olan bir

    toplumda bunu yaamamaktadrlar. Bu toplumun yeleri canl bir yapnn organlar gibi varl -

    nn kklemesi, derinlere kk salmas, gelimesi, varlna ve yapsna saldran unsurlara kar

    kendisini savunmak iin alrlar. Bunlar, slmi varlklarnn glenmesi, derinlere kk

    salmas, genilemesi, cahili varl yok etmek, ona kar koymak, savamak iin kendilerini

    ynlendiren, hareketlerini dzenleyen bir ynetimin emri altnda, ancak cahili ynetimden

    bamsz olarak yapmaktadrlar.

    slm ite byle meydana geldi. Daha ilk andaksa, z ancak hereyi kapsayan teorik bir biimde

    ortaya kt. Ve kndan itibaren cahili toplumdan ayr, bamsz, ona kar koyan dinamik,

    organik toplumu bunun zerine kuruyordu. Kesinlikle fiil varlktan soyutlanm salt bir teori

    olarak kmad. slm'n bir kez daha ortaya k bu ekilde mmkndr. Nerede ve ne zaman

    olursa olsun, dinamik organik yapnn, gelimenin uymak zorunda olduu durumlar hari, cahili

    toplumun glgesinde yeniden bymesi mmkn deildir.

    slm bu ynteme gre, bu temel zerine slm mmetini kurarken, varln dinamik organik

    toplum temeline balarken, bu toplumu birbirine balayan ban akide olduunu belirlerken

    yalnzca "insann insanln ortaya koymak, bunu glendirmek ve salamlatrmak, bu

    zelliini kendisindeki dier btn zelliklerin zerine karmak ister. Btn kurallarnda,

    btn retilerinde, btn yasalarnda, btn hkmlerinde bunun genel yntemine uygun

    olmasn ister.

    nsann yaps, hayvan yapsyla, hatta madde yapsyla baz ortak zelliklere

    sahiptir.^uniianj^zerijde-^ddelerle-birlikte. deerlendirme vehmine kaplmlardr. nsandaki

    bu zelliklerin Hem hayvanlarla, hem de maddelerle ortak olmasnn yan sra; onu onlardanayran, rnek bir varlk olduunu ortay, koyan zellikleri de vardr. Okumu cahille rin, sonunda

    kabullenmek zorunda kaldklar bu itiraflar, samimice, aka yaplan itiraflar deildir.15[15]

    Bu konuda, millet, toprak, renk, dil balar, yapay, baya blgesel snr yaknl, coraf karlar

    olmakszn, slm toplumunun yalnzca akide ba zerine kurulmas, bu toplumda insann

    kendisiyle hayvanlar arasndaki ortak zelliklerin dndaki zelliklerin ortaya karlmas,

    gelitirilmesi, ykseltilmesi iin konulan slmi yntemin en belirgin sonularmdandr.

    Mslman toplumun btn milletlere, uluslara, renklere, dillere ak bir toplum olmas, baya,

    hayvani engelleri amas da bu yntemin belirgin, gz kamatrc sonularmdandr. Btn

    insanlarn zellikleri, yetenekleri slm toplumunun potasna dklp, eritilerek birbirine kar-trlnca; ksa bir zaman iinde muhteem organik bir oluum meydana geldi. Kendi iinde bir

    nsiyet ve insicamn bulunduu bu kitle, o devirde aralarndaki mesafenin uzaklna, ulamn

    azlna ramen, btn insan gcn znde toplayarak muazzam bir uygarlk kurdu.

    Arap, ranl, Suriyeli, Msrl, Fasl, Trk, inli, Hindli, Bizansl, Yunanl, Endonezyal, Afrikal ve

    dier ulus ve milletlere ait bir ok insan slm toplumunda bir araya gelmitir. Birlikte, bir

    dayanma ve ahenk iinde, slm toplumunu, slm uygarln kurmak iin hepsi zelliklerini

    ortaya koymutur. Bu byk uygarlk, hi bir zaman "Arap Uygarl'' olmad T)aimp "slm

    15[15] Bunlarn banda "Yeni Darvineiler"den Julian Hudey gelir.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    27/91

    TTyprarhpn" olarak kald. Hi bir_donemde ulusal bir uy_gj*rhk_olmadu.J3aima akidev idi.

    Onlarn hepsi eitlik ilkesi ve sevgi bayla, ayn amaca ynelme duygusuyla bir araya geldiler.

    Eitlik ilkesiyle, hep birlikte, kurmaya altklar bu ilk toplum iin bireysel, ulusal, tarihsel

    deneyimlerinin zn, milletlerinin en derin zelliklerini ortaya koydular. Yine hep birlikte

    btn yeteneklerini, glerini bu yola feda ettiler. Oradav.pnlan_tek_olaiij Rablerinden gelen bir

    ba, toplad. Ayn ba hi bir engel tanmakszn, onlarn insanlklarm meydana kard. Bu, tarih

    boyunca baka hi bir toplumda kesinlikle grlmeyen bir zelliktir.

    rnein eski ada en mehur insan toplumu Roma mparatorluu idi. Gerekten saysz renk,

    saysz millet, saysz dil, saysz karakter bir araya gelmiti. Ancak btn bunlar insan bir ba

    zerine kurulmamt. Akide gibi yce bir deerle de ifade edilmemiti. Btn imparatorlukta

    snf temeline dayal bir toplum yaps vard. Bir yanda soylular, kleler; te yanda Roma

    milletinin yneticilii ve dier milletlerin klelii. Bu nedenle, slm toplumunun dzeyine

    ulaamam, slm toplumunun verdii rnleri de verememitir.

    Yeni ada tarih sahnesine baka toplumlar kt. ngiliz imparatorluu gibi... Ancak o da, varisi

    olduu Roma imparatorluu gibiydi. ngiliz ulusunun yneticilii ilkesine dayanan smrgeci,

    ulusal bir toplumdu. mparatorlua katt smrgeleri smren bir toplumdu. Avrupa

    imparatorluklarnn hepsi byledir. spanya, Portekiz mparatorluu, Fransa mparatorluu...

    Hepsi de ayn, dk seviyede kaldlar. Komnizm millet, ulus, toprak, dil, renk engellerini aan

    bir toplum kurmak iddiasyla ortaya kt. Ancak bu genel anlamda, insan deil snfsal teme li

    olan bir toplumdu. Bu toplum eski Roma toplumunun baka bir yzyd, baka bir eidiydi. O,

    soylu snf, bu ise proletery_a_nfi temeline dayaly-^ di. Komnizme hakim olan duygu, dier

    snflara kar olan kt bir kin duygusudur. Byle kindar, ksr bir toplum ancak insannyapsna zt bir ey karabilirdi. kard da. O daha iin banda, yalnzca hayvan zellikleri

    ortaya karma, glendirme temeline dayalyd. nsann "temel ihtiyalarnn, yiyecek, barnma,

    cinsellik" olduunu -ki bunlar hayvann ncelikli ihtiyalardr- belirtiyor, insan tarihini yiyecek

    arayp bulma olarak gryordu.

    slm, insann en iyi, en sekin zelliklerini toplumda ortaya karmada, gelitirmede,

    yceltmede uygulad yntemle farkl bir yer kazanmtr. Ve hala yledir. Ondan vazgeip

    baka yntem kabul edenler, millet, ulus, corafya, snf temeli zerine toplum kuranlar ve dier

    pis, baya dncelere saplananlar gerekte insann dmandrlar. Onlar, Allah'n (c.c.) insan,

    yaratrken verdii yce zelliklere, onun bu evrende sahip olmasn istemeyenlerdir. Toplumun,milletlerin yeteneklerinden, zelliklerinden, deneyimlerinden bir ahenk ve uyum iinde en iyi

    ekilde yararlanmasn istemeyenlerdir.

    Onlar, benzerleri hakknda Allah'n (c.c.) yle dedii kiilerdir:

    "De ki: "Size, amel bakmndan en ok ziyanda bulunanlar haber verelim mi? Dnya hayatndaki

    almalar boa gitmitir. Oysa onlar, gzel i yaptklarn sanyorlar. Bunlar, Rablerinin

    ayetlerini ve O'na kavumay inkar edenlerdir. Bu yzden ileri boa gitmitir. Kyamet gn

    onlara deer vermiye-ceiz. ite onlarn cezas, inkarlarna, peygamberlerimizi ve yetlerimizi

    alaya almalarna karlk olarak, cehennemdir. "(Kehf, 103-iofi)

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    28/91

    an yce olan Allah doru sylemitir. 16[16]

    Allah Yolunda Chad

    mam bn-l Kayym, Zad-l Mead'da, Efendimizin peygamber olarak "gnderildii andan Allah'a

    kavutuu zamana kadar kafir ve mnafklarla ilikilerini dzenleme yntemi" adn verdii

    blmde slm'daki cihad yle zetlemitir: "Allah'n (c.c.) ona ilk vahyettii ey yaratan

    Rabbinin adyla oku'masdr. Bu peygamberliinin balangcdr. Kendisine okumasn emretti.

    O'nu "oku" emriyle TJgMJ'Ky nrto'ipTP! biiriinfn" il? Hejjflgfil yapt. Sonra yakn akrabalarm,

    kavmini, evresindeki arapla-n, sonra btn araplan, en son olarak da btn insanl, btn

    alemi korkutmasn, uyarmasn emretti.

    Nbvvetinden on ksur yl sonra savasz, ciz-yesiz sadece davetle korkutarak uyard.

    Kendisine savatan uzak durmas, sabretmesi, aldr etmemesi emredildi. Sonra hicrete ve

    cihada izin verildi. Bir teki merhalede, kendisiyle savaanlarla savamas, savatan geri

    duranlarla savamamas emredildi. En son, bir btn olarak din Allah'n oluncaya dein

    mriklerle savamas emri geldi. Cihad emri geldikten sonra; kafirler O'nunla ilikilerinde

    ksma ayrldlar: Bar yaplanlar, savalacaklar ve zim-miler. Kendileriyle bar yaplanlarn

    anlama mddetinin tamamlanmas, anlamaya sadk kaldklar mddete ahde vefada

    bulunmasn, eer hainliklerinden korkarsa anlamay bozmas; anlamann bozulduunu onlara

    bildirinceye kadar onlarla savamamasn, anlamay bozanla savamasn emretti. Tevbe suresiindiinde, bunlarn hepsini aklayan hkmler getirdi. Ehl-i Kitaptan olan dmanlaryla cizye

    verinceye ya da slm' kabul edinceye kadar savamasn emretti. Yine orada kafirlerle,

    mnafklarla cihad etmesini, onlara sert davranmasn emretti. Kafirlerle kl ve mzrakla,

    mnafklarla da delil ve dil ile cihad etti. Yine orada kafirlerle anlama yapmaktan uzak durmas,

    yapt anlamalar bozmamas emredildi. Bu durumda, kendisiyle bar yaplanlar gruba

    ayrld:

    a) Kendileriyle savalmasn! emrettii grup. Bunlar anlamay bozan, buna sadk

    kalmayanlard. Onlarla savat ve galip geldi.

    b) Geici bir anlama yapan, bunu bozmayan ve isyan da etmeyen grup. Onlarla anlama

    mddetinin tamamlanmasn emretti.

    c)Aralarnda anlama bulunmayan, kendileriyle harbe de girilmeyen ya da kendileriyle mutlak

    bir anlamann yapld grup. Bunlara drt ay mhlet vermesini emretti. Sre dolduunda

    onlarla savat. Ahdini bozan ldrd. Anlamas olmayana ya da mutlak bir anlamas olanlara

    drt ay mhlet verdi. Anlamasna sadk kalann anlama mddetinin tamamlanmasn emretti.

    Bunlarn hepsi mslman oldular. Mddet doluncaya kadar kfrde kalmadlar. Zmmlere cizye

    16[16]Seyyid Kutup, Yoldaki aretler, zgn Yaynclk: 54-64.

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    29/91

    uygulad. "Tevbe" suresi indikten sonra, kafirlerle ilikileri grupta topland. Onunla

    savaanlar, anlama yapanlar ve zmmiler. Daha sonra anlamas bulunanlar slm'a girdiler.

    Bylece iki grup kalm oldu: Kendileriyle savalanlar ve zmmiler.

    Onunla sava halinde olanlar ondan korkuyorlard. Yeryzndeki insanlar ise gruba

    ayrlmt: Mslman olup ona inananlar, anlama yapp emniyette olanlar, ondan korkan ve

    onunla savaanlar.

    Mnafklarla olan ilikisi de yleydi: Kendisine, zahiren ettikleri imam kabul etmesi, srlarn ve

    gizlediklerini ise Allah'a havale etmesi, bilgi ve delil ile cihad etmesi, onlardan yz evirmesi,

    onlara kar sert olmas, kendilerine ak bir ekilde teblide bu - j lunmas, cenaze namazlarn

    klmaktan, kabirlerini V ziyaretten saknmas emredildi. Onlarn mafiret edilmesi iin dua

    ederse, Allah (c.c.) kesinlikle onlar mafiret etmeyeceim kendisine bildirdi. Bu, kafir ve

    mnafk dmanlaryla olan ilikisiydi

    slmdaki cihadn merhalelerinin bu gzel zetinden, bu dinin zerinde uzun uzun durulmas

    gereken hareket ynteminin kkl ve derin zellikleri ortaya kar. Burada biz sadece baz

    noktalara ksaca iaret etmekle yetineceiz.

    Birinci zellik: Bu, dinin yntemi konusunda ciddi bir gerekiliktir, hayata ynelmedir. Beeri

    yaplara kar kan bir harekettir. Kenal varolu yapsna uygun aralarla gerekletirir bunu. O,'

    maddi gc elinde tutanlarn destekledii baz sistemlerin zerine kurulduu dnsel itikad

    cahili-yeye kar kar. Daha sonra slm hareket btn bu yapya kar mmkn olan hereyle;

    itikad ve anlaylar dzeltmek iin davet ve tebli ile, insanlarla bunlarnitikad ve anlaylarm

    dzeltme arama giren dzen ve gleri ortadan kaldrmak iin kuvvetle, cihad ile kar koyar.Bunlar insanlara zulmetmekte, onlar saptrmakta, Rablerinden bakasna ibadet

    ettirmektedirler. O, maddi gler karsnda tebli ile yetinmez. Bireylerin vicdanlarn kazan-

    mak iin maddi g de kullanmaz. Bu dinin ynteminde byle bir yol yoktur. leride gelecei gibi,

    insanlar kula kulluktan kurtarp tek olan Allah'a ibadet etmelerini salamak iin hareket

    ederken kulland yntemler birbirini btnler.

    Bu dinin yntemindeki ikinci zellik ise; gereki ^e-eylemci (devingen) oluudur. Merhaleleri

    bulunan bir harekettir bu.

    Her merhalenin gereklerine, ihtiyalarna gre uygun aralar vardr. Her merhale kendindensonraki merhaleye brakr yerini. O, gerein, hayat geeinin merhalelerine donmu aralarla

    karlk vermedii gibi, hayat gereinin kendisine de soyut teorilerle karlk vermez. Kur'an

    naslarn, bu dindeki cihad yntemine delil olarak ileri srenler, bu zellii gzden

    karmaktadrlar. Bu yntemin getii merhalelerin yapsn, eitli naslarn her bir merha le ile

    olan ilikisini bilmemektedirler. Bunu yapanlar byk bir yanln iine dmekte, bu dinin yn -

    temine yanltc bir grnt vermektedirler. Nasla-ra, niha ilke ve kurallarn iermedii

    anlamlar yklemektedirler. Bu, onlarn her nass, niha nasta olduu gibi, bu dinin niha

    kurallarn temsil ettiini sanmalanndandr. slm ile ilgili isimlerinden baka hi bir eyleri

    kalmayan ve gelecek mslman nesiller iin aklen ve ruhen hayat gereinin basks altnda

    hezimete urayanlar yle demektedirler:

  • 8/3/2019 yoldaki isaretler

    30/91

    slm ancak savunma iin savar. Bu dini, ynteminden ayrmakla iyilik ettiklerini sanyorlar. O

    yntem ki, btn bir yeryznde tautlar yok edip, insanlarn yalnzca Allah'a ibadet etmelerini

    salamay, onlar kullara ibadetten kurtarp, kullarn Rabbine ibadet etmelerini hedeflemilerdir.

    Bunu, akidesini zorla kabul ettirerek yaptrmaz. nsanlarla bu akide arasndaki engelleri

    kaldrarak ya da cizye vermeye veya slmn ilan edinceye kadar onlarla savaarak yapar.

    Ortalk temizlendikten sonra insan, btn bir hrriyetini kullanarak, ister bu akideyi kabul eder,

    isterse kabul etmez.

    nc zellik mm.* RiEeldi harekettir. Yenilenen aralar, bu dini belirlenmi kurallarndan,

    izilmi hedeflerinden dar karmaz. O, ta ilk gnden beri ayndr. ster yakn akrabalara, ister

    Kurey'e, ister btn Araplar'a, isterse de btn insanla seslensin, O yalnzca tek bir kurala

    armaktadr onlar. Onlardan'u gaye etrafnda toplanmalarm istemektedir: hlasla,

    samimiyetle ibadeti Allah'a zg klsrtlar. kulakulkktan-Kazgesinler! Bu kuralda ne bir

    pazarlk, ne de bir yumuaklk sz konusudur. Daha nceki blmde akladmz gibi, belirli

    merhaleler ve her merhalenin yenilenen aralaryla bulunan belirli bir plan dahilinde bu hedefigerekletirmeye koyulur.

    Drdnc zellik ise: "Zad-l Med" den yaplan ksa zette de grld gibi mslman

    toplumla dier toplumlar arasndaki ilikilerin bir takm yasalarla dzenleniyor olmasdr. Bu

    evrensel ilke btn insanln Allah'a boyun emesi, toptan O'na teslim olmas, her ne ekilde

    olursa olsun -bu siyasi bir rejim ya da maddi bir g de olabilir - O'na davetin nnde engel

    olarak durmamasdr. Kendisiyle i hahaa brakmasdr. Kii zgriradesiy-r ya Ha gpp.mp?..

    Ancak ona kar koyamaz, onunla savaa giriemez. Eer bunu biri yaparsa slm'a den, onu

    ldrnceye ya da slm' kabul ettiini aklayncaya kadar onunla savamaktr.

    "slmda Cihad" konusunda, aklen ve ruhen bozguna urayanlar, bu 'itham'dan slm'

    kurtarmaya alrlarken, akideyi zorla kabul etmeyi reddeden nasla ilgili bu dinin yntemiyle;

    insanlarla bu dinin arasna giren, kulu kula ibadet ettiren, Allah'a ibadet etmekten alkoyan

    madd, siyasal glerin yok edilmesi ile ilgili yntemi birbirine kartrmaktadr. Bunlar farkl

    eylerdir ve buna mahal de yoktur. Bu kartrmadan daha da tesi bu bozgundan dolay,

    slm'daki cihad, bugn "savunma sava" ad verilen eye hasretmeye alyorlar. slmdaki

    cihad kavram, ne insanlarn bugn yaptklar savala, ne etkenleriyle ne de zellikleriyle ilgisi

    olan bir eydir. Cihadn etkenleri "slm'n" yapsyla, u dnyadaki rolyle ve Allah'n belirledii

    hedefleriyle balantldr. Bundan dolay Allah peygamberini bu risaletle gndermi, onu en son

    peygamber, risaletini de en son risalet klmtr.

    Bu din, yeryznde insann, kula kulluktan -insann nevasna ibadet etmesi de kula kulluktur-

    kurtanlmasmn genel bir ilndr. Bu, tek olan Allah'n uluhiyyetinin, alemlere olan

    rububiyyetinin ilamdr. Tek olan Allah'n alemlere rububiyyetinin anlam, btn eit ve

    biimleriyle insann egemenliine kar yaplan bir devrim, yeryzn neresinde olursa olsun

    beeri otoritelere kar bir bakaldrdr. Her ne ekilde olursa olsun insann uluhiyyetine bir

    isyandr, bir kyamdr. Bu kyam, hkmetmenin, hkm merciinin insan olmasna, g

    kaynann insan olmasna, insann ilahi a tnhnasma, bazsnn Allah' brakp Rabler

    edinilmesinedir. Bu ilnn anlam, Allah'n gasbedilen otoritesini O'na geri iade etmek, kendi

    koyduklar kanunlarla insanlara hkmedenleri, kimilerini Rab, kimilerini de kul makamna