yine bible new testament

413
Gerotu Tokanchi Gipiratkaluru Gognewatikaluru Pirana El Nuevo Testamento de nuestro Señor Jesucristo en el idioma yine

Upload: holybibles

Post on 08-Aug-2015

95 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: Yine bible   new testament

Gerotu Tokanchi Gipiratkaluru

Gognewatikaluru Pirana

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el idioma yine

Page 2: Yine bible   new testament

El Nuevo Testamentode nuestro Señor Jesucristo

en el idioma yine

Primera edición, 1960Segunda edición, 2002Tercera edición, 2008

Publicado por© Sociedad Bíblica Peruana 2008

Usted es libre de copiar, distribuir y comunicarpúblicamente la obra bajo las condiciones siguientes:

· Reconocimiento. Debe reconocer los créditos de laSociedad Bíblica Peruana (pero no de una maneraque sugiera que tiene su apoyo o apoyan el uso quehace de su obra).

· No comercial. No puede utilizar esta obra para nescomerciales.· Sin obras derivadas. No se puede alterar, transformaro generar una obra derivada a partir de esta obra.

Page 3: Yine bible   new testament

Kiruukaka Gikshikikowaka

· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 5Marko · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 56Lokasu · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 86Gwa · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 140Yokanatkalune Kamrure · · · · · · · · · · · · · · · · · 178Romanone · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2291 Korintyone · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 2522 Korintyone · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 274Kalatane · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 288Gigwisone · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 296Wilipone · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 304Kolosane · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3101 Tesalonikane · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3162 Tesalonikane · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3211 Timotiyo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3242 Timotiyo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 331Tito · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 336Wilimo · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 339Gewreyone · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 341Santiyako · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3591 Petro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3652 Petro · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3721 Gwa · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3762 Gwa · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 3823 Gwa · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 383Gota · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 384Gipgujetkaluru · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · 386

Page 4: Yine bible   new testament
Page 5: Yine bible   new testament

5

Geso Kristo gitsrukatenni giwaakaka

1 1Tyenwa rushpakinri GesoKristopirana. Tawiklopishni Geso,

ga wa Gawraklopishni Tawi.2 Gawra wugenetlu Gisaaka.Gisaaka wugenetlu Gakowo.Gakowo wugenetna Gota ga wagimolene.

3 Gota Tamara wugenetyana Pare gawa Sara.

Pare wugenetlu Gesromo.Gesromo wugenetlu Gara.

4 Gara wugenetlu Gaminata.Gaminata wugenetlu Naasoni.Naasoni wugenetlu Salmo.

5 Salmo Racha wugenetyalu Poosi.Poosi Rota wugenetyalu Gowe.Gowe wugenetlu Gesi.

6 Gesi wugenetlu pogirchi Tawi.Pogirchi Tawi, wa Goriyasuganunronanni wugenetyaluSalomo.

7 Salomo wugenetlu Rowowa.Rowowa wugenetlu Gawi.Gawi wugenetlu Gasa.

8 Gasa wugenetlu Gosapata.Gosapata wugenetlu Gora.Gora wugenetlu Gosuya.

9 Gosuya wugenetlu Gowata.Gowata wugenetlu Gacha.Gacha wugenetlu Gesechi.

10 Gesechi wugenetlu Manasese.Manasese wugenetlu Gamonu.Gamonu wugenetlu Gosiyasu.

11 Gosiyasu wugenetna Gechoniga wa gimolene, gajriikaklugogne,wa Wawilonya yinitkana.

12 Gajrikapkalunenanu Wawilonyasatokyatkana.

Gechoni wugenetlu Salatili.Salatili wugenetlu Sorowawili.

13 Sorowawili wugenetlu Gawiyo.Gawiyo wugenetlu Geliyachi.Geliyachi wugenetlu Gasoro.

14 Gasoro wugenetlu Satose.Satose wugenetlu Gachimi.Gachimi wugenetlu Giliyo.

15 Giliyo wugenetlu Geleyasa.Geleyasa wugenetlu Matana.Matana wugenetlu Gakowo.

16 Gakowo wugenetlu Gosi,Mariya gnuru.Wala rushpakya Geso,wa Kristo chinkaluru.

17Giyagni wane pejnuklopishagwashle, Gawrakluyakawa ga waTawiklupotunanuko, pamolegepkoxamkoje gwashlu. Tawikluyakawaga wa Wawilonya yinriklupotunanukopamole gepkoxamkoje gwashlu. WaWawilonya yinrikluyakawa ga waKristoklupotunanuko, pamolegepkoxamkoje gwashlu wane.

Kiglerpotunanu Tokanchi

Kpashiri Matiyo Yonatanru

Page 6: Yine bible   new testament

6

Geso Kristo gishpakinri18Wane rixa gishpakleta Geso Kristo.

Wa runroMariya, Gosi galuka

gnunrotletinitkalo, mawakanuwalo,tetkatka kamshiro tixinritkaGiwekikaluru Kpashiri chinanu.

19Ga wa tganurupa Gosi, gi rixanupoyagkakachrini gi ralukapogitlepiranatlo, rushinika giknoklemtlopochkeruko.

20Yanshinikanyeginatinri,Gitsrukaachitowreru gipgujewnayegitlurupnawleya. Wane chinru, “Gosi,Tawiklopisha, gi pika gwaletanropganunropa Mariya. Gi rixanu walagwiyachri Giwekikaluru Kpashirichinanni. 21Tushpakawgenetanu toturu.Geso pgiwakatanru. Gi rixanu Walegognetkakanna rayinerutenemukochireyna.”

22Pejnuruko tye wane gixkapoyagkakikolupa Gitsrukaachi tokanu,tokanchi geneklewatachriya. Wanechina:

23 Waneplo sato makloji mapnokatowa kamshiropni.

Toturu tushpakawgenetanu.Rutakgiwakatanruna Gemanwuru.

Walenwa yokaakaluru: Wixaymalu Goyakalu.

24Yotunotinitka rumkanatinriya, wanerixatka Gitsrukaachi towrerutowtapyawakatkalu. Rawatkaloganunro. 25Gi wa retawalotushpakawgenetinpotunanukomuchinanu toturu. Giwakatlu Geso.

Kgimatkalerune gapokinri

2 1Wane rixa. Wetle PokchiGotechijne rushpakini Geso, wa

pogirchi Giroreklu, kgimatkalerunetkachi gishpatyawaka sreta runyana.Gerosale rapokna. 2Wane chinna,

“¿Ginaklu wa Goteyone Pogiregishpakachritka? Gi rixanu tkachigishpatyawaka sreta wetyalo katagirite.Wuna wyoptsojityentapyaplu.”

3Pogirchi Girorejempiranyegitinitkalu,kojwakanshinikanuta, pejnurunekoGerosale gajeneymananuko. 4Rapatnapejnuruneko tsrukakalune sasertotenega wa yonchikgapine yinenu.Repomgana ginaka rushpakini Kristopa.5Wanna wane china, “Wetle,Gotechijne. Gi rixanu wanechinyongatka tokanchigeneklewatachriya:

6 Ga wa pixa, Wetle Pokchi, Gotachijne,

Galikakni gi wa mturpotyi, Gota gitsrukatene getanu,

Gi rixanu pixa yegi rushpakini Gitsrukaachi.

Wale girukotanna nayinerutene Gisrayiline.”

Kgimatkalerune yoptsojityegitatkalu7Giyagni Girore pochkeruko tomgana

wa kgimatkalerune. Repomsapotutnategipgujewnalgognetka katagiri. 8Wetleyokanatna. Wane china, “Gajewa.Gepomsapotutanna wa mturu pirana.Wa gikshikiniplu ginkakapanno, gitakoxa yoptsojityentapyaplu.”

9Pogirchi yijnakotinitkana, yatkana.Waneklu katagiri wa tkachigishpatyawaka sreta retinrona,kosekananumtna, tapokinpotuko; mturugwiyawaka ginaple tutuka.10Retinitkalona katagiri, rumuwatna.Rumuwpotutna. 11Jiglokapjimtatkana,retluna mturu runroyegi, Mariya.Yoptsojityegitatkaluna. Kotpukatkalonaponikowatinrina yegi.Ranikyegitatkaluna genekashlukaka:kori ga wa pgamlupagiriyochpiikalurupa, ga wa mirmunga.

1 2

Page 7: Yine bible   new testament

7

12Yokanatkana rupnawleyna Girore yegima satokinitpatkana, gichijnenayatkana. Pagapoko yapamtatkana.

Gigipto ya gasukletinrina13Yinitkana kgimatkalerune,

Gitsrukaachi towrerugipgujewnagipnayegitlu Gosi. Wanechinru, “Palnanutka. Panikanutkalumturu ga wa runro. Pasukanutka.Gigipto pyanutka. Wane pwanatanutkawane nchininpotukyi Gita. Gi rixanuGiroremka gijganru mturu ruylatyaplu.”

14Yotunotinitka wale, goyechnoranikatkalu mturu ga wa runro. Gigiptoyatka. 15Rupninipotunanuko Girorewane rawa, poyagkakikolupaGitsrukaachi tokanu wa tokanchigeneklewatachriya. Wane china: Gigipto ntomgiylu Noturu.

Mturunni giylatikolu16Giyagni Girore getnawa

gapnokatkaluru kgimatkaleruneya,rumtuwnapotuta. Ruylajixannapejnurunniko mturunni Wetlegwachinni ga wa psolu sretako walesreta gwachinni, gepi walapuyegirunni,wanepnute mturunpotniwalegognepotuko rixa jemletyawaknakgimatkalerune. 17Giyagnipoyagkaakatka tokanchigeneklewatachri Geremiya tokanu.Wane china:

18 Ramachijne jemika tsru wamonchi: chiyaglu, saplewjekteru.

Rache twugenenni tuchiyagata. Gi taluka gimnanuukota,

gi rixanu maleshanatkana.

Nasare satokinrina19Ga wa rupnininatka Girorni,

Gitsrukaachi towrerugipgujewnagipnayegitatnaklu GosiGigiptoya. 20Wane chinru,

“Puyokanutka. Panikanutkalu mturu gawa runro, ga wa Gisrayilinchijnepyanutka. Gi rixanu rupnanatkanamturu galuka giylaletachinni.”

21Giyagni yotunomtatka. Ranikatkalumturu ga wa runro. Gisrayilichijneyatka. 22Giyagni Gosi yijnakyegitluGarchelawo pogirewatinritka Goteya,rurni Girorni kashriglutka, pika waneyaleta. Yokangipnatkatka. Kalilesretayatka. 23Wane yatka. Pokchi rawatka,Nasare chinkaluru, poyagkakikolupatokanchi geneklewatachri tokanu:

Nasare gajeru chinikolupa.

Gwa Katlewakleru ginkaklewatinri

3 1Walegognekaka runa GwaKatlewakleru. Gotechijne yineru

mwiyawakanu runkaklewatya. 2Wanechina, “Genshinikanutanu, gi rixanutengogne pogirewatyawaka gigowukatka. 3Gi rixanu tyenwarunkakyegitanru tokanchigeneklewatachri Gisayiya. Wane china:

Yineru mwiyawakanu pogimewatya tokanchi:

Galpokotanru Gitsrukaachi gatnugapote;

Mpotukatanru gigapkaka.” 4Kameyopixi kamrutikaluru rutaka

Gwa. Pamta gipchiji rushrika. Ga watsetskaka nikjeta. Ga wa wrolga goshagajero rura. 5Giyagni yayegitlunaGerosale gajene, ga wa pejnurunekoGote gajene, ga wa pejnurunekoGortagasreta gajene. 6Gortagapgakatikna waleya.Rupgujtamukochiretnawana.

7Gixo Gwariseyone ga wa Sariseyoneretinitka Gwa katlewatyawaka ginachine,wane chinna, “¡Gimnu pixkalungi! ¿Katuyimakgi gasukyegityawaklu jgekanchipa?8Giyagni genshinikanuwlu kamruregkamruretpotutanu. 9Gi gkagwaka wanechinkakletinwa, ‘Waneywu wutsrukatni

2 3

Page 8: Yine bible   new testament

8

Gawrani.’ Gi rixanu gita wane chingi,Goyakalu gimkata gipgujewnakakletannaGawraklopishanemka tyekakasotlukakaya. 10Gagmunasko rapokatkagepchi. Pejnuruko gagmuna kiglejirumwanutu kayiikalurupni. Xirnachriruknookona.”

Satu Gwa pnute muchkonurutu11Wane koxa china Gwa, “Gita

galikakni katgi gonuya genshinikanutinrichinanu. Ga wa najxigi ginachri gitapnute muchkonurutu. Gi wa gitagimukluni nanikyaplu yoshmaklejixi.Wale katangi Giwekikaluru Kpashiriya gawa xirnachriya. 12Ruplokapre kashicha.Powratpotutanru giylakaajetikowaka.Rapatjetanru trikneji rumretyawakaplu,ga wa yoxikanru gichicha xirniyawakagike rixiniko muwnakatupa.”

Geso katka13Giyagni Kalile runyatka Geso. Gorta

gapga Gwa yegi ya, wale katyaplu.14Seyni Gwa gaalipotutmaklu. Wanechina, “Gita gimkata katkota Pixaya,¿ga wa Pixa ginyegitno nkatyapyi?”

15Giyagni rugita Geso. Wane chinru,“Puchichanno xani. Gi rixanu kigleruwane wixinri, psolpotuyakowpoyagkaklewatinripa.” Waneklurugitatkalu.

16Giyagni rali katkoklunutka Geso,waneklu gonu rushpakyatka. Retlutengogne gitpukachri ga wa GiwekikaluruGoyakalunu gijrukachri motkoko pixka.Rapyegitatkalu. 17Waneklu satu tokanchitengogneya, wane china, “Tyenwa Noturunushinikanru potu. Walegiglenshinikanutno.”

Geso yantaletka

4 1Giyagni yineru mwiyawakanuGiwekikaluru ganiklu Geso,

yantaletikolupa tsru kamchiya. 2Geso,

rali gogajirewatinitkagepkoxamkojmolegogne ga wagepkoxamkojmoleyechno, wanepnutenachlu. 3Rapyegitinitkalukyantaletlewakleru, wane chinru,“Goyakalu Wgene pixinipa, wanepchinanru tye sotlukaka jimaprorixinwa.”

4Seyni Wale gigita. Wane china,“Wane chinayongayegitkalurutkani:

Gi wa niikalurupje ruwekya yineru, Seyni pejnuruko tokanchi

Goyakalu chinyawaka.” 5Giyagni tsru kamchi kpashiri pokchi

raniklu. Kpashiwakapji gwachri tenoptajipotu rutaklu. 6Wane chinru, “GoyakaluWgene pixinipa, gewi pakaxikamtini. Girixanu wane chinayongayegitkalurutkani:

Gitowrene towutanu Pixa chinanu. Kashichanyina gimyoyna,

gi pagogneko sotlu putspejixitinripa.”

7Geso wane chinru, “Wanekoxachinyongayegitkalurutkani: Gi pyantaletanru Gitsrukaachi Poyakalute.”

8Magka tenolu potu ranikatnaklu tsrukamchi. Psolchijiko rekakgityalupejnuruko pogirewatyawaakaka ga waruglenkaka. 9Wane chinru, “Pejnurukotyekaka nenekanyipyoptsojityegitinipno.”

10Giyagni Geso wane chinru,“Pyanutka, Satanasyo. Gi rixanu wanechinayongayegitkalurutkani:

Gitsrukaachi Poyakalute pyoptsojityegitanu.

Walepje pyonogyegitanu.” 11Giyagni tsru kamchi

giknokamtatkalu. Goyakalutowreruneyayegitatkalu. Rupxakatkaluna.

Geso yinuwaka kamrurewletinri12Geso yijnakotatka Gwa

samyookatka. Satokatka. Kalile yatka.13Ruknokamtatkalu Nasare. Kapernawo

3 4

Page 9: Yine bible   new testament

9

yatka. Wane rawatka, tsruwenuspuwnaga gwachri pokchi,Sapolonosreta ga wa Neptalisreta,14poyagkakikolupa tokanchigeneklewatachri Gisayiya tokanuchinyawaka:

15 Sapolonchijne ga wa Neptalchijne gajene,

tsru wengapo, Gorta wakanute, Kalile payinchijne,

16 Yine mapshagawaka tuplatachine Retluna tsru pokamlalu.

Gipnalusreta, gipnalchikle tuplatachine pokamlalu gipgujewnayegitna.

17Wanekluyakawa yinuwakaginkaklewleta Geso. Wane china,“Genshinikanutanu, gi rixanu tengognepogirewatyawaka gi gowukatkalu.”

Geso tomgana gepkoxamkoje chalugatachine

18Kalile Wennespuwnaga yapanataGeso. Retna gepi moletkakachine: Simo,Petro giwakatletachri, ga wa repuruGantirishi. Tsru wenu chaluganatna girixanu kshimagaklerunni. 19Wanechinna, “Tekali. Gwagajxigitanno. Yinegwapjetachine nixkakanutkagi.”20Waneklu rutakamtatkalunachalnekakna. Romkagitatkaluna.

21Wane yapamtna. Wane retyanapimrine gepi moletkakachine, Sewereyowgenene: Santiyako ga wa repuru Gwa.Kanawa rawanatna, ruruymanaSewereyo. Ramtanatluna chalnena.Wane tomgiyna. 22Wanekluruknokamtatkalona kanawa. Ga warurna ruknokamtna. Gesoromkagitatkana.

Kalile yapamtinri Geso ginkaklewananumtachri

23Psoluko Kalile yapamta Geso.Runkaklewawaklepjikakayna

runkaklewatya. KiglerpotunanuTokanchi runkakletapogirewatyawakapirana. Pejnurukoyayixlu ga wa pejnuruko gagijewnaluWale gituukakyana yine. 24Psoluko Suriposhalpiranamta. Ranikyegitlunapejnuruneko yayixachine, pnumnu gixayayixletachine, salewnachine, ga wakamchichachine, ga wa popukalerune,ga wa giktegachine. Rutuukakna.25Gixoluru yineru gomkagitlu, Kalilegajene, ga wa Ntekapoli gajene, ga waGerosale gajene, ga wa Gota gajene, gawa Gorta wakanute gajene.

Tokanchi magka ginkakletikaluru

5 1Gixolune yine reta. Magka kanika.Tuplata. Yayegitluna yimaklene.

Giglenshinikanyeglewlu2 Yinuwaka yanumsaleta.

Runkaklewyegitna. Wanechina:

3 Giglenshinikanyegitkalunnikwamonurune

Goyakalu munangachine,gi rixanu wannani tengognepogirewatyawaka.

4 Giglenshinikanyegitkalunniwamonuwatachine,

gi rixanu gimnanuukalunepni.5 Giglenshinikanyegitkalunni

mayogone,gi rixanu wanna yoptotanrupsolchijneko.

6 Giglenshinikanyegitkalunninachgimane poyagkaklewluya,

ga wa gonunnagatewatachinepoyagkaklewluya,

gi rixanu wannanwajinanurunepa.

7 Giglenshinikanyegitkalunnikgetwamonrerune

gi rixanu getwamonutkalunepniwanna.

4 5

Page 10: Yine bible   new testament

10

8 Giglenshinikanyegitkalunnipowragajirune,

gi rixanu wanna getanruGoyakalu.

9 Giglenshinikanyegitkalunnimaluukakanegipoyikgayegkakachine,

gi rixanu wanna Goyakaluwgenene chinkona.

10 Giglenshinikanyegitkalunnikojwakjetkalunepoyagkaklewlena chinanu,

gi rixanu wannanni tengognepogirewatyawaka.

11“Giglenshinikanyegitkalungiyangingina, kojwakingina, psolpotuyakorektutetingina Gita chinanu,rayloklewashatinrina. 12Gimuwatanu.Gimjikpotutanu, gi rixanu tsrupotupnigwenutikolupa tengogneya, gi rixanuwane rixa kojwaakotnina tokanchigeneklewatachinni muchinanugwachinni gixaya.

Psolchijneko tuwne13“Gixni wa tye psolchijneko tuwnegi.

Gi wa mro rixinitka tuwu, ¿klutuwutka? Gike kigleyatkalu, seynimaleka ruknokanruna yineyarakatooko.

Pokamlalu psolchijneko chinanu14“Gixni wa pokamlalu tye

psolchijneko pokamlachijnetachingi.Magka rogote gwachri pokchi girumkata yogimatkota. 15Ga wa yinerugikoxa yochpiklo katalo ga wagimatumpuko rutaklo, seyni wa katalokgapi tutaako, pejnuruneko panchigwachine tpokamlatyegitinripa.16Giyagni wane gixa pokamlatletanuyine getanuya, reta kamruretyapginakigleru rixinri gkamrure,rumalwutyapluna gixa Giru tengogneGajeru.

Geso getyawaklu Tokanchi Yokanatkaluru17“Gi gkagwakanru wa nuninri

nuknokapyaplu TokanchiYokanatkaluru, gi wa tokanchigeneklewatachine kirukateko. Gi wanuna nuknokyaplu, seyninpoyagkakyaplu. 18Gi rixanu galikakniwane nchingi, Nikawninpotunanukotengogne ga wa tye chiji, gi pajina, gisatuna yotmokle nikawninri TokanchiYokanatkaluruya, pejnurpotunanuko mamixkanuwpotunanuko. 19Giyagni gigixachrikokta kaspukiniplu satu tyeyokanru mtserutu potu ga wa yimaknayine ma kamrutyanupluna tye mtserutupotu yokanru, walepni mturu potuchinkona tengogne pogirewatyawakaya.Seyni gi gixachrikokta kamrutlu ga wawane rixa yimakletna yine, walepni watsru chinko tengognepogirewatyawakaya. 20Gi rixanu wanenchingi, mpoyagkaklewle tsru mamixkanupa yonchikgapinepoyagkaklewle ga wa Gwariseyonepoyagkaklewle pnute, gi gapokanunatengogne pogirewatyawaka.”

Geso getyawaklu gimtuwakchi21Wane china, “Gixa yijnakotlu wa

tsrunni wane chinikowaka, ‘Gipuylatanru yineru,’ ga wa ‘Girukoktagiylatlu yineru rumkatagiklukanuwnayegjixkota.’ 22Ga wa Gitawane chingi, girukoktagimtuwnayegitlu gimole maleshawakarumkata giklukanuwnayegjixkota.Girukokta wane chininri gimole,‘Manshinikanutyi,’jemanshinikankakjetikowaka rumkataganikletlu tsrukakalune. Girukoktawane chininri, ‘Seprolokachriyi,’rumkata Gigena xirnachri yaleta.

23“Giyagni panikinri penekashleGoyakalu getanu, ga wa wane

5

Page 11: Yine bible   new testament

11

pushinkapinri pumole pwamontakinri,wane pixanu:24Genekashjetikowakakwa ginapleputkapanru penekashle. Gajewa.Muchinanu gapka pumatletapanutkalupumole. Waneklu wane pyanutka.Putakanru penekashle.

25“Giyampotu pumatletanutkalupayegixjeru gatnugapopuyapinikopshinri, ma samyookanpakyipayegixjeru wakgiklukanuwnayegjixlewakleru yegi. Gawa kgiklukanuwnayegjixlewakleru masamyookanpakyi gitowereru yegi,yoshmakjetikowaka pmayoshmakikotupa. 26Galikakni wanenchinyi, gi wane pushpakini pmawenutkanuwalo talipremchataajpotunanuko.”

Geso getyawaklu gimopatlewlu27Geso gomkagi wane chinretna,

“Gixa yijnakotlu wa tsrunnichinikowaka: Gi pumopatlewatanu.28Gita wane chingi, katukokta sato suxogetini, retsotanutinro,rumopatlewatatka walaya rajiya.

29“Giyagni wa potukleygalemukochirewkakinipyi, pkoshpakanru.Puknokanru pixyegiya. Gi rixanukigleyyi pixinripa satupje pumanepsojite pamginri, psolumaneko Gigenaxirnachri pma muknokikotupa. 30Ga wapotuklemyo mukochirewkakinipyipustakanru. Puknokanru pixyegiya. Girixanu kigleyyi pixinripa satupjepumane psojite pamginri, psolmanekoGigena xirnachri pma mamginitipa.”

Geso getyawaklu giknokagnunrowlu31Wane chinna, “Girukokta

giknokagnunrota, renekanro kiruka maganunrotyanpatkalo. 32Ga wa Gita wanechingi: Girukokta giknokagnunrotagapoklewlumigjeya, gimopatlewatachro

rixkakanro. Ga wa girukokta gnunrotlogiknookaluro, rumopatlewatatka.

Geso getyawaklu walekawchinanu chinrekaka

33“Gyijnakotatnaklu wa tsrunni wanechinikowaka: Gi wa maleshawaka Goyakalu kawchinanu pchinanu. Poyagkakanru Gitsrukaachi chinanu, wapupiratanru Wale kawchinanu pchinre.34Ga wa Gita wane chingi, giketsotajiWale kawchinanu nchinanu: gi watengogne kawchinanuko, gi rixanuwalenwa Goyakalu tuplapijere; 35gi wachijiko, gi rixanu rutspanjixgapreni; giwa Gerosale kawchinanuko, gi rixanutsru Pogirchi pokchini; 36gi pujiwukawchinanuko, gi rixanu gi pumkataklatalu gixkakletlu pajiwutsapje, giksajiruko. 37Wane nchintokanutanu,gigi: ‘Gigi;’ gike: ‘Gike.’ Gi rixanuwanepnutetka mugletu ruyakatyatkawale.

Geso getyawaklu mugletu satkakyegitikolu38“Gyijnakotlu wane chinikowaka,

‘Ygalchi, ygalchi chinanu. Ygichi, ygichi chinanu.’ 39Ga wa Gita wane chingi, gipsatkakyegitanru mugletu, seyni gigixachrikokta giptagojityipotuklesretgoji, pasretgoji koxapuprotakgojyegitanru. 40Palukajigyegletjerukgiklukanuwnayegjixlewakleru yegi,paluka gwamkaletjeru puchichankoxlupumkaluchrata. 41Gi gixachrikoktayakakinyi gepi kilometro waleymapyinripa, gepkoxamkoje kilometropyanu waleyma. 42Penekanru pagjitjeru.Girukokta galuka ganikleshatyayi, gipaalixanru.

Geso getyawaklu kamnixkaklu43“Gyijnakpiranatlu wane chinikowaka,

‘Pushinikanru pumwastsitanru ga wa

5

Page 12: Yine bible   new testament

12

payegixanru pkamnixjeru.’ 44Ga wa Gitawane chingi, gishinikanna gkamnixjene.Gagjitanru ruglenshinikanyegitikolupnagkamakpirjetjene. Kigle getle gixannagayegixjene. Gagjigogneyegitannagyenetjene ga wa gkojwakjene,45tengogne Gajeru Giru wgenenegixinripa. Gi rixanu Wale gishpakaklutkachite muglene chinanu ga wakiglerune chinanu. Gina rixyegitnapoyagkakachine ga wa mpoyagkaakanekoxa. 46Gi rixanu gishinikinipna wagishinikjene, ¿klu gimapnutko? ¿Gi gewaneko pixka rixna gijgawenutachine?47Ga wa gimolenepje galukini, ¿klugkamruta gixa pimrine pnute? ¿Gi gewaneko pixka rixkoxna payineko?48Giyagni mmagatikanepgi, gixa Girupixka tengogne Gajeru mmagatikatni.”

Poyagkaklewlu kamrutikolu

6 1Geso gomkagi wane chinretna,“Ggirukotinwa yine getanuya. Gi

wa poyagkakachinepgi wanna getyapgi.Wane gixini, gi wa rapnutanungi Girutengogne Gajeru.

Geso yimakle genekashlewlu piranaya2“Giyagni petwamonrewle

penekashlewatinipa, gi wa pkowjixanupixa penute, wa sanowashatachinepixka kowjixjetnaginkaklewakapjikakaya ga wagatnugapkakaya, yine gimalwutyapna.Galikakni wane nchingi rapnutkatkana.3Wa petwamonrewle peneklewashatini,gi wa pkegnetesretatemyoko gimatanruwa potuklesretatemyo pkamrutinri, 4wayogimatikowaka penekashlewatinripa.Ga wa Puru, yogimatikowaka getyachri,pgujewaka rapnutinyi.

Geso yimakle gagjigogneru piranaya5“Wa gagjigognetini gi wa

sanowashatachine pixka gixanu. Gi

rixanu wanna galuka gagjigogneretatunwatachine ginkaklewakapjikakayaga wa gipututsojriykaka, wa yinegetyapna. Galikakni wane nchingi,rapnutkatkana. 6Ga wa pixagagjigognetini, pjiglokanu pugruko.Pushyatanru pupgyaptote. PagjitanruPuru yogimatikowaka gwachri. Ga waPuru yogimatikowaka getyachripgujewaka rapnutinyi.

Gagjigogneru Gitsrukaachi yimakanru7“Gagjigognetini gi wa

goyanumsaleshatachinepgi payinepixka. Gi rixanu wanna kagwaklu gixotokanchiya yijnakotikolupna. 8Gi wawanna pixka gixanu gixa. Gi rixanu gixaGiru gimata kluneru gmagatya gmamagjitkanuwalu.

9“Wane gixa gagjigogneretanu:Wuru, tengogne Gajeru,gipashichgiwakatkalurupyi.

10 Runanutka Pixa pogirewatyawaka.Pixa galukyawaka wane

gixkalurupni; tengogneko pixkarixko tyechijne.

11 Penekanwu xawakni wnikanrupatyegogne chinanupa.

12 Pkaspukinwu wmukochire wixapixka wkaspukyana pnuwixjene.

13Gi wa yantaletikowakako putakanwu,seyni pushatkapanunwugalikaka mugletuya.

Kaspukyegkaklewlu14“Gi rixanu gixa kaspukinna yine pnu

gixjene, Giru tengogne gajeru,kaspukinkoxgi gixa. 15Seyni gmakaspukinna yine pnu gixjene, Giru koxagi kaspukmukochiretanungi.”

Geso ginkakle gogajirewlu piranaya16Geso gomkagi wane chinretna, “Wa

gogajirewatinipa gi wa sanowashatachine

5 6

Page 13: Yine bible   new testament

13

pixka gixgojitanu wamonuwnagojitachine.Gi rixanu gektu rixgojitnawana wa yinegetyapna gogajirewatachine gixyawakako.Galikakni wane nchingi rapnutkatkana.17Ga wa pixa gogajirewatinipa, ringipsagjiwutanu, ga wa perkagojitanu. 18Pmametikotupa yine yegi wa pogajirewatinri,seyni Puru yegi yogimatikowaka gwachri.Ga wa Puru yogimatikowaka getyachripgujewaka rapnutinyi.

Geso ginkakna tengogne gajeru ponikolewlupirana

19“Gi wa tye chiji mponikowatini, wakochopa ga wa puchowlu gimtukyawaka,ga wa kachowguru kotamgiyawaka,chowguwatinripa. 20Seyni tengognemponikowatini galikaka,mumtuklewatikowaka gi wa kochopako,gi wa puchowluko, mkotamgikowakanukachowguru, mchowguwatikowakanu.21Gi rixanu ginakaktaplu mponikowlewanekoxaplu gaji.

Wumane katalote22“Wumane katalote walenwa

wuygale. Giyagni potukaygale pixinipa,psoluko pumane pokamlapa. 23Seynipuygale mugletu rixinipa, psolukopumane mapshagalupni. Giyagnipokamlalu pumane gwachri mapshagalurixini, ¡gi pamapshagnunanuktalu!

Goyakalu ga wa ponikowlu24“Gi satuna gimkata wayegrechri

gixleta gepi gitsrukaachine yegi. Girixanu waka rayegixanru satu, saturushinikanu. Waka satu rupxaletanu,satu reyikanu. Gi gimkata gipxaletletluGoyakalu ga wa ponikowlu.

Kojwakanshinikanrewlu25“Giyagni wane nchingi, gi

gkojwakanshinikanutinwa giwekinriya,klu gnikanuna ga wa klu giranuna. Gi

koxa gimaneya, klu gmakatanu. ¿Gi getsrupotni giwekinri niikaluru pnute, gawa manchi gitaakaluru pnute?26Getpotutanna tengogne yapachinekoshichine mutaklewatkanni. Gi jirgana.Gi rawluna wa gignantakjetikwakaya.Ga wa Giru tengogne Gajeru goglutna.¿Gi ge kiglepotgi gixa wanna pnute?27¿Katu gixa gimkata yognikletlugiwekinriya pshinitsonujigkojwakanshinkanrewleya?

28“¿Klu koxagkojwakanshinikanutnawagmakatanruya? Getjetanru kagwuruchiji gajeru, gi rixpoko tseruwnaleta. Gikamrurewpotuta. Gi jiweta. 29Seyniwane nchingi gi wa Salomoko psolupogirewleyako makawata satutyegwukaka pixka. 30Ga wa Goyakaluwane gixa makatletinri kshana xawaknigwachri, yechikawa xirnachriruknookonatka, ¿gi ge wale pnutemakatangi gixa? Psotsotaji galixachingi.31Giyagni gi wagkojwakanshinikanutinwa, wanenchininri, ‘¿Klu wnikanuna? ¿Kluwuranuna? ¿Klu wutakanuna?’ 32Girixanu payine pejnuruko tyekakarujgana. Ga wa Giru tengogne Gajerugimatlu tyekaka pejnuruko galukanru.33Seyni muchinanu gapka gijganruGoyakalu pogirewatyawaka, ga wa Walepoyagkaklewle. Pejnuruko tyekakagyognikiko. 34Giyagni gi wagkojwakanshinikanutinwa yechikawachinanu. Gi rixanu waneplukojwakanshinikanrewlu yechikawapa.Poyagotatka pagognekaka wa gektutu.”

Gi giklukanuwnayegjixlewatanu

7 1Geso gomkagi wane chinretna, “Giwa ruklukanuwna nchinyegitanru

satu, gma muklukanuwnayegjixikotupa.2Gi rixanu gikta gixpokogiklukanuwnayegjixletna pimrine,

6 7

Page 14: Yine bible   new testament

14

waneko pixka gixagiklukanuwnayegjixkotanu gixa.Waneko pixka rixa: Wa yantapi gixayantajetinri, walako gyantatiko.

3“Ga wa waneko pixka rixatnaka.Wutakashatanru: Pixa getlu kapopejirupumoleygale gwachri, ga wa ¿puygalekogwachri kaknalu gi peta? 4Ga wa wanepchinanru pumole, ‘Gichikaka. Nwanruchipuygale gajeru kapopejiru.’ ¡Ga wapetanru pixako puygale gwachri kaknalu!5¡Sanowashatachriyi! Muchinanu gapkapuknokanruchi kaknalu puygale gajeru.Waneklu petpotutanutkalu puknokyaplupumoleygale gwachri kapopejiru.

6“Gi wa kewene penekanru wa kpashiri.Gi giknokanru katajiroji perlaji gixanukochine yegi, ma makatokyanuplunagijixiya, ma muprotkapyegityanupgi, masuskatyanupgi.

Gagjitanu. Gijganu. Giylaylagipgyaptotetanu.

7“Gagjitanu ga wa geneeko. Gijganu gawa gikshikanu. Giylaylagipgyaptotetanu,gkotpukyegitko. 8Gi rixanu girukoktagagjita, yoptota. Ga wa gijgachri rukshika.Ga wa giylaylagipgyaptotetachrikotpukyegitko.

9“Ga wa gixa, ¿giru jeji wa giturugagjitinri jimapro, renekanru sotlu? 10Gawa shima ragjitini, ¿gimnurge renekanru?11Giyagni wa gixa muglenmakgi gimatagenekawgenreta kigleru genekashle,pnutlu Giru tengogne Gajeru kiglerkakarenekanna ragjitjene. 12Giyagnipejnurkakako gixa galukanru wa yinewane gixyapgi, waneko pixkapotukogixankoxna wanna. Gi rixanu tyenwatokanchi yokanatkaluru ga wa tokanchigeneklewatachine tokanu.

Mtsergipgyaptotetu13“Gjiglokanu mtsergipgyaptotetu. Gi

rixanu tsru gipgyaptoteru, tsrugapolu

wa gamgikowakgapo. Gi gepikannawalegapo jiglokachinena. 14Gi rixanumtsergipgyaptotetu, mtsergapotnigiweklugapo. Gi gixo gikshiklu.”

Kamrurna gimatinna15Geso gomkagi wane chinretna,

“Ggirukotinwa wannaya tokanchigeneklewatachine gixashatachine,ginyegitjene gowegane pixkagixamkatachine, seyni gitokoyakewetnane kmatsurune pixkalunni.16Kamrurna gimatinna. ¿Kawshipiregejirgiylona gowaji? Ga wa¿kawshisureruylege jirgiylona gikersagi?17Wane rixa pejnuruko kiglerugagmuna, kiglejiwlerni. Seyni wagektutu gagmuna muglejiwletni. 18Girumkata kigleru gagmunamuglenjiwleta. Gi koxa rumkatamugletu gagmuna kiglejiwleta.19Pejnuruko gagmuna kiglejirumwanutu kayiikalurni. Xirnachriruknooka. 20Giyagni kamrurnagimatinna.

Gi pagogneko numatgi21“Gi pejnuruneko ‘Gitsrukaachi,

Gitsrukaachi’ nchinjene gapokanrutengogne pogirewatyawaka. Seyni Nurutengogne Gajeru gishinikanrukamrutachri, jiglokanru. 22Walegognepagi gepika wane chinanno, ‘Gitsrukaachi,Gitsrukaachi ¿gi ge tokanchigeneklewatachinwu Pixa giwakaya? ¿Gige pgiwakaya maleka wuknoknakamchine?’ ¿Gi ge pgiwakawkamrutyalu gixo giyaklukaka?23Giyagni nunkakpotutanna, ‘Gipagogneko numatgi. Knanu gyanutkaGityegiya, mukochri kamruklerungi.’

Sotlumta gogo kamrupjitachri24“Giyagni girukokta yijnakotlu tye

ntokanu, ga wa wane rixlu, jeji

7

Page 15: Yine bible   new testament

15

kshinikanuru pixkalutu, sotlumta gogokamrupjitachri. 25Gina gijruka.Rapogata. Kannipgyalugajpopokannipgyata.Yantamuchkonupjitlu wale panchi. Giwa yawna, gi rixanu sotlumta gogopoyegitanruni. 26Giyagni girukoktayijnakotlu tye ntokanu, gi wane rixa,jeji manshinikanutu pixkalutu, ksatugogo kamrupjitachri. 27Gina gijruka.Rapogata. Kannipgyalugajpopokannipgyata.Yantamuchkonupjitlu wale panchi.Yawnamtana. Tsru yawnalu rixana.”

28Wane rixa. Wa Geso tye tokanchirali ginkakletinitka, wa gixolune yinegiglajita runkakaklewleya. 29Gi rixanutsru gitaakaluru pixka rixaginkaklewleta. Gi wanna yonchikgapinepixka rixa.

Geso gituukaklu gijirgitutachri

8 1Magka yopikyatka. Gixolune yinegomkagitlu. 2Wane satu

gijirgitutachri yayegityalu.Yoptsojityegitlu. Wane chinru,“Gitsrukaachi, palukiniplu pumkatapowratletanunno.”

3Romyokyegitlu. Kamruklu. Wanechina, “Naluklu powra pixinripa.”Waneklu rujirgitle rutukyatka. 4Geso

wane chinru, “Petanu. Gike punkakanu.Seyni pyanu. Pekakgitinwa sasertoteyegi. Penekanru genekashlu wa Moysisiyokanatanru. Walepni gipgujtalewluwanna chinanu.”

Ksolaloteru tseruwakle gituukaaka5Kapernawo rapokinitka, satu

ksolaloteru ginyegitlu. Ragjitlu. 6Wanechina, “Gitsrukaachi, nopji rukluganantseruwakleni. Giktegachrina.Salewnachripotuna.”

7Wane china, “Wane nyanu Gita.Nutuukakapanru.”

8Ksolaloteru gigita. Wane china,“Gitsrukaachi, gi numukluyi wa nopjiwashrempuko papokinripa. Seyni wanepchinatokanushatanu. Ntseruwaklegitukanutka. 9Gi rixanu gita koxa jejnotsru gitaakalune rapukote gwachrino.Gita koxa solalone gitakika. Wanenchinru wa tye, ‘Pyanutka.’ Yatka. Satuwane nchina, ‘Punanu.’ Runa. Wanenchinru nwayegreru, ‘Pkamrutanru watye.’ Kamrutlu.”

10Geso yijnakotinri, ruglajita. Wanechinna romkagitjene: “Galikaka wanenchingi, gi satuna Gisrayiline yeginukshikyalu tye pixkalutu galixlewlu.11Wane nchingi, runanna gixo tkachigishpatyawakasreta gajene ga wa tkachigimxityawakasreta gajene. Tengognepogirewatyawaka tuplatannaGawrayma, Gisaaka, ga waGakowoyma. 12Seyni wapogirewatyawaka gwachinemkagiknookalunenapni mapshagawakamaleka. Waneplu chiyaglu ga wagashkaygitlu.”

13Geso wane chinru ksolaloteru,“Pyanutka. Palixyawakpotukopkamrutikatka.”Rutuukakatka tseruwakle

wanekluyakawa.

Geso gituukaklo Petro gimajiro14Petropji ya Geso. Retlo Petro

gimajiro. Tukluganatana,tpachwatana. 15Kamrukamyotlo.Tupachwalgatka. Tyotunomtatka.Wala gipxakatkalu.

16Kayi rixinitka ranikyegitluna gixokamchichachine. Maleka ruknoknakamchine tokanuya. Rutuukaknapejnuruneko yayixachine,17poyagkakikolupa tokanchigeneklewatachri Gisayiya tokanu. Wanechina: Waleko gwalu wugroklewle. Raniklu wyayixlekaka.

7 8

Page 16: Yine bible   new testament

16

Geso galuka gomkagletachine18Geso getna gixo yine Wale yegi.

Yokanrewata wakanu yinripna. 19Satuyonchikgapri gapyegitlu. Wane chinru,“Yimaklewatachri, nomkagitanyiginakakokta pyinipa.”

20Geso wane chinru, “Kewnechronewaneyna kapna. Ga wa koshichinetengogne yapachine waneynarawyawakna. Ga wa Gita YineruWgenno maleshaynonutspanjiwutyawaka.”

21Satu yimakleru wane chinru,“Gitsrukaachi puchichanno muchinanugapkachi wane nyanu, nuruchi gipnini,ga wa nkapnamtanu.”

22Geso wane chinru, “Pomkagitanno.Petashatanna gipnachine kapnaletannawannanunekni gipnachine.”

Geso kochroklu tsru kannipgyalu23Kanawa ruptekatka. Yimaklene

gomkagitlu. 24Waneklu tsruyowjereshpurga rixa tsru wenu. Wakanawa tuygajetlo gishpurga. SeyniWale gimkananumta. 25Yimakleneyayegitlu. Komyekluna. Wane chinruna,“¡Gitsrukaachi, pognetkakanwu!¡Wamginripatka!”

26Wale wane chinna, “¿Klu chinanupikachingi? Psotsotaji galixachingi.”Giyagni yotunota. Chigetjetlukannipgyalu ga wa tsru wenu. Tsrumayegixgalu rixatka.

27Giyagni jejine giglajita. Wanechinna, “¿Gi gixachri jejnige wa tye?Wa kannipgyalu ga wa tsru wenuyijnakotanru.”

Gergesa gajene kamchichachine28Wakanu rapoka Gergesenonesreta.

Yoptotapluna gepi kamchichachine,yomlechi yegi ginyachine.Kmatsurunpotni. Wane rixkalchinanna

gike gimkata giknoglegapotlu walegapo.29Wane saplewatyana. Wane chinna,“¿Gi rixwu wixa ga wa pixa, Geso,Goyakalu Wgene? ¿Punge gewipsaletpotutyapwu ma mapookanuwagipapko?”

30Gowukako rawanatikna gixokochine. Nikanatna. 31Ga wa kamchineragjitluna. Wane chinruna,“Puknokinipwu, puchichanwukochinemane wjiglokinripa.”

32Wane chinna Geso, “Gajewa.”Wanna gishpakamtatka. Kochine yegi

yatkana. Waneklu pejnurunnikogixolunni kochinnipagakaxikamtkalunenni gitawakapjitarujrukamtyanna. Tsru wenu rapokanna.Gonu rupniyanna. 33Kochi kogluklerunegasukamta. Pokchi yana.Runkaklewatna pejnurpiranakokamchichachineya. 34Giyagnipejnuruneko pokchi gajene yayegitluna.Yoptotapluna Geso. Retluna. Ragjitlunapnusretako yinripatka.

Geso gituukaklu giktegachri

9 1Kanawa ruptekatka Geso,koprugatatka. Gipokchi yatka.

2Waneklu satu giktegachriranikyegitluna, gijeko giklugachri. Gesogeta galixletna wanna. Wane chinrugiktegachri, “Kiglenshinikanupyi, Wiwi.Kaspukmukochiretkalurutkayi.”

3Wa pimrine yonchikgapine wanechinanshinikanutna, “Tyenwamupashiregnuchi china.”

4Rumatanshinikanutinna Geso, wanechinna, “¿Klu chinau mugletugyanshinikanuta gajiya? 5Gi rixanu¿girni wa myapretu wane chinikolu,waka, ‘Kaspukmukochiretkalurutkayi,’waka wane chinru, ‘Palnanutka.Pyanamtanutka’? 6Seyni wa gimatyapluwa Gita Yineru Wgenno tyechijne

8 9

Page 17: Yine bible   new testament

17

chripno” —giyagni wane chinrugiktegachri, “Palnanutka. Pwanutkalupujeko. Pyanutka pupji.” 7Giyagni walepalnatka. Gipji yatka.

8Gixolune getanatlu. Pikna.Rumalwutluna Goyakalu, gi rixanurenekyana yine wane rixagitakletikolupa.

Matiyo tomgaka9Wane yiyatka Geso. Retlu satu jeji,

girukotlewatachine gijgawenjetikowakatuplanatachri. Matiyo giwakni. Wanechinru, “Pomkagitanno.” Palnamtatka.Romkagitatkalu.

Geso gimnikna gijgawenutachine10Wane rixa. Panchi nikjetikowaka

tuplanata. Wanena gi gepikagijgawenutachine ga wakmukochirerune gapokachine. Tuplatnanikjetikowaka Gesoyma ga wayimaklene. 11Gwariseyone getinna.Wane chinkanna yimaklenni, “¿Kluchinanu gijgawenutachine ga wakmukochirerune rumnika gyimakjeru?”12Yijnakotinitka Geso, wane china, “Wagichkolune gi ralukluna kpinrewakleru,seyni wa yayixachinena galikaka.13Gajewa. Gimatanutkalu klunerpiranni.Naluklu getwamonrewlu. Gi wa genekashlu giylatkaluru naluka. Girixanu gi nuna ntomgiyapnapoyagkakachine seynikmukochirerune.”

Gepomgalu gogajirewlupiranaya14Giyagni Gwa yimaklene yayegitlu

Geso. Wane chinruna, “¿Klu chinanuwixa ga wa Gwariseyone gixo katagogajirewata; ga wa Pixa yimaklene gigogajirewata?”

15Geso wane chinna, “Gi rumkatawamonuwnaletna wa kashimyolugetachine wannayma rawinikopshini

gnunrowatachri, wa xani pixka Gitagimwakopshinna nyimaklene. Seynirunanu pagogne wa gnunrowatachrikonkoklunpatka wannayegiya. Waneklurogajirewatanna wanna.

Yaglu wa gerotu yimaklewlupirana16“Gike gamatlu

muchkirgasamatkatuwa mkachritsole.Gi rixanu waleko ramle sama jiprojiklumkachri. Pnute rixa giskakletanatka.17Gi koxa wa tsrutsoleji nikchimtamaparutakgatlona winga gerotga. Wanerixkoklunu tsapkaka gipshekgata. Ga wawingani tuyokgatana. Salewnanatkatsapni koxa. Seyni gerotmaparutakgatlona gerotga winga. Gepikogimretka.”

Gayro wgene ga wa Gesomkalu kamrukamkaptostsitachro

18Runkakiniwana tyepirana,runyegitlu satu gitsrukaachi.Yoptsojityegitlu. Wane chinru,“Nshichni gajerya tupnanawa. Seynipunanu. Putakamyogontapanro.Tuwekanu.” 19Palnamta Geso.Romkagimtlu yimakleneyma.

20Wanero sato suxo pamole gepiwalapu gigragalewatachro. Gitjimnetyapamtyalu, tkamrukamkaptostsitaplu.21Gi rixanu wane china walananuko,“Nkamrukamkatyapjeplu nutukanu.”

22Wa Geso giprotaka. Retanatlo. Wanechinro, “Kiglenshinikanupyi, Wiwi.Palixle gitskalakyi.” Wanekluyakawatutskalga suxo.

23Geso gapokatkalu gitsrukaachipji.Retna tumlejitachine ga wa gixolunesejrewnachine. 24Wane china,“Gixrikanu. Wa mturo gi wa tupna,seyni tumkanata.” Ruxpiranatluna.

25Wa gixolune maleka koshpaaka.Jiglokamtatka. Kamrukamyotlo.Tyotunotatka mturo.

9

Page 18: Yine bible   new testament

18

26Pogitpiranamtkatka psolchijnekowalechijne.

Gepi maygalene gimrekgakaaka27Wane yiyatnaka Geso.

Romkagimtluna gepi maygalene.Saplewjenanumtna. Wane chinna,“¡Petwamonutanunwu, Tawiklopisha!”

28Panchi rapokinitka, maygaleneginyegitlu. Ga wa Geso wane chinna,“¿Galixge numkata wane gixleta?”Wane chinruna, “Gigi, Gitsrukaachi.”29Giyagni kamrukaygaletatkana.

Wane chinna, “Galixyawakpotukogkamrutikotka.”

30Rumrekgatatkana. Ga wa Gesorujretpotutna. Wane chinna,“Ggirukotinwa gike gimatanru.” 31Seyniyatkana. Poshalpiranamtlunapsolchijneko walechijne.

Geso getwamonutna yine32Yinitkana, satu jeji ranikyegitluna

myanumatkatu, kamchichachrina.33Maleka ruknoklu kamchi. Wamyanumanatkatu yanumsatatka.Gixolune giglajita. Wane chinna, “Gipagogne Gisrayilichijne retika tyepixkalutu.”

34Seyni wa Gwariseyone wane china,“Kamchi gitsrukate giyakleya malekaruknokna kamchine.”

35Papokchimnunanuka yapa Geso,tsru pokchikaka ga wa mtserutupokchikaka. Runkaklewawaklepjikaknarunkaklewananumtya.Runkakletananumtlu KiglerupotunanuTokanchi pogirewatyawakapirana.Rutuukakananumtlu pejnurukoyayixlukaka, ga wa pejnurukogagijewakchi yinyegiya.

Gixlu jirgakalurupa36Retna gixolune yine.

Retwamonutna, gi rixanu

kojwakanshinikanutnawana.Giknookalurune gowegane pixka,girukotapratachri waneyamigjene.37Giyagni wane chinna yimaklene,“Galikakni gixlu jirgakalurupa. Seyniwa kamrurewaklerune gi gixna.38Giyagni gagjitanru jirgakalurupaGitsrukate jirgalyegipa yokanatyapnakamrurewaklerune.”

Pamole gepi tsomitikolu

10 1Pamole gepi yimaklene tomga.Rutakna kamchine

puchotlewatachine chinanu malekaruknokyapna, pejnuruko yayixlukakarutuukakinripna ga wa pejnurukogagijewakchi

2Pamole gepi yokanatanune giwaknawalenwa: muchinanu Simo wa Petrochinkaluru, ga wa repuru, Gantirishi, gawa Santiyako, Sewereyo wgene ga warepuru Gwa; 3Wilipi ga wa Wartolo,Tomasu ga wa Matiyo gijgawenutachri,Santiyako, Galgweyo wgene, ga waTateyo. 4Simo Kanani gajeru ga waGota Giskaryote samyokjerupa.

Pamole gepine kamrurepa5Geso yokanatatkana nyi pamole gepi.

Wane china yokanretna, “Gi wapayingapoko gyanu. Gi wa Samaritanepokchiko gapokanu. 6Seyni goweganegamgachine yegi galikaka gyanu,Gisrayiliklopishane yegi. 7Gyinipaginkaklewananumtanu. Wane nchinanu,‘Tengogne pogirewatyawaka gigowukatka.’ 8Gituukakananumtannayayixachine. Gyotunkakananumtannagipnachine. Mpowratananumtannagijirgitutachine. Maleka giknokannakamchine. Genekashatkaluru gyoptota.Genekashlewatanu koxa gixa. 9Gi wakoriko ntapgatanu, gi wa sroschiko; giwa sintawoko giskotatanu. 10Gi tsapakoyagaplu chinanu, gi gepimkaluko, gi

9 10

Page 19: Yine bible   new testament

19

yoshmakjixrechishpatako, gi wakanojerchiko. Gi rixanu wakamrurewakleru rumkata yoptoletlunikanru.

11“Girukokta pokchi gapokanu tsrupokchi ga wa mturu pokchi,gepomlewatanu ginaklukiglepiranyegirupji. Wane gwanugyinpotunanuko. 12Wa panchigapokinipa galukanna wane gajene.13Wa panchi gajene rumukane rixinrina,waneyapna gixa giglenunshinikanu.Seyni ma mumuklunu rixinrinagiglenunshinikanu satokyegitangi.14Katukokta gi yoptotangi, giyijnaktokanutangi, walepji gyinpatka gawa wale pokchiya, giplokjiximtanugistapjixipagi, rumatikolupna.15Galikakni wane nchingi wagakotkalurupa Sotomachijne,Komorachijne gajenniya wale pokchigajenni pnute wagiklukanuwnalgognepatka.

Kojwawakchikakapa16“Xawakni Gita yokanatgi gowegane

pixkalungi kewetnanetskala. Giyagnigalpokonshinikanutanu gimnune pixka,ga wa myokwirenepgi motkokonepixka.

17“Ggirukotinwa yineya. Gi rixanusamyokanginajemanshinikankakjetikowaka.Runkaklewawaklepjikakaynakochipjetingina. 18Girukotlewatachineyegi ga wa pogirchine yegi ganiiko Gitachinanupa, gipgujtalewlu chinanuwanna yegi ga wa payine yegi. 19Wansamyookoklunupa gi wagkojwakanshinikanutinwa gi nchinayanumsaletinripa. Gi rixanuwaneklupapko geneeko wanenchinanrupa. 20Gi rixanu gi wa gixapniyanumsatachinepgi, seyni Giwekikalurugixa Girunu gixa gitokote yanumsatini.

21“Molchi samyokanru gimolekorupninripa, ga wa girchi gituru. Ga wawgenchine kamnixanna rurunnaruylatikolupna. 22Gayegixkalunepgipejnuruneyako Gita giwaka chinanu,seyni wa kashnantakanshinikanutachriyoptukyawakpotunanuko walegognetkaako. 23Tye pokchiyakojwakingina gasukanu. Papokchi gyanu.Gi rixanu galikakni wane nchingi, gignikawna wane yaletanupapokchimnunanuka Gisrayilichijne nmamunkanupachi Gita Yineru Wgenno.

24“Yimaklechi gi wa tsrunwayimaklewatachri pnute. Gi wawayegrechriko, rutsrukate pnute.25Poyagotyalu yimaklechi wa yimakjerupixka rixinripa, ga wa wayegrechri warutsrukate pixka rixinripa. Welsewochinmakluna kapjiru pnutenapna gipjigajenepni.

Piikalurupa26“Giyagni gi mpikanna. Gi rixanu

maleshlu giyogimatkaluru gi wamupgujetkotpakni. Maleshlupochkeruko mumatkotupa. 27Wanenchinyagi Gita mapshagawakaya,pokamlawakaya wane nchininri gixa.Gijnakpotuko gyijnakotinri, panchigayiji ginkakletinri. 28Gi mpikannamanchi giylatachine seyni giweklu girumkata giylaletna. Seyni Wale galikakampikanu giweklu gimkatagamgakakletachri ga wa manchi Gigenaxirnachriya. 29¿Gi ge wa ganikajiprojichinanu rushankaka gepi koshichine?Ga wa gi satuna wanna chiji gijrukagixa Giru mwaknu. 30Gijiwtsakopejnuruko yantatkalurni. 31Giyagni gimpikanu. Kiglepotgi gixa gixokoshichine pnute.

32“Giyagni girukokta gipgujtatannoyineyegiya, Gita koxa gipgujtatanruNuru tengogne Gajeru yegi. 33Girukokta

10

Page 20: Yine bible   new testament

20

ginutatanno yinyegiya, Gita koxaginutatanru Nuru tengogne Gajeru yegi.

Gi wa giglewanshinikanrewlu, seyni yoglolewapi

34“Gi gkagwakanru nuninri watyechijne nutakyaplu kiglegwashle. Giwa nuna kiglewashle nutakinripa seyniyoglolewapi. 35Gi rixanu nunankotspalatyapna:

Jeji wa ruru kamnixinripa, Ga wa tshicho tunro tkamnixinripa, Ga wa tomekanunro tgimajiro

tkamnixinripa. 36 Wa jeji kamnixjene, walepji

gajeneko kamnixanru.37“Girukta gi wa galukpotutno ruru,

runro pixka pnute, gi wa rumukluno Gita.Girukta gi wa galukpotutno gituru,rushicho pixka pnute, gi wa rumuklunoGita. 38Girukta gi gwanro koroshiteshkita,gi rawgajxigitanno, gi rumukluno Gita.39Girukta gikshika giwekleta, ruwekinriramginina. Girukta gamtakanru ruwekinriGita chinanu, rukshika giwekletanu.

Gapnutikolkakapa40“Gixa yoptotachri, Gita yoptota. Wa

Gita yoptotachri nyokanatjeru yoptota.41Tokanchi geneklewatachri giwakayatokanchi geneklewatachri yoptotachri,wale yoptotanru tokanchigeneklewatachri gapnutikolu.Poyagkakachri giwakaya poyagkakachriyoptotachri, wale yoptotanrupoyagkakachri gapnutikolu. 42Girukoktagenekanru girapistonopje kachiklegalusatu mturu wanna nyi mturunenyimakleru giwakaya, galikakni wanenchingi, gi wa ramga gapnutkotanu.”

Gwa Katlewakleru yokanatanune

11 1Wane rixa. Geso ralitowutletatkana pamole gepi

yimaklene, wane yiyatka, papokchikaka

wannanu yimaklewatinripa ga warunkaklewatinripa.

2Yoshmakikowaka Gwayijnakpiranyegityalu Kristo kamrure.Giyagni yokanatna yimaklene Gesyegi.3Wane chinruna, “¿Pixaklegeginachripyi, waka wkagwakerge satu?”

4Rugita Geso. Wane chinna, “Gajewa.Ginkakapanru Gwagyijnakotanrukakaya ga wagetanrukakaya. 5Maygalenenanugetatka. Ga wa myankanenanu yanatka.Ga wa gijirgitunatachine powratkatka.Ga wa majnakonenanu jemashatatka.Ga wa gipnachine yotunkaaka. Ga wakwamonurune yegi runkakletikaKiglerpotunanu Tokanchi.6Giglenshinikanyegitkaluru mutspetkatuGitaya.”

Geso gipgujtatanru Gwa Katlewaklerupirana

7Yanananumtinna, Geso yinuwakaginkakletna gixolune yine Gwapirana,“¿Kluneru getapa yinerumwiyawakanuya? ¿Satu kapanregekannipgyalu kowshikanrurge? 8Seyni¿kluneru getapa? ¿Satu jejipopchimkalurege gitakachri? Gike.Pogirchinepji rawna popchimkalugitakachine. 9Seyni ¿klu chinanu wanegyapa? ¿Satu tokanchigeneklewatachrirge getapinripa? Gigi,wane nchingi. Tokanchi geneklewatchripnute. 10Gi rixanu walenwayonpiranyegitkaluru:

Petanu. Gita yokanatlu notowreru pixa penute.

Wale galpokotanru patnugapote pixa penute.

11“Galikakni wane nchingi, gi warupgujewna satu suxo gishpakyachri,Gwa Katlewakleru pnute tsru. Seyni wamtserutu potu tengognepogirewatyawakaya tsruni Gwa pnute.

10 11

Page 21: Yine bible   new testament

21

12Gwa Katlewaklerukluyakawa ga waxanigognenanu tengognepogirewatyawaka muchkowyegitka.Muchkowatachine kashichlu. 13Girixanu pejnuruneko tokanchigeneklewatachine ga wa tokanchiyokanatkaluru Gwaklupotunanukorunkakletpiranatluna. 14Galukayoptoletiniplu walenwa Giliya waginachripa. 15Girukokta kajnakopnapawa yijnakotinripa, yijnakotanu.”

Mturune giputu tuplanatachine16Geso gomkagi wane chinretna,

“¿Giru pixka nutakanna nyigimuweekakgognenatachine? Mturunepixka, giputu tuplanatachine,rupxalunna tomsanatachine. 17Wanechinna:

Wtumlejyegitgi. Gi wa gansata gixa.Wamonuwata gixa yegi. Gi wa

nchiyagjeta gixa.18Gi rixanu runa Gwa. Gi wa nika. Giwa rura. Wane chinna, ‘Kamchiwaneylu.’ 19Nuna Gita Yineru Wgenno,nikachrino ga wa girachrino. Wanechinna, ‘Getanru. Satu jeji tsru nikalu.Winga kgirakleru. Gijgawenutachine gawa kmukochirerune gipxaalu.’“Wa gimatkalewlu potukalu

gekakgitka kamrureya.”

Geso ginkakna pokchikaka gajene salewnalepapirana

20Giyagni Geso yinuwakachigetjeretna pokchikaka gajene. Walechinanu chigetjetna gi rixanu wannagetanmaklu gixo potu ruyaklewlekamrujetyawaka. Ga wa retmakluna, giwaleko renshinikanutyana. Wane chinachigetjeretyana, 21“¡Gi waneni pixaKorasi pokchi! ¡Gi waneni pixaWetsayta! Gi rixanu Tiro pokchiniya gawa Sito pokchiniya wanepmaklugiyaklewlukaka nkamruyegityagi gixa,

wannanimka muchikawakorenshinikanutannimkana. Kawshistugalumkachrimka rutakmanetinnimkawannaga wa chichipagimkarutakmanetinnimkawana. 22Ga wa wanenchingi, Tiro ga wa Sito pnutesalewnalenapgi gixapnigiklukanuwnalugognepa. 23Ga wa pixaKapernawo, tengognepotunanuko pixkaputaaka. Ga wa gipnachinegwiyawakapotunanuko pixka putaako.Gi rixanu wa Sotoma gajene yegikamrutikomka giyaklewlu pixa yegikamrutikaluru, xanigognenanumkarutukna. 24Ga wa wane nchingi wagakotkalurupa Sotomachijne gajenniyagixa pnute wagiklukanuwnalgognepatka.”

Ginanu Gita yegi. Gita gapnankakanutkagi25Walegogne Geso wane china,

“Numalwutyi, Nuru, tengogneGitsrukate ga wa chiji, tyepirankakaPixa yogimatyana kgimatkalerune gawa kanshinikanurune, ga wa mturunepekakgita. 26Gigi, Nuru, gi rixanu wanePixa gigleretle getletlu.

27“Ptowruko samyokno Nuru. Gikenagimatlu Gituru, seyni Girchipje gimatlu.Gikena gimatkoxlu Girchi, seyni Giturupjega wa girukokta raluka gekakgireta Gituru.

28“Ginanu Gita yegi, pejnurunekgi gamakamrurewletachingi, gitjitachingi. Gitagapnankakanutkagi. 29Gikamrurewatinno.Gimatinno. Gi rixanu mayogotno Gita.Mturu gixnachriwano najiya. Ga wagikshikanru gapnanunshinikanutinripa.30Gi rixanu myapretnigikamrurewatinipno. Ga wa nutjitanrumunotni.”

Gapnanutikalurugogne

12 1Walegognekaka sana yapanataGeso gapnanutikalurugogne.

Yimaklene nachi. Yinuwaka

11 12

Page 22: Yine bible   new testament

22

sustakagwuremtluna gitaklugwu.Nikluna. 2Gwariseyone getanata. Wanechinruna, “Petanna.Gapnanutikalurugognekoginanshichkalurni kamrutnapyimaklene.”

3Wale wane chinna, “¿Gi gegetyongapiranyegitlu Tawi kamrutanru?Wa nachichini wale ga wa waleymalunekoxa. 4Gi rixpoko jiglokletluGoyakalupji. Niklu jimaprokakagekakgitkaluru. Walenwaginanshichkaluru wale nikyaplu, ga wawaleymalune koxa. Sasertotenepjenikanruni. 5¿Gi ge getyongatkoxluTokanchi Yokanatkaluruya wagapnanutikalurgognekakakpashiwakapji, sasertotene gimuterupixka gixkaklu gapnanutikalurgogne? Giwale chinanu ruklukanuwnanna. 6Gitawane china, gewlu kpashiwakapji pnutetsru. 7Gimka giklukanuwnayegjixannamuklukanuwnakane, gimatinmakaklunerni tyepirana: Naluklu getwamonrewlu. Gi wa genekashlu giylatkaluru naluka. 8Gi rixanugapnanutikalurugogne Gitsrukatno Gitawa Yineru Wgenno.”

Giprigamyotachri9Wane yiyatka. Wanna

ginkaklewawaklepji yatka. 10Wanerusatu jeji giprigamyotachri.Repomgaluna. Wane chinruna,“¿Munanshichkotlege wagapnanutikalurugogne pinitikolu?”Wane chinna gepomgaletlunajigyegityapluna.

11Geso wane chinna, “¿Giru jeji wanegixa yegi, sato gowega waneyalutu?Walamka gijrukanu kapnagapnanutikalurgogneko. ¿Gi gekashichanro ga wa koschekanro? 12¿Gige kiglepotlu yineru gowega pnute?Giyagni munanschichkotni

gapnanutikalurugogne kiglerukamruruya.” 13Giyagni wane chinru jeji,“Pomyokanu.” Romyokatka.Ruglewamyotatka. Kigletkalu pasretakopixka.

14Yatkana Gwariseyone.Jemanshinikankakyegitlunaruylatyapluna.

Gipxaklewatachri tsomitkaluru15Rumatinitka Geso, wane yiyatka.

Gixolune yine gomkagimtlu.Pejnuruneko rutuukaka. 16Rujretna mapogijetyapluna, 17poyagkakikolupatokanchi geneklewatachri chinyawakaGisayiya. Wane china:

18 Getanru nupxakjeru Gitatsomitanru.

Nushinikanru potu. Wale gigletanshinikanutno. Giwekikaluru Gitanu nutakanru

payine yegi runkakletinri gitakyagoklewlupirana.

19 Gi wa yangalewatanu.Gi wa saplewjetanu. Gike yijnaktokanutanru

gatnugapoya. 20 Wa katsluksu gischokachri gi wa

sustonganu.Wa yochpiikalurchopa

gimoliinatachri gi wa ruwakanu,

koshpakinpotuklu giklukanuwnayegjixlu raalirewatinripa,

21 payine kagwaklewatinripa Walegiwakaya.

Geso yapkaklu panchi gajene kotspalanshinikankakachinepirana

22Giyagni Wale yegi raniika satukamchichachri. Walenwa maygaletu,myanumatkatu. Rutuukaklu. Giyagniwa maygaletu myanumatkatuyanumsatatka, retatka. 23Pejnuruneko

12

Page 23: Yine bible   new testament

23

gixolune giglajita. Wane chinna, “¿Gi geTawiklopishakni wa Tye?”

24Wa Gwariseyone yijnakotinri, wanechinna, “Wa Tye gi wa maleka giknoknakamchine, seyni Welsewoyapje chinanu,wa kamchine gitsrukate.”

25Geso gimatanshinikanutannawanna. Wane chinna, “Pejnurukopogirewatikowaka wa wane gajenekotspalanshinikankakmakawannakakluko, giknookalurupnipogirewatikowaka. Pejnurukopokchikaka ga wa panchikaka wa wanegajene kotspalanshinikankakmakawannakakluko, gi rumkatagwagognereta. 26Satanasyokaklukmakamaleka giknoklu Satanasyo,walenanukokotspalkakanshinikanutinmakwa.Giyagni ¿gi rixpoko gwagogneretanuwale pogirewatyawaka? 27Ga wa GitaWelsewo chinanumka malekanuknokanna kamchine, gwugenene¿katu chinanu maleka ruknokna?Giyagni gwugenenepni gixagitakyagokachinepni. 28WaGiwekikaluru Goyakalunu chinanu Gitamaleka giknokinna kamchine, galikaknigixyegitkalu Goyakalupogirewatyawaka.

29“¿Gi rixpoko satu gimkatajiglokapjiretlu gichkolu, chowgutyaplurejnunkate, ma mostutkanuwalu wagichkolu? Waneklu chowgutyalu gipjigajeru.

30“Gitasreta mwakatu, walenwankamnixjeru. Gitayma mapatjetkatu,kotspalewata. 31Giyagni wane nchingi,pejnuruko mukochri ga wamupashiregnuchi kaspuukalurupniyinyegiya. Seyni ginnakokta yineGiwekikaluru mupashichkane, gi wakaspukikna. 32Girukokta gapatno GitaYineru Wgenno kaspukikalurupni. Seynigirukokta gapatlu Giwekikaluru

Kpashiri gi wa kaspukiko, gi watyegogneyako, gi wa ginachripgogneko.

Yineru gaji tsepowniyachri33“Waka gagmuna kigleru rixa ga wa

giji koxa kiglejiru, waka mugletu rixagagmuna, ga wa giji koxa muglejitu. Girixanu gijiya rumatika gagmuna.34Gimnu pixkalungi. ¿Gi gixpokogimkata yanumsaletlu kigleru,muglenekgi gixini? Gi rixanu klunerutkayineru gaji tsepowniyachri, waleyanumatya ginamaya. 35Kigleru yineru,raji ponikowle kigleru, kiglekakalukoshpakya. Mugletu yineru rajigixolewniyachri mugletu, mugletkakakoshpakya. 36Ga wa wane nchingi,pejnuruko tokanchi yanumsashatinrinayine, rugyegitanrunagiklukanuwnalgognepa. 37Gi rixanuptokanu chinanumuklukanuwnakaakotupyi, ga waptokanu chinanu koxagiklukanuwnayegjixkalurupyi.”

Gimuweekakgognenatachine muglene gagjitlu getkaluru

38Giyagni pimrine yonchikgapine gawa Gwariseyone gigita. Wane chinna,“Yimaklewatachri, waluka getletlu pixakamrutanru getkaluru.”

39Rugita Geso. Wane chinna,“Gimuweekakgognenatachine muglene,kgimopataklerunni ragjitluna getkaluru,seyni getkaluru gi wa reneekona, seyniGonasu tokanchi geneklewatachrigetkalurutepje. 40Gi rixanu tsro potu tsru wenu gajeronanwaka rawanata Gonasu mapgogne, mapyechno, wanekopixka nixanu Gita Yineru Wgenno.Mapgogne, mapyechno chiji gitokotenwanatanu. 41Giklukanuwnalgognepajejinni, Niniwe gajenni, yotunotanu nyigimuweekakgognenatachineyma.Wannani giklukanuwnakakanna nyi

12

Page 24: Yine bible   new testament

24

gimuweekakgognenatachine. Gi rixanuwannani genshinikanuta Gonasuginkaklewle chinanu. Ga wa xani gewruGonasu pnuterutu.42Giklukanuwnalgognepa tyotunotanutkachi kegnetesreta gajernipogirewatachroni nyigimuweekakgognenatachineyma.Tuklukanuwnakakanna, gi rixanuyoptukyawakchijiko tunyatyijnakotyaplu Salomo gimatkalewle.Ga wa getanru. Gewru Salomopnuterutu.

Kamchi puchotlewatachri satoka43“Kamchi puchotlewatachri yineru

rushpakamtinika, pnumnu yapanatatka,popriwaakaka. Rujgalurapnanutyawakapa. Gi wa rukshiklu.44Giyagni wane china, ‘Nsatokanutkanopji nuyakatyawaka.’ Wanerapokinitka rukshiklu malepjiru,saxritkaluru ga wa galpokotkaluru.45Giyagni wane ya. Waleyma raniknapimrine payokgipre kamchine walepnuterune muglene. Jiglokna. Wanerawna. Ralipretka gektutu giknogatkalutye jeji muchinanu pnute. Waneko pixkarixanna nyi gimuweekakgognenatachinemuglene.”

Geso ginro ga wa repurune46Gixolune yine

runkaklewyeginatiniwa, runro ga warepurune maleka tunwatachine, ralukagiynumsaletluna. 47Satu wane chinru,“Gewna punro ga wa pepurune, malekatunwatachine. Ralukagiynumsaletyina.”

48Rugitlu wane chinjeru. Wanechinru, “¿Katni wa nunro? ¿Katni wanepurune?” 49Romyokyegitnayimaklene. Wane china, “Ga ga nyinwanunro, ga wa nepurune. 50Gi rixanugirukokta kamrutlu tengogne Gajeru

Nuru gishinikanru, walenwa nepuru, gawa nepuro, ga wa nunro.”

Yapkaklu kgitaklewaklerupirana

13 1Walegogne panchirushpakamtya Geso. Tsru

wenuspuwnaga tuplata. 2Rapatyegitlunagixolune yine. Kanawa ruptekatka.Wane tuplata. Ga wa pejnurunekogixolune yine wanga gwa. 3Gigepikapirana runkakna yapkakluya.Wane china, “Wane rixa. Wakgitaklewakleru gitaklewtapanu.4Kopalajitini pimriji gatnugapostsigapokajita. Runna koshichine.Niklokajitluna. 5Pimriji sotlugwiyawaka gapokajita mwiyawakanupotu kajpa. Waneklumka rupchekni.Mpixnuwakapotni chiji. 6Ga warushpakini tkachi jimanatkalu. Mamatskinu chinanu rupriganatka. 7Pimrijikona yegi gapokajita. Tseruwnakonkaka. Kapotanatkalu. 8Pimrijikiglewaka chiji gapokajita. Wanejiwatya. Rawa satu satpachaji, satupatsrujirmoleji, satu mapmoleji.9Kajnakopnalu wa yijnakotinripa,yijnakotanu.”

Kluneru chinanni yapkaklukaka10Runyegitluna yimaklene. Wane

chinruna, “¿Klu chinanu yapkaklupunkaklewyegityana?”

11Rugita Geso. Wane chinna, “Girixanu wa gixa geneeka gimatyaplugiyogimanatkaluru tokanchi tengognepogirewatyawakapirana, seyni wanna giwa geneeka. 12Wa waneyalutuwanepnute reneeka. Waneyamigjetuwane rixle konikona. 13Giyagniyapkaklu nunkaklewyegityana,retinmakna ma metinitipna,yijnakotinmakna ma yijnakotinitipna,ma mumata jeminitipna. 14Wane rixapoyagkakikolupa wannaya Gisayiya

12 13

Page 25: Yine bible   new testament

25

tokanchi geneklewatchri ginkakle.Wane china:

Gijnakopna gyijnakotini, gi gimata jemanru.

Getini getinmaka, gi gimatanru. 15 Gi rixanu shikowgajkaakana nyi

yine.Ga wa gijnakopnayna kyapreru

yijnakotyana. Ga wa rushyaygaletna ma giygalna

metinitipna; gi wa gijnakopnayna

yijnakotinripna; gi rajiyakna rumata jemyana; ma

kashrijetikotupna, nma mutuukakyanupna.

16“Seyni giglenshinikanyegitkalurnigiygale gi rixanu geta, ga wagijnakopna gi rixanu gyijnakota. 17Girixanu galikaka wane nchingi, wa tsrugaluklu rixmakluna gixo tokanchigeneklewatachine ga wapoyagkakachine. Raluka getletmaklunawa gixa getanru. Gi retluna. Ralukayijnakletmakluna wa gixa yijnakotanru.Gi wa yijnakotluna.

Kgitaklewaklerupirana ginkakpokowakatka

18“Giyagni gjemanru gixakgitaklewakleru yapkaklepirana.19Girukokta yijnakotlu tokanchipogirewatyawakapirana, ga wa girumata jemlu, runa mugletu. Kashichluraji gitaakaluru. Walenwa gatnugapostsigitaakaluru. 20Ga wa sotlu gwiyawakagitaakaluru, walenwa yijnakotlutokanchi. Waneklu rumuwlepotukoyoptotlu. 21Seyni gi katskiri.Pshinitsonu gwachripa. Wa runinisalewakchi ga wa kojwawakchitokanchi chinanu, waneklu rutspekaaka.22Ga wa kona gwiyawaka gitaakaluruwale yijnakotlu tokanchi. Wakojwakanshinikanrukaka tyegogneya,

ga wa ponikowlu yokwire kapotlutokanchi. Gi wa jiwatanatka. 23Wakiglewaka chiji gitaakaluru walenwayijnakotlu. Rumatjemlu tokanchi.Jiwata: satu, satupachaji; satu,patsrujiremoleji; satu, mapmoleji.”

Geso yapkakle triko ga watriko pixkalutu kshanapirana

24Satu yapkaklu runkakyana. Wanechinna, “Tengogne pogirewatyawakasatu jeji pixka rixa, kiglejiru gitakachrirusanate. 25Seyni rumkakopshinna yineruna kamnixjeru. Rutkaplu trikopixkalutu kshana, triko ganikajite.Yatka. 26Giyagni wa gitaakalurugipchekinitka, kaji rixinitka, waneklukoxa rupgujewna triko pixkalutukshana.

27“Wayegrechine gapyegitlukwangixleru. Wane chinruna,‘Gitsrukaachi, ¿gi ge kiglejiru putakluwa pusanate? Giyagni ¿ginakaruyakatya triko pixkalutu kshana?’

28“Wale wane chinna, ‘Satu jejinkamnixjeru wane gixlu.’“Ga wa wayegrechine wane chinruna,

‘Giyagni ¿gi ge paluklu wawoplipchetapyaplu?’

29“Wale wane china, ‘Gike. Wagoplipchetinri gma moplityakoxaplutriko. 30Getasha tseruwnaletanrugepiko, jirgakoklunpotunanuko.Jirgakoklunpatka, wane nchinanna wajirgachinepa, “Muchinangapkagoplitanru triko pixkalutu kshana.Gostuptajetanru yoxikikolpatka. Ga watriko gapatjetanu. Rumretikowakapjigitakanru.

Yapkaklu mostasajipirana31Satu yapkaklu runkakatnakna.

Wane chinna, “Tengognepogirewatyawaka mostasaji pixka rixa.Satu jeji ganiklo. Rusanate rutaklo.

13

Page 26: Yine bible   new testament

26

32Walenwa galikaka ptowruko kajirujimtserujitu potu. Seyni wa tseruwninitkawalenwa tsru potu kshana gitaakalurupnute. Gagmuna pixka rixa. Giyagniteno yapachine koshichine gina.Waleplu shalewatna.”

Geso yapkakle gisekachripirana33Satu yapkaklu runkakatnakna:“Tengogne pogirewatyawaka

gisekachri pixka rixa. Sato suxo gwalu.Gepmole masu yaglu trikopagityapjetlu, psoluko rusekinpotunanuko.”

Yapkaklukakaya runkakletinri Geso34Pejnuruko tyekaka yapkakluya Geso

ginkakna yine. Wa yapkaklu migje gikerunkakna, 35wa poyagkakikolupatokanchi geneklewatachri chinyawaka.Walenwa china:

Nyanumatanu yapkakluya. Rekamrutkoklunuyakawa tye

psolchijneko yogimanatkalurkaka

nunkakletanu.

Geso ginkakpokowakatlu trikopixkalutu kshana yapkaklu

36Giyagni rungatkana gixolune.Panchi yatka Geso. Yimakleneginyegitlu. Wane chinruna,“Punkakpokowakatanwu wa sana gajerutriko pixkalutu kshana yapkaklupirana.”

37Rugita Geso. Wane china, “Wakiglejiru gitakachri walekno Gita YineruWgenno. 38Sanni wa tye psolu chijiko.Ga wa kiglejirni wa pogirewatyawakagajenni. Ga wa triko pixkalutu kshanawalenwa muglene. 39Ga wa kamnixjeruwalenwa tsru kamchi, triko pixkalutukshana gitakachri. Wa jirgalni walenwaralipregognepa. Ga wa jirgachinepawannanwa Goyakalutowrerune.

40“Giyagni wa kshana triko pixkalutuwane rixa goplitkotanu. Yochpiikotanu.

Wane rixanu ralipregognepatka: 41Gitawa Yineru Wgenno nyokanatannanotowrene, pogirewatyawakarapatinrina pejnuruko gitspetkalurkaka.Ginanshichkaluru kamrutachine koxarapatanna. 42Wanna xirnachri giknooko.Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu.43Giyagni poyagkakachine gatajiwnanu,tkachi pixka, Rurnapogirewatyawakaya. Kajnakopnalu wayijnakotinripa yijnakotanu.

Geso ginkakna ponikowlu yogimatkalurupirana

44“Tengogne pogirewatyawakaponikowlu pixka rixa sanayogimatkaluru. Satu jejirukshikinitkalu, yogimatatnaklu.Rumuwle chinanu rushankaplupejnuruko wane rixle. Ragjitanru walesana.

Kwenuro potu perlaji45“Wanepnutetnaka tengogne

pogirewatyawaka kmarnewakleru pixkarixa, kigle katajiroji perlaji gijgachri.46Rukshiklo sato kwenuro potu perlaji.Rushankaplu pejnuruko wane rixle.Ragjitatkalo.

Geso yapkakle chalupirana47“Wanepnutetnaka tengogne

pogirewatyawaka tsru chalu pixka rixa.Tsru wenu ruknokgatka. Rawlopnumnu gixachro shima. 48Wa katseporixinitka chalu, wangakoshpatyatkalona. Tuplatna.Tsomitatkalona kiglero. Kojita rutakna.Ga wa gektuto shima malekaruknokanatkalona. 49Wane rixanuralipregognepa. RushpakamtannaGoyakalutowrerune. Konanna muglenepoyagkakachinetskalaya. 50Towrechinexirnachri giknokanunna. Wanepluchiyaglu ga wa gashkaygitlu.”

13

Page 27: Yine bible   new testament

27

Geso yapkakle ponikolewlu gerotkaka ga wa kapokotkakapirana

51Wane chinna Geso, “¿Gi ge gimatajemlu wa tye pejnurkakakopirana?”Rugitluna, “Gigi.”52Wale wane chinna, “Giyagni

pejnuruko yonchikagapri ginkaakalurutengogne pogirewatyawakaya, satu jejipixka rixa kapjiru. Ponikolewlekoshpakyalu gerotkaka ga wakapokotkaka.”

Nasare myoptotikotu Geso53Wane rixa. Rali ginkakletinitkalu

tyekaka yapkaklu, wane yiyatka.54Gichijne yatka. Wannaginkaklewawaklepji runkakjetyana.Wane rixa. Wanna giglajita. Wanechinna, “¿Ginaka rawyalu tyegimatkalewlu ga wa tye giyaklukaka?55¿Gi ge kyosokokleru wgenekni waTye? ¿Gi ge Mariya chinkalurokni warunro? ¿Ga wa repurune Santiyako gawa Gosi, ga wa Simo, ga wa Gotachinkalune? 56¿Gi ge pejnuronekorepurone wixa yegi? ¿Giyagni ginakapguta rukshikyalu pejnuruko tyekakagimatkalewlu ga wa ruyaklewle?”57Wale pupjetyana.Seyni Geso wane china, “Maleshlu

tokanchi geneklewatachri Goyakalunnimkagwakpiratkotu ga wa gichijnepjeya,gipjiya.”

58Gi wa gixo giyaklu kamruta waneyama malixlena chinanna.

Gwa katlewakleru gipnale

14 1Walegognekaka Girore pasretagirukotlewatyachri

yijnakpogiwletlu Geso. 2Wane chinnawayegrene, “Walenwa GwaKatlewakleru. Gipnachinetskalayotunomtyatka. Giyagnikgiyaklewaklerni.”

3-5Gi rixanu Gwa giykotlu Girore.Wane chinru, “Ginanchichkalurnipepuru gnunro pwayegitinripa.”Wale chinanu raluka giylaletmaklu.

Seyni yine pika wale, gi rixanu tokanchigeneklewatachri kagwakyaluna. GiyagniGirore kashichjixatkalu Gwa. Rostujixlu.Yoshmakjetikowaka rutakjixatkaluGiroryana, Wilipi repuru gnunro,chinanu.

6Meyiwlu kamrutka Girorepoyagkakle walapute chinanu. Wannaganikajite tansatya Giroryana nshicho.7Tmeyitlu Girore. Giyagni rupiratyaloWale kawchinanu renekyaploklunerukokta tagjityaplu. 8Wa walajigetkaluro tunroya. Wane china,“Penekanno gewiya satu kotajipi GwaKatlewaklerujiwu.” 9Giyagni wapogirchi wamonuwata. Wa Walekawchinanu chinre ga wa waleymagwanatachine nikawakakwalerenekjixatkalo. 10Yokanrewatatka.Rustaknoojixatkalu Gwayoshmakjetikowakaya. 11Kotajipiranikjiwutikatka. Makloji geneekatka.Tunro yegi taniklu.

12Rapokna Gwani yimaklene.Ranikmanetatkaluna. Kapnatatkaluna.Runkakpatkaluna Geso.

Pamyo waragkane geneka nikletka13Geso yijnakpiranyegitanatkalu,

wane kanawa yiyatka. Yinerumwiyawakanu yatkana wanna mkoje.Wa gixolune jeminitka, pokchikakaruyakatyatkana. Romkagitluna. Chijiyapamtna. 14Ruptekinitka Geso, retnagixolune yine. Retwamonutna.Rutuukakna yayixachine.

15Wa kayi rixinitka yimaklenegapyegitlu. Wane chinna, “Gewni yinerumwiyawakanu. Wa kayitkani. Giyagnipyokanatanna gixolune pokchikakayinripna, ragjityapluna nikanrupna.”

13 14

Page 28: Yine bible   new testament

28

16Geso wane chinna, “Gi wamagatyana wane yinripna. Genekannanikanrupna.”

17Wane chinruna, “Maleshaywu gewi,seyni pamyo jimapropje ga wa gepishima.”

18Wale wane china, “Ganikyegitannogewi.”

19Peklomta gogo tuplajixatkanagixolune yine. Rawlu pamyo jimapro gawa gepi shima. Teno yigata.Ruglenshinikanyegitlu. Jiknajrotlu.Renekna yimaklene. Ga wa yimaklenegeneksatna gixolune yine.20Pejnuruneko nikatka. Jinanutkana.Koschekatkaluna gixetachri psojkaka,pamole gepi kojita katsepo. 21Wanikachine pamyo waragka jejine. Gi wakyagna suxone. Gi wa mturuneko.

Tsru wenumta yapamta Geso22Waneklu kanawa ratskojixatkana

yimaklene, wakanu kosekinripatkana,rungakopshinna yine. 23Raligingaletinitkana gixolune yine, magkakanika Walepje, ragjigognetinripa. Kayirixinitka wane rawanatatka Walepje.24Ganikajgatkalo kanawa.Rutwatjekakanro gishpurga, gi rixanukannipgyalu satkakanro.

25Rumrereekastsitkani, Gesoyayegitatkana. Tsru wenumtayapananumta. 26Yimaklene getinri tsruwenumta yapananumtini,kojwakanshinikanutna. Wane chinna,“¡Pagixanutkani!” Piklena saplewatna.

27Waneklu ruynumatatkana Geso.Wane chinna, “Kiglenshinikanupgi.Gitni. Gi wa mpikanu.”

Gonumta yapamta Petro28Giyagni Petro gigitlu. Wane chinru,

“Gitsrukaachi, Pixa pixinipa ptomgannoPixa yegi nyinripa. Gonumtanyapamtanu.”

29Wale wane china, “Punanu.”Kanawa ruptekamtya Petro. Gonumta

yapamta, Geso yegi yinripa.30Retinitkalu gichkonnipgyalu, pikana.Yinuwaka gimxiklemtanatka.Saplewatana. Wane china,“Gitsrukaachi, pognetkakanno.”

31Waneklu Geso gomyokyegitlu.Kashichlu. Wane chinru, “Psotsotajigalixachriyi. ¿Klu chinanumaponshinikanukletyi?”

32Kanawa ruptekinitkana,rutukannipgyamtatka. 33Giyagnikanawa gwanatachineyoptsojityegitluna. Wane chinna,“Galikakpotunanni Pixni wa GoyakaluWgenyi.”

Genesare gajene yayixachinerutuukaka Geso

34Koprugatinitkana, Genesarechijnerapokna. 35Yine gimatatkalu wanegajene. Yokanrewatna psolusretakowalesreta. Yayixachine pejnurunekoranikyegitluna. 36Ragjitlunagimkaluptostsipje kamrukinripna.Pejnuruneko kamrukjene wannagitskalgatka.

Wa merkamyonkane nikachine

15 1Giyagni Gwariseyone,yonchikgapine Gerosale

giyakatyachine gapyegitlu Geso. Wanechinruna, 2“¿Klu chinanu pyimaklenegiknoklu gitsrukaachinni giykole? Girixanu gi rerkamyotna wa jimapronikinna.”

3Wale gigitna. Wane chinna, “¿Kluchinanu koxa gixa giknoklu Goyakaluyokanatanru giykole chinanu? 4Girixanu Goyakalu wane china,‘Pkagwakpiratanru puru, punro’ ga wa‘Girukta kamakpirjetlu ruru, runro walepni gipnanuna.’ 5Ga wa gixa wanechina, ‘Girukokta wane chinru ruru ga

14 15

Page 29: Yine bible   new testament

29

wa runro, “Nenekashle gixanupmakaGoyakalu nenekashatanutka, wanenekashle gixa gipxakikolupmaka.”6Wane gixachri gi kagwakpiratanutkalururu, runro.’ Wane gixa giknoklejetluGoyakalu yokanatanru gixa giykolechinanu. 7Sanowashatachingi. Goyakalutokanu kigle reneklewata Gisayiyagixapirana. Wane china:

8 Nyi yine gispuyna kagwakpiratnona seyni rajiyna wajra yanna Gitaya.

9 Magijeru yonogleyegitnona.Runkakletluna yokanrekakna yine wa

Goyakalu tokanu pixkalutu.”

Geso ginkakna wa yineru gaji gajeru puchotlewatachrikaka

10Tomgana gixolune yine. Wanechinna, “Gyijnakotanu. Gimata jemanu.11Gi wa ginama jiglokyachri puchotluwa yineru. Seyni wa ginamagishpakyachri, walenwa puchotluyineru.”

12Giyagni yimaklene yayegitlu. Wanechinruna, “¿Gi ge pumata waGwariseyone yijnakotinri wa tyetokanchi jigekanuwatna?”

13Seyni rugitna. Wane chinna,“Pejnuruko gitaakaluru ma mutakanutuNuru tengogne Gajeru goplitkalurupni.14Getashatanna. Maygalenkaklukokoseekakachinni. Wa maygaletukosekinmaklu maygaletu kapnarumujruukakanna.”

15Petro gigita. Wane china,“Punkakpokowakatanwu tye yapkaklu.”

16Geso wane china, “¿Wane koxagixge gixa mumatjemkangi? 17¿Gi gegimata jema wa pejnuruko ginamajiglokyachri, ginanwaka ya? Rushpakagichkajetyawaka. 18Seyni wa ginamagishpakyachri raji ruyakatya. Walenwapuchotlu yineru. 19Gi rixanu yineru gajirushpakya mugletu shinikanchi,giylalewlu, gimopatlewlu, gapoklewlu,

chowguchkaka, gixasha gipgujtalewlu,mupashiregnuchi. 20Tyekakni wapuchotlu wa yineru. Ga wameromyogkatu nikini gi wa puchotluyineru.”

Kanani gajero galixlewle21Wane yiyatka Geso. Tirosreta ga wa

Sitosreta yatka. 22Wanero sato suxoKanani gajero, walesreta giyakatyachro.Tsaplewjeta. Wane china,“¡Gitsrukaachi, Tawiklopisha,petwamonutanunno! Nshichnikamchichachropotuna.”

23Seyni gi satu tokanchi rugityalo. Wayimaklene yayegitlu. Ragjitluna. Wanechinruna, “Pyokanatanro, gi rixanutsaplewjegajxigiyakatwu.”

24Wale gigita. Wane china, “Gi wanyokanatka, seyni wa goweganechinanupje gamgachineGisrayiliklopishane.”

25Giyagni tapoka. Tyoptsojityegitlu.Wane chinru, “Gitsrukaachi,pupxakanunno.”

26Rugita Wale. Wane china, “Gikigleru wa kashichikolupa yinewgenene nikanru, kewe wgeneneruknokyegitkomka.”

27Wala wane china, “Gigi,Gitsrukaachi. Seyni wa kewene niklurutsrukatna nikawakakwalegijrukyachripopeji.”

28Giyagni Geso gigita. Wane chinro,“¡Suxo, tsruni palixle! Wane pixikolupapalukyawaka.”Wanekluyakawa tutukawgenetatka.

Gixolune gituukaakalune29Wane yiyatka Geso. Kalile

Wennespuwnaga yapa. Magka kanika.Wane tuplata. 30Rapyegitluna gixoluneyine. Wannaymana myankane,maygalene, myanumatkane, mastsine,ga wa pimrine gixo. Gesojixistsi

15

Page 30: Yine bible   new testament

30

rutaakana. Wale gituukakna. 31Wanerixini ruglajitna gixolune yine, retayanumletkana myanumatkane, ga wamastsine kigletka, myankane yanatka,ga wa maygalene getatka.Rumalwutluna Gisrayiline Goyakalute.

Gepkoxamkoje waragkanegeneka nikletka

32Geso tomgana yimaklene. Wanechinna, “Netwamonutna gixolune yine,gi rixanu waneyatkana mapgogneGitayma. Maleshayna nikanruna. Ginaluka yokanretna mniikane mamujxipakgapotinitipna.”

33Yimaklene wane chinru, “¿Ginakagawinri wixa wane pejnu niikaluruyineru mwiyawakanuya, wunanutyapnawane pejnu gixolune yine?”

34Geso wene china, “¿Gi pejnujimapro waneygi?”Wanna wane china, “Payokgipre ga

wa psotsotaji kopaji.”35Towutna wa gixolune yine

tuplatinripna chiji. 36Kashichatkalupayokgipre jimapro ga wa shima.Poyagnutlu. Jiknajrotlu. Reneknayimaklene, ga wa yimaklene geneksatnagixolune yine. 37Pejnuruneko nikatka.Jinanutkana. Ga wa gixetachripsojkakakoshchekna payokgipre kojita katsepo.38Wane nikyachine gepkoxamkojewaragka jejine. Gi wa kyagna suxone, giwa mturuneko. 39Rungatkana gixoluneyine. Kanawa ruptekatka. Maktalasretayatka.

Klu chinanu getkalurkaka

16 1Gwariseyone gapyegitlu ga waSariseyone rumlukanutyapluna.

Ragjitluna rekakgityapna getkalurutengogne gajeru chinanu.

2Seyni Wale gigitna. Wane chinna,“Wa kayi rixinitka, wane nchina gixa,‘Kiglegogneru gi rixanu gasergogneru.’

3Ga wa goyechnokawa, ‘Xawakniginapni,’ nchina, ‘gi rixanugasergogneru ga wa kwamongognetaarixa.’ Sanowashatachingi. Gimatagetgogneretlu tengogne ga wa ¿gi gegimkata gimata getletlu gipapkogimaxiklechi?4Gimuweekakgognenatachine muglengi,kgimopatakleruneko gagjitlu getkaluru,seyni getkaluru gi wa rekakgitkonaseyni Gonasu tokanchi geneklewatchrigetikalurutepje.”Ruknokamtna. Yatka Geso.

Gisekachri Gwariseyonenu ga wa Sariseyonenu

5Wakanu rapokinitkana yimaklene.Ramtaka ganikletluna jimapro. 6Gesowane chinna, “Xako ggirukotinwa wagisekachriya Gwariseyonenu ga waSariseyonenu.”

7Wannananuko gishinikanuwata. Wanechinna, “Gi rixanu gi waniklu jimapro.”

8Geso gimata. Wane china, “¿Kluchinanu gixnanuko gishinikanuwata wajimapro gma manikiniti chinanu?Psotsotaaji galixachingi. 9¿Gi ge gimatajemawa? ¿Gi ge gishiniikoxlu wa pamyojimapro wa pamyo waragkane chinanu,ga wa gi pejnu kojita gkoschekyalu?10¿Gi ge gishiniikoxlu wa payokgiprejimpro wa gepkoxamkoje waragkanechinanu, ga wa gi pejnu kojitagkoschekyalu? 11¿Gi gixge gi gimatajema gi wa jimapropiranni wanenchinyagi? Gimretinwa gisekachriyaGwariseyonenu ga wa Sariseyonenu.”12Giyagni rumata jemluna gi wanechinna wa gisekachriya jimapro chinanurumretinwana, seyni wa Gwariseyoneginkaklewleya ga wa Sariseyonenu.

Petro gipgujtale13Susari Wiliponusreta yinitka, Geso

gepomgana yimaklene. Wane chinna,

15 16

Page 31: Yine bible   new testament

31

“Wa yine ¿katu wane chinna wa GitaYineru Wgenno nixinri?”

14Wanna wane china, “Pimrine wanechina, ‘Gwa Katlewakleru.’ Ga wapimrine, ‘Giliya.’ Ga wa pimrine,‘Geremiya.’ Waka satu tokanchigeneklewatachri kagwakyayina.”

15Wale wane china, “Ga wa gixa,¿katu wane chinno?”

16Rugita Simo Petro. Wane china,“Pixni Kristoyi. Goyakalu giwekachriWgenyi.”

17Giyagni rugita Geso. Wane chinru,“Giglenshinikanyegitkaluryi Simo,Gonasu wgenyi, gi rixanu gi wakamaneru, gi wa kagragalu gekakgityi,seyni wa Nuru tengogne Gajerugekakgityi. 18Seyni Gita koxa wanenchinyi, pixni Petroyi, ga wa tye tsrusotlu gogotemta nkamrutanrugapatjetikowaka Gitanu. Gi wagipnachine gishyatikowaakaako gichkolugapatjetachine pixka. 19Pixa nenekanrukotpukapi tengogne pogirewatyawakachinanu. Klunerukokta pixa gostutanrutyechijneya, tengogne koxa rostutiko.Klunerukokta pkaspuka tyechijneya,tengogne koxa kaspukiko.” 20Giyagnirujretna yimaklene gikena mamunkakinitipna wa Kristo rixinri.

Rupnale runkakagnaputa Geso21Wanekluyakawa Geso Kristo

yinuwaka gekakgiretna yimaklene,rumkata Gerosale yaletinripa. Wanegixo salewninripa tsruneya,tsrukakalune sasertoteneya, ga wayonchikgapineya; ruylatikolupa ga wamapgogne rixinri yotunkakikolupa.

22Petro ganiklu. Yinuwakachigetjeretlu. Wane chinru,“Gitsrukaachi, kigle gwalepyi. Gikepixiniko wane pixanu.”

23Giyagni Wale giprotakyegitlu. Wanechinru Petro, “Najxigi pyanutka,

Satanasyo. Nutspekakjermakyi. Gipushiniklu wa Goyakalupirana, seyniwa yinepirana galikaka.”

Geso Gomkagitachri gimkata kamruretanrupa

24Giyagni Geso wane chinnayimaklene, “Katukokta galuka gwagajxigletno raalixinwa walenanuko.Rawanro koroshishkitate.Romkagitanno. 25Gi rixanu girukoktagaluka gishatkapletlu ruwekinri,ruwekinri ramginina. Girukoktagamtakanru ruwekinri Gita chinanu,rukshikanru ruwekinri. 26Gi rixanu ¿klugaprini wa yineru psolu chijikmakawane rixletanu, seyni ruwekinriramginina? Ga wa ¿klu rupekotanruyineru ruwekinripa? 27Gi rixanu nunanuGita wa Yineru Wgenno Nurugoyaknuyma, notowreruneyma.Waneklu satkaka rixpokokamruretyawaka napnutinitkalu.28Galikaka wane nchingi, pimrine gewigwachine gi getumganru gipnalu mametkanuwalunachi Gita Yineru Wgennoginachripatkano npogirewatyawakaya.”

Geso satuko kogetkogatka

17 1Patsrujirgogne giknoginitka,Geso ganikna Petro ga wa

Santiyako, ga wa repuru Gwa. Satumagka tenolu ranikna wannapje. 2Wanewanna getanu satuko kogetkogatka.Yochiigojita tkachi pixka. Ga wagimkalu klatpotlu pokamlalu pixka.3Moysisi ga wa Giliyagipgujewnayegitna ruynumsanatjene.

4Rugita Petro. Wane chinru Geso,“Gitsrukaachi, kigleru gewi gawinri.Palukiniplu, wkamrutanru mapagimajechri. Pixanupa satu, Moysisinupasatu, ga wa Giliyanupa satu.”

5Wa yanumsanatiniwa, satukyachgapererumko katajiru

16 17

Page 32: Yine bible   new testament

32

chikletyegitna. Waneylu satu tokanchikyachgapererumkoya wane chinachri,“Tyenwa Noturu nushinikanru potu.Wale gigletanshinikanutno. Walegyijnakotanu.”

6Yijnakotinitkaluna yimaklene tyetokanchi, chiji rapokgojitna. Pikpotutna.7Geso yayegitna. Kamrukna. Wanechinna, “Gyotunotanutka. Gi wampikanu.” 8Tunogitinitkana, gikeretatkana. Gesopjetkani.

Giliya gapoklepa9Wa magka yopikinitkana, rujretna

Geso. Wane china, “Gi satunaginkakanu wa getanruya nmayotunotkanuwa Gita Yineru Wgennogipnachinetskalaya.”

10Yimaklene gepomgalu. Wanechinruna, “¿Gi chinkoxna wayonchikgapine wa Giliyagingapkatanu?”

11Rugita Geso. Wane chinna, “Giliyagalikakni rungapkatanu rugletyapluptowruko. 12Seyni wane nchingi, Giliyaginpatka. Gi rumatluna. Seyni wanerixluna klunerukokta ralukyawakna.Waneko pixka rixannona Gita YineruWgenno. Wannaya nsalewnanu.”

13Wa yimaklene gimata jematkalu waGwa Katlewaklerupirana runkakletinri.

Geso gituukaklu mturu popukaleru14Wa gixolune yegi rapokinitkana,

runa satu jeji. Yoptsojityegitlu. 15Wanechina, “Gitsrukaachi, petwamonutanrunoturni. Gi rixanu popukalerunni.Yayixachrinni. Gixo kata xirnachri yana.Gixo kata gonu yana.16Pyimaklenyegimka nanikniri. Girumkata gituukakletanruna.”

17Rugita Geso. Wane china, “¡Ya nyigimuweekakgognenatachine malixkane,mpotukane! ¿Gi pejnugognenanuktanumwanutkagi? ¿Gi pejnugognenanukta

nakotangi? Ganikyegitanno.” 18Gesochigetjetlu kamchi. Rushpakamtatkakamchi waleya. Ga wa mturu gitukatkawanekluyakawa.

19Giyagni yimaklene gapyegitlu Geso.Wannapje rixinrina, wane chinruna,“¿Klu chinanu wixa gi gimkatagiknokletlu maleka?”

20Geso wane chinna, “Gi rixanupsotsotaji galixa. Gi rixanu galikakawane nchingi, waneygi gixkamkagalixle mostasajipso pixka, wanenchinanru tye magka, ‘Wanepushpakinitka. Pnu pyanutka.’ Ga wapnumka yanu. Gikenapmakni gmamumkatanutupmaka. 21Wa tyepixkalutu gi gishpaka seynigagjigognerupjeya ga wagogajirewlupjeya.”

Geso ginkakletatnaklu rupnalepapirana22Kalile rapatanatinna, Geso wane

chinna, “Samyookalurupno Gita waYineru Wgenno, yine kashichyapno.23Ruylatannona. Mapgogne rixinrinyotunkaako.” Wannawamonuwnapotutanna.

Girukotlewatachinegijgawenutikolu geneeka

24Kapernawo rapokatkana.Girukotlewatachine gijgawenyegitachineginyegitlu Petro. Wane chinruna,“¿Gyimakjeru gi ge wenutanru wagirukotlewatachine gijgawenre?”

25Petro wane china, “Gigi.”Jiglokapjimtini, Geso gapka

yanumata. Wane china, “¿Gi pixka getlepixlu Simo? Tyechijne pogirene, ¿katuyoptotyalona sroschi marnewlugirukotikolu chinanu, ga wa satkakayineru chinanu? ¿Gimolenyegiyna wakapnu gajenyegiya?”

26Petro wane china, “Pnugajeneyegiya.”

17

Page 33: Yine bible   new testament

33

Geso wane chinru, “Giyagni gimolenegishpaka. 27Seyni wma jigekyapna, tsruwenu pyanu. Pkowchontapanu. Wamuchinanu gapka pkosetanropa, walashima pkoschekanu.Pkomchaknamatanro. Pukshikanrosroschiproji. Wala pwanu. PenekannaGita chinanu ga wa pixa chinanu.”

¿Girni wa tsru potu?

18 1Waneklu yimaklene gapyetitluGeso. Wane chinna, “Giyagni

¿girni wa tsru potu wa tengognepogirewatyawakaya?”

2Tomgalu satu mturu. Wannaganikajite rutaklu. 3Wane china,“Galikaka wane nchingi, gmakashrijetkoklunupa, mturune pixka gmamixkanupa, gi gapokanuna tengognepogirewatyawaka. 4Giyagni girukoktamturu rixnawa tye mturu pixka,walepni wa tsrupotupa tengognepogirewatyawakaya. 5Girukta yoptotlusatu tye pixkalutu mturu Gita giwakaya,Gita yoptota.

Geso ginkakna mturune gitspeekakikolupirana

6“Girukokta gitspekaklu wa satu wanyi mturune wa nalixjene Gita,kiglemkalu waleya rushriknojitikolupawa tsru sotlu ginripiya, tsru wenuruknokikolupa.

Wa pumyo ga wa pujixi gitspekakinipyi7“¡Gi waneni tye psolchijne gajeneko

gitspekaklu chinanu! Gi rixanugalikakni waneplu gitspekaklu, seyni ¡Giwaneni wale jeji wale chinanu runagitspeeru! 8Giyagni wa pumyo ga wapujixi gitspeekakinipyi pustakanru.Puknokanru pixyegiya. Kigleyyi mastsiga wa yokmatachriyi puwekinripjiglokinripa wanepnute gepimyo pixiniga wa gepjixi pixini, puknookona

xirnachri yegi gike rixinimnikawnakatu. 9Wa puygalegitspeekakinipyi pkoshpakanru.Puknokanru pixyegiya. Kigleyyi wapuwekinri pjiglokinripa paygalepjeyawanepnute gepiygale pixinipuknookona Gigena xirnachri.

Geso yapkakle gowega gamganatachropirana

10“Xako gi geyikanru satu nyimturune, gi rixanu wane nchingiGoyakalutowrerune tengogne gajenewanna chinanu psolgognekoretgojitluna Nuru tengogne Gajeru. 11Girixanu nuna Gita Yineru Wgennonognetkakapyaplu gamganatachri.

12“¿Gi pixka getle gixlu gixa?Waneyapmkalu satu yineru satu pachagowegane ga wa tamganmaka satogowega, ¿gi ge magka ruknokamtna wamturujmole mturuji gowegane, ga warujgaplo wa gamgachro? 13Warukshikinro, galikaka wane nchingirumuwpotuta wala chinanu, wamturujmole mturuji mamgakane pnute.14Wane rixa. Giru tengogne Gajeru giraluklu wa satu nyi mturune gamginri.

Molchi mukochirewatachri15“Giyagni wa pumole

mukochirewyegitinyi, pyayegitanru.Pekakgi giklukanuwnayegletanru gixapjegixini, pixa ga wa wale. Wayijnakotinipyi, pukshikmoletatka. 16Mayijnakotkamkayi satumka ga wa gepimkapanikanu pixayma, wa gepi getachine gawa mapa pejnuruko tokanchi poyegitko.17Wa ma yijnakotkanupna wanna,punkakanna gapatjetachine. Ga wagapatjetachine gi yijnakotanu waneklumjemkatu pixka ga wa gijgawenutachripixka pixa getletanru.

18“Klunerukokta gixa gostutanrutyechijneya, tengogne koxa rostutiko.

17 18

Page 34: Yine bible   new testament

34

Klunerukokta gkaspuka tyechijneya,tengogne koxa kaspukiko.

19“Galikakni wane nchinatnakgi, wagepi gixa wanerutunchinanshinikanutini tyechijneya,klunerukoktapirana gagjitini, Nurutengogne Gajeru wane gixingi. 20Girixanu ginakaktana gepi, mapa ngiwakachinanu gapatachine, wannaganikajitkoxno Gita.”

Gkaspukini payokgipremole kata payokgipre kata

21Giyagni Petro yayegitlu. Wanechinru, “Gitsrukaachi, ¿gi pejnu katamukochirewyegitanno nomole, ga wagita kaspukinri? ¿Payokgiprekatpotunanrege nkaspukinri?”

22Geso wane chinru, “Gi wane nchinyiwa payokgipre katpotunanuko, seynipayokgipremole payokgipre.

Gepi riwishkatachine23“Giyagni tengogne

pogirewatyawaka satu jeji pixka rixa,pogirchi. Raluka giglepokletluwayegreneyma riwishkatna.24Yinuwaka giglepokletlu riwishkatna.Wale yegi raniika satu riwishkatachri.Gixo potu waragkaproji riwishkatachri.25Maleshaylu wenutyaplu. Giyagnigitsrukaachi yokanatlu rushagkikolupawale, ga wa ganunro, ga wa wugenene,ga wa pejnuruko wane rixle,wenutikolupa.

26“Giyagni yoptsojityegitluwayegrechri. Wane chinru,‘Gitsrukaachi, ma pognanutupyi gitaya.Nwenutanyi pejnuruko.’ 27Giyagnigitsrukaachi getwamonutluwayegrechri. Rushotatkalu.Kaspukyegitatkalu riwishkatyalu.

28“Yatka wale wayegrechri. Rukshiklusatu waleyma wayegrechri, waleriwishkatjeru, satu pachaproji

riwishkatachri. Kashiplajitanru.Kachinekanru. Wane chinru,‘Pwenutanutkano wa priwishkatyano.’

29“Giyagni wa rixje wayegrechrigijixistsi yoptsojityegitlu. Ragjitlu. Wanechinru, ‘Ma pognanutupyi gitaya.Nwenutanyi pejnuruko.’

30“Maka wale gi galuklu. Seyni waneya. Yoshmakikowaka rutakluwenutinpotunanuklu riwishkatyalu.31Giyagni retinrina rixje wayegrechine,wamonuwnapotutna. Runkakaplunarutsrukatna pejnuruko wanegixkaluruya.

32“Giyagni repuklu rutsrukate. Wanechinru, ‘Mugletu wayegrechriyi.Pejnuruko wa tye priwishkatenkaspukyegityi gi rixanu pagjitno. 33¿Gige pumkatkoxlu pixa petwamonutyalupixje wayegrechri, wa gita pixka wanenixa getwamonretyi pixa?’

34“Rutsrukate gimtuwnayegitlu.Saletlewatachine yegi samyokluwenutinpotunanuklu pejnurukoriwishkanatanru.

35“Waneko pixka rixangi gixa Nurutengogne Gajeru, gma kaspukiniplusatkaka gixa gajiya gimolemukochirewyegitingi.”

Gorta wakanute potu romkagitlunaGeso wa gixolune

19 1Wane rixa, rali ginkakletinitkaGeso tye tokanchikaka, Kalile

yiyatka. Gotesreta, Gorta wakanuteyatka. 2Romkagitluna gixolune yine.Wane rutuukakyana.

Geso ginkaklewle giknokagnunrowlupiranaya

3Rapyegitluna Gwariseyone.Rumlukanutanruna. Wane chinruna,“¿Munanshichkotlege wa yineruruknokagnunrotini kluneruchinanukokta?”

18 19

Page 35: Yine bible   new testament

35

4Wale gigita. Wane china, “¿Gi gegetyongatlu wa kgiyaklewakleru,yinuwakyawakpotunanuko jeji, suxo kamrutna? 5Wane china, ‘Giyagni jeji rutspalitinitkana ruru ga wa runro. Rupxaletanrotkani ganunro. Wa gepinanna pamanepje rixanutkana.’ 6Giyagni gi gepitkana, seynipamanepjetkana. Giyagni wa Goyakalugapatanru ma mutspalkakinitipa wayineru.”

7Wane chinruna, “¿Gi rixkoxge Moysisiyokanrewata kiruka geneekaluropa ma ganunrotyanpatkalo, ruknokyaplo?”

8Wane chinna, “Wa nshiknu gajichinanu Moysisi gichichgigiknokagnunrotinripa. Seyni wayinuwakyawakpotunanuko gi wane rixa.9Gita wane china, girukoktagiknokagnunrota gapoklewlumigjeya,sato ganunrotinitnaka,rumopatlewatatka. Girukokta gnunrotlogiknookaluro rumopatlewatatka.”

10Wane chinruna yimaklene, “Wanerixini jeji ganunro chinanu, gi wakigleylu ganunrowatinri.”

11Giyagni Wale wane chinna, “Gi wapejnuruneko gimkata yoptoletlu tyetokanchi, seyni wannapje wageneekalunepje. 12Gi rixanu wanenamumkata gnunrowletkanerunronanwakna rushpakinyakawna.Wanena mumkata gnunrowletkane wayine wane gixkakanune. Wanenamganunrowashatkane tengognepogirewatyawaka chinanu. Gimkatayoptoletachri yoptotanru.”

Geso giglenshinikanyegitna mturune13Giyagni Geso yegi raniikana mturune

rutakamyogogotyapna, ga waragjigognetinripa. Ga wa yimaklenechigetjetna.

14Ga wa Geso wane china,“Getashatanna mturune

runyegitannona. Gi gimaletanna. Wawanna pixkalune wannanni waGoyakalu pogirewatyawaka.”15Rutakamyogogotna. Wane yiyatka.

Wa makluji ponikolu16Wane rixa. Satu ginyegitlu. Wane

chinru, “Yimaklewatachri kigleru, ¿klukigleru nkamrutanu nyoptotyaplu wanuwekinri gike rixinikomnikawnakatupa?”

17Wane chinru, “¿Klu chinanupepomgano kiglerupirana? Gi satunawaneru kigleru; satupjeru: Goyakalu.Wa paluka jiglokletinri giweklu,pkamrutanru yokanrukaka.”

18Wane chinru, “¿Girni?”Geso wane chinru, “Gi puylalewatanu.

Gi pumopatlewatanu. Gi pchowguwatanu. Gi maleshawaka pupgujtalewashatanu. 19Pkagwakpiratanru puru, punro. Pushinikanru pumole pixananuko pixka.”

20Wane chinru makluji, “Pejnurukotyekaka nkamrutatka nmaklutinyakawa.¿Kluneru wanepnute nmagatya?”

21Wane chinru Geso, “Palukiniplu wammagatikatu pixinripa, pyanu.Pushankanru ptowruko wane pixle.Penekanna wa kwamonurune.Waneyapyi ponikowle tengogneyapa.Punanu. Pomkagitanno.”

22Wale tokanchi yijnakotinitka,ralimta wamonuwatachri, wawaneyanru gixo wane rixle.

Kyowiklu ponikolewlu23Giyagni Geso wane chinna

yimaklene, “Galikaka wane nchingi, waponikolu kyaprepotlu tengognepogirewatyawaka rapokinripa. 24Wanenchinatnakgi, myapretmakni kameyotsapujripna tjiglokinripa, wa ponikolupnute jiglokyaplu Goyakalupogirewatyawaka.”

19

Page 36: Yine bible   new testament

36

25Wa yimaklene yijnakotinri,ruglajpotutna. Wane chinruna, “Giyagni¿katni gimkata gognetkaakota?”

26Yopukgatna Geso. Wane chinna,“Wa yineya mumkatkotni wa tye, seyniGoyakalu pejnuruko gimkata.”

27Giyagni rugita Petro. Wane chinru,“Wixa giknokamtatkalu pejnuruko.Womkagitatkayi. Giyagni ¿kluwaneyapwu?”

28Geso wane chinna, “Galikaka wanenchina, wa ptowruko gerotewatinipa, wanoyaknu ntuplapijere ntuplatini GitaYineru Wgenno, waneklu gixa koxa wanomkagitjengi pamole gepi tuplapije,pguru tuplapijerkaka, ntuplatanu. Pamolegepinerune Gisrayiline gitakyagokanu gixa.29Pejnuruneko girukokta giknokamtatkalupanchi, yegwakane ga wa repurune, ga waruru, ga wa runro, ga wa ganunro, ga wawugenene, ga wa gichijne Gita giwakachinanu, yoptotanru satu pacha katapnute. Wanepnute yoptotanru ruwekinrigike rixiniko mnikawnakatu. 30Seyni gixomuchichachine gapkatpotutanu.Gapkatpotutachine wannapni wamuchichachinepa.

Sana gowasha kamrurewatyachine

20 1“Gi rixanu wa tengognepogirewatyawaka satu yineru

pixka rixa, kwangixleru.Goyechnokawpotuko yayegitna rusanaterowashate kamrurewatachinepa,kamrurewjixyapna. 2Rupiratyana walega wa kamrurewatachineymapamoleprojipni pagogne. Yokanatatkanarusanate rowashate.

3“Tenotkalu tkachi yatnaka. Retnapimrine giputu tunwanatachine, wamkamrurewatkane. 4Wale wane chinna,‘Gajewa. Gixa koxa nusanate gyanu.Nenekangi poyagotyawaka.’

5“Giyagni wanna wane ya. Tumananukwanjixleru rumepe yaletatnaka. Ga wa

kayinwaka koxa yatnaka. Waneko pixkarixatnaka. 6Rumxiikastsi tkachi yatnaka.Rukshikna pimrine tunwanatachine,mkamrurewatkane. Wane chinna, ‘¿Kluchinanu gewi psolgognekontunwashgognenata?’

7“Wane chinruna, ‘Gi rixanu gi satunakamrurewjixwu.’“Wane chinna, ‘Gajewa gixa koxa.

Nusanate gyanu.’8“Wa kayi rixinitka kgisanateru wane

chinru girukotlewjixanru, ‘Ptomgannakamrurewatachine. Pwenutanutkanakamrurna wenru. Gapkatatachinepyinuwaka wenutletanu, ga wamuchichachinpotunanuko.’

9“Rapokna wa rumxiikastsitka tkachiyinuwaka kamruretachine. Pamoleprojisatkaka yoptota. 10Rapookoxna muchikamrurewletachine. Kagwakayoptoretluna wanna pnute. Ga wawanna koxa satkaka pamoleprojiyoptota. 11Rawatkalona.Kegemgayegitluna wa kgisanateru.12Wane chinna, ‘Wa nyi gapkatatachinepshinitsonu kamrurewtapna. Ga wawixako pixka pixna, wa gakotasalewnalgognenatachinwu ga wagemeru.’

13“Wa wale gigita. Wane chinru satuwannate, ‘Nomole, gi wampoyagkaakotu nixyi. ¿Gi gepupiratyano pamoleproji chinanu? 14Gaga pixanu pwanutka. Pyanutka. Nalukagenekletkoxlu wa tye gapkatatachripixako pixka. 15¿Gi ge munanshichkotniwa nkamrutanru wa nalukyawaka gitawa gitanuya? ¿Waka ksotanuygalegolyigi rixanu kiglerno gita?’

16“Wane rixanna muchichachine.Wannapni gapkatatachinpatka. Ga wagapkatatachine, wannapni wamuchichachinpatka. Gi rixanu gixolunniwa tomgakalune, ga wa gi gixpotna watsomitkalune.”

19 20

Page 37: Yine bible   new testament

37

Geso ginkakletlu rupnalepapirana17Gerosale kanikinpatka Geso, pamole

gepi yimaklene kegnetetamnugaporanikna. Wane chinna, 18“Xani Gerosalewkanikanutka, ga wa Gita YineruWgenno samyookalurpatkanotsrukakalune sasertotene yegi, ga wayonchikgapine yegi.yegjixannona nupninripa. 19Payinekoyegi samyokannona yenetyapnona,kochipjetyapnona, koroshishkitarutakyapnona. Seyni mapgogne chininrinyotunkaako.”

Santiyako ga wa Gwa gagjire20Giyagni tyayegitlu Sewereyo

wgenene ginro twugeneneyma.Tyoptsojityegitlu. Pagixanu tagjitlu.

21Wale wane chinro, “¿Klu paluka?”Wala wane chinru, “Wane pchinanu

tuplatinripna nyi gepi nwugenene satupotuklesretate ga wa satupkegnetesretate pogirewatyawakaya.”

22Wane chinna Geso, “Gi gimata wagixa gagjitanru. ¿Gimkatge giiretyalowa girapistono wa Gita girinro?¿Gimkatge gkatletikolu wa katlu waGita katikolu?”Wanna wane chinru, “Wumkatlu.”23Wane chinna, “Wa girapistono

nurapre girini. Wa katlu wa Gitakatikolu wale koxa gkatikolupa. Seyniwa tuplalu npotuklesretate, wankegnetesretate gi wa Gitanninenekyaplu, ga wa wannanupnigalpokyegitkalunepni Nuru chinanu.”

24Wa pamole yijnakotinri, rumtuwnanawa gepi moletkakachine chinanu. 25Gesotomgana. Wane chinna Wale, “Gimatawa tsrukakalune payineko yegitowutlewpotutna. Wanna gitsrukatenetsru gitaaka wanna chinanu. 26Seyni giwane gixkakanu, seyni girukokta galukatsru gixletnachriwa gixyegkakluko

walepni wa gipxakjerupa. 27Girukoktagixyegkakluko galuka muchinanugixletnawa, walepni gwayegrerupa.28Gita pixka wa Yineru Wgenno gi nunanupxakikolupa, seyni nupxaklewatinripa,nenekyaplu nuwekinri nwenutyapluruspakinripna gixolune yine.”

Gepi maygalene gimrekgakaakalune29Geriko yamtyatkana. Gixolune yine

gomkagitlu. 30Gepi maygalenegatnugapostsi tuplatachine, wayijnakotinitkana wa Geso giknoginritka,wane china sapletna, “Gitsrukaachi,Tawiklopisha, petwamonutanunwu.”

31Gixolune yine chigetjetna pochkerixinripna, seyni wanepnutesaplewjetna, “GitsrukaachiTawiklopisha, petwamonutanunwu.”

32Wa Geso tunwata. Tomganamaygalene. Wane chinna, “¿Klugalukatka wa nixyapgi?”

33Wane chinruna, “Gitsrukachi,Wumrekgatinripa.”

34Giyagni Geso getwamonutna.Kamrukaygaletna. Wanekluyakawaretatkana. Romkagitatkaluna.

Gerosale rapokinri gakagloklewatachri

21 1Kayegikatkaluna Gerosale.Wetpage yana, Goliwa

Magkateya. Giyagni Geso yokanatnagepi yimaklene. 2Wale wane chinna,“Tujra pokchi wunaple gyanu. Wanegikshikinro mporo kwugenerotsatkaluro, twugeneyma.Gkoshpirokanro. Ganikyegitanno.3Girukokta wane chininipgi, ‘¿Kluchinanu gkoshpiroklo?’ Wane nchinanu,‘Gitsrukaachi galukna. Waneklutkasatkakjixanna mporone.

4Ptowruko wa tye wane gixkalurni wapoyagkakikolupa wa tokanchigeneklewatachri chinyawaka. Wanechina:

20 21

Page 38: Yine bible   new testament

38

5 Wane pchinanro Gerosale, wa Siyo nshicho,

Petanru Pogire punyegitjeru. Mayogotu, mporotji tuplatachri,

ga wa mporo wgenetji. Walenwa prachi kgitjiklero wgene.

6Ga wa yimaklene wane ya. Wa Gesochina towutyawakpotukna rixna.7Rawpatkalona wa mporo ga watwugene. Sapowakatjitatkalonagimkaluyma. Wanna gogo tuplamta.8Gixolune yine potu gikwekamkatagatnugapoya. Pimrine gistaklugagmunasurkaka. Rukweklunagatnugapo 9Gixolune kosekamtachinega wa kaptomtachine saplewjenanumta.Wane chinananumtna:

“¡Wuya, Tawiklopisha! ¡Gimalwutkaluru ginachri

Gitsrukaachi giwakaya! ¡Wuya tengognepotuya!”

10Wa Gerosale rapokamtinitka, psolupokchi gajeneko gimyeka. Wane chinna,“¿Katni wa tye?”

11Ga wa gixolune wane china, “TyenwaGeso, Nasare Kalilesreta giyakatyachri,tokanchi geneklewatachri.”

Kpashiwakapji powratkaluru12Geso jiglokamta kpashiwakapji

Goyakalunu. Ruknokna pejnurunekokgishanrewaklerunni gagjijetachinnikpashiwakapjiya. Yawnajkaklokwalkaka gipekoserojiprojitachinni,motkoko gishanretachinni tuplapijerekoxa. 13Wane chinna, “Yonatkalurni:

Wa nopji gagjigognewakapji chinkalurupni.

Ga wa gixa wane gixatkalugitawakapna

kachowgurune gwiyawakapna.”

Kpashiwakapji runkaklewatya Geso14Giyagni kpashiwakapji

runyegityaluna maygalene, ga wa

myankane. Rutuukakna. 15Tsrukakalunesasertotene ga wa yonchikgapine getlugiglajrukaka Wale kamrutanru. Ga wamturune retna saplewjetachinekpashiwakapjiya, wane chinachine,“¡Wuya, Tawiklopisha!” Rumtuwnana.

16Wane chinruna, “¿Gi ge pjemnawane chinyawakna?”Geso wane china, “Gigi. ¿Gi ge

pagogne getyongatlu: Wa mturunenamaya ga wa gashichachinenamaya puglepotutlu gimalwuru?”

17Ruknokamtna. Tsru pokchiruyakatya. Wetaniya ya. Wanerawamta.

Gikermuna mwakato kamakpiratka18Goyechnokawpotuko tsru pokchi

satokatka. Nachneru. 19Retlo satopjegikera gatnugapostsi gwachro.Yayegitlo. Gike rukshikyalo.Tosurepjeni. Wane chinro, “Gipagogneko kajpatkayi.”Wanekluyakawa tuprigamtanatkagikerni.

20Yimaklene getlo. Ruglajitna. Wanechinna, “¡Ge! ¡Wanekluyakawatuprigamtanatka gikerni!”

21Rugita Geso. Wane chinna,“Galikakni wane nchingi, wa kalixlegigixinipa, gi wa gnutanshinikanutini, giwa tyepjeni wa gikerapirana wanegixanu, seyni koxa wa tye magka wanenchininiplu gixa, ‘Puxrikanu. Tsru wenupuknokinwa,’ wane rixanu. 22Wagagjigognetinipa pejnuruko girukoktagagjita galixinri, gyoptotanru.”

Yoptopiiru Geso gitakikolupiranaya23Wa kpashiwakapji yinitka, wa

runkaklewanatini, rapyegitlunatsrukakalune sasertotene ga wa yinetsrutene. Wane chinruna, “¿Katu gitakyityeya?”

21

Page 39: Yine bible   new testament

39

24Giyagni Geso gigitna. Wane chinna,“Gita koxa gepomgangi satu tokanchiya.Wa ginkakinipno Gita koxa ginkakangiklu nutakika tyekaka nkamrutinri. 25WaGwa katlewle ¿ginaka giyakatyachrini?¿Tengogne waka yinyegiyakla?”Giyagni wannananuko

gishinikanuwata. Wane chinna, “Wanewchininipmaka: Tengognegiyakatyachrini, wane chinanunwu,‘¿Klu chinanu koxa gi galixlu?’ 26Wawane wchininipmaka: Yine yegigiyakatyachrini, gixolune yinewpikanuna. Gi rixanu pejnurunekokagwaklu Gwa tokanchigeneklewatachri Goyakalunu rixinri.”

27Rugitluna Geso. Wane chinruna, “Giwumata.”Wale koxa wane chinna, “Gi Gitako

ginkakangi klu nutakika tyekakankamrutinri.”

Geso yapkaklu gepi wugenrupirana28“Seyni ¿gi pixka getle gixlu gixa?

Gepi wgenru satu jeji. Tsru gitururapyegita. Wane chinru, ‘Wiwi,nusanate nowashate pyanu. Tyegognewane pkamrurewatini.’

29“Wale gigita. Wane china, ‘Gijmerno.’ Seyni gowukshinirenshinikanuta. Wane yatka.

30“Gapkatatachri rapyegitatnaka.Waneko pixka chinatnaklu wale. Walegigita. Wane china, ‘Gitapni, papa.’Seyni gi wane ya.

31“¿Giru wa nyi gepi rurugishinikanru kamruta?”Wanna wane china, “Tsru gituru.”Geso wane chinna, “Galikakni wane

nchingi wa gijgawenutachinni,kapoklewaklerone gixa pnutejiglokanna Goyakalu pogirewatyawaka.32Gwa ginyegitgi poyagkaklewlugapoya.Gi wa galixlu. Ga wa gijgawenutachinega wa kapoklewaklerone galixlu. Ga wa

gixa getinri gi wa waneklugenshinikanuta wa galixyaplu.”

Geso yapkakle kamrurewaklerune muglenepirana

33“Gyijnakotanru satu yapkaklu.Waneru satu jeji kgisanateru. Walegitaklu sana gowasha. Pirijeretjetlo.Tapgatyawakapa jitota. Tenopjirukamruta. Renekamtna sanagirukotachine. Pnu yatka wajra.34Tjirgikolustsitka wayegreneyokanyegitna sana girukotachine yegirawapyapluna sana gwiyachritka.

35“Ga wa sana girukotachinekashichna wayegrene. Satu kochipjetna,ga wa satu ruylatna, ga wa satusotlujetna. 36Rumepe yokanretatnaknapimrine wayegrene muchichachinepnute. Waneko pixka rixkanna wannani.37Gapkatatachri potu gituruyokanyegitna. Wane china,‘Kagwakpiratanruna noturu.’ 38Wa sanagirukotachine retinitkaluna gituru, wanechinkakna wannakakluko, ‘Tyenwayoptotachripa. Wuya. Wuylaganru.Waneyapwu wa yoptotanrupmaka.’

39“Kashichanruna. Gowasharuknokyanruna. Wane ruylatyanruna.

40“Giyagni wa kgisanateru gininitka,¿gi rixanutkana wa wanna sanagirukotachine?”

41Wane chinruna, “Wa gektuneruylapotutanna. Pimrine girukotachinerenekamtanutnaklu sana. Wannagenekanru sana gwiyachritka topapkogapokinitka.”

42Geso wane chinna, “¿Gi ge pagognegetyongatlu wa Tokanchi Yonatkaluruya?

Wa sotlu myoptotkotu kamrupjitachineya

Wale gitaaka yoptowaka gitsejita. Gitsrukaachi chinanu kamrutka wa

tye. Rakaglajiygaletwu.

21

Page 40: Yine bible   new testament

40

43“Giyagni wane nchingi, waGoyakalu pogirewatyawakakonkalurupni gixyegiya. Panerunereneeko wa pogirewatyawaka kamrurekamrutachinepa. 44Katupnikta tye sotlugitspetanuna rumlokpotutanuna,ramgapotutanuna. Ga wa tye sotlugijrukgogotanrunaparamgapotutanuna.”

Sasertotene ga wa Gwariseyone galuka kashretyalu Geso

45Wa tsrukakalune sasertotene ga waGwariseyone yijnakotinitkaluyapkaklukaka Wale chinyawaka,rumatluna wannapirana chinayanumsaletinri. 46Rujgaluna gi rixpokokashretyapluna, seyni gixolune yinepikna, gi rixanu tokanchigeneklewatachri kagwakyaluna.

Kashimyolu meyiwlu

22 1Rugita Geso. Yapkaklurunkakyatnakna. Wane china,

2“Tengogne pogirewatyawaka satu jejipixka rixa pogirchi. Kashimyolukamrutyalu gituru. 3Wayegrene yokanatatomgiyapna chanixkalune kashimyoluyegi. Seyni gi raluka ginretna.

4“Rumepe yokanretatnakna pimrinewayegrene. Wane china, ‘Ginkakapannachanixkalune, “¡Getanru xani! Ralixatkannijitu nwakate jejine ga wanuxowaakakanune giylatkalunetka.Pejnuruko galpokotkalurutkani. Ginanukashimyolu yegi.” ’

5“Wanna gi jemlu, seyni ralimtna.Satu rusanate ya. Ga wa satumarnewjetyawaka ya. 6Pimrinekashwayegretanruna wale wayegrene.Rektutetkanna ga wa ruylatkanna. 7Gawa pogirchi yijnakotinri wa tyepirana,jigekanuwata. Yokanatna solalotene.Ruylajixanna wa nyi kgiylalewaklerunni.Yochpikpokchitanna.

8“Giyagni wane chinna wayegrene,‘Wa kashimyolu galikakagalpokotkalurni, seyni wa chanixkalunegi wa rumuklunina. 9Giyagni gajewa.Rutspalgapotyawaka gyanu.Nchanixanna ginnakokta gikshikanune,kashimyolu yegi yinripna.’ 10Yatkanawanna wayegrechine. Wa gatnugapkakayana. Rapatjemtkana pejnurunekorukshikanunna mugleneymananuko gawa kiglerune. Ga wa kashimyolu yegiyomitna nachnewatachine.

11“Jiglokamta pogirchi retyapna wanachnewatachine. Wane retyalu satu jejikashimyolu getachinemkalu mutaakatu.12Wane chinru, ‘Nomole, ¿gi pixpokojigloklemta gewi wa kashimyolugetachrimkalu mutaakatyi?’“Seyni wale pochke. 13Giyagni

pogirchi wane chinna wakamrurewyegitjene, ‘Gostujixitanru, gawa gostumyotanru. Malekagiknokaganru mapshagawaka.’ Wanepluchiyaglu ga wa gashkaygitlu.

14“Gi rixanu gi gepikna chanixkalune,ga wa gi gixna tsomitkalune.”

Gepomgalu pogirchi wenutikolupiranaya15Giyagni wane yana Gwariseyone.

Jemanshinikankakna wakashtokanutyapluna. 16Yimaklennayokanyegitluna Giroreyoneyma. Wanechinna, “Yimaklewatachri, wumatyiPixni mayrokletu. Galikaka potupunkaklewata Goyakalugatnugapotepirana. Gike pkagwakpirata,gi rixanu gi putakyagokna jejine.17Giyagni punkakanwu. ¿Gi pixka getlepixlu Pixa? ¿Wa munanshichkotnigeGoteyone genekyaplu wenrukaka waPogirchi Susa waka gike?”

18Seyni Geso gimatlu wanna muglenu.Wane china, “Sanowashatachingi, ¿kluchinanu gimlukanutno? 19Gekakgitannowa sroschiproji Susa wenutikolupa.”

21 22

Page 41: Yine bible   new testament

41

Ranikyegitluna paproji. 20Wanechinna Wale, “¿Katunni wa tye yaglu gawa toyonga?”

21Wane chinruna, “Susa yagluni gawa Susa yongani.”Giyagni wane chinna, “Giyagni

genekanru Susa Susanni, ga waGoyakalu Goyakalunu.”

22Yijnakotinitkaluna, ruglajitna.Kaspukamtatkaluna. Yatkana.

Gepomgalu gipnachine yotunrepapiranaya

23Walegogne rapyegitluna Sariseyone,wane chinachine maleshlu yotunrupagipnachineya. Repomgaluna. 24Wanechinna, “Yimaklewatachri, Moysisiwane china: Mwugenetniko gipnininasatu, wa repuru gwanro walegnunronanni, ruxolewnakakinripagiklopishapa yegwakluni chinanupa.25Wixa yegi wanena payokgiprerunemoletkakachine. Muchinanu tsrugnunrowata. Waleni gipnanunamuknokawgenetkatniko. Repurugwatnaklo. 26Waneko pixka rixanagapkatatachrini, ga wa mapa rixinrini,ga wa payokgiprepotunanniko.27Pejnurunniko gipnanatka. Tapkatagipukatanatka suxni. 28Giyagni wayotunruklupa ¿giru gnunropni wapayokgiprenni gnunronanni? Gi rixanupejnurunenniko gnunronanni.”

29Giyagni rugita Geso. Wane chinna,“Gixa pupjeta gi rixanu gi gimatlu watokanchi yonatkaluru gi wa Goyakalugiyaklewleko. 30Gi rixanu yotunruklupagi wa jejineko gnunrowatanu. Gi wasuxoneko gnuruwatanu, seyni tengognegajene Goyakalutowrerune pixkarixanutkana. 31Wa yotunotachinepagipnachinepirana, ¿gi ge getyongatluwa tokanchi Goyakalu chinyawakgi?32‘Gitni wa Gawra Goyakalute, Gisaka koxa Goyakalute, ga wa Gakowo koxa

Goyakalute.’ Gi wa gipnachineGoyakalutni, seyni giwekachineGoyakalute.”

33Wa yijnakotinitkaluna gixoluneyine, ruglajitna wa runkakyana.

Tsru potu Yokanatkaluru Tokanchi34Giyagni wa Gwariseyone

yijnakotinri Wale kochrokna Sariseyone,rapatjetna wanna mkoje. 35Satuwannanyi yonchikgapine gepomgalu.Rumlukanutyaplu, repomgalu. Wanechinru, 36“Yimaklewatachri, ¿girni watsru potu Yokanatkaluru Tokanchipejnuruko pnute?”

37Rugitlu. Wane chinru, “Pushinikanru Gitsrukaachi Poyakalute psolpotuyako pajiya, psolpotuyako punshinikanuya, psolpotuyako pushinikanutletanruya.38Tyenwa tsru potu ga wa muchinanuyokanru. 39Ga wa gepi chininri tyepixka rixa: Pushinikanru pumole pixnanuko pixka. 40Wa tye gepiyokanru chinanni pejnuruko TokanchiYokanatkaluru ga wa tokanchigeneklewatachine chinyawaka.”

Kristo, Tawiklopisha41Rapatanatinna Gwariseyone, Geso

gepomganna. 42Wane chinna, “¿Ginchina gixa wa Kristoya?¿Katuklopishni?”Wane chinruna, “Tawinu.”43Wane chinna Wale, “Giyagni ¿gi

rixa Tawi wa Giwekikaluruya wanechinru Gitsrukaachi? Wane china:

44 Gitsrukaachi wane chinru Nutsrukate, ‘Ptuplatanu npotuklesretate,

wa nutakinpotukna Pixa kamnixjene

pujixipta rapukote.’ 45Giyagni waleko Tawi wane chininriGitsrukaachi, ¿gi rixpokotyawakagiklopishayapni?” 46Gi satuna gimkata

22

Page 42: Yine bible   new testament

42

gigletokanutlu. Walegognekakayakawagi satuna tserpiranawata gepomgaletluwanepnute.

Geso ginkakletna yonchikgapine ga wa Gwariseyonepirana

23 1Giyagni gixolune yineyanumyegita Geso, ga wa

yimaklene koxa. 2Wane chinna, “Moysisituplapijere tuplatna yonchikgapine gawa Gwariseyone. 3Giyagni pejnurukochinyawakgina gkamrutyaplu, walegkamrutanu. Seyni gi wakamrutyawakna gkamrutanu gixa. Girixanu wane chinna, seyni gi wane rixakamruretluna. 4Gi rixanu rumlutlunaginolu, kyapre ganikolu. Walerutjikaakana yine. Seyni wannako gi wagimyojiyakna raluka komyekletyaluna.

5“Ga wa pejnuruko kamrurna wanerixna wa retikolupa yineya. Gi rixanutserutamtapotutlona yoptoyegitjernayonchimta. Tserutluna gimkaluptostsimtagwachri. 6Ralukluna tsrukakalunetuplapijere meyiwluya, ga wa tsrunetuplapijere ginkaklewawakapji gajerkaka.7Ralukluna giputuya ralukikolna, ga wayine wane chinyapna, ‘Rawii, Rawii.’

8“Ga wa gixa gi wa ‘Rawi’ nchinko, girixanu satupjeru gyimakjeru wa Kristo gawa pejnurunekgi gixa moletkakachingi.9Gi satuna gixa ‘nuru’ nchinanu tyechijiya, gi rixanu satupjeru Giru tengogneGajeru. 10Gi wa kgiykolewaklerunenchinko gi rixanu satupjeru giykotjeru.Walenwa Kristo. 11Wa tsru potu gixa yegigajeru, gipxakjerupni wale. 12Gi rixanugirukokta tsru potu gixnawa, walepni wamturupotupa. Girukokta walenanukomturu potu gixnawa walepni wa tsrugitaako.

“¡Gi waneni!”13“¡Gi waneni gixa yonchikgapingi, ga

wa gixa Gwariseyone,

chingi! Gi rixanu gixni wa gishyatlu watengogne pogirewatyawaka yinyegiya.Gi rixanu gi wa gixako jigloka. Gi koxagichi jiglookakletna jiglokachinmaka.14¡Gi waneni yonchikgapingi, ga wa gixaGwariseyone sanowashatachingi! Girixanu gkonapjijetannagipnagnurutachronni. Gixashleyagogagjirgognerkakgi. Giyagnigiklukanuwnapotutanuna.

15“¡Gi waneni yonchikgapingi ga waGwariseyone, sanowashatachingi! Girixanu tsru wenu ga wa popriwaka chijigyotaljeta gixa, satupje Goteyogitaknachriwa gixkakyapa. Ga wa wanerixkoklunu, wane gixkaklu Gigenaxirnachri gajeru pixkalutu gixa pnutegepi kata rixanu.

16“¡Gi waneni gixa! Maygalenekgikosekachingi. Wane chinachingi,‘Girukokta wa kpashiwakpotugrukokawchinanu koschekachri, gike rixa.Seyni girukokta wa kpashiwaka potugajero kori kawchinanu koschekachriwalenwa giklukanuwnachrini.’17¡Seprolokachingi ga wa maygalengi!Gi rixanu ¿girni wa tsrupotu? ¿Wakakori waka kpashiwaka potu wa korikpashiri rixikowaka? 18Ga wa,Girukokta gima wa genekashluyochpikjetikowakakwa kawchinanukoschekachri, gike rixa. Seyni gimagirukokta wale gogo gwachrigenekashlu kawchinanu koschekachri,walenwa giklukanuwnachrini.19Maygalengi, ¿girni wa tsru potu:genekashlu wakayochpikjetikowakakwa wa genekashlukpashiri rixikowaka? 20Wayochpikjetikowakakwa kawchinanukoschekachri, gikwa kawchinanukoscheka ga wa waleymananukopejnuruko walekwa gwachrikawchinanu. 21Kpashiwakapjikawchinanu koschekachri, walepji

22 23

Page 43: Yine bible   new testament

43

kawchinanu koscheka ga wa walepjiGwachri kawchinanu. 22Tengognekawchinanu koschekachri, Goyakalutuplapijere kawchinanu koscheka ga wawale gogo Tuplatachri kawchinanu.

23“¡Gi wanengi gixa, yonchikgapingi gawa Gwariseyongi! Gi rixanu pamoletegwenutyalu pgamlusureru, ga wa ganisiji,ga wa kominoji, ga wa gkaspuklu wa tsrupotu yokanru Yokanatkaluru Tokanchichinyawaka. Walenwa poyagkaklewlu,getwamonrewlu, ga wa galixlewlu.Tyekaka gimkata kamrureta. Gi wa pimrikoxa gkaspuka kamruretanu.24¡Maygalenekgi kosekachingi! ¡Yoslagixirikachine pixkagi gixa, ga wa kameyognikloka!

25“¡Gi wanengi gixa, yonchikgapingi,Gwariseyongi! Sanowashatachingi. Girixanu mpowratlu kolpeto rogote ga wakajpapago rogote, seyni gitokoyakatsepoylu chowguchi ga wamakotnachinwa. 26Gwariseyomaygaletyi, muchinanu gapkapowratanru kolpeto gitokote ga wakajpapago gitokote, wa rogo gajerukoxa powra rixinripa.

27“¡Gi wanengi gixa yonchikgapingi gawa Gwariseyongi! Sanowashatachingi.Gi rixanu wane pixka gixachingi,yomlechkaka galatawnachri. Malekagalikaka retika kiglepotlu. Ga wa gitokokatseplu gipnachrigapu ga wa pejnurukokapcholu. 28Waneko pixka gixa gixakoxa. Maleka galikaka yine getyawakgipoyagkakachinepgutgi. Seyni wagitokoteya katsepoygi nsanowashle gawa gmukochire.

29“¡Gi wanengi gixa, yonchikgapingiga wa Gwariseyongi!Sanowachatachingi. Gi rixanu gixakamrutlu wa Goyakalu tokanugeneklewatachinni kapnatikowaka.Gigletlu poyagkakachinni yomle.30Wane chinachingi, ‘Wutsrukatenniklu

gawkamka koxa wixa, gi wawupxakmakna Goyakalu tokanugeneklewatchinni giylatikolu.’ 31Wanegixa gipgujtaletnawa wa Goyakalutokanu geneklewatachinnigiylatachineklopishangi. 32Gixa koxapoyagkakanru gitsrukatenni yaglu.

33“¡Gimnu pixkalungi! ¿Gi gixpokogasukletinri Gigena xirnachrigiklukanuwnayegjixikolupa? 34GiyagniGita yokanyegitgi Goyakalu tokanugeneklewatachine, ga wakgimatkalerune, ga wa yonchikgapine.Pimrine wanna giylatanu gixa.Koroshishkita gitakanna. Pimrinewanna gkochipjetanuginkaklewawaklepjiya.Papokchimnunanuka gkojwakinna.35Wa gixa giklukanuwninripapejnuruneko poyagkakachinegraga, chijigipkaakalurugraga, wa GawilipoyagkakachrigragakluyakawaSakariygragaklupotunanuko, Warachiwgene, wa gixa giylatanrunakpashiwakpotugruko ga wayochpikikowakakwa ganikajiteswa.36Galikaka wane nchingi, wa nyigimuweekakgognenatachinegiklukanuwna pejnuruko tyekakaya.

Geso wamonuwata Gerosaleya37“¡Gerosale, Gerosale! Goyakalu

tokanu geneklewatachinni giylatachriyi.Ga wa pyokanyegitikolunnisotlujetachriyi. ¡Gi pejnu katananuktanaluka gapatjewgenretyi, gaxawripapixka tapatjewgeneta! Tomejimpukotutakna. Ga wa pixa Gesosale gajengi gigaluklu. 38Gwiyawakapjikakagiknokamtanuna gixapni. 39Gi rixanuwane nchingi, xaniyakawa gigetanutkanno wa gixa wanechininpotunanuko:

Giglenshinikanyegitkalurni Gitsrukaachi giwaka ginyachri.”

23

Page 44: Yine bible   new testament

44

Geso ginkakletagnaputlukpashiwakapji gijrolekachripa

24 1Kpashiwakapji rushpakamtyaGeso. Yatka. Rapyegitluna

yimaklene, rekakgityaplunakpashiwakapjikaka. 2Geso wane chinna.“¿Getluge tyekaka? Galikaka wanenchingi, gi wa rutukanuna sotlurogotkakinripa, gi wamujroleekatunpakni.”

Getkalurkakapa ma mapookanuwa yoptukgognetyawakapa

3Goliwa Magkate tuplata. Yayegitlunayinaklene wanna mkoje. Wanechinruna, “Punkakanwu. ¿Giklupni watyekakapa? ¿Klu getkaluru wanepa wapuninipa ga wayoptukgognetyawakapa?”

4Rugita Geso. Wane chinna, “Xako gisatunako yokwitangi. 5Gi rixanu gixoginanu ngiwakaya. Wane chinachinepa,‘Gitni wa Kristo.’ Gixopni yokwitanna.6Gyijnakotanutkalu giylalupirana ga wapogiwlesha giylalupirana. Gigkegeknanuwatanu. Rumkata wanegixleta, seyni gi wayoptukyawakapnichi. 7Gi rixanuyotunyegkakanna pachijne gajenepachijne gajene yegi ruylakakinripna.Ga wa pogirewatyawaka gajeneyotunyegkakanna pogirewatyawakagajene. Waneplu nachlukaka ga wagiyolikchijrukakapachijnemnunanukaya. 8Tyekakapnipejnuruko muchichachripa wakachinolkakapa.

Geso ginkakletlu yimaklene kojwakikolupna

9“Wanepnute gixapnisamyokalunenapgi nsaletikolupa ga wagiylatikolupa. Ga wa gayegixkopayinemnunanukoya Gita giwaka

chinanu. 10Giyagni gixopnigitspekaakona. Samyookakanna.Rayegixkakanna. 11Rupgujewnannawanna migje Goyakalu tokanugeneklewatachine. Yokwitanunnagixoni. 12Mukochri gixolewnakaluchinanupa, gixopni masatagaluklewletannatka. 13Seyni wakashnantakanshinikanutachripayoptukyawakapotunanuko walegognetkaako. 14Muchinanu ptowrunekopayinerumnunanuka runkakikolupnaKiglerpotunanu Tokanchipogirewatyawakapirana.Waneklupatkani yoptukyawakapa.

Gagnanutkaluru gimtukpotlewatachri15“Giyagni getinpatkalu

gagnanutkaluru gimtuklewatachri potu,Ntanyili, Goyakalu tokanugeneklewatachri chinyawaka,kpashiwakapji rawanatini, 16(Wagetyongatachripa gimata jemanru),waneklu Gote gwachinepni gasukanuna.Magkakaka yanna. 17Panchi gogoshrichigwanatachripa gi gijrukanunaranikyaplu gipji gajeru. 18Wa sanagwachri gi wa satkapanu rawapyaplugimkalu. 19¡Gi waneni wakamshironepni wa gashichakachinepniwale gognekakpatka! 20Gagjigognetanugi waneyapgi ginapuklu gasuktalu, giwa gapnanutikalurgogneko. 21Gi rixanuwanepatkalu tsru salewakchi wamwajejetkatu reyinuwakletinitkalu tyepsolchijneko ga wa xanigognenanusalewakchi. Gi wane rixanu. 22WaGitsrukaachi ma sustakanmakluwalegognekaka gi pamanenupnikmakagishatkapkona, seyni tsomitkalunechinanu sustaklu walegognekaka.23Giyagni satu wane chininipgi, ‘GewruKristo,’ ga wa wane chininipgi, ‘Ga gawaneru,’ gi wa galixanu. 24Gi rixanurupgujewnanna wale migje Kristone, ga

24

Page 45: Yine bible   new testament

45

wa wanna migje Goyakalu tokanugeneklewatachine. Kamrutanruna tsrugetkalurkakapa ga wa koglajrukakapayokwitikolupmakna tsomitkalune warumkatmaka wane gixleta. 25Xaninunkakatkagi ma mapookanuwa.

26“Giygani girukokta wane chininipgi,‘Wane rawa, yineru mwiyawakanumka,’Gi wane gyanu. Ga wa ‘Gitokogrukorawa,’ gi galixanru. 27Gi rixanu, warawrakle pixka rixanu, tkachigishpatyawakasreta rawrakini pixka gawa rumxityawakasretpotunanukopokamlata, wane pixka nixa ginretanuGita wa Yineru Wgenno nuninipa. 28Girixanu ginakakokta rawmanetanugipnachri, wane rapatjetinna klatatalune.

Yineru Wgene gapoklepa29“Wa ruknoginitka tyegogne gajeru

salewakchi, waneklu:Ruchpokanu tkachi.Ga wa ksuru gi wa pokamlatanu.Ga wa tengogne tujirotini

katagirkaka.Wa gichkolkaka tengogne gajeru

kowshiwshitko30“Wanepnute tengogne

rupgujewninitka Gita Yineru Wgennoyigapkakle. Giyagni kegeknanuwatannapayinerumnunanuko tye psolchijnegajeruko. Retinpatkanona Gita Yineru Wgenno ginachripatkano. Tengogne gajeru kyachgapererumko numunanu. Tsru nuyakle, tsru noyaknu numunanu.31Nyokanatanna notowrene. Tsropogimnupotuplo kowgimaymanyokanatanna. Wanna gapatjetannantsomitanune gepkoxamkojesretayako,yoptukyawakapotunanuko tengogne gawa pasreta yoptukyawakpotunanuko.

Gikera gipcheksuretinripirana32“Gimatanru yapkaklu gikerapiranaya.

Wa tyosnuygalejiplutinitka,

tupcheksuretinpatka, gimatanutkalu wawalapustsitkani. 33Waneko pixka gixanugigognepirana. Getinpatkalu wanegixlutkani tyekaka, gimatanutkalu gigowukpatkalu. Gipgyaptostsitkalu.34Galikaka wane nchingi, gi ruknoganutye gimuweekakgognenatachinesha waptowruko tyekaka ma mixkanuwa. 35Watengogne ga wa chiji giknoganu, seyniwa ntokanu gi giknoganu.

Nowegogneklu pixka36“Seyni walegogne, wale gipapko, gike

gimata, gi wa Goyakalu towrerunekotengogne gajene, gi wa Gituruko, ga waGirchipje galikaka gimata. 37Gi rixanuNowgogneklu pixka nixa gapokletanuGita Yineru Wgenno. 38Gi rixanu wagonnewlu ma mapookanuwagognekakawane rixa nikletna, rurna, ganunrowatna,ga wa ganuruwatna wa Nowejiglokingognepotunanuklo pumlekwa.39Gi rumatna rapokinipotunanukogonnewlu ga wa ranikanna pejnurunniko.Wane pixka rixanu napokinipa GitaYineru Wgenno. 40Giyagni gepi jejinesana gwanatanu. Satu ganiika ga wasatupni giknokamtkona. 41Gepi suxoneginripagita satu ginripiya. Sato ganiika.Satopni giknokamtkona.

42“Giyagni gixa giyokanu. Gi rixanu gigimata girugogne runanu Gitsrukate.43Ga wa gimatanru wa tye. Wakwangixlerupji gimatkamka girpapkoruninripa kachowguru, ruyokanmaka.Gi retashatanmaklu kotamgiyaplu gipji.44Giyagni galpokotinwa gixa koxa, girixanu gi gimata gixa girpapko nunanuGita Yineru Wgenno.

Wayegrechri maponshinikanutkatu45“Giyagni ¿girupni wa wayegrechri

gaponshinikanutkaluru ga wakshinikanuru? Wale rutakamtarutsrukate gipji gajene chinanu, wale

24

Page 46: Yine bible   new testament

46

geneka nikletyapna nikjetinnapapko.46Giglenshinikanyegitkaluru walewayegrechri wa runini rutsrukaterukshikyaplu wane gixanatachri.47Galikaka wane nchingi pejnurukowane rixle chinanu rutakanru. 48Ga wagektutu wayegrechri wane chinanutkarajiya, ‘Ramga ginreta Nutsrukate,’49Yinuwaka giylakletletnaruwayegretkone. Nika, ga wa ruragimetachineyma. 50Wale wayegrechrigitsrukate ginanu. Makagwakgognetinitgogne, runanu. Mamumatinpapko runanu.51Kochipjepotutanru.Sanowashatachineyma rutakanruwalenupa. Waneplu chiyaglu ga wagashkaygitlu.

Yapkaklu pamole maklojinepirana

25 1“Giyagni tengognepogirewatyawaka pamole

maklojine pixka rixanu. Wannakoscheklo yochpiikalurkakawannanuko. Rushpakamtnayoptotapyapatkaluna gnunrowatachripa.2Pamyona manshinikanurone, ga wapamyo koxa kanshinikanurone.3Giyagni wa manshinikanuronekoscheklo yochpikjetanrona, seyni giranikluna ringi. 4Seyni wakanshinikanurone ganiklu ringipastonoya yochpikjetkaluroyma.5Ramganatinikopshinignunrowatachripa ruxapnewanatna,rutnonatna pejnuroneko. Rumkanatna.

6“Ganikajyechno jemka saplechi wanechinachri, ‘¡Tyepatkani!Gnunrowatachripatkani. Gishpakanu.Gyoptotapanru.’

7“Giyagni pejnuroneko maklojineyotunota. Ruglepokotlonayochpikjetanrona. 8Giyagnimanshinikanurone wane chinnakanshinikanurone, ‘Psoji genekanunwu

gringite. Wa wyochpikjetanrogiwniyanatkawu.’

9“Seyni wa kanshinikanurone gigitna.Wane chinna, ‘Gike. Gi getkopoyagotanu wixa chinanupa ga wa gixachinanu koxa. Seyni gagjitapangonuklugixanupa wa ragjijetikowakaya.’

10“Ragjitapakopshinruna rapokatkagnunrowatachripa. Ga wagalpokonatachinetka jiglokamtatkalunakashimyolu yegi. Rushyatkatkagipgyapto.

11“Gowukshini pimrone ginamaklojine. Wane chinna, ‘Gitsrukaachi,gitsrukaachi, pkotpukyegitanunwu.’

12“Rugita wale. Wane china, ‘Galikakawane nchingi, gi numatgi.’

13“Giyagni giyokanu. Gi rixanu gigimatlu gigogne, gi wa gipapkoko.

Yapkaklu sroschiprojkakapiranaya14“Gi rixanu tengogne

pogirewatyawaka satu jeji pixka rixawajra yachri. Tomgana wayegrene.Renekamtna wane rixle. 15Satu renekasatu pacha waragkaproji, ga wa satugepkoxamkojemole waragkaproji, ga wasatu gepmole waragkaproji. Satkakarumkatyawaka renekna. Wajra yatka.16Wa satu pacha waragka yoptotachriralimta. Marnewatatka. Walaya satupacha waragkatnaka yoptotatnaka.17Waneko pixka rixa wagepkoxamkojemole waragkaprojiwaneyalutu. Gepkoxamkojmolewaragkatnaka yoptotatnaka. 18Ga wagepmole waragkaproji yoptotachriralimta. Jitotlu chiji. Yogimatatkalorutsrukate serojiprojite.

19“Gowukshini potu runa wannawayegrechine gitsrukate.Ruglepokotluna kwentatna. 20Rapokasatu pacha waragkaproji yoptotachri.Raniklo pimro satu pachawaragkaprojitnaka. Wane china,

24 25

Page 47: Yine bible   new testament

47

‘Gitsrukaachi, satu pacha waragkapenekamtno. Petanu. Pimro satu pachawaragkaproji nyoptotatnaka walaya.’

21“Rutsrukate wane chinru, ‘Poyagnu,wayegrechri kigleryi ga wapoyagkakachriyi. Psotsotaji putakikapoyagkakachriyi. Gixo potu chinanunutakinyi. Putsrukate gimuwatyawakapjiglokanu.’

22“Rapoka koxa gepkoxamkojmolewaragkaproji yoptotachri. Wane china,‘Gitsrukaachi, gepkoxamkojmolewaragkaproji penekamtno. Petanu.Pimro gepkoxamkojmole waragkaprojinyoptotatnaka walaya.’

23“Rutsrukate wane chinru, ‘Poyagnu,wayegrechri kigleryi ga wapoyagkakachriyi. Psotsotaji putakikapoyagkakachriyi. Gixo potu chinanunutakinyi. Putsrukate gimuwatyawakapjiglokanu.’

24“Rapoka koxa gepimolewaragkaproji yoptotachri. Wane china,‘Gitsrukaachi, numatyi jeji shiko gajiryi.Pma mutaklewatyawakanu pjirgiya.Pma muknokajityawakanu papatjetya.25Npika. Nalimta. Nyogimatlopserojiprojite chiji gitokote, wa gepmolewaragkaproji. Waneyyi wa pixanu.’

26“Rugita rutsrukate. Wane chinru,‘Wayegrechri mugletyi ga wa mamernuwatachriyi. ¿Pumatmakge wanma mutaklewatyawakanu njirgiya,nma muknokajityawakanu napatjetya?27Giyagni pumkata gitakletlonserojiprojite kgipekoklerune yegi, wanapokini nyoptotanmaklo gitanuko gawa gixolewnachroymananuko.’

28

gepimole waragkaproji. Wa satu pachawaragkaproji waneyalutu genekanro.29Gi rixanu waneyalutu psolukoreneeko. Ruxolewnayegitanru. Ga wawaneyamigjetu, wane rixleko koniko.30Ga wa wayegrechri gike gapri migje

maleka mapshagawaka giknokanru.Waneplu chiyaglu ga wa gashkaygitlu.’

Giklukanuwnalgognepotupa31“Wa noyaknu numuninipa Gita wa

Yineru Wgenno ga wa pejnurunekonotowreneyma, natajiwniyawakantuplapijere ntuplatanu. 32Gita getanurapatjekaakona payinemnunanuka.Nkotspalatanna. Wa goweganegirukotachri pixka kotspalatnagowegane chiwo wgeneneyegiya.33Potuklesretate galikaka nutakannagowegane. Kegnetesretate nutakannachiwo wgenene.

34“Giyagni Gita pogirchino wanenchinanna npotuklesretate gajene,‘Ginanu, Nuru giglenshinikanutanune.Gyoptotanru pogirewatyawaka gixachinanupa galpokotkaluru mamutaakonuwa tye psolchijneko. 35Girixanu nachinanno. Geneka nikletno.Nonunnagatewanata. Geneka giiretno.Pnu giyakatyachrino. Gyoptotno.36Mamkatno. Gmakatno. Nyayixa.Nsalwayegitno.Yoshmakjetikowakananno. Ginyegitno.’

37“Giyagni poyagkakachine gigitanno.Wane chinannona, ‘Gitsrukaachi, ¿gikluwetyi pnachinatini ga wa woglutyi,waka gonunnagatewatachriyi ga waweneka giiretyi? 38¿Giklu wetyi pnugiyakatyachriyi ga wa wyoptotyi, wakamamkatyi ga wa wmakatyi? 39¿Gikluwetyi pyayixanatini ga wayoshmakikowaka pwini pixa, ga wawunyegityi pixa?’

40“Wa Gita pogirchino gigitanna.Wane nchinanna, ‘Galikakni wanenchingi, girukokta wa mturu potu wanyi nomole wane gixini, wane gixnoGita.’

41“Wanepnute wane nchinankoxna wankegnetesreta gwachine, ‘Gixrikinno,kamakpiratkalungi. Xirnachri gyanu

25

Page 48: Yine bible   new testament

48

gike rixiniko muwnakatu, tsru kamchichinanu galpokotkaluru ga wagitowrenenupa. 42Gi rixanu nachinixinina, gi geneka nikletanno.Nonunnagatewanatinina, gi genekagiiretanno. 43Pnu nuyakatinina, gi wagyoptotanno. Mamkatu nixini, gi wagmakatanno. Nyayixinina ga wayoshmakikowaka nwini, gi wansalwayegitanno.’

44“Giyagni wanna koxa gigitanno.Wane chinannona, ‘Gitsrukachi, ¿gikluwetyi wa pnachinatini ga waponunnagatewatini ga wa pnupuyakatini, mamkatu, ga wayayixachriyi ga wa yoshmakikowakapwini, waneklu gi wa wupxakyi?’

45“Gita gigitanna. Wane nchinanunna,‘Galikaka wane nchingi, gi rixanu giwane gixlu satu nyi mturpotune, gi waGita wane gixa.’

46“Wane yanunna saletikowakapnagike rixiniko mnikawnakatu. Ga wapoyagkakachine wane yannagiwekikowaka gike rixinikomnikawnakatu.”

Tsrukakalune jemanshinikankaka kashichyapluna Geso

26 1Wane rixa. Raliginkakletinitkalu Geso

pejnuruko tyekakapirana, wane chinnayimaklene, 2“Gixa gimatlu wagepigogne giknoginpatka, waneplu TsruGiknoglushgogne ga wa Gita YineruWgenno samyooko, koroshishkitanutakikopatka.”

3Giyagni tsrukakalune sasertotene, gawa yine tsrutene gapata. Sasertotenegitsrukatpotupji rapatyana. Kaygwasugiwakni. 4Jemanshinikankaknakashichyapluna Geso yokwireyna, gawa ruylatyapluna. 5Wane chinna, “Giwa tsrugogneklupni. Mamejnugimalewatinitipna yine.”

Wetani ruyokjiwutika Geso6Wetani rawanata Geso,

gijirgitutpachri Simopji. 7Tapyegitlusato suxo. Waneylo pastono klatalo,pgamlugalu yegi. Kwenuru potu.Nikawaka tuplanatini Geso,tuyokjiwutlu.

8Wale retna yimaklene. Rumtuwnana.Wane chinna, “¿Klu chinanu wane tixasalewnaleta? 9Gi rixanu tumkatagishankakotmaka tsru wenruya,renekikolupna kwamonurune.”

10Geso gimatlu. Wane chinna, “¿Kluchinanu nsalewnakaklo twu suxo? Girixanu kigleru kamrurchi tkamrutyano.11Gi rixanu waneygognenanupgi wakwamonurune gixayma, seyni Gita giwa gimwagognenanutanutkagi. 12Girixanu tuyokmanetno pgamlugalo, wankapnatikolupa tkamrutyano.13Galikaka wane nchingi, ginakakoktarunkakletiko Kiglerupotunanu Tokanchiwa psolchijneko wa tye koxatkamrutanru wala wane chinkalurupawa tushinikikolupa wala.”

Gota galuka samyokletlu Geso14Giyagni satu pamole gepi rixinri,

Gota Giskaryote giwakatletachritsrukakalune sasertotene yegi ya.15Wane chinna, “¿Klu galukagenekletno, gita samyokangi Wale?”Rupiratyaluna mapmoleproji.

16Wanekluyakawa rujgaluruglepoktapinri samyokyaplu.

Tsru Giknoglushgognechinanu galpokotka

17Muchinangogne jimaprojpagisekachri myapjetkotugognekakayimaklene ginyegitlu Geso. Wanechinruna, “¿Ginaka palukagalpoklejixwu wa Tsru Giknoglushgognepnikyawakapa?”

25 26

Page 49: Yine bible   new testament

49

18Wale wane china, “Pokchi gyanuwale jeji yegi. Wane nchinanru,‘Yimaklewatachri wane china,“Nogognestsitkani. Pixa yegi TsruGiknoglushgogne nkamrutinri

19Ga wayimaklene Geso chinyawakna kamrutna.Ralpokotluna Tsru Giknoglushgognechinanu.

Geso ginkakletlu wa satuyimakleru samyokanru

20Kayimnu chininitka nikawakatuplatatka pamole gepi yimakleneyma.21Wa nikanatinna, Geso wane china,“Galikaka wane nchingi, satu gixaterixinri samyokanutkano.”

22Wamonuwnapotutna. Yinuwakawane chinretna satkaka, “¿Gitgetkopni,Gitsrukaachi?”

23Giyagni rugitna Wale. Wane chinna,“Girpaktanwa Gitayma gigakachrikolpetoya gimyoya, walepni wasamyokanno. 24Galikaka Gita wa YineruWgenno wane nyanu chinyawaka wayonchi Gitapiranaya. ¡Gi waneni wa tyejeji, wale chinanu Gita wa YineruWgenno samyooko! Kiglemkalu tye jejichinanu ma mushpaakannimka.”

25Giyagni rugita Gota wa samyokjeru.Wane chinru, “¿Gitgetkoni, Rawi?”Wane chinru, “Pixa chinyawaka.”

Jimapro gimnikikolu gitaakaluru26Nikanatinna wanna, Geso kashichlu

jimapro. Ruglenshinikanyegitlu.Jiknaglu. Renekna yimaklene. Wanechinna, “Gyoptotanru. Gnikanru.Tyenwa nomane.”

27Kashichlo girapistono.Poyagnutyegitlo. Renekna. Wanechinna, “Giranu walaya pejnurunekgi.28Gi rixanu tyenwa nograga wa gerotutokanchi gipiratkaluru chinanu,gixoluru yineru chinanu giyookaluru,

wa mukochri kaspukikolupa. 29Ga wawane nchingi, xaniyakawa gi wanuranutkalo twu gowajga wawalegognepotuko wa nuranro geroto waGoyakalu pogirewatyawakaya.”

Geso ginkakletagnaputlu Petro nutatinripa30Wa wanna shikaletinitkalu

gimalwuru, rushpakamtatkana. GoliwaMagkate yana.

31Giyagni Geso wane chinna, “Tyeyechno pejnurunekgi gixapnigitspeekaakona Gita chinanu. Gi rixanukayongalutkani:

Nuylakanru girukotapratachri, ga wa gowegane gapatyawaka gajene

kotspalkaakona. 32Wa nyotunotinpatka, Gita gapkakosekanu gixaya. Kalile nyanu.”

33Petro gigita. Wane chinru,“Pejnurunekmaka gitspetanu Pixachinanu, gike nixiniko nutspetanu gita.”

34Geso wane chinru, “Galikaka wanechinyi, tye yechno mayanumatkanugnapuwa gaxawripa,mapa kata pnutatanno.”

35Petro wane chinru, “Numkatagipnaletankoxmaka Pixayma, ginnutatanyi.” Ga wa pejnurunekoyimaklene wane china.

Getsemani ragjigognetinri Geso36Giyagni sana ya Geso wannayma.

Getsemani chinikowaka sana yana.Wane chinna yimaklene, “Gewintuplatanu, nagjigognetapinikopshini.”37Ranikna Petro ga wa gepi Sewereyowgenene. Yinuwaka wamonuwnaleta.Ga wa kojwakanshinikanutka. 38Giyagniwane chinna, “Nonshinikanunwamonuwnapotutya gipukchi pixkapotuko. Gkagwakanu gewi. GiyokanuGitayma.”

39Wane rajrinya psotsotaaji. Yoptsojita.Yonoogojpotuta. Ragjigogneta. Wane

26

Page 50: Yine bible   new testament

50

china, “Nuru, rumkatini wanegixletikolupa, ruknoganu tye salewakchiGitaya, seyni gi wa Gita galukyawakapni,seyni Pixa galukyawakapni.”

40Yimaklene yegi ya. Retamtnagimkanatachine. Wane chinru Petro,“Giyagni ¿gi gimkata giyokletgeGitayma pshinitsonu? 41Giyokanu.Gagjigognetanu gma yantaletikotupa.Wa jmerenshinikanurungi galikakni,seyni gimane muchkotni.”

42Rumepe wane yaletatnaka.Ragjigognetapa salewnalepirana. Wanechina, “Nuru, nma murkanuwalo gitumkata giknogletini Gitaya wa twugirapistono, wane gixkalurupnipalukyawaka.”

43Rumepe yayegletatnakna. Retamtnagimkanatachine, gi rixanuruxapnewlena chinanu gi rumkatagimrekaygaletna. 44Rajrinatnaka.Ragjigognetapa mapa kata rixinri.Waneko pixka chintokanutatnaka.

45Wanepnute yimaklene yegi yatnaka.Wane chinna, “Gimkapanuchi.Gapnanutanutka. Nopapkostsitkani Gitawa Yineru Wgenno samyookotkakmukochirerunemyoya.46Gyotunotanutka. Gayanutka. Gigowukatkalu nsamyokjerupa.”

Geso samyookaluru. Kashichkaluru47Wa yanumsanatiniwa, runatka Gota

satu wa pamole gepi rixinrina.Waleymana gixolune yinekyoglolewaprerune, kgagajererune.Runna tsrukakalune sasertotene ga watsrunekoxasreta gajene. 48Wasamyokjerupa genekna saturutugimaxiklechi. Wane china, “Giruktanamlutanu gita, Walepakni.Gkashichanru.”

49Rapyegitinitkalu Geso, wanekluwane chinru, “¡Rawi!” Ralukatkalu gawa ramlutlu.

50Geso wane chinru, “Nomole, ¿kluchinanu puna?”Giyagni rapyegitluna. Geso.

Kashichatkaluna. 51Ga wa satuGesoymalutu koshpaklu yoglolewapre.Rustaklu sasertotene gitsrukate potuwayegreru. Yostakjepitlu.

52Giyagni Geso wane chinru,“Pumretanru pyoglolewapre.Rawyawaka putakanru. Gi rixanupejnuruneko yoglolewapi koschekachri,yoglolewapiko ruylatiko. 53¿Wakagkagwakluge gi numkata gagjiretluNuru; Walemka gitakyegitanutkanoyokgipimole waragka pnute solalonegitowrene? 54¿Seyni gi rixpokopoyagkaakotanmaka TokanchiYonatkaluru wane chinachri rumkatawane gixleta?”

55Waneklu Geso wane chinna wagixolune yine, “¿Ginyegitno gixayoglolewapiyma gagajeyma,kachowguru pixka gixa kashretnoge?Pagognemnunanuka gixayma ntuplanata.Nunkaklewata kpashiwakapjiya. Gi wawane gkashichyano. 56Seyni pejnurukotyekaka wane gixkalurupoyagkakikolupa wa yonchi, Goyakalutokanu geneklewatachine yonga.”Ruknokamtluna pejnuruneko yimaklene.Rasukatkana.

Jemanshinikankakjetikowakatunwatinri Geso

57Ga wa Geso kashichachine ganiklu.Sasertotene gitsrukate potu Kaygwasuyegi ranikatkaluna, rapatyawakatkanayonchikgapine ga wa tsrune. 58Wa Petrogomkagitlu gogajxigiyako. Sasertotenegitsrukatpotupjipotunanuko romkagitlu.Gitoko jigloka. Tuplanatatowrechineyma retyaplurushinityawakapa.

59Wa tsrukakalune sasertotene,pejnuruneko jemanshinikankakjetiko

26

Page 51: Yine bible   new testament

51

wakaya rujgaluna gipujtalewlushagalikaka migje Geso chinanuruylajixyapluna. 60Gimka gepiknagipgujtalewashatachine gapokachine,seyni gi rukshikluna.Gapkatamtachine gepi gapoka,

61wane chinachine, “Wale wane china,‘Numkata jijrolekletlu kpashiwaka potuGoyakalunu, ga wa mapgognenkamrupjitanutnaklu.

62Palna sasertotene gitsrukate potu.Wane chinru, “¿Gike pugita? ¿Klurupgujtatyayina wa nyi?” 63Seyni Gesopochkeru.Sasertotene gitsrukate potu wane

chinru, “Goyakalu giwekachrikawchinanu nkoschekjixyi.Punkakanwu, ¿Pixlege wa Kristo,Goyakalu Wgenyi?” 64Geso wane chinru,“Pixa chinyawaka. Seyni wane nchinyi,

Xaniyakawa gixa getannoGita wa Yineru Wgenno tuplatyawakapa giyaklu

potuklesretate, nuninkoxapa kyachgapererumkoya

tengogne.” 65Giyagni wa sasertote gitsrukate potu

suskamkata. Wane china,“Mupashiregnuchi china. ¿Kluwanepnute magatyawugipgujtalewatachine? Getanu wa xani.Gyijnakotatkalu ma mupashiregnuya.¿Gi pixka getle gixlu?”

66Rugitna. Wane chinna,“Ruklukanuwna rupninripa.”

67Giyagni rutskagjegojitluna.Yotmutluna. Pimrine giptagojitlu.68Wane chinna, “Kristo, Goyakaluchinanu punkakanwu: ¿Katu giylakyi?”

Petro nutatlu Geso69Malekputu tuplanata Petro. Wane

tapyegityalu sato wayegrechro. Wanechina, “Pixa koxa Geso Kalilegajeruymananyi.”

70Seyni pejnuruneko getanuya nutata.Wane china, “Gi numata gikta pchina.”

71Rushpaka. Maleka gajerugipgyaptote ya. Satu getatnaklu. Wanechinna wa wane gwanatachine, “Tyekoxa Geso Nasare gajeruymananu.”

72Wale kawchinanu nutatatnaka.Wane china, “Gi numatlu wa jeji.”

73Pshinitsonu rapyegitluna wanegwanatachine. Wane chinruna Petro,“Galikakni pixa koxa wannaymananyi.Gi rixanu ptokanu pumatika wa wanepixinri.”

74Giyagni yinuwaka kamakpiirewleta.Yinuwaka Wale kawchinanu chinreta,“Gi numatlu wa jeji.”Waneklu gaxawripa yanumatatka.

75Rushinkaplu Petro wa Geso tokanu,wane chininri, “Ma yanumatkanuwagaxawripa, mapa kata pnutatanno,”chinyalu. Rushpakamtatka. Maleka ya.Chiyampotuta.

Geso Pilato yegi

27 1Goyechnokawpotukojemanshinikankakjetikowaka

jiglokna tsrukakalune sasertotene ga wayine tsrutene Geso chinanu, waruylatyapluna. 2Rostutluna.Ranikatkaluna. Pilato girukotlewatachriyegi samyokluna.

Gota gipnale3Giyagni Gota wa samyokjeru retatkalu

wa ruklukanuwnayegjixikolutka,kashrijetanshinikanuta. Satkaklo wamapamoleproji tsrukakalune sasertotenega wa tsrune yegi. 4Wane china, “Gitamukochirewatatka. Nsamyoklumuklukanuwnakatugraga.”Wa wanna wane chinru, “¿Gi rixwu

wixa? Petanru pixa.”5Ruknokamtlo sroschiproji

kpashiwakaya. Ralimta.Rushriknojitnanatkawa.

26 27

Page 52: Yine bible   new testament

52

6Tsrukaklune sasertotene gwalosroschi. Wane chinna, “Ginanshichkalurnituknokikolu wa kpashirigignantakikowaka, gi rixanu granchiwenroni.” 7Jemanshinikankakna. Walayaragjitluna kajpa kamgakleruchijne, pnugiyakatyachine kapnatikowakapa.8Giyagni wane chinkaluru Granchichijnexanigognenanu. 9Waneklupoyagkakatkalu Goyakalu tokanugeneklewatachri Geremiya wanechinyawaka: Rawlona mapmoleproji sroschi wa rutakwenutikolu wenru, wa pimrine Gisrayiliklopishane gitakwenutanru. 10Reneklona kajpa kamgakleruchijne chinanu, Gitsrukaachi chinyawakno.

Pilato gepomsatlu Geso11Girukotlewatachri getanu tunwata

Geso. Ga wa girukotlewatachrigepomgalu. Wane china, “¿Pixlege waGoteyone Pogiryi?”Geso wane china, “Pixa chinyawaka.”12Wa jigyegitkoklunu tsrukakalune

sasertoteneya ga wa tsruneya koxa, gikerugita. 13Giyagni Pilato wane chinru,“¿Gi ge pjema gi pejnupiranananuktajigyegityayina Pixa?” 14Gi satunatokanchi rugityalu. Giyagnigirukotlewatachri giglajpotuta.

Waka Geso waka Warawasu15Wa tsrugogneklu satu yineru

rushyegjetna gostutkaluru girukoktaralukanruna. 16Giyagni waneyanannagostutkaluru kpogiru, Warawasugiwakatletachri. 17Giyagni rapatinitkana,Pilato wane chinna, “¿Giru galuka wankaspukyegityapgi? ¿Warawaslege wakaGeso wa Kristo chinkaluru?” 18Gi rixanuwale gimata wa ranxalna chinanusamyokluna.

19Gitakyagoklewatikowakatuplanatini wale, ganunro

yokantokanyegitlu. Wane chinru,“Petashatanru Wale poyagkakachri. Girixanu xawakni gixo nsalewna Walechinanu nupnawleya.”

20Ga wa tsrukakalune sasertotene gawa tsrune gishinikanutna gixolune yinewa Warawasu galikaka ragjitinripna, gawa Geso ruylajixinripna.

21Rugita girukotlewatachri. Wanechina, “¿Giru galuka wa nyi gepi wankaspukyegityapgi?”Wanna wane china, “Warawasupni.”22Pilato wane chinna, “Giyagni ¿gi

nixyaplu Geso wa Kristo chinkaluru?”Pejnuruneko wane china,

“¡Koroshishkita gitaakalurupa!”23Girukotlewatachri wane china,

“¿Klu gektutu kamruta?”Wanepnute potu tsaplewatna. Wane

chinna, “Koroshishkita gitaakalurupni.”24Giyagni Pilato getinri gike rumkata,

seyni wanepnute galikaka rixagejnugima, gonu koscheka. Reromyogagixolune yine getanu. Wane china,“Muklukanuwnakatno tyegragaya. Gixagetanutkalu.”

25Pejnuruneko yine gigita. Wanechinna, “Wixa chinanupni gigragaya, gawa wwugenene chinanupni.”

26Giyagni kaspukyegitna PilatoWarawasu. Rali kochipjetjixletinitkaluGeso, samyokatkalu koroshishkitarutakikolupa.

Geso gixpiranatkaluru solaloneya27Giyagni girukotlewatachri

solalotene ganikatkalu Geso. TsrupjiPretoryopji ranikluna. Pejnurunekosolalone gapatyegitlu. 28Giyagni Walekogimkalu komkagatkaluna. Pakniyoshmookaluru pixkalutu mkachriyoshmakatkaluna. 29Kona kamgikalurusagyeta yoshmakjiwutatkaluna.Katsluksu samyokluna, potuklemyo.Yoptsojityegitluna. Ruxpiranatluna.

27

Page 53: Yine bible   new testament

53

Wane chinruna, “¡Wuya, Goteyonepogire!” 30Rutskagjetluna. Kashichlunakatsluksu. Ruylajiwutluna. 31Raligixpiranatletinikaluna, komkagatkalunamkachri. Waleko gimkaluyoshmakatnakluna. Ranikatkaluna,koroshishkita rutakyapatkaluna.

Koroshishkita gitaakaluru32Rushpakamtinitkana. Retluna

Surene gajeru, Simo giwakatletachri.Wale rutjijixlona Geso koroshishkitate.33Rapokluna Kolkota chinikowaka.Walenwa Gijiwuswaga yegichinikowaka. 34Reneka giiretmaklunawinga shepichlega yapjetkaluro.Retumgamkalo. Gi raluka giiretlo.35Koroshishkita rutakatkaluna.Kotspaltamkatluna. Gipenoklurutakluna gimkalu. 36Tuplatna. Waneretanatyaluna. 37Gijiwu gogwakaterutakyaluna jigyegitikolu yonga, wanechinachri:

Tyenwa Geso Goteyone Pogire.38Giyagni Waleyma koroshshkita

rutaakana gepi kachowgurune, satupotuklesreta, satu kegnetesreta. 39Wagiknogachine mupashiregnuchichinruna. Ruwnownojiwutna. 40Wanechinruna, “Pixni wa kpashiwakapjijijrolekachripyi, mapagognepkamrupjitanutnaklu. Pixnanukogognetkakinwa. Goyakalu Wgenepixinipa, koroshishkita pujrukini.”

41Waneko pixka chinagixpiranatletluna tsrukakalunesasertotene, ga wa yonchikgapine, gawa tsrune. Wane chinna, 42“Pimrinerognetkaka. Walenanuko gi rumkatagognetkakletnawa. GoteyonePogirmaka, koroshishkita rujrukini xani.Walixanmaklu.43Raponshinikanutkamkalu RuruGoyakalu. Rushatkapanru xaniralukiniplu. Gi rixanu wane china,

‘Goyakalu Wgenno. 44Waneko pixkarixa yangaletluna kachowguruneWaleyma koroshishkita gitaakalune.

Geso gipnale45Tumananutkani ruchpokatka tkachi

psolchijnepotunanuyako. Kayinwakasretarapokinpotunanuko rumrekatka.46Kayinwakpapko Geso saplewata. Tsruplaji rixa. Wane china, “Geloyi, Geloyi, ¿Lama sawajtani?” Walenwa, “Noyakalute,Noyakalute, ¿klu chinanu puknokatkano?”

47Jeminrina pimrine wanegwanatachine, wane chinna wanna,“Pete. Wale tomgalu Giliya.”

48Waneklu rasukamta satu wannate.Rawlo katsopi. Kachgalu shichponkaklu.Katsluksu rutaklu. Reneka giiretlu.49Pimrine wane china, “Getashatanru.Wetkoxewa gikta runanu Giliyarognetkakapyaplu.”

50Rumepe saplewletatnaka Geso. Tsrusaple rixa. Kaspukatkalu ruwekinri.

Ksolaloteru gipgujtale51Waneklutka mkachrichrata

gimaletanatachri kpashiwaka gajerugiskakamtatka. Gepichratatkalu. Tenorumuyaka giskakletyatka chijiina.52Ruyolikchijita. Sotlukaka gitspatjeta.Rutpukamta yomlechkaka. Gi gepikakpashirinni gapnanutachinnimaneyotunota. 53Wa yotunotinitka Wale,waneklu yomlechi rushpakyatkana.Kpashiri pokchi yatkana. Gixolune yegirupgujewnayegitna.

54Ga wa ksolaloteru ga wa waleymaluneGeso girukotanatachine getlu wagiyolikchijru, ga wa wane gixkalurkaka.Tsru piklu rixanna. Wane chinna,“Galikakni Goyakalu Wgenni wa tye.”

Koroshishkitastsi gwachine suxone55Wane rawanatna gixo suxone

gowuka getanatyachine. Kalile

27

Page 54: Yine bible   new testament

54

romkagityaluna Geso. Rupxakanatluna.56Wannaymana Mariya Maktala gajero,ga wa Santiyako, Gosi ginro Mariya, gawa Sewereyo wgenene ginro.

Geso kapnatkaluru57Kayi rixinitka runa satu jeji ponikolu,

Garimate gajeru. Gosi giwakatletachri.Wa Geso yimaklerkoxni wale. 58Waleyayegitlu Pilato. Gesnimane ragjita.Giyagni Pilato genekjixmanetlu. 59Gosigwamanetatkalu. Powrachratalupoyitatkalu. 60Waleko giyomlepmakagerotupna rutaklu, sotlu yomlechigipgyaptote gakanokachri. Wane yiyatka.61Wane rawanatna Mariya Maktalagajero, ga wa sato Mariya. Tuplanatnayomlechi ginaple.

Yomlechi girukotka62Waleprikgogne, walenwa

gapnanutikalurgogne, Pilato yegirapatyana tsrukakalune sasertotene ga waGwariseyone. 63Wane chinna,“Gitsrukaachi, wushiniklu wa walekyokwirewaklerni wane china,‘Mapagogne giknoginpatka nyotunotanu.’64Giyagni pyokanrewatanugirukotayomletikolupa mapgognerixinpotunanuko, ma chowgutapyaplunayimaklene goyechno, ma wanechinyanupna yine, ‘Yotunomtatkagipnachinetskalaya.’ Gapkatatachripupjeru muchinanu pnute ma mixinitipa.”

65Pilato wane chinna, “Waneygigirukowatachine. Gajewa.Gignantakanru gimatyawaka.” 66Waneyatkana. Rugnantakluna yomlechi.Rupitluna sotlu,girukowatachineymananuko.

Yotunre

28 1Ruknoginitkagapnanutikalurgogne,

rumrerekamtinitka muchinangogne wa

simana, wane yana Mariya Maktalagajero ga wa sato Mariya, yomlechiretapyapna.

2Waneklu waneru tsru giyolikchijru.Gi rixanu Gitsrukaachitowreru gijrukatengogneya. Rapoka. Rakaprurutlu sotluyomlechi gajeru. Wale gogotuplanatatka. 3Rawrakle pixka rixgojita.Gimkalu klataa rixpotuta giwru pixka.4Wale piklena chinanu wagirukowatachine giypiypitana.Gipnachine pixka rixanna.

5Goyakalutowreru gigita. Wanechinna suxone, “Gi mpikanu gixa. Girixanu numatgi Geso gijga, wakoroshishkita gitakanatkaluru. 6Gi wagewitkalu. Yotunomtatka wa Walechinyawaka. Ginanu. Getapanrurutakanatikowaka. 7Gajewa.Nteyakawamtanu. Ginkakapanna wayimaklene yotunomtinritkagipnachinetskalaya. Kosekatkagi. Kalileyatka. Wane getinitkalu.Nunkakatkagi.”

8Giyagni wanna yomlechiteyakawamtyatkana. Pikachine ga wagimuwatachine potu. Rasukamtnayimaklene runkakapyapna. 9MakaktaGesokni wa yoptotapna. Wane chinna,“Kiglenshinikanupgi.” Rapyegitluna.Kashjixitluna. Yoptsojityegitluna.10Giyagni Geso wane chinna, “Gimpikanu. Gajewa. Ginkakapannanomolene wa Kalile yinripatkana. Waneretinnona.”

Girukowatachine ginkakle11Wane yakopshinna, pimrine

girukowatachine pokchi yatkana.Tsrukakalune sasertotene runkakapnapejnuruko retanrutkana wane gixachritka.12Rapatjetna tsruneyma.Jemanshinikankakna. Gixo sroschireneekana solalone. 13Wane chinkana,“Wane nchinanu, ‘Yimaklene goyechno

27 28

Page 55: Yine bible   new testament

55

ginapa. Chowgutpatkaluna, wumkanatniwixni.’ 14Wale yijnakotinipagirukotlewatachri, wixa giglepokyegitangi.Mkojwakanshinikanutkane wixkakangi.”15Wanna yoptotlo sroschi. Wane rixna warunkakikowakna. Giyagni poshalpiranatkaGoteyone yegi xanigognenanu.

Tsru yokanru16Giyagni pamole satupje yimaklene

Kalile yatkana, satu magka yegi wa Gesochinyawakpotukna. 17Retinitkaluna

yoptsojityegitluna. Seyni pimrinenutanshinikanyegitlu. 18RapyegitinitkanaGeso, ruynumsatna. Wane chinna,“Psolpotuko nutakika tengogne ga wa chiji.19Giyagni gyanu. Gyimakannapayinemnunanuka. Gkatanna Girchigiwakaya, ga wa Gituru giwakaya, ga waGiwekikaluru Kpashiri giwakaya.20Ginkakanna kamrutyapluna pejnurukonyokanatyagi. Gjemanu: Gixayma nwanupsolgognekoyoptukgogneshatyawakpotunanuko.”

28

Page 56: Yine bible   new testament

56

Gwa katlewakleru

1 1Tyenwa yinuwakikoluKiglerpotunanu Tokanchi Geso

Kristopirana Goyakalu Wgene. 2Wanerixa yokanatkaluru Gisayiya Goyakalutokanu geneklewatachri. Wane china:

Gita yokanatlu notowreru pixa penute. Wale galpokotanru patnugapote.

3 Yineru mwiyawakanu saplewatyachri wane china:

Galpokotanru Gitsrukachi gatnugapote.

Mpotukatanru gigapkaka. 4Gwa katlewata yineru

mwiyawakanuya. Wane runkakyanayine genshinikanutachinepa katinripna.Ga wa kaspukamukochiretikolupapiranarunkakna. 5Rushpakyegitlunapejnuruneko Gotesreta gajene ga waGerosale gajene koxa. Wannaptowruneko katka Gorta gapgaya.Rupgujtamukochiretnawana.

6Wa Gwa makatlu kameyopixi. Wapamta gipchiji rushrika. Wale niklutsetse ga wa wrolga gosha gajeru.7Runkaklewata. Wane china, “Runanajxigi Gita pnute muchkonurutu. Gi waGita gimukluni nyomshokinrinkoshpirokyaplu yoshmaklejixitsa. 8Gitagalikakni katgi gonuya. Wa Walekatangi Giwekikaluru Kpashiriya.”

Geso katka9Wane gixlutkani walegognekaka.

Nasare Kalilechijne runyatka Geso.Wane Gorta gapga Gwa katyalu Geso.10Waneklu wa gonu yotunotyatka. Retlugitpukachri tengogne, wa Giwekikalurumotkoko pixka rixa, Wale gogwakagijrukyachri. 11Tengogne runya satutokanchi wane chinachri, “Pixni Noturyinalukanruyi. Pixagigletanshinikanutno.”

Geso yantaletka12Waneklu wa Giwekikaluru ganiklu

yineru mwiyawakanu. 13Wane rawanatayineru mwiyawakanuyagepkoxamkojemolgogne. Wanerumlukanutyalu Satanasyo. Wanerawanata kmatsurunetskala.Goyakalutowrerune tengogne gajenegipxaklu.

Geso yinuwaka kamrureta14Waneklu kashichkoklunutka wa

Gwa. Wanepnute Geso wane ya, Kalileya. Runkaklewata KiglerpotunanuTokanchi pogirewatyawakapirana.15Wane china, “Gigogne poyagkakatka.Goyakalu pogirewatyawaka gigowukatkalu. Genshinikanutanu.Galixanru Kiglerpotunanu Tokanchi.”

Kiglerpotunanu Tokanchi

Kpashiri Marko Yonatanru

Page 57: Yine bible   new testament

57

Tomgana gepkoxamkoje yimaklene16Tsru wenustsi Kalile yapamta. Retlu

Simo repuruyma Gantirishi,chalugjetachine tsru wenuya, wakshimagaklerune. 17Wane chinna Geso,“Ginanu gwagajxigitanno. Yinegwapjetachine nixkakanutkagi.”18Waneklutka ruknokamtatkalunachalnena. Romkagitatkaluna.

19Wane rajrinya. Retlu Santiyako,Sewereyo wgene repuruyma Gwa.Wanna koxa kanawa gwanata.Ramtatluna chalkaka. 20Waneklutkatomgana Wale. Ruknokamtluna rurnaSereweyo kanawayakamrurewakleruneyma. Wane yana.Rawgajxigitluna.

Rutuukaklu jeji kamchipuchotlewatachri waneyalutu

21Kapernawo rapokinitkana,gapnanutikalurugognekaka jiglokjetaginkaklewawakapji. Wanerunkaklewlejetya. 22Ruglajitna warunkaklewleya. Gi rixanu runkakna tsrugitaakaluru pixkako rixa. Gi wayonchikgapine pixka rixa. 23Wanerurunkaklewawaklepjiyna jeji wa kamchipuchotlewatachri waneyalutu. Walesaplewata. 24Wane china, “¡Ya! ¿Gipixannatkawu Geso Nasare gajeru?¿Puna pumtukpotutapyapwu? NumatyiKpashiryi Goyakalunu.”

25Geso chigetjetlu. Wane china,“Pochkepyi. Pushpakanutka waleya.”26Wa kamchi puchotlewatachrishipchojtakakanru jejni. Saplewjetanatsruplaji. Rushpakamtatka wa waleya.

27Pejnuruneko giglajita. Giyagnirepomgakakna. Wane chinna,“¿Klunerni wa tye? ¿Klu gerotuginkaklewlutkani wa tye? ¡Waleni watsru gitaakaluru pixka rixa! Waleyokanatna kamchine

puchotlewatachine. Jemluna Wale.”28Waneklu pogiwatapsolchijnepotunanuko Kalilesretaya.

Rutuukaklo Simo gimajiro29Wanepnute rushpakamtinitkana

ginkaklewawakapjiya, wanna waneyana Simo, Gantirishipji, Santiyakoyma,Gwa koxa. 30Wa Simo gimajiro gikluga.Tpachwata. Giyagni walapiranarunkakluna. 31Giyagni rapokinitkakosemyotlo, yotunkaklo.Tupachwalgamtatka. Walagipxakatkana.

Gixo gitukachine32Wa kayi rixinitka wa rumxikinitka

tkachi ranikyegitluna pejnurunekoyayixachine, kamchichachine. 33Wapejnuruneko tsru pokchi gajenegapatjeta gipgyaptoya. 34Gesogituukakna gixo yayixachinepnumnunanuka gixachri yayixluya.Wale giknokna maleka gixo kamchine.Gi ruchi yanumsaletna kamchine, girixanu rumatluna.

Geso gagjigognetapa35Yotunomta goyechnokawpotuko,

ma mumrereekanuwa. Rushpakamta.Wane ya yineru mwiyawakanu. Waneragjigognetya. 36Simo, waleymalunegijgalu. 37Rukshikluna. Wane chinruna,“Pejnuruneko gijgayi.”

38Wane chinna Geso, “Wane gayanupapokchikaka gawastsitanune yegi.Wane koxa nunkaklewatini. Walechinanukni nuna.”

39Wane ya. Runkaklewananumtarunkaklewawaklepjikakayna psolukoKalileya. Ruknokyana maleka kamchine.

Geso gituukaklu gijirugitutachri40Satu gijirgitutachri ginyegitlu.

Ragjipotutlu. Yoptsojityegitlu. Wane

1

Page 58: Yine bible   new testament

58

chinru, “Palukiniplu pumkatapowratletno.”

41Geso getwamonutlu. Romyokyegitlu.Kamruklu. Wane chinru, “Naluklu.Powra pixinripa.” 42Waneklutkagijirgitlu gitukyegitatkalu. Powratkalu.

43Rujretlu. Yokanatatkalu. 44Wanechinru, “Gike punkakanu. Seyni pyanu.Sasertote pekakgitapinwa.Penekashatanru powranuya wa Moysisiyokanatanru. Walepni gipgujtalewluwanna chinanu.”

45Wa wale gishpakamtatka. Yinuwakaginkakletletlu gixo. Poshalpiranamtlu.Giyagni wa Geso gi wa gimkatagapokletlu gipgujewnaleta tsrupokchiya, seyni maleka rawanata yinerumwiyawakanuya. Runyegitluna Walepnumnunanuka gajene.

Geso gituukaklu giktegachri

2 1Gi gixogogne giknoginiwa,Kapernawo rapokatka.

Yijnakyegitinitka panchitkalu,2rapatjekakna gixolune. Gi wagipgyaptoko poyagotatka. Gesoginkakna wa tokanchi.

3Runna. Ranikyegitluna giktegachri.Ranikjene gepkoxamkoje. 4Gi warumkata gapyegletluna gixo yinechinanu. Suswakluna wa washre Waleginaple. Wane rixa kotpukleswatluna.Wane jijrukyaluna gijeko wa giktegachrigiklugyawaka. 5Geso getlu wannagalixle. Wane chinru giktegachri, “Wiwi,pmukochirkaka pkaspukikatka.”

6Wane koxa tuplanatna pimrineyonchikgapine. Wanna gishinikanuwatarajiyna. 7Wane chinna wanna, “¿Kluchinanu wane china yanumsaleta watye? Mupashiregnuchi china. Gikegimkata kaspukmukochirewleta.Satupjeru Goyakalupje.”

8Giyagni rumata Geso Walenanukowane rixanshinikanutinrina. Wane

china, “¿Klu chinanu wanegixanshinikanuta tyekaka wa gajiya?9¿Girni wa myapretu potu? Wanechinikolu giktegachri, ‘Wapmukochirkaka pkaspukikatka,’ ga wawane chinikolu, ‘Pyotunotanu.Pkoschekjekotanu. Pyanutka.’ 10Wagimatyaplu wa Gita Yineru Wgennotyechijneya gitaakalurnokaspukmukochiretjerupno,” wanechinru giktegachri, 11“Pixa wanenchina, Pyotunotanu.Pkoschekjekomtanu. Pyanutka pupji.”

12Yotunomtatka. Waneklutkakoschekjekomtatka. Rushpakamtatkapejnuruneko getanu. Giyagnipejnuruneko giglajita. RumalwutlunaGoyakalu. Wane chinna wanna, “¡Gipagogneko wane pixkalutu weta!”

Geso tomgalu Rewi13Rumepe gishpakleta. Tsru wenu

yatka. Pejnuruneko yine ginyegitlu.Wale ginkaklewyegitna. 14Ruknogamta.Retlu Rewi Galgweyo wgene. Tuplanatagirukotlewatachri wenutikowaka. Wanechinru, “Pomkagitanno.” Palnamtatka.Romkagitatkalu.

15Waneklu wane rawanatini Geso wanikawakakwa Rewipji, gixnagijgawenutachine ga wakmukochirerune nikawakakwa koxarawanatna Gesoyma, yimaklene koxa.Gi rixanu gixolunni yine. Romkagitluna.16Wanena yonchikgapine. WannanwaGwariseyone koxa. Retanatlunanikyawaka wannayma kmukochirerunega wa gijgawenutachine. Wanechinkanna wa yimaklenniGwariseyoneya ga wa yonchikgapineya,“¿Gi rixatka wa wannayma nika, rura,wanna gijgawenutachine ga wakmukochirerune?”

17Geso yijnakotlu. Wane chinna Wale,“Wa gichkolune gi galuklu

1 2

Page 59: Yine bible   new testament

59

kpinrewakleru, seyni yayixachinegaluklu. Gi wa nuna ntomgiyapnapoyagkakachine, seyni wannakmukochirerune ntomginripni.”

Gogajirewlu18Wa Gwa yimaklene ga wa

Gwariseyonenu gogajirewata. Runna.Wane chinruna, “¿Klu chinanu wannaGwa yimaklene wa Gwariseyoneyimaklene koxa gogajirewata, ga waPixa yimaklene gi wa gogajirewata?”

19Wane chinna Geso, “Gi rumkatagogajirewletna wanna kashimyolugetachine gnunrowatachriwannaymalutuwa, Gita pixkanyimakleneymano. Wa wannaymarawanatini gnunrowatachri gi rumkatagogajirewletna, xani pixka wa Gitagimwakopshinna nyimaklene.20Runinpatka pagogne wagnunrowatachri konikolgognepatkawannayegiya. Waneklu rogajirewatannawanna.

Yaglu gerotu yimaklewlupirana21“Gikena gamatlu wa muchkirgakatu

mkachri gitsole. Wane rixkoklunu,waleko gerotu sama suskaklu gitsole.Wanepnuteyaka rixa giskakletanatka.22Gikena giyokgatlu winga gerotu,tsapkaka tsrutsoleji. Wanerixkoklunutka, winga suskakanrutsapkakni. Tuyokgata wino. Tsapkakasalewna. Seyni wa winga gerotu tsapagerotu tutakgatka.”

Komlakluna gitaklugwu gapnanutikalurgogne

23Wane rixa. Sana yapanatagapnanutikalurgogne. Yimakleneyanananumta. Yinuwakasustakagwuremtluna gitaklugwu.24Giyagni Gwariseyone wane chinru,“Petanu. ¿Klu chinanu wane rixna

gapnanutikalurgogne waginanshichkalurgogne?”

25Wane chinna Geso, “¿Gi ge pagognegetyongatlu wa gi rixpokota Tawi,magatini wa nachichini wale ga wawaleymalune? 26Gi rixpoko jiglokletluwa Goyakalupji, wa Gawiyatariwalenwa sasertote gitsrukatpotu. Niklujimaprokaka gekakgitkaluru. Wawalenwa ginanshichkaluru niklu.Sasertotenepje niklu. Reneekoxnarumotsane.”

27Wane koxa chinna Geso, “Wagapnanutikalurgogne yine chinanukamrutka. Wa yine gi kamrutkagapnanutikalurgogne chinanu.28Giyagni wa gapnanutikalurgogne koxagitsrukatno Gita wa Yineru Wgenno.”

Rutuukaklu giprigamyotachri

3 1Jiglokatnaklu ginkaklewawakapji.Waneru satu jeji giprigamyotachri.

2Giruktatluna Geso wagapnanutikalurgogne rutuukaklewatinriwa jigyegityapluna. 3Wane chinru wajeji giprigamyotachri, “Pyotunotanuganikajiya.”

4Wane chinatnakna Geso, “¿Girni wagapnanutikalurgogne muklukanutukamrutkalurupa: waka kiglerge wakagektutlege? ¿Gognetkaklurge giwekluwaka giylalu?” Ga wa wanna pochke.

5Reknojtayegitna. Jigekanuwata.Wamonuwna wa shikgaji rixinrina.Wane chinru jeji, “Pomyokanu.”Romyoka. Ruglewamyotatka.6Rushpakamtna Gwariseyone.Waneklutka Giroreyoneymajemanshinikankakyegitluna Waleruylatyapluna.

Romkagimtluna gixolune yine7Geso gitspalamta. Tsru wenu ya

yimakleneyma. Romkagimtluna gixoluneyine Kalile gajene Gote gajene koxa,

2 3

Page 60: Yine bible   new testament

60

8Gerosale gajene, Gitome gajene, ga wapasreta Gorta gajene, Tirostsi gwachine,Sitostsi gwachine, gixolune yine.Jemyegitluna gi pixkalutukokta kamruta.Runyegitluna Wale. 9Wane chinna Gesowa yimaklene galpokjixanutkalo kanawagixolune yine chinanu mamachpakyanupluna. 10Gi rixanu gi gepikarutuukaka. Giyagni rujirkojetna Wale gogoyayixachine pejnunanuka kamrukyapluna.

11Ga wa kamchine puchotlewatachinegetinri yoptsojityegitluna. Saplewatna.Wane chinna wanna, “Pixni waGoyakalu Wgenyi.” 12Geso gijretna gixogi rupgujetanruna.

Tsomitna Geso pamole gepi13Kanika magka. Tomgana Wale

gishinikanune. Runyegitluna. 14Gesogitakna pamole gepi Waleymagwachinepa, wa yokanatanunepaginkaklewatachinepa, 15wa kamchinemaleka ruknokyapna. 16Rutakna pamolegepi: Simo; wale rutakgiwakata Petro;17wa Santiyako, Sewereyo wgene; Gwa,wa Santiyako gepuru (GiwakatnaWowanerge; walenwa rutloglepixkalune), 18wa Gantirishi, wa Wilipi,wa Wartolo, wa Matiyo, wa Tomasu, waSantiyako Galgweyo wgene, wa Tateyo,wa Simo Muchkopiranawatachri; 19waGota Giskaryote samyokjerupa.

20Panchi rapokinitkana,rapatjetatnakna yine. Giyagni wa wannagi gimkata nikletna. 21Wajempiranyegitluna wa Wale gimwanune.Runna kashichyapmakluna. Wanechinna wanna, “Sepronachrinatkani.”

Mupashiregnuchi Giwekikaluru Kpashiripirana

22Gerosale yopikyana yonchikgapine.Wanna wane china wa waneyluWelsewo, wa tsru potu kamchiymaruknokna kamchine maleka.

23Wa tomginitkana Geso, wane chinayapkakluya, “¿Gi rixpoko malekagiknokletinwa Satanasyokakluko? 24Wapogirewatikowaka gajene wannakaklukokotspalanshinikankakmaka, gi rumkatagwagogneretna wa walepogirewatikowaka gajene. 25Panchigajene wannakaklukokotspalanshinikankakmaka gi rumkatagwagognereta wa wale panchi gajene.26Wa Satanasyo yagotinmakwawalenanuko wa,kotspalanshinikanutinmakwa gi rumkatagwaleta seyni nikawnanu. 27Gike gimkatajiglokletlu gipji gichkolu, chowgutyaplurejnunkate ma mostutkanuwalu wagichkolu. Waneklu chowgutyalu gipjigajeru. 28Galikaka wane nchingi,kaspuukalurupni wanna yine wgenenepejnuruneko mukochirkakna,mupashiregnuchi girukoktamupashiregnuchi yanumatini. 29Seynigirukokta wa Giwekikaluru Kpashirimupashichkatu, gike rixiniko kaspukikoseyni giklukanuwnachri mukochri gikerixiniko mnikawnakatupa.”

30Gi rixanu wanna wane china,“Waneylu kamchi puchotlewatachri.”

Geso ginro, repurune31Tuna runro, repurune koxa. Maleka

rawna. Repukmakluna. 32Wa gixoluneyine ruxiplatjene wane chinruna, “Petanu.Malekna punro, pepurune. Rujgayina.”

33Wa Wale gigitna. Wane china,“¿Katni wa nunro, wa nepurune?”

34Retjetna ruxiplatanune. Wane china,“Getanna nunro nepurune. 35Wagirukokta kamrutlu Goyakalu galukanru,ga ga walenwa nepuru, nepuro, nunro.”

Kgitaklewakleru

4 1Rumepe yinuwaka ginkaklewletatsru wenustsiya. Rapatyegitluna

gixo potu yine. ¡Gi pejnunanukta!

3 4

Page 61: Yine bible   new testament

61

Giyagni ratskotatka kanawa. Wanetuplatatka tsru wenuya. Pejnurunekoyine chiji gwa, tsru wenuwnaga.2Runkaklewyegitna Geso yapkakluya gigepikapirana. Wane chinna Gesorunkaklewleya,

3“Gjemanu. Satu kgitaklewaklerugishpakamta rutaklewtapanu. 4Wanerixa kopalajreta. Pimriji gatnugapostsigapokajita. Runna koshichine tenoyapachine. Niklokajitluna. 5Pimriji sotlugwiyawaka gapokajita mawiyawakanupotu kajpa. Waneklu rupcheknimka girixanu gi wa tenru kajpa. 6Ga warushpakini tkachi jimanatkalu. Mamatskinu chinanu rupriganatka. 7Pimrijikona yegi gapokajita. Tseruwnakonkaka. Kapotanatkalu. Gi kajinatkalu.8Pimriji kiglewaka chiji, gapokajita.Wane jiwatya. Tseruwna. Ruxolewna.Rawa satu mapamoleji, satupatsrujirmoleji, satu satu pachaji.”

9Wane chinna Geso, “Kajnakopnaluwa yijnakotinripa, yijnakotanu.”

10Walepje rixini repomgalunarawastsitanune pamole gepiyma wayapkaklupiranaya. 11Wane chinna Geso,“Ga wa gixa geneeka gimatyaplugiyogimanatkaluru Goyakalupogirewatyawakapirana. Wa malekagajene ginkaaka yapkaklupjeyapejnurukopirana.

12 Retinna retanmakna, mamumatinitipna.

Jeminna, jemanmakna, ma mumata jeminitipna, ma kashrijetikotupna,

ma kaspukmukochiretkanupna.” 13Wane chinna Geso, “¿Gi ge gimatlu

tye yapkaklu? ¿Gi gixpoko gimatletanruptowruko yapkaklu? 14Wakgitaklewakleru gitaklu tokanchi. 15Gaga wannanwa gatnugapostsi gwachine.Rutakikna tokanchi. Wa jeminitkanawaneklu runa Satanasyo. Konyanna

tokanchi rajna gitaakaluru. 16Wanekopixka rixna wa gitaakalurune sotlugwiyawaka. Wa jeminitkaluna tokanchiwaneklu yoptotluna rumuwleyna. 17Giwa waneyna gitskina wanna. Wapshinitsonu gwachinepa. Wa runinisalewakchi, wa kojwawakchi tokanchichinanu waneklu rutspekaakana.18Pimrine gitaakalune wannanwakonyegirune wa tokanchi jemachine.19Wa kojwakanshinikanrukakatyegogneya ga wa ponikolewlu yokwirega wa getsotanrewlu pagixankakayajigloka. Kapotlu tokanchi. Gi wajiwatanatka. 20Wannanwa gitaakalurukiglewaka chiji, wa jemachine tokanchi.Wanna yoptotlu. Jiwatna, satumapamoleji, satu patsrujirmoleji, satusatu pachaji.”

Yochpikjetkaluro21Wane koxa chinna Geso,

“¿Taniikege yochpikjetkalurompuko wagimatumpuko ga wa shechimpukotutakikolupa? ¿Gi ge katalo kgapikotutakikolupni, wa tpokamlatinripa? 22Girixanu maleshlu wa yogimatkaluru mamupgujetikotupa. Gi wa pochkerukompogijetkotupni. 23Girukoktakajnakopnalu wa yijnakotinripa,yijnakotanu.”

24Wane koxa chinna Geso, “Xakokagyijnakotanru. Wa yantapi gixayantajetinro, walako yantatinginagixanuko. Gyognikyegitko gixapa. 25Wawaneyalutu wanepnute reneeka.Waneyamigjetu wane rixle konikona.”

Giji tseruwniyachri26Wane china Geso, “Wane rixa

Goyakalu pogirewatyawaka wa satu jejigitaklu giji chijiya. 27Rumka, yotunota,goyechno ga wa gogi. Wa kajirujigipcheka. Tseruwna. Gi rumata girixpokota. 28Walenanuko jiwkaknawa

4

Page 62: Yine bible   new testament

62

wa chiji. Muchinanu yosnukapcheta;wanepnute gigwutka, wanepnute gijigalixachri gigwuya. 29Wa ralijitinitkawaneklutka gistakapi rustajikatka girixanu rapokatka gipapko jirgikolupa.”

Mostasaji30Wane china Geso, “¿Giru wutakanru

wale pixkalutu pogirewatyawakaGoyakalu? ¿Giru yapkaklu wutakanru?31Wa mostasaji pixka rixa. Wa chijirutaakoklunu walenwa mtserutuptowruko kajiruji giyagokolutu wachijiya. 32Wa rali gitakletkoklunutka.Rupcheka. Tseruwna tsru potu ptowrukshana gitaakaluru pnute. Tsruplukakni.Giyagni koshichine tengogne gajenegimkata gwaleta gichiklempuko.”

33Gixo tye pixkalutu yapkakluya Waleginkakna tokanchi wa rumkatajemletyawakna. 34Ga wa yapkaklumigje gi wa runkakna Geso, seyniWaleko yimaklene wannapje rixinirunkakpokowakatna ptowruko.

Rutuukaklu kannipgyalu35Wa walegogne wa kayi rixinitka

wane chinna Geso, “Wakanu gayanu.”36Wa yokanatkatkana gixolune yine.

Waneklu ranikatkaluna yimaklenekanawaya. Wane koxa yana pimrokanawkaka Waleyma. 37Yopyoka tsrukannipgyalu. Tuygajetlo gishpurgakanawa. Giyagni katsepgatkalo kanawa.38Tostsi rawananumta. Rumkananumtarutspannojreya. Komyekluna. Wanechinruna, “Yimaklewatachri, ¿gikennarixyi wa wupninripatka?”

39Wa yotunotinitka chigetjetlukannipgyalu. Wane chinru wa tsru wenu,“Pochke. Pushyanamatanu.” Rutuka wakannipgyalu. Mayegixgataa rixanatka.

40Wa wane chinna Geso, “¿Kluchinanu mpikatka? ¿Klu chinanu gigalixgognenatawa?”

41Pikna tsru piklu. Wane chinkaknawannakakluko, “¿Katni wa Tye? Wakannipgyalu wa tsru wenujemyawaklu.”

Geso gituukaklu kamchichachri

5 1Wakanu yana tsru wenuyaGerasenonesreta. 2Wa ruptekinitka

kanawaya, waneklutka yoptotaplu satujeji yomlechi gajeru. Kamchipuchotlewatachri waneyalutu.3Yomlechi yegi gwachrini wale. Gikekogimkata gosturetatkalu, gi wayowumatsayakoxapa. 4Wa gi gepi katawane rostutkamkatka supoyayowumatskoxaya. Wa yowumatsnirustonjemtana waleya. Wa supnitutskinjemtana. Gikena poyagogipuchkakletlu. 5Psolyechnokopsolgogneko wane rixasaplewjenanumta magkayayomlechkakaya. Rustajitnawa sotluya.

6Wa retinitkalu wa Geso gowukayakorasukamta. Yoptsojityegitlu. 7Saplewata.Tsruplaji rixa. Wane china, “¿Gipixanutkano Geso, Goyakalu teno potuGajeru Wgene? Kachingagjire nixyiGoyakalu kawchinanu, gi wapsaletpotutanno.”

8Gi rixanu Geso wane chinatkalu,“Pushpakyegitanru tye jeji, kamchipuchotlewatachri.”

9Geso gepomgalu, “¿Klu giwakyi?”Rugitlu. Wane china, “Ngiwaka

Gixoluru, wa gixolurunpotwu.” 10Waragjitlu maleka ma yokanatyaplutyesretaya.

11Wanenanru magkastsi gixolurukochi. Nikanatna. 12Ragjitlunapejnuruneko kamchine. Wane chinna,“Kochi yegi pyokanatanunwu wa wannawjiglokyapa.” 13Geso gichichna.Rushpakamtatkana kamchinepuchotlewatachine. Kochinnijiglokamtatkana. Gixolunni kochinni

4 5

Page 63: Yine bible   new testament

63

gipjita gijrukyanatka. Tsru wenurapokanna. Wanegetkonna gepiwaragka. Tsru wenu gagyekyachinena.

14Wanna kochi girukotachinegasukamta. Runkaklewtapna tsrupokchiya, ga wa sana gajene koxa.Runatkana retapyapluna kluneruktawane gixkaluru. 15Runyegitluna Geso.Retluna wa kamchitpachri wa gixolurugwanatanru. Tuplanatatka. Kamkatkalu.Kanshinikanutkalu. Pikanna.16Retanatjene ginkakna giktarixpokonatka wa kamchitpachri, wakochinepirana. 17Yinuwaka gagjiretlunaGeso wa rushpakinripa wannasretaya.

18Ratskota kanawa. Wa kamchitpachrigagjitlu wa Wale yegi rawinripatka.19Geso gi galuka ganikletlu. Wanechingonuklu, “Pupji pyanutkapumwanune yegi. Punkakanna giktarixpokotatkayi Gitsrukaachi. Walepunkakanna retwamonutyayi.”20Ralimta. Yinuwaka ginkaklewletatkaNtekapoliya gikta rixpokotatkalu Geso.Pejnuruneko gimyeka.

Gayro gagjitlu rushicho chinanu21Koprugatatnaka Geso kanawaya.

Wakanu ya. Rapatyegitluna gixo yine.Tsru wenuwnaga rawa. 22Runa satu watsru gitaakalurune ginkaklewawakapjigajenyegiya, Gayro giwakatletachri.Retinitkalu yoptsojityegitluGesojixistsiya. 23Wane chinru, “Wuyawanepnawakla nshicho wgeneji.Petapanunro. Tupnakastsinatkani.Putakamyogogotanunro tutskalginripa.Tuwekanu.”

24Geso waleymamnutka.Romkagimtluna gixolune yine.Rachpakluna.

Rutuukaklo salewnanatachro25Sato suxo gigragalewatachrona.

Pamole gepi walapu

gigragalewatachrona. 26Gixokpinrewaklerunyegimka tyanitka.Wanna chinanu tsalewna gixo.Tnikatlewatanatka ptowruko walanukotixinri. Gikena gipxakanro. Seynitaalinanumtana.27Tjempiranyegitinitkalu Geso, tunaWale gajxigiya wa gixolune yine yegi.Tkamrukamkatlu. 28Wa wane chinawala, “Nkamrukamkashatinrinutskalganu.” 29Waneklutka togragagitskikatka. Tumatnawa tomaneyatuglewatinritka wa tsalewnanatinri.

30Waneklutka Geso gimatatkaWalenanuko rushpakamtyatka giyaklu.Ruprotaka wa gixolune yine yegi. Wanechina, “¿Katu kamrukamkatno?”

31Wane chinruna wa yimaklene, “Gige petna wa gixolune yinegachpakyawakyi. Seyni wane pchina,‘¿Katu kamrukno?

32Wale geknojtata retyaplo katuktawane gixlu. 33Wa suxo pika. Tutatata.Tumata wa wala gixyawaka. Tuna.Tyoptsojityegitlu Wale. Tunkakluptowruko galikaka. 34Wale wane chinro,“Wiwi, palixle gitskalakyi. Pyanu.Kiglenshinikanpatkayi. Kiglepatkayi wapsalewninrinanutka.”

Yotunkaklo Gayro wgene gipnachro35Yanumsatiniwa Wale,

ginkaklewawakapji gitsrukatepjirunyana pimrine. Wane chinna,“Pshichni tupnanatka. ¿Klu chinanupkojwakawalu Yimaklewatachri?”

36Seyni Geso jemashatlu tye tokanchiwane chinkaluru. Wane chinru tsrugitaakaluru ginkaklewawakapji gajeru,“Gi pumyekanu. Palixashatanu.”

37Gi wa ruchichlu wa satu gininripaWale gajxigi ga wa Petro, wa Santiyako,wa Gwa, repuru wa Santiyako 38Waneya gipjiya ginkaklewawakapjigitsrukate. Retlu sejrechi,

5

Page 64: Yine bible   new testament

64

chiyagatachine, saplewjepotutachine.39Jiglokamta. Wane chinna Geso, “¿Kluchinanu nsejrewna nchiyaganata? Wamturo gi tupna seyni tumkanata.”

40Ruxpiranatluna. Wale malekagiknokna pejnuruneko. Ranikna wamturni giru ga wa tunro, ga waWaleymalune koxa. Jigloka mturnigwiyawaka. 41Ga wa kosemyotinitkalomturni, wane chinro, “Talita komi.”Walenwa yokaakaluru: “Mturo, pixawane nchinyi, pyotunotanu.”42Waneklutka mturo yotunotatka.Tyanatka, gi rixanu waneyatkalopamole gepi walapu. Waneklutkaruglajitna. Tsru giglajru rixna. 43Walegijretna gikena gimatanru. Wane chinateneeko tnikanru.

Geso ginkaklewata Nasareya

6 1Rushpakamta waneya. Rapokagichijne. Romkagitluna yimaklene.

2Rapokinitka, gapnanutikalurgogneyinuwaka ginkaklewleta waginkaklewawakapjiya. Gi gepikayijnakotlu. Ruglajitna. Wanna wanechina, “¿Ginaka rumatyalu Waletyekaka? ¿Klu gimatkalewlunwa tyerenekikolu wa Wale? ¿Gipixkalutunanni ruyaklekakakamrutkalurni gimyoya? 3¿Gi gekyosokoklerukni tye, wa Mariya wgene,wanna Gosi, wa Gota, Simo wannayegwaklu? ¿Gi wa gewna wixaymarepurone?” Walerutspenshinikanutyana.

4Wa Geso wane china, “Goyakalutokanu geneklewatachinekagwakpiratkalunni, seynigichijnepjeya, ga wagimolenyegisretaya, ga wa gipjiyamkagwakpiratkotni.” 5Gi wa rumkatakamruretlu waneya wa satu ruyakleya.Rutuukakna psotsotajiko yayixachine,walepje. Wanna gogo rutakamyota.

6Ruglajita wa ma malixleyna.Sajrukamta papokchikaka walesreta.Runkaklewata.

Yokanatna pamole gepi7Tomgana Geso wa pamole gepi. Wa

yinuwaka yokanretna gepkaka. Tsrurutakna wa kamchinepuchotlewatachine chinanu.

8Yokanatatkana gikena ranikanna wagatnugapoya, satupjeru kanojerna; giwa nikanruna, gi wa tsapako, gi wasroschiko tsapaneyna. 9Wa rutakanronayoshmakjixrechishpatapje. Gi wagepimkalu rutakanna. 10Wane chinnaWale, “Ginakakokta gjiglokanu satupanchi, wanepji gwanugishpakamtinpotunanuko waneya. 11Wapejnuruneko wa gma yoptotjenepa, gmajemjenepa, gishpakamtinpatka wawaneya giplokjiximtanu gistapjixipagiwa rumatikolupa wanna chinanu.”

12Rushpakamtatkana. Runkaklewatnawa yine genshinikanutanu. 13Gixokamchine maleka ruknokna. Ruyookanaringi gixo yayixachine. Rutukna.

Gwa katlewatachri gipnale14Pogirchi Girore jemyegitlu. Gi

rixanu rumatkatka Geso giwaka. Wanechina, “Gwa wa katlewatachri yotunotagipnachineya. Giyagni kgiyaklewaklerniWale.”

15Pimrine wane china, “Giliyni.”Pimrine wane china, “Goyakalu

tokanu geneklewatachrini. Satutokanchi geneklewatachri pixka rixa.”

16Jeminitka Girore wane china,“Gwakni wale wa nustaknoojixanru.Yotunotatka.”

17Gi rixanu muchikawako Giroretowyegitanru. Kashijixlu Gwani.Rostujixlu wa yoshmakwaka waGiroryana chinanu repuru gnunroWilipi. Wa wala ganunrota Girore. 18Gi

5 6

Page 65: Yine bible   new testament

65

rixanu wa Gwa wane chinatkalu Girore,“Ginanshichkalurni wa pepuru gnunrowaneyyi pixinri.” 19Giyagni Giroryanagayegixlu. Taluka giylajixletlu. Gitumkatlu. 20Gi rixanu wa Girore pikluwa Gwa. Rumatlu wa wale jejipoyagkakachrini wa kpashirni.Girukotlu. Giyagni jeminri girumatanshinikanuta. Yijnakotlurumuwleya.

21Runa pagogne ruglepoktapini waGirore wa poyagkakawalaputetini.Meyiwlu nachnewlupa kamruta watsrukakalune, tsru gitaakalune, wawanna potu Kalile gajene chinanu.22Tjiglokamta Giroryana nshicho.Tansata. Tmeyitlu Girore ga wawaleyma gwanatachine nikawakakwa.Pogirchi wane chinro makloji,“Pagjitanno klunerukokta paluka. Gitagenekanyi.”

23Wale kawchinau wane chinro,“Pagjitanru pejnunanuka nenekanyi.Ganikajiko npogirewatyawakayanenekanyi.”

24Tushpakamta wala. Wane chinrotunro, “¿Klu nagjitanu?”Wala wane china, “Wa Gwa

katlewatachrijiwu pagjitanu.”25Waneklutka giyampotu tjiglokyegitlu

pogirchi. Tagjitlu. Wane chinru,“Naluklu xawakniko, penekyapno satukotajipi Gwa Katlewaklerujiwu.”

26Wa pogirchi wamonuwnapotuta,seyni Wale kawchinanu chinrekaka,waleyma gwanatachine nikawakakwayachinanu, gi raluka giknokakletokanuta.27Waneklutka pogirchi yokanatlu satugirukotjeru. Yokanatluranikjiwutikolupa. Wa wale wane ya.Rustaknojitlu yoshmakawakaya.28Ranikjiwutatkalu kotajipiya. Reneklomakloji. Wa makloji geneklo tunro.

29Jeminitkana wa yimaklene, runna.Ranikluna gimane. Yomlechi rutakluna.

Yokanatanune satoka30Yokanatanune rapatjetna Geso yegi.

Runkaklewyegitluna ptowrukoklunerukta kamrutanrunapirana, warunkaklewtapinrina. 31Geso wane china,“Ginanu gixa mkoje yinerumwiyawakanuya. Gapnanutanupshinitsonu.”Gi rixanu gi gepikna wane ginachine

yachine. Gi wa kagognena nikinripna.32Ralimtna wanna mkoje sato

kanawaya yineru mwiyawakanu. 33Gixogeta yaletna. Rumatkana. Wanerasukyegitluna chijiya ptowruko tsrupokchikaka gajene. Wanna gapkagapoka. Rapatyegitluna Geso.34Ruptekamta Geso. Retna gixoluneyine. Retwamonutna gi rixanugowegane pixka rixna gi waneynagirukotjerna. Yinuwakaginkaklewyegitna gixopirana.

Roglutna pamyo waragkalune yine35Wa kayi rixinitka yimaklene

gapyegitlu. Wane chinna, “Gewniyineru mwiyawakanu. Wa kayitkani.36Pyokanatanna yine wa sana yinripna,wa pokchikaka tyesretaya waragjityapluna nikanrupna.”

37Rugita Wale. Wane china, “Gixagenekanna nikanropna.”Wane chinruna, “¿Wanerge gayanu?

¿Wagjitanro jimapro gepi pachprojiwenroloto, wenekyapna nikinropna?”

38Wale wane china, “¿Gi pejnujimapro waneygi? Getapanro.”Rumatinitkana. Wane chinna wanna,

“Pamyo. Gepi shima.”39Towutna wanna tuplatinripna

pejnuruneko paptogkaka peklomtapoleru. 40Tuplatna paptogkaka satupachkaka ga wa pamyomolkaka koxa.41Geso kashichlo pamyo jimapro ga wagepi shima. Tengogne yigata.

6

Page 66: Yine bible   new testament

66

Ruglenshinikanyegitlu. Wa jiknajrotlujimapro. Renekna yimaklenerutspamtinripna. Raneksatkana wapejnuruneko wa gepiroto shima koxa.42Nikatkana pejnuruneko. Jinanutkana.43Koschekluna psojkaka pamole gepikojita katsepo, ga wa shima koxa. 44Wanikachine pamyo waragka jejine.

Gonu gogote yanamtyawaka Geso45Waneklutka kanawa ratskojixatkana

yimaklene wa Wetsayta gapka yinripnawakanu. Wane yakopshinna yokanatnagixolune yine. 46Rali gingaletinitkanawane ya magka. Ragjigognetapa.

47Wa kayi rixinitka wa kanawaganikajgatkalo tsru wenuya. Walepjechiji gwatka. 48Retna kegeknanuwatnaranikgatyawakna. Wa kannipgyalusatkakanna. Wa goyechnokawpotukoGeso ginyegitna. Tsru wenumtayapananumta. Raluka giknoglemtna.49Retinitkaluna wa tsru wenumtayanamtyawaka. Kagwakluna pagixanu.Saplewatanna.

50Gi rixanu pejnuruneko getlu.Rumyekanna. Waneklutka Gesogiynumatna. Wane china, “Kiglenshinikanupgi. Gitni. Gi wampikanu.”

51Ratskota kanawa wanna yegi.Rutukamta kannipgyalu.Ruglajpotutanna. 52Gi rixanu gi rumatajemluna wa jimaprokakapirana.Shikowgajitna wane rixinrina.

Rutuukaklewata Genesareya53Wa koprugatinitkana, wane yana

Genesarchijne. Rutspakatkana.54Ruptekinitkana wa kanawaya,waneklutka rumatkatka Geso.55Rasuktatna psoluko walesretaya.Yinuwaka gwapletkana pnumnu gajeneyayixachine gijekoyna ginakaktajemyegityawakluna. 56Ginakakokta

rapoka pokchikaka, tsru pokchikaka,sana, rutaakana giputkaka yayixachine.Ragjitluna wa kamrukashatyaplunagimkaluptostsiya. Wa pejnuruneko wakamrukachine wanna gitskalgatka.

Puchotlewatachrikaka

7 1Rapatyegitluna Gwariseyone,pimrine koxa yonchikgapine wa

Gerosale giyakatyachine. 2Wannagetinna wa pimrine Wale yimaklenenikyawakna gimyoyna gimuteru,walenwa merkakotu yangakanna. 3(WaGwariseyone, pejnuruneko Gote gajenewaneyna giykolu rutsrukateynina wagixo kata ma meromyogkanna mamerkakanotkanna gi wa nikanna.4Giputu ruyakatyana mapowratkannuwana gi nikanna. Gixopimripirana wa yoptotanrunakamrutanruna, wa gerkikaluro wagirapkaka, gashgajkaka,yowumaswagkaka.)

5Repomgaluna Gwariseyone ga wayonchikgapine, “¿Klu chinanu wapyimaklene gi wa wane rixna wagitsrukaachinni giykole, seyni nikna wagimyoyna gimuteru?”

6Geso wane china,“Sanowashatachingi. Goyakalu tokanukigle reneklewata Gisayiya gixapirana.Wane rixa yonatkaluru:

Nyi yine gispuyna kagwakpiratno seyni rajiyna wajra yanna Gitaya.

7 Magijeru yonogleyegitnona.Runkaklewatna wa Goyakalu tokanu

pixkalutu wa yokanrekakna wa yine.

8Wa gixa giknoklu Goyakaluyokanatanru tokanchi. Waneygi wa yinegiykole.”

9Wane chinkoxna Geso, “Kiglegiknokle gixlu wa Goyakaluyokanatanru tokanchi wagomkagityaplu wa gixako giykole. 10Wa

6 7

Page 67: Yine bible   new testament

67

Moysisi wane china, ‘Pkagwakpiratanru puru punro.’ Wane koxa china, ‘Girukta gogimtukaklu ruru, runro walepni wa gipnanu.’ 11Ga wa gixa wane china, ‘Wasatu jeji wane chininri wa ruru ga warunro, “Ptowruko gitanu wa walegipxakyapmakyi, korwani” ’ (Walenwagenekashlu Goyakalunupa). 12Gixa gigichichanutkalu pagixanu kamrutinriparuru, runro chinanu. 13Gixa kaspukluwa Goyakalu tokanu wa giykolechinanu wa gixako genekanru. Gixowale pixkalutu gkamruta.”

14Wa tomgatnakna gixolune yine.Wane chinna Geso, “Gyijnakotannopejnurunekgi. Gimata jemanu. 15Gikewane wa yineru malekate wajiglokinripa rumkata puchotletyaplu,seyni wa yineruyako gishpakyachriwalenwa puchotlu wa yineru.16Girukokta kajnakopnapa wayijnakotinripa, yijnakotanu.”

17Rutspalamtinitka wa gixolune yineyegi, jiglokinitka panchi, repomgalunayimaklene wa yapkaklupiranaya.18Wane chinna Geso, “¿Gixa koxa wanegixa mumatjemkangi? ¿Gi ge gimatajemlu wa pejnuruko maleka gwachri wajigloklu yineru gi rumkata puchotletlu?19Gi rixanu gi wa jigloklu wa raji seyniginanwakapje. Rushpakagichkajetyawaka.” Wale powratluptowruko niikaluru.

20Wane china, “Wa yineruyagishpakyachri, ga ga walenwa puchotluyineru. 21Wa gitoko rajiyna yinerushpakya gektutu shinikanchi,gimopatlewlu, gapoklewlu, giylalewlu,22chowguchkaka, gimkapnuglu,muglenchi, yokwikaklu,mpogijpatnuchi, sotanugnuchiygale,mupashiregnuchi, tserpiranawluwalenanuko, sepronchi. 23Ptowruko watye muglenchi gishpaka gitokoya. Ga gawalenwa puchotlu yineru.”

24Wane yiyatka Geso. Tirosreta ga waSitoya yatka. Jiglokamta panchi. Walegaluklu gike ma mumatyanupa, seyni girumkata yogimleta.

Suxo Sirogwenisanemole25Seyni waneklutka tjemyegitlu sato

suxo. Tshicho wgenejni waneyanrokamchi puchotlewatachri. Tuna.Tyoptsojityegitlu gijixistsi. 26Wa suxniKriyko, Sirogwenisanemole. Tagjitluruknokyaplu maleka kamchi tshichoya.

27Geso wane chinro,“Petashgapkatanna jinanu rixinripnayine wgenene. Gi kigleru kashichikolupawa nikanruna wgenchine,ruknokikolupa kewene yegi.”

28Tugitlu wala. Wane chinru, “Gigi,Gitsrukaachi, seyni wa wanna kewenekonikawakakwa rapukote nikyaluna wamturune gipopejre.”

29Wale wane chinro, “Tye tokanchichinanu pyanutka. Wa kamchigishpakyatkalo wa pshicho.”

30Talimta topji. Tetamtatkalo tshichotukluganatatka tojeko, wa kamchigishpakyatkalo.

Rutuukaklu majnakotu myanumatkatu31Wane yiyatnaka wa Tirosretaya.

Sito yapamta. Tsru wenu Kalile ya,Ntekapoli ganikajite. 32Ranikyegitlunasatu majnakotu, myanumatkatu.Ragjitluna rutakamyogogotyaplu.

33Geso ganiklu yine mwiyawakanuWalepje. Yoshmakamyojitagijnakopnakakaya. Rutskagata.Kamrukannutlu. 34Tengogne yigata.Kosennipgyapotuta. Wane chinru,“Gegwata.” (Walenwa: Putpukanu.)35Rutpukajnakopnatatka. Waneklutkarushpirokatka wa kashinatjeru waginnu. Yanumpotutatka.

36Yokanatatkana Geso gikenarunkakanna, seyni gixkatmaka wane

7

Page 68: Yine bible   new testament

68

china wanepnuteko runkaklewamtna.37Tsru giglajru rixna. Wane chinnawanna, “Kiglepotlu ptowruko kamruta.Jemkakna majnakone. Wamyanumatkane yanumkaka.”

Roglutna gepkoxamkoje waragkane yine

8 1Wa walegognekaka wanetnaknagixolune yine. Gi wa waneyanna

nikanruna. Geso tomgana yimaklene.Wane chinna, 2“Netwamonutnagixolune yine, gi rixanu waneyatkanamapgogne Gitayma. Maleshaynanikanruna. 3Wa nyokanatinnatkana maniikanna wa gipjina,rujxipakgapotanunna. Wa pimrinnigowuka giyakatyana.”

4Rugitluna yimaklene, “¿Ginakagiyakatyachro jimapro wa satu gimkataginanuwkakletanunna gewi yinerumwiyawakanuya?”

5Geso gepomgana. Wane chinna, “¿Gipejnu jimapro waneygi?”Wanna wane china, “Payokgipre.”6Yokanatna wa gixolune yine

tuplatinripna chiji. Kashichlu wapayokgiprerutu jimapro. Poyagnutatka.Jiknajrotlu. Wa renekna yimaklenerutspamtinripna. Reneksatna gixoluneyine. 7Waneyna psotsotaji shimawgenkaka. Wale giglenshinikanyegitlo.Wa yokanatna rutspamtinripna.Rutspamtna gixolune yine yegi.8Nikatkana. Jinanna. Koschekluna wagixetachri psojkaka payokgipre kojitaya.9Wanegetkona gepkoxamkoje waragkayine. Yokanatatkana. 10Waneklutkaratskota wa kanawa yimakleneyma.Wane ya Talmanutasreta.

Gisekachri Gwariseyonenu11Runna Gwariseyone. Yinuwaka

yoptopiiretluna. Rujgaluna Waleyagetkaluru tengogne gajeru.Yantaletluna. 12

kanuya kosennipgyapotuta. Wane china,“¿Klu chinanu rujgaluna getkaluru tyegimuweekakgognenatachine? Galikakawane nchingi, gi wa reneekona

tachine.”13Kaspukatkana. Kanawa

ratskotatnaka. Wakanu ya.14Ramtaka gwalemtluna nikanruna.

Maleshayna. Satupje jimapro waneynawa kanawa. 15Yokanatna Geso. Wanechina, “Xako. Ggirukotinwa wagisekachriya wa Gwariseyonenu, wagisekachri koxa Girorenenu.”

16Yoptopirkakna wannakakluko. Wanechinkakna, “Jimapro maleshaywu.”

17Geso gimatlu. Wane chinna Wale,“¿Klu gyoptopirkakya wa maleshaygijimapro? ¿Gi ge gishinikanuwatawa?¿Gi ge gimata jemanatawa? ¿Waneygishikolu gaji? 18Kaygalmakgi ¿gi gegeta? Kajnakmakgi ¿gi ge gjema? ¿Gi gegishinika? Wa njiknajrotinitkalu pamyojimapro wa pamyo waragkaneya ¿gipejnu kojita katsepo wa psojkakagkoschekyatkalu gixa?”

19Wanna wane chinru, “Pamole gepikojita.”

20“Wa payokgipre jimapro wagepkoxamkoje waragkaneya ¿gi pejnukojita katsepo wa psojkakagkoschekyatkalu gixa?”Wanna wane china, “Payokgipre

kojita.”21Wane chinna Geso, “¿Gi ge gimata

jemawalu?”

Retkaklu maygaletu Wetsaytaya22Rapokna Wetsayta. Rawapluna Wale

yegi satu maygaletu. Ragjitlunakamrukyaplu. 23Geso kanjimtlu wamaygaletu. Raniklu pokchi kegneteya.Gitskaga sagaygaletlu. Rogwakarutakamyoyegitlu. Repomgalu, “¿Gi gepetlu pa gixanu?”

7 8

Page 69: Yine bible   new testament

69

24Rumrekgata. Wane china, “Netnayine, wa yanachine wa gagmuna pixkagixachine neta.”

25Rumepe gitakamyoyegletatnaklu wagiygale. Waneklu retatka. Ruglewatatka.Retashpotutatka gowuka ptowrupotuko.26Geso yokanatatkalu gipji. Wanechinru, “Gi wa pokchiko pyanu.”

Petro gipgujetlu27Yatkana Geso wa yimakleneyma.

Pokchikaka ya Susari Wiliponu yegi. Wagatnugapoya repomgiyna wa yimaklene.Wane chinna Wale, “Wa yine ¿katuwane chinna Gita nixinri?”

28Wanna gigitlu. Wane chinruna, “‘Gwa Katlewakleru;’ pimrine, ‘Giliya;’pimrine, ‘Satu Goyakalu tokanugeneklewatachine.

29Wa Wale gepomgana, “¿Ga wa gixakatu wane chinno?”Rugita Petro. Wane chinru, “Pixni

Kristoyi.”30Rujretna ma yanumsatinitipna

Walepirana gikena.

Geso ginkakna mamapookanuwa rupninripa

31Yinuwaka ginkakletna wa YineruWgene salewninripa gixo, mayoptotikotupa tsruneya, tsrukakalunesasertoteneya, ga wa yonchikgapineya.Ruylatikolupa. Yotunotanu mapgognechininri. Wane chinru tye tokanchigipgujetkaluru. 32Wa Petro ganiklu.Yinuwaka chigetjeretlu. 33Gesogiprotakyegitna. Retjetna yimaklene.Chigetjetlu Petro. Wane chinru, “Najxigipyanutka, Satanasyo. Gi rixanu gipushiniklu wa Goyakalupirana, seyniwa yinepirana galikaka pushinika.”

34Tomgana Geso wa gixolune yineyimakleneyma. Wane china, “Katukoktagaluka gwagajxigletno raalixinwawalenanuko. Rawanro koroshishkitate.

Romkagitanno. 35Girukokta galukagishatkapletlu wa ruwekinri, ruwekinriramginina. Girukokta gamtakanruruwekinri Gita chinanu, KiglerpotunanuTokanchi chinanu, rushatkapanruruwekinri. 36Gi rixanu ¿klukigleyanaplu wa yinerupnipsolchijnekmaka waneyapmaklu wanerixle, seyni ruwekinri ramgapotutinina?37Gi rixanu ¿klu rupekotanru yineruruwekinripa? 38Katukoktagipatewatanno ga wa ntokanuya koxawa nyi gimuweekakgognenatachineyegi, kgimopataklerune ga wakmukochirerunni, Gita wa YineruWgenno koxa gipatewatanru wale, wanuninipa Nuru goyaknuya, wannakpashirine Goyakalutowrerunetengogne gajene numuninipa.”

9 1Wane chinkoxna Geso, “Galikakawane nchingi, pimrine gewi

gwachine gi wa getumganru gipnalu mametkanuwalunachi Goyakalupogirewatyawaka ginachripagiyakluyma.”

Satuko kogetkogatka2Patsrujirgogne rixinri, Geso ganikna

Petro, Santiyako, Gwa. Raniknawannapje satu magka tenolu. Wannagetanu satuko kogetkogatka. 3Ga wagimkalu yochigatatka klatpotlu. Wagiwru pixka rixa. Giyagni gi satunakgerkakleru tye chiji gwachri gimkataklataa gixkakletlu tye pixka. 4Wannayegi rupgujewniyna Giliya ga waMoysisi, Geso giynumsatachine.

5Petro, wane chinru Geso,“Yimaklewatachri, poyagnu gewigawinri. Gewi wkamrutanru mapagimajechri. Pixanupa satu, Moysisinupasatu, wa Giliyanupa satu.” 6Gi rumatayanumatana, ga wa pikanna.

7Runa kyachgapererumko. Walechikletyegitna. Waneylu tokanchi

8 9

Page 70: Yine bible   new testament

70

kyachgapererumkoya, wane chinachri,“Tyenwa Noturu nalukanru. Walegyijnakotanu.”

8Pshinitsonu potu retanatinna, gikenaretatkana wannayma. Gesopjetkani.

9Magka yopikyatkana. YokanatnaGeso gike runkakinripna wa retanruna,ma yotunotkanuwa wa Yineru Wgenegipnachineya. 10Rushinikluna watokanu. Rugjekakna wannakakluko,“¿Klunerni wa tye, wa gipnachinyegiyayotunotini?”

11Repomgaluna. Wane chinruna,“¿Klunerni wa yonchikgapine chinanruwa Giliya gapkamka ginanu?”

12Rugitna Wale. Wane china, “Giliyagalikakni rungapkatanu rugletyapluptowruko. ¿Gi chinpiranata koxa wayonchi wa Gita Yineru Wgenno gixonsalewninripa, ga wa ginkagwakpiratko? 13Seyni wane nchingiGiliya ginpatka. Wane rixlunaklunerukokta ralukyawaknachinyawaka yonchi walepirana.”

Ruknookamchitetlu mturu14Runinitkana wa yimaklene yegi.

Retna gixolune yine wanna yegi. Wayonchikgapine yoptopiratna wanna.15Waneklutka pejnuruneko gixoluneyine getlu. Ruglajitna. Rasukyegitluna.Ralukluna.

16Geso gepomgana, “¿Klugyoptopiratyana wanna?”

17Gixolune satute gigitlu. Wane china,“Yimaklewatachri, nanikyegityi noturu.Waneyanru kamchi myanumatkaturixkakjeru. 18Ginakakokta kashichyanrushipchojtakakjetanru. Soliwanamjetana.Raskereygitana. Ruprigananumtana.Wane nchinna pyimakleneruknokyapluna maleka, seyni girumkatluna.”

19Rugita. Wane chinna Wale, “¡Ya nyigimuweekakgognenatachine malixkane!

¿Gi pejnugognenanukta numwanutkagi?¿Gi pejnugognenanukta nakotangi?Ganikyegitanno.”

20Ranikyegitluna. Retinitkaluwaneklutka wa kamchishipchojtakakpotutanru mturni. Chijirapokamtana. Ruprurutana.Rushpaksolnamatana.

21Geso gepomgalu ruru, “¿Gipshiniwane gixlenatkalu?”Wale wane china, “Mturuyakawa

rixini. 22Gixo kata ruknoklu xirnachri,wa gonga koxa ruylatyapmaklu, seynipumkatiniplu pupxakanunwu.Petwamonutanunwu.”

23Geso wane chinru, “Pumkatagalixletinipa, ptowruko gimkata gixkotawa galixachri chinanu.”

24Waneklutka mturu giru saplewata.Wane china, “Nalixa. Pupxakanno nmamalixlenuya.”

25Geso getna gixolune yine.Rasukamtna. Potowurutna. Chigetjetlukamchi. Wane chinru, “Kamchimyanumatkatu majnakotu, Gitayokanatyi pushpakyegitanru wale. Giwanepnuteko pjiglokanutkalu.”

26Saplewatana.Shipchojtakakpotutanru mturni.Rushpakamtatka. Walenitka gipnachripixka rixanatka. Giyagni gixo wanechina, “Rupnanatka.” 27Seyni Gesokosemyotlu. Tunwakaklu. Yotunota.

28Wa jiglokinitka wa panchiyimaklene gepomgalu wannapje rixini,“¿Klu chinanu wixa gi wumkatagiknokletlu maleka?”

29Wane chinna Geso, “Wa tyepixkalutu gi gimkata gishpakleta seynigagjigognerupjeya.”

Geso ginkakna mamapookanuwa rupninripa

30Wa rushpakinitkana waneya, Kalileyapamtna. Gi raluka gimatkota. 31Wa

9

Page 71: Yine bible   new testament

71

runkaklewyegitna Geso yimaklene.Wane chinna, “Gita wa Yineru Wgennosamyookalurupno yinemyoya.Ruylatannona. Nupnanu. Nyotunotanumapgogne rixinri.” 32Seyni wanna gigimata jemlu wa tokanu. Pikagepomgaletluna.

Yoptopirkakna katni wa tsru potu33Rapokna Kapernawo. Panchi

rawinitka, Geso gepomgana, “¿Klugyoptopirkakananumtya gatnugapoya?”

34Wa pochkena. Wannakaklukoyoptopirkakananumtna wa gatnugapoyakatni wa tsru potu.

35Tuplata Geso. Tomgana pamolegepi. Wane chinna Wale, “Girukoktagaluka muchinanu gixleta, walepni wagapkatpotutachri pejnuruneyapa.Pejnuruneko gipxakjetachrinapni.”

36Koscheklu mturu. Wanna ganikajiterutaklu. Kampuklu. Wane chinna Wale,37“Girukta yoptotlu satu tye pixkalutumturu Gita giwakaya, Gita yoptota.Girukta yoptotno, gi Gita yoptota seyniwa nyokanatjeru galikaka.”

Geso gijretlu Gwa kamrutanru38Wane chinru Gwa,

“Yimaklewatachri, wetlu satu wapgiwakaya ruknokyana malekakamchine. Wale gi gomkagitwu.Wujretlu gi rixanu gi romkagitwu.”

39Geso wane china, “Gi wa gijretanru.Wa gikena wane gixa giyakletangiwakaya wa rumkata pshinitsonugektuchinretno. 40Wa wma kamnixjetniwixasretni wale. 41Girukokta genekangisato girapistonoya gonu ngiwakaya girixanu Kristonungi, galikaka wanenchingi gi ramgini wenutikolupa.

Gitspeekaklu42“Girukokta gitspeekaklu wa satu wa

nyi mturune wa nalixjene Gita,

kiglemkalu waleya rushriknojitikolupawa tsru sotlu ginripiya, tsru wenuruknokikolupa. 43Wa pumyogitspeekakinipyi pustakanru. Kigleyyi wapjiglokinripa wa puwekinri mastsi,wanepnute gepimyoyi pixinipa wanepyanuna Gigena wa xirnachrimuwnakatupa. 44Wanna tsomne mamupniyawaka. Wa xirnachri gike rixiniruwnanu. 45Wa pujixi gitspeekakinipyi,pustakanru. Kigleyyi wa pjiglokinripa wapuwekinri yokmatachriyi, wanepnutegepijixyi pixinipa puknookona Gigenawa xirnachri muwnakatupa. 46Wannatsomne ma mupniyawaka. Wa xirnachrigike rixini ruwnanu. 47Wa puygalegitspeekakinipyi, puknokanru. Kigleyyiwa pjiglokinripa Goyakalupogirewatyawaka paygalepjeyawanepnute gepiygaleyi pixinipapuknookona Gigena. 48Wanna tsomnema mupniyawaka. Wa xirnachri gikerixini ruwnanu.

49“Wa pejnuruneko tuwutkalurupaxirnachriya. 50Kiglerni wa tuwu, seyniwa tuwu mushi rixinitka ¿klugmorotanu? Waneyapgi gixnanukotuwu. Kigle gimwakaklepgi.”

Giknokagnunrolu

10 1Wane yiyatka. Gotesreta ya,Gorta wakanute.

Rapatyegitatnakluna gixolune yine.Rumepe ginkaklewyegitatnakna warixjetyawaka.

2Rapyegitluna Gwariseyone.Repomgaluna wa muklukanutlegegiknokagnunrolu wa gnurchi.Rumlukanatluna. 3Wale gigitna. Wanechina, “¿Klu yokanyegitgi Moysisi?”

4Wane chinruna, “Moysisi gichichlukiruka yonatyapa ma ganunrotyanpatkalo. Ruknokanrotka.”

5Wane chinna Geso, “Nshiknu gajichinanu yonyegitgi wa tye Tokanchi

9 10

Page 72: Yine bible   new testament

72

Yokanatkaluru. 6Seyni yinuwakyawakagiyaklewlu, jeji, suxo kamrutna Goyakalu. 7Giyagni jeji giknokanna ruru, runro. Rupxaletanrotkani ganunro. 8Wa gepinanna pamanepje rixanutkana. Giyagni gi gepimanetkana, seynipamanepjetkana. 9Giyagni wa Goyakalugapatanru ma mutspalkakinitipa wayineru.”

10Wa panchiya repomgatnaklunayimaklene walekotnaka. 11Wane chinnaGeso, “Girukokta giknoklo wa ganunro,sato ganunrotinitnaka rumopatlewatawala chinanu. 12Wa suxo giknokinritganuru wa satu tganurutini,tumopatlewata.”

Ruglenshinikanyegitna mturune13Ranikyegitluna mturune wa

kamrukyapna. Wa yimaklenechigetjetna wa ranikjerna. 14RetinriGeso jigekanuwata. Wane chinna Wale,“Getashatanna mturunerunyegitannona. Gi gimaletanna. Girixanu wanna pixkalune wannanni waGoyakalu pogirewatyawaka. 15Galikakniwane nchingi, girukokta gi yoptotanruGoyakalu pogirewatyawaka mturupixka gi wa jiglokanruna.” 16Kampukna.Wanna gogo rutakamyota.Ruglenshinikanyegitna.

Gitsrukaachi makluji ponikolu17Gatnugapo yapananumtini,

runyegitlu satu gasukamtachri.Yoptsojityegitlu. Repomgalu,“Yimaklewatachri kigleru ¿Klunkamrutanu nyoptotyaplu wa nuwekinrigike rixiniko mnikawnakatupa?”

18Geso wane chinru, “¿Klu chinanuwane pchinno kigleru? Gi satunawaneru kigleru. Satupjeru, Goyakalupje.19Wa Tokanchi Yokanatkaluru pumata:Gi pumopatle-watanu. Gi puylalewatanu. Gi pchowguwatanu. Gi wa maleshawaka

pupgujtalewashatanu. Gipyokwirewatanu. Pkagwakpiratanru puru ga wa punro.”

20Rugitlu. Wane chinru,“Yimaklewatachri, pejnuruko tyekakankamrutatka nmaklutinyakawa.”

21Geso yopukgatlu. Raluklu. Wanechinru, “Satupje pmagatya. Pyanu.Pushankanru ptowruko wane pixle.Penekanna wa kwamonurune.Waneyapyi ponikolewlu tengogneyapa.Punanu. Pomkagitanno. Panikanrupkoroshishkitate.”

22Seyni wale yanshinikanpotutana tyetokanchiya. Ralimta wamonuwatachrigi rixanu waneyanru ponikowle gixowane rixle.

23Geso geknokyegitna. Wane chinnaWale wa yimaklene, “Kyaprepotlujiglokinripna Goyakalupogirewatyawaka wa ponikolune.”

24Wa yimaklene giglajita watokanuya, seyni Geso gigitatnaka. Wanechinna Wale, “Wiwine, ¡gipayaprenanutkalu wa jiglokyapluna waGoyakalu pogirewatyawaka wannaserojiproji gaponshinikanutachine!25Myapretmakni kameyo tsapujripnatjiglokinripa wa ponikolu pnutejiglokyaplu Goyakalupogirewatyawaka.”

26Wanna giglajpotuta. Wanechinkakna wannakakluko, “¿Katugimkata gognetkaakotanu?”

27Geso yopukgatna. Wane china, “Wayineru mumkatanutu, wale rumkataGoyakalu. Wa ptowruko rumkataGoyakalu.”

28Petro yinuwaka wane chinretlu,“Petanu. Wixa giknokamtlu ptowruko.Womkagitatkayi.”

29Giyagni Geso wane china, “Galikakawane nchingi, girukokta giknokapjimta,yegwakane, repurune, repurone, waruru, runro, wugenene, wa rusanatkaka

10

Page 73: Yine bible   new testament

73

giknokachri Gita chinanu, waKiglerpotunanu Tokanchi chinanu,30wale geneeko satu pacha kata pnutexani tyegognekaka, panchikaka,yegwakane, repurune, repurone,runrone, wugenene, rusanatkaka,kojwawakchi koxa. Pagogneshaginachripa reneeko ruwekinrimnikawnakatupa. 31Seyni gixomuchichachine gapkatpotutanu.Gapkatpotutachine wannapni wamuchichachinpatka.”

Geso ginkakna mamapookanuwa rupninripa

32Wanena gatnugapo. Gerosalekanikna. Kosekamtna Geso. Ruglajitna.Romkagitluna pikachineko.Ranikatnakna wa pamole gepine.Yinuwaka Wale wane chinretna wanerixikolpatka: 33“Xani Gerosale wkanika.Wa Gita Yineru Wgenno samyookotkawa tsrukakalune sasertotene, wayonchikapine yegi.Ruklukanuwnayegjixannona nupninripa.Samyokannona payinyegiko.34Rapnokatannona. Kochipjetannona.Rutskagjetannona. Ruylatannona. Wamapgogne giknoginpatka nyotunotanu.”

Santiyako, Gwa gagjitanru35Wa Santiyako Gwa, Sewereyo

wgenene, rapyegitluna. Wane chinruna,“Yimaklewatachri, walukluklunerukokta wagjityayi wanepixanwu.”

36Wane chinna Geso, “¿Klunerugaluka wa nixyapgi?”

37Wanna wane chinru, “PenekanwuPixa wuxiplatanyi poyaknu yegi, satupotuklesretate, satu pkegnetesretate.”

38Wane chinna Geso, “Gi gimata wagixa gagjitanru. ¿Gimkatge giiretyalo wagirapistono wa Gita girinro? ¿Gimkatgegkatletikolu wa katlu wa Gita katikolu?”

39Wanna wane chinru, “Wumkatlu.”Wane chinna Geso, “Wa girapistono

nurapre girini. Wa katlu wa Gitakatikolu wale koxa gkatikolupa. 40Seynituplalu npotuklesretate, wankegnetesretate gi wa Gitanninenekyaplu, ga wa wannanupnigalpokyegitkalunepni.”

41Wa jeminitkaluna, wa pamoleyinuwaka gimtuwnaleta Santiyakoya gawa Gwaya 42Geso tomgana. Wanechinna Wale, “Gimata wa tsrukakalunekagwakikalune payinetskalayatowutlewpotutna. Wanna gitsrukatenetsru gitaaka wanna chinanu. 43Seyni giwane gixkakanu, seyni girukokta galukatsru gixletnachriwa gixayegkaklukowalepni wa gipxakjerupa. 44Girukoktagixayegkakluko galuka muchinanugixletnawa, walepni pejnurunewayegreru. 45Gi rixanu Gita wa YineruWgenno gi nuna nupxakikolupa, seyninuna nupxaklewatinripa, nenekyaplunuwekinri nwenutyaplu rushpakinripnagixolune yine.”

Retkaklu Wartimeyo maygaletu46Geriko yana. Geriko yiyatka Wale,

ga wa yimaklene, ga wa gixolune yine.Wartimeyo wa maygaletu, Timeyowgene, tuplanata wa gatnugapostsi,ragjigognenatlo sroschi. 47JemyegitluWalenwa Geso Nasare gajeru. Yinuwakasaplewleta. Wane china, “Geso,Tawiklopisha, petwamonutanno.”

48Gixolune yine chigetjetlu pochkerixinripa, seyni wanepnuteyakasaplewjeta, “Tawiklopisha,petwamonutanno.”

49Geso tunwata. Wane china,“Ntomganru.”Tomgaluna wa maygaletu. Wane

chinruna, “Kiglenshinikanupyi. Palnanu.Tomgayi.” 50Ruknoksapowlechratamta.Rupteka palnaleta. Yayegitatkalu Geso.

10

Page 74: Yine bible   new testament

74

51Geso gepomgalu. Wane chinru,“¿Klu palukatka wa nixyapyi?”Maygaletu wane chinru,

“Yimaklewatachri, netinripa.”52Geso wane chinru, “Pyanu. Palixle

gitskalakyi.” Waneklutka retatka.Romkagitatkalu Geso wa gatnugapoya.

Jigloka Gerosale

11 1Goliwa Magkatetkana. Gigowukatkana Gerosalestsi, ga

wa Wetpage ga wa Wetani. Waneyokanatyana gepi yimaklene. 2Wanechinna Wale, “Gyanu tujra pokchi gixaginaple gajeru. Pokchipotukogapokinpatka wane gikshikinri mporowgene tsatkaluru, gi satuna yinerumtuplatjitanutuwa. Gkoshrikanru.Ganikanru. 3Girukokta wane chininipgi,‘¿Klu chinanugkoshpiroklu?’ wanenchinanu, ‘Gitsrukaachi galuklu.Waneklutka yokanatanutnaklu gewi.

4Wane yana. Rukshikluna mporowgene tsatkaluru gipgyapto malekarutspalgapotyawaka. Koshpirokluna.5Pimrine wane gwanatachine wanechinna, “¿Klu chinanu gkoshpirjetlumporo wgene?”

6Wanna wane china Gesochinyawakna. Retashatkatkana.7Ranikatkaluna mporo wgene Geso yegi.Gimkalna sapwakatjitluna. Wale gogotuplamtatka Geso. 8Gi gepiknagikwekamkatachine gatnugapo. Pimrinegagmunasurkaka gistakamta.Rukwekamtluna gatnugapo.9Kosekamtachine ga wa kaptomtachinesaplewjenanumtna. Wane chinasapletna:

¡Wuya! ¡ Gimalwutkaluru ginachri Gitsrukaachi giwakaya!

10 ¡Gimalwutkaluru wutsrukatniTawi pogirewtapyawakni!

Waneplu pogirewatyawaka.¡Wuya tengognepotuya!

11Geso gapokamtatkalu Gerosale.Kpashiwakapji ya. Retjetinitkaluptowrunanuka, kayi rixinitka rushpaka.Wa Wetani ya wa pamolegepiymananuko.

Wa gikera masagito12Waleprika Wetani yamtyatkana.

Nachlu. 13Retlu gowukaya gikera kasureru.Yayegimtlu, wane getko rukshikinripagixanu. Rapyegitinri gike rukshika.Gisurepjeni. Gi gipapkoni wa sagiwatinriwa gikera. 14Geso wane chinanru gikerni,“Gikena niksagitanutkayi gike pixiniko.”Jemluna yimaklene.

Geso powratlu kpashiwakapji15Wane yana Gerosale. Jiglokamta

kpashiwakapji. Yinuwaka malekagiknokletna kgishanrewaklerunni ga wagagjijetachinni wa kpashiwakapjiya.Yawnajkaklo kwalkakagipekoserojiprojitachineni, motkokogishanretachinni tuplapijere koxa. 16Giruchichna Wale wa satuna ganikyalokastonolo wa kpashiwakapji.17Runkaklewyegitna. Wane chinnaWale, “¿Gi ge yonatkaluru:

Wa nopji gagjigognewakapji chinkalurupni

ptowruko payinerumnunanuko yegi? Ga wa gixa wane gixatkalu

gitawakapna kachowgurunegwiyawaka pixka.”

18Yijnakotluna wa tsrukakalunesasertotene wa yonchikgapine.Rujgaluna gi rixpoko giylaletanruna girixanu pikluna. Wa ptowruko yinegiglajita runkaklewleya.

19Wa kayi rixinitka tsru pokchiyayiyatka Geso.

Wa gikera giprigatka20Ruknoginna goyechnokawa, retluna

gikera rupriganatka gitskiymananuko.

10 11

Page 75: Yine bible   new testament

75

21Petro gishinkapatka. Wane chinru,“Yimaklewatachri, petanru gikerapkamakpiratanruna rupriganatka.”

22Geso, wane chinna, “GalixanruGoyakalu. 23Galikaka wane nchingi,katukokta wane chinru tye magka,‘Puxrikanu. Wa tsru wenu puknokinwa.’Gi wa shikpokwakgajitachriko, seyniralixa wane rixanu chinyawaka,wanepotuko rixanu wale chinanupa.24Giyagni wane nchingi, ptowrukogirukokta gagjitanu gagjigognetini,galixinri gyoptotanru, waneyapgigixinripa. 25Wa ntunwa gagjigogneretini,gkaspukinri wa waneygi gixinipa pnugixjeru, wa gixa Giru tengogne gajerukoxa kaspukmukochiretyapgi wagmukochirkaka. 26Ga wa gixa gmakaspukinri, wa Giru koxa tengognegajeru gi wa kaspukmukochiretanungi.”

Goteyone gepomgalu Geso klu rutakika27Satokna Gerosale. Yotaljeta

kpashiwakapjiya. Runyegitluna watsrukakalune sasertotene, wayonchikgapine, wa tsrune. 28Wanechinruna, “¿Klu putakika pixa tyekakapkamrutinri? ¿Katu gitakyi tyekakapkamrutinri?”

29Wane chinna Geso, “Nepomgangigixa satu tokanchi. Gigitanno.Wanepnute nunkakyapatkagi klunutakika tyekaka nkamrutinri. 30WaGwa katlewle, ¿tengognegiyakatyachrirge? ¿waka yinenukla?Gigitanno.”

31Yoptopirkakna wannakakluko.Wane chinna, “Wane wchininipmakatengogne giyakatyachrini, Wale wanechinanunwu, ‘¿Klu chinanu koxa gigalixlu?’ 32Ga wa wane wchiniplu,

—wanna pikna gixolune yine,gi rixanu pejnuruneko kagwaklu waGwa walenwa Goyakalu tokanugeneklewatachri.

33Rugitluna Geso. Wane chinruna, “Giwumata.”Wane chinna Geso, “Gita koxa gi

ginkakangi klu nutakika tyekakankamrutinri.”

Gowasha ga wa girukotachine

12 1Yinuwaka Gesoyanumsayegletna yapkakluya:

“Satu jeji gitaklu sana gowasha.Pirijeretjetlo. Tapgatyawakapa jitota.Tenopjiru kamruta. Renekamtna sanagirukotachine. Pnu yatka. Wajra ya.2Talixinipapko yokanatlu wayegrechrisana girukotachine yegi rawapyaplo wasana girukotachinyegiya wa gwachrotkagowashaya. 3Kashichluna.Kochipjetluna. Yokanatanrunamaleshalni. 4Rumepe yokanreyegitnasatu wayegrechri. Ruylajiwutanruna.Rektutetluna. 5Rumepe yokanretatnaklusatu. Waleni ruylatna. Pimrinnikoxnigixni. Kochipjetkanna pimrinni.Ruylatkanna pimrinni.

6“Waneyawalu satu gituru ralukanrupotu. Yokanyegitna waleni koxagapkatpotutachritka. Wane china,‘Kagwakpiratanruna noturu.’

7“Wa sana girukotachine wane chinnawannakakluko, ‘Tyenwayoptotachripatka. Ginanu. Wuylaganru.Yoptotanrupmaka wixanpatkani.’8Kashichluna. Ruylatluna. Ruknoklunamaleka gowashaya.

9“¿Gi rixpokotanu wa kgowashateru?Runanu. Ruylatanunna wa sanagirukotachinepni. Renekanna gowashapimrine. 10¿Gi ge tye yonchigagetyongata?

Wa sotlu myoptotkotu kamrupjitachineya,

Wale gitaaka yoptowaka gitsejita. 11 Gitsrukaachi chinanu kamrutka wa

tye.Rakaglajiygaletwu.”

11 12

Page 76: Yine bible   new testament

76

12Raluka kashretluna. Wannatsrukakalune pikna gixolune yine.Rumata jemluna wa wannapirana wayapkaklu. Kaspukluna. Yatkana.

Wenutikolu Susa13Yokanyegitluna pimrine

Gwariseyone ga wa Giroreyone wakashtokanutyapluna. 14Runna wanna.Wane chinruna, “Yimaklewatachri,wumatyi Pixni mayrokletyi. Gikepkagwakpirata. Gi petlu wayinermanewle giglenu, seyni galikakapotu punkakwu Goyakalugatnugapotepirana ¿Wamunanshichkotnige renekikolupawenrukaka wa Susa waka gike?¿Wenekerge waka gi wa wenekanru?”

15Wa Wale gimatlu rixashleyna. Wanechinna Wale, “¿Klu chinanugimlukanutno? Ganikinno sroschiprojinetyaplo.”

16Wanna ganikyegitlu. Wane chinnaWale, “¿Katu yaglunwa tye, ga wakatunni toyonga?”Wanna wane chinru, “Susanni.”17Wane chinna Geso, “Genekanru

Susa wa Susanuko, ga wa Goyakalugenekanru wa Goyakalunu.”Ruglajitna Waleya.

Gepomgalu yotunruya gipnaluya18Runyegitluna Sariseyone. Wanna

wane china maleshaplu gipnachineyotunre. Repomgaluna. Wane chinruna,19“Yimaklewatachri, Moysisiyonyegitwu wa satu yegwaklukogipnini, ruknokagnunrotana, giruknokawgenetana wa repuru gwanrowale gnunronanni, ruxolewkakinripagiklopishapa yegwakluni chinanu.20Wanenannina payokgiprerunemoletkakachine. Muchinanu tsrugnunrowata. Rupnana. Giruknokawgenetana. 21Gapkatatachri

gwatnaklo. Rupnana koxa waleni. Giwaleniko giknokawgenetana. Maparixinrini waneko pixka rixana.22Payokgipre gwalo. Gi wannanikogiknokawgenetana. Suxni gapkata potugipnaletanatka. 23Yotunruklupayotunotinipna, ¿katu gnunropni wawannaya? Gi rixanu payokgiprenignunronitka wa wala.”

24Rugitna Geso. Wane china, “¿Gi gempupjeta gi rixanu gi gimatlu waTokanchi Yonatkaluru, gi wa Goyakalugiyaklewleko? 25Wa yotunotinipna wagipnachineya gi ganunrowatanutkana, gikashimyokaakotkana, seyni waGoyakalutowrerune tengogne gajenewannako pixka rixanutkana. 26Wayotunotachinepa gipnachinepirana, ¿gi gegetyongatlo wa Moysisi kirukate, waGoyakalu giynumatyawaklu kawshipiriya?Wane china: Gitni wa Gawra Goyakalute, Gisaaka koxa Goyakalute, ga wa Gakowo koxa Goyakalutno. 27Gi wa gipnachineGoyakalutni, seyni giwekachineGoyakalute. Giyagni gixnigamtakanshinikanpotutana.”

Muchinanu Yokanatkaluru Tokanchi28Rapoka satu yonchikgapri koxa.

Yijnakotna rugjekakyawakna. Rumatakigle gigle Geso gixna. Repomgalu,“¿Girni wa tsru potu YokanatkaluruTokanchi pejnuruko pnute?”

29Geso gigitlu, “Wa muchinanuwalenwa: Pjemanu, Gisrayili. Wa Gitsrukaachi Woyakalute, wa Gitsrukaachi satupjeru. 30Pushinikanru Gitsrukaachi Poyakalute psolpotuyako pajiya, psolpotuyako punshinikanuya, psolpotuyako pmuchkonuya. Ga gawalenwa muchinanu YokanatkaluruTokanchi. 31Gepi chininri tye pixka rixa:Pushinikanru pumole pixnanuko pixka. Maleshlu satu Yokanatkaluru Tokanchityekaka pnute tsru.”

12

Page 77: Yine bible   new testament

77

32Wa yonchikgapri wane chinru,“Kigleru, Yimaklewatachri. Galikakawane pchina, Satupjeru Goyakalu. Maleshlu satu. Walepjeni. 33Wushinikanru psolpotuyako wajiya, psolpotuyako wunshinikanuya, psolpotuyako wmuchkonuya. Wushinikanru wumole wixnanuko pixka, tyekaka ptowruko genekashluyoxiikalurupa wa genekashlugiylatkalurupa pnute tsru.”

34Geso getinri wa yonchikgapri gigitlurumatleya, wane chinru, “Gi wagowukyi pogirewatyawaka Goyakalu.”Gi satuna

tserpiranawanshinikanyegitlurepomgiyatkalu.

Gepomgalu Tawi Wgenepirana35Kpashiwakapji runkaklewatya. Geso

wane china, “¿Gi chinna wayonchikgapine wa Tawiklopisha rixinriwa Kristo? 36Wa waleko Tawi wanechina wa Giwekikaluru Kpashiriya:

Gitsrukaachi wane chinru Nutsrukate,

Ptuplatanu npotuklesretate, Wa nutakinpotukna pkamnixjene

pujixipta rapukote. 37Waleko Tawi wane chinruGitsrukaachi. ¿Gi rixpokotyawakagiklopishayapni?”Gixolune yine rumuwleyna

yijnakotluna.

Yopnuglu yonchikgapineya38Wane china Geso wa runkaklewleya,

“Ggirukotinwa wanna yonchikgapineya,galuka yanretachine gowuukalkakagimkaluyna. Ralukluna ralukikolupnagiputuya. 39Ralukluna wa tsrukakalunetuplapijere ginkaklewawakapjikakaya,muchinanu tuplapijkaka koxanikjetikowakaya. 40Konapjijetkannagipnagnurutachronni. Rixashleyna

gogagjirgognerkakna. Tsru poturuklukanuwnayegjixikolupna.”

Gipnagnurutachro genekashle41Tuplanata Geso tugnantakikowaka

genekashlukaka ginaple. Retjetna yinegi rixpoko gitakletyaplona sroschigignantakikowaka. Gixna ponikolunegitaklo gixo. 42Tuna sato suxogipnagnurutachro kwamonuro. Tutaklogepi mturomchataaji. Walanwa satopjesintawo. 43Tomgana Geso wayimaklene. Wane china, “Galikaka wanenchingi, wa twu suxo gipnagnurutachrokwamonuro wala gitaklo pejnurunepnute gitakachine gignantakikowaka.44Pejnuruneko gitaklo ruxetanrona. Watwu suxo twamonnupoga tutaklopejnuroko walanu, pejnurukotuwekinripa.”

Getkalurkaka ma mapookanuwa Geso

13 1Wa rushpakamtinikpashiwakapjiya, satu yimakleru

wane chinru, “Yimaklewatachri,¡petanru gi pixka sotlerutkakananni, gawa gi pixkapjirutunanni!”

2Geso wane chinru, “¿Petlu tyekakatsru panchikaka? Gi wa rutukanu sotlurogotkakinripa, gi wamujrolekatunpakni.”

3Tuplatini wa Goliwa Magkateyakpashiwakapji ginaple, repomgalunawanna mkoje rixinna, Petro, Santiyako,Gwa, Gantirishi, 4“Punkakanwu.¿Giklupni wa tyekakapa? ¿Klu getkaluruwanepa wa tye pejnuruko wapoyagkakinpatka?”

5Yinuwaka Geso wane chinretna,“Xako gi satunako yokwitangi. 6Girixanu runanna gixo ngiwakaya, wanechinachinepa, ‘Gitni wa Kristono.’Yokwitanunna gixopni.

7“Seyni wa gixa jeminiplu wagiylalupirana ga wa pogiwlesha

12 13

Page 78: Yine bible   new testament

78

giylalupirana, gi gkegeknanuwatanu.Rumkata wane gixleta, seyni gi wayoptukyawakapnichi. 8Gi rixanuruylakakanna pachijne gajene ga wapachijne gajeneyma, ga wapogirewatyawaka giylakakanupogirewatyawakayma. Waneplugiyolikchijrukakapachijnemnunanukaya. Waneplunachlukaka. Tyekakapnimuchichachripa wa kachinolkakapa.

9“Gixako getinwa gixnanuko. Wasamyokanginajemanshinikankakyawakapna.Ginkaklewawakapjikakayagkochipjetiko. Gitsrukaachine,pogirchine getanu gixapni tunwatanunaGita chinanupa gipgujtalewluwaneyapna. 10Muchinanu ptowrunekopayinerumnunanuka runkakikolupnaKiglerpotunanu Tokanchiya. 11Waganiikoklunpatka gixa wansamyookoklunupa gmamapookanupachi gi gkojwakinwa wagixa chinyawakapa. Gi walekogyanshinikanutanu, seyni wagenekikolupa gixa walepapkopa, wanenchinyawakapa. Gi wa gixniyanumsatachinepgi seyni GiwekikaluruKpashiripni.

12“Gimole samyokanru rupninripagimoleko ga wa ruru samyokanru gitururupninripa. Wa wugenennagimtuwnayegitanuna rurunepnina.Ruylajixanunna rurunepni.13Gayegixkalunepgi pejnuruneyako Gitagiwaka chinanu, seyni wakashnantakanshinikanutachripayoptukyawakpotunanukopa walepni wagognetkaako.

14“Wa getyongatachripa gimatajemanru: Wa getiniplu gagnanutkalurugimtukpotlewatachri wane rawinrimawiyawakanupmaka, waneklu Gotegwachine gasukanu. Magkakaka yanna.

15Panchi gogo gwanatachri warujrukanmaka, gi jiglokapjitanuranikyaplu gipji gajeru. 16Wa sanagwanatachri gi wa satkapanurawapyaplu gimkalu. 17¡Gi waneni wakamshironepni ga wagashichakachinepniwalegognekakpatka! 18Gagjigognetanugi waneyapgi ginapuklu gasuktatinripa.19Wa walegognekakapa waneplusalewakchi wa mwajejetkatu wa muchigiyakletinitkalu wa Goyakalu giyakle,ga wa xanigognenanu. Gi wane rixanu.20Wa Gitsrukaachi ma sustakanmakluwalegognekaka gi pamanenapnikmakagognetkaakona seyni tsomitkalunechinanu wa Wale tsomitanune sustakluwalegognekaka. 21Giyagni satu wanechininipgi, ‘¡Gewru Kristo!’ ga wa wanechiningi, ‘¡Getanru. Waneru!’ gi wagalixanu. 22Rupgujewnanna wale migjeKristone, wa wanna migje Goyakalutokanu geneklewatachine.Kamrutanruna getkalurkakapa ga wakoglajrukakapa, yokwitikolupmaknatsomitkalune wa rumkatmaka wanegixleta. 23Xako gixa. Nunkakatkagipsoluko ma mapookanuwa.

Geso ginkakna runinripapirana24“Seyni walegognekakpatka

ruknoginpatka wale salewakchi,wa tkachi gichpokanu.Wa ksuru gi wa pokamlatanu.

25 Wa katagirkaka gijirotanutengogneyapa.

Wa gichkolkaka tengogne gajerukowshiwshitko.

26Wanepnute retannona Gita wa Yineru Wgenno kyachgapererumkoya ginachripno. Tsru nuyakle ga wanoyaknu numunanu. 27Waneklunyokanatanna notowrene tengognegajene rapatjetikolupna ntsomitanune.Wa gepkoxamkojesretkakayako

13

Page 79: Yine bible   new testament

79

yoptukyawakpotuko chiji,yoptukyawakpotuko tengognerapatjerewatinna.

28“Gimatanru yapkaklugikerapiranaya. Watyosnuygalejiplutinitka,tupcheksuretinpatka, gimatanutkalu wawalapustsitkani. 29Waneko pixka gixagetinpatkalu wane gixlutkani tyekaka,gimatanutkalu gi gowukpatkalu.Gipgyaptostsitkalu. 30Galikaka wanenchingi, gi ruknoganu tyegimuweekakgognenatachinesha waptowruko tyekaka ma mixkanuwa. 31Watengogne ga wa chiji giknoganu, seyniwa ntokanu gi giknoganu.

32“Seyni walegogne, wale gipapkogike gimata, gi wa Goyakalutowreruneko tengogne gajene, gi waGituruko, ga wa Girchipje galikakagimata. 33Giyagni giyokanu.Gagjigognetanu. Gi gimatlugiklupaktani gipapkopa. 34Wanekopixka rixa wa jeji wajra yachri.Ruknokamtlu gipji. Rutakamtnawayegrene. Satkaka renekamtakamrure. Gipgyapto gwachri towutamtaruyokinripa.

35“Giyagni gixa giyokanu. Gi rixanu gigimata giklu runanu wa kwangixlerupji,patako kayi, patako ganikajyechno,patako gaxawripa yanumatini, patakogoyechnokawpotuko. 36Wa rawrakaginretinipa ma mukshiikyanupgigimkanatachingi. 37Wa gixa nchinyagiwane koxa nchinna pejnuruneko:Giyokanu.”

JemanshinikankakyegitlunaGeso ruylatyapluna

14 1Gepigogne magatiniwa TsruGiknoglushgogne wa Tsrugogne

jimapro gisekachri myapjetkotu,rujgaluna tsrukakalune sasertotene, gawa yonchikgapine gi rixpoko

kashichyapluna gayroklewluyaruylatyapluna. 2Wane chinna wanna,“Gi wa tsrugogne wkashichanru, mamejnugimalewatinitipna yine.”

Geso giyokjiwutka3Wetani rawanata Geso Simopji

gijirgitutpachri. Tuplanatanikjetikowakaya. Tuna sato suxo.Waneylo pastono pgamlugalo nartogapjekwenuru potu. Tupokastonotlo.Tuyokjiwutlu. 4Wanena pimrinegimtuwnachine wannananuko. Wanechinna wanna, “¿Klu chinanu wane tixasaletletatkalo pgamlugalo? 5Wa tumkatagishankakotmaka wa twu pgamlugalo,wa mapa pachaproji pnute. Walamkakwamonurunni geneeko.” 6Geso wanechina, “Getashatanro. ¿Klu chinanunsalewnakaklo? Kigleru kamrurchitkamrutyano. 7Gi rixanuwaneygognenangi wa kwamonurunegixayma. Wa galukiniplu gimkata kiglerukamruyegletna, seyni giwaneygognenanupgi Gita. 8Wa walakamrutlu tumkatyawaka.Tuyokagnaputlo pgamlugalo nomane wankapnatikolupa. 9Galikaka wane nchingi,ginakakokta runkakletiko KiglerpotunanuTokanchi wa psolchijneko wa tye koxatkamrutanru wala wane chinkalurupa watushinikikolupa wala.”

Gota samyoklu Geso10Gota Giskaryote satu pamole gepi

rixinri yayegitna tsrukakalunesasertotene samyokyaplu Geso wannayegi. 11Wanna jeminitkalu, rumuwatna.Rupiratyaluna renekyaplunasroschiproji. Rujgaluna ruglepoktapinrigi rixpoko samyokletyapluna.

Tsru Giknoglushgogne12Muchinangogne jimapro gisekachri

myapjetkotu wa renekashatinrina

13 14

Page 80: Yine bible   new testament

80

giylatkalurupa wa TsruGiknoglushgogne chinanu, yimaklenewane chinru, “¿Ginaka palukayokanretwu wa walpokotyaplu wapnikanrupa Tsru Giknoglushgognechinanupa?”

13Yokanatna gepi yimaklene. Wanechinna Wale, “Tsru pokchi gyanu. Waneyoptotingi satu jeji wa gashgaji gonugwanru ganikachri. Gomkagitanru.14Ginakakta jigloka wane nchinanru wakapjiru, ‘Yimaklewatachri wane china,“¿Ginaklu wa napokagrukowakle wannikyawakapa Tsru Giknoglushgognenyimakleneyma?” china.’ 15Walegekakgitangi satu teno gajeru tsrugrukogali galpokletkalurutka. Wanegalpokotinri wixanupa.”

16Wane yatkana yimaklene. Tsrupokchi yatkana. Rukshikluna Walechinyawakpotukna. Ralpokotluna TsruGiknoglushgognenupa.

17Wa kayi chininitka wane ya wapamole gepiyma. 18Wa tuplatinitkananikawakakwa, nikna. Wane china Geso,“Galikaka wane nchingi, wa satu gixatenumnikjeru, wale samyokanno.”

19Wa wanna yinuwaka wamonuwleta.Wane chinna wanna satkaka,“¿Gitgetkopni?”Satu koxa, “¿Gitgetkopni?”20Wane chinna Geso, “Wa satu

pamole gepi rixinri, wa gigakachriGitayma kolpetoya. 21Galikaka Gita waYineru Wgenno wane nyanuchinyawaka wa yonchi Gitapiranaya.¡Gi waneni wa tye jeji, wale chinanuGita wa Yineru Wgenno samyooko!Kiglemkalu tye jeji chinanu mamushpaakanmaka.”

22Wa nikanatinna wanna, Walekashichlu jimapro.Ruglenshinikanyegitlu. Jiknaglu. Wanegixachri renekna. Wane china,“Gyoptotanru. Tyenwa nomane.”

23Wale kashichlo girapistono.Poyagnutatkalo. Renekna. Rurna walayapejnuruneko.

24Wane chinna Wale, “Tyenwanograga wa gerotu tokanchigipiratkaluru chinanu, gixoluru yineruchinanu giyookaluru. 25Galikaka wanenchingi, gi wa nuranutkalo gowajiga wawalegognepotuko wa nuranro geroto waGoyakalu pogirewatyawakaya.”

26Wa wanna shikaletlu gimalwuru.Rali shikaletinitkaluna, Goliwa Magkateyana.

27Wane chinna Geso,“Pejnurunepnikgi gixapnigitspeekaakona. Yonatkalurutkani:

Nuylakanru wa girukotapratachri. Rupalatanna wa gowegane.

28Nyotunotanu. Naliyotunkakletkoklunpatka, Gita gapkakosekanu gixaya. Kalile nyanu.”

29Petro wane chinru, “Wapejnurunekmaka gitspeekaako, ga wagita gike.”

30Geso wane chinru, “Galikaka wanenchinyi, wa pixa xani tye yechno mayanumatkanu gnapu wa gaxawripa gepikata, pnutatanno mapa kata.”

31Seyni wale psolmuchkonukotokanuwna. Wane china, “Wanupnanmaka koxa Pixayma, gi wannutatanyi.”Pejnuruneko waneko pixka china.

Getsemani32Wane yana Getsemani

giwakatletyawaka. Wane chinna Walewa yimaklene, “Ntuplatanu gewi.Nagjigognetkakopshini.”

33Ranikna Waleyma Petro, Santiyako,Gwa. Yinuwaka giglajreta,wamonuwnaleta. 34Wane chinna Wale,“Nonshinikanu nwamonuwnapotutyagipukchi pixkapotuko. Gkagwakanugewi. Giyokanu.”

14

Page 81: Yine bible   new testament

81

35Psotsotaaji wajrayaka ya. Waneyoptsojita chijiya. Ragjigogneta warumkata wane gixletikolupmaka,ruknoganu Waleya wale salewakchi.36Wane china, “Gagwa, Nuru, ptowrugimkatachriyi Pixa. Pkoshripatinno twugirapistono, seyni gi wa Gitagalukyawakapni, seyni Pixagalukyawakapni.”

37Runa. Retamtna gimkanatachine.Wane chinru Petro, “¿Simo,pumkanatge? ¿Gi ge pumkata giyokletapshinitsonu? 38Giyokanu.Gagjigognetanu gma jiglokinitipayantaletikowakapa. Wa ginshinikanugalikakni jmererni, seyni manchimuchkotni.”

39Rumepe yaletinitnakaragjigognetyawaka, waneko pixkachintokanutatnaka. 40Satokatnaka.Retamtatnakna gimkanatachine.Ruxapnewatna. Gi rumata gigretluna.

41Runa mapa kata rixinritka. Wanechinna Wale, “Gimkanutka.Gapnanutanu. Wanekotka. Nopapkogapokatka. Xani Gita wa YineruWgenno samyookatkakmukochirerunemyoya.42Gyotunotanutka. Gayanutka. Gigowukatkalu nsamyokjerupa.”

Geso kashichka43Waneklutka yanumsanatiniwa Geso,

runatka Gota. Walenwa pamole gepirixinri. Waleymana gixolune yinekyoglolewaprerune, kgagajererune.Wannanwa tsrukakalune sasertotenegayinerutene, yonchikgapineyegirunekoxa, tsrunyegirune koxa.Gotaymamnutkana.

44Wa samyokjeru genekagnaputatkanasaturutu gimaxiklechi. Wane chinnawale, “Girukta namlutanu gita,Walepakni. Gkashichanru. Ganikanru.Ggirukotpotumtanru.”

45Runinitka, waneklutka runyegitlu.Wane chinru, “¡Yimaklewatachri!¡Yimaklewatachri!” Ramlutlu.

46Romyokyegimtluna. Kashichluna.47Wa satu wane gwanatachrikoshpakyoglolewapreta. Rustaklu wasasertote gitsrukate potu wayegreru.Yostakjepitlu.

48Geso wane china, “¿Gishpakamtagixa yoglolewapiyma gagajeyma,kachowguru pixka gixa kashretnoge?49Pagognemnunanuka gixaymanwanata, nunkaklewanata wakpashiwakapjiya. Gi wa wanegkashichyano, seyni wapoyagkakikolupa wa yonatkalurkaka,wane gixyatkano.”

50Ruknokamtluna pejnuruneko.Rasukatkana.

51Satu jeji gomkagitlusapwakmanetachri gichrataya. Jejinekashichlu. 52Wa waleruknokachratamtlu. Rasukyanamamkatni.

Geso sasertote gitsrukate potu yegi53Ranikluna Geso sasertotene

gitsrukate potu yegi. Rapatna Walyegiyapejnuruneko tsrukakalune sasertotene,tsrune, yonchikgapine. 54Wa Petrogomkagitlu gogajxigiyako. Sasertotegitsrukatpotupjipotunanuko romkagitlu.Tuplanata towrechineyma. Rolkanatachichpawa.

55Wa tsrukakalune sasertotene,pejnurunekojemanshinikankakjetikowakayarujgaluna gipgujtalewlumka Gesoyarupninripa, seyni gi rukshikluna. 56Girixanu gixo gipgujtatlu maleshawaka,seyni wa rupgujtalewlena gi wapixkakakluni. 57Pimrine gapoka.Rupgujtatluna maleshawaka. Wanechinna wanna, 58“Wixa jemlu wanechininri, ‘Gita yotkakanunru wa tye

14

Page 82: Yine bible   new testament

82

kpashiwakapji myochi kamrutikaluru.Wa mapagogne chininri satunkamrutanu myochimkamrutikotpatka.

59Seyni rupgujtalna wanna koxa gipixkakakluni.

60Wa sasertote gitsrukate potu tunwataganikajitskalaya. Repomgalu wa Geso.Wane chinru, “¿Gikeko pugityano? ¿Klurupgujtatyayina wanna nyi Pixaya?”

61Seyni Wale pochkeru. Gike rugita.Sasertote gitsrukate potu rumepegepomgaletatnaklu. Wane chinru,“¿Pixlege wa Kristoyi GimalwutkaluruWgenyi?”

62Geso wane china, “Gitakni.Gixa getanno Gita, Yineru Wgenno, tuplatyawakapa potuklesreta ruyakle

Goyakalu, nuninkoxapa kyachgapererumkoya tengogneya.”

63Giyagni wa sasertote gitsrukate potususkakamkata. Wane china, “¿Kluwanepnute magatyawugipgujtalewatachine? 64Gjematkalu wamupashiregnuchi china. ¿Gi pixka getlegixlu?”Wa wanna pejnuruneko wane

chinyegitluna wa Wale giklukanuwnarupninripa.

65Pimrine yinuwaka gitskagjeretanru,rushyagojitanruna, yotmutanruna.Wane chinruna, “Goyakalu tokanupeneklewatkoxewa.” Towrechinegiptagojitlu.

Petro nutatlu Geso66Rapuko rawanata Petro panchiya.

Tuna sato rupxakjero wa sasertotegitsrukate potu. 67Wa tetinri wa Petrorolkanatini, tyopukgatlu. Wane china,“Pixni Waleymalutyi, Geso Nasaregajeru.”

68Seyni wale nutata. Wane china, “Ginumatlu. Gi koxa numatjemlu wa

pchinyawaka.” Rushpaka. Maleka ya.Yanumatatka gaxawripa.

69Wa gipxaklewatachro getinri,tyinuwaka wane chinretatnakna wanegwanatachine, “Tyenwa satu wannate.”

70Seyni wale nutatatnaka. Gowukshiniwane gwanatachine wane chinrunaPetro, “Galikakni pixni satu wannatyi.Gi rixanu Kalile gajeryi.”

71Yinuwaka kamakpiirewleta, wanechinreta Wale kawchinanu, “Ginumatpotunatlu wa tye jeji waWalepirana gyanumsatinri.”

72Waneklu gaxawripa yanumatatkagepi kata chininri. Petro gishiniklu watokanu Geso chinyawaklu, “Mayanumatkanugnapu gaxawripa gepikata, pnutatanno mapa kata.”Yanshinikanunatlu wa wale,chiyagatatka.

Ranikluna Geso Pilato yegi

15 1Waneklutka wa goyechnokawajemanshinikankakatkana wa

tsrukakalune sasertotene, wa tsruneyma,wa yonchikgapineyma, wa ptowrunekojemanshinikankakachineyma.Rostutluna Geso. Ranikatkaluna. Pilatosamyokatkaluna. 2Pilato gepomgalu,“¿Pixlege wa Goteyone Pogiryi?”Rugitlu. Wane china, “Pixa

chinyawaka.”3Wa tsrukakalune sasertotene

jigyegitlu gixo. 4Repomgatnaklu Pilato.Wane chinru, “¿Gi ge pugita? Petanu.¡Gi pajigyeglenanukta rixyegityina!”

5Ga wa Geso gi wa waleko rugitya.Giyagni ruglajita Pilato.

6Wa tsrugogneklu rushyegjetnagostutkaluru girukokta ragjitna. 7Wanerawanata satu Warawasugiwakatletachri gostutkaluruyagotkakachineyma, giylalewatachineyagotkakluya. 8Runna gixolune yine.Yinuwaka gagjiretluna rixjetyawakna.

14 15

Page 83: Yine bible   new testament

83

9Pilato gigitna. Wane china, “¿Gi gegaluklu gita gishyegityapgi wa PogirnaGoteyone?” 10Rumata ranxalna chinanusamyokluna tsrukakalune sasertotene.

11Seyni wa tsrukakalune sasertotenekomyekanshinikanutna gixolune yinerushyegityapna Warawasu galikakapni.

12Rugitatnakna Pilato. Wane china,“¿Klu nixyalu galuka wa gixagiwakatyalu Goteyone Pogire?”

13Wanna saplewatatnaka,“¡Koroshishkita putakjixaganru!”

14Wane chinna Pilato, “¿Klu gektutukamruta?”Wanna saplewpotuta, “¡Koroshishkita

putakjixaganru!”15Pilato galuka giglenshinikanretna

yine. Giyagni rushyegitna Warawasu.Kochipjetka Geso. Ralikochipjeretkoklunutka, samyoklukoroshishkita rutakikolupa.

Solalone gapnokatlu Geso16Wa solalone ganiklu wa tsru panchi

gitokote. Walenwa Pretoryo. Tomganaptowruneko wa solalone.17Yoshmakluna pakni yoshmookalurupixkalutu mkachri. Yoshmaklunasagyeta kona kamgikolu. 18Yinuwakagalukletluna, “¡Wuya, GoteyonePogire!”

19Ruylakjiwutluna katsluksuya.Rutskagjetluna. Yonogyegitluna.Yoptsojityegitluna. 20Wa raligapnokatletinitkaluna, komkagatkalunawa pakni yoshmookaluru pixkalutumkachri. Waleko gimkaluyoshmakatkaluna. Ranikatkalunakoroshishkita rutakyapatkaluna.

21Rutjikakluna satu giknogamtachri,Simo, Surene gajeru, Galegantro, Rogwogiru, wa sana ginyachri wa ranikyaplowa Geso koroshishkitate.

22Kolkota chinikowaka ranikatkaluna.Walenwa yokaakaluru, Jiwchiswaga

yegi. 23Renekluna winga smurnayapjetkalurga, seyni gi wa yoptotlo.

Koroshishkita rutaaka Geso24Koroshishkita rutakluna.Kotspaltamkatluna.Rutakluna rupenookaklena

ranikyapluna satkaka.25Wa goyechnokawasreta koroshishkita

rutakatkaluna. 26Wa tokanu rogwakagwachri yonatkaluru wa jigyegitikolu,wane china, “Wa Goteyone Pogire.”

27Waleyma koroshishkita rutaakanagepi kachowgurune, satu potuklesreta,satu kegnetesreta. 28PoyagkaakatkaTokanchi Yonatkaluru, wane chinachri:Mugleneyma kagwakikolupa Wale

koxa.29Mupashiregnuchi chinruna

giknogachine. Ruwnownojiwutna. Wanechinna, “¡Gaga! Wa Pixni wakpashiwakapji yotkakachripyi,mapgogne chininri pkamrupjitanru.30Pixnanuko gognetkakinwa. Pujrukanuwa koroshishkitaya.”

31Waneko pixka rixna watsrukakalune sasertotene gapnokatletlu.Wane chinkakna yonchikgapineyma,“Pimrine rognetkaka. Walenanuko girumkata gognetkakletnawa. 32Kristo,Gisrayiline Pogire gijrukanu wa xani wakoroshishkitaya. Wetyaplu.Walixyaplu.” Wa Waleymakoroshishkita gitaakalune koxa yangalu.

33Tumananutkani ruchpokatkapsolchijnepotunanuyakokayinwakasreta rapokinpotunanuko.34Kayinwakpapko Geso saplewata.Tsruplaji rixa. Wane china, “Geloyi, Geloyi, ¿Glama sawajtani?” Walenwayokaakaluru: “Noyakalute, Noyakalute, ¿klu chinanu puknokatkano?”

35Jeminrina pimrine wanegwanatachine, wane chinna wanna,“Gjemanru. Tomgalu Giliya.”

15

Page 84: Yine bible   new testament

84

36Rasukamta satu. Katsopikotsgatapyaluna kachgalu. Katsluksurutaklu. Reneklu ruranrupa. Wanechina, “Getashatanru. Wetkoxewa giktarunanu Giliya koshpakapyaplu.”

37Geso tsruplaji rixa. Rupnanatka.38Waneklutka mkachrichrata

gimaletanatachri kpashiwaka potugajeru giskakamtatka gepichratatkalu.Teno rumuyaka giskakletyatka chijiina.39Wale ginaple tunwanata satuksolaloteru. Retanata wane rixagipnaletinri. Wane china,“Galikakpotunanni tye jejni GoyakaluWgenni.”

40Wane koxa tunwanatna suxone.Retanatna gowukayako. Wawannatskala rawanatna Mariya Maktalagajero, Mariya Santiyako mturu wa Gosiginro, ga wa Salome koxa. 41Wa wannaKalile rawanatiniwa romkagjenatluna.Rupxakjenatluna. Wa pimrone gixowaneklu koxa, Waleyma kanikachinewa Gerosale.

Kapnatluna Geso42Wa kayi rixinitka wa

galpokotikolgogne, walenwagapnanutikalurgognestsi. 43GosiGarimate gajeru,jemanshinikankakjetikowaka gajerukagwakpiratkaluru. Wale koxakagwaklu pogirewatyawaka Goyakalu.Wane ya. Mpiikatu jiglokyegitlu Pilato.Ragjitlu Gesnimane. 44Wa Pilatogiglajita wa rupninrinatka. Repukluksolaloteru. Repomgalu wamuchikawako rupninrinatka.45Runkaklu wa ksolaloteru. Reneklugimanetka Gosi. 46Wale gagjitlumkachrichrata. Jijrukatkalu. Poyitatkalumkachrichrata. Rutaklu yomlechi wasotlu jitotikalurupna. Rakaprurjixlusotlu wa giyomle gipgyaptote. 47WaMariya Maktala gajero, wa Mariya Gosi

ginro, getanatna ginakaktarutakanunruna.

Yotunru gipnaluya

16 1Wa ruknoginitka wagapnanutikalurgogne, Mariya

Maktala gajero, wa Mariya Santiyakoginro, wa Salome, ragjitlonapgamlugalo wa ruyogatyapluna.2Goyechnokawpotuko muchinangognesimana wane yana yomlechi yegi.Tkachi gishpakatka. 3Wanechinkakananumtna wannakakluko,“¿Katmakla gakaprurutyanwure sotluyomlechi gipgyaptote gajeru?”

4Wa retinitkaluna, retluna wa sotlugajritkalurutka. Gi rixanu tsrupotunanusotlu. 5Jiglokatkana yomlechi. Retlunajeji tuplanatachri potuklesreta, gimkalugowukalu gitakachri klatalu.Ruglajpotutna.

6Wane chinna wale, “Gi wagiglajitanu. Gijgalu Geso, Nasare gajeru,wa koroshishkita gitakanatkaluru.Yotunomtatka. Gi gewitkalu. Getanrurutakikowaka. 7Seyni gyanutka.Ginkakanna wa yimaklene, Petro koxa,Wale gapka wane kosekingi. Kalile yanu.Wane getinitkalu chinyawakpotukgi.”

8Wane yiyatkana. Rasukamtnayomlechiya. Wa rutatatna. Ruglajitna.Giketsotaji runkakna, piklena chinanu.

9Wa yotunotinitka wagoyechnokawpotuko muchinangognewa simanatka, rupgujewnayegitlomuchinanu wa Mariya Maktala gajero.Walanwa ruknokakamchitetanropayokgipre kamchine. 10Tyinitka wala.Tunkakna wa Waleymalunenanu, wawamonuwnanatachine,chiyaganatachine. 11Wa wannajemyegitinitkalu ruwekinritka, waretikolutka walaya, gi ralixna.

12Wanepnute gepi wa wannayanananumta sana yachine. Geso wane

15 16

Page 85: Yine bible   new testament

85

gipgujewnayegitna. Satukokogetkogatka. 13Wane yiyatkana.Runkakna pimrine. Gi wannako ralixna.

14Ralipretka rupgujewnayegitna Gesopamole satupjene wa tuplanatinnanikawakakwaya. Chigetjetanna wa mamalixleyna shikowgajitinriyna, gi rixanugi ralixkana retjene yotunomtinritka.

15Wane chinna Wale, “Psolchijnekogyanu. Ginkakletanru KiglerpotunanuTokanchi pejnurunenanukogiyakotkalune yegi. 16Wa galixachripakatko wale gognetkaako, seyni wamalixakletu giklukanuwnayegjixko.17Tyekaka getkalurkaka kamrujetannawa galixachine. Gita giwakaya

ruknokinrina kamchine. Gerotupatokanchikaka yanumatinna.18Koschekanruna gimnukaka. Rurinrinakamakalu gi wa rumtukanna. Wayayixachine gogo rutakamyotanna.Ruglewatanna.”

19Wa Gitsrukaachi galiyanumsayegletinitkana, tengogneyoptotikatka. Tuplatatka Goyakalupotuklesretate. 20Wannagishpakamtatka. Runkaklewatnapasretamnunanukaya. Wa Gitsrukaachigikamrurewatna. Wannaya Goyakalukamrujetlu getkalurkaka. Gitsrukaachipoyegitlu tokanu wa getkalurkakayma.Wane gixkalurupa.

16

Page 86: Yine bible   new testament

86

Teyogwilo chinanupni

1 1Wane rixa. Gi gepika yagota yonretluwixa yegi kamrutikalurutkapirana.

Yagota ginkakpokwakletluna. 2Wanekopixka rixna reyinuwaklewayakawagetachine. Wannanwa tokanchikamruklerune. Ga wa wanna samyokwutyekakapirana. 3Giyagni kigle getle nixlugita koxa nyonyegityi, kshinikanuru potuTeyogwilo. Rixpokotyawaka nunkakyi. Girixanu reyinuwakayakawanomkaginshinikanpiranpotutlu,4pumatpotutyaplu koxa pixapoyegitkalurni wa tokanchi punkakikolu.

Gwa Katlewakleru girune5Gotechijne pogire Giroreklunanu,

waneru satu sasertote, Sakariyagiwakatletachri, Gawiyaklopishaneymagitaakaluru. Ganunronwa Gaaroklopisha.Gilisawetinwa tgiwaka. 6Ga wa gepikopoyagkakachinni Goyakalu getanuya.Muklukanuwnakane. Romkagitlunapejnuruko Gitsrukaachi yokanatanru,Wale gitakanru. 7Gi kwugenna gi rixanumigatni Gilisaweti, ga wa gepiko gi gepikawalapu waneyanatkana.

Gwa gishpakle ginkakagnaputka8Wa gipapko gapokinpatka sasertote

kamrure kamrutinri Goyakalu getanu,

wane rixa. 9Sasertotene gixjetyawaka,wale gitaaka yochpikyaplupgamlupagiri. Kpashiwaka potuGitsrukaachinu jigloka. 10Pejnurunekogixolune yine maleka gagjigognenatyayochpiikakopshini pgamlupagiri.

11Gitsrukaachitowrerugipgujewnayegitlu. Pgamlupagiriyochpikjetikowakakwa potuklesretatetunwata. 12Wa retinitkalu Sakariya,kojwakanshinikanutnanwa. Tsru piklurixa. 13Ga wa Goyakalutowreru wanechinru, “Sakariya, gi pikanu. Gi rixanupagjigognere jemka. Ga wa pganunroGilisaweti gishpaakakanru puturu. Gwapgiwakatanru. 14Pumuwatanu.Pumjikanu. Gixo yine gimuwatanurushpakinri chinanupa. 15Gi rixanutsrupni Goyakalu getanu. Gi wa wingakoruranu. Gi wa kapsagaluko ruranu.Giwekikaluru Kpashiri gwagajitanrupotu rixanu, runronanwakyakawa.16Gixo Gisrayiliklopishane satkakanuputurupa Gitsrukaachi Royakalutna yegi.17Giwekikaluruya, Giliya pixka, ga waruyakleya runanu. Ma mapookanuwaGitsrukaachi, wale gapka kosekanu.Wale satkakgajinshinikanutannagirchine wugenenna yegi; ga wakaalirerune satkakyapakanshinikanurune rixinripnapoyagkakachine pixka. Yine

Kiglerpotunanu Tokanchi

Kpashiri Lokasu Yonatanru

Page 87: Yine bible   new testament

87

galpokotachripni Gitsrukaachi chinanugiglepokotkalunepa.”

18Sakariya wane chinruGoyakalutowreru, “¿Gi nixpokogimatletanru? Gi rixanutsrutsolejinatkano. Ga wa nganunrokoxa gi gepika walapu waneyatkalo.”

19Goyakalutowreru gigitlu. Wanechinru, “Gitni Kawrilno. Goyakalustsitunwatachrino. Gitni yokanatkalurnonuynumsatyapyi, ga wa nunkakyapyitye kiglerupirana. 20Ga wa xanimyanumatkatupyi. Gi pumkatayanumletannuna wale wanegixkoklugognepotunanukopa, pmamalixtokanutkalchinanno. Gigognepoyagkaakalurupni ntokanu.”

21Ga wa yine kagwakanatlu Sakariya.Ruglajitna wa kpashiwaka ramginritkachinanu. 22Ga wa rushpakamtinitka, girumkata yanumletanatka. Rumatna wapagixanu retinrinatka getkalurukpashiwakaya.Rutsejrigjeyegishatatkana.Myanumatkatunannatkani.

23Wane rixa. Poyagkaklu wa sasertotekamrure. Rali poyagkakletinitkalu, gipjiyatka. 24Ruknoginitka walegognekaka,kamshirotkani ganunro Gilisaweti.Pamyo ksuru tyogimatnawa. Wanechina, 25“Giyagni wane rixnoGitsrukaachi, wa walegogne retyanokonpatetyapatkano yine getanuya.”

Geso gishpakle ginkakagnaputka26Patsrujire ksuru chininri Goyakalu

yokanatlu gitowreru Kawrili. Satu pokchiNasare giwakatletachri, Kalilesreta,yokanatlu. 27Makloji jeji metkatowa yegiyokanatlu. Satu jeji gipiratanrotka, Gosigiwakatletachri, Tawiklopisha. Walamakloji giwaka Mariyni.

28Wala yegi jigloka Goyakalutowreru.Wane china, “Mariya, gimutkalurpotyi.Pixaymalu Gitsrukaachi.”

29Tkojwakanshinikanutnanwa waletokanu chinanu. Tnutanshinikanuta gipixkalutuknige wa tye galuklewlu.30Giyagni wa Goyakalutowreru wanechinro, “Mariya, gi pikanu. Gi rixanuGoyakalu gimutatkayi. 31Xanipmushiwatanu. Pushpaakakanru puturu.Pgiwakatanru Geso. 32Tyepni wa tsru.Teno potu Gajeru Wgene chinko.Gitsrukaachi Goyakalu genekanrurutsrukatni Tawi pogirewatyawaka.33Gakowniklopishane yegipogirewgognenatini. Pogirewatyawakagike rixiniko nikawnanu.”

34Giyagni Mariya wane chinruGoyakalutowreru, “¿Gi rixpokotanu watye? Gi rixanu gi jeji numatawa.”

35Goyakalutowreru gigita. Wanechinro, “Giwekikaluru Kpashiriginyegitanyi. Teno potu Gajeru giyaklechikletyegitanyi. Giyagkoxni kpashiripnigishpakachripa wane chinko GoyakaluWgene. 36Ga wa petanro. Pumole koxaGilisaweti wala koxa tutsroginikotmushiwata. Toturupni. Patsrujireksuryegitkalo wa migatochinkaluronanu. 37Gi rixanu Goyakalugi satuna ma mumkatanutni.”

38Giyagni Mariya wane china,“Gitsrukaachi wayegrerno. Wanenixikolupa pixa chinyawakpotuko.”Wala yegi yiyatka Goyakalutowreru.

Mariya salwayegitlo Gilisaweti39Walegognekaka tpalnamta Mariya.

Kmagkatewaka tya. Teyakawamta.Gotechijne gajeru pokchi tya.40Sakariyapji tjiglokamta. TalukloGilisaweti. 41Wane tixatka. WaGilisaweti yijnaka galukletinitkalo waMariya, wa mturu tonanwaka gajeruruptekapa. Wa Gilisaweti GiwekikaluruKpashiri gwagajitanro potugixachrotkani. 42Tsru saple tixa. Wanechina sapleta,

1

Page 88: Yine bible   new testament

88

“Giglenshinikanyegitkaluryi pixjesuxonyegiya. Giglenshinikanyegitkalurupunanwaka gishpakyachripa. 43¿Ginixge gita wa tye giknogyapno, waNutsrukate ginro ginyegityawakno? 44Girixanu neyijnako galukletiniyakawayi,wa mturu nonanwaka gajeru ruptekaparumuwle chinanu.45Giglenshinikanyegitkaluro galixachro,gi rixanu poyagkakikolupa watunkakikolupirana, wa Gitsrukaachiginkakjixyalo.”

46Mariya wane china,Numalwutlu Gitsrukaachi

nonshinikanuya.47 Ga wa numuwyegitlu Goyakalu,

Nognetkakjeru.48 Gi rixanu mpogireto retyano

wayegrerno.Xaniyakawa

giglenshinikanyegitkalurnoWane chinannona pejnurune

gimuweekakgognenatachinepa

kapa.49 Gi rixanu wa Kgiyaklewakleru

tsrupirana kamruyegitno.Kpashiri giwakni.

50 Retwamonunanumtnapagwashlukaka

nanuka wa pikjene.51 Muchkowamyota.

Galixkotnachinewa rajiynaga wa ginshinikanuyna kopalatna.

52 Pogirewatyawakna tsrukakaluneruknokya.

Mpogirene tsrune rutaka.53 Kiglerkakaya jinanu rixkakna

nachichachine.Ga wa ponikolune maleshayaluneyokanatna.

54 Rupxaklu wayegreru Gisrayili,gi rixanu rushinikluretwamonrewle,

55 Chinyawakpotuknawutsrukatenni,

Gawra ga wa giklopishanerushinityawakpotuko.

56Mapa ksuru Gilisawetiyma wanetwa Mariya. Wanepnute topjitsatokatnaka.

Gwa Katlewakleru gishpakle57Ga wa Gilisaweti poyagkakatkalu

togogne tushpakawgenetinripatka,rushpakatka toturu. 58Yijnakotinitkanatumwastsitanune ga wa tomolene watsru getwamonre rixyalo Gitsrukaachi,rumuwatna walayma.

59Wane rixatka. Yokgipgogne chininrirunna wa sajruka gistakletyapatkalunawa mturu. Ruru giwakmaka rutakluna,Sakariya. 60Tugita runro. Wane china,“Gike. Seyni Gwa giwakatko.”

61Wane chinrona, “Gi satuna pumolewane tye giwaka giwakatletachri.”

62Rutsejrigjeyegitluna ruru klu giwakaralukyalu wale. 63Ragjitlu pamta.Yonatlu. Wane china, “Gwanwagiwaka.”Pejnuruneko giglajita.64Waneklu Sakariya kotpuknamatka

ga wa ginnu. Yanumatatka. RumalwutluGoyakalu. 65Tsru piklu rixannapejnuruneko rumwastsitanune. Ga wapsoluko Gotechijne gajerukmagkatewaka pogiwatya pejnurukotyepirankaka. 66Pejnurunekoyijnakotachine gimretpiranatlu rajiyna.Wane chinna, “¿Gi gixachrini: xani tyemturu? Gi rixanu waleymaluGoyakalu.”

Tokanchi reneklewatyawaka Sakariya67Ga wa Sakariyni ruru, Giwekikaluru

Kpashiri gwagajitanru potu. Goyakalutokanu reneklewata. Wane china:

68 Gimalwutkalurni Gitsrukaachi,Gisrayiline Goyakalute.

1

Page 89: Yine bible   new testament

89

Salwayegitna rayinerutenekoshpakapna.

69 Wixa yegi rupgujewnakakyaluGognetkaklewatachri potu,

satu wayegrerni Tawniklopisha.70 Reyinuwakleyakawa wane

chinjetyawakpotukopejnurunniko kpashirinnitokanchi geneklewatachinniya,

71 Gognewatikalurupapirana,wkamnixjeneyegiya,

ga wa pejnurunekowayegixjeneyegiya.

72 Gi rixanu retwamonutnawutsrukatenni

ga wa rushiniklu kpashiri tokanurupiratanru. 73WutsrukatniGawrani rupiratya Walekawchinanu

renekyapwu74 Mpiikonepwu wushatkapko

wkamnixjenyegiya,Wale yegi wkamrurewatinripa,

75 Kpashirinepwu,poyagkakachinepwu

Goyakalu getanu psolgognekowugogne.

76 Ga wa pixa, mturu,teno potu Gajeru tokanugeneklewatachri pchinko

Gi rixanu Gitsrukaachikosekachripyi

palpokgapotyaplu.77 Rayinerutene pumatkakanu

gognewatikalurupiranakaspukmukochiretikolupna,

78 Woyakalute gishiniklewle ga waretwamonrewle chinanu,

Wa wale chinanu salwayegitwupokamlatachri tengogne potugishpakyachri.

79 Wane rixa pokamlatyegityapnamapshagwaka gwachine,

ga wa gipnalchikletuplanatachinena,

wkosekikolupa,giglewanshinikanrugapogayinripa.

80Ga wa mturu tseruwna.Muchkowata Giwekikaluruya. Yinerumwiyawakanu rawanatawalegognepotunanuko wa Gisrayilineyegi rupgujewnini.

Geso gishpakle

2 1Wane rixatka walegognekaka.Susa Gakosto yokanrewata

psolchijne gajenekogitakgiwakatikolupa. Walepiranapogiwata. 2Tye muchinanu gapkagitakgiwakatikolu wane gixka waSurchijne girukotlewatyachri rixiniSurino. 3Satkaka waleko gipokchi ya,rutakgiwakatikolupna pejnuruneko.

4Giyagni Kalilchijne gajeru pokchiNasare yiyatka Gosi. Gotchijne kanika.Tawi pokchi ya Wele chinikowaka.Tawiklopishni wale. Tawnineru. 5Warutakgiwakatikolupa Mariyaymarupiratanro. Kamshirni wala. 6Wanerixatka. Wane rawanatinnatpoyagkakatkalu togognetushpakawgenetinripatka.7Tushpaakakatkalu muchinanu toturu.Mkachrichrata tpoyitatkalu. Prachinewakane nikjetyawaka tuklukakatkalu, girixanu maleshayna pagruko pnugiyakatyachine gwajetyawaka.

Goyakalutowreru ginkakapna girukotapratachine

8Walesretako wanenagirukotapratachine, maleka gwachine,girukotaprayechnotachine.9Goyakalutowreru gapyegitna wanna.Gitsrukaachi gatajiwnale yochigyegitna.Pikpotutna. Tsru piklu rixna.

10Ga wa Goyakalutowreru wanechinna, “Gi mpikanu. Gi rixanu kiglerutokanchi nunkakapgi, tsru

1 2

Page 90: Yine bible   new testament

90

gimuwlupirana, pejnuruneko yinenupni.11Tawi pokchi rushpakya xani gixachinanu Gognetkaklewatachri. WalenwaKristo Gitsrukaachi. 12Walekorumatikolupa: Gikshikanru mturumkachrichrata poyitkaluru; prachinenikjetyawaka giklugachri.”

13WalegnapunanuGoyakalutowreruymatkana gixolunesolalone tengogne gajene. Goyakalugimalwutachine. Wane chinachine:

14 Goyakalu gimalwutkaluru teno potuGajeru.

Ga wa tyechijne gajene yinenupagiglewanshinikanrewlu,

wa giglenshinikanutachinenupa.

Girukotapratachine salwayentaplu prachinepjiya

15Wane rixatka. Wanna yegiyiyatkana Goyakalutowrerune.Tengogne yatkana. Ga wagirukotapratachine wane chinkakna,“Wele gayanu xani. Wetapanrutyepirana wa giknogachri waGitsrukaachi ginkakjixyawu.”

16Giyampotu wane yatkana.Rukshiklona Mariya, ga wa Gosi, ga wamturu prachine nikjetyawakagiklugachritka. 17Wa retinitkaluna,pogitatkaluna wa mturupirana, wachinikowakna. 18Ga wa pejnurunekoyijnakotachine giglajita wagirukotapratachine chinyawakna. 19Gawa Mariya pejnuruko tyekakapiranatumreta tajiya. Tyanshinikanpiranatlu.20Satokatkana girukotapratachine.Ralixkotluna Goyakalu ga warumalwutluna pejnurukopiranaya, wayijnakotanruna ga wa retanruna, wachinikowakpotukna.

Sajruka gistakletikolu Geso21Yokgipgogne chininitka wa sajruka

gistakletikolpatka wa mturu, giwakatka

Geso, wa Goyakalutowrerugiwakatyawaklu, ma nanwakchimawakanuwa giwakatlu.

Goyakalu yegi raniika Geso22Wa poyagkakgognetkatka powralu

rutakikolupna, wa Moysisi TokanuYokanatkaluru chinyawakpotuko,Gerosale ranikatkaluna, wa Gitsrukaachirenekyapatkaluna. 23Warixyongatyawaka Gitsrukaachi TokanuYokanatkaluru: Pejnuruneko jejine kotpukawugenewlemapatini kpashirine chinkalunepni Gitsrukaachi chinanupa. 24Wa genekashlu giylatkaluruparenekanna wa Gitsrukaachi TokanuYokanatkaluru chinyawaka: Gepirine kamowane, waka gepi motkoko wgenene.

25Gerosale waneru satu jeji, Simogiwakatletachri. Walenwa jejipoyagkakachri ga wa kgipashiregolu.Wale kagwaklu rumnanukikolupnaGisrayiline. Waleymalu GiwekikaluruKpashiri. 26Giwekikaluru Kpashiriyarunkaaka gichi rupnanu mametkanuwalu Gitsrukaachi Kristote.27Giwekikaluruya kpashiwakapji yatka.Wa kpashiwakapji ranikinitkalunarurune wa mturu Geso, wanerixyapatkaluna wa rixjetyawakna waTokanchi Yokanatkaluru chinanu.28Giyagni wale kampukatkalu.Rumalwutlu Goyakalu. Wane china:

29 “Xani, Gitsrukaachi, petashayaletanutkalu pwayegreru

giglewanshinikanutachripchintokanutyawaka.

30 Gi rixanu noygalpotuko netyatkalugognewatikaluru Pixanu,

31 Wa pejnuruneko yine getanupalpokotanru.

32 Pokamlatachripni payinyegiyagipgujewnakakachripa.

Ga wa payinerutene Gisrayilineyochigyegitachripni.”

2

Page 91: Yine bible   new testament

91

Simo giglenshinikanyegitna ruru, runro33Ga wa ruru, runro giglajita wa wale

wane chinikowaka. 34Simogiglenshinikanyegitna. Wane chinrorunro Mariya, “Pjemanu. Wa Tye gitaakarujrukinripna, ga wa yotunomtinripnagixolune Gisrayiline. Rutaakarumatikolupa rixinripa. GapatkalurupniWale, 35rupgujewninripagixolunenshinikangaji. Ga wayoglolewapi yoglonshinikanutanyipixako.”

Gana ginkakletpiranyegitlu Geso36Wane koxa twanata Gana, tokanchi

geneklewatachro, Panwuri nshicho.Gaseriklopishni. Gixo potu walapuwaneyatkalo. Talixinitka, payokgiprewalapu tganuru yegi twanata.37Gipnagnurutachrotkani, ga wayokgipimole gepkoxamkoje walapuwaneyatkalo. Goyechno ga wa gogi gitushpaka kpashiwakapjiya.Togajirewatinri ga wa tagjigognetinriGitsrukaachi yegi tkamrurewatya.38Walepapko tapoka. Wala koxagipgujtatlu Goyakalu. Walepiranatunkakleta pejnurunekokagwakachinyegiya, gognewatikaluruGerosale chinanu kagwakachine.

Satokatkana; Nasare yana.39Wa poyagkakinitkaluna wa

pejnurkakakopirana wa GitsrukaachiTokanu Yokanatkaluru chinyawaka,satokatkana. Kalilechijne gajeru pokchi,Nasare, yatkana. 40Ga wa mturutseruwna. Ga wa muchkowananumta.Kgimatkaleru potu rixinri. Ga waGoyakalu gimutlewle waneylutni.

Kgimatkalerunyeglu Geso41Pawalapkaka Gerosale yana rurune,

wa meyiwlu yegi, Tsru

Giknoglushgogne. 42Wa pamole gepiwalapu chininitka, Gerosale kaniknameyiwlugogneklu, rixjetyawakna.43Nikawnagognetinitka, satokatkana. Gawa mturu Geso Gerosale rutukatka. Girumatna rurune rutukinritka.44Kagwakluna rumotsananumtjene yegirawamtinri. Pagogne yanru yinitkana,rujgatkaluna gimolenna yegi ga warumatanunna yegi. 45Wa mamukshiikanutkaluna, Gerosale satokna.Rujgananumtluna. 46Wane rixatka.Mapgogne giknoginitka, kpashiwakapjirukshikyatkaluna. Kgimatkaleruneganikajite tuplanata. Jemanatna, ga warepomgana. 47Pejnuruneko wayijnakotjene giglajita rushinikanuwleyaga wa Wale gigityawakna.

48Wa retinitkaluna, ruglajitna. Runrowane chinru, “Noturu, ¿klu chinanuwane pixwu? Gi rixanu, gita ga wa purugijgayi. Kachingajpotwu.”

49Giyagni Wale wane chinna, “¿Kluchinanu gijgano? ¿Gi ge gimata waNuru kamrure numkata kamruretatka?”

50Gi rumata jemluna wale tokanu wachinyawakna.

51Wannayma yopikatka. Nasare yatka.Yijnakotna. Runro taji gimretpiranatlupejnuruko tyijnakotanru ga watetanrupirana. 52Ga wa Gesotseruwnagimatkalewleta. Yatseruwnaleta. Pnuteyaka Goyakalugigleretyawaka kamruta, ga wa yinegigleretyawaka koxa.

Gwa Katlewakleru ginkaklewle

3 1Pamole pamyo walapugirukotlewwatinitka Tiweryo Susa,

Ponsyo Pilato girukotlewataGotesretaya. Ga wa Giroregirukotlewata Kalilesretaya. Ga warepuru Wilipi girukotlewataGitorisretaya ga wa Trakonitesretaya.Ga wa Lisani girukotlewata

2 3

Page 92: Yine bible   new testament

92

Gawilinisretaya. 2Sasertotenegitsrukatene potu rixanatinna Ganasuga wa Kaygwasu, Goyakalu tokanuginyegitlu Gwa, Sakariya wgene, yinerumwiyawakanuya. 3Psoluko GortaGapgasretchijne yamta.Runkakletananumtlu katlupiranarenshinikanutinripna yine, ga wakaspukmukochiretikolupna. 4Wane rixachinyongatyawaka Gisayiya tokanchigeneklewatachri kirukate:

Yineru mwiyawakanu saplewatyachri tokanu:

Galpokotanru Gitsrukaachi gatnugapote.

Mpotukatanru gigapkaka. 5 Pejnuruko magkachpalkaka

tsepotkalurupni. Pejnuruko magkamriji ga wa mturu

magka patenkaklutkalurupni.

Ga wa katpagapkakalu potukatgapotkalurupni.

Ga wa kamlojgapolu pgayamta rixgapotko.

6 Ga wa pejnuruko yineru getanru gognewatikaluru

Goyakalunu. 7Ga wa Gwa wane chinna gixolune

yine gishpakamtachine wale katyapna,“Gimnu pixkalungi. ¿Katu ginkakgigasukyegityawaklu Goyakalujgekanupa? 8Giyagni gkamrutanrugenshinikanrewlu gimuknu kamrure. Giwa gyinuwaka wane chinkakletanu,‘Waneywu wutsrukatni Gawrani.’ Girixanu gita wane chingi, Goyakalugimkata gipgujewnakakletannaGawraklopishanemka tyekakasotlukakaya. 9Xani koxa gagmunaskorapokatka gepchi. Pejnuruko gagmunakiglejiru mwanutu kayiikalurni.Xirnachri ruknookona. Waneko pixkarixko yineru kigleru kamrurchi makamrutkanupa.”

¿Klu wkamrutanu?10Ga wa gixolune yine gepomgalu. Wane

chinruna, “Giyagni ¿klu wkamrutanu?”11Rugita Gwa. Wane chinna, “Wa gepi

mkachri waneyalutu, renekanruwaneyamigjetu. Ga wa nikchiwaneyalutu waneko pixka rixanu.”

12Runkoxna gijgawenutachinekatikolupna. Wane chinruna,“Yimaklewatachri, ¿klu wkamrutanu?”

13Wale wane chinna, “Gi wagitaakaluru pnute gijganu.”

14Solalone koxa gepomgalu. Wanechinruna, “¿Ga wa wixa kluwkamrutanu?”Wane chinna wanna, “Gi satuna

mpiikakanu sroschi gijginriya. Gi koxagapatlewatanu. Mpoyagnutanrugwenutikolu.”

Gwa pnute muchkonurutu15Kagwakanatna yine. Pejnuruneko

rajiyna gishinikanuwyegitlu Gwa, giktaKristoni. 16Pejnuruneko rugita Gwa. Wanechinna, “Gita galikakni katgi gonuya. Gawa runa gita pnute muchkonurutu. Gi wagita gimuluni nkoshpirokyapluyoshmaklejixitsa. Wale katangiGiwekikaluru Kpashiriya ga waxirnachriya. 17Ruplokapre gimyo gwa.Triko powratpotutanrugiylakaajetikowaka. Rapatjetanru triknejirumretyawakaplu, ga wa yoxikanrugichicha xirniywaka gike rixinikomuwnakatupa. Waneko pixka rixanunnayinepni. Genshinikanutachine rumretanu,ga wa menshinikanutkane xirnachriruknokanu.” 18Giyagni gixo giykolu ga wapimripirana giykolu kigleru galikaknirunkakletna yine.

Yoshmaakaluru Gwa19Giyagni Gwa gijretlu Girore pasreta

girukotlewatyachri wa Giroryana repuru

3

Page 93: Yine bible   new testament

93

Wilipi gnunro chinanu, ga wa pejnurukomugletu kamrutanru Girore chinanu.20Pejnuruko tyekaka pnute potu rixyatka.Yoshmakikowaka rushyayegitlu Gwa.

Geso katka21Ma yoshmaakonuwa Gwa wane

rixatka. Pejnuruneko yine katkatka, ga waGeso koxa katkatka. Ga wa ragjigognetinitengogne kotpuuka. 22Wale yegiGiwekikaluru Kpashiri gijrukatka,kamanemnuru. Motkoko pixkarixmanemta. Waneylu tokanchitengogneya wane chinachri, “Pixni Noturyinalukanruyi. Pixa gigletanshinikanutno.”

23Waleko Geso mapamolewalapustsitka. Gosi wgene kagwakikaluru.

Geso gitsrukatenni giwaakaka24 Ga wa Gosni wa Gili wgene.

Walenwa Mata wgene.Walenwa Rewi wgene. WalenwaMelchi wgene.

Walenwa Ganasu wgene. WalenwaGosi wgene.

25 Walenwa Matati wgene. WalenwaGamo wgene.

Walenwa Nawomo wgene. WalenwaGesli wgene.

Walenwa Naaka wgene.26 Walenwa Mati wgene.Walenwa Matati wgene. WalenwaSimi wgene.

Walenwa Gosi wgene. WalenwaGota wgene.

27 Walenwa Gowana wgene. WalenwaResa wgene.

Walenwa Sorowawil wgene.Walenwa Salatili wgene.

Walenwa Neri wgene.28 Walenwa Melchi wgene.Walenwa Gawti wgene. WalenwaKosami wgene.

Walenwa Gelmotami wgene.Walenwa Geri wgene.

29 Walenwa Geso wgene. WalenwaGiliyase wgene.

Walenwa Goreyi wgene.WalenwaMatati wgene.

Walenwa Rewi wgene.30 Walenwa Simo wgene.Walenwa Gota wgene. WalenwaGosi wgene.

Walenwa Gonani wgene. WalenwaGiliyachi wgene.

31 Walenwa Meleya wgene. WalenwaMaynani wgene.

Walenwa Nata wgene. WalenwaTawi wgene.

32 Walenwa Gesi wgene. WalenwaGowe wgene.

Walenwa Poosi wgene. WalenwaSalmo wgene.

Walenwa Naasoni wgene.33 Walenwa Gaminata wgene.Walenwa Gatni wgene.Walenwa Pare wgene. WalenwaGota wgene.

34 Walenwa Gakowo wgene.Walenwa Gisaaka wgene. WalenwaGawra wgene.

Walenwa Tara wgene. WalenwaNachori wgene.

35 Walenwa Sarochi wgene. WalenwaRakawo wgene.

Walenwa Paleka wgene. WalenwaGewre wgene.

Walenwa Sala wgene.36 Walenwa Kaanani wgene.Walenwa Garpaksa wgene.Walenwa Seme wgene.

Walenwa Nowe wgene. WalenwaLamechi wgene.

37 Walenwa Matosala wgene.Walenwa Genochi wgene.Walenwa Gare wgene.Walenwa Malereri wgene.Walenwa Kaanani wgene.

38 Walenwa Genoso wgene.Walenwa Seti wgene.

3

Page 94: Yine bible   new testament

94

Walenwa Gata wgene.Walenwa Goyakalu wgene.

Geso yantaletka

4 1Ga wa Geso Gorta satokyatka.Giwekikaluru Kpashiri

gwagajitanrupotni. Yineru mwiyawakanuraniika Giwekikaluru chinanu.2Gepkoxamkojmolgogne tsru kamchiyantaletlu. Gike nika walegognekaka.Ruknoogognetinitka, nachneru.

3Giyagni tsru kamchi wane chinru,“Goyakalu Wgene pixinipa, wanepchinanru tye sotlu jimapro rixinwa.”

4Geso gigitlu, “Wanechinyongayegitkalurutkani: Gi wa niikalurupje ruwekya yineru.”

5Tenolu potu magka raniklu.Pshinitsonuji rekakgitlu pejnurukopogirewatyawaakaka psolchijiko. 6Tsrukamchi wane chinru, “Nutakanyi tyeptowruko chinanu. Ptowruko pogirewlenenekanyi. Gi rixanu gitasamyookalurni, ga wa katukta nalukanenekanru. 7Wa pyoptsojityegitinipnopejnuruko pixanpatkani.”

8Geso gigitlu, wane chinru,“Yonatkalurutkani:

Gitsrukaachi Poyakalute pyoptsojityegitanu.

Walepje pkamrurewyegitanu.” 9Giyagni Gerosale raniklu.

Kpashiwakapji gwachri tenoptaji poturutaklu. Wane chinru, “Goyakalu Wgenepchininipa, gewi pakaxikamtini. 10Girixanu wane chinyongayegitkalurutkani:

Gitowrene towutyegitanyi wanna girukotyapyi.

11 Ga wa:Kashichanyina gimyoyna,

gi pagogneko sotlu putspejixitinripa.”

12Geso gigita. Wane chinru,“Kapiranalutkani: Gi pyantaletanru Gitsrukaachi Poyakalute.”

13Rali yantaletletinitkalu pejnurukoyantaletlewluya, Wale yegi yiyatka tsrukamchi. Wanepshini retashatlu.

Geso yinuwaka kamrurewleta14Ga wa Giwekikaluru giyakleyma

satokatka Geso. Kalile yatka. Psolchijikowalesreta pogiwapiranatyatka. 15Wannaginkaklewawaklepjikaka runkaklewatya.Gimalwutkalurni pejnuruneyako.

Nasare giknokikaluru Geso16Nasare yatka, wa tseruwakikwaka.

Rixjetyawaka gapnanutikalurgognejiglokjetlu ginkaklewawakapji. Palna.Retyongata. 17Tokanchigeneklewatachri Gisayiya kirukatereneeka. Koprakatkalo kiruka.Rukshiklu wane china yongatyawaka:

18 Gita rawa Gitsrukaachinu Giwekikaluru.

Gi rixanu Wale tsomitno Kiglerpotunanu Tokanchi

nenekyapna kwamonurune.

Wale yokanatno kashikanotkalune yegi

nunkakletyaplu gishpakikolupirana.

Ga wa maygalene yegi, gimrekgalupirana.

Nkoshpakyapna kapsakletkalune. 19 Nunkakletyaplu Gitsrukaachi

gimutlewle walapute. 20Saprurutatkalo kiruka.

Kamrurewatachri renekatkalo.Tuplatatka. Pejnurunekoginkaklewawakapji gwanatachineyopukgapotutlu. 21Yinuwaka wanechinretna, “Xawakni poyagkaakatka tyeTokanchi Yonatkaluru gixa jemanu.”

22Pejnuruneko pogitlu.Ruglajyegitluna rumutlewle tokanuya,wa yanumatinri. Wanna wane china,“¿Gi ge Gosi wgenekni wa Tye?”

3 4

Page 95: Yine bible   new testament

95

23Wane chinna Geso, “Pejnurunekgigixa tye yapkaklu nchinanno,‘Kpinrewakleru, putuukakinwapixnanuko. Kluneruktawyijnakpiranyegitanru Kapernawokamrutikaluruya, gewi koxa puchijneyapkamrutinri.

24Wane china, “Galikakni wanenchingi, gi satuna tokanchigeneklewatachri galuukalurnigichijneya. 25Galikakni wane nchingi,Giliyaklunanu tengognegishyatkalurunanni. Mapa walapu gawa patsrujire ksuru rushyanatka, ga watsru nachinanni psolchijneko. Waleklugi gepikananna gipnagnurutachroneGisrayilichijneya. 26Seyni gi satonawanna yegi yokanatka Giliya, seyniSarepta Pokchi, Sitosreta yokanatka,sato suxo gipnagnurutachro yegi.27Giliseyo tokanchigeneklewatachriklunanu gi gepikanannagijirgitutachine Gisrayilchijne gwachine.Seyni gi satuna wa nyi powratka. Ga waNaama galikakni Suri gajeru powratka.”

28Giyagni pejnurunekoginkaklewawakapji gwachineramewnapotutna, tyepiranayijnakotinna. 29Palnamtna. Pokchimalekate ranikluna. Pokchimagkatetajgapotuko ranikluna,yotkakyapmakluna gitskata. 30SeyniWale wanna ganikajite yapamta. Yatka.

Jeji kamchi waneyalutu31Yopikamtatka. Kapernawo yatka,

Kalilesreta gajeru pokchi.Gapnanutikalurgognekakarunkakaklewjeta. 32Runkaklewlekoglajejetna, gi rixanu tsru gitaakalurutokanni.

33Ginkaklewawakapji waneru satu jejikamchi puchotlewatachri waneyalutu.Wale tsru saple gixa. 34Wane china,“¡Ya! ¿Gi pixannatkawu Geso Nasare

gajeru? ¿Puna pumtukpotutapyapwu?Numatyi katyi Pixa KpashiryiGoyakalunu.”

35Geso chigetjetlu. Wane china,“Pochkepyi. Pushpakanutka waleya.”Giyagni wa kamchi ganikajitskalayayawnakaklu. Wale rushpakamtyatka. Giwa rumtukamtlu.

36Tsru giglajru rixna pejnuruneko.Wannakakluko giynumsakaka. Wanechinkakna, “¿Klu tokanchinwa tye, girixanu tsru gitaakaluru ga wakgiyaklewaklerni rixa yokanretnakamchine puchotlewatachine?Rushpakamtna.” 37Pogita piranamtkatkapsoluko walesreta sajrukleya.

Geso gituukaklo Petro gimajiro38Palnamta Geso. Ginkaklewawakapji

yiyatka. Simopji jigloka. Simo gimajirnitsru pachwalu kashichanro. Walachinanu ragjitluna. 39Walastsi tunwata.Chigetjetlu pachwalu. Kaspukatkalopachwalu. Waneklu tpalnamtatka.Tupxakatkana.

Rumxikinitka tkachi, gixolune gituukaaka40Wa rumxikinitka tkachi,

pejnuruneko yayixmoletachine ga wapimrine yayixachine waneyalune,satumnunanuka gagijewnalkakayaranikyegitluna. Satkakarutakamyogogota. Rutuukakna.41Kamchi gishpakyegitna gi gepikokoxa. Saplewamtachine wane chinasaplemtna, “Pixni Goyakalu Wgenyi.”Seyni rujretna. Gi retasha

yanumsaletanna tyepirankakaya, girixanu rumatluna Walenwa Kristo.

Runkaklewananumtya Geso42Gogi rixinitka rushpakamta. Yineru

mwiyawakanu ya. Ga wa gixolune yinegijgalu. Yayegitluna. Chipetmakluna wawanna yegi ma yinitipachi. 43Seyni

4

Page 96: Yine bible   new testament

96

Wale wane chinna, “Numkatapapokchikaka Kiglerpotunanu Tokanchiginkaklewletya, Goyakalupogirewatyawakapirana. Gi rixanu walechinanukni nyokanatka.”44Ginkaklewawakapjikakayarunkaklewananumtya Gotechijneya.

Gixo potu shimni sajiika ruyakleya

5 1Wane rixatka. GenesarePowgawnaga rawanata. Gixolune

yine gachpaklu, Goyakalu tokanuyijnakotinripna. 2Retlo gepi kanawa,gipowgawnaga gwanatachro.Chalugjetachine gitspakamtanrotka.Rerkachalnetna. 3Sato kanawa rupteka,Simo kanawate. Simo ragjitaganikajgayaka ranikyaplu. Kanawatuplata. Runkaklewyegitna gixolune yine.

4Rutuka ginkaklewletinitka, wanechinru Simo, “Tengawaka gyanu.Giknokchalnetanu shimagkashichinripa.”

5Simo gigitlu. Wane chinru,“Gitsrukaachi, psolyechnokowkamrurewpotuta. Giketsotaajiwkashichana. Seyni Pixa tokanuchinanu, wuknokanru chalu.”

6Wane rixinitkana gixo potu shimnisajikna. Ruskatana chalnenina.7Rupxaalunna repnomyoyegitna wa satokanawa gwanatachine warupxakapyapna. Runna. Gepi kanawatsepotna. Wane tixa gimxiklepotutanakanawni. 8Wa Simo Petro getinitkalu,Gesosoji rapokamta Petro. Wane china,“Puxrikyegitanno, Gitsrukaachi. Girixanu gitni jejno kmukochirerno.”

9Gi rixanu ruglajpotutana ga wapejnuruneko waleymalune gixoluro shimachinanu wa kashichanrona. 10Wanekopixka rixna Gakowo ga wa Gwa,Sewereyo wgenene, wa Simo gipxaalune.Ga wa Geso wane chinru Simo, “ Gi

pikanu. Xaniyakawa kyinegaklerpatkayi.”

11Chiji kosepowamtatkalonakanawkaka. Pejnurukoruknokamtatkana. Romkagitatkaluna.

Geso gituukaklu gijirgitutachri12Wane rixatka. Satu pokchi

rawanatini, waneru satu jejigijirgitutachripotuna. Geso reta.Yoptsojityegitlu. Chiji yonogita.Ragjitlu. Wane chinru, “Gitsrukaachi,palukiniplu pumkata powratletanunno.”

13Giyagni romyokyegitlu. Kamruklu.Wane chinru, “Naluklu. Powrapatkayi.”Wanekluyakawa gijirgitlugitukyegitatkalu wale.

14Ga wa Geso gijretatkalu gi satunarunkakinripa, seyni, “Pyanu,” chinru.“Sasertote pekakgitapinwa.Penekashatanru powranuya wa Moysisiyokanatanru. Walepni nupgujtatjeruwanna chinanu.”

15Seyni pnute pogitka Walepirana.Giyagni gixolune yine gapatyegitlu wayijnakotyapluna, wa rutuukakikolupnayayixleyna. 16Seyni Wale gixrikamta.Yineru mwiyawakanu ya. Waneragjigognetya.

Geso gituukaklu giktegachri17Pagogne wane rixatka. Wale

ginkaklewanata. Wane tuplanatnaGwariseyone ga wa TokanchiYokanatkaluru yimaklewatachine.Wanna papokchimnunanukaruyakatyana, Kalilesreta, Gotesreta, gawa Gerosale koxa. Waneru Gitsrukaachigiyakle rutuukakyapna. 18Giyagnipimrine jejine ganiklu satu jeji gijekoya.Walenwa giktegachri. Rujgaluna wagitoko yoshmakletanruna, Gesostsirutakyapluna. 19Gi rukshikluna girixpoko yoshmakletluna gixolune yinechinanu. Panchi gogo ratskotatkana.Washreswa jijrukyaluna gijekoya.Ganikaji Gesostsi rutakluna. 20Geso

4 5

Page 97: Yine bible   new testament

97

getlu wanna galixle. Wane china, “Jeji,pmukochirkaka kaspuukatkayi.”

21Giyagni wa yonchikgapine ga waGwariseyone yinuwaka yanshinikanretna.Wane chinna, “¿Gi gixachrinwa Tye wamupashiregnuchi china yanumsaleta?¿Katu gimkata kaspukmukochiirewleta?Satupjeru, Goyakalupje.”

22Giyagni Geso gimata wanerixanshinikanutinrina. Rugita. Wanechinna, 23“¿Klu chinanu wanegixanshinikanuta tyekaka wa gajiya?¿Girni wa myapretpotu, wane chinyalugiktegachri, ‘Wa pmukochirkakakaspuukatkayi,’ ga wa wane chinyalu,‘Pyotunotanu. Pyanutka?’ 24Wagimatyaplu wa Gita Yineru Wgennogitaakalurno tye chijiyakaspukmukochirewletachripa,” wanechinru giktegachri, “Pixa wane nchina,Pyotunotanu. Pkoschekjekomtanu.Pyanutka pupji.”

25Waneklu yotunomtatka wa pejnurunewanna getanu. Koscheklurukluganatyawakamta. Gipji yatka.Rumalwumtlu Goyakalu. 26Pejnurunnikogiglajitana, ga wa rumalwutlunaGoyakalu. Tsru piklu rixna. Wane chinna,“Koglajlewatachri weta xawakni.”

Rewi tomgaka27Wanepnute rushpakamta. Retlu satu

gijgawenutachri. Rewi giwakatletachri,gijgawenutikwaka tuplanatachri. Wanechinru, “Pomkagitanno.”

28Ruknokamtlu pejnurkakako.Palnamta. Romkagitatkalu.

Gijgawenutachine rumnika Geso29Rewi tsru nachnewlu kamruta

gipjiya. Gi gepikna wanegijgawenutachine ga wa pimrine koxawannayma tuplanatachine nikikowakaya.30Gwariseyone ga wa yonchikgaprennakegemgana Geso yimaklenyegiya. Wane

chinna, “¿Gi rixatka wa wannayma nika,rura, wanna gijgawenutachine, wannakmukochirerune?”

31Rugita Geso. Wane chinna, “Wagichkolune gi galuklu kpinrewakleru,seyni yayixachine galuklu. 32Gi wa nunantomgiyapna poyagkakachine seyniwanna kmukochirerune ntomginripnirenshinikanutinripna.”

Gogajirewlupirana repomgana33Giyagni wanna wane chinru, “Wa

Gwa yimaklene gogajirewata gixo kataga wa ragjigognetkoxna. Waneko pixkarixna wa Gwariseyone yimaklene. Gawa Pixa yimaklene nikna ga wa rurna.”

34Wane chinna Geso, “Gi rumkatagogajirewletna kashimyolu getachine,wanna yegi rawinikopshinignunrowatachri, xani pixka Gitagimwakopshinna nyimaklene.35Runinpatka pagogne wa gnunrowatachrikonikolgognepatka wannaya.Waneklugogne rogajirewatanna wanna.”

36Yapkaklu koxa runkakna. Wane china,“Gikena gamatlu gerotsama wamkachritsole. Wane rixkoklunu wagerotsama suskaktsoletlu. Gi koxapixkakakluni gitsole ga wa gerotsamayma.37Gikena giyokgatlu winga gerotutsapkaka tsrutsoleji. Wane rixkoklunutkawinga gerotu suskakanru tsapkakni.Tuyokgata wino. Tsapkaka salewna.38Seyni wa winga gerotu tsapa gerotutuyokgatka. 39Gi satuna kapokotgagirachri galuklu gerotga. Gi rixanu wanechina, ‘Kapokotga galikaka kiglepotlu.

Gapnanutikalurgogne yimaklene sustakagwumtlu gitaklugwu

6 1Wane rixatka. Sana yapanatnaGesoyma gapnanutikalurgogne. Ga

wa yimaklene sustakagwumtlunagitaklugwu. Gimyoyna jipekamtluna.Nikamtluna. 2Pimrine Gwariseyone

5 6

Page 98: Yine bible   new testament

98

wane china, “¿Klu chinanu wane rixnagapnanutikalurgogne waginanshichkalurgogne?”

3Rugita Geso. Wane chinna, “¿Gi gepagogne getyongapiranyegitlu Tawikamrutanru wa nachichini wale ga wawaleymalune koxa? 4Gi rixpokojiglokletlu Goyakalupji. Jimaprokakagekakgitkalurkaka koscheka. Niklu. Gawa waleymalune koxa reneka. Walenwaginanshichkaluru niklu. Sasertotenepjenikanruni.”

5Wane chinna, “Gapnanutikalurgognekoxa Gitsrukatno Gita wa YineruWgenno.”

Jeji giprigamyotachri6Wane rixa koxa satu

gapnanutikalurgogne. Ginkaklewwakapjijigloka. Wane runkaklewatya. Wanerawanata satu jeji potuklemyogiprigamyotyachri. 7Giruktatlunayonchikgapine ga wa Gwariseyone, wagapnanutikalurgogne rutuukaklewjetinri.Rujgaluna wa jigyegityapluna. 8SeyniWale gimatlu yanshinikanutanruna.Wane chinru wa jeji giprigamyotachri,“Pyotunotanu. Ganikaji ptunwatanu.”Giyagni yotunomtatka. Ganikaji

tunwata. 9Giyagni Geso wane chinna,“Nepomgangi, ¿girni wagapnanutikalurgogne muklukanutukamrutkalurupa, waka kiglerge wakagektutlege? ¿Gognetkaklurge giwekluwaka giylalu?”

10Geso geknokyegitna pejnuruneko.Wane chinru, “Pomyokanu.” Wane rixa.Ruglewamyotatka.11Seprolokpotutatkana.Yanumsayegkakna wannakakluko girixpokotanruna Geso.

Wa pamole gepi tsomitka12Wane rixatka walegognekaka.

Magka ya. Ragjigognetapa. Psolu

yechnoko ruynumatlu Goyakalu. 13Gogirixinitka, tomgana yimaklene. Tsomitnapamole gepi wanna. Yokanatanunechinkoxna. 14Wa Simo. Walerutakgiwakata Petro. Ga wa repuruGantirishi, ga wa Santiyako, ga wa Gwa,ga wa Wilipi, ga wa Wartolo. 15Ga waMatiyo, ga wa Tomasu, ga waSantiyako, Galgweyo wgene, ga waSimo wa Muchkopiranawatachrichinkaluru. 16Ga wa Gota, Santiyakowgene. Ga wa Gota Giskaryote.Walenwa samyokjerupa.

Gimta chiji runkaklewatya17Wannayma yopikatka. Wa gimta

chiji rawna ga wa gixolune yimaklenega wa gixolune potu yine, psolukoGotesreta gajene, ga wa Gerosalegajene, ga wa tsru wenustsi Tiro ga waSitosreta gajene. 18Runnayijnakotyapluna, ga wa ragijewnalnarutuukakikolupna. Ga wa kamchinepuchotlewatachine kojwakanunenagituukaakalunetkani. 19Pejnurunekogixolune yine galuka kamrukletlu Geso,gi rixanu Waleya rushpaka giyaklu.Pejnuruneko rutuukaka.

Giglenshinikanyegitikolu ga wa “¡gi waneni!” chinyegitikolu

20Tunogyegitna yimaklene. Wanechina:

Giglenshinikanyegitkalungikwamonurungi,

gi rixanu gixanni Goyakalupogirewatyawaka.

21 Giglenshinikanyegitkalungi xaninachichachingi,

gi rixanu jinanurunepgi.Giglenshinikanyegitkalungi

chiyagatachingi xani,gi rixanu gitsolguwatachinepgi.

22“Giglenshinikanyegitkalunepgi wayine gayegixinipgi, ga wa

6

Page 99: Yine bible   new testament

99

ruxrikyegitinipgina, ga wayanginipgina, ga wa ma malukayijnaklegiwakatinipgina wa mugletupixka, Gita wa Yineru Wgennochinanupa.

23“Walgogne gimuwatachinepgi.Giptetanu gimuwleya. Gi rixanutsrupotni gapnutikolupa tengogneya. Girixanu tokanchi geneklewatachine wanegixka rutsrukatenniyna.

24 Seyni ¡gi wanengi gixa ponikolungi!gi rixanu waneyatkagi psolukogimnanukikolu.

25 ¡Gi wanengi gixa jinanurungi xani!gi rixanu nachichachinepgi.¡Gi wanengi gixa xawaknigitsolguwatachingi!

gi rixanu wamonuwatachinepgi,chiyagatachinepgi.

26“¡Gi wanengi gixa wa pejnurunekoyine kiglerune chinanungi! gi rixanutokanchi geneklewatachine migjenewane gixka rutsrukatenniyna.

“Gishinikanna gkamnixjene,” china Geso27“Seyni wane nchingi gixa,

yijnakotachingi, gishinikannagkamnixjene. Kigle getle gixannagayegixjene. 28Gagjitanru Goyakaluruglenshinikanyegitannagkamakpiratjene. Gagjigogneyegitannagektutetjene. 29Ga wa puptagojitjerupasretgoji koxa penekanru. Ga wapkonpatatjeru gi wa pumkalu koxapchipetinri. 30Katukta gagjitinipyi,penekanru. Ga wa wane pixlekonachripa, gi wa psatkakjixanru.31Gikta gixpoko galuka gixkota gixa wayineya, waneko pixka pixanna wanna.

32“Gi rixanu wa gishinikjenegishinikinipa, ¿kluneruyampoyagnutiko? Gi rixanukmukochirewaklerune koxa gishiniknawa rushinikjenna. 33Ga wa kigle getlegixinipna wa kigle getle gixjene,

¿kluneruya mpoyagnutiko? Gi rixanukmukochirewaklerune waneko pixkagixa. 34Wa nserojiprojite genekinna wagkagwaka nsatkakletjenepa wanepejnupotuko, ¿kluneruyampoyagnutiko? Wakmukochirewaklerune koxa sroschigenekjetna wa wane pejnu kagwakasatkakjenepa. 35Seyni gishinikannagkamnixjene. Kigle getle gixanna.Nserojiprojite genekanu mkagwakasatkakletkoto. Tsru potu gapnutikolupa.Teno potu Gajeru wgenenepgi. Girixanu retwamonutna wa poyagnumchinkane ga wa muglene.36Kgetwamonuklerunepgi, Giru pixkakgetwamonuklerni Wale.

Gi wa kgiklukanuru nchinanru satu37“Gi gitakyagoklewatanu, gma

mutakyagokikotkoxapgi gixa. Gi wakgiklukanuru nchinanru satu, wa gixakoxa kgiklukanurune gmachinikotkoxapa gixa. Gkaspukinnapimrine, gixa koxa kaspukikalunepgi.38Geneklewashatanu, ga wa gixa koxagenekashatko. Yagotkaluru pnute,salyatkaluru, yoshkishkitkaluru,yomitachrinatka yine genekangi. Wayantapi gixa yantajetinri, walakogyantatiko.”

39Satu yapkaklu runkakna.“¿Rumkatge maygaletu kosekletlumaygaletu? ¿Gi ge kapnarumujruukakanna? 40Yimaklechi gi watsrunwa yimaklewatachri pnute. Seynigalpokotkaluru yimakjeruko pixkarixanu.

41“¿Klu chinanu petlu kapopejirupumoleygale gwachri, ga wa puygalekogwachri kaknalu gi peta? 42¿Gi pchinrupumole, ‘Gichikaka. Nwanruchi puygalegajeru kapopejiru’? Gi petlu wa puygalegwaknatachri. Sanowashatachriyi.Muchinanu gapka puknokanruchi

6

Page 100: Yine bible   new testament

100

kaknalu puygale gajeru. Waneklupetpotutanutkalu puknokyaplupumoleygale gwachri kapopejiru.

Gijiya rumatika satkaka gagmuna43“Gi rixanu maleshlu kigleru

gagmuna muglejiwletu. Maleshkoxlumugletu gagmuna kiglejiwleru. 44Girixanu gijiya rumatika satkakagagmuna. Gi rixanu gi wa kawshipiritjirgika gikersagi. Gi koxa kawshiritjirgika gowaji. 45Kigleru yineru rajiponikowle kigleru, kiglekakalukoshpakya. Mugletu yineru ponikowlemugletu mugletkaka koshpakya. Girixanu gixo potu rajgajeru yanumsatyaginamaya.

Goyakalu tokanu yijnakotachri46“¿Klu chinanu wane nchinno,

‘Gitsrukaachi, Gitsrukaachi,’ Ga wa giwa nchinyawakgi gkamruta?47Girukokta nunyegitjeru, wa ntokanuyijnakotachri ga wa wane rixlu,nekakgitangi giru pixka rixa. 48Jejipixkalutni kamrupjitachri. Wale jitotlu.Teno rixlu. Sotlumta gogo ruglepokotlu.Rapompotutini wenu, yoshkigamtluwalepji. Gi rumkata kowjewjeretlu, girixanu giglepokotikwaka rutaaka.49Giyagni girukokta yijnakotlu gi wanerixa, jeji pixkalutu kamrupjitachri.Mshikowakanu chiji rutaklumuglepokotikowakanu chiji.Yoshkigamtlu gonu. Wanekluyawnamtanatka. Tsru yawnalu rixanawalepji.”

Geso gituukaklu satuksolaloteru wayegreru

7 1Wa rali ginkakletinitka pejnurukotokanu ga wa yine yijnakotlu.

Giyagni Kapernawo yatka. 2Satuksolaloteru wayegreru ralukanru potuyayixyana. Rupnakastsinatkani.

3Yijnakpiranyegitlu Geso. Goteyonetsrutene yokanata Wale yegi. Ragjijixlurutskalatyaplu wayegreru.4Rapyegitinitkaluna Geso,ragjipotutluna. Wane chinruna,“Rumukluni wale wane rixikolupa. 5Girixanu rushinikanerutwu. Walekamrupjijixlu wunkaklewawaklepji.”6Geso wannayma wane ya. Seyni gigowukatkalu gipji, ksolaloteruyokanyegitlu rumatletanune. Wanechinruna, “Gi pkojwakinwa,Gitsrukaachi. Gi rixanu gi numukluyiwa nopji washrempuko pjiglokinripa.7Tye chinanu koxa gi wa numukluyinetyayi wa nyayegityapyi. Seyni wanepchintokanushatanu. Nwayegrerugitukanutka. 8Gi rixanu gita koxa jejnotsru gitaakalune rapukote gwachrino.Gita koxa solalone gitakika. Wanenchinru wa tye, ‘Pyanutka.’ Yatka. Satuwane nchina, ‘Punanu,’ Runa. Wanenchinru nwayegreru, ‘Pkamrutanru watye,’ Kamrutlu.”

9Geso yijnakotinri, ruglajita waleya.Ruprotakyegitna. Wane chinna gixoluneyine romkagitjene, “Galikaka wanenchingi, gi satuna Gisrayiline yeginukshikyalu tye pixkalutu galixlewlu.”

10Panchi satokinitkana wayokanatkalune, retatkaluna wayegrechrigitukachritka.

Nayi gajero gipnagnurutachro wgene ruweekaka Geso

11Wanepnute wane rixatka. Pokchiyatka Nayi chinikowaka.Waleymamnuna yimaklene ga wagixolune yine. 12Pokchi gipgyaptotestsirapokinitkana, maleka koshpaaka satugipnachri satupjerutu toturu runro.Gipnagnurutachroni wala. Gixoluneyine pokchi gajene gimotsatlo. 13WaGitsrukaachi getinro, retwamonutlo.Wane chinro, “Gi pchiyagatanu.”

6 7

Page 101: Yine bible   new testament

101

14Kayegiklu. Kamrukluruklugyawakamta. Ranikjene tunwata.Wane china, “Makluji, pixa wanenchina, pyotunotanu.” 15Giyagni tuplatawa gipnapachritka. Yinuwakayanumsaleta. Giyagni runro renekatkalu.

16Giyagni pejnuruneko pikana.Rumalwutluna Goyakalu. Wane chinna,“Tsru tokanchi geneklewatachriGoyakalunu gipgujewnayegitwu.Goyakalu salwayegitna rayinerutene.”17Pogiwata tyepirana psolchijnepotukoGotechijneya ga wa psolusretayako.

Gwa Katlewaklerutowrene yokanatkalune18Gwa yimaklene ginkaklu wa

pejnuruko Walepirana. Giyagni Gwatomsatna gepi yimaklene.19Gitsrukaachi yegi yokanatna. Wanechinjixlu, “¿Pixlege wa ginachripyi,waka satlachi wkagwakanu?”

20Giyagni wa jejine yayegitlu Wale.Wane chinruna, “Gwa Katlewakleruyokanatwu Pixa yegi. Wane chinjixwu,‘¿Pixlege wa ginachripyi, waka satlachiwkagwakanu?

21Wale pshinitsonu rutuukaknagixolune ragijewnalkakayna, ga wasalewnakakjerna, ga wa kamchineya. Gawa gixo maygalene rumrekgakakna.22Rugita Geso. Wane chinna, “Gajewa.Ginkakapanru Gwa getanrukakaya ga wagyijnakotanrukakaya: Maygalenenanugetatka. Ga wa myankanenanu yanatka.Ga wa gijirgitunatachine powratkatka.Ga wa majnakonenanu jemashatatka. Gawa gipnachine yotunkaaka. Ga wakwamonurune yegi runkakletikaKiglerpotunanu Tokanchi.23Giglenshinikanyegitkaluru mutspetkatuGitaya.”

Geso gipgujtatyawaklu Gwa Katlewakleru24Wa yinitkana wa Gwatowrene, Geso

yinuwaka ginkakletna gixolune yine

Gwapirana, “¿Kluneru wa yinerumwiyawakanuwa getapa? ¿Satu katslukannipgyalu kowshikanrurge? 25Seyni¿kluneru getapa? ¿Satu jejipopchimkalurege gitakachri? Gi rixanupogirchinepji rawna wale potu mkachriga wa popchimkalu gitakachine. 26Seyni¿klu chinanu wane gya getletapa? ¿Satutokanchi geneklewatachrirgegetapinripa? Gigi, wane nchingi.Tokanchi geneklewatachri pnute. 27Girixanu walenwa yonpiranyegitkaluru:

Petanu. Gita yokanatlu notowreru Pixa penute.

Wale galpokotanru patnugapote Pixa penute.

28“Gi rixanu wane nchingi, maleshlusatu suxo gishpakyachri GwaKatlewakleru pnute tsru. Seyni wamtserutu potu tengognepogirewatyawakaya tsruni wale pnute.”

29Giyagni pejnuruneko yine ga wagijgawenutachine yijnakonatlu.Poyagkakachri chinruna Goyakalu, girixanu katkana Gwa katlewleya. 30Seyniwa Gwariseyone ga wa yonchikgapineruknokluna Goyakalu gishinikyawakawannayako, gi rixanu gi katkanawaleya.

Mturune giputu tuplanatachine31Wane china Gitsrukaachi, “Giyagni

¿giru pixka nutakanna nyigimuweekakgognenatachine? ¿Klunerupixka rixna? 32Mturune pixka, gipututuplanatachine. Tomgakakna. Wanechinna:

Wtumlejyegitgi. Gi wa gansata gixa.Wamonuwata gixa yegi.Gi wa nchiyagata.

33“Gi rixanu runa Gwa Katlewakleru.Gi niklu jimapro. Gi ruuro winga. Wanenchina, ‘Kamchi waneylu.’ 34Nuna GitaYineru Wgenno. Nikachrino ga wagirachrino. Wane nchina gixa, ‘Getanu.

7

Page 102: Yine bible   new testament

102

Satu jeji tsru nikalu. Winga kgirakleru.Gijgawenutachine ga wakmukochirerune gipxaalu.’ 35Wagimatkalewlu potukalu gekakgitkapejnuruneko wugenene chinanu.”

Simopji Gwariseyo rawanatini Geso36Chanixlu satu Gwariseyo waleyma

nikinripa. Giyagni Gwariseyopji jigloka.Nikjetikowaka tuplata. 37Wane tixa.Tsru pokchi wanero sato suxokmukochirewaklero. Tumatinitka waGwariseyopji tuplanatini, pastonopgamlugalo tanika. 38Gitjimne twanatagijixistsi. Chiyaganata. Tyinuwakagigakajixletlu toktegaya. Tojiwutsatsheyityalu. Tamlujixitlu. Ga watuyokgatlu wa pgamlugalo.

39Wa Gwariseyo getinri, wa tomgajeruwane china ginanwakaya, “Goyakalutokanu geneklewatachri rixkamka watye, rumatanmaklo girni wa twu suxoga wa gi pixkalotni wa kamrukjero.Kmukochirewaklerni.”

40Giyagni rugita Geso. Wane chinru,“Simo. Satu tokanchi nalukaginkakletyi.”Wale gigita, “Wane pchinanu,

Yimaklewatachri,” china.41Wane china Geso, “Satu sroschi

marnewatyachri waneylu gepiriwishkatjene. Satu riwishkatlu pamyopachaproji. Ga wa satu,pamyomoleproji riwishkatlu.42Maleshayna wa wenutyapluna.Giyagni kaspukyana gepiko. Giyagni¿giru wa gepi rixinrinagishinikpotutlu?”

43Rugitlu Simo. Wane chinru, “Goo.Wale getko wa gixo potukaspukikaluru.”Giyagni wane chinru, “Wane potuko

pchina gigleta.”44Reknokyegitlo wa suxo. Wane

chinru Simo, “Petlo twu suxo.

Njiglokapjityi. Gi penekno gonu nojixichinanu. Seyni wa twu tugaklu nojixitoktegaya ga wa tojiwutsaya tsheyitlu.45Gi wa pamlutno. Seyni wa walanjiglokiniyakawa gi tkaspukagamlujixletno. 46Gi wa ringipuyokjiwutno, seyni wa twupgamlugalo tuyokjixitno. 47Giyagniwane nchinyi, gixoluru tmukochiretkaspukika. Giyagni tushinikpotutno. Gawa ptsotsotajiko kaspukikaluruptsotsotaji rushiniklewata.”

48Wane chinro wala, “Pmukochirkakapkaspukikatka.”

49Giyagni Waleyma tuplanatachineyinuwaka wane chinanshinikanretna,“¿Gi gixachringe wa Tye, wa mukochrikoxa kaspukachri?”

50Giyagni wane chinro suxo, “Palixlegognetkakyi. Pyanutka.Kiglenshinikanpatkayi.”

Suxone, Geso gipxakachine

8 1Wanepnute wane rixatka.Papokchimnunanuka, tsru pokchi

ga wa mturu pokchiyarunkaklewananumta. KiglerpotunanuTokanchi runkakletananumta Goyakalupogirewatyawakapirana. Ga wa pamolegepi Waleyma. 2Ga wa pimrone suxonegituukaakalune kamchineya ga wayayixlukakaya. Mariya wa Maktalagajero chinkaluro. Walaya payokgiprekamchine giknokikaluro. 3Ga waGwana, Chosa gnunro, Girore gitakanru,ga wa Sosana, ga wa pimrone gixo.Wanna gipxakna wane rixleyna.

Yapkaklu kgitaklewaklerupirana4Gixolune potu yine Waleyma

papokchimnunanuka giyakatyachinni.Wale yegi yatkana. Wane chinayapkakluya,

5“Satu kgitaklewakleru gishpakamta.Kopalajtapa. Kopalajitini, pimriji

7 8

Page 103: Yine bible   new testament

103

gatnugapostsi gapokajita. Rakatooka.Ga wa teno yapachine koshichineniklokajitlu. 6Pimriji sotlu gwiywakagapokajita. Rupcheknimka. Rupriganagi rixanu gi kgachijiyeginru. 7Pimrijikona yegi gapokajita. Konaymananukotseruwna. Ga wa kona kapotanatkalu.8Ga wa pimriji kiglewaka chijirapokajita. Rupchekatka. Jiwatatka.Ruxolewnapotuta.”Wane chininitkalu tyepirana, wane

china sapleta, “¡Girukokta kajnakopnaluwa yijnakotinripa, yijnakotanu!”

Geso ginkakpokowakatlu yapkaklu kgitaklewaklerupirana

9Yimaklene gepomgalu klunerni watye yapkaklu. 10Wane china, “Gixageneeka gimatyaplu giyogimanatkaluruGoyakalu pogirewatyawakapirana.Seyni wa pimrine, yapkakluya,

Wa retinna ma metkanupna. Ga wa jeminna ma

mumatjeminitipna. 11“Ga wa tyenwa yapkaklu. Wa

kajirujni wa Goyakalu tokanu. 12Ga gawannanwa gatnugapostsi gwachine, wayijnakotachine. Gowukshini runa tsrukamchi. Rajgajerna tokanchi konanna,ma malixinitipna, mamognetkakikotupna. 13Ga wa sotlugwiywaka gwachine, wayijnaktokanutinitkaluna, rumuwleynayoptotluna tokanchi. Seyni gi wawaneyna gitskina. Wa pshinitsonugalixachinepa, wa yantaletlewlupapkogapokini ruxrikinrina. 14Ga wa konayegi gapokajitachine, wannanwayijnakotachine. Wa wane yinina,kojwakanshinikanrukaka, ga waponikowlu, ga wa meyiwlukaka tyegwashluya kapotlu tokanchi. Gi wajiwatanatkana. 15Ga wa kiglewaka chijigapokajitachine, wannanwapotukgajirune, kigle gajirune.

Yijnakotluna tokanchi. Kamrutluna.Kashnantakgognenatinrina. Jiwatinrina.

Maleshlu wa yogimatkaluru ma mupgujetikotupa

16“Gike yochpiklo katalo yantapistonoyogimatyaplo, waka shechi rapukoterutakyaplo. Seyni wa katalo kgapitutaako, wa jiglokachine getyaplutpokamlanu. 17Gi rixanu maleshlu wayogimatkaluru ma mupgujetikotupa. Giwa pochkeruko mumatkotupni ga wampogijetkotupni. 18Xakoka wagyijnakotanru. Gi rixanu wa waneyalutureneeka. Ga wa waneyamigjetu,waneyapgutlu konikona.”

Geso ginro ga wa repurune19Runro ginyegitlu ga wa repurune. Gi

rumkata gapyegletluna gixo yinechinanu. 20Runkaaka. Wane chinruna,“Punro, pepurune maleka rawna.Raluka getletyina.”

21Giyagni rugitna. Wane chinna,“Nunro ga wa nepurune wannanwayijnaktokanutlu Goyakalu, ga wakamrutluna Wale chinyawaka.”

Geso gituukaklu kannipgyalu22Wane rixatka pagogne. Sato kanawa

rupteka yimakleneyma. Wane chinna,“Tsru wenu wakanute gayanu.”Rutspegatkana.

23Koprugatinikopshinna Walegimkamta. Ga wa yopyoka tsrukannipgyalu tsru wenuya. Tuygajetlokanawa. Kyowikolni. 24YayegitlunaWale. Komyekluna. Wane chinruna,“Gitsrukaachi, Gitsrukaachi,wupnannatka.”Giyagni yotunota. Chigetjetlu

kannipgyalu ga wa gishpurga.Rutukatka. Mayegixgataa rixanatka.25Wane chinna, “¿Ginakatkalu galixle?”Pikanna. Ruglajitanna.

8

Page 104: Yine bible   new testament

104

Wane chinkakna wannakakluko, “¿Gigixachrikoxnige wa Tye, wakannipgyaluymawaka towuta ga wagonu? Ga wa yijnakotka.”

Geso gituukaklu Geraseno kamchichachri26Gerasenonechijne rutspakna.

Walenwa Kalile wenne wakanute. 27Waruptekinitka kanawaya, yoptotaplu satujeji pokchi gajeru, kamchinewaneyalutu. Gowukshini potumamkatunatka. Gi panchiko rawa, seyniyomlechi rawa. 28Wale getinri Geso,saplewata. Chiji rapokamta Walestsi.Tsruplaji rixa. Wane china saplewleta,“¿Gi pixanutkano Geso, Goyakalu tenopotu Gajeru Wgene? Nagjityi gi wapsaletpotutanno.” 29Gi rixanu Waleyokanatatkalu kamchiya wa jejirushpakinripatka. Gi rixanu gixkatmakakashichkatka. Rostutka. Yowumatsarostutikamka. Ga wa supoyoshmakjixitka. Seyni sustonganruyowumatsni. Kamchi yokmentatlu yinemwiyawakanu yinripa.

30Geso gepomgalu, “¿Klu giwakyi?”Wale wane china, “Gixoluru.” Gi

rixanu gixo potu kamchine jiglokluwale.

31Ragjitluna gitskata potu mayinitipna. 32Wanenanru magka gixolurukochi. Nikanatna. Ragjitluna Waleyokanatyapna kamchine kochinejiglokinripna. Giyagni yokanatna.33Giyagni jeji rushpakamtyatkanakamchine. Kochine jiglokamtatkana.Gixoluru kochi gipjita gijrukya. Tsruwenu rapokanna. Wane ragyekyanna.

34Wa kochine girukotachine, waretinitkaluna wane rixinitka,rasukamtna. Runkaklewatna tsrupokchiya, ga wa sana gajene koxa.35Runatkana retapyapluna wanegixachritka. Ga wa Geso yegi yana.Retamtluna wa jeji kamchine

gishpakamtinritka. Tuplanatatka waGesojixistsi. Kamkatkalu.Kanshinikanutkalu. Pikanna.36Runkaklewatna wa getanatachine girixpoko gigletkotatka wakamchitpachritka. 37Giyagnipejnuruneko gixolune Gerasenonesretagajene gagjitlu yinripatka wannayegiyagi rixanu tsru piklu rixanna. Wa Walekanawa ruptekatka. Satokatka.

38Ga wa wale jeji wa kamchinegishpakinritka ragjitlu Waleymarixinripatka. Seyni Wale yokanatlu.Wane chinru, 39“Psatokanu. Pupjipyanutka. Punkakletanru Goyakalugixyawakatkayi.” Wale yatka.Psolpokchiko runkakletamtyatkalu Gesogixyawakatkalu.

Gayro nshicho40Wa Geso satokinitka kigle yoptole

rixluna gixolune yine, gi rixanupejnuruneko kagwakanatlu. 41Rapokasatu jeji Gayro giwakatletachri.Walenwa ginkaklewawakapji gitsrukate.Gesojixistsi yoptsojitamta. Ragjitlu gipjiyinripa. 42Gi rixanu waneylusatopjeroto rushicho. Wala pamole gepiwalapu waneyatka. Tupnakastsinatkani.Yanananumtiniwa gixolune yine

gachpaklu.

Sato suxo kamrukamkaptostsitaplu Geso43Sato suxo gigragalewatachrona.

Pamole gepi walapu gigragalewatachrona.Gixo kpinrewaklerune chinanutnikatlewatanatka ptowruko walanukotixinri. Gikena gimkata gituukakletanro.44Gitjimne tyapamta.Tkamrukamkaptostsitaplu.Wanekluyakawa tutskikagragatatka.

45Giyagni Geso wane china, “¿Katukamrukapno?”“Goo,” chinna pejnuruneko. Giyagni

wane chinna Petro ga wa waleymalune,

8

Page 105: Yine bible   new testament

105

“Gitsrukaachi, gixolune yine gachpakyiga wa kachinekyina.”

46Seyni Geso wane china, “Satukamrukapno. Gi rixanu Gita gimata wagiyaklu gishpakamta Gityegiya.”

47Giyagni wa suxo getnawa gi watyogimatnawa, gitatachro gina.Tyoptsojityegitlu. Pejnuruneko getanutunkakletnawa klu chinanu tkamruklu,ga wa wanekluyakawa tutukinritka.

48Wale wane chinro, “Wiwi, palixlegitskalakyi. Pyanu.Kiglenshinikanpatkayi.”

Geso yotunkaklo Gayro nshicho49Yanumsatiniwa Wale,

ginkaklewawakapji gitsrukatepji runyasatu. Wane china, “Pshichni tupnanatka.Gi pkojwakanutkalu Yimaklewatachri.”

50Yijnakotinitkalu Geso, rugitlu. Wanechinru, “Gi pumyekanu. Palixashatanu.Ga wa tutskalganu.”

51Panchi yatka. Gi satuna retashajiglokleta Waleyma, seyni Petro ga waGwa ga wa Santiyako, ga wa mturo giruga wa tunro wannapje. 52Pejnurunekochiyaganata, ga wa kegeknanuwatna.Wale wane china, “Gi nchiyagatanu. Giwa tupna seyni tumkanata.”

53Ruxpiranatluna gi rixanu rumatnawa tupninrinatka. 54Ga wa Walekosemyotlo. Tomgalo. Wane china,“Mturo, pyotunotanutka.”

55Giyagni satokatka tuwekinri.Waneklu tyotunotatka. Renekjixatkalotnikanru. 56Turune giglajinatachine.Wale gijretna gi satuna mamunkakinitipna wa wane gixkalurutka.

Pamole gepi yokanatka

9 1Tomsatna pamole gepi yimaklene.Renekna giyaklu. Rutaakoxna wa

rutuukakyapna satumnunanuka yayixlu,ga wa pejnuruneko kamchine chinanu.2Yokanatna Goyakalu pogirewatyawaka

runkakletinripna, ga warutuukaklewatinripna. 3Wane chinna,“Gikena ganikanu wa gatnugapoya, giwa kanojerchiko, gi wa tsapako, gi wagnikanruko, gi wa sroschiko, gi wagepimkaluko ganikanu. 4Ginakakoktagjiglokanu satu panchi, wane gwanu, gawa wane gishpakamtinpotunanuko.5Wa pejnuruneko wa gma yoptotjenepa,gishpakamtinpatka wa wane pokchiya,giplokjiximtanu gistapjixipagi warumatikolupna.”

6Giyagni rushpakamtna.Papokchimnunanuka yana.Runkakletluna KiglerpotunanuTokanchi. Pasretamnunanukarutuukaklewatyana.

Gwa Katlewakleru gipnale7Giyagni Girore pasreta

girukotlewatyachri yijnakotinitkalupejnuruko wane gixkalurutka, girumatanshinikanuta, gi rixanu pimrinewane china, “Gwa gipnachinetskalayayotunomtyatka.” 8Pimrine, “Giliyagipgujewnatka,” china. Ga wa pimrine,“Satu wa tokanchi geneklewatachinnimuchikawlurunniyegiya yotunotatka.”

9Wane china Girore, “Gwanustaknoojixanru. Giyagni ¿katni xaniwa tyekaka njempiranyegitanru?”Giyagni raluka getletlu. Satokatkanayokanatanune. Pejnuruko runkaklunawa kamrutanruna.

Pamyo waragkane geneka nikletka10Ranikna. Rutspalamta wannayma.

Papokchi Wetsayta chinikowaka yana,wanna mkoje. 11Wa rumatinitkana wagixolune, romkagitluna. Ga wa Waleyoptotna. Goyakalupogirewatyawakapirana runkakna.Rutuukakna wa galuka pinitkalune.

12Rumxiikastsitkani, pamole gepiyayegitatkalu. Wane chinruna,

8 9

Page 106: Yine bible   new testament

106

“Pyokanatanna wa gixolune yinepapokchikaka yinripna ga wa sankakatyesretaya. Wane ruknokakyaplunagoyechno. Rukshikanruna nikanrupna.Gi rixanu gewwu wa yinerumwiyawakanu.”

13Wane chinna Geso, “Gixagenekanna wa nikanrupna.”Wane chinruna, “Maleshayanwu.

Pamyo jimapropje waneywu, ga wa gepishima. ¿Waka wixlege yanuwagjitapyaplu niikaluru nyipejnuruneko yine chinanu?” 14Gi rixanuwanegetkona pamyo waragka jejine.Giyagni wane chinna yimaklene,

“Ntuplajixanna paptogkakapamyomolkaka.” 15Wane rixna.Pejnuruneko tuplata.

16Geso gwalu pamyo jimapro ga wagepi shima. Tengogne yigata.Ruglenshinikanyegitlu. Wa jiknajrotlu.Renekna yimaklene rutspamtinripnagixolune yine yegi. 17Nikatkanapejnuruneko. Jinanna. Koscheklunagixetachritka psojkaka pamole gepikojita katsepo, ga wa shima koxa.

Petro gipgujtalewata18Wane rixatka. Walepje chininitka

ragjigogneta. Wanestsi rawna yimaklene.Repomgana. Wane chinna, “¿Wa gixoluneyine katu wane chinna Gita nchininri?”

19Wanna gigitlu. Wane chinna, “GwaKatlewakleru. Pimrine, Giliya. Pimrine,satu Goyakalu tokanugeneklewatachinni muchikawlurunniyotunotyachritka.”

20Ga wa Wale wane chinna, “Ga wagixa ¿katu wane chinno?”Rugita Petro. Wane chinru, “Goyakalu

Kristotyi.”21Rujretna ma yanumsatinitipna

Walepirana gikena. Wane china,22“Numkata Gita Yineru Wgennosalewnaleta gixo, nma yoptotikotupa

tsruneya, tsrukakalune sasertoteneya, gawa yonchikgapineya; nuylatikolupa.Nyotunotanu mapagogne rixinri.”

Geso gomkagitachine gimkata kamruretanru

23Geso wane chinna pejnuruneko,“Katukokta galuka gwagajxigletnoraalixinwa walenanuko.Pagognemnunanuka rawanrokoroshishkitate. Romkagitanno.24Girukokta galuka gishatkapletlu waruwekinri, ruwekinri ramginina. Girukoktagamtakanru ruwekinri Gita chinanurushatkapanru. 25Gi rixanu ¿klu gapriniwa yineru psolchijikmaka wane rixletanu,seyni ramginina ga wa salewninina?26Katukokta gipatewatanno ga wantokanuya koxa, Gita Yineru Wgenkoxnogipatewatanru wale wa nuninipanatajiwnaleyma ga wa Nurunu, ga wakpashirine Goyakalutowrerunenuyma.27Galikaka wane nchingi, pimrine gewigwachine gi wa getumganru gipnalu mametkanuwalunachi Goyakalupogirewatyawaka.”

Geso kogetkogatka28Wane rixatka. Rali chinretokanuta.

Wanepnute yokgipgogne giknoginitka,ranikna Petro ga wa Gwa ga waSantiyako. Magka kanikna,ragjigognetapa. 29Wane rixa.Ragjigognenatini satuko kogetkogatka. Gawa gimkalu klatalu, katajiru. 30Waneklugepi jejine giynumsatlu Wale. WannanwaMoysisi ga wa Giliya. 31Goyaknurumupgujewnana. Rupnalepapiranaruynumsatna, wa Gerosaleyapoyagkakanrupa. 32Ga wa Petro ga wawaleymalune ruxapnewpotutanna. Waruyokanatinna retluna royaknu ga wagepi jejine Waleyma tunwanatachine.

33Wane rixatka.luna, Petro wane chinru wa Geso,

9

Page 107: Yine bible   new testament

107

“Gitsrukaachi, kigleru gewi gawinri.Wkamrutanru mapa gimajechri.Pixanupa satu, Moysisinupa satu, waGiliyanupa satu.”Gi rumatanshinikanutinna Petroni wa

wane chininri. 34Tyekaka wanechinanatiniwa, runa kyachgapererumko.Wale chikletyegitna. Pikanna wakyachgapererumko jiglokamtininna.35Waneylu tokanchikyachgapererumkoya, wane chinachri,“Tyenwa Noturu ntsomitanru. Walegyijnakotanu.”

36Wa tokanuwninitka, Gesopjeretatkana. Ruchrokanna. Walegognekakagi satuna runkakna wa retanruyna.

Geso gituukaklu mturu kamchichachri37Wane rixatka. Waleprikgogne

magka yopikinitkana, gixolune potuyine yoptotaplu.

38Waneru satu jeji wa gixoluneyineymalutu. Saplewata. Wane china,“Yimaklewatachri, nagjityi noturupetinripa. Satupjerutu noturni. 39Petanru.Kamchi kashjetanru. Walegnapunanusaplewjejetana. Shipchojtakakjetanru.Ratpotposolnamjetana. Gi ralukakaspukletmaklu. Saletjetanru. 40Nagjitnapyimaklene maleka ruknokyapluna. Girumkatluna.”

41Rugita Geso. Wane china, “¡Ya nyigimuweekakgognenatachine malixkane,mpotukane! ¿Gi pejnugognenanuktanumwanutkagi? ¿Gi pejnugognenanuktanakotyagi? Panikanru puturu gewi.”

42Ranikiniwalu, kamchi yotkakanru.Shipchojtakakpotutanru. Ga wa Gesochigetjetlu kamchi puchotlewatachri.Rutuukaklu mturu. Ruru renekatkalu.

Geso ginkakagnaputatnaklu rupnalepapirana

43Pejnurunniko giglajitana gi rixanuretluna tsru potu kamrutanrukaka

Goyakalu. Ga wa ruglajinatinnapejnuruneko wa pejnurukokamrutanruya, wane chinna yimaklene,44“Tyepirankaka gajnakokpotutanu gixa.Gi rixanu Gita Yineru Wgennosamyookalurupno yinemyoya.” 45Seyniwanna gi rumata jemlewatanna tyetokanchi. Wannaya yogimatkaluru mamumata jemyanupluna wanna. Pikagepomgaletluna tye tokanchiya.

¿Girni wa tsrupotu?46Giyagni rugjekakna girni wa wanna

tsrupotu. 47Giyagni Geso gimatlu wayanshinikanutanruna rajiyna. Koscheklusatu mturu. Walestsi tunwakaklu.48Wane chinna, “Girukta yoptotlu satutye pixkalutu mturu, Gita giwakaya,Gita yoptota. Girukta yoptotnonyokanatjeru yoptota. Gi rixanu wamturu potu gixa yegi, walenwa tsrupotu.”

Wma kamnixjetni wixasretni wale49Giyagni rugita Gwa. Wane chinru,

“Gitsrukaachi, wetlu satu wa pgiwakayaruknokyana maleka kamchine. Wujretlugi rixanu gi romkagitwu wixa.”

50Geso wane chinru, “Gi wagijretanru. Gi rixanu wma kamnixjetniwixasretni wale.”

51Wane rixatka. Wapoyagkakastsitkalu gigogne wa tenoranikolpatka muchkotanshinikanutnawaGerosale yinripa.

Geso chigetjetna Santiyako ga wa Gwa52

nepa Wale penute. Yatkana. Samaryagajene pokchi rapokna waralpokotyapluna Wale chinanu. 53Giyoptotluna gi rixanu Gerosalesretayigata.

54Retinitkaluna yimaklene Gakowo gawa Gwa, wane chinna, “Gitsrukaachi,

9

Page 108: Yine bible   new testament

108

¿gi ge paluklu wtowutyaplu xirnachrigijrukanu tengogneya, nikatyapna?”

55Giyagni Geso satkapyegitna.Chigetjetna. 56Papokchi yatkana.

Geso gomkagitachine57Gatnugapo yapamtini, satu wane

chinru, “Nomkagitanyi ginakaktapyanu.”

58Geso wane chinru, “Kewnechronewaneyna kapna. Ga wa koshichinetengogne yapachine waneynarawyawakna. Ga wa Gita YineruWgenno maleshaynonutspanjiwutyawaka.”

59Wane chinru satu, “Pomkagitanno.”Ga wa wale wane china,

“Gitsrukaachi, puchichanno muchinanugapkachi wane nyanu. Nuruchinkapnamtanu.”

60Giyagni wane chinru, “Gipnachinni.Giyagni petashatanna wannananuknigipnachine kapnatikolupa wannaya.. Gawa pixa pyanu. PunkakletananumtanruGoyakalu pogirewatyawakapirana.”

61Giyagni satu koxa wane china,“Nomkagitanyi, Gitsrukaachi. Seynipetashgapkatanno nungiyapna nopjigajene.”

62Geso wane chinru, “Girukokta tsrujitlolopagipi kashichachritka, gi warajxigiyaka reknoka. Waneko pixkarixmaka satu nkamrurewyegitjeru; wayinuwaka gikamrurewletno ga warajxigiyaka reknoka, gi rumukluniGoyakalu pogirewatyawakakamrurewatinripa.”

Payokgipremolene yokanatka kamrurewatinripna

10 1Wanepnute Gitsrukaachiyokgijtatna pimrine

payokgipremole. Wanna yokanatagepkaka Wale penute psolpokchikakakoginakakta rushinika yaleta. 2Wane

chinna, “Galikakni gixlu jirgakalurupa.Seyni wa kamrurewaklerune gi gixna.Giyagni gagjitanru jirgakalurupaGitsrukate jirgalyegipa yokanatyapnakamrurewaklerune. 3Gajewa. Gitayokanatgi gowegane pixkakewetnanetskala. 4Gi wasroschigapimapa ganikanu, gi watsapako, gi wa yoshmakjixreko. Gisatuna galukamtanu gatnugapoya.

5“Girupjikokta gjiglokinipa,muchinanu gapka wane nchinanu,‘Giglewanshinikanrewlu wanepa tyepji.’6Ga wa wane rawanatini satugiglewanshinikanrewlu wgene, gixagiglewanshinikanre wale yegi rawanu.Ga wa malesha chinini, satokanu gixayegi. 7Walepjiko gwanu. Wane gnikini.Wane girini klunerukta waneyna wanna.Gi rixanu wa kamrurewakleru rumkatayoptoletlu kamrure gipekole. Gi wapapjimnu gyanu. 8Girpokchikoktagapokinipa ga wa gyoptotko, gnikanruklunerukokta gitspakikolupa. 9Wanegwachine yayixachine gituukakanu.Wane nchinanna, ‘Kayegikatkagi gixaGoyakalu pogirewatyawaka.’

10“Giru pokchikokta gapokinipa, gmayoptotkoklunupa, wanepjigishpakamtinitka, pokchi gapka gyanu.Wane nchinanu, 11‘Gixapokchichijnepagi wupxakjixitjeru gixayegi wsheyitanru. Seyni wa tyegimatanu, wa kayegikmakatkagi gixaGoyakalu pogirewatyawaka.’ 12Seynigixa wane nchina, wa gakotkalurupaSotomachijne gajenniya wale pokchigajene pnute wa walegognepatka.

Myoptotkane pokchikaka ¡gi waneni! chinyegitkaluru

13“¡Gi waneni pixa Korasi Pokchi! ¡Giwaneni pixa Wetsayta! Gi rixanu Tiroyaga wa Sitoya wanepmaklu giyaklewluwa gixa yegi wane gixikaluru,

9 10

Page 109: Yine bible   new testament

109

muchikawamka renshinikanutanmaknakawshistugalu mkachri gitakachine, gawa chichipagi tuplanatachine. 14Seynigakotkalurupa Tiro ga wa Sitogajenniya gixa pnute wagiklukanuwnalgognepatka. 15Ga wapixa, Kapernawo, tengognepotunanukopixka putaaka. Ga wa gipnachinegwiywakpotunanuko pixka putaako.16Wa gixa nyokanatanuneyijnakotachine, Gita yijnakotna. Ga wagixa giknokachine, Gita ruknokna. Gawa Gita giknokachine, nyokanatjeruruknokna.”

Payokgipremolene gapokatnaka17Satokatkana payokgipremolene.

Gimuwatachine. Wane chinna,“Gitsrukaachi, kamchineko yijnakotwuwixa pgiwakaya.”

18Geso wane chinna, “Gita getluSatanasyo rawrakle pixka tengognegijrukyachri. 19Nutakatkagigakatsretyapna gimnune ga wa geklone,ga wa geyikyaplu pejnurukokamnixlewatachri giyakle. Gikegimtukangi. 20Seyni gi wa gimuwatanuwa tyeya wa kamchine yijnakotyagi,seyni gimuwatanu tengognegitakgiwakatikolutka.”

Geso gimuwpotuta21Waneklu koxa rumuwpotuta

Giwekikaluru Kpashiriya. Wane china,“Numalwutyi, Nuru, tengogneGitsrukate ga wa chiji Gitsrukate. Girixanu tyekaka pyogimatyanakgimatkalerune ga wakanshinikanerune. Ga wa mturunepupgujetyana. Gigi, Nuru, gi rixanupalukyawakni.

22“Ptowrunanuka Nuru genekyano.Gike gimatlu girni wa Gituru seyniGirchipje gimatlu. Gike gimatlu girniwa Girchi, seyni Giturupje gimatlu ga

wa katukta koxa Gituru galukagimatkakletlu.”

23Yimaklene yegi ruprotaka,wannapje rixinna. Wane china,“Katukta getlu wa gixaygale getanru,giglenshinikanyegitkalurni waleygale.24Gi rixanu wane nchingi wa gixoGoyakalu tokanu geneklewatachinni gawa pogirchinni galuka getletmaklu wagixa getanrutka. Gi wa retluna. Ralukayijnakletmakluna wa gixayijnakotanrutka. Gi wa yijnakotluna.”

Satu yonchikgapri gimlukanutlu Geso25Wane rixaka. Satu yonchikgapri

palna rumlukanutyaplu. Wane chinru,“Gitsrukaachi, ¿klu nkamrutanu wanuwekgognenatinripa?”

26Wale wane chinru, “¿Gi chinayongata wa Tokanchi Yokanatkaluru?¿Gi pixpoko getyongaletlu?”

27Wale gigita. Wane china,“Pushinikanru Gitsrukaachi Poyakalute psolpotuyako pajiya, psolpotuyako punshinikanuya, psolpotuyako pmuchkonuya, psolpotuyakopushinikanutletanruya. Pushinikanru pumole pixnanuko pixka.”

28Geso wane chinru, “Wane potukopchina gigleta. Wane pixanu ga wapuwekanu.”

Samari gajeru kigleru29Walemka galuka

muklukanuwnakatu chinretnawa. Wanechinru Geso, “¿Katni wa nomole?”

30Rugita Geso. Wane chinru, “Satu jejiGerosale yopikyachri Geriko yachripakachowgurune yegi rapokana.Komkaganruna. Ruylakanruna. Yatkana.Rupnakastsinatkani ruknokamtatkaluna.31Ma kagwakamtyawakanu wanerixatka. Satu sasertote walegapoyopikya. Retamtanru. Pasreta yapamta.Ruknogamtlu. 32Waneko pixka rixa satu

10

Page 110: Yine bible   new testament

110

Rewiklopisha. Wane rapokamta.Retamtanru. Pasreta ruknogamta koxawale. 33Seyni satu Samarya gajeru,yagapotachri gapyegitatnaklu. Retlu.Retwamonutlu. 34Wale yegi ya. Poyitlugitre. Ruyoklu ringi ga wa winga.Gipratji rutakatkalu. Pnugiyakatyachine gwajetyawakaranikatkalu. Girukotlu. 35Waleprikagepiproji koshpaka. Reneklu wa kapjiru.Wane chinru, ‘Pgirukotanru. Kluneruktawanepnute pwenutyalu, wa nsatokinipansatkakinyi gita.’

36“¿Giru pkagwaka pixa wa mapachininrinwa gimole wa kachowguruneyegi yachrini?”

37Wale wane china, “Waretwamonutjeru.”Giyagni Geso wane chinru, “Pyanu.

Waneko pixka pixanu pixa.”

Geso salwayegitna Marta ga wa Mariya38Wa wane yinitkana, satu pokchi

yatkana. Sato suxo Martagiwakatletachro topji tyoptotyalu.39Wala waneya wa tepuro. Mariyagiwakatletachro. Gitsrukaachijixistsituplata. Tyijnaktokanutlu. 40GiyagniMarta shiretanshinikanuta gixotkamrureya. Tapyegitlu. Wane china,“Gitsrukaachi, ¿gike pixa Pixa watuknokamtanno nepuro, gitapjenkamrurewatanatka? Giyagnipunkakanro tupxakapyapno.”

41Gitsrukaachi gigitlo. Wane chinro,“Marta, Marta,tachroyi, mumatanshinikanutkatyi gixochinanu. Satupje galuukaluru. 42Ga waMariya kigleru tsomita walanupa. Gi watkoniko.”

Gitsrukaachi gagjigognere

11 1Wane rixatka. Waneragjigognetya. Rali

gagjigogneretini, satu yimakleru wane

chinru, “Gitsrukaachi, pyimakagagjigogneretanwu, wa Gwa pixkayimaklene yimaka.”

2Wane chinna, “Wa gagjigognetinipa,wane nchinanu:

Wuru, gipashichgiwakatkalurupyi.Runanutka Pixa pogirewatyawaka.

3 Penekanwu xawakni wnikanrupatyegogne chinanupa.

4 Pkaspukinwu wmukochire,wixa pixka wkaspukyanapejnuruneko wriwishkatjene.

Gi wa yantaletikowakakoputakanwu.”

Ganikajyechno salwatachri5Wane koxa chinna, “¿Gi gixpokota

gixa wa satu gimatanru gapyegitingiganikajyechno? Wane chinangi,‘Nomole, mapa jimaprochi penekanno.6Gi rixanu satu numatanru, pnukyakleru, ginyegitno. Maleshaynonenekyaplu.’

7“Gitokmaka gigitinri. Wanenchinanmaka, ‘Gi pkojwakanno.Gipgyapto rushyatka. Gitaymanamturune shechi. Gi numkata tunretanenekyapyi.’

8“Wane nchingi gixa, gimkagyotunotanu wa genekyaplugimatatkalchinanru. Seyni gmamapatewatinitipa chinanu gyotunota.Genekanru psoluko ralukanru.

9“Gita wane chingi, gagjitanu ga wageneeko. Gijganu ga wa gikshikanu.Giylaylagipgyaptotetanu.Gkotpukyegitko. 10Gi rixanu girukoktagagjita, yoptota. Ga wa gijgachrirukshika. Ga wagiylaylagipgyaptotetachrikotpukyegitko.

11“Ga wa gixa ¿satu girchi wa giturugagjitinri jimapro renekanru sotlu? ¿Gawa shima ragjitini, gimnurgerenekanru? 12¿Ga wa tonaji ragjitini,

10 11

Page 111: Yine bible   new testament

111

geklorge renekanru? 13Giyagni wa gixamuglenmakgi gimata genekawgenetakigleru genekashle, pnutlu Girutengogne Gajeru Giwekikaluru Kpashirirenekanna ragjitjene.”

Panchi gajene kotspalanshinikankakinmakna wannakakluko, nikawnanna.

14Maleka ruknokamtlu kamchi.Myanumatkatni. Wane rixatka. Malekarushpakatka kamchi, wamyanumatkatunanu yanumatatka.Giyagni gixolune yine giglajita.15Pimrine wanna wane china,“Kamchine gitsrukate Welsewoymaruknokna kamchine maleka.”

16Pimrine gimlukanutlu. RagjitlunaGeso rekakgityapna getkaluru Goyakalukamrutanru. 17Gesogimatanshinikanutanna wanna. Wanechina, “Pejnuruko pogirewatikwaka wawane gajene kotspalanshinikankakmakawannakakluko, nikawnanapogirewatikwakna. Pejnuruko panchi,wa wane gajenekotspalanshinikankakmakawannakakluko, maleshpatkalu. 18Ga waSatanasyo walenanukokotspalkakanshinikanutinmakwa, ¿girixpoko gwagogneretanu walepogirewatyawaka? Gi rixanu gixa wanechina wa Welsewo giyakleya malekanuknokna kamchine. 19Ga wa GitaWelsewo giyakleyamka malekanuknokanna kamchine, ¿katugiyakleyamka maleka ruknoknagwugenene? Giyagni gwugenenepnigixa gitakyagokjenepa. 20Ga waGoyakalumyojiya Gita malekagiknokinna kamchine, galikakni wanerixa gapkapletgi Goyakalupogirewatyawaka.

21“Wa gichkolu kashreru girukotinrigipji, kigle gwashleru wane rixle.

22Seyni satu wale pnute muchkonurutugapyegitinri, raalixanru, konyanrukashri raponshinikanutanrunanu.Rushankiyanru rejnunkakate.

23“Wa yineru Gitasreta mwakatuwalenwa nkamnixjeru. Gitaymamapatkatu, kotspalewata.

Kamchi puchotlewatachri satokinri24“Kamchi puchotlewatachri yineru

rushpakamtinitka pnumnu yapanata,popriwaakaka. Rujgalurapnanutyawakapa. Gi wa rukshiklu.Giyagni wane china, ‘Nsatokanutkanopji nuyakatyawaka.’

25“Wane rapokinitka rukshiklusaxritkaluru ga wa galpokotkaluru.26Giyagni wane ya. Waleyma raniknapimrine payokgipre kamchine walepnuterune muglene. Jiglokna. Wanerawna. Ralipretka gektutu giknogatkalutye jeji muchinanu pnute.”

Wa galikakakni giglenshinikanyegitkalune

27Wane rixatka. Wa tyepiranarunkakletanatini sato suxo gixoluneyine yegi tsaplewata. Wane china,“Giglenshinikanyegitkalurniwugenewlumapa pwanatyawaka, ga watnuchi pashichyawaka.”

28Wale wane china, “Wanna galikaknigiglenshinikanyegitkalune wa Goyakalutokanu yijnakotachine ga wakamrutachine.”

Gimuweekakgognenatachine muglenni getkaluru gijga

29Rapatjetna gixolune yine. Yinuwakawane chinreta, “Nyigimuweekakgognenatachine muglennigetkaluru rujgana. Seyni getkaluru giwa reneekona, seyni Gonasu tokanchigeneklewatachri getikolupje. 30Girixanu wa Gonasu pixka walenwa

11

Page 112: Yine bible   new testament

112

getkaluru Niniwe gajenyegiya, wanekopixka nixa Gita Yineru Wgenno nyigimuweekakgognenatachinyegiya.31Giklukanuwnalgognepa tyotunotanutkachi kegnetesretate gajernipogirewatachroni wa jejine nyigimuweekakgognenatachineyma.Tuklukanuwnakakanna, gi rixanuyoptukyawakchijiko tunyatyijnakotyaplu Salomo gimatkalewle.Ga wa gewru Salomo pnuterutu.32Giklukanuwnalgognepa jejinni,Niniwe gajenni, yotunotanu nyigimuweekakgognenatachineyma.Wannani giklukanuwnakakanna nyigimuweekakgognenatachine. Gi rixanuwannani genshinikanuta Gonasuginkaklewle chinanu. Ga wa getanrugewru Gonasu pnuterutu.

Manchi katalote33“Gike yochpiklo katalo

yogimatyaplo, gi wa yantapistonorapukote rutakyaplo. Seyni wa katalokgapi tutaako, wa jiglokachine getyaplutpokamlanu. 34Pumane katalotewalenwa puygale. Giyagni potukaygalepixinipa, psoluko pumane pokamlapa.Seyni puygale mugletu rixinipa, psolukopumane mapshagalupni. 35Giyagnipgirukotinwa wa pokamlalu pixagwachri ma muchpokinitipa. 36Giyagnipsoluko pumane pokamlatyawakarixini, maleshni mapshagasretwaka,psoluko pokamlawatyawakni, katalopixka rixa gatajiwnaletanu pixa yegi.”

Geso giklukna Gwariseyone ga wa yonchikgapine

37Wa yanumsatinitka, satu Gwariseyogagjitlu rumnikyaplu. Giyagnijiglokamta. Nikjetyawaka tuplata. 38Gawa Gwariseyo retinri, ruglajita girixanu gi wa reromyogapkata wanikinipa.

39Giyagni wa Gitsrukaachi wanechinru, “Gixni wa Gwariseyongimpowratlu kolpeto rogote ga wakajpapago rogote, seyni wa gixagitokote katseplu makotnachinwa ga wamuglenchi. 40Mshinikanungi. ¿Warogote kamrutachri gi ge gitoko koxakamruta? 41Seyni gishiniklewlegeneklewashatini, ga wa getanu,ptowruko powrayapgi.

42“Seyni ¡gi wanengi gixaGwariseyongi! Gi rixanu pamoletegwenutyalu pgamlusureru, ga warotasure, ga wa pejnuruko giputugitaakaluru, seyni Goyakalupoyagkaklewle ga wa rushiniklewlegiknogashamta. Tyekaka gimkatakamrureta. Gi wa pimri koxagiknogashamtanu.

43“¡Gi wanengi gixa Gwariseyongi! Girixanu galuklu tsrukakalune tuplapijereginkaklewwakapji gajerkaka. Galuklugiputuya galukikolu. 44¡Gi wanengigixa! Kapna pixkalungi, metapnatkotu,ga wa yine rogo yapanatna. Girumatna.”

45Giyagni wa satu yonchikgapri gigita.Wane chinru, “Yimaklewatachri, wawane pchininri, wixa koxa gektutupchina.”

46Wale wane china, “¡Gi wanengi gixakoxa yonchikgapingi! Gi rixanugitjikakna yine kyapre ganiikolu. Ga wagixa gi wa pamyojiko gijtukyalugitjitkalurkaka.

47“¡Gi wanengi gixa! Gi rixanu gixakamrutlu wa Goyakalu tokanugeneklewatachinni kapnatikowaka. Gawa gitsrukatenni giylatanna. 48Giyagnigixni wa gipgujtatnachinwagi gigleretluwa gitsrukatenni kamrutanru. Gi rixanuwanna giylatanna, ga wa gixa kamrutlugiyomlena. 49Giyagkoxnirumatkalewleya Goyakalu tokanu wanechina, ‘Nyokanyegitanna wanna

11

Page 113: Yine bible   new testament

113

ntokanu geneklewatachine ga wanyokanatanune. Pimrinepni ruylatanna.Ga wa pimrinepni kojwakanna.’

50“Nyi gimuweekakgognenatachinegepomsatko wa pejnurunniko Goyakalutokanu geneklewatachinnigraga chinanu,gipkaakalurugraga, rekamrutikowaka tyepsolchijneko ga wa xangognenanu.51Rugitanna pejnurunniko chinanu, waGawiligragakluyakawa ga waSakariyagragaklupotunanuko, wagiylatkaluru kpashiwakpotugruko ga wayochpikikowakakwa ganikajiteswa. Gigi.Nyi gimuweekakgognenatachinegepomsatko wale chinanupa.

52“¡Gi waneni gixa yonchikgapingi! Girixanu gixa konru wa gimatyawakakotpukapre. Gi wa gixako jigloka. Gawa jiglokachinmaka gimaleta.”

53Wa Geso wane gishpakamtinitka,wa yonchikgapine ga wa Gwariseyoneyinuwaka tsru jgekanchi gixleta.Gixopirana repomsatluna.54Rutsekletmakluna, wakashtokanutyapluna wa yanumsatinri.

Ggirukotinwa wa sanowashluya

12 1Wa rapatinitkana gixoluneyine, gixo waragkane, wane rixa

gakatookakletna. Muchinanu gapkaGeso yinuwaka giynumsaletnayimaklene, “Ggirukotinwa wagisekachri, walenwa sanowashlena, waGwariseyonenu. 2Gi rixanu maleshlu wagishyatkaluru ma mupgujetikotupa. Giwa pochkeruko gi wa mumatkotupni.3Klunerukokta wa mapshagwakanchintokanutinri, pokamlawaka jemiko.Klunerukokta gitokogruko potu gixaxanchintokanutinri, panchi gogoterunkakletiko.

Katu mpikanu4“Ga wa wane nchingi, numatanune,

gi mpikanna manchi giylatachine. Ga

wa wanepnute gike rumkatakamruretatkana. 5Seyni nekakgitangikatu mpikanu. Wale mpikanu, wakgiyaklewakleru wa rali giylaletinitkagiGigena xirnachri ruknokyapgi. Gigi,wane nchingi, Goyakalu mpikanu. 6¿Gige wa ganikajproji chinanu rushankaakapamyo koshichi? Ga wa gi satunawanna gimuslawatka Goyakalu getanu.7Seyni gijiwutsako pejnurukoyantatkalurni. Giyagni gi mpikanu.Kiglepotgi gixa gixo koshichine pnute.

Girukokta gipgujtatno yine getanu8“Wane nchingi, girukokta

gipgujtatno yine getanu, Gita YineruWgenkoxno gipgujtatanru waleGoyakalutowrerune getanu. 9Wannutatjeru yine getanuya,Goyakalutowrerune getanunutatkalurupni. 10Girukokta gapatnoGita Yineru Wgenno kaspukikalurupni.Seyni girukokta mupashiregnuchichinru Giwekikaluru Kpashiri gi wakaspukiko.

11“Wa ginkaklewawakapjikakagwapikoklunupa, ga wa tsrukakalune gawa tsru gitaakalune yegi, gi wagkojwakanshinikanutinwa gi gixpokogiykoyegletinwa ga wa nchinyawakapa.12Gi rixanu Giwekikaluru Kpashiriwaneklupapko ginkakangi wa gimkatachinretyawakapa.”

Jeji ponikolu mshinikanutu13Wane chinru satu gixolune yine

yegi, “Yimaklewatachri, wanepchinanru nyegwaklu wakotspalatininno yoptotanrupa.”

14Ga wa Wale wane chinru, “Jeji,¿katu gitakno gitakyagokachri ga wakotspaltatachri nixinripa gixa chinanu?”

15Wane chinna, “Getinwa.Psolpotuyako ggirukotinwa gixo gejnugalukachine gma mixinitipa. Gi rixanu

11 12

Page 114: Yine bible   new testament

114

gi wa gixo rejnunkate gigletlu yinerugwashle.”

16Yapkaklu runkakna. Wane chinna,“Satu jeji ponikolchijne gixo poturawyalu. 17Wale gishinikanuwataginanwakaya. Wane china, ‘¿Ginixanutka? Gi rixanu maleshayatkanonutakyaplu njirganru.’

18“Wane china, ‘Wane nixanu.Nugnantakyawaakaka nkoshganu.Tsrupotu nixanutkalu. Wane nutakanrupejnuruko ntrikoteji ga wa wane nixle.19Wane nchininwa gitnanuko, Gixowane nixle waneyatkanogignantaakaluru gixo walapuchinanupa. Napnanutanutka. Nnikanu.Nuranu. Numjikanu.’

20“Goyakalu wane chinru,‘Mshinikanutyi. Tyeyechno kashichkopuwekinri. ¿Ga wa palpokotanrukatunpatkani?’

21“Wane rixa ponikolewlu gapotachri,seyni wa Goyakaluya gi wa ponikolni.”

Kojwakanshinikanrewlu ga wa kegeknanuwlu

22Geso wane chinna yimaklene,“Giyagni wane nchingi, gigkojwakanshinikanutanu giwekinriya,klu gnikanuna. Gi koxa gimaneya, klugmakatanu. 23Gi rixanu giweklu waniikaluru pnutni wale, ga wa manchinwagitaakaluru pnutni wale. 24Getpotutannapokotune mutaklewatkanni. Gi jirgana.Maleshayna rapotyawakagrukna, gi warugnantakyawakagrukokna. Ga waGoyakalu goglutna. ¡Gi psonanuktakigleygi gixa koshichine pnute! 25¿Katugixa gimkata yognikletlu pshinitsonujiruwekinriya kojwakanshinikanrewleya?26Giyagni gi gimkata wa mturu potukamruretini, ¿klu chinanu koxawanepnute gkojwakanshinikanutnawa?

27“Getjetanru kagwuru, gi rixpokotseruwnaleta. Gi kamrurewpotuta. Gi

jiweta. Seyni wane nchingi gi waSalomoko psolpogirewleyako makawatasatu tye gwukaka pixka. 28Ga waGoyakalu wane gixa makatletinrikshana xawakni gwachri, yechikawaxirnachri ruknookonatka ¿gi ge walepnute makatangi gixa, ptsotsotajigalixachingi? 29Ga wa gixa gi gijganruklu gnikanu, ga wa klu giranu. Gigkojwakanshinikanutinwa. 30Gi rixanupayine tye psolchijneko gajenepejnuruko tyekaka rujgana. Ga wa Girutengogne Gajeru gimatlu tyekakagalukanru. 31Seyni muchinanu gapkagijganru Goyakalu pogirewatyawaka, gawa Wale poyagkaklewle. Pejnurukotyekaka koxa waneyapgi.

Ponikolewlu tengogne gajeru32“Gi mpikanu muxone gowegane

gapatachingi. Gi rixanu gixa Girugigleretlu pogirewatyawaka renekyapgi.33Gishankanru wane gixle.Kwamonurune genekashatanu. Wanegixanu wa gixa ponikolewlegignantakikowaakakapa tengognegajerupa mutsrunkatupa,mnikawnakatupa, kachowguru mamapokyawakanupa, gi wa kochopakogimtuklewatyawakapa. 34Gi rixanuginakaktaplu mponikowle wanekoxaplugaji.

Wayegrechri giyokanatachri35“Giyagni galpokmanetinwa,

waneyapgi gkatalote yochpiikaluro.36Ga wa gixa jejine pixkalunepgi, warutsrukatna kagwakachine, giklukashimyolu yegi rushpakini rutsrukatna.Wa runinipa ga waruylaylagipgyaptotetinipa, giyampotukotpukyegityapluna.37Giglenshinikanyegitkalunepni wannawayegrechine wa runinipa rutsrukatnagiyokanatachine rukshikinipa. Galikakni

12

Page 115: Yine bible   new testament

115

wane nchingi, wa ralpokotinwa.Tuplajixanna. Ga wa wale gipxakanna.38Goprikmaka runinipa ga wa gogistsiruninipmaka ga wa retamtanna wanegixanatachine,giglenshinikanyegitkalunepni wanna.39Seyni gimatanru wa tye: wakwangixlerupji gimatkamka gipapkorunanu wa kachowguru, gimka retashakotamgaletikolupa wa gipji. 40Giyagnigixa koxa gali galpokletachinepgi, girixanu gma kagwakinpapko Gita YineruWgenno ginanu.”

Wayegrechri mpoyagkaakatu41Giyagni Petro wane chinru,

“Gitsrukaachi ¿tye yapkakluwixapiranrege pchina, wakapejnurunekopiranra?”

42Gitsrukaachi wane china, “Giyagni¿katni wa girukotapjitachripoyagkakachri ga wa kanshinikanuru,wa rutsrukate gitakanru wa gipjikamrurewatyachine chinanu, warenekyapna nikanruna kyagoluniklupapkokaka?43Giglenshinikanyegitkalurni wa walewayegrechri, wa rutsrukate gininiretamtlu wane gixanatachri. 44Galikakniwane nchingi, pejnuruko wane rixlechinanu rutakanru. 45Ga wa walewayegrechri wane chinmaka rajiya,‘Ramga ginreta nutsrukate.’ Yinuwakagiylakletletna wayegrechine ga wawayegrechrone; nika ga wa ruragimetachineyma. 46Wale wayegrechrigitsrukate ginanu. Makagwakgognetinitgogne runanu. Mamumatinpapko runanu.Kochipjepotutanru. Malixkaneyoptotanruymapa rutakanru walenupa.

47“Wa wale wayegrechri warutsrukate gishinikanru gimatachriseyni gi wa ralpokota, gi warushinikyawaka kamruta, gixo kata

ruylaakona. 48Seyni wa mumatkatugirukokta kamruta wale rumupgotka, gigixo kata potu ruylaako. Wa girukoktagixo reneeka, gixo koxa rujgiko. Wagixo gitakikaluru, gixo ragjitanruna.

Kotspalkakikolu Geso chinanu49“Nuna tye psolchijneko nutakyaplu

xirnachri. ¡Gi pagaluklenanukta nixluwa yochpikikolpatka! 50Katlewluwaneyno nkatikolupa. ¡Gipagerutkonanukta nixka mapoyagkaakanukopshini!51¿Gkagwakluge wa tyechijne nuninrikigle gwashle nenekyapna tyepsolchijne gajeneko? Wane nchingi,gike. Seyni kotspalkakikolu galikakni.52Gi rixanu xaniyakawa wanepnapamyo papji gajenekotspalanshinikankakachinepa. Mapakamnixanna gepi, ga wa gepikamnixanna mapa.

53 Girchi kamnixanru gituru,ga wa gituru kamnixanru ruru.

Ga wa ginrochi kamnixanro tshicho,ga wa tshicho kamnixanro tunro.

Ga wa gimajichro kamnixanrotomekanunro,

ga wa mekanunrochi kamnixanrotgimajiro.”

¿Gi gixpoko gi gimata getletlu tyepapkopirana?

54Wane chinkoxna gixolune yine, “Wakyachgapererumko getini wa tkachigimxityawakasreta ruyakatini, wanekluwane nchina, ‘Ginpatkani.’ Ga wa wanerixa. 55Ga wa tkachi kegnetesretategiyakannipgyatyachrirapokannipgyatini, wane nchina,‘Gemerpatkani.’ Wane rixa.56¡Sanowashatachingi! Gimatagetgogneretlu chiji ga wa tengogne. ¿Gigixpoko gi gimata getletlutyepapkopirana?

12

Page 116: Yine bible   new testament

116

Pkaspukikolupa pkamnixjeruya57“¿Klu chinanu gixnanuko gi

gitakyagoklu wa potukalu? 58Wapkamnixjeruyma gitsrukaachi yegipyini, pujgapotutanru pkaspukikolupawalyegiya, ma kotlolomtyanupyikgitakyagoklewakleru yegi. Ga wakgitakyagoklewakleru masamyookanpakyi gitowreru yegi. Ga wagitowreru ma yoshmakyanupyiyoshmakjetikowaka. 59Wane nchinyi, giwane pushpakini pma wenutkanuwalotalipremchataajpotunanuko.”

Gma menshinikanutkanu, giylatko gixa

13 1Walgogne koxa wanena pimrine.Runkakluna Kalile gajenepirana,

wa wannagraga Pilato yapjetjixlurenekashlekakna giylatkalurkakagraga.2Geso gigita. Wane chinna,“¿Gkagwakluge wa nyi Kalile gajenekmukochirewaklerune pejnuruneko Kalilegajene pnute gi rixanu wane rixasalewnaletna? 3Wane nchingi, gike. Seynigma menshinikanutkanu gixa,pejnurunekgi waneko pixka gixagiylatkotanuna. 4Ga wa wanna pamoleyokgipi, wa Silowe gajeru tenopjiruyawnayegitanune. Ruylatanna.¿Gkagwakluge wa wanna magatya wapejnuruneko yine Gerosale gajene pnute?5Wane nchingi, gike. Seyni gmamenshinikanutkanu gixa, pejnurunekgiwaneko pixka gixa giylatkotanuna.”

Gikeramuna masagito6Wane china tye yapkaklu, “Satu

waneylu gikeramuna rusanate gowashagitaakaluro. Wane ya rujgasantaplo. Girukshiksagitlo. 7Wane chinru gowashagirukotachri, ‘Petanro. Mapa walapununa. Nujgasagjetlo wa twu gikera. Ginukshiksagitlo. Pustakaganro. ¿Kluchinanu tumaletashatatkalu chiji?’

8“Wale gigita. Wane chinru,‘Gitsrukaachi, tye walapuchipetashatanro. Wa nyopagiskotanrochiga wa npojitaskotanrochi.9Tsagiwatinipa, kigleru. Ga wa wanetma mixkanupa, pustakjixaganutkalo.

Gapnanutikalurgogne Gesogituukaklo suxo

10Satu ginkaklewawakapjigapnanutikalurgogne runkaklewatyaGeso. 11Wanenanro sato suxo kamchiyayixkaklewatachri waneyaluto. Pamoleyokgipi walapu tyayixa. Satpokachroni.Giketsotaji tumkata potukawletyana.12Wa Geso getinro, tomgalo. Wanechinro, “Suxo, pkaspukikatkapyayixinriya.” 13Rutakamyogogotlo.Waneklu tpotukawamtatka. TumalwutluGoyakalu.

14Giyagni ginkaklewwakapjigitsrukate gimtuwna gi rixanu Gesogapnanutikalurgogne pinrewata. Rugitaginkaklewwakapji gitsrukate. Wanechinna wa gixolune yine, “Wanerupatsrujirgogne rumkatakamrurewatikolu. Giyagniwalegognekaka ginanu mpinitikolupa.Gi wa gapnanutikalurgogneko.”

15Giyagni Gitsrukaachi Geso gigita.Wane china, “¡Sanowashatachingi! ¿Gige satkakgi gixa wagapnanutikalurgogne goglujetyawaknagkoshpirokyana gwakate ga wa mporotegipra? Ganiklu rurapinripa. 16Ga watwu Gawraklopisha, getanro, waSatanasyo gostutanrona pamole yokgipiwalapu, ¿gi ge tumkatakoshpirookotana wa tye tostutikolu wagapnanutikalurgogneko?”

17Wa wane chininitka, pejnurunekopatewatana kamnixjene. Ga wapejnuruneko gixolune yine gimjika wapejnurkakayako Wale kamrutanrugimalwutkaluru.

12 13

Page 117: Yine bible   new testament

117

Yapkaklu mostasajipirana18Giyagni wane china Geso, “¿Kluneru

pixka rixa Goyakalu pogirewatyawaka?¿Giru pixka nutakanru? 19Mostasajipixka rixa. Satu jeji ganiklo. Rusanaterutaklo. Tseruwna. Gagmuna tixnawa.Giyagni tenyapachine koshichine gina.Walaplu shalewatna.”

Yapkaklu gisekachripirana20Wane chinatnaka, “¿Giru pixka

nutakanru Goyakalu pogirewatyawaka?21Gisekachri pixka rixa. Sato suxogwalu. Gepimole masu yaglu trikopagityapjetlu, psoluko gisekinpotunanuko.”

Mtsergipgyaptotetu22Papokchimnu yapananumta. Tsru

pokchi, mturu pokchirunkaklewananumtya. Gerosalerushinika.

23Satu wane chinru, “Gitsrukaachi, ¿gigixo potu gognetkaako?”Wale wane chinna, 24“Gyagota

jiglokletanru mtsergipgyaptotetu, girixanu wane nchingi, gixo gijgajiglokletanu. Gi rumkatanruna. 25Wakwangixlerupji palninpatka,rushyatanutkalu gipgyapto, gyinuwakamaleka gwaletanuna.Giylaylagipgyaptotetanuna.“Wane nchinanuna, ‘Gitsrukaachi,

Gitsrukaachi, pkotpukyegitanunwu.’“Ga wa rugitanu. Wane chinanu, ‘Gi

numatgi, ginaka giyakatyachinektagi.’26“Giyagni gyinuwaka wane chinretanu,

‘Pixa getanu wnikanata ga wa wuranata.Ga wa wuputreya punkaklewatya.’

27“Wane chintokanyegitangi, ‘Ginumatgi ginaka giyakatyachinektagi.Gitspalatinno gixa pejnurunekgimpoyagkaknuchi kamrurewatyachingi.’

28“Waneplu chiyaglu ga wagashkaygitlu, wa Goyakalu

pogirewatyawaka gixa geta tuplaletannaGawra, ga wa Gisaaka, ga wa Gakowo,ga wa pejnuruneko Goyakalu tokanugeneklewatachine, ga wa gixapnimaleka giknookona. 29Runanna tkachigishpatyawakasreta gajene, ga watkachi gimxityawakasreta gajene, ga watkachi potuklesretate gajene, ga watkachi kegnetesretate gajene. Goyakalupogirewatyawaka tuplatannanikjetikowakaya. 30Ga wa wanenakaptotachine. Wannapnimuchichachinpatka. Ga wamuchichachinenanu wannapnikaptotachinpatka.”

Geso ginkaaka Girore gishinikyawakmakapirana

31Walgogne koxa yayegitluna pimrineGwariseyone. Wane chinruna Geso,“Pasukanutka. Pyanutka gewiya. Girixanu Girore galuka giylaletyi.”

32Wale wane chinna, “Gajewa.Ginkakapanru wale kewnechro pixkalutu,‘Petanu. Maleka nuknokna kamchine gawa nutuukaklewata xawakni ga wayechikawa. Ga wa yechikawapnutgogne,nali kamruretanu. 33Seyni wa xawakni gawa yechikawa ga wa yechikawpnutgognenumkata yaleta, gi rixanu Goyakalutokanu geneklewatachri gi gimkatagipnaleta Gerosale mwakatu.’

34“¡Gerosale, Gerosale! Goyakalutokanu geneklewatachinni giylatachriyi.Ga wa pyokanyegitjenni sotlujetachriyi.¡Gi pejnu katananukta nalukagapatjewgenretyi gaxawripa pixkatapatjewgeneta! Tomejimpuko tutakna.Ga wa pixa gi galuklu. 35Giyagni gipjigiknokamtkalurupni gixa chinanu. Girixanu wane nchingi, xaniyakawa gigetanutkano wa gixa wanechininpotunanuko:

Giglenshinikanyegitkalurni Gitsrukaachi giwaka ginyachri.”

13

Page 118: Yine bible   new testament

118

Geso gituukaklu satu gankajetachri

14 1Wane rixatka Geso. Satugitsrukaachi Gwariseyopji

jigloka gapnanutikalurgogne nikinripa.Giruktatluna. 2Waneru satu jejigankajetachri Wale yegi.3Yonchikgapine ga wa Gwariseyonewane china Geso, “¿Ginanshichkaluregewa gapnanutikalurgogne gituukaklewluwaka gike?”

4Wanna pochke. Giyagni Walekosetlu. Rutuukaklu. Yokanatatkalu.5Wane chinna Wale, “¿Giru jeji wanegixa yegi, wa gituru ga wa mporote wakapna rujrukinna, gi ge koschekannawaneklu wa gapnanutikalurgogneko?”

6Gi rumkata yoptopiiretluna watyepiranaya.

Kashimyolu getachine7Retanatna wa tsrukakalune tuplapijere

tsomityawakna nikjetikowakaya.Chanixkalune runkaka satu yapkaklu.Wane chinna, 8“Wa satu chanixinipyikashimyolu yegi, gi wa tsrukakalunetuplapijere ptuplatanu. Patako gonra satukagwakpiratkaluru wa pixa pnutechanixkaluru waleya. 9Ga wa yayegitinipyinchanixjeru pixa ga wa wale, wanechininipyi, ‘Penektuplapijeretanru tye.’Giyagni patewatachriyi pyinuwakagimuteru potu tuplapijere tuplaleta.

10“Seyni wa pchanixkoklunupa, wanepyanu. Gimuteru potu tuplapijereptuplatanu, wa runinipa wa pchanixjeru,wane chininipyi, ‘Nomole, kiglewakapyanu.’ Waneklu gimalwutkalurupyi wapejnuruneko pumnikjenyegiya. 11Girixanu girukokta wa tsru gitaknachriwamturu rutaako wale. Ga wa mturugitaknachriwa tsru rutaako wale.”

12Wane koxa chinru wa chanixjeru,“Wa niikaluru pkamrutini ga wa tsrunachnewlu, gi pchanixanna pumatanune,

gi wa pumunanwakaneko, gi wapumoleneko, gi wa pumwastsitanuneponikoluneko, wanna ma mupekochanixletyanupyi, pma mapnutikotupa.13Wa nachnewlu pkamrutinipa pixa,pchanixanna kwamonurune, mastsine,yokmatachine, ga wa maygalene. 14Gawa giglenshinikanyegitkalurupyi, girixanu maleshayna rapnutyapyina. Seyniyotunkoklunupna poyagkakachine,waneklu gapnutkalurupyi.”

Yapkaklu tsru nachnewlupirana15Satu rumnikjeru yijnakonatlu

tyepirana. Wane chinru,“Giglenshinikanyegitkalunepni waGoyakalu pogirewatyawakanikyachinepa.”

16Wale wane chinru, “Satu jeji tsrunachnewlu kamruta. Gixo chanixa.17Nachnewlupapko chininitka,yokanatlu wayegreru, runkakapyapnachanixkalune, ‘Ginanutka. Gi rixanupejnuruko galpokotkalurutkani.’

18“Pejnuruneko pixkakaklurixanshinikanutna. Yinuwakagaalirewletna. Muchinanu chanixkaluruwane china, ‘Nagjitatkalu chiji.Numkata wane yaleta, netapyaplu.Nagjityi petashjixa yaletanno.’

19“Satu wane china, ‘Pamole wakanenagjita gepirinkaka. Nyantatapanna.Nagjityi petashjixa yaletanno.’

20“Satu wane china, ‘Nganunrowatatka.Giyagni gi numkata wane yaleta.’

21“Satokatka wayegrechri. Walepiranarunkaklu rutsrukate. Giyagni rumtuwnakwangixlerupji. Wane chinruwayegreru, ‘Giyampotu tsru pokchiputupyanu ga wa gatnugapkaka. Pwapannagewi kwamonurune, ga wa mastsine, gawa maygalene, ga wa yokmatachine.’

22“Wane china wayegrechri,‘Gitsrukaachi, wane gixkalurutkani wapchinyawaka, ga wa kaswajiwalu.’

14

Page 119: Yine bible   new testament

119

23“Giyagni gitsrukaachi wane chinruwayegrechri, ‘Gatnugapo pyanu ga waprijertamnu. Pertapanna jiglokinripna,tsepowninripa nopji. 24Gi rixanu wanenchingi, gi satuna wa nyi jejine wachanixkalune getumganru wa nnijitu.

Geso gomkagitachine gimkata kamruretanru

25Gixolune yine Waleymamnuna.Ruprotakyegitna. Wane chinna,26“Girukokta ginyegitinipno ga wa mamayegixkanuplu ruru, gi wa runroko,ga wa ganunroko, ga wa wugeneneko,ga wa gimoleneko, ga wagimoleroneko, ga wa ruwekleko, girumkata nyimakleru gixleta.27Girukokta gi gwalo koroshishkitate, giwa Gita gajxigi rawa, gi rumkatanyimakleru gixleta.

28“Gi rixanu wa satu gixa yegi galukatenopjiru kamruretachri, ¿gi gemuchinanu gapka tuplanatanu ga warutakyagokwenutanru, gikta waneyluwa nikatyaplu? 29Rawiyawakapatenopjiru ralpokoshata, gi rumkatanikatletinripa wane ma mixinitipa,pejnuruneko getachine ma yinuwakagixpiranatletyapluna. Wane chinna,30‘Tye jeji yinuwakasha kamruretlupanchi. Gi rumkata nikatletlu.’

31“Ga wa pogirchi giylalu yegi yachrisatu pogirchi yoptotachripa, ¿gi gemuchinanu gapka tuplatanujemanshinikanrewatachri rixinripa giktarumkata pamole waragkaymayoptoletlu wa gepmole waragkawaneyalutu wa runyegitjerupa? 32Gawa ma mumkatkanru, wajra rawiniwapogirchi runyegitjeru, yokanatna tsrune,repomgiyapluna rawashletnapirana.33Giyagni waneko pixka rixa. Girukoktagixa gma kaspuukanru wa pejnurukowa wane gixle gi rumkata nyimaklerugixleta.

Rumushikinitka tuwu34“Kiglerni wa tuwu. Seyni wa mushi

rixinitka tuwu ¿kluneru morotkatka?35Gi wa chijiko pojitikolu kigleylu,seyni maleka giknookalurutkani.“Girukokta kajnakopnalu wa

yijnakotinripa, yijnakotanu.”

Yapkaklu gowega pupjetachropirana

15 1Yayegitluna pejnurunekogijgawenutachine ga wa

kmukochirerune yijnakotyapluna.2Kegemgana Gwariseyone ga wayonchikgapine. Wane chinna, “Wa Tyekmukochirerune yoptota. Ga wawannayma nika.”

3Giyagni Wale ginkakna tye yapkaklu.Wane chinna, 4“Satu jeji wa gixa yegisatu pacha gowega waneyalutu, satogamgini ¿gi ge yineru mwiyawakanuruknokamtna wa mturujmole mturuji gawa gamgachro chinanu wane yarukshikinpotunanuko? 5Rukshikinro,rutjimtatkalo gimuwatachri. 6Gipjirapokinitka tomgana rumatanune ga warumwastsitanune. Wane chinna,‘Gimumuwatanno. Gi rixanunukshikatkalo nowegategamganatachro.’ 7Wane nchingi, watengogne waneplu tsru potu gimuwluwa satupje kmukochirerurenshinikanutinri chinanu, mturujmolemturuji poyagkakachine chinanu pnute,genshinikanru mmagatikane.

Yapkaklu sroschiproji gamgachropirana8“Ga wa sato suxo pamoleproji

waneyaloto, wa paproji tamgini ¿gi getyochpiklo katalo, ga wa tsaxritlupanchi, ga wa tujgapotutlotukshikinpotunanuklo? 9Watukshikinitkalo, waneklu tunkaknatumatanune ga wa tumwastsitanune.Wane chinna, ‘Gimumuwatanno. Gi

14 15

Page 120: Yine bible   new testament

120

rixanu nukshikatkalo gamganatachronserojiproji.’

10“Wane nchingi, waneko pixka rixa.Waneplu gimuwlu Goyakalutowrerunyegiya wa satupjekmukochireru chinanurenshinikanutini.”

Yapkaklu wgenchi pupjetachripirana11Wane china, “Gepi wgenru satu jeji.

12Mturu wane chinru ruru, ‘Papaa,penekanno wane wixle psojite wagitanu nixinripa.’“Giyagni kotspalatyatkana wane

rixlena.13“Gi gixgogne potu giknoginitka,

gituru mturu gwatkalo pejnuroko.Wajrachijne yatka. Wane saletyalo wanerixle mgirukotnachriwa. 14Wapejnuroko nikatininatka, rapoka tsrunachi walechijne. Yinuwakamagletyanatka. 15Wane ya. Rupxaklusatu walechijne gajeru. Wale yokanatlupeklomtate yegi kochine roglutinripa.16Raluka ginanuwkakletnawagalkarowajiya wa kochine nikanru.Gikena genekanru.

17“Ga wa rushinikanuwpotutinitka,wane china, ‘¡Gi pejnunanukta nuruyegi kamrurewatyachine gixetluniikaluru! Ga wa gitni gewi nachikamakatininno. 18Npalnamtanutka.Nuru yegi nyanutka. Wane nchinanru,“Papaa, tengogne getanunmukochirewata ga wa pixa getanu.19Gi wa numuklutkani wa puturunchinikolpatka. Satupkamrurewyegitjeru pixkakanutkano.” ’

20“Giyagni palnamta. Yayegitlu ruru.Ga wa ruru gowukako retyalu.Retwamonutlu. Rasukyegitlu. Kanopatluga wa ramlutlu. 21Giyagni wa gituruwane chinru, ‘Papaa, tengogne getanunmukochirewata ga wa pixa getanu. Giwa numuklutkani wa puturu

nchinikolpatka. Satupkamrurewyegitjeru pixkakanutkano.’

22“Giyagni ruru wane chinna wayegrene,‘Giyampotu gwapanru wale potu mkachri.Gyoshmakanru. Yoshmakamyojrechigenekanru. Gyoshmakjixitanruyoshmakjixrechi. 23Waka wgene gwapanugixowaakaakaluru. Giylatanru.Wnachnewatanu. Wmeyiwatanu. 24Girixanu tye noturu gipnachrinanni.Ruwekamtatka. Gamgachrinanu ga warukshiikatka.’ Yinuwaka meyiwletna.

25“Ga wa tsru gituru sanananru. Wapanchistsi rapokinitka, yijnakotlogitlotkalurkaka ga wa gansalu. 26Satuwayegrechri tomga. Repomgaluklunerni. 27Wale wane chinru, ‘Pepurugapokatka, ga wa puru waka wgennigixowaakaakalurni giylajixa. Gi rixanugichkolu yoptotlu.’

28“Giyagni yegwaklu gimtuwna. Giraluka jiglokleta. Rushpakamta rururumnanukyaplu. 29Giyagni wale gigita.Wane chinru ruru, ‘Papa, ¡gi pejnuwalapunanukta pwayegreru nixnawa!Gi pagogneko nkaspuklu pyokanatyano.Gi pagogneko penekno chiwo wgenenumatanune numeyiwatinripa. 30Seyniwa tye puturu wa pnikata wanegixletjeru suxone kjejigeroneya, waruninitka, puylatlu waka wgenpotukogixowaakaakaluru wale chinanu.’

31“Giyagni wale wane chinru, ‘Noturu,pixa gimwagognenatno. Pejnurukowane nixle pixanni. 32Giyagni wumkatameyiwleta ga wa gimuwleta wa pepuruchinanu. Gi rixanu tye pepuru gipnachripixkalutunanni, ga wa ruwekatka.Gamganatachrini ga wagikshiikalurutkani.

Panchi girukowatachri mpoyagkaakatu

16 1Geso wane chinkoxnayimaklene, “Waneru satu jeji

ponikolu. Waneylu gipji girukotachri.

15 16

Page 121: Yine bible   new testament

121

Wa wale jigyegitkalurni waleyegiya, wasaletlu wane rixle. 2Giyagni tomgalu.Wane chinru, ‘¿Klunerni wa tye wanyijnakyegityawakyi? Puglepokotanrupgirukotanru kwentate. Gi rixanu gipumkata girukowletatka.’

3“Giyagni girukowatachri wane chinagitoknanwakaya, ‘¿Klu nkamrutanu? Girixanu nutsrukate giknokannongirukowatinriya. Gi numkata jitleta.Npatewata sroschi nagjityapmaka.4Numatatka klu nkamrutanu wanushpakinipa ngirukowatinri, wannapjiyoptotinipnona.’

5“Giyagni tomgana satkaka rutsrukateriwishkatachri. Wane chinru muchinanugapokachri, ‘¿Gi pejnu priwishkatlunutsrukate?’

6“Wale wane china, ‘Gepkoxamkojewaragka pamyo pachaksu ringi.’“Giyagni wane chinru, ‘Ga ga

pkwentate. Ptuplatanu. Giyampotupyonatanru gepi waragka gepi pachapamyomoleksu ringi.’

7“Satu wane chinatnaka, ‘¿Ga wapixa? ¿Gi pejnu priwishkata?’“Wale wane china, ‘Satpacha shiwate

trikoji.’“Giyagni wane chinru, ‘Ga ga

pkwentate. Yokgipmole pyonatinri.’8“Ralixkotlu gitsrukaachi wa

girukowatachri mpoyagkaakatu, girixanu kgimatkaleru rixa. Gi rixanutyegogne gajene wa wannagimuweekakgognenatachineklushakgimatkalerune rixna pokamlawakagajene pnute. 9Gita wane chingi, wanegixa gimatletkakanna gyokwireya, wasroschi yoptotinripna. Wane pixinignikawnagognenatini, waneklu wannayoptotangi Gigena rawiyawakapna gikerixiniko mnikawnakatupa.

10“Girukokta poyagkakachriptsotsotaji chinanu, gixo koxa chinanupoyagkakanu. Ga wa mpoyagkaakatu

ptsotsotaji chinanu, gixo koxa chinanugi poyagkakanu. 11Giyagkoxni wamugletu ponikolewleya gi wapoyagkakachingi, ¿katugaponshinikanutangi wa galikaka potuponikolewluya? 12Wa pimrine wanegixleya mpoyagkaakane gixini, ¿katugenekangi gixanupa?

13“Gi satuna gimkata panchikamrurewatya gepi gitsrukaachinyegiya,gi rixanu waka rayegixanru satu, saturushinikanu; waka satu rupxaletanu,satu reyikanu. Gi gimkata wayegrechrigixleta Goyakalu chinanu ga waponikowlu chinanu.”

Gwariseyone gixpiranatlu Geso14Ga wa Gwariseyone sroschi

galukachine potu yijnakonatlupejnuruko Walepirana. RuxpiranatlunaWale. 15Wane chinna Wale, “Gixni wagixnanuko poyagkakachinegixashatnawa wa yine getanuya. Seyniwa Goyakalu gimatgajitgi. Gi rixanu wakiglepotlu yine getanuya, walenwagagnanutkaluru Goyakalu getanu.

Geso wane gixa getletyawakluTokanchi Yokanatkaluru

16“Tokanchi Yokanatkaluru ga waGoyakalu tokanu geneklewatachinewaneyanangi Gwaklupotunanuko.Wanekluyakawa runkakletka Goyakalupogirewatyawakapirana. Pejnurunekomuchkowyegitlu. 17Myapretpotnitengogne nikawninripa ga wapsolchijneko, wa satu yotmokle pnutenikawninripa TokanchiYokanatkaluruya.

Geso ginkakletlu giknokagnunrolupirana18“Girukokta giknoklo ganunro ga wa

sato ganunrotatnaka, rumopatlewjixatka.Ga wa girukta ganunrotlo wa jejigiknokanro rumopatlewata.

16

Page 122: Yine bible   new testament

122

Geso ginkakna wa ponikoluga wa Lasaropirana

19“Waneru satu jeji ponikolu. Pakniyoshmookaluru pixkalutu mkachri gawa wale potu klatalu mkachrigitakachri. Pagognemnunanukameyiwlu ponikpoturu rutaka. 20Satukwamonuru, Lasaro giwakatletachri,rupgyaptotestsi rutaaka. Katreru.21Raluka ginanuwleta ponikolunikjetyawaka gijrukyachriya. Kewenekoxa gina. Ga wa remrotretluna.

22“Wane rixatka. Rupnana kwamonurni.Goyakalutowrene ganikatkalu. Gawrastarutakluna. Rupnana koxa ponikolni.Kapnatkana. 23Ga wa gipnachinegwiywaka salewnapotutinri, wane yigatya.Wajra retyalu Gawra, ga wa Lasarowalesta gwanatachritka. 24Giyagni walesaplewpotuta. Wane china, ‘¡Papa Gawra,petwamonutanno! Lasaropyokanyegitanno, gonurugakaptomyojimtanu.Ruyalkapannutanunno. Gi rixanu tyexirnachri nsalewnapotutyanatka.’

25“Gawra wane china, ‘Wiwi,pushinkapanru wa puwekanatinipyoptojenatanru kigleru wane pixle. Gawa Lasaro koxa gektutu yoptojenatanru.Giyagni wa xani gewi gimnanukikalurniwale,patkayi. 26Ga wa tyekaka pejnurukopnute, wixa ga wa gixa ganikajiterawgognenatyawaka tsru gitskata.Giyagni wixa yegi galuka kopruretachinegixa yegi rixinripmakna, gi rumkatluna.Ga wa wane gajeneko gi gimkatakoprureta wa wixa yegi rixinripmakna.’

27“Giyagni wane china, ‘Xani koxanagjityi, papa. Nurupji pyokanatanruwale. 28Gi rixanu waneyno pamyonomolene. Rupgujtayegityapna wale,wa gewi tye salewnikowaka mamuninitipkoxna wanna.’

29“Ga wa Gawra wane china, ‘Wannawaneya Moysisi kirukate ga waGoyakalu tokanu geneklewatachine.Wanna yijnakotanna.’

30“Giyagni wale wane china, ‘Gike,papa Gawra, seyni satugipnachinyegiya yayegitinna,renshinikanutanna.’

31“Ga wa Gawra wane chinru, ‘Mayijnakotkanruna Moysisi ga waGoyakalu tokanu geneklewatachine, gikoxa rushinikanutkona wa satugipnachinetskalaya yotunotini.

“¡Gi waneni!” chinna Geso

17 1Wane chinna yimaklene, “Girumkata gimaletkota wa

gitspetkalurkaka chininripa. Seyni ¡giwaneni girukokta jijruklu yineru!2Kiglemkalu waleya rushriknojitikolupawa tsru sotlu ginripiya, tsru wenuruknokikolupa, wanepnute wa tye satumturpotu jijrukinri.

Geso ginkakletlu kaspukmukochirewlupirana

3“Gixnanuko ggirukotinwa. Wapumole mukochirewatini punkakanruwa ruklukanuwninri. Ga warenshinikanutinipa, pkaspukinri wale.4Ga wa payokgipre kata pagognemukochirewatini pixaya, ga wapayokgipre kata satkakyegitinyi wanechinachri, ‘Nenshinikanuta,’ pkaspukinriwale.”

Pyognika galixletanwu5Giyagni yokanatanune wane chinru

Geso, “Gitsrukaachi, pyognikagalixletanwu.”

6Giyagni wa Gitsrukaachi wane china,“Waneygi gixkamka galixle mostasajipixka, wane nchinanru tyesukomormuna, ‘Pkopkolikinwa. Tsruwenu putakinwa.’ Yijnakotangi.

16 17

Page 123: Yine bible   new testament

123

Geso ginkakletlu wayegrechri kamruretanrupirana

7“¿Satu wa gixa yegi waneyawayegreru tsru jitlolepagitachriganikachri ga wa goweganegirukotachri, wa sana ruyakatini, gikoxa wane nchinru, ‘Punanu.Nikjetikowaka ptuplatanu?’

8“¿Gi ge wane nchinangonuklu,‘Pkamrutanru nnikanrupa.Palpokotinwa. Pupxakannonnikakopshini ga wa nurini. Wanepnutepixa nikanutka ga wa puranu’?

9“¿Poyagnutanruge wa wayegrechri girixanu wale kamrutlu towutikowakawaka gike? 10Waneko pixka gixanugixa. Wa gixa kamrutinitkalu wapejnuruko ntowutikwaka, wanenchinanu, ‘Wayegrechine gimuterunwu,gi rixanu wutakikolupje wkamrutatka.

Pamole gijirgitutachine powratkalune11Wane rixatka. Gerosale yini, Samari

koprumta ga wa Kalilechijne koxakoprumta. 12Satu pokchirapokamtinitka, pamole jejineyoptotaplu gijirgitutachine. Wajratunwatna. 13Saplewatna. Wane chinna,“Geso, Gitsrukaachi,petwamonutanunwu wixni.”

14Wa retinitkana wane chinna,“Gajewa. Sasertotenegekakgitapinitkawa.” Wane rixatka.Wane yakopshinna powratkana.

15Giyagni satu wa wannateretnatkawa wa rutukinritka, satkapa.Tsru saple rixa gimalwuretlu Goyakalu.16Chiji yoptsojitamta gijixistsi.Poyagnutlu. Samarya gajerni wale.

17Ga wa rugita Geso. Wane china, “¿Gige pamolna powratkalune? Ga wamturuji ¿ginakatkana? 18Gi satuna getasatkapletka wa Goyakalu rumalwutyapa,seyni tye pnu gajeru galikakni.”

19Wane chinru, “Palnanutka.Pyanutka. Palixle gitskalakyi.”

Pogirewatyawaka gininripa20Repomsatka Geso Gwariseyoneya

gikluplu Goyakalu pogirewatyawaka.Wale gigitna. Wane chinna, “Gi wagetkaluru runini Goyakalupogirewatyawaka. 21Gi wane koxachinanna, ‘Getanu. Gewru.’ Gi koxa,‘Waneru.’ Gi rixanu, Goyakalupogirewatyawaka gixa gitokote rawa.”

“Nowgogneklu pixka,” china Geso22Giyagni wane chinna yimaklene,

“Pagognekaka ginanu wa gixagalukpotu getletanmaklu pagogne waGita Yineru Wgennogognekaka. Gi wagetanru. 23Wane chinangina, ‘Ga gawaneru.’ ‘Ga ga gewru.’ Gi wane gyanu.Gi gomkagitanru. 24Gi rixanu rawraklepixka rixanu pasreta teno rapukotgognerawrakini pixka ga wa pasreta tenorapukotgognepotunanuko pokamlata.Wane pixka nixanu Gita Yineru Wgennonogognepa. 25Seyni muchinanunumkata salewnaleta gixo, nmayoptotikotupa nyigimuweekakgognenatachineya.

26“Gi rixanu Nowegogneklu pixkarixanu nogogneklupa wa napokinipaGita Yineru Wgenno. 27Niknina,rurnina, ganunrowatnina ga waganuruwatnina, wa Nowejiglokingognepotunanuklo pumlekwa.Runatka gonnewlu. Nikatannapejnurunniko.

28“Waneko pixka rixa Lotgogneklu.Niknina, rurnina, marnewatnina,rushanrewatnina, rutaklewatnina,panawatnina. 29Wa Lotegasukingognepotuko Sotomaya,tengogne gina pixka rixa gijrukletaxirnachri ga wa gasogre. Pejnurunnikonikata.

17

Page 124: Yine bible   new testament

124

30“Waneko pixka rixanu nogognepa,wa Gita Yineru Wgennonupgujewninigognepa. 31Walegognepapanchi gogo gwanatachri ga wa panchirawa rejnunkate, gi rujrukanurawapyaplu. Waneko pixka rixanu wasana gwanatachri, gi wa satkapanurajxigiyaka. 32Gishinkapanro Lotegnunroni.

33“Girukokta gijga chipetlegiwekletanuruwekinri ramginina. Ga wa girukoktagamtakanru, rushatkapgiwekletanu.34Wane nchingi, wale yechnopa, satushechi gepi gwanatanu. Satu ganiiko, gawa satupni giknokamtkona. 35Gepisuxone gimunripagkakanatachinepa.Sato ganiiko, ga wa satopnigiknokamtkona.”

36Rugitna. Wane chinruna, “¿Ginaka,Gitsrukaachi?”

37Wale wane chinna, “Ginakakoktarawmanetanu gipnachri wanerapatjetinna klatatalune.”

Yapkaklu wa gipnagnurutachro ga wa kgitakyagoklewaklerupirana

18 1Satu yapkaklu runkaakoxna wama mamanga

gagjigogneretinitipna. 2Wane china,“Papokchi wanerukgitakyagoklewakleru. Wale gi pikluGoyakalu. Gi koxa kagwakpiratna yine.3Wale pokchi koxa wanero satogipnagnurutachro. Wale yegi tya. Wanechinru, ‘Puglepokyegitannonkamnixjeruya.’

4“Seyni gixgogne gi raluklu.Wanepnutetka wane chinaginanwakayatka, ‘Gimka npikluGoyakalu. Gi koxa nkagwakpiratluyineru. 5Seyni twu gipnagnurutachrokojwakalchinannonugnapokyegitanutkalo. Nmamaalinanumtinitipa wala kojwaklechinanu wa ginjetachro.

6Wane china Gitsrukaachi,“Gyijnakotanru wa chinyawaka wakgitakyagoklewakleru. Walenwampoyagkaakatu yineru. 7Ga wa Goyakalu¿gi ge gapnuyegitanna tsomitanune wagogi ga wa goyechno ragjitjene? Ga wama pognanutupni wannayegiya. 8Wanenchingi, giyampotu rapnuyegitanna.Seyni wa Gita Yineru Wgenno gininipatye chijiya ¿nukshikinri galixlu?”

Wa Gwariseyo ga wa gijgawenutachri9Wane koxa chinna tye yapkakluya

pimrine gaponshinikanutnachinwa wapoyagkakachine rixinrina; pimrinereyikna:

10“Gepi jejine kpashiwakapji kaniknaragjigognetinripna. Satu Gwariseyni, gawa satu gijgawenutachri. 11WaGwariseyo tunwata. Walenanuko wanechina gagjigogneyegletnawa, ‘Goyakalu,npoyagnutyi gi wa pimrine jejinepixkalutno, kachowgurune,mpoyagkaakane, kgimopataklerune. Gikoxa wa tye gijgawenutachri pixkagixachrino. 12Satu simankaka gepi katanogajirewjeta. Pejnuruko nyoptotanropamolete nenekjeta.’

13“Ga wa wajra tunwatagijgawenutachri. Gi raluka tengogneyigleta. Seyni ruylakastata. Wane china,‘Goyakalu, petwamonutanno gitakmukochirerno.’

14“Wane nchingi, tye yopikachritkagipji muklukanuwnakaakotutkani satupnute. Gi rixanu girukokta wa tsrugitaknachriwa mturu rutaako wale. Gawa mturu gitaknachriwa tsru rutaakowale.”

Geso ga wa mturune15Ranikyegitluna gajerya

maturewnachinewa kamrukyapna. Waleretna yimaklene. Chigetjetkanaranikjenna. 16Wa Geso tomgana. Wane

17 18

Page 125: Yine bible   new testament

125

chinna Wale, “Getashatanna mturunerunyegitannona. Gi gimaletanna. Girixanu wanna pixkalune wannanni waGoyakalu pogirewatyawaka. 17Galikakawane nchingi, girukokta gi wa mturupixka rixyoptoletanru Goyakalupogirewatyawaka gi wa jiglokanru.”

Ponikolu18Satu gitsrukaachi gepomgalu. Wane

chinru, “Yimaklewatachri kigleru, ¿klunkamrutanu nyoptotyaplu nuwekinrigike rixiniko mnikawnakatupa?”

19Geso wane chinru, “¿Klu chinanuwane pchinno kigleru? Gi satunawaneru kigleru. Satupjeru, Goyakalupje.20Wa Yokanatkaluru Tokanchi pumata:

Gi pumopatlewatanu. Gi puylalewatanu. Gi pchowguwatanu. Gi wa maleshawaka

pupgujtalewashatanu. Pkagwakpiratanru puru ga wa

punro.” 21Ponikolu wane china, “Pejnuruko

tyekaka nkamrutatkanmaklutinwakawa.”

22Ga wa Geso yijnakotlu tye. Wanechina, “Satupje pmagatya. Pushankanruptowruko wane pixle. Penekanna wakwamonurune. Waneyapyi ponikoletengogneyapa. Punanu. Pomkagitanno.”

23Giyagni ponikolu, walepiranayijnakotinitka, wamonuwnapotutatka girixanu ponikolpotni. 24Retinri Geso,wane china, “¡Gi pakyaprenunanuktaluGoyakalu pogirewatyawaka jiglokinripnawa kserojiprojirune!” 25Geso wane chinakoxa, “Myapretmakni kameyotsapujripna tjiglokinripa wa ponikolupnute jiglokyaplu Goyakalupogirewatyawaka.”

26Ga wa yijnakonatachine wanechina, “Giyagni ¿katu gimkatagognetkaakotanu?”

27Geso wane china, “Wa yineyamumkatanutu, wale rumkataGoyakalu.”

28Giyagni Petro wane china, “Petanu.Wixa giknokamtlu wane wixle. Ga wawomkagitatkayi.”

29Wale wane chinna, “Galikakni wanenchingi, girukokta giknokapjimta, gawa ganunro, ga wa gimolene, ga warurune, ga wa wugenene Goyakalupogirewatyawaka chinanu, 30waleyoptotanru gixo kata pnute xanityegognekaka, ga wa pagogneshaginachripa waneyaplu ruwekinrimnikawnakatupa.”

Geso ginkakletagnaputlu rupnalepapirana31Wa Geso ganikna pamole gepi.

Wane chinna, “Xani Gerosalewkanikanutka, poyagkakikolupapejnuruko Goyakalu tokanugeneklewatachine chinyongatyawakawa Gita Yineru Wgennopirana. 32Girixanu samyookalurupno payine yegi.Gapnokatkalurupno. Gektutetkalurupno.Ga wa gitskagjetkalurupno.33Kochipjetannona. Ruylatannona. Gawa mapgogne chininri nyotunotanu.”

34Ga wa wanna gi gimata jemlutyepirana. Wanna yogimatika tyepirana.Gi rumatluna wa chinyawaka.

Maygaletu Geriko gajeru35Wane rixatka. Gerikostsi

rapokinitka, waneru satu maygaletu.Gatnugapostsi tuplanatachri. Sroschigagjijetachri. 36Wale yijnakogiknogletinna gixolune yine.Repomlewata klunerni. 37Runkaklunawa Geso Nasare Gajeru giknogamta.38Giyagni saplewjeta. Wane china,“Geso, Tawiklopisha,petwamonutanunno.”

39Wa kosekamtachine chigetjetlupochke rixinripa. Seyni wanepnute

18

Page 126: Yine bible   new testament

126

saplewjepotuta, “Tawiklopisha,petwamonutanunno.”

40Giyagni Geso tunwata. RawapjixluWale yegi. Wa rapyegitinitkalu,repomgalu. 41Wane chinru, “¿Klupalukatka wa nixyapyi?”Wale wane china, “Gitsrukaachi,

netinripa.”42Ga wa Geso wane chinru,

“Petanutka. Palixle gitskalakyi.”43Waneklu retatka. Romkagitatkalu.Rumalwumtlu Goyakalu. Ga wapejnuruneko yine getinri rumalwutlunaGoyakalu.

Sakeyo wa gijgawenutachri

19 1Geriko Pokchi rapokamtinitkaGeso. Koprupokchimtlu.

2Waneru satu jeji Sakeyogiwakatletachri. Walenwagijgawenutachine gitsrukate. Ponikolniwale. 3Raluka getletlu Geso gi gixachrini.Gi rumkata getletlu wa gixolune yinechinanu ma tennu chinanu. 4Penute yagasukleta. Sukomormuna ratskotaretyaplu. Gi rixanu wane yapamtanu.

5Wane rapokinitka Geso, yopukgatlu.Wane chinru, “Sakeyo, giyampotupujrukanutka. Gi rixanu xawakni pupjinumkata gapokleta.” 6Giyagni giyampoturujruka wale. Gimuwatachri yoptotlu.

7Pejnuruneko getanatachine kegemga.Wane chinna wa satu jeji kmukochireruyegi jiglokinri wane rawinripa.

8Giyagni tunwata Sakeyo. Wanechinru Gitsrukaachi, “Petanu,Gitsrukaachi. Ganikaji wane nixlenenekna kwamonurune. Ga wagirukokta nyokwire nujgiylo sroschi,gepkoxamkoje kata pnute nsatkaklo.”

9Geso wane chinru, “Xawakni tyepjirapokatka gognewatikaluru, gi rixanuGawraklopishkoxni wale. 10Gi rixanuGita Yineru Wgenno gina nujgiyaplugamganatachri ga wa nognetkakyaplu.”

Yapkaklu wa gepi pachaprojipirana11Wale tokanchi yijnakotinitkana,

satu yapkaklu wane chinyatnakna Geso,gi rixanu gi gowukatkalu Gerosale, gawa wanna kagwaklu waneklurupgujewnanu Goyakalupogirewatyawaka. 12Giyagni wanechina, “Satu jeji wale potu pnu chiji ya,pogirewatyawaka yoptotinripa ga wasatokinripa. 13Pamole wayegrene tomga.Satkaka gepi pachaproji reneka. Wanechinna, ‘Gmarnewatanunapokinpotunanuko.’

14“Ga wa gichijne gajene gayegixlu.Yokanatkana tsrune wale gajxigi, wanechinanna, ‘Gi waluklu wixa yegipogirewatinripa wa tye.’

15“Wane rixatka. Wa yoptotinitkalupogirewatyawaka. Satokinitkatomgajixatkana wanna wayegrechinewa sroschi renekamtanune, rumatyapnasatkaka marnewatinrina.

16“Muchinanu rapyegitlu satu. Wanechinru, ‘Gitsrukaachi, petanu. Gepipacha pserojiprojite yogniklo gepiwaragkaproji.’

17“Wale wane chinru, ‘Poyagnu,kigleru wayegrechriyi. Ptsotsotajichinanu poyagkakinri. Giyagni pamolepokchi putakiko.’

18“Satu ginatnaka. Wane china,‘Gitsrukaachi, gepi pacha pserojiprojitetyogniklo satu waragkaproji.’

19“Wale koxa wane china, ‘Pixa koxapamyo pokchi putakiko.’

20“Satu ginatnaka. Wane china,‘Gitsrukaachi, petanro gepi pachapserojiprojite. Numretlo mkachrisamapoyitkaluro. 21Npikyi. Gi rixanu jejishikgajiryi. Pma mutaklewatyawakanupwiya. Pma muknokajityawakanupapatjetya.’

22“Giyagni wale wane chinru,‘Mugletu wayegrechriyi. Pixako ptokanu

18 19

Page 127: Yine bible   new testament

127

nuklukanuwnayegjixinyi. ¿Pumatnogewa shikgajiru jeji nixinri? ¿Nmamutaklewatyawakanu nwini, ga wa nmamuknokajityawakanu napatjetya?23¿Klu koxa gi putakyalo nserojiprojitekgipekoklerune yegi, wa napokininyoptotanmaklo gitanuko ga wagixolewnachroymananuko?’

24“Wane chinna wanetunwanatachine, ‘Gkonanro gepipachaproji waleyegiya. Genekanru wagepi waragkaproji waneyalutu.’

25“Wanna wane chinru, ‘Gitsrukaachi,waneyatkalu gepi waragkaproji.’

26“Giyagni wane nchingi, waneyalutupsoluko reneeko. Ga wa waneyamigjetu,wane rixleko koniko. 27Ga wankamnixjene koxa wa nma malukapogirewletjene wannayegiya, ganikannagewi. Giylaganna gita getanu.”

Gerosale rapoka Geso gakagloklewatachri28Tyepirana rali wane chinremtinitka

Geso, yatka. Kosekamtatka. Gerosalekanikatka. 29Wane rixatka. Gi gowukachininitka Wetpage ga wa Wetani.Magkastsitkani, wa Goliwa Magkatechinikowaka. Gepi yimaklene yokanata.30Wane chinna Wale, “Gyanu tujra pokchiginaple gajeru. Gapokinpatklu, waneklupagikshikanro mporo wgene tsatkaluru,yineru mtuplatanutowa. Gkoshrikanru.Ganikanru. 31Girukokta gepomginipgi,‘¿Klu chinanu wane gixa koshpirokletlo?’wane nchinanu, ‘Gitsrukaachi galuklu.

32Wane yatkana yokanatkalune.Rukshikluna chinyawakpotukna.33Koshpirokatkaluna mporo wgene.Kwangixleru wane chinna, “¿Kluchinanu gkoshpiroklu mporo wgene?”

34Wanna wane china, “Gi rixanuGitsrukaachi galuklu.”

35Ranikatkaluna Geso yegi.Sapwakatjitatkaluna gimkaluymanamporo wgene. Gitji rutakatkaluna Geso.

36Yamtini Wale, rukwekamkatnagatnugapo.

37Gi gowuka rixininitka, GoliwaMagkate yojrigle rapokiniwa,pejnuruneko gixolune yimaklenegimuwata. Yinuwaka gimalwuretlunaGoyakalu. Saplee gimalwuretluna wapejnuruko retanruyna, wagiyaklukakaya. 38Wane chinna:

¡Gimalwutkaluru Pogirchi, Gitsrukaachi giwaka ginyachri!

¡Kigle gwashle rixanu tengogneya! ¡Tenowaka potu waneplu goyaknu!

39Giyagni pimrine Gwariseyonegixolune yine yegi gwachine wanechinruna, “Yimaklewatachri,pchigetjetanna pyimaklene.”

40Wale gigita. Wane china, “Wanenchingi, wa nyi pochke rixinmakna,sotlumka saplewatanu.”

Geso gichiyagatlu Gerosale41Gi gowuka tixininitka, retlu tsru

pokchi. Chiyagata wale chinanu. Wanechina, 42“¡Pumatkamkalu xanipugogneya, kluneru chinanmaka kiglegwashlepmakyi! Seyni xani puygaleyogimatika. 43Gi rixanu runanupagognekaka, pkamnixjene chijipirijeretinyina. Sajrukanyina.Pejnurusretako rerutanyina. 44Chijijijrukanyina, ga wa pwugenene gitokogwachine. Gi wa rutukanu sotlurogotkakinripa, gi rixanu gi pumatlu wapsalwayegitikolgogne.”

Kpashiwakapji powratka45Kpashiwakapji jiglokamtatka.

Yinuwaka giknokletna malekagishanrewanatachine. 46Wane chinna,“Kayongalutkani:

Nopji gagjigognewakapjipni. Ga wa gixa wane gixatkalugitawakapna kachowgurunegwiywaka.”

19

Page 128: Yine bible   new testament

128

Kpashiwakapji runkaklewatya Geso47Pagognemnunanuka kpashiwakapji

runkaklewatya. Ga wa tsrukakalunesasertotene ga wa yonchikgapine, ga wawanna potu yine gijga giylaletluna. 48Girukshikluna gikta rixpokotyapluna. Girixanu pejnuruneko yine Walepjekagwakna wa jemyapluna.

Geso gitakikolu gepomsayegitka

20 1Pagogne wane rixatka. Yinerunkakanata kpashiwakapjiya.

Runkakletlu Kiglerpotunanu Tokanchi.Rapyegitluna tsrukakalune sasertotene,ga wa yonchikgapine tsruneyma.2Ruynumsatluna. Wane chinruna,“Punkakanwu klu putakika Pixa tyekakapkamrutinri. ¿Katu gitakyi wa tyeya?”

3Giyagni rugita Geso. Wane chinna,“Gita koxa gepomgangi satu tokanchiya.Ginkakanno. 4Wa Gwa katlewle¿tengogne giyakatyachrirge? ¿Wakayinenukla?”

5Yoptopirkakna wannakakluko. Wanechinna, “Wane wchininipmaka,tengogne giyakatyachrini, Wale wanechinanunwu, ‘¿Klu chinanu koxa gigalixlu?’ 6Wane wchinininapa yinenni,pejnuruneko yine sotlujetanunwu. Girixanu rushinikanutkana Goyakalutokanu geneklewatachritkani Gwani.”7Giyagni rugitna wa gi rumatnaginakakta giyakatyachri.

8Giyagni Geso wane chinna, “GiGitako ginkakangi klu nutakika tyekakankamrutinri.”

Kamrurewatachine muglene9Yinuwaka ginkakletna yine tye

yapkakluya, “Satu jeji sana gowasharutaka. Renekamtna sana girukotachine.Pnu yatka. Gixgogne ramga.10Topapkotka satu wayegrechriyokanata girukotachine yegi, wa

renekyapluna wa sana gwiyachritka.Seyni wa girukowatachinekochipjetanru. Maleshalni yokanatna.11Rumepe yokanretatnaklu satuwayegrechri. Seyni wale koxakochipjetna. Rektutetanruna.Maleshalni yokanatna. 12Wanepnutemapa rixinri yokanatatnaka. Walenirustakna. Ruknokanruna.

13“Giyagni wa kgisanateru wanechina, ‘¿Klu nkamrutanutka?Nyokanatanru nalukanru noturu.Kagwakpirgetkotanruna wale.’

14“Wa sana girukotachine waretinitkaluna, wane chinnawannakakluko, ‘Tyenwayoptotachripatka. Ginanu. Wuylaganru.Yoptotanrupmaka wixanpatkani.’

15“Kashichanruna. Gowasharuknokyanruna. Wane ruylatyanruna.“Giyagni ¿gi rixanutkana kgisanateru

wa wanna sana girukotachine?16Runanu. Ruylatanunna wa nyipnisana girukotachinepni. Pimrinerenekanu gowasha.”Wa wanna yijnakotinitkalu, wane

chinna, “Gike rixiniko.”17Wa Wale retanatna. Wane china,

“¿Klunerkoxni wa tye yonatkaluru?Wa sotlu myoptotkotu

kamrupjitachineya, wale gitaaka yoptowaka gitsejita.

18“Katupnikta tye sotlu gitspetanuna,rumlokpotutanuna, ramgapotutanuna.Ga wa tye sotlu gijrukgogotanrunaparamgapotutanuna.”

19Waneklu yonchikgapine ga watsrukakalune sasertotene galukakashretlu Geso, gi rixanu rumatajemluna wa wannapirana chinyalu tyeyapkaklu. Seyni yine pikna.20Giruktatluna. Yokanyegitlunayimlewashatachine, wa poyagkakachinepixka rixashatinripna, wakashtokanutyapluna, samyokyapluna

19 20

Page 129: Yine bible   new testament

129

gitsrukaachi yegi, wa tsru potugitaakaluru girukotlewatyawaka.21Repomgaluna. Wane chinruna,“Yimaklewatachri, wumatluwanepotuko pchinjeta ga wapunkaklewjeta. Gi wa manewle giglenuchinanu pyoptotlu yineru. Seynigalikaka potu punkakletpiranatluGoyakalu gatnugapote. 22¿Wamunanshichkotnige wenrukakawenekyaplu Susa waka gike?¿Wenekerge waka gi wa wenekanru?”

23Seyni Wale gimatlu wannasanowashle. Wane chinna,24“Gekakgitanno wa sroschiproji. ¿Katuyaglu waneylo, ga wa katunnitoyonga?”Wane chinruna, “Susanni.”25Giyagni Geso wane chinna, “Giyagni

genekanru Susa Susanni, ga waGoyakalu Goyakalunni.”

26Gi rumkata kashretokanutluna yinegetanu. Ruglajitanna wa rugityana.Pochkenna.

Gepomsalu yotunrupirana27Rapokna pimrine Sariseyone. Wane

chinachine maleshlu yotunrupagipnachineya. Repomgaluna. 28Wanechinruna, “Moysisi yonyegitwu, satu yegwakluni kganunronru gipninina gi kwugenniri, wa repuru gwanro wale gnunronanni ruxolewkakinripa giklopishapa yegwakluni chinanu. 29Giyagni wanena payokgiprerunemoletkakachine. Muchinanu tsrugnunrowata. Rupnana. Mwugenetniko.30Waneko pixka rixana gapkatatachri.31Mapa chininrina gwalo. Waneko pixkarixanna pejnurunniko payokgipreni.Rupnanna. Gi ruknokawgenetanna.32Suxni gapkata potu gipnaletanatka.33Giyagni yotunruklupa, ¿girugnunropni wa wannaya? Gi rixanupayokgipreni gnunronitka wa wala.”

34Geso wane chinna, “Tyegognegajene ganunrowata ga waganuruwatna. 35Seyni wa rumuknugetkonina rapkapyapluna tujragognemnikawnakatupa ga wa yotunrugipnachinetskalaya wanna giganunrowatanutka. Gi koxaganuruwatanutkana. 36Gi rumkatagipnaletanutkana. Gi rixanuGoyakalutowrene pixka rixanutkana.Goyakalu wgenenpatkani, gi rixanuyotunru wgenenpatkani. 37Wayotunotachinepa gipnachinepirana,Moysisi ginkakpokowaklewatakawshipiripirana runkakletinri, wanerixinri Gitsrukaachi, Gawra Goyakalutni, ga wa Gisaaka koxa Goyakalutni, ga wa Gakowo koxa Goyakalutni. 38Gi wagipnachine Goyakalutni, seynigiwekachine Goyakalute. Gi rixanupejnuruneko giweka Wale chinanu.”

39Giyagni pimrine yonchikgapinegigita. Wane chinna, “Yimaklewatachri,kigleru wane pchinre.” 40Gi rixanuwanekluyakawa gi tserpiranawagepomgaletatkaluna.

Kristo, Tawiklopisha41Giyagni Wale wane chinna, “¿Gi

chinna wa Tawiklopisha rixinri waKristo? 42Gi rixanu waleko Tawi wanechina Shikalchi kirukateya:

Gitsrukaachi wane chinru Nutsrukate:

‘Ptuplatanu npotuklesretate, 43 Nutakinpotukna pkamnixjene

putspanjixgapre rixinripna.’ 44“Giyagni waleko Tawi wane chinru

Gitsrukaachi, ¿gi rixpokotyawakagiklopishayapni?”

Geso giklukna yonchikgapine45Pejnuruneko yine yijnakonatinri,

wane chinna yimaklene,46“Ggirukotinwa wanna

20

Page 130: Yine bible   new testament

130

yonchikgapineya. Galuka yanretachinegimkaluyna gowukalu. Raluklunaralukikolupna giputuyna. Ralukluna watsrukakalune tuplapijereginkaklewawakapjikakaya, muchinanutuplapijkaka koxa nikjetikowakaya.47Nikatapjijetkannagipnagnurutachronni. Rixashleynagogagjirgognerkakna. Wannagiklukanuwnakakalunpotupni.”

Gipnagnurutachro genekashle

21 1Geso getanata. Retnaponikolune, wa genekashlu

gignantakikowaka gitakachine. 2Satogipnagnurutachro reta kwamonuro.Tutaklo gepi mturomchataaji. 3Wanechina, “Galikaka wane nchingi, wa twukwamonuro gipnagnurutachro walagitaka pejnurune pnute. 4Gi rixanu nyipejnuruneko ruxetanrona rutaknarenekashlena Goyakalunupa. Seyni watwu magatyachro potu tutaklotseyomchataaji, pejnurukotuwekinripa.”

Geso ginkakletagnaputlu wa kpashiwakapji gijrolekachripa

5Pimrine kpashiwakapjipiranayanumsanatna, wa kiglepotkaklu sotluga wa giglewlukaka genekashatkaluru.Geso wane china, 6“Wa tyekakagetanru. Pagogne ginanu gi warutukanu sotlu rogotkakinripa, gi wamujrolekatunpakni.”

7Giyagni repomgaluna. Wanechinruna, “Yimaklewatachri, ¿giklupniwa tyekakapa? ¿Klu getkaluru wanepawa tyekaka wane gixinripatka?”

8Giyagni wane china Geso,“Ggirukotinwa gi wa yokwitkalunepgi.Gi rixanu gixo ginanu ngiwakaya. Wanechinanna, ‘Gitni. Kayegikatkalugigogne,’ chinanna. Giyagni gi wagomkajigitanna. 9Seyni wa gixa

jeminiplu wa giylalupirana ga wayawroptajrukakapirana, gi gimyekanu.Gi rixanu rumkata muchinanu wanegixleta, seyni gi wayoptukyawakapnichi.”

Tsru getkalurkakapa ma mapookanuwa yoptukyawakapa

10Giyagni Geso wane chinna,“Yotunyegkakanna pachijne gajenepachijne gajene yegi, ga wapogirewatyawaka yotunyegkakapogirewatyawaka. 11Waneplu tsrugiyolikchijrukakapachijnemnunanukaya. Ga wa wanepluyayixlukaka, ga wa nachlukaka, ga wagimyeklukaka, ga wa tsru getkalurkakatengogneya.

12“Ga wa ma mapookanupachityekaka, gkashichkona. Kojwakangina.Ginkaklewawakapjikakaya ga wayoshmakikwaka nsamyooko. Ga wapogirchine yegi ga wa gitsrukaachineyegi ganiiko Gita giwaka chinanu.13Rushpakanu gipgujtalewle chinanu.14Giyagni gaji gitakanru tye shinikanchixani, gi wa gyanshinikanyegitanru giktanchina giykoyegletinwa. 15Gi rixanuGita genektokanutangi ga wagimatkalewle ma mumkatasatkakletanruna, gi koxa rumkatayoptopiiretanruna pejnurunekogkamnixjene. 16Gixa samyookogiruneyako, ga wagimunanwakaneyako, ga wagimoleneyako, ga wa gimatanuneyako.Ga wa gixa pimringi ruylatanna.17Gayegixkalunepgi pejnuruneyako Gitagiwaka chinanu. 18Ga wa gixjiwutsa giwa patsapjeko gamgingi.19Gakotanshinikanutinri, giwekanu.

Gerosale mwakotupni20“Wa gixa getiniplu solalone

sajrukiniplu Gerosale, waneklu

20 21

Page 131: Yine bible   new testament

131

gimatanutkalu kayegikatkalu mwakoturixinripatka pokchi. 21Waneklu wa Gotegwachine magkakaka ya gasukletanna.Ga wa pokchi ganikajite gwachine wanerushpakinna. Ga wa pokchi malekategwachine gi wa pokchi yanutkana. 22Girixanu walegognekakapa saletikolupnaGerosale gwachine, wapoyagkakikolupa pejnurkakakoyonatkalurkaka. 23¡Gi waneni wakamshironepni ga wagashichakachinepniwalegognekakpatka! Gi rixanu waneplutsru kegeknanuwlu tye chijiya, ga wajgekanchi nyi yinyegiya. 24Yawnannayoglolewapi gistakikalune.Payinemnunanuka ganikannakashikanotkalunenapa. Ga wa Gerosalegakatooko payineyapoyagkakikolpotunanukopayingognesha.

Yineru Wgene gininripa25“Waneplu getkalurkaka tkachiya, ga

wa ksuruya, ga wa katagirkakaya, gawa tye psolchijneyakopayinemnunanuka salewnale. Wa tsruwenu sejrewnale ga wa gishpurgayowjere nutanshinikankakinna.26Rupnagoojetanunna yinepni piklenachinanu, ga wa kagwakanruna chinanutye psolchijneko ginachripa chinanu. Girixanu wa gichkolkaka tengogne gajerukowshiwshitko. 27Wanepnute retannonawa Gita yineru Wgenno ginachripa kyachgapereruyma. Tsru nuyakle ga wanoyaknu numunanu. 28Wa tyekakayinuwaka wane gixletinpatka,mpotukawatanu. Ntunogitanu. Girixanu gi gowukatkalugkoshpakikolpatka.”

Gikera gipchekaygalejitinipirana29Satu yapkaklu wane chinyana,

“Getanro gikera ga wa pejnurmunako.

30Wa gixa getinitkalotupchekaygalejitinitka, gixnanukogimatatkalu gi gowukatkalu walapu.31Waneko pixka rixanu gixagetinpatkalu wane gixlutkani tyekaka,gimatanutkalu gi gowukpatkaluGoyakalu pogirewatyawaka.

32“Galikaka wane nchingi, giruknoganu tyegimuweekakgognenatachinesha, waptowruko tyekaka ma mixkanuwa. 33Watengogne ga wa chiji nikawnanu, seyniwa ntokanu gi nikawnanu.

Giyokanu; gagjigognetanu34“Ga wa gixa girukotinwa gixnanuko,

gi wa ginjiwujpa gixkalchinanu, gi wagimru chinanu, gi wagkojwakanshinikanutinri tyegognegajeruya, mkagwaakotuparapyegityapgi nogogne gitseklu pixka.35Gi rixanu wane rixa gapyegletannapejnuruneko tye psolchijnemtakogwachine. 36Giyagni psolgognekogiyokanu. Gagjigognetanu pejnurukoginachripa gimkata gasukletinripa, gawa Gitastsi, Yineru Wgennostsi gimkatatunwaletinripa.”

Kpashiwakapji runkaklewatya Geso37Ga wa gogikaka, wa kpashiwakapji

runkaklewjetya. Ga wa goyechnoGoliwa Magkate chinikowaka yajeta.Wane rawjejeta. 38Ga wa pejnurunekoyine goyechnokawpotuko yotunjeta.Kpashiwakapji yayegityaluna wayijnakotyapluna.

Tsrukakalune sasertotene ga wa yonchikgapine

22 1Gi gowukatkalumeyiwlugogne, wa jimapro

gisekachri myapjetkotu niikalurupa, waGiknoglushgogne chinkaluru. 2Ga watsrukakalune sasertotene ga wa

21 22

Page 132: Yine bible   new testament

132

yonchikgapine gigjalu gi rixpokogiylaletanruna Geso, gi rixanu yinepikna.

Gota galuka samyokletlu Geso3Satanasyo jiglokatkalu Gota,

Giskaryote chinkaluru. Walenwa pamolegepi rixinrina. 4Wane ya.Ruynumsatapna tsrukakalunesasertotene ga wa kpashiwakapjigirukotachine gi rixpokosamyokletyaplu wanna yegi. 5Wannagimuwata. Rupiratyaluna renekyaplunasroschiproji. 6Giyagni wale gipiratyana.Rujgalu ruglepoktapinri gi rixpokosamyokletyaplu wa gixolune yinemwiyawakanu.

Tsru Giknoglushgogne chinanu galpokotkaluru

7Rapokatka jimapro gisekachrimyapjetkotu nikikolgogne. Rumkatagiylaletluna Tsru Giknoglushgognegenekashatkaluru. 8Giyagni Petro ga waGwa yokanata. Wane chinna, “Gajewa.Galpokotanru wixanupa wa TsruGiknoglushgogne wnikanrupa.”

9Wane chinruna, “¿Ginaka palukagalpoklejixwu?”

10Wale wane chinna, “Wa tsru pokchigyinipa, wane yoptotingi satu jeji wagashgaji gonu gwanru ganikachri.Gomkagitanru panchipotunanukoginakakta jigloka. 11Wane nchinanru wakapjiru, ‘Yimaklewatachri wane china,“¿Ginaklu wa napokagrukwakle wannikyawaka Tsru Giknoglushgognenyimakleneyma?” china.’

12“Wale gekakgitangi satu tsru tenogajerugruko gali galpokletkalurutka.Wane galpokotinri.”

13Giyagni wane yatkana.Rukshikluna Wale chinyawakpotukna.Ralpokotluna TsruGiknoglushgognenupa.

Ralipre nachnewlu14Wa gipapko gapokinitka,

nikjetikwaka tuplata. Ga wa Waleymanayokanatanune. 15Wane chinna Wale,“Naluka gimniklepotutgi tyeGiknoglushgogne nma salewnagnapuwa.16Gi rixanu wane nchingi, giwanepnuteko nnikanutkalu mapoyagkaakanuwa wale Goyakalupogirewatyawakaya.”

17Rawlo girapistono. Poyagnutatkalo.Wane china, “Gyoptotanro wa twu.Gimurkakanu. 18Gi rixanu wanenchingi, gi nuranutkalo wanepnutegowajga ma mapookanuwa Goyakalupogirewatyawaka.”

19Kashichlu jimapro.Poyagnutinitkalu, jiknajrotlu.Reneksatna. Wane china, “Tyenwanomane gixa chinanu geneekaluru.Wane gixjetanu gishinikyapno Gita.”

20Rali nikletinitkana, waneko pixkarixlo girapistono. Wane china, “Twugirapistono walanwa gerotugipiratkaluru nogragaya, gixa chinanugiyookaluru.

21“Seyni getanru nsamyokjerumyopaGitayma nikjetikowakaya. 22Gi rixanugalikakni Gita wa Yineru Wgennogalimtanu nutakikowaka, seyni ¡giwaneni wa tye jeji, wale chinanu Gitawa Yineru Wgenno samyooko!”

23Giyagni wanna yinuwakagepomsakakleta wannakakluko girupniwale wane gixachripa.

Wa tsru potu Goyakalu pogirewatyawakaya

24Yoptopirkakna wannakakluko giruyimaklelrupni wannate tsrukagwaakaluru. 25Giyagni Geso wanechinna, “Payineko pogirene girukotannawanna, wanna chinanu gitaakalunekigleru gixjene chinkalune. 26Ga wa

22

Page 133: Yine bible   new testament

133

gixa gi wane gixanu. Seyni wa tsru potugixachri gixyegiya, mturu potu pixkarixanu. Ga wa gitsrukaachi, satukamrurewatachri pixka rixanu. 27Girixanu, ¿girni wa tsrupotu, wanikjetikwaka tuplatachri wakakamrurewatachri? ¿Gi ge wanikjetikwaka tuplatachri? Seyni wagixyegiya, Gitni wa kamrurewatachripixkalutno. 28Ga wa gixni waGitaymalunenanginyantaletikowaakakaya. 29Giyagni Gitagipiratyagi. Nuru pixkapogirewatyawaka rupiratyano. 30Wanumnikjenepgi ga wa numurjenepgi wannikjetyawaka npogirewatyawakaya. Gawa pamole gepi pogirchi tuplapijerentuplatanu. Gixa gitakyagokannapamole gepinerune wa Gisrayiline.”

Geso ginkakletagnaputlu Petro nutatiniplu31“Simo, Simo, petanu. Satanasyo

gagjiyegitgi trikoji pixkagixirikajitkalunepgi. 32Ga wa Gitagagjigogneyegityi wa palixlemmagatinitipa. Ga wa pixapenshinikanutinpatka,pmuchkotanshinikanutanna pumolene.”

33Giyagni Petro wane chinru,“Gitsrukaachi, galpokotachrinoyoshmakikwaka nyinripa Pixayma wakagipnalu yegi.”

34Geso wane chinru, “Petro, wanenchinyi, ma yanumatkanuwa gaxawripaxawakni, pnutatanno mapa kata pmamumatyanupno.”

Yoglolewapi35Wane chinatnakna, “Wa

nyokanatingi wa sroschimapamaniikangi, ga wa mtsapanengi ga wamyoshmakjixlengi, ¿pagixanregegmagatya?”Wanna wane china, “Gi satuna

wmagatya.”

36Geso wane chinna, “Seyni wa xaniwa sroschimapa waneyalutu ranikanru,ga wa tsapa koxa. Ga wa yoglolewapiwaneyamigjetu, rushankanru gimkaluko.Ragjitanru. 37Gi rixanu wane nchingirumkata poyagkakletinripachi wa tyeyonatkaluru Gitapirana. Wane china:Mugleneyma kagwakikolupa Wale koxa, Gi rixanu wa yonatkaluru Gitapiranapoyagkakpotutkalurupni.”

38Giyagni wanna wane chinru,“Gitsrukaachi, petanru. Gewru gepiyoglolewapi.”Wale wane chinna, “Gigiyatka.”

Getsemani ragjigognetya Geso39Giyagni wane yiyatka. Wa

rixjetyawaka Goliwa Magkate ya. Ga wayimaklene koxa gomkagitlu. 40Wa wanerapokinitkana, Wale wane chinna,“Gagjigognetanu gma yantaletikotupa.”

41Ga wa Wale gitspalatyana wa sotlugimkata giknokikwakapshini. Yoptsojita.Wane ragjigognetya salewnalepapirana.42Wane china, “Nuru, palukiniplutuknoganu twu girapistono Gitaya,seyni gi wa Gita galukyawakapni, seyniPixa galukyawakapni.”

43Satu Goyakalutowreru tengognegiyakatyachri gipgujewnayegitlu.Muchkotlu. 44Tsru chingajiwlu rixinri,wanepnute muchkowa gagjigognereta.Wane rixa runkokle wa tsru rutspiglepixka rixagragata wa chiji gapokachri.

45Wa ragjigognetyawakapalnamtinitka. Yayegitna yimaklene.Retamtna gimkanatachinewamonnupogna chinanu. 46Wanechinna, “¿Klu chinanu gimkanata?Gyotunotanu. Ga wa gagjigognetanu wayantaletikowakapa gma jiglokinitipa.”

Geso samyooka ga wa kashichka47Wa Geso yanumsanatiniwa, getanu,

gixolune yine. Ga wa Gota chinkaluru,

22

Page 134: Yine bible   new testament

134

wa pamole gepi chininri, wannakosekamta. Wa Geso yegi rapokatka.Ramlutlu. 48Giyagni Geso wane chinru,“Gota, ¿pamlurege psamyokyatkanoGita wa Yineru Wgenno?”

49Ga wa Waleymalune getanatlugiknogachripa. Wane chinruna,“Gitsrukaachi, ¿yoglolewaplegewustaklewatini?”

50Satu wannaymalutu wa sasertotenegitsrukate potu wayegreru ruylaka.Potuklejepi yostakyalu. 51Ga wa rujretluGeso. Wane china, “Wanpotunanukogetashatanu.”Kamrukjepitlu. Rutuukaklu.52Geso gepomgana sajrukjene,

wannanwa tsrukakalune sasertotene, gawa kpashiwakapji girukotachine, ga watsrune; wane chinna, “¿Kachowgurugishinikachine pixkagi gixagishpaklemta yoglolewapiyma ga wagagajeyma? 53Pagognemnunanukakpashiwakapji gixayma nwanata. Gi wawane gomyokyegityano. Seyni tyenwagipapkotkani gixa, ga wa mapshagwakagirukotachripapkotkani.”

Petro nutatlu Geso54Kashichatkaluna. Ranikluna.

Sasertotene gitsrukatpotupji ranikluna.Ga wa Petro gowukayako gomkagitlu.55Ganikajputu pawatna. Waneruxiplakakyana. Wanna yegi tuplatakoxa Petro. 56Sato wayegrechro getluwa chichpawastsi tuplanatyawaka.Tetpotutlu. Wane china, “Wa tyeWaleymalutunanu.”

57Giyagni wale nutatlu. Wane china,“Suxo, gi numatlu.”

58Gowukshiniyaka satu getatnaklu.Wane china, “Pixa wannaymalutunanyi.”Ga wa Petro wane china, “Jeji, gi wa

gitni.”59Gowukshini giknoginitka, satu

psolmuchkonuko wane chinatnaka,

“Galikakni wa tye koxa Waleymananu.Gi rixanu Kalile gajerni.”

60Ga wa Petro wane china, “Jeji, ginumata gikta pchina.”Waneklu, wa yanumsatiniwa,

gaxawripa yanumatatka. 61GiyagniGitsrukaachi geknokyegitlu. Retlu Petro.Ga wa Petro gishinkaplu Gitsrukaachitokanu, wa chinyawaklu, “Mayanumatkanuwa gaxawripa xawakni,pnutatanno mapa kata.”

62Giyagni maleka rushpaka Petro.Chiyampotuta.

Geso gixpiranatka ga wa kochipjetka63Geso kashichachine jejine

gixpiranatlu. Kochipjetluna.64Rushyagojitluna. Repomsatluna. Wanechinruna, “Goyakalu tokanupeneklewatkoxewa. ¿Katu giylakyi?”65Wanepnute tye pixkalutumupashiregnuchi gi gepika chinrunaGeso.

Jemanshinikankakjetikowakayatunwata Geso

66Gogi rixinitka rapatjetna yinetsrutene, ga wa tsrukakalunesasertotene, ga wa yonchikgapine.Jemanshinikankakjetyawaknaranikluna. 67Wane chinna, “¿Pixlege waKristoyi? Punkakanwu.”Wale wane chinna, “Wa nunkakingi gi

galixanno. 68Wa nepomginkoxgi, gi wagigitanno. 69Ga wa xaniyakawaGoyakalu kgiyaklewakleru potuklesretate ntuplatanu Gita Yineru Wgenno.”

70Ga wa pejnuruneko wane china,“Giyagni ¿Pixlege wa Goyakalu Wgene?”Wale wane china, “Gixa chinyawaka

Gitakni.”71Giyagni wanna wane china, “¿Klu

wanepnute gipgujtalu walukatka? Girixanu wixa yijnakotokanutatkaluWalepotuko.”

22

Page 135: Yine bible   new testament

135

Geso wa Pilato ginaple

23 1Giyagni palnamtatkanapejnuruneko gixolune yine.

Pilato yegi ranikatkaluna. 2Yinuwakajigyeglejetatkaluna. Wane chinna, “Tyewukshika wa wumolene pupjekakachri.Rujretna wa Susa genekikolupa wenru.Wane china Walegimni wa Kristo,Pogirchi.”

3Giyagni Pilato gepomgalu. Wanechinru, “¿Pixnige wa GoteyonePogiryi?”Rugitlu Wale. Wane chinru, “Pixa

chinyawaka.”4Pilato wane chinna tsrukakalune

sasertotene ga wa gixolune yine, “Gisatuna giklukanuwnalu nukshikyalu tyejeji.”

5Ga wa wanna muchkotnawana.Wane chinna, “Komyekanshinikanutnayine. Runkaklewata psoluyakoGotechijneya. Kalile rumuyakaginkaklewletya gewina.”

Geso wa Girore ginaple6Giyagni Pilato yijnakotinitkalu,

repomgalewata gikta Kalile gajerni tyejeji. 7Wa rumatinitka wa Giroregirukowasretatyawaka gajerni,yokanatlu Girore yegi, gi rixanuwalegognekaka Gerosale rawanataGirore.

8Ga wa Girore getinitkalu Geso,rumuwpotuta. Gi rixanu gipomshinikmaka raluka getletlu. Girixanu yijnakpiranyegitlu. Kagwakagetletlu satu getkaluru Walekamrutanru. 9Gixo tokanchirepomgiylu, seyni Wale gike rugityalu.10Wanna koxa tunwanatna tsrukakalunesasertotene ga wa yonchikgapine.Muchkowa jigyegletluna. 11Ga waGirore solaloteneyma geyiklu.Rapnokatluna. Ponikolu mkachri

yoshmakluna. Pilato yegiyokanatatnaklu. 12Walegognerumatkakatkana Girore ga wa Pilato. Girixanu muchikawa kamnixkakapna.

Waka Geso waka Warawasu13Giyagni Pilato tomgana

tsrukakalune sasertotene ga watsrukakalune ga wa yine. Wane chinna,14“Wa tye jeji ganikyegitno wa yinepupjekakachri pguta. Ga wa nepomsatlugixa getanu. Gi satuna nukshikagiklukanuwnaletlu tye jeji wagjigyegityalu. 15Gi wa Giroreko. Girixanu wale yokanatlu wixa yegi. Ga wagi satuna kamruta rupninri chinanupa.16Giyagni nkochipjejixanru. Wanegixachri nkaspukanru.”

17Wa satkaka meyiwlugognekakarumkata kaspuklejetlu satu. 18Ga wapejnuruneko gixolune yinepasaplewatkalunni wane chinna,“Puxriikakanru wa Tye. Ga waWarawasu pkaspukinwu.” 19Walenwayagotkaklu chinanu wa pokchikamrutikaluru yagotkaklu, ga waruylale chinanu yoshmaaka.

20Rumepe tomgaletatnakna Pilato.Raluka kaspukletmaklu Geso. 21Seyniwanna saplewatatnaka. Wane chinna,“¡Koroshishkita putakaganru!¡Koroshishkita putakaganru!”

22Wale wane chinna mapa katachininri, “Seyni ¿klu gektutu kamrutawa Tye? Gi satuna nukshikyalu rupninrichinanupa. Giyagni nkochipjejixanru.Nkaspukanru.”

23Seyni wanna gichkosaplewlepotutatnaka. Ragjitlunakoroshishkita rutakikolupa. Giyagniwanna tokanu gaalirewata. 24GiyagniPilato towuwatatka wa ragjityawaknarixikolpatka. 25Giyagni kaspukjixatkaluWarawasu wa yoshmaakaluru,yagotkaklu chinanu ga wa ruylale

23

Page 136: Yine bible   new testament

136

chinanu yoshmaakaluru, wa wannagagjitanru. Ga wa Geso samyokatkawanna galukyawaka.

Wa gatnugapo Gijiwuswaga gapokgapotachri

26Ranikatkaluna. Surene gajeru Simokashichna, sana giyakatyachri. Walerutjikaklona koroshishkita, Geso gajxigiranikyaplo. 27Romkagitluna gixolunepotu yine, ga wa suxone koxa,kegeknanuwatachine, wamonuwatachineWale chinanu. 28Ruprotakyegitna Geso.Wane chinna, “Gerosale gajerone, gi wagichiyagatanno. Seyni gixnanukogichiyagatinwa, ga wa gwugenenechinanu. 29Gi rixanu runanu pagognepa,wane chininripna,‘Giglenshinikanyegitkalune migatone, gawa nanwakchikaka mmushiwatkane, gawa tnuchkaka ma mashichkotu.’30Waneklupa yinuwaka wane chinretanruna magkakaka:

Wixa gogo pujrukanu. Ga wa mturu magkakaka:

Pushyatanwu. 31Gi rixanu wa tyekaka kamrutna wayinuwakikoluya, ¿gi rixpokotannapagogne?”

Koroshishkita gitaakaluru32Raniikakoxna Waleyma gepi

gektutu kamruklerune giylatkalunepa.33Rapokluna Kolkota chinikowaka.Walenwa Gijiwuswaga yegichinikowaka. Wane koroshishkitarutakyaluna, ga wa gepi gektutukamruklerune koxa, satu potuklesreta,ga wa satu kegnetesreta. 34Geso wanechina, “Nuru, pkaspukinna wanna. Girixanu gi rumatna kluneru kamrutna.”Kotspaltamkatluna. Rutakluna

rupenokalkakna.35Wane tunwanatna yine. Retanatna.

Tsrukakaluneyma ruxpiranatluna. Wane

chinna, “Pimrine rognetkaka.Walenanuko gognetkakinwa wa xaniGoyakalu Kristote rixinpakni, ga watsomitanru.”

36Wa solalone yayegitlu.Rapnokatluna. Renekmakluna kachgalu.37Wane chinna, “Wa Goteyone pogirepixinipa, pognetkakinwa Pixnanuko.”

38Wanekoxlu jigyegitikoluyonga Walegogwaka wane chinachri:Tyenwa Goteyone Pogire.

Wa gepi kachowgurune39Wanenna gepi gektutu

kamruklerune, wa gixripatachinni. Satumupashiregnuchi chinru. Wane china,“¿Gi ge Kristokyi pixa? Pixnanukopognetkakinwa ga wa wixni koxagognetkakanu.”

40Rugita wa satu. Chigetjetlu. Wanechinru, “¿Gi ge piklu Goyakalu?Waneko pixkagiklukanuwnayegjixkaluryi pixa. 41Gawa wixa galikakni wanepotuko wixka.Gi rixanu wkamrutyawaka pixkapotukowyoptota. Seyni wa Tye gi satunamugletu kamruta.”

42Giyagni wale wane china, “Geso,pushinikanno gita wa pogirewatyawakapjiglokinipa.”

43Giyagni Geso wane chinru,“Galikakni wane nchinyi, xawakniGitaymapyi gigletikowaka tengogneya.”

Geso gipnale44Tumananutkani ruchpokatka

psolchijnepotunanuyako,kayinwakasreta rapokinpotunanuko.45Tkachi giwnamtatka. Mkachrichratagimaletachri kpashiwaka potu gajerugitlalakamtatka ganikajpotunanuko.46Giyagni Geso tsru saple potu rixa.Wane china, “Nuru, pumyo nutaklu nuwekinri.” Wane rixatka, rupnanatka.

23

Page 137: Yine bible   new testament

137

47Wa ksolaloteru getinri wanerixinritka, rumalwutlu Goyakalu. Wanechina, “Galikakpotunanni tye jejnipoyagkakachrini.”

48Ga wa pejnuruneko gixolune yinewane gapatjetyachine getpachine, waretinitkaluna wane rixinitka,ruylakastatna. Satokna. 49Ga wapejnuruneko rumatanune ga wa suxone,Kalileya romkagitjene, gowukatunwanatna. Retanatluna wa tyekaka.

Gesni kapnatkaluru50Ga wa satu jeji Gosi giwakatletachri.

Walenwa jemanshinikankakjetikowakagajeru, jeji kigleru ga wapoyagkakachri. 51Wale gi gigitlu wannagishinikyawaka, gi wa wannakamrutanru. Garimate gajerni,Gotesreta gwapokchitachri. Wale koxaGoyakalu pogirewatyawaka kagwaka.52Wale Pilato yegi ya. Gesnimaneragjita. 53Jijrukatkalu. Pachratapoyitatkalu. Rutaklu yomlechi sotlujitotikalurupna, gi satunamutakikowakanuwa. 54WalegognenwaTsrugognestsitka. Ga wagapnanutikalurgognegimrerekamtinpatka.

55Ga wa suxone, Kalile rumuninine,gomkagitlu retapyaplunakapnatikowaka, ga wa gi rixpokogitakamanretanruna. 56Ga wasatokatkana. Ralpokotluna pgamlungiruga wa pgamlugalu.Gapnanutikalurgogne rapnanutna wayokanru chinyawaka.

Yotunru

24 1Goyechnokawpotukomuchinangogne simana wane

yana yomlechi yegi. Raniklonapgamlugalo wa ralpokotanrona.2Retluna wa sotlu gakaprurutkalurutkayomlechi gajeru. 3Jiglokapnatluna. Gi

wa rukshikmanetatkalunaGitsrukaachmane Geso. 4Wane rixatka.Ma mumatanshinikanutkana wa tyeya,waneklu gepi jejine gapyegitnakatajimkalune. 5Pikanna. Chijiyonogimtna. Wane chinkana, “¿Kluchinanu gijgalu wa giwekachri wagipnachinetskalaya? 6Gi wa gewitkaluseyni yotunomtatka. Gishinkapanru warunkakyagi wa Kalile rawanatiniwa,7wa wane chininri, ‘Numkata Gita,Yineru Wgenno kmukochirerunemyosamyookalurupno. Numkatakoroshishkita nutakikolupa, ga wamapgogne rixinri nyotunotanu.8Giyagni wanna gishinkaplu wa tokanu.

9Yomlechi satokyatkana. Pejnurukowa tyekaka runkaakana pamole satupjega wa pejnuruneko pimrine.10Wannanwa Mariya Maktala gajero, gawa Gwana, ga wa Mariya Santiyakoginro, ga wa pimrone wannaymaloneginkakna yokanatkalune tyekakapirana.11Ga wa wanna yanumsalesha pixkarixa jemletluna. Ga wa gi ralixkana.12Palnamta Petro. Rasukamta. Yomlechiyegi ya. Rujnoka. Retlu mkachrichratakotnuukaluru. Gipji satokatkagiglajitachri wa giknogachriyatkaretinri.

Yimaklene Gemawo Pokchi yachinepa13Walegogneko gepi wanna papokchi

yana. Pamole gepi kilometroniGerosaleya, Gemawo chinikowaka.14Ruynumsakakananumtnawannakakluko wa pejnurukopiranagiknogachriyatka. 15Wane rixatka. Waruynumsakakananumtinna,repomsakakananumtinna, Waleko Gesokayegikna. Wannaymamnutkalu. 16Gawa wanna gimaletaygaletka mamumatyanupluna.

17Ga wa Wale wane chinna,“¿Klupirana nchinkakananumta

23 24

Page 138: Yine bible   new testament

138

gixkakluko gyanananumtyawakawamonuwgojitachingi?”

18Satu wa Kleyopa giwakatletachrigigitlu. Wane chinru, “¿Gerosalegapkapachripjeraygi pixa? ¿Gi gepumatlu pixa wa wane rixanatinitkatyegognekaka?”

19Giyagni Wale wane chinna,“¿Klunernige?”Ga wa wanna wane chinru, “Wa Gesni

Nasare gajernipirana. Walenwa jejniGoyakalu tokanu geneklewatachrini.Kgiyaklewaklerni kamrureya ga watokanuya, Goyakalu getanu ga wapejnuruneko yine getanu. 20Ga wa wanerixa samyokletluna wa tsrukakalunesasertotene, ga wa wutsrukateneyagiklukanuwnayegjixkalurni rupninripa.Ga wa koroshishkita rutakluna. 21Ga wawixa kagwaklu Walepni wa Gisrayilinekoshpakachripmaka. Ga wa tyekakapnutetkani xawaknitkanimapgognetkani wane rixinritka. 22Gawa pimrone suxone koxa wa wixanunekoglajitwuna. Wa goyechnokawpotukoyomlechi yana. 23Gi rukshikmanetluna.Giyagni runatkana. Wane chinnaklugimkoxakta retna, Goyakalutowrene.Wanna gima wane chinaruwekgimataka. 24Wane koxa yapnapimrine wixaymalunenanu yomlechiyegi. Wa chinyawakpotukna suxone rixagetletluna. Seyni Wale gi retapna.”

25Giyagni Wale wane chinna, “Gaamumata jemkangi. Mshinikangajingi wagalixinripa wa pejnuruko wa Goyakalutokanu geneklewatachine chinyawaka.26¿Gi ge tyekaka rumkata salewnaletyawa Kristo, ga wa royaknu jiglokinripa?”27Moysisi kirukate yinuwakya ga wapejnuruneko tokanchi geneklewatachinekirukate, yokakyegitna pejnurukoyonpiranyegitkalurni Wale.

28Kayegikatkaluna pokchirushinikyawakna. Wane rixa wa pnu

yaletanutka. 29Ga wa wanna chipetlu.Wane chinruna, “Wixyempakyichi, girixanu kayistsitkani;nikawnagognemtanutka.”Giyagni jigloka. Wannayma

rutukamta. 30Wane rixatka. Wannaymatuplanatini nikjetikowakaya, rawlojimapro. Ruglenshinikanyegitlu.Jiknaglu. Reneksatna. 31Giyagnirumrekgatatkana. Rumatatkaluna. Gawa Wale gamgamtatka wannaygaleya.32Wane chinkakna wannakakluko, “¿Giwixpokonshinikanunanumta wagatnugapo ruynumsananumtinitkawu gawa runkakpokowakatyawu wayonatkalurkaka?”

33Walepapkoyakawa palnamtna.Gerosale satokna. Rukshiikanagapatanatachine pamole satupjene gawa wannaymalune. 34Wane chinna,“Galikakni yotunomtatka Gitsrukaachi.Simo yegi rupgujewniyatka.”

35Giyagni wanna ginkaklewata wagatnugapoya retanrukaknapirana, ga wagi rixpoko gimatletatkaluna wa jimaprojiknajrotinritka.

Geso gipgujewnayegitna pamole satupje36Wa yanumsatiniwana tyepirana,

wanna ganikajite tunwatatka Geso.Wane chinna, “Kiglenshinikanupgi.”

37Giyagni wanna gimyeka. Pikanna.Samenru kagwakyaluna waretyawakluna. 38Wale wane chinna,“¿Klu chinanu gkojwakanshinikanuta?¿Klu chinanu wane gixagishinikanuwgajreta? 39Getamyotanno gawa nojixi, wa Gitakni. Gkamrukanno gawa getanno. Gi rixanu wa samenchi gikagitlu, gi kagaplu wa gixa getyawakno.”

40Wane rixinitka, rekakgimyotatkanaga wa gijixi. 41Gi ralixawana warumuwleyna ga wa ruglajreyna. Wanechinna, “¿Gi ge waneygi gewi pagixanuniikaluru?”

24

Page 139: Yine bible   new testament

139

42Giyagni wanna psoji shimajimkaluro ganikyegitlu. 43Ga wa Waleyoptotlo. Wanna getanu nikatka.

Geso yokakyegitna tokanchi yonpiranyegitkalurni Wale

44Ga wa Wale wane chinna, “Tyenwantokanu nunkakyagi wa gixa yeginwanatiniwa. Wa rumkatapoyagkaakota pejnurkakako Gitapiranayonatkaluru, wa Moysisi TokanuYokanatkaluruya, ga wa Goyakalutokanu geneklewatachine kirukateya, gawa Shikalchi kirukateya.”

45Giyagni kotpukanshinikanutatkanawa rumata jemyapluna yonatkalurkaka.46Ga wa wane chinna, “Wanerixyongata, wa Kristo salewninripa gawa mapgogne chininripa yotunotinripagipnachinetskalaya. 47Ga wapayinemnunanuka yegi

runkakletikolupa giwakayarenshinikanutinripnakaspukmukochiretikolupna. Ga waGerosale yinuwakini. 48Gixni wagipgujtatachinepgi tyepirana. 49Gixayegi nyokanatanru Nuru gipiratanru. Gawa gixa Gerosale Pokchi gitukanu, wagitaakoklunpotunanuko tsru giyaklewlupotu tengogne giyakatyachri.”

Tengogne raniikatka50Wetanistsipotuko ranikna.

Yotukamyota. Ruglenshinikanyegitna.51Wane rixatka. Waruglenshinikanyeginatinitkana, wannayegi konikatka. Tengogne raniikatka.52Giyagni wanna yoptsojityegitlu.Wanepnute Gerosale satokatkana.Gimuwpotumtachinetka. 53Psolgognekokpashiwakapji rawna. Goyakalurumalwutna.

24

Page 140: Yine bible   new testament

140

Tokanchi

1 1Yinuwakikolu wane rawaTokanchi. Ga wa Tokanchi

Goyakaluymananru. Ga waTokanchinwa Goyakalu. 2YinuwakikoluTyenwa Goyakaluyma.

3Ptowrunanuka kamrutka Waleya.Wale mwaknu gikenna kamrutka wagwachritka. 4Wale rawa giweklu. Ga wagiweklunwa yine pokamlatyegitachri.5Pokamlalu mapshagawakapokamlatachri. Wa mapshagawaka gigakagloklu.

Gwa gipgujtatlu pokamlalu6Waneru satu jeji Goyakalu

yokanatanru. Gwa giwakatletachri.7Wale gina rupgujtalewatinripa,rupgujtatyaplu pokamlalu, ralixinripnapejnuruneko wale chinanu. 8Gi wapokamlalni wale, seyni runarupgujtatyaplu pokamlalu.

Pokamlalu galikakpotunanu9Tokanchinwa pokamlalu

galikakpotunanu. Wa pejnuruko yinerupokamlatachri tye psolchijnekogapokachri. 10Tyechijne rawanata. Tyepsolchijneko kamrutka Waleya.Tyechijne gajene gi gimatlu. 11Walenurunyegita Wale. Ga wa Walenune gi wa

yoptotluna. 12Seyni pejnurunekoyoptotjene Wale gitakna Goyakaluwgenene rixinripna, waralixgiwakatjene. 13Wanna gi wagranchiko wugenetikna, gi wa manchigalukyawaka, gi wa jeji galukyawakako,seyni Goyakaluya wugenetikna.

Tokanchiko manewata14Tokanchiko manewata. Wixatskala

rawanatapa. Wetlu royaknu. Girchisatupjerutu Gituru goyaknu waneylu.Kgimutlewaklerpotni. Galikakpotni.

15Gwa gipgujtatlu. Wane chinasapleta, “Tyenwa nchinjenatanru,‘Najxigi ginachripa, muchichachrigitaya, gi rixanu muchinanu gwachrinigitaya. 16Gi rixanu wane rixlegixoluruya wyoptojeta pejnurunekwu.Ga wa rumutlewle wanepnuterumutlewle potu wyoptota. 17Gi rixanuMoysisiya reneeka TokanchiYokanatkaluru. Wa Geso Kristo chinanurawa gimutlewlu ga wagalikakpotunanu tokanchi. 18Gikenagetlu Goyakalu gi pagogneko. Girchistsigwachri, satupjerutu Gituru, Waleginkakletlu.

Gwa Katlewakleru gipgujtale19Tyenwa Gwa gipgujtale, wa

Goteyone yokanatinitkana Gerosaleya

Kiglerpotunanu Tokanchi

Kpashiri Gwa Yonatanru

Page 141: Yine bible   new testament

141

sasertotene ga wa Rewinanerepomgiyapluna, “¿Giryi pixa?”

20Rupgujetnawa Gwa. Gi wanutatnawa. Rupgujetnawa, “Gi waKristono gita.”

21Repomgaluna, “¿Klunerkoxni?¿Giliyaklayge pixa?”Wane china, “Gi waleno.”“¿Wa tokanchi

geneklewatachrirayge?”Rugita, “Gike. Gi waleno.”22Giyagni wane chinruna, “¿Gi

gixachriyi? wunkakyapnawyokanatjene. ¿Gi pchinnawapixnanuko?”

23Wane china:“Gitni giplaji yineru mwiyawakanu

saplewatyachrino, wane chinachrino:

Mpotukatanru Gitsrukaachigapo, wa Gisayiya tokanchi geneklewatachrichinyawaka.”

24Wa yokanatkalune, Gwariseyonenu.25Repomgaluna. Wane chinruna, “¿Klukoxa pkatlewatya, wa Kristomigjekyi, giwa Giliyyi, gi wa tokanchigeneklewatachrikoxyi?”

26Gwa gigitna. Wane chinna, “Gitakatlewata gonuya. Seyni gixatskalarawa wa gixa mumatanutu. 27Walenwagita gajxigi ginachri. Gi wa gitagimukluni wa nkoshpirokyapluyoshmaklejixitsa.”

28Tyekaka wane gixkaluru WetawaraPokchi, Gorta wakanute, wa Gwakatlewjetyawaka.

Getanru Gowega Wgene Goyakalunu29Waleprikgogne Gwa getlu Geso

wale yegi yachri. Wane china,“Getanru Gowega Wgene Goyakalunu,tye psolchijneko gajenekonmukochiretachri. 30Tyenwanchinjenatanru, satu jeji najxigiginachripa, Walenwa muchichachri

gitaya, gi rixanu muchinanu gwachrinigitaya. 31Gi numatanatlu. Seyni warumatikolupa Gisrayiline yegi, giyagninuna gita nkatlewatinripa gonuya.”

32Wa Gwa gipgujtalewata. Wanechina, “Netlu Giwekikaluru tengognegijrukyachri. Motkoko pixka rixa Gesogogo gwachri. 33Gi numatanatlu, seyniwa nyokanatjeru gonunkatlewatinripa, Wale wane chinno,‘Wa Giwekikaluru petagijruklegogwakatanru, Wale gogwakagwachri, Walenwa GiwekikaluruKpashiri katlewatyachri.’ 34Gita getlu.Nunkakletlu Tyenwa GoyakaluWgene.”

Muchichachine Geso yimaklene35Waleprikgogne rumepe tunwaleta

Gwa, ga wa gepi yimaklene. 36Rushingayaletinri Geso, wane china, “Getanrugowega Wgene Goyakalunu.”

37Gepi yimaklene yijnakoyanumsaletlu. Romkagitatkaluna Geso.38Ruprotaka Geso. Retnarawgajxigitjene. Wane chinna, “¿Klugijga?”Wa wanna wane chinru, “Rawi

(walenwa yokaakaluru,Yimaklewatachri), ¿ginaka pwa?”

39Wane chinna Wale, “Ginanu.Getapanru.”Wane yana. Retluna ginakakta rawa.

Walgogne rutukna Wale yegi.Kayinwakpapkotkani.

40Wa gepi Gwa yijnakotachine,romkagitjene, satni Gantirishi SimoPetro gepuru. 41Gantirishigikshikgapkatlu waleko yegwaklu Simo.Wane chinru, “Wukshikatkalu Mesiya.”Walenwa yokaakaluru Kristo.

42Geso yegi raniklu. Geso getlu. Wanechina, “Pixni wa Simo, Gona wgene.Pixa giwakatko Sega. (Walenwayokaakaluru Sotlu.)”

1

Page 142: Yine bible   new testament

142

Geso tomgana Wilipi, Natanayli43Waleprikgogne Kalile raluka yaleta

Geso. Rukshiklu Wilipi. Wane chinru,“Pomkagitanno.”

44Wetsayta Pokchi gajerni Wilipi.Walenwa Gantirishi ga wa Petro pokchi.45Wilipi gikshiklu Natanayli. Wanechinru, “Wukshikatkalu Moysisiyonyegitanru TokanchiYokanatkaluruya, ga wa tokanchigeneklewatachine koxa yonyegitanru.Gesni, wa Gosi wgene, Nasare Gajeru.”

46Natanayli wane chinru, “¿Nasaregerumkata giyakletya pagixanu kigleru?”Wilipi wane chinru, “Punanu.

Petapanru.”47Geso getanataplu Natanayli. Wane

chinyegitlu, “Getanru satugalikakotunanu Gisrayili. Walenwamayrokletu.”

48Natanayli wane chinru, “¿Ginakapumatyano?”Geso gigita. Wane chinru, “Wilipi ma

tomgakanuwayi, wa gikera rapukotepwanatini, netyi.”

49Rugita Natanayli. Wane chinru,“Rawi, Pixni Goyakalu Wgenyi. Pixniwa Gisrayiline Pogiryi.”

50Geso gigitlu. Wane chinru, “Girixanu wane nchinyi, ‘Netyi wagikerampukoya,’ ¿palixge? Tyekakapnute tsru petanu.” 51Wane chinru,“Galikakni, galikakni wane nchingi,xanikakayakawa getanru tengognegitpukinri, ga wa Goyakalutowrenegatskomtachine, gijrukamtachine GitaYineru Wgenno yegi.”

Kashimyolu Kanaya

2 1Waleprika pnutgogne wanerukashimyolu Kana Pokchiya,

Kalilesreta. Wanero Geso ginro.2Chanixka koxa Geso ga wa yimaklenekashimyolu yegi. 3Winga magata. Wa

Geso ginro wane chinru, “Wingamaleshayna.”

4Wane chinro Geso, “¿Gi rixno Gitaga wa pixa, suxo? Gi rapokawanopapko.”

5Runro wane chinnagipxaklewatachine, “Gkamrutanruklunerukokta runkakyagi.”

6Wanenanru patsrujire sotlu gashgaji,wa powratjetyawakna Goteyone. Gepi,mapa yokmajtagapi jigloklu satkaka.

7Wane chinna Geso, “Ntseptagatanrugonu tyekaka gashgaji.”Tsepotgapotutluna.

8Wane chinna Wale, “Nsajikgatanruxani. Nikikwaka chinanuwatyachriganikyegitanru.”Ranikyegitluna. 9Wa retumginitkalo

chinanuwatachri gonu kamrutikalurowinga, gi rumata ginaka tuyakatya,seyni wa gipxaklewatachine gongasaajegatachine gimata. Wachinanuwatachri tomgalugnunrowatachri. 10Wane chinru,“Pejnuruko yineru muchinanu rutaklokiglero winga. Wa rumetinitkanarutakatkalo mugletotka. Ga wa pixagimretlo xangognenanu kiglero winga.”

11Tyenwa muchinanu getkalurukamruta Geso Kanaya, Kalilesretaya.Rekakgigoyaknuta. Ga wa yimaklenegalixlu. 12Wale gowukshini yopika.Kapernawo yatka Wale ga wa runro, gawa repurune, ga wa yimaklene. Gigixgogne wane rawna.

Geso powratlu kpashiwakapji13Gi gowukatkalu Tsru

Giknoglushgogne Goteyonenu. Gerosalekanika Geso. 14Kpashiwakapji retyanawakane gishanretjetachine, ga wagowegane gishanretjetachine, ga wamotkokone gishanretjetachine,wanepnute gipekserojiprojkakachinetuplatachine. 15Kochipjerewapitsa

1 2

Page 143: Yine bible   new testament

143

kamruta. Kpashiwakapji rerutyanapejnuruneko, ga wa gowegane, ga wawakane. Rupkakyanna serojiprojna wakgipekoklerune. Yawnajkaklo gikwalna.16Motkoko gishanretjetachine wanechina, “Gkoshpakanro wala gewiya. Giwa Nurupjiko marnewakapjigkamrutini.”

17Giyagni yimaklene gishinkapluyonatkalurni: Wane nixa jmerpotno pupji chinanu.

18Wa Goteyone wane chinru, “¿Klugetkaluru pekakgitwu wa tyepkamrutinri?”

19Rugita Geso. Wane chinna,“Gnikatanru tye kpashiwaka potu, gawa mapgogne chininri ntunotakanru.”

20Giyagni wane chinna wa Goteyone,“Gepkoxamkojmole patsrujire walapukamrupjinatkaluru tye kpashiwakapotu, ga wa Pixa ¿mapgognepjeptunotakanru?” 21Seyni Wale wanechinyegitlu gimanepirana kpashiwakapotu. 22Giyagni wa yotunotinitkagipnachinetskalaya, yimaklenegishinkaplu wa wane chinjenatinri.Ralixluna wa yonatkaluru, ga wa Gesochinyawaka.

Geso gimatgajitna pejnuruneko23Tsru Giknoglushgogne,

meyiwlugogne, Gerosale rawanatinigixo galixgiwakatlu. Retanatluna wagetkalurkaka kamrutini. 24Waleko Gesogi gaponshinikanyegitnawawannayegiya, gi rixanu Wale gimatnapejnuruneko. 25Gi wa magatya wa satugipgujtatyaplu yineru, gi rixanu Walekogimatlu yineru gaji gwachri.

Geso ga wa Nikotemo

3 1Wanenanru jeji satu Gwariseyo,Nikotemo giwakatletachri.

Goteyone gitsrukate. 2Tyenwa goyechnoyayegitlu Geso. Wane chinru, “Rawi,

wumatyi Goyakalu yegi ginyachriyiyimaklewatachri pixinripa. Gi rixanugike gimkata kamruretlu tyekakagetkaluru wa Pixa kamrutanrukakawaleyma ma mixkanumka Goyakalu.”

3Rugita Geso. Wane chinru,“Galikakni, galikakni wane nchinyi, wamumepe gishpakletkatu gi rumkatagetletlu Goyakalu pogirewatyawaka.”

4Nikotemo wane chinru, “¿Gi rixpokogishpakletatnaka satu jejitsrutsolejinatka? ¿Rumkatge gimepejiglokletanutnaklu runronanwaka,rushpakinripatnaka?”

5Rugita Geso, “Galikakni, galikakniwane nchinyi, satu ma wugenetikmakagonuya ga wa Giwekikaluruya, girumkata jiglokletanru Goyakalupogirewatyawaka. 6Ga wa manchigishpakyachri manchini wale, ga waGiwekikaluru gishpakyachri,giwekikalurni wale. 7Gi wa puglajitanuwa wane nchinyayi, gimkata gimepegishpakletanutnaka. 8Wa kannipgyaluginakakta raluka wane yannipgyata.Pyijnakpogimnutlu, seyni gi pumataginakakta runya, ga wa ginakakta yanu.Wane rixa pejnuruko Giwekikalurugishpakyachri.”

9Rugita Nikotemo. Wane chinru, “¿Girixpoko wane gixkotanu?”

10Rugita Geso. Wane chinru, “¿Pixniwa Gisrayiline yimakachriyi, ga wa gige pumatlu tyekaka? 11Galikakni,galikakni wane nchinyi, wa wumatanruwane wchina, ga wa wetanruwupgujtata. Gi gyoptotluwupgujtatanru. 12Wa nunkakingityechijne gajerupirankaka, gi galixa, ¿gigixpokotyawaka galixini wa tengognegajerupirankaka nunkakingi? 13Gikegatskotlu tengogne, seyni wa tengognegijrukyachripje, Gita wa Yineru Wgennotengognerutno. 14Moysisi pixkayotunkakinri wa gimnu yineru

2 3

Page 144: Yine bible   new testament

144

mwiyawakanuya, waneko pixka nixa:numkata yotunkaakotanu Gita YineruWgenno. 15Wa pejnuruneko nalixjenema mamginitipa, seyni waneyapnaruwekinrina gike rixinikomnikawnakatu.

Ralukyapogna Goyakalutye psolchijne gajeneko

16“Wane rixa galuklepotutnaGoyakalu tye psolchijne gajeneko,giyagni renekna satupjerutu Gituru, wapejnuruneko ralixjene ma mamginitipa,wa waneyapna ruwekinrina gikerixiniko mnikawnakatupa. 17Gi rixanuGoyakalu gi yokanatlu Gituru tyechijneruklukanuwnayegjixyapna tyepsolchijne gajeneko, seyni wa tyepsolchijne gajeneko gognetkakikolupaWale chinanu. 18Wa Gita galixachri giruklukanuwnayegjixko. Seynimalixakleturuklukanuwnayegjixkanatka gi rixanu giralixgiwakatno Gita Goyakalu Wgennosatupjerutu. 19Tye chinanu Goyakalugiklukanuwnayegjixanru yineru, wa tyepsolchijneko runa pokamlalu, ga wayine galukpotutlu mapshagwakapokamlalu pnute, gi rixanu mugletni wakamrurna. 20Wa pejnuruneko mugletukamrutachine gagnanutlu pokamlalu. Giwa pokamlalu yegi yana ma mekakgigiklukanuwnaletikotupna kamrurna.21Wa poyagkakachrii yayegitlupokamlawaka, rekakgi kamruretikolupaGoyakaluya wane gixka.”

Gnunrowatachri galukjeru22Wanepnute Gotechijne ya Geso

yimakleneyma. Wane rawjenatiniwannayma. Katlewjixa. 23Katlewatakoxa Gwa Genoya, Sali Pokchistsi, girixanu wane rawa gixo gonu. Waneyana. Katkalune. 24Gi rixanu gi wayoshmaklewjetikwaka rutaakawa Gwa.

25Gwa yimaklene gigjekaka satuGoteyoyma powratjetikwakapiranaya.26Yayegitluna wa Gwa. Wane chinruna,“Rawi, wa Gorta wakanutepixaymalutunanu, wapupgujtajenatanru, petanru, katlewjixa.Ptowrunpotunanuko yayegitlu.”

27Rugitna Gwa. Wane china, “Gikerumkata yoptoleta yineru, seyni walepjewa Goyakalu genekyalu. 28Gixakni wanupgujtatjengi wane nchinre, ‘Gi waKristono gita,’ seyni gitni wayokanatkalurno Kristo penutete. 29Wagnunrowatachri walenwa kganunrolu,Kristo pixka waneylu ralixjene. Wagnunrowatachri galukjeru, walestsigwachri, pixka nixa gita. Ralukjeruyijnakotlu gnunrowatachri tokanu, gawa rumuwpotuta tokanu chinanu.Waneko pixka nixa gita. NumuwpotutaKristo chinanu. 30Rumkata tsru gixletaWale, ga wa gita giyagokananumtanu.

Teno giyakatyachri31“Ga wa teno giyakatyachri

pejnuruneko pnute tsruni Wale. Ga wachiji giyakatyachri, chiji gajerni wale.Tye chiji gajerupirana runkakleta. Gawa tengogne giyakatyachri pejnurunepnute tsruni Wale. 32Ga wa retanru, gawa yijnakotanru Wale rupgujtata. Gikeyopto gipgujtaletlu. 33Yoptogipgujtaletjeru runkakpokowakyegitluwa Goyakalni wa poyagkakachri. 34Girixanu wa Goyakalu yokanatanru,Kristo, Goyakalu tokanu runkakleta. Girixanu gi reneklu GoyakaluGiwekikaluru kyagolu. 35Ruru galukluGituru. Ptowrunanuka reneklu gimyoya.36Wa Goyakalu Wgene galixachriwaneylu ruwekinri gike rixinikomnikawnakatu. Seyni wa GoyakaluWgene malixkatu gi retanru ruwekinri,seyni Goyakalujigekanuwyeegognenatlu.”

3

Page 145: Yine bible   new testament

145

Gakowni jitotkomgalestsi tuplatinri Geso

4 1Giyagni wa Geso gimatlu waGwariseyone yijnakyegitlu Gwa

pnute rixna yimaklene Geso.Katlewjixna. 2Gimka katlewata Geso,seyni yimaklenepje katlewata. 3GiyagniGote rushpakya. Kalile satokanutnaka.

4Samarya rumkata yaplemta. 5Giyagniwane rapoka papokchi Samarisreta,Sicha chinkaluru pokchi, wanestsi waGakowo genekchijityalu gituru Gosi.6Waneru Gakowni jitotkomgale. GiyagniGeso gama yagapleta. Wane tuplatagitkomgastsi. Tumananutkani.

Samari gajero7Samari gajero sato suxo gina

sajkapgatachropa. Wa Geso wanechinro, “Putanno.” 8Gi rixanuyimaklene pokchi yatkana. Ragjitaplunaniikaluru.

9Samari gajero wane chinru, “¿Gipixkatge Pixni Goteyyi pagjitno wanutyapyi, gitni wa Samari gajerno?” Girixanu Samaritanoneyma girumatletkakna Goteyone.

10Rugita Geso. Wane chinro,“Pixamka gimatanru Goyakalugenekashle ga wa Girni wa wanepchinjeru, ‘Putanno,’ pixagagjitanmaklu Waleya. Walemkagenekanyi gonu giwekachri.”

11Suxo wane chinru, “Gitokopnarawatkomgata. ¿Ginaka pguta waneyyiwa gonu giwekachri? 12¿Pixlege wawutsrukatni Gakowni pnute tsrurayge,wa tyetkomga wenekjerni, waleni koxagiiru, ga wa wugenene, ga wa giprane?”

13Rugita Geso, “Pejnuruneko tye gonugirachine, rumepegonunnagatlewletanatnakna. 14Wagirukta girinri wa gonu Gita genekyaplugi pagogneko ronunnagatewatanutnaka.Seyni wa gonu Gita genekyaplu

gonutkomga pixka rixnanwakatanu,rushpakgatinri ruwekinri chinanu gikerixiniko mnikawnakatupa.”

15Suxo wane chinru, “Nutsrukate,penekanno tye gonu, gikekni ginonunnagatewatanutka. Gi koxa gewinsajkapinitka.”

Goyakalni Giwekikaluru16Geso wane chinro, “Ptomgapanru

pganuru. Ginanu gewi.”17Suxo gigita. Wane china, “Gi

kganurno.”Geso wane chinro, “Wanepotuko

pchina, ‘Gi kganurno,’ 18Gi rixanupamyo pganurtapa. Ga wa xaniwanerutu pganurmaka, gi wa pganurni.Galikakpotunanu wane pchinno.”

19Wane chinru suxo, “Nutsrukate,netyi tokanchi geneklewatachriyi.20Wutsrukatenni tye magkateyonogyegitni. Wa gixa wane china,Gerosale gimkata yonogjetikwakarixinripa.”

21Wane chinro Geso, “Suxo,palixanno, gipapko ginanu, gi wa tyemagkateko, gi wa Gerosaleko gixayonogyegitanru Girchi. 22Gixayonogyegitlu gma mumatanutu. Wixayonogyegitlu wumatanru. Gi rixanuGoteyone yegi ruyakatyagognewatikaluru. 23Seyni gipapkoginanu, xawaknitkani, wagalikakpotunanu kyonogikleruneyonogyegitanruna Girchi psolurajyakoyna, galikakpotunanu. Gi rixanuGirchi gijgakoxna wane gixachineyonogyegityapluna. 24GoyakalniGiwekikaluru, ga wa yonogyegitjeneGiwekikaluruya galikakpotunanu,rumkata yonogyegletluna.”

25Wane chinru wa suxo, “Numata gitawa Mesiya gininripa—Walenwa Kristochinkaluru—wa Wale gininiparunkakanwu ptowrukopirana.”

4

Page 146: Yine bible   new testament

146

26Geso wane chinro, “Walekno Gitagiynumsatyi.”

¿Kristo getkokatkanwa Wale?27Wane rixanatawa rapokna

yimaklene. Ruglajitna wa suxoruynumsanatinri. Seyni gi satuna wanechina, “¿Klu paluka?” waka “¿Klupuynumsatyalo wala?”

28Giyagni wa suxotuknokgashgajremtatka. Pokchi tyatka.Wala wane chinna jejine, 29“Ginanu.Getapanru satu jeji, wa pejnurukonixyawaka nchinjeru. ¿Kristogetkokatkanwa Wale?”

30Giyagni pokchi yiyatkana.Yayegitluna Wale.

Jirgikolu31Wanekopshini ragjitluna yimaklene.

Wane chinruna, “Rawi, pnikanutka.”32Wale wane chinna, “Waneyno

nnijitu nnikanrupa wa gixamumatanutu.”

33Giyagni wa yimaklene wanechinkakna, “¿Satu getko gwapnijitutlu?”

34Wane chinna Geso, “Nnijitni wankamrutanru nyokanatjerugishinikanru, ga wa nnikatyaplukamrure. 35¿Gi ge wane nchina gixa, wagepkoxamkoje ksuru magatiniwarapokinripa wa jirgikolu? Giyagni Gitawane chinyagi, ntunogitanu. Getanrutrikosha. Rutlikagwutatka jirgikolpatka.36Jirgachri yoptotlu wenutikolu.Rapatjetlu wenutikolu gike rixinikomnikawnakatupa, wa gitakachri koxa gawa jirgachri koxa rumuwatinripna. 37Girixanu tye chinanu galikakpotunanni watokanchi, ‘Satni wa gitaklewatachri, gawa satni wa jirgachri.’ 38Wa Gitni wayokanatgi gjirgiyaplu wa gixa makamruretanutu. Pimrine yaprewpotuta,ga wa gixa kashrigna wannakamrurenanu.”

Gixo Samari gajene galixa39Wa gixo Samari gajene wale pokchi

gajene galixlu suxo tokanu chinanu,gipgujtalewatachro. Wane china,“Runkakyano pejnuruko nixyawaka.”40Giyagni Samari gajenerunyegitinitkaluna, ragjitluna wanerutukinripachi. Wane rutuka gepgogne.41Gixo wanepnute galixa Geso tokanuya.

42Wane chinrona suxo, “Gi waptokanuya walixatka, gi rixanuwixpotuko jematkalu. Wumatagalikakpotunanu rixinri Tyenwa wa tyepsolchijne gajenekogognetkakachripatka.”

Kalile yatnaka Geso43Gepgogne chininri wane rushpakya.

Kalile yatka. 44Gi rixanu Waleko Gesogipgujtatlu wa tokanchigeneklewatachine gichijneyna gi wakagwakpiratikna. 45Giyagni Kalilerapokinitka, wa Kalile gajene yoptotlu,gi rixanu wa Gerosaleya retjetlunapejnurkakako wa tsrugognekamrutanru. Gi rixanu wanna koxawane ya meyiwlu yegi.

Pogirchi gitakanru wgene gituukaaka46Giyagni Kana yatnaka Geso,

Kalilesreta, wa gonga wingakamrutyawaka. Kapernawo rawanatasatu pogirchi gitakanru. Wale wgeneyayixa. 47Wale yijnakyegitinitkalu GesoGote ruyakatyatka. Kalile rapokatka.Geso yegi ya. Ragjitlu yopikinriparutuukakyaplu gituru, gi rixanurupnakastsinatkani. 48Giyagni Gesowane china, “Gma metkamkalugetkalurkaka, ga wa koglajrukaka, gigalixanu.”

49Pogirchi gitakanru wane chinru,“Nutsrukate, pyopikanu mamupnakanuwa noturu.”

4

Page 147: Yine bible   new testament

147

50Wane chinru Geso, “Pyanutka.Puturu giweka.”Wa jeji galixlu wa tokanchi Geso

wane chinyalu. Yatka. 51Wayopikamtinitka wayegrene gishpakamtayoptotpatkaluna. Runkakluna. Wanechinruna, “Puturu giweka.”

52Giyagni repomgana gipapkoyinuwaka giglewleta. Wane chinruna,“Kapetgogne rutmayitini,rupachwalgatka.”

53Giyagni ruru gimatluwanepapkonwa Geso wane chinru,“Puturu giweka.” Ralixa wale, ga wapejnuruneko gipji gajene.

54Wa tye gepi chininri getkalurukamrutatnaka Geso, Gote ruyakatinitka.Kalile yinitka.

Yayixachri, Wetesta gajeru

5 1Wanepnute meyiwlugognetnakniGoteyonenu. Gerosale kanika Geso.

2Wa Gerosale, goweganegipgyaptotestsi, waneru kawjetikwaka.Gewreyone tokanu wane chinikaWetesta. Wale waneyapamyotamnukaka. 3Wane ruklugnagixolune yayixachine, maygalene,yokmatachine, giprigmanetachine.Kagwakluna rakaykokgatikolupa gonu.4Gi rixanu gipapko gapokiniGitsrukaachitowreru gijrukinikawjetikwaka. Rakaykokgatlu wa gonu.Rali gakaykokgatkoklunutka wa gonu,muchinanu gijrukgatachrikawjetikowakaya, wale gituka gigixachrikokta yayixlu chinanu.5Wanenanru satu jeji mapamole yokgipiwalapu yayixachrinatka.

6Wa Geso getinri tye giklugachri, warumatinri gowukshini potu wanerawinri, wane chinru, “¿Palukagiglewletge?”

7Rugitlu wa yayixachri, “Gitsrukaachi,maleshayanno jeji nyoshmakjerupmaka

wa kawjetikowaka warakaykokgatkoklunupa gonu. Wanunakopshini gita satu gijrukgatamuchinanu gitaya.”

8Wane chinru Geso, “Pyotunotanu.Pkoschekjekotanu. Pyanutka.”9Waneklu ruglewatatka jeji.Koschekjekotatka. Yanamtatka.

Geso jigyegitka wa gapnanutikalurgogne kaspukapgutatinri

Gapnanutikalurgognenwa walegogne.10Giyagni wa Goteyone wane chinru wagigletkalurutka,“Gapnanutikalurugognewani.Ginanshichkalurni wa panikjekotinripa.”

11Wale gigitna, “NugletjeruWalepotuko wane chinno,‘Pkoschekjekotanu. Pyanutka.

12Giyagni repomgaluna, “¿Giru jejniwa wane chinyi, ‘Pkoschekjekotanu.Pyanutka?

13Wa gigletkalurutka gi gimatlu gigixachritkani. Gi rixanu Gesogixrikamta, gi rixanu gi gepikna yinewane.

14Wanepnute kpashiwakapji Gesogikshikyalu. Wane chinru, “Petinwa.Pugletikolutka. Gi wa wanepnutekopmukochirewatanutka, wane pnuterutuma munyegityanpatkayi.”

15Wa jeji galimta. RunkakapnaGoteyone, Gesoktanwa rugletjeru.16Wale chinanu wa Goteyonekojwakananumtlu Geso. Ralukagiylaletluna, gi rixanu wa tyekakakamruta gapnanutikalurgogneko. 17WaGeso wane chinna, “Xangognenanukamrurewata Nuru, ga wa Gita koxakamrurewata.”

18Giyagni wale chinanu pnute ralukagiylaletluna Goteyone, gi rixanu gi wagapnanutikalurgognepje gi rapnanuta,seyni wane china Ruru potu rixinriGoyakalu. Goyakaluko pixka rixnawa.

4 5

Page 148: Yine bible   new testament

148

Goyakalu Wgene gitakikolu19Giyagni Geso gigita. Wane chinna,

“Galikakni, galikakni, wane nchingi,gike rumkata kamrureta Walepje rixiniGituru, seyni wale rumkata wa Rurureta kamruretanru, gi rixanu kluneruktakamruta Goyakalu, Gituru koxa wanekopixka gixa kamruretlu. 20Gi rixanuGirchi galuklu Gituru. Rekakgitlupejnurkakako Wale kamrutanru.Tyekaka pnute tsru kamrurchirekakgitanru wa gixa giglajitinripa. 21Girixanu Girchi wane gixa yotunkakletnagipnachine. Ruweekakna. Waneko pixkakoxa rixa Gituru. Girukokta ralukagiweekakleta, ruweekaklu. 22Gi rixanuGirchi gikena ruklukanuwnayegjixa.Seyni pejnurukogiklukanuwnayegjixlewlu renekluGituru. 23Kagwakpiratyapluna Rurukopixka wa Gituru wa pejnuruneko. WaGituru mkagwakpiratkatu, gi koxakagwakpiratlu Girchi wa yokanatjeru.

24“Galikakni, galikakni wane nchingi,ntokanu yijnakotachri, nyokanatjerugalixachri waneylu ruwekinri gikerixiniko mnikawnakatu. Maleshayapluruklukanuwninripa. Gipnaluyarushpakamtya. Jigloklu giweklu.25Galikakni, galikakni wane nchingi,rapokanu gigogne, xawaknini wagipnachine yijnaktokanutinipno GitaGoyakalu Wgenno. Yijnakotachinegiwekanu. 26Gi rixanu Girchi waneylugiweklu Walenanuko. ReneekoxluGituru waneko pixka nixinripa wawaneyapno giweklu Gitananuko.27Rutaakoxnonuklukanuwnayegjixlewatinripa girixanu Yineru Wgenno.

28“Gi giglajitanu tyeya, gi rixanurapokanu gigogne wa pejnurunekoyomlechi gwachine yijnaktokanutanno.29Kigleru kamrutachine gishpakanu

yotunruyapa ruwekinripna. Wa gektutukamrutachine yotunotannaruklukanuwnayegjixikolupna.

Kristo gipgujtatachine30“Gike numkata kamrureta Gitapje

nixini. Nyijnakotyawaka waneko pixkanixa giklukanuwnayegjixlewleta.Wanepotukni wanuklukanuwnayegjixlewle. Gi rixanu ginujgalu Gitako nushinikanru, seyni wanyokanatjeru gishinikanru. 31WaGitnanuko gipgujtatinwa, wanupgujtalewle gi wa galikakpotunanni.32Satni wa gipgujtatno. Numata Gita warupgujtatanru Gitaya wanepotukni wale.

33“Gixa yokanatna yine Gwa yegi.Wale gipgujtatlu galikakpotunanutokanchi. 34Gi wa nyoptotlu wa yinerugipgujtalewle. Seyni tyekaka nchina wagixa gognetkakikolupa. 35Gwanwakatalu xirnachri, pokamlatachri. Wagixa galuka gimuwlepotuta pshinitsonupokamlanuya.

36“Waneyno Gita tsru potugipgujtalewlu Gwanu pnute. Gi rixanuGirchi genekyano kamrurchinpoyagkakinripa. Waleko kamrurchinkamrutanru, waleko gipgujtatno waGirchi yokanatno. 37Wa nyokanatjeruGirchi Walekni gipgujtatno Gita. Gipagogneko gjemaplajitlu gixa. Gi koxagetgetkowakatlu. 38Gi koxa waneygitokanu gaji gwachri. Gi rixanuGoyakalu yokanatanruno, wa Gita gixama malixanutno. 39Getjepotutanruyonatkaluru tokanchi, gi rixanu gixakagwaka waleya waneyapgi giwekinrigike rixiniko mnikawnakatu. Waletokanchinwa gipgujtatno Gita. 40Gixa gigaluka ginyegletno waneygi gixinripagiwekinripa.

41“Gi nyoptotlu gimalwuru yineya.42“Seyni Gita gimatyegitgi wa

maleshaygi Goyakalu galuklewle gixa

5

Page 149: Yine bible   new testament

149

gwachri. 43Gita gina Nuru giwakaya. Gigyoptotno. Satumka ginanu walekogiwakaya, wale gyoptotanu. 44¿Gigixpoko galixleta gixa, gixkaklukogimalwukakinri? Gi gijgalu wasatupjerutu Goyakalu kigle getlerixyapgi.

45“Gi wa gyanshinikanutanru wa Gitajigyegitangi Girchiyegiya. Wanerugjigyegitjerupa. Moysisni wa gixakagwakanshinikanutanru. 46Gi rixanugixa galixanmaklu Moysisi, gitkoxmakagalixanu. Gi rixanu Gitapiranayonyegita wale. 47Gma malixiniplu waleyonatanru ¿gi rixyawakagalixtokanutinno?”

Pamyo waragkane reta nachneta

6 1Wanepnute Kalile tsru wennewakanute yatka Geso. Walenwa

Tiwerya wenne. 2Gixolune yinegomkagitlu, gi rixanu getkalurkakaretna, Wale kamrujetanruyayixachineya. 3Magka kanika Geso.Wane tuplata yimakleneyma. 4Gigowukatkalu Tsru Giknoglushgogne,Goteyone meyiwatinrigogne.

5Giyagni tunogiygaleta Geso. Retnagixolune yine ginyegityawaklu. Gesowane chinru Wilipi, “¿Ginakawagjitapinro jimapro wa nikinripnawanna?” 6Yantaletyalu wanechintokanuta, gi rixanu Wale gimatlukamrutanrupa.

7Wilipi gigitlu, “Gepi pacha wenrolutojimapro gi poyagotanu satkakaptsotsotajkaka yoptotinripna.”

8Satu yimakleru Gantirishi, SimoPetro gepuru, wane chinru, 9“Gewlusatu mturu waneylu pamyo jimaprotriko pixkalutu kamrutikaluru, ga wagepi shima. Seyni ¿klu kigleylu wanepejnurune chinanu?”

10Giyagni Geso wane china,“Ntuplakakanna yine.”

Waneru tsru peklomta. Tuplatna.Pamyo waragka getko jejine. 11GiyagniGeso gwalo jimapro. Ralipoyagnutletinri, Wale geneksatnayimaklene. Wa yimaklene geneksatnatuplatachine. Waneko pixka rixlo shimaralukyawakpotukna.

12Wa jinanu rixinitkana, wane chinnayimaklene, “Gapatjetanru wa gixetachripsojkaka gike ma salewninitipa.”

13Giyagni rapatjetluna. Pamole gepikojita tsepotna psojkaka wa pamyojimapro triko pixkalutu kamrutikaluru,ruxetanruna nikanatachine.

14Giyagni wa jejine getinri getkaluruwa Geso kamrutanru, wane chinna,“Tyenwa galikakpotunanu tokanchigeneklewatachri tyechijne ginachripa.”

Tsru wenu gogote yapamta Geso15Giyagni rumatini Geso wa rushinika

kashretyapluna pogirna rutakyapluna,ruxrikamtatnaka. Magka ya Walepje.

16Kayi chininitka. Yopikamtna. Wenuyana yimaklene. 17Kanawa ruptekna.Tsru wenu wakanute, Kapernawosreta,yanna. Mapshagatkalu. Gi warunyegitawana Geso. 18¡Gipsoshpurgananuktalu tsru wenu, tsrurawokannipgyale chinanu! 19Giyagniranikgatnimkatkana. Gepi waragkastsi,mapa waragkastsi getko gowuknuyatkana. Retluna Geso. Tsru wenugogote yapamta. Gi gowukatkalukanawa yegi. Pikanna.

20Wa Wale wane chinna, “Gitni. Gimpikanu.” 21Giyagni ralukayoptoltapluna kanawaya.Wanekluyakawa tutspaka kanawarushinikyawakna chiji.

Gixolune yine gijgalu Geso22Waleprika gixolune yine tsru wenu

wakanute gwachine getlo maleshlo satowanepnute kanawa. Satopjero. Ga wa

5 6

Page 150: Yine bible   new testament

150

Geso gi gipteklo wala yimakleneyma.Wa yimaklenepje yatka. 23Seyni waGitsrukaachi gali poyagnutletlo jimapro,Tiweryawnaga tuknogamtyakanawkaka. Tiweryagiyakatyachrokaka. 24Giyagni wagixolune yine geta gi wa Gesokowanetka, gi wa yimakleneko. Waneretinitkana gixolune yine, kanawaruptekatkana. Kapernawo yatkana.Wane rujgiyatkaluna Geso.

Galikakpotunanu tengognegiyakatyachri jimapro

25Tsru wenu wakanuterukshikinitkaluna, wane chinruna,“Rawi, ¿Giklu papokatka gewi?”

26Rugitna Geso. Wane china,“Galikakni, galikakni wane nchingi, giwa gijgano getkalurkaka getinrichinanu, seyni wa jimapro gnikinri gawa jinangi gixinri chinanu gijgano.27Gkamrurewatanu gi wa niikalurugamgachri chinanu, seyni wawaneyapgi gwagognenatachri giwekinrimnikawnakatupa niikaluru chinanugkamrurewatanu. Walenwa Gita YineruWgenno genekangi. Gi rixanu Girchi,Goyakaluko gimaxikoletno Gita.”

28Giyagni wane chinruna, “¿Kluwkamrutanu wa Goyakalu kamrurewkamruretinripa?”

29Rugita Geso. Wane chinna, “TyenwaGoyakalu kamrure, wa gixa galixyapluWale yokanatanru.”

30Giyagni wane chinruna, “¿Klugetkaluru koxa pkamruta Pixa wawetyaplu, wa walixyapyi? ¿Klupkamruta? 31Wutsrukatenni niklo manayineru mwiyawakanuya, yonchichinyawaka: Jimapro tengogne giyakatyachro roglutna.”

32Wane chinna Geso, “Galikakni,galikakni wane nchingi, gi wa Moysisigenekgi wa tengogne giyakatyachro

jimapro, seyni Nuru genekgi wagalikakpotunanu tengognegiyakatyachri jimapro. 33Gi rixanuGoyakalu jimapre Walenwa tengognegijrukyachri, tye psolchijne gajenekogenekgiwekletachri.”

34Giyagni wane chinruna,“Gitsrukaachi, penekjetanwu tyejimapro.”

Geso, wa jimapro giwekikaluru35Wane chinna Geso, “Gitni wa jimapro

giwekikalurno. Nunyegitjeru gipagogneko nachiplu. Nalixjerupa gipagogneko ronunnagatewatanu. 36Seyniwane nchingi gixa, getmakno. Gi galixa.37Pejnuruneko Girchi genekyanoginyegitanno. Wa nunyegitjeru gi wamaleka nuknoklu. 38Gi rixanu tengognegijrukyachrino gi wa Gitako nushinikanrunkamrutinripa, seyni wa nyokanatjerugishinikanru. 39Tyenwa nyokanatjeruGirchi gishinikanru, wa pejnurunekorenekyano gi satuna gamganu, seyninyotunkakanru ralipregognepatka. 40Girixanu tyenwa nyokanatjeru gishinikanru,wa pejnuruneko Gituru getachine, Walegalixachine waneyapna ruwekinrina gikerixiniko mnikawnakatu. Gitayotunkakanna ralipregognepatka.”

Kegemgana Goteyone Geso chinanu41Giyagni Goteyone kegemgayegitlu

wane chinre chinanu, “Gitni jimapronotengogne gijrukyachrino.”

42Wane chinna, “¿Gi ge Gesokni watye, wa Gosi wgene, wa ruru, ga warunro wumatna? ¿Gi rixkoxge wanechina wa Tye, ‘Tengognegijrukyachrino?

43Geso gigita. Wane chinna, “Gigkegemganu Gitaya gixkakluko. 44Gisatuna gimkata ginyegletno Gita waGirchi nyokanatjeru ma kosetanutu.Gita yotunkakanru ralipregognepatka.

6

Page 151: Yine bible   new testament

151

45“Yonatkalurni tokanchigeneklewatachine kirukateya: Goyakalu yimakanna pejnuruneko. Wapejnuruneko Girchi yijnakotachine,yimaakalune runyegitnona. 46Gi wa satugetyalu chinanru Girchi, seyni GitapjeGoyakalu yegi giyakatyachrino netluGirchi. 47Galikakni, galikakni wanenchingi, nalixjeru wale waneyaruwekinri gike rixiniko mnikawnakatu.48Gitni wa jimapro giwekikalurno.49Gitsrukatenni niklo mana yinerumwiyawakanuya, ga wa rupnanatkana.50Gitni wa jimapro tengognegijrukyachrino, wa tye nikachripa mamupninitipa. 51Gitni wa jimaprogiwekachrino, tengogne gijrukyachrino.Girukokta nikiniplu tye jimaproruwekgognenatanu. Wa jimapro Gitageneklepa walenwa nogitu nenekleparuwekinripna psolchijne gajene.”

Gesogitu ga wa gigraga52Giyagni Goteyone gejnugimyegkaka.

Wane chinna, “¿Gi rixpokogenekletanwu Tye gigitu wnikyaplu?”

53Wane chinna Geso, “Galikakni,galikakni wane nchingi, gma niikanuplunogitu, Gita Yineru Wgenno ga wa gmamuragragatkanuplu nograga,maleshayapgi giwekinri gixa gwachri.54Wa nnikgitutjeru, nuragragatjeruwaneylu ruwekinri gike rixinikomnikawnakatu. Gita yotunkakanruralipregognepatka. 55Gi rixanu nogitniwa galikakpotunanu niikalurni, ga wanograga galikakpotunanu girkalurni.56Wa nnikgitutjeru, ga wanuragragatjeru Gita rawa. Wale Gitagwa. 57Wane rixa yokanretno Girchigiwekachri, ga wa Girchi chinanunuweka, waneko pixka rixa wa nnikjeru.Wale koxa giwekanu Gita chinanu.58Tyenwa jimapro tengognegijrukyachri. Gi wa gitsrukatenni pixka

rixa, wa mana nikna. Wagipnachinenatkani. Wa tye jimapronikachri giwekgognenatanu gikerixiniko mnikawnakatu.”

59Tyekaka wane chinaginkaklewwakapjiya, Kapernawo Pokchirunkaklewanatya.

Wa Giwekikaluru Walenwa geneka giweklerewatachri

60Wa gixo yimaklene yijnakonatinri,wane chinna, “Kgimlu tye tokanchi.¿Katu gimkata yijnakletlu?”

61Wa rumatini Geso Walenanuko wayimaklene kegemginri tye tokanchichinanu, wane chinna Wale, “¿Tyergegitspeekakgi? 62¿Gi gixpokotanu wagetinipno Gita Yineru Wgenno tenonyinipa muchinanu nwanatyawaka?63Wa Giwekikaluru Walenwa genekagiweklerewatachri. Wa manchi gikegaprini. Wa tokanchikaka Gitaginkakyagi, walenwa giwekikaluru gawa giweklu. 64Seyni wanena pimrinegixate wa malixkane.”Gi rixanu Geso gimata

yinuwakikoluyakawa ginnaktanwamalixkane, katupni wa samyokjerupa.65Wane china, “Wale chinanu wanenchingi, gi satuna gimkata ginreta Gitayegi ma muchichkanru Girchi.”

Tokanchi giweklu mnikawnakatupirana66Wanepnute gixo yimaklene satkapa.

Gi wa Waleyma yanatkana.67Giyagni wane chinna Geso wa

pamole gepi, “¿Gi ge galuka yaletagixa?”

68Simo Petro gigitlu, “Gitsrukaachi,¿katyegmaka gayanu? Pixa waneyatokanchi giweklu mnikawnakatupirana.69Wixa galixa. Wumatyi wa Kristoyipixinri, Goyakalu giwekachri Wgenyi.”

70Geso gigitlu, “¿Gi ge ntsomitgi gixawa pamole gepirungi? Ga wa gixa satu

6

Page 152: Yine bible   new testament

152

kamchini.” 71Gota Giskaryote wa Simowgenepiranni wane china, gi rixanuwalepni wa samyokjerupa. Walenwapamole gepirune rixinrina.

Ma malixlena Geso gepurune

7 1Wa wanepnute Kalile yapanataGeso. Gote gi raluka yapleta, gi

rixanu Goteyone galuka giylaletlu. 2Gigowukatkalu Goteyonemeyiwatinrigogne, wa Gimajechrigogne.3Repurune wane chinru, “Pyanutkagewiya. Gote pyanutka. Wa pyimaklenekoxa getyaplu pkamrujetanru.4Girukokta galuka kpogiru gixleta giyogimatlu kamrure. Tyekakapkamrutinri, pupgujetinwa psolchijnegajeneko yegi.” 5Gi rixanu gi warepuruneko galixlu.

6Giyagni wane chinna Geso,“Nopapko gi wa rapokawa. Seyniwaneygognenangi wa gipapko. 7Tyepsolchijne gajeneko gi gimkatagayegixletgi gixa. Seyni Gita rayegixna.Gi rixanu Gita gipgujtatna wanna wamugletu kamruretinrina. 8Gixakanikanu tye meyiwlu yegi. Gichinkanikanu Gita tye meyiwlu yegi. Girixanu gi wa poyagkaakawa nopapko.”

9Wane chininitkana, Kalile rutukatka.

Gimajechrigogne meyiwluyeglu Geso10Wa meyiwlu yegi kanikinitkana

repurune, gowukshini kanikatka Gesokoxa. Gi wa gipgujewnachri, seynipochkeru pixkako. 11Giyagni rujgalunaGoteyone meyiwluyegiya. Wane chinna,“¿Ginaklu wa Wale?” 12Tsru gixaxkaklurixna gixolune yine Gesoya. Wa pimrinewane china, “Kiglerni.”Pimrine wane china, “Gike. Seyni

Wale yokwitna yine.”13Seyni gi satuna pgujetanwaka

yanumsayegitlu Goteyone piklenachinanu.

Kpashiwakapji runkaklewatya Geso14Ganikaji meyiwlu kanika Geso.

Kpashiwakapji ya. Wane runkaklewatya.15Giyagni ruglajitna Goteyone. Wanechinna, “¿Gi rixpoko gimatletlu wa Tyewa yonchi? Gi wa yimaakalurni.”

16Geso gigitna. Wane china,“Nunkaklewle gi wa Gitanukni, seyniwa nyokanatjerunni. 17Girukta galukakamruretlu nyokanatjeru gishinikanrurumatanru nunkaklewlepirana,Goyakalunrege waka Gitako ntokanra.18Waleko tokanu ginkakletachri, walekorumalwutikolu rujga. Seyni wayokanatjeru gimalwutikolu gijgachri,walenwa galikakpotunanu. Maleshayluwale mpoyagkaknuchi. 19¿Gi geTokanchi Yokanatkaluru renekgiMoysisi, ga wa gixa gi satuna kamrutluTokanchi Yokanatkaluru? ¿Kluneruchinanu galuka giylaletno?”

20Yine gigita. Wane chinna, “Kamchiwaneyyi. ¿Katu galuka giylaletyi?”

21Geso gigitna. Wane chinna, “Satukamrurchi nkamruta. Wa pejnurunekgigixa giglajita. 22Galikakni Moysisigenekgi wa sajruku gistaklewlu (seyni giwa Moysisi runya, seyni wagitsrukaachinni runya) ga wagapnanutikalurgogne gixa sajrukagistakletlu jeji. 23Wagapnanutikalurgogne sajrukagistakikolupa jeji wa TokanchiYokanatkaluru Moysisinu makaspukikotupa, ¿gimtuwnayegitnogegixa wa gapnanutikalurgognenutuukakpotutyalu satu jeji? 24Gigitakyagoklewatanu rixa getletikwakachinanu, seyni wanepotukogitakyagoklewatanu.”

¿Gi ge Walekni Kristo?25Giyagni wane chinna pimrine

Gerosale gajene, “¿Gi ge Walekni wa

6 7

Page 153: Yine bible   new testament

153

Tye wa raluka giylaletanruna?26Getanu. Gipgujewnachri yanumsata.Gike chinruna. ¿Rumatatkaluna xanigalikakpotunanu tsrukakalune wa Kristorixinri? 27Seyni wa Tye wumatlu ginakagiyakatyachrini. Seyni wa Kristogininipa gike gimata ginakaktaruyakatini.”

28Giyagni kpashiwakapjirunkaklewanatini Geso, saplewata.Wane china, “Gimatno Gita. Ginakagiyakatyachrino gimata. Gi wa Gitakonushinikanu nuna. Seyni wanyokanatjeru galikakpotunanni Wale,wa gixa mumatanutu. 29Gita gimatlu, girixanu Walenno. Ga wa Waleyokanatno.”

30Giyagni raluka kashretluna, seyni gisatuna gomyokyegitlu gi rixanu gi wagipapko gapokawa. 31Gixo Walegalixachine wane gixolunetskala. Wanechinna, “¿Wa Kristo gininipa,getkalurkakapa wa Tyekamrutanrupnutlege kamrutanu Wale?Gike.”

Gwariseyonetowrene yokanatka kashichyapluna Geso

32Wa Gwariseyone yijnakotnagixolune yine kegemgiyawaknaWalepirankakako. Tsrukakalunesasertotene ga wa Gwariseyoneyokanatna gitowrenna wakashichyapluna.

33Geso wane china, “Pshinitsonuchinumwamtangichi. Nyokanatjeru yeginyanutka. 34Gijganmakno. Gigikshikanutkano. Wa nwiyawakapa gixagi gimkata yaletanu.”

35Giyagni wa Goteyone wanechinkaka wannakakluko, “¿Ginakarushinika yaletge wa Tye wmamukshikyanpatkalu? ¿Rushinika yaletgegitspalatachine, Kriykonetskalagwachine yegi, runkaklewyegityapna

Kriykone? 36¿Klupiranni wa tye waWale wane chinya? Wa, ‘Gijganmakno.Gi gikshikanutkano. Wa nwiyawakapagixa gi gimkata yaletanu.

Gonu giwekachri yapgatyawaka pixka37Ralipregogne, tsru meyiwlugogne

potu, Geso tunwata. Saplewata. Wanechina, “Girukokta gonunnagatewatarunyegitanno. Ruranu. 38Yonchichinyawaka, Gonu giwekachriyapgatyawaka pixka rixa gishpakletanuginanwakaya nalixjeru.”39Giwekikalurupiranni china wa tyetokanchi, wa ralixjenepa yoptotanrupniWale. Gi rixanu gi rapyegitawanaGiwekikaluru Kpashiri, gi rixanu Gesogi wa royakawatyawaka jiglokawa.

Gixolune kotspalanshinikankaaka40Giyagni gixolune yijnakotinri

tyepirana, pimrine wane china,“Galikakpotunanni Tyenwa tokanchigeneklewatachri.”

41Pimrine wane china, “Kristokni waTye.”Pimrine wane china, “¿Kalilege

ruyakatini Kristo? Gike. 42¿Gi gewanekni china yonchi wa Tawiklopisha,Wetle Pokchirge, Tawi gwanatyawaka,wane ruyakatinripa Kristo?”

43Giyagni wannakaklukokotspalanshinikankakna gixolune Gesochinanuya. 44Wa pimrine galukakashretlu, seyni gikena gomyokyegitlu.

Gi pagogneko Wale pixka rixa ginkakleta satu yineru tye jeji pixka

45Giyagni towrechine gapyegitnatsrukakalune sasertotene ga waGwariseyone. Wane chinkanatowrechine, “¿Klu chinanu gi ganiklu?”

46Wa towrechine gigita, “Gipagogneko Wale pixka rixa ginkakletasatu yineru tye jeji pixka.”

7

Page 154: Yine bible   new testament

154

47Giyagni wa Gwariseyone gigitna.Wane chinkana, “¿Gixkoxnirgeyokwitkanatka? 48¿Ralixluge satutsrukakalu, ga wa satu Gwariseyo? Giralixluna. 49Seyni wa nyi gixolune,Tokanchi Yokanatkaluru mumatkane,kamakpiratkalunni.”

50Wane chinna Nikotemo (Goyechnoyayentapjeru. Walenwa Gwariseyonesatute). 51“Tokanchi Yokanatkaluruwixanu gi giklukanuwnayegjixlu yineruma muchinanu jempiranyegitkanuwalu,rumatikolupa wale kamrutanru.”

52Rugitluna Nikotema. Wanechinruna, “¿Kalile gajerkoxlayge pixa?Petjetanru. Pumatanru. Gi pagognekoKalile rupgujewnini tokanchigeneklewatachri.”

53Satkaka gipji yatka.

Gimopatlewatachro

8 1Wa Geso Goliwa Magkate yatka.2Goyechnokawpotuko

kpashiwakapji yatnaka Geso.Pejnuruneko yine ginyegitlu. TuplataGeso. Runkaklewyegitna.

3Wa yonchikgapine ga waGwariseyone ganiklo sato suxo Waleyegi. Tkashichkatumopatlewanatyawakaya. Ganikajirutaklona. 4Wane chinruna,“Yimaklewatachri, twu suxo kashichkatumopatlewanatyawakpotukoya. 5WaTokanchi Yokanatkaluruya, Moysisitowutwu sotlujetikolupna wanegixachrone. Ga wa Pixa, ¿gi pchinaPixa?”

6Wane chinna yantaletyaluna rumkatajigyegletyapluna. Geso yonogimta. Chijiyonawata gimyojiya. 7Romkagagepomsaletinitkaluna, potukawata.Wane chinna, “Girukokta gixa satummukochiretu, wale gapka ginkaganrosotluya.” 8Rumepe yonogletatnaka.Chiji yonawatatnaka.

9Wa yijnakotinitkana, yatkana.Satkaka yananumta. Muchinanutsrutsoleji potu ga wagapkatatachripotunanuko. Gesopjegiknokamtkatka, ga wa suxo ganikajigwanatachro. 10Potukawatatnaka Geso.Gi satuna retatka. Suxopjetkani. Wanechinro, “Suxo, ¿ginakatkanapjigyegitjene? ¿Gikenagiklukanuwnayegjixyi?”

11Wala wane china, “Gi satuna,Gitsrukaachi.”Geso wane chinro, “Gi Gitako

giklukanuwnayegjixyi. Pyanutka. Giwanepnuteko pmukochirewatanutka.”

Gesni wa tye psolchijne gajeneko pokamlatyegitachri

12Wa Geso yanumyegitatnakna. Wanechina, “Gitni tye psolchijne gajenekopokamlatyegitachri. Wa nomkagitjeru giwa mapshagwaka yananu, seyniwaneyaplu pokamlalugiweekaklewatachri.”

13Giyagni Gwariseyone wane chinru,“Pixnanuko gipgujtatnawa. Wapupgujtalewle gi wa galikakpotunanni.”

14Rugita Geso. Wane chinna,“Gitnanukmaka gipgujtatnawa.Nupgujtalewle galikakpotunanni. Girixanu numata Gita ginaka nuyakatya gawa ginaka nyanu. Wa gixa gi gimataginaka nuyakatya ga wa ginaka nyanu.15Wa gixa giklukanuwnajixlewatarixpokmanetyawaka. Gita gi satunanuklukanuwnayegjixa. 16Gitagiklukanuwnajixlewatininuklukanuwnajixlewle galikakpotunanni,gi rixanu gi wa Gitapjeni, seyni Gita gawa nyokanatjeru, Girchi. 17Wa TokanchiYokanatkaluru gixanu wane yonatika:Gepi jejine gipgujtalewlegalikakpotunanni. 18Gitni wa Gitnanukogipgujtatnachriwano, ga wanyokanatjeru Girchi gipgujtatno Gita.”

7 8

Page 155: Yine bible   new testament

155

19Wane chinruna, “¿Ginaklu Puru?”Geso gigita, “Gi gimatno Gita, gi wa

Nuruko. Gitamka gimatanu,Nurkoxmaka gimatanu.”

20Tye tokanchikaka wane chinya Gesosroschi gignantakikwaka, kpashiwakapjirunkaklewatini. Gi satuna kashichlu girixanu gi wa gipapko gapokawa.

Nyiyawakapa Gita gixa gigimkata wane yaletanu

21Giyagni rumepe wanechinretatnakna Geso, “Nyanutka.Gijganmakno, seyni gixapni gmukochiregimupnanuna. Nyiyawakapa Gita gixagi gimkata wane yaletanu.”

22Giyagni wane chinna Goteyone,“¿Walenanuklege giylatinwa? Giyagokagonra wane china, ‘Nyiyawakapa Gita,gixa gi gimkata wane yaletanu.

23Wane chinna Geso, “Gi wa tenogajengi gixa. Gitni wa teno gajerno.Gixni wa tyechijne gajengi. Gi watyechijne gajerno Gita. 24Giyagni wanenchingi wa gmukochire gimupnanuna.Gi rixanu, gma malixkanupmakno Gitanixinri gmukochire gimupnanuna.”

25Giyagni wane chinruna, “¿Gigixachriyi Pixa?”Wane chinna Geso, “Wa muchinanu

nunkakyagi. 26Waneyno gi gepikanunkakletpiranatyapgi,nuklukanuwnayegjixapgi, seyni wanyokanatjeru galikakpotunanni. WaWaleya nyijnakotinri Gita, walenunkakleta tyechijneya.”

27Wa Girchipirana runkakyana. Girumata jemluna 28Giyagni Geso wanechinna, “Wa gixa yotukinpatkano Gitawa Yineru Wgenno, waneklugimatanutkano wa Gita nixinri, ga wagike nkamruta Gitnanuko, seyni waGirchi yegi numatinri wale nunkakleta.29Gitaymalu wa nyokanatjeru. Girutspaltapyano Gitapje nixinri Girchi. Gi

rixanu Gita kamrujetlurugleretjetyawaka.” 30Tyepiranarunkakletini, gixo galixlu Wale.

Galikakpotunanu tokanchi koshpakangi31Giyagni wane chinna Goteyone

ralixjenetka, “Wa ntokanugomkayegitini, galikakpotunanunyimaklenepgi. 32Gixa gimatanrugalikakpotunanu tokanchi.Galikakpotunanu tokanchi koshpakangiwayegrechine gma mixinitipa.”

33Rugitluna, “Gawraklopishanwuwixa. Gike wayegrenenanwu, gipagogneko. ¿Gi pchinkoxge Pixa,‘Gishpakachinepgi?

34Rugitna Geso, “Galikakni, galikakni,wane nchingi, wa pejnurunekomukochri kamrutachine, mukochriwayegrenni. 35Wa wayegrechri gi wapanchi rawgognenatanu. Wgenchigwagognenatanru. 36Giyagni wa Giturukoshpakinipgi, galikakpotunanugishpakachinepgi. 37NumatgiGawraklopishangi gixinri, seyni galukagiylaletno, gi rixanu wa ntokanu gi wagwagi. 38Gita ginkakletlu wa Girchistsinetinri, ga wa gixa kamrutlu wa girustsigjeminri.”

Kamchi girutachingi39Rugitluna. Wane chinruna, “Wurni

Gawrani.”Wane chinna Geso, “Gawra wgenengi

gixkamka, Gawra kamrujetanrumkagkamrutanu. 40Ga wa xani galukagiylaletno, jeji tokanchigalikakpotunanu ginkakjerno. Waletokanchi Goyakalu yegi njeminri. Giwale kamruta Gawra. 41Gixa kamrutlugirni kamrure.”Wane chinruna, “Wixa gi wa

gapoklewlu chinanu wushpakya.Pagirupje waneywu. WalenwaGoyakalu.”

8

Page 156: Yine bible   new testament

156

42Wane chinna Geso, “Wa Goyakalugirutkamka, galukanmakno galikaka. Girixanu Goyakalu yegi nuyakatya Gita.Gewi napoka. Gi rixanu koxa gi waGitako nushinikanu nuna, seyni Waleyokanatno. 43¿Klu chinanu gi gimatajemlu nunkakletjetanru? Gi rixanu gigimkata yijnakletlu ntokanu.

Gixni wa giru giyakatyachingi44“Gixni wa giru giyakatyachingi.

Walenwa tsru kamchi. Girugetsotanrewle galuka kamrureta.Reyinuwakleyakawa kgiylalewaklerniwale. Galikakpotunanu tokanchiyamwakatni wale. Gi rixanu maleshayluwale galikakpotunanu. Rayroklewatini,waleko rushinikanu china, gi rixanukayroklerni. Gayroklu girni. 45Gixa gigalixno, gi rixanu Gita galikakpotunanunchina. 46¿Katu wa gixa gimkata gekakgigiklukanuwnaletyano wanmukochirewatinritka? Galikakpotunanunchinini, ¿klu chinanu gi galixno?47Goyakalu yegi giyakatyachri yijnakotluGoyakalu tokanu. Giyagni gi gyijnakotlugixa, gi rixanu gi wa Goyakalu yegigiyakatyachingi.”

Gawrani mwakanuwa, Gitni48Rugitluna Goteyone. Wane

chinruna, “¿Gi ge wanepotuko wchinawixa, wa Pixni wa Samari gajeryi, gawa waneyyi kamchi?”

49Rugita Geso, “Maleshayno kamchi,seyni nkagwakpiratlu Nuru, ga wa gixamkagwakpiratkotu gixno. 50Gi wanujgalu numalwutikolupa. Waneru wanujga gimalwuretjeru. Wanerukgitakyagoklewakleru. 51Galikakni,galikakni wane nchingi, ntokanugomkagitachri gike rixiniko retanrugipukchi.”

52Wane chinruna Goteyone, “Xawakniwumatanatkayi waneyyi kamchi.

Gawrani gipnana ga wa tokanchigeneklewatachinni. Ga wa Pixa wanechina, ‘Wa ntokanu gimretachri gikerixiniko retumganru gipukchi.’53¿Pixlege wa wutsrukatni Gawranipnutepgutyi? Wale gipnachrinatka. Gawa tokanchi geneklewatachinnigipnana. ¿Katu pixnawa Pixnanuko?”

54Rugita Geso, “Gitnanukogimalwutinwa, gike gaprini numalwure.Nuru genekno numalwutikolupa.Walenwa wa gixa Goyakalutenchinanru. 55Gixa gi gimatlu, ga waGita gimatlu. Gi numatlu, nchinanmakaGita, gixa pixkamka nixanukayroklerupmakno. Seyni numatlu.Numretatokanutlu. 56Gawranigitsrukatni rumuwatni retgognetinnonogogne. Retlu ga wa rumuwatni.”

57Giyagni wane chinruna Goteyone,“Gi pamyomole walapuunawayi.¿Petnirge Gawrani?”

58Wane chinna Geso, “Galikakni,galikakni wane nchingi, Gawranimwakanuwa, nwatka Gita.”

59Giyagni koscheksotletnasotlujetyapluna. Wa Geso yogimata.Kpashiwakapji rushpakamtya.

Jeji rushpakiniyakawa maygaletu rutuukaka Geso

9 1Wane yapamtini Geso retlu satujeji rushpakiniyakawa maygaletu.

2Yimaklene gepomgalu. Wane chinruna,“Rawi, ¿katu mukochirewata, walekowaka rurune, wa maygaleturushpakinriya?”

3Rugita Geso, “Gi tyekomukochirewata, gi wa ruruneko, seyniwa Goyakalu kamrure gipgujewninripawaleya. 4Numkata kamrurewleta wanyokanatjeru kamrurkaka gogikopshini.Goyechno gina. Waneklu gikeko gimkatakamrurewleta. 5Tyechijne nwakopshini,tye psolchijneko pokamlatachrino.”

8 9

Page 157: Yine bible   new testament

157

6Wane chininitka, chiji rutskagata.Rugakajpatlu gitskagaya.Maygaletuygale sagajpatlu kajpa.7Wane chinru, “Gajewa. KawjetikwakaSilowega perkapinwa.” Silowe walenwayokaakaluru, Yokanatkaluru. Giyagniwane ya. Rerkinawa. Getachri ginatka.

8Giyagni wa rumwastsitanune, ga wamuchikawa retanatjene wa maygaleturixanatini, wane chinna, “¿Gi gewalekni wa tye, wa tuplajenatachrigagjijenatachri?”

9Pimrine wane china, “Walekni.”Ga wa pimrine wane china, “Gike,

seyni wale pixka rixa.”Waleko wane china, “Gitakni.”10Giyagni wane chinruna, “¿Gi

pixpoko gimrekgaletatka?”11Rugita wale. Wane china, “Wa jeji

Geso giwakatletachri, kamrujpatlukajpa. Sagaygaletno. Wane chinno,‘Gajewa. Silowega perkapinwa.’ Wanenya. Nerkinawa. Netatka.”

12Wane chinruna, “¿Ginaklu Wale?”Wale wane china, “Goo. Gi numata.”

Gwariseyone gepomgalu maygaletunanu13Gwariseyone yegi ranikluna

maygaletunanu.14Gapnanutikalurgognenwa Gesokamrujpatlu kajpa, rumrekgakakatkalu.15Giyagni rumepe gepomgaletatnaklunaGwariseyone gi rixpoko getletatka. Walewane chinna, “Kajpa sagaygaletno.Nerkinawa. Netatka.”

16Giyagni pimrine Gwariseyone wanechina, “Tye jeji gi wa Goyakalu yegigiyakatyachrini, gi rixanu gi wagapnanutikalurgogne rapnanuta.”Pimrine wane china, “¿Gi rixpoko

gimkata kamruretlu tyekakagetkalurkaka satu jeji kmukochireru?”

kankakna. 17Giyagni rumepe wanechinretatnakluna maygaletu, “Ga wa

pixa, ¿gi pchina pixa Waleya, gi rixanurumrekgakakyi?”Wale wane china, “Tokanchi

geneklewatachrini.”

Gwariseyone gepomgalumaygaletunanu giru

18Giyagni gi ralixpiranyegitlunaGoteyone wa maygaletu rixanatinri, gawa retinritka. Gi ralixlunatomginpotunanukna rurunerugletaygaletikolutka. 19Repomgakna.Wane chinkana, “¿Tyenwa gituru, wagixa wane chinanru maygaletugishpakyachri? ¿Ga gi rixpokogetletatka?”

20Giyagni rugitna rurune. Wanechinna, “Wumatlu tyenwa wixa wgenewa maygaletu gishpakyachri. 21Giktarixpoko getletatka gi wumata. Katuktagimrekgakaklu gi wumata. Gepomganruwale. Tsrutkani wale. Walenanukoginkakletinwa.”

22Wane chinna rurune gi rixanuGoteyone pikanna. Gi rixanu Goteyoneyijnaakakatkana wa satu gipgujtatinriwa Mesiya rixinri, ruknooko malekaginkaklewawakapjiya. 23Giyagni rurunewane china, “Tsrutkani. Gepomganruwale.”

Satupje numata24Giyagni rumepe tomgaletatnakluna

wa jeji maygaletunanu. Wane chinruna,“Pumalwutanru Goyakalu. Wixa gimatlutye jeji kmukochirerni.”

25Giyagni wale gigita. Wane china,“Kmukochireru rixinri, gi numata.Satupje numata, wa maygaletunixanatinri, xawakni netatka.”

26Giyagni rumepe wanechinretatnakluna, “¿Gi rixpokotyi? ¿Girixpoko gimrekgakakletyi?”

27Rugitna, “Nunkakatkagi. Gi wagjemno. ¿Klu chinanu galuka

9

Page 158: Yine bible   new testament

158

yijnakletatnaklu? ¿Gixkoxlege galukluwa yimaklengi gixinripa?”

28Yangaluna. Wane chinruna, “Pixniwa yimakleryi, ga wa wixa Moysisiyimaklenwu wixa. 29Wixa gimata waMoysisi ruynumsata Goyakalu. Ga waTye, gi wumata ginaka runya.”

30Rugita wa jeji. Wane chinna,“Galikakni giglajruni wa gixa gi gimatluginakakta runya, ga wa rumrekgakakno.31Wumata wa Goyakalu gi yijnakotnakmukochirerune, seyni wa satu Goyakaluyonogyegitachri, ga wa Walegishinikanru kamrutachri, wale yijnakota.32Gi pagogneko jempiranyegitka wa satugimrekgakakyawakatkalu wa maygaletugishpakyachri. 33Goyakalu yegi mamuyakatkanumka wa Tye gikemkarumkata kamruretanu.”

34Rugitluna. Wane chinruna,“Psolpotuyako mukochrigimushpakachriyi, ¿ga wa pixaginkaklewyegitwu wixa?”Maleka ruknokluna.

Maygalene35Yijnakota Geso wa maleka

ruknokyawakluna. Rukshiklu. Wanechinru, “¿Palixluge wa GoyakaluWgene?”

36Rugita wale. Wane china, “¿KatniWale, Gitsrukaachi, wa nalixyapluWale?”

37Wane chinru Geso, “Petatkalu.Walekni giynumsatyi.”

38Wale wane china, “Nalixa,Gitsrukaachi.” Yoptsojityegitlu.

39Wane china Geso,“Giklukanuwnayegjixlewlu chinanu,Gita gina tye psolchijneko, retinripnametkane, ga wa maygalene rixinripnagetachine.”

40Wa pimrine Gwariseyone Wale yegigwanatachine yijnakotlu Wale. Wanechinruna, “¿Wixkoxlege maygalenwu?”

41Wane chinna Geso, “Maygalengigixkamka, gimka kmukochirepgi. Ga waxani gi rixanu gixa wane china, ‘Weta,’giyagni gmukochire waneygi.

Geso ginkakle: Yapkaklu gowegane prijerepiranaya

10 1“Galikakni, galikakni, wanenchingi, wa gowegane prijere

gipgyaptotpotuko mjiglokikatu, seynipnusretako ratskomtya, walenwakachowguru. 2Wa gipgyaptopotukojiglokyachri, Walenwa goweganegirukotachri. 3Wale chinanukotpukgipgyaptoteta wa gipgyaptogajeru. Gowegane yijnaktokanutlu.Rowegatene tomga satkaka tgiwakaya.Koshpakna. 4Wa pejnuruneko Walenunekoshpakinitkana, kosekamtatkana.Gowegane gomkagitlu gi rixanurumatatokanutluna. 5Gi waromkagitanruna pnu gajeru, seynirasukinrina wale, gi rixanu gowegane gigimatatokanutna maleka gajene.”

6Tye yapkaklu tokanchi Gesoginkakna, seyni wanna gi gimata jemluklunwa wane chinyana.

Gesni wa kigleru kgirukotaprakleru7Giyagni Geso gimepe wane

chinretatnaka, “Galikakni, galikakni wanenchingi, Gitni wa gowegane gipgyaptotno.8Pejnuruneko muchinanu ginachineGitaya kachowgurunni, seyni wagowegane gi yijnakotna. 9Gitni wagipgyaptono. Gitaya jiglokyachrirognetkaako. Jiglokjetanu. Rushpakjetanu.Rukshikjetanru nikyawakapa. 10Wakachowguru gina walepje chinanu,chowguwatinripa, ga wa ruylalewatinripa,ga wa nikatlewatinripa. Gita ginawaneyna rixinripna ruwekinrina, ga waponikowa giwekletinripna.

11“Gitni wa kiglerukgirukotapraklerno. Kigleru

9 10

Page 159: Yine bible   new testament

159

girukotapratachri ruwekinri rutakagowegane chinanu. 12Wa wenutkalurni,wa girukotapratachri migje,kgowegateru migje, retapinri kewetnaginachri, ruknokamtna gowegane.Rasukatka. Kewetna kashichanna.Rakapalatna gowegane. 13Wawenutkaluru gasuka gi rixanu wawenutkalurni. Gike rixluna wa wale wagowegane.

14“Gitni wa kiglerukgirukotapraklerno. Numatnanowegatene. Wa Gitanune gimatno.15Waneko pixka rixa gimatletno GitaGirchi, ga wa Gita gimatlu Girchi.Nutaklu nuwekinri gowegane chinanu.16Pimrone koxa waneyno gowegane, tyeprijere mwakane. Wanna koxa numkatagwapleta. Yijnaktokanutannona.Waneplu satupje rapatyawakapnagowegane, ga wa satupjegirukotapratachri. 17Giyagni Girchigishinikno gi rixanu nuwekinri nutakanumepe yoptoletyapatnaklu. 18Gikekonanno nuwekinri, seyni Gitakogitaklu Gitanuko. Nutaaka nutakyaplu.Nutaaka numepe yoptoletyapatnaklu.Wane rixa yokanretno Nuru.”

Kotspalanshinikankaklu Goteyonkakluko19Wanetnaklu kotspalanshinikankaklu

Goteyonkakluko tye tokanchi chinanu.20Gixolune wane china, “Kamchiwaneylu. Seprolokachrini. ¿Klu chinanugyijnakotlu?”

21Pimrine wane china, “Gi wakamchichachri tokanni wa tye.¿Kamchirge gimkata gimrekgakakletlusatu maygaletu?”

Nowegatene jematokanutno22Gerosale waneru meyiwlugogne, wa

kpashiwakapji gitaakoklungogne.Ginapukluni. 23Kpashiwakapji yotaljetaGeso, gitamnu Salomonu. 24Giyagni

sajrukluna Goteyone. Wane chinruna,“¿Giklunanu palikojwakanshinikanretanwu? Wa Kristopixinipa, punkakanwu pgujetanwaka.”

25Rugitna Geso, “Nunkakatkagi. Gigalixa. Wa nkamrurkaka Nuru giwakaya,waleko gipgujtatno Gita. 26Seyni gixa gigalixa gi rixanu gi wa nowegatengi.27Nowegatene jematokanutno. Gitagimatna. Romkagitnona. 28Gita geneknaruwekinrina gike rixinikomnikawnakatu. Gi pagognekoramganna. Gikena koshripatannanomyoya. 29Nuru, nenekjeru, pejnurunepnute tsruni Wale. Gikena gimkatakoshripletna Nurumyoya. 30Gita ga waGirchi satupjerunwu.”

Goteyone galuka sotlujeretlu Geso31Rumepe koscheksotleretna

Goteyone sotlujetyapluna. 32RugitnaGeso, “Gixo kigleru kamrurchinekakgitgi Girchiya. ¿Giru kamrurchityekaka chinanu nsotlujetanmakno?”

33Rugitluna Goteyone, “Wa kiglerukamrurchi chinanu, gi wa wsotlujetyi,seyni wa mupashiregnuchi chinanuwsotlujetanmakyi, gi rixanu Pixayinerukyi Goyakalu putaknawa.”

34Rugitna Geso, “¿Gi ge yonatka waTokanchi Yokanatkaluruya gixanu: Gita wane china, goyakalungi?

35“Wane chininna goyakalune wannaGoyakalu tokanu genekikolune, ga wayonchi gi rumkata kaspukletko, 36waGita Girchi kpashiri gitakanruno,tyechijne yokanatanru, gixa wane china,‘Mupashiregnuchi pchina,’ gi rixanuwane nchina, ‘Gitni Goyakalu Wgenno.’37Gimka Nuru kamrure nkamrutanu, gigalixanno. 38Wa nkamrutinri, gimkagalixanno Gita, galixanru kamrurchi,gimatyapatkalu, gimatgognenatinripawa Girchi gwano Gita, ga wa GitaGirchi nwa.”

10

Page 160: Yine bible   new testament

160

39Giyagni rumepe galukakashretmakluna, ga wa Walegishpakamta wannayegiya.

Rumepe Gorta wakanuteyaletatnaka Geso

40Rumepe Gorta wakanuteyaletatnaka, wa Gwa muchinanukatlewjenatyawaka. Wane rawanata.41Gixo yayegitlu. Wane chinna, “Gwagalikakni gi satuko getkaluru kamruta.Seyni Gwa ginkakletjenatanru wa Tyeptowruko galikakni.” 42Gixo galixluwaneya.

Lasaro yayixinri

11 1Yayixana Lasarni, Wetanigajerni, Mariya gwiyawaka

pokchi, ga wa tyegwaklo Marta.2Mariya, wa Gitsrukaachi pgamlugalogiyokachro, ga wa tsheyjixitlutojiwutsaya ga ga walanwayayixyegwakatachro Lasarni. 3Repuroneyokanrewata Wale yegi. Wanechinjixluna, “Gitsrukaachi, petanu, wapalukanruni yayixanatka.”

4Wa yijnakotinitka Geso wane china,“Tye yayixlu, gi wa gipukchipni seynirumalwutikolupa Goyakalu, waGoyakalu Wgene gimalwutikolupa Walechinanuya.”

Lasaro gipnale5Geso gishinikna Marta, ga wa tepuro,

ga wa Lasaro. 6Giyagni wa jeminitka wayayixinrinatka, wane rutukawagepgogne wa rawanatyawaka.

7Giyagni wanepnute wane chinnayimaklene, “Gote gayanutnaka.”

8Yimaklene wane chinru, “Rawi,tyegognekakniko, ralukasotlujeretanyina Goteyone. ¿Waneklegepyanutnaka?”

9Rugita Geso, “Waneylu pagognepamole gepi gora. Gogi yanini satu, gi

wa rutspeta, gi rixanu tyechijnepokamlatachini reta. 10Wa satugoyechno yanini rutspeta, gi rixanumaleshlu pokamlalu waleya.”

11Rali wane chinretinitka, wanechinna, “Lasarni, walukanru,rapnanutatka. Seyni wane nyanu.Nkomyekapanru.”

12Giyagni wane chinruna yimaklene,“Gitsrukaachi, rapnanutini, rutukanu.”13Wa Geso wane chinre wale gipnaleya.Wa wanna kagwaklu wa rapnanushatinrirumkinriyapirana, china.

14Giyagni Geso wane chinatkanapgujetanwaka, “Lasarni gipnanatka.15Numuwata gixa chinanu, gi wa wanenwanata, galixinripa. Seyni gayanutkawale yegi.”

16Giyagni Tomasu wa Gepirutuchinkaluru wane chinnaruyimakikolune, “Wane koxa gayanuwixa Waleyma wupninripa.”

Yotunru ga wa giweklu17Giyagni rapokinitka Geso,

rumatatkalu gepkoxamkojgognetkanikapnatikolutka. 18Wa Wetani gigowukayatkalu Gerosale, mapa getkokilometroni. 19Gixo Goteyone ginyegitloMarta ga wa Mariya yegwakluniynarumnankapkana. 20Giyagni Martajeminitka Geso gininritka, tyoptotaplu.Ga wa Mariya panchi tuplanata.

21Giyagni Marta wane chinru Geso,“Gitsrukaachi, gewi pwanatkamka,gimka rupnanni nyegwakluni. 22Xanikoxa numatlu wa pejnuruko pagjityapluGoyakalu, Goyakalu genekanyi.”

23Wane chinro Geso, “Yotunotanupyegwaklupa.”

24Marta wane chinru, “Numatluyotunotinripa yotunkoklunchiparalipregognepa.”

25Wane chinro Geso, “Gitni wayotunru ga wa giweklu. Wa nalixjeru

10 11

Page 161: Yine bible   new testament

161

rupnanmaka, ruwekanu. 26Pejnurunekogiwekachine nalixjene gi pagognekorupnanna. ¿Gi ge palixlu tye?”

27Wane chinru, “Gigi, Gitsrukaachi.Nalixatka gita Pixni wa Kristoyi,Goyakalu Wgenyi, tyechijne ginachriyi.”

Geso chiyagata28Tali wane chinretinitka, talimta.

Pochkeroko tomgalo tepuro Mariya.Wane chinro, “GewitkaluYimaklewatachri. Repukyi.”

29Wala jeminitka, giyampotutpalnamta. Tyayegitlu. 30Gi wa pokchirapokawa Geso, seyni wa Martayoptotapyawakaklu rawanata. 31GiyagniGoteyone panchi gwanatachinewalayma tumnanukanatjene, waretinitkalona Mariya tunwamtinritkagiyampotu, tushpakamtatka,romkagimtlona. Kagwakna wa yomlechityinripa wane chiyamtapinripa.

32Giyagni Mariya tapyegitinitkaluGeso, tetinri, chiji tapokamta gijixistsi.Wane chinru, “Gitsrukaachi, gewipwanatkamka, gimka rupnanninyegwakluni.”

33Giyagni Geso wa retinrochiyagatachro, ga wa walayma ginachineGoteyone chiyaganatachine jigekanuwataginshinikanuya. Kojwakanshinikanuta.34Wane china, “¿Ginaka gitakanru?”Wane chinruna, “Gitsrukaachi,

punanu. Petapanru.”35Chiyagata Geso. 36Giyagni wane

chinna Goteyone, “¡Getanru! ¡Gipagaluklenanukta rixlu!”

37Wanna pimrine wane china, “¿Gi gerumkatlu wa Tye wa maygaletugimrekgakakachri, gituukakletlu walema mupninitipa?”

Lasaro yotunkaaka38Giyagni Geso jigekanuwatatnaka

Walenanuko. Yomlechi yegi rapoka.

Gitawakapnani, sotlu gishyatkaluru.39Wane china Geso, “Gkoschekanrusotlu.”Marta, wa gipnachri gepuro wane

chinru, “Gitsrukaachi posunatkalu, girixanu gepkoxamkojgognetkani.”

40Geso wane chinro, “¿Gi ge wanenchinyi, palixini petanru Goyakalugoyaknu?”

41Giyagni koschekluna wa sotlu wagipnachri gitakikowakaya. Wa Gesoteno yigata. Wane china, “Nuru,npoyagnutyi Pixa yijnakotyawakno.42Numata pyijnakjetno. Seyni gixoluneyine chinanu wa sajrukachine, wanenchina, wa ralixinripna Pixayokanatyano.”

43Rali wane chinretinitka, saplewata.Tsru tokanu rixa, “Lasaroo, tekali.Pushpakanu.”

44Wa gipnanatachri rushpakatka,gostumyotkaluru, ga wa gijiximkachrichrataya. Ga wa gigojisapwakgojitka kasamalu.Wane chinna Geso, “Gkaspukanru.

Getasha yaletanru.”

Jemanshinikankakna ruylatyapluna Geso45Giyagni gixo Goteyone wa Mariya

yegi ginachine, ga wa Geso kamrutanrugetachine ralixluna Wale. 46Wa wannapimrine Gwariseyone yegi ya.Runkaakana wa Gesokamrutanrupirana. 47Giyagni watsrukakalune sasertotene ga waGwariseyone gapatjetnajemanshinikankakjetikwaka gajene.Wane chinna, “¿Gi wixanutka? Girixanu wa tye jeji kamrutlu gixogetkalurkaka. 48Wetasha wane gixletinripejnuruneko galixanru. RunannaRomanone. Konanunwuna gawiywakaga wa wgirukotlewatyawaka.”

49Wa Kaygwasu, satu wannate, walewalapu sasertotene gitsrukate potu

11

Page 162: Yine bible   new testament

162

rixinri, wane chinna, “Gixa gike gimata.50Gi waleko gyanshinikanuta warupxakyapwu wa satu jeji gipninripayine chinanu, ma mamginitipnapejnuruneko yine.” 51Gi wa walekorushinikanu wane china, seyni wasasertotene gitsrukate potu rixinri walewalapu, tokanchi reneklewata. Wanechina wa Geso gipninripatka yinechinanu. 52Gi wa wannanerupjechinanu, seyni koxa wanerutupjerapatyawakapna Goyakalu wgenene wagipalanatachine. 53Giyagniwalgogneyakawa jemanshinikankaknaruylatyapluna.

54Giyagni Geso gi wane yapatkapgujetanwaka Goteyonetskalaya, seyniwane yiyatka. Yineru mwiyawakanustsigwachijnetachri ya, satu pokchi Giprayigiwakatletachri. Wane rawanatayimakleneyma.

Yokanatkaluru kashichikolupa55Wa Tsru Giknoglushgogne

Goteyonenu gi gowukatkalu. Walesretarushpakyana gixo. Gerosale kanikna,Tsru Giknoglushgogne mamapookanuwa, kpashirinerutakikolupna. 56Giyagni rujgalunaGeso. Kpashiwakapjiya tunwatachinewane chinkakna, “¿Gi pixka getle gixlu?¿Gi wa meyiwatikwaka runanu?”57Tsrukakalune sasertotene ga waGwariseyone yokanrewatna, wakatukokta gimata ginaka rawa,runkaklewatinripa wa kashichyapluna.

Ruyokjixitka Geso Wetaniya

12 1Giyagni patsrujirgognemagatiniwa Tsru

Giknoglushgogne, Wetani rapoka Geso, waLasaro gwiywaka, wa gipnapachri wayotunkakanru gipnachinetskalaya.2Giyagni wane ralpokotyalunanachnewlupa. Marta gitspaprota. Lasaro

walenwa ruxiplatjeru nikikowakaya.3Giyagni Mariya wa pgamlugalo ganikajiginnu twapa, nartogapje kwenuru potu.Tuyokjixitlu Geso. Tsheyjixitlu tojiwutsaya.Psolupjiko tyapa pogamlunuta.

4Satu yimakleru Gota Giskaryote,Simo wgene, wa samyokjerupa, wanechina, 5“¿Klu chinanu gi tushankakatwu pgamlugalo wa mapa pachaprojichinanu, kwamonurunnimka teneeko?”6Gi wa retwamonutya chinanna wakwamonurune, seyni gi rixanukachowgurni wale. Sroschimapa ranika.Rawjetlu tsapatkaluru.

7Giyagni Geso wane china,“Petashatanro. Nkapnatikolgognechinanu tumretlo wa twu. 8Gi rixanu wakwamonurune gimwagognenata gixa, gawa Gita gi wa gimwagognenatanu.”

Jemanshinikankakyegitluna Lasaro9Giyagni gixolune Goteyone gimata

wa wane rawinri Wale. Gi wa Gesochinanupje runna, seyni Lasaro koxaretapinripna wa yotunkakanrugipnachinetskalaya. 10

kankakna tsrukakalune sasertotene,Lasaro koxa ruylatinripna. 11Gi rixanuwale chinanu gixo Goteyone wane ya.Ralixluna Geso.

Gerosale rapokinri gakagloklewatachri12Waleprikgogne gixolune yine gina

meyiwlu yegi, gi rixanu yijnakotlunaGeso Gerosale yinripa. 13Rawlunakasureru. Yoptotapluna. Saplewatna:

¡Poyagnu! ¡Giglenshinikanyegitkaluru

Gitsrukaachi giwaka ginyachri, Gisrayiline Pogire!

14Geso gikshiklu mporo. Waletjituplata. Yonchi chinyawaka:

15 Gi pikanu, Siyo nshicho. Petanru. Pogire gina,

mporo wgenetji tuplatachri.

11 12

Page 163: Yine bible   new testament

163

16Muchinanu yimaklene gi gimatajemlu tyekakapirana, seyni royaknujiglokinitka Geso, waneklu rushinkaplunatyekaka yonatkaluru Walepirana, ga wawane rixluna tyekaka.

17Giyagni wa gixolune Wale yegigwanatachine, wanna gipgujtatlutomgiyawaklu Lasaro kapnaya.Gipnachinetskalaya yotunkaklu. 18Walekoxa chinanu yoptotapluna gixoluneyine, gi rixanu jempiranyegitluna Walegetkaluru kamrutinri. 19GiyagniGwariseyone wannakakluko wanechinkaka, “Getlu. Gikegapri gkamruta.Getanru. Psolchijne gajenekogwagajxigitlu.”

“Waluka getletlu Geso”20Kanikachine meyiwlu

yoptsojityentapachinepaymana pimrineKriykone. 21Giyagni wa nyi gapyegitluWilipi, Wetsayta, Kalilesretagajerunanu. Ragjitluna. Wane chinruna,“Wumole, waluka getletlu Geso.”

22Wilipi ginkakaplu Gantirishi.Gantirishi ga wa Wilipi ginkaklu Geso.23Geso gigitna. Wane china, “Nopapkogapokanu noyaknu njiglokinripa Gita,Yineru Wgenno. 24Galikakni, galikakniwane nchingi, Chiji ma mujrukini trikoji,ma mupnakanu, walepje gituka. Warupninina, gixoji rawini. 25Ruwekinrigalukachri, ramginina ruwekinri, ga waruwekinri gayegixachri tyechijneya, walegimretanru ruwekinripa gike rixinikomnikawnakatupa. 26Satukamrurewyegitinno, romkagitanno.Ginakpaktano, wane koxa rawanunkamrurewyegitjeru. Satukamrurewyegitinno, Nuru gitakanrukagwakpiratikolupa.

Yineru Wgene gimkata yotunkakletkota27“Xani nkojwakanshinikanuta. ¿Gi

nchinanu? ¿Nuru, pognetkakanno

tyepapkoya? Seyni tye chinanuknityepapko nuna. 28Nuru, pgiwakagimalwutikolupa Pixa chinanu.”Giyagni tengogne ruyakatya tokanchi,

“Rumalwutikolutka Gita chinanu.Rumepe gimalwutikolupa Gitachinanupa.”

29Giyagni wa gixolune wanegwanatachine, yijnakonatachine, wanechinna, “Rutlogleni.”Pimrine wane china,

“Goyakalutowreru giynumsatlu.”30Rugita Geso. Wane china, “Gi wa

Gita chinanni runa tye tokanchi, seynigixa chinanu. 31Xaniruklukanuwnayegjixikolna tyepsolchijne gajeneko. Xani tye psolchijnegajeneko gitsrukate, Satanasyo,giknookalurupni maleka. 32Wayotukinpatkanona chijiya, pejnurunekonkosetanu Gita yegi.” 33Wane chinarumatkakyapna gi pixkalutu gipukchirupninripa.

34Giyagni rugitluna gixolune, “Wixajemlu Tokanchi Yokanatkaluruya waKristo gwagognenatanu. ¿Gi pchinkoxgePixa: ‘Rumkata yotunkaakota YineruWgene?’ ¿Gi gixachringe wa tye YineruWgene?”

35Giyagni Geso wane chinna,“Pshinitsonu gixa yegi rawanupokamlalu. Pokamlalu waneyakopshingigyananu, ma kashichkanupgi wamapshagalu. Wa mapshagwakayanachri gi wa rumata ginakakta ya.

Goteyone malixle36“Pokamlalu waneyakopshingi

galixanru pokamlalu, wa pokamlaluwgenene gixinripa.” Walekakapiranayanumsata Geso. Ralimta. Yogimatyana.

37Gixomka getkaluru kamrugetanutna.Gi ralixluna Wale, 38poyagkakikolupawa tokanchi Gisayiya tokanchigeneklewatachri chinyawaka:

12

Page 164: Yine bible   new testament

164

Gitsrukaachi, ¿katu galixlu wunkakletanru?

¿Katu gekakgitka waGitsrukaachimyo?

39Wale chinanu gi rumkata galixletna,gi rixanu rumepe wane chinretatnakaGisayiya:

40 Maygalene rixkakna. Shikowgajkakna. Giygaleyna ma metinitipna. Ma mumata jemgajitinipna ma

kashrijetikotupna. Nma mutskalakyanupna.

41Tyekaka chinjeta Gisayiya wa retinriwa royaknu, Walepirana ruynumsatinri.

42Wane gixkamka, seyni watsrukakaluneko gixo galixlu Wale, seyniwa Gwariseyone chinanu gi warupgujtatluna, ginkaklewwakapji mamuknokikotupna. 43Gi rixanuralukpotutluna yine gimalwureGoyakalu gimalwure pnute.

Geso tokanu giklukanuwnakaklewatinri44Saplewata Geso. Wane china,

“Nalixjeru gi Gita ralixa seyni wanyokanatjeru galikaka. 45Wa netjeruretkoxlu wa nyokanatjeru. 46Gitnipokamlalno tye chiji ginachrino wapejnuruneko nalixjene mapshagwakamawinitipna.

47“Satu jeminri ntokanu, gi waralixanru, gi wa Gitagiklukanuwnayegjixanru. Gi rixanu gi wanuna nuklukanuwnayegjixyapna tyechijnegajene, seyni nognetkakyapna tyechijnegajene. 48Nuknokjeru, gi wayoptotokanutno, waneru waruklukanuwnayegjixjerupa. Wa tokanchinunkakletanru, walegiklukanuwnakakanru ralipregognepa.49Gi rixanu gi wa Gitako nushinikanununkaklewata, seyni wa nyokanatjeruGirchi, Wale yokanatno wanenchinyawakapa, ga wa nunkakletanrupa.

50Numatlu Wale yokanatyawaka Walenwagiweklu gike rixiniko mnikawnakatu.Giyagni wa Gita ginkakletanru wa Girchichinyawakno, wane nchina ginkakleta.”

Geso gerkajixitna yimaklene

13 1Ma mapookanuwa meyiwluTsru Giknoglushgogne, rumata

Geso wa gipapko gapokinritka,tyechijne rushpakinripatka, Girchi yegiyinripatka. Wane rixa gishinikletnaWalenune tyechijne gwanatachine,yoptukyawakpotuko rushinikna.

2Rali nachinewletinitkana kamchigajitletkakatkalu Gota, wa Simo Giskaryotewgene, samyokyapatkalu. 3Rumata Gesowa Girchi genekyalu pejnurkakako, ga waGoyakalu yegi giyakatyachri, ga waGoyakalu yegi ya. 4Palnatkanachnewluyegiya. Komkaga. Sheyipisamarawa. Saprikapchijitnawa. 5Wanepnutegerkapi rutakgatlu gonu. Yinuwakagerkajixletna yimaklene. Sheyipisamasaprikapchijitanruya sheyityana.

6Giyagni Simo Petro yegi runini, Petrowane chinru, “Gitsrukaachi, ¿Pixlegegerkajixitanno?”

7Rugita Geso. Wane chinru, “Wa Gitakamrutanru, gi wa xani pumata jemlu.Wa gowukshiniyaka pumata jemanru.”

8Wane chinru Petro, “Gike pixinikoperkajixitanno.”Geso gigitlu, “Nma merkakanyi

maleshayapyi Gitanuya.”9Wane chinru Simo Petro,

“Gitsrukaachi, gi wa nojixipje, seyninomyo koxa ga wa nojiwu koxa.”

10Wane chinru Geso, “Wagerkakalurutka, gi wa magatatka.Satupjetkalu wa gijixipje gerkako, seynipsoluyako powratka. Ga wa gixapowralungi, seyni gi wa pejnurunekgi.”11Gi rixanu rumatlu samyokjerupa.Giyagni wane china, “Gi wapejnurunekgi powra.”

12 13

Page 165: Yine bible   new testament

165

Gyimanrupa nekakgitgi12Giyagni rali gerkajixitletinitkana,

wa rawamkatinitka, tuplatatnakanikikowakaya. Wane chinna, “¿Gi gegimatlu wa nixyawakgi? 13Gixa wanechinjetno, ‘Yimaklewatachri ga waGitsrukaachi.’ Wanepotuko nchina, girixanu Gitakni. 14Maka Gita waGitsrukaachino ga waYimaklewatachrino nerkajixitgi, gixakoxa gimkata gerkajixkakleta. 15Girixanu gyimanrupa nekakgitgi, gixakoxa kamrutyaplu nkamrutyagi.16Galikakni, galikakni wane nchingi, wawayegrechri gi wa rutsrukate pnutetsruni wale. Wa yokanatkaluru gi wayokanatjeru pnute tsruni wale.17Tyekaka gimatini,giglenshinikanyegitkalunepgi wa wanegixinipa.

18“Gi wa pejnurunekgi gixapiranawane nchina. Gita gimatna ginnanwantsomitanune, seyni poyagkaakalurupasatu tokanchi yonatkaluru, wanechinachri: Wa Gitayma jimapro nikachri rumtukno yokwireya.

19“Xanigognenanu nunkakgi mamapookanuwa, wa rapokinipa galixannoGita nixinri. 20Galikakni, galikakni wanenchingi, wa nyokanatanru yoptotachriGita yoptota. Ga wa Gita yoptotachrinyokanatjeru yoptota.”

Geso ginkakletlu wa satuyimaklerni wa samyokjerupa

21Wane chininitka Geso,kojwakanshinikanuta. Rupgujtalewata.Wane china, “Galikakni, galikakni wanenchingi, satu gixa nchininri walesamyokanno.”

22Giyagni yimaklene getjekaka. Girumatanshinikanutna katupiranni wanechina. 23Waneru satu yimakleru Gesogishinikanru, Geso gitspanostatachri.

24Giyagni Simo Petro gitnoyegitlu tye,wa repomgiyaplu katupiranni wanechina. 25Geso gitspanostatachri wanechinru, “Gitsrukaachi, ¿katni wale?”

26Giyagni rugita Geso, “Waleni Gitagenekanrupa psoji gigakachri.” Walegigaklu psoji. Reneklu Gota Giskaryote,wa Simo wgene. 27Psoji niklokinitka,Satanasyo jiglokatkalu.Giyagni Geso wane chinru,

“Pkamrutanru giyampotupkamrutanru.”

28Gi satuna nikikowakayatuplanatachine gimata klu chinanuwane chinru. 29Gi rixanu pimrinekagwaklu wa Gota ktsapane rixinri,Geso wane chinru, “Pagjitanru wawalukanru meyiwlu chinanu, wakakwamonurune renekanu pagixanu.”30Giyagni wale yoptotinitkalu psoji,waneklu rushpakamtatka.Goyechnotkani.

Gerotu yokanru31Giyagni rushpakamtinitka, wane

china Geso, “Xanitkani njiglokanutkanoyaknu Gita Yineru Wgenno. Ga waGoyakalu gimalwutikolpatka Gitachinanu. 32Goyakalu gimalwutikolupaGita chinanu, Goyakalu chinanu koxaGita gimalwutikolupa. Xaniyakawanumalwutikolupa Goyakalu chinanu.

33“Wiwine, pshinitsonunumwanutkagi. Gijganmakno. WaGoteyone nchinyawaka, wanyiyawakapa Gita, gixa gi gimkatawane yaletanu. Wane koxa nchingi gixaxani.

34“Satu yokanru gerotu nenekgi, wagishiniikakinripa. Gitagishinikinikopixkagi, waneko pixka gixagishiniikakletanu. 35Wale chinanupejnuruneko gimatanu gixni wanyimaklengi, wa gixkaklukogishiniikakinripa.”

13

Page 166: Yine bible   new testament

166

Geso ginkakletagnaputluPetro nutatinripa

36Simo Petro wane chinru,“Gitsrukaachi, ¿ginaka pyanu?”Geso gigitlu, “Wa nyiyawakapa Gita

gi pumkata gomkagletanno wa xani. Wagowukshini pomkagitanno.”

37Petro wane chinru, “Gitsrukaachi,¿klu chinanu gi numkata gomkagletanyiwa xani? Pixa chinanu nutakanrunuwekinri.”

38Geso gigitlu, “¿Gita chinanuputakanru puwekinri? Galikakni,galikakni, wane nchinyi, mayanumatkanuwa gaxawripa, mapa katapnutatanno.

Gatnugapo, ga wa tokanchigalikakpotu, ga wa giweklu

14 1

jitinwa. Galixlu Goyakalu.Galixankoxno Gita. 2Nurupji gixogwikwaka wane. Wane mamixkanumka, nunkakanmakgi. Giyagninyanuchi. Nalpoktapingi gwiyawakapagixanupa. 3Nyinpatka, nalpokotiniplugwikowakapa gixanupa, nunanutnaka.Gitako gwapanutkagi. Nwiyawaka koxaGita, wane koxa gwanu gixa. 4Gimatluginaka nyanu. Gimatgapotlu.”

5Tomasu wane chinru, “Gitsrukaachi,gi wumata ginaka pyanu. ¿Gi wixpokogimatletanru wa gatnugapo?”

6Geso wane chinru, “Gitni wagatnugapo, ga wa tokanchi galikakpotu,ga wa giweklu. Gike yayegitlu Girchi,seyni Gitapje chinanu yayegitka Girchi.7Gimatinno, Nuru koxa gimatanu.Xaniyakawa gimatlu. Getatkalu.”

Pekakgitanwu wa Girchi8Wilipi wane chinru, “Gitsrukaachi,

pekakgitanwu wa Girchi. Poyagota wixachinanu.”

9Geso wane chinru, “Gi pomshinikonumwatkagi, ¿gi ge pumatno, Wilipi?Wa netjeru retkoxlu Girchi. ¿Gipchinkoxge pixa, ‘PekakgitanwuGirchi?’ 10¿Gi ge palixno wa Gita Girchinwinri, ga wa Girchi Gita rawa? Watokanchi nunkakyagi, gi wa Gitakononshinikanu wane nchina. Seyni waGirchi Gita gwachri Wale kamrutlu wakamrurchikaka. 11Galixanno Girchinwinri, ga wa Girchi Gita rawa. Gmawane gixkanupa, galixannokamrurchiyako.

Kamrurchi tyekaka pnute12“Galikakni, galikakni wane nchingi,

wa kamrurchikaka nkamrutanrunalixjeru koxa kamrutanru. Ga watyekaka pnute kamrutanu nalixjeru, girixanu Girchi yegi nyanu.13Klunerukokta gagjitanru Girchingiwakaya, wale nkamrutanu, Girchigimalwutikolupa Gituru chinanu.14Klunerukokta gagjitinipa ngiwakaya,Gita kamrutanru.

Giwekikaluru Kpashiri gipiratkaluru15“Gishinikinipno gkamrutanru

nyokanatanrukaka. 16Gita gagjitanruGirchi ga wa satu Kgimnanukaklerurenekangi, gixa yegigwagognenatachripa. 17WalenwaGiwekikaluru galikakpotunanu. Waletyechijne gajene gi gimkatayoptoletanru, gi rixanu gi retluna. Gikoxa rumatluna. Gixa gimatlu gi rixanugixa yegi rawa, ga wa gixa gitokoterawanu.

Kristo gipgujewninri18“Gi wa murungi nuknokamtanu.

Nyayegitangi. 19Pshinitsonu tyechijnegajene gi getanutkano, ga wa gixagetanno, gi rixanu Gita giweka, ga wagixa koxa giwekanu. 20Walegogne

13 14

Page 167: Yine bible   new testament

167

gimatanu wa Girchi nwinri, ga wa Gitagwa gixa, ga wa gixa nwa Gita.21Nyokanrekaka waneyalutu, ga wawale kamrutachri, walenwanushinikjeru. Nushinikjeru Nurugishinikanrupa. Gita gishinikanru.Nupgujetinwa wale yegi.”

22Gota gi wa Giskaryotni wale, wanechinru, “Gitsrukaachi, ¿klunerni wa tyewa wixa yegi pupgujetinwa, gi wa tyepsolchijne gajeneko yegi?”

23Geso gigitlu. Wane chinru,“Girukokta gishinikinipnorumretatokanutanno. Nuru gishinikanruwale. Wale yegi gayanu. Wale yineruyegi gawgognenatanu. 24Nmamushinikjetu gi gimretanru ntokanu. Gawa tokanchi gyijnakotanru gi wa Gitanni,seyni Girchi wa nyokanatjeru tokanni.

Giglewanshinikanru nuknokyegimtgi.25“Tyekaka nunkakgi gixa yegi

nwanatini. 26Wa Kgimnanukakleru,Giwekikaluru Kpashiri, wa Girchiyokanatanru Gita giwakaya, Walegimatkakangi pejnurukopirana.Rushiniikakangi pejnurupiranakonunkakyagi. 27Giglewanshinikanrunuknokyegimtgi. Nuglenunshinikanunenekgi. Gi wa tyechijne gajene geneklepixka, Gita genekyagi. Gi wagkojwakanshinikanutinwa. Gi wakpiklegolunepgi.

28“Gyijnakotlu wa nunkakyawakgi:‘Nyanu, ga wa nunanutnaka gixa yegi.’Gishinikinipno, gimuwatanmaka, girixanu wane nchina, Girchi yegi nyanu.Gi rixanu Girchinwa Gita pnute tsru.29Ga wa xani nunkakatkagi mamapookanuwa, wa wane rixinpatkagalixinripa. 30Gi wa gixo potunuynumsatanutkagi, gi rixanu runatkakamchi, tyechijne gitsrukate. Gikewaneylu wa Gitaya. 31Seynirumatinripna tyechijne gajene Girchi

nushinikinri, ga wa Girchiyokanatyawakno wane nixa kamrureta.“Ntunwatanu. Gewi gayinitka.

Geso ginkakna Gowatsa galikakpotupirana

15 1“Gitni wa gowatsnogalikakpotu. Nurni wa

kgisanateru. 2Pejnuruko giplutsa Gitagwachri, gi kajru, Wale konanru. Ga wapejnuruko kajiru Wale powratanrujiwpotutinripatka. 3Ga wa gixapowralunetkagi tokanchi chinanu wanunkakyagi. 4Gita gwanu gixa. Gixanwanu Gita. Wa giplutsa pixka girumkata gwaleta walenanuko, wagowatsa mwakatu rixini, waneko pixkagixa, Gita gmawakanu.

5“Gitni wa gowatsno. Gixni wagiplutsa. Gita gwachri, wa wale nwiniGita, wale gixoji gwiylu. Gi rixanu Gitamwakatu gike gimkata kamrureta gixa.6Girukta gi gwinno, malekagiknookalurupa wa giplutsa pixka.Rupriganu. Rawanruna. Xirnachriruknokanruna, ga wa xirnanu. 7Gitagwini. Gixa rawini ntokanu, galukanrupejnunanuka gagjitanu. Waneyapgi.8Waleya rumalwutika Nuru, wa gixagixo Wale kamrure gwinri. Wanegixinipa nyimaklenepgi.

9“Girchi gishinikinikopixkano, wanenixa gishinikletgi. Nushiniklewlegomkagitanu. 10Gkamrutiniplunyokanrekaka nushiniklewle gomkagita.Gita pixka Nuru yokanrekaka nkamrutaga wa rushiniklewle nomkagita.11Tyepirana nunkakgi, numuwlewaneyapgi, ga wa gixa gimuwletseruwnapotutinripa.

Geso ginkakna wa gikena waneya rushiniklewle tye pnute tsru

12“Tyenwa nyokanre, wagishiniikakinripa, Gitagishinikinikopixkagi. 13Gikena waneya

14 15

Page 168: Yine bible   new testament

168

rushiniklewle tye pnute tsru, warutakyaplu ruwekinri rumatanunechinanu. 14Gixni wa numatanungi wagkamrutinri nyokanatyagi. 15Gi wawayegrechine nchinanutkagi, gi rixanuwa wayegrechri gi rumata klunerukamruta wa rutsrukate. Seyninumatanune nchinatkagi, gi rixanuptowrukakapirana nyijnakotanru Nuruyegi, numatkakgi. 16Gi wa gixa tsomitnoGita, seyni Gita tsomitgi gixa. Nutakgigyinripa, kiglerkaka gkamrutinripa, gawa gkamrutanrupa gwagognenatinripa,wa klunerukokta gagjityaplu Girchingiwakaya Wale genekangi. 17Tyenwanyokanyegitgi, gishiniikakinripa.

Geso galipre ginkaklewleta18“Tyechijne gajene gayegixinipgi,

gimatanru Gita gapka rayegixna mamayegixkanuwagina gixa. 19Tyechijnegajene gixkamka, tyechijne gajenegalukmakna wannanune. Seyni girixanu gi wa tyechijne gajengi ga waGita tsomitgi tyechijneya, giyagnirayegixgina tyechijne gajene.20Gishinikanru wa tokanchi wanchinyagi: Wayegrechri gi warutsrukate pnute tsruni. Gitpotukokojwakinitkana, kojwakankoxgina gixa.Wa ntokanu rumretkamkana, gixanukoxa rumretanna. 21Seyni wa tyepejnunanuka kamrutingina ngiwakachinanu, gi rixanu gi rumatluna wanyokanatjeru. 22Nuna.Nunkaklewywgitna gkojwakjenepa.Nma munkanumka, gimkanunkaklewyegitanna, gimkakmukochirepna, seyni nunkakna.Giyagni xani maleshaynarushyamukochiretinrina. 23NayegixjeruNuru koxa rayegixa. 24Wane nmamixkanupa wanna yegi, satumkamrutanutu, gimka waneyapnamukochirna. Ga wa xani Gita koxa ga

wa Nuru koxa retna. Rayegixnona Gitaga Nuru koxa. 25Seyni poyagkakikolupayonchi chinyawaka TokanchiYokanatkaluruya wannanu: Gike chinanu rayegixnona.

26“Ga wa runanu Kgimnanukakleru,Wale Girchi yegi nyokanyegitangi, waGiwekikaluru galikakpotu, wa Girchiyegi gishpakyachri. Wa runinipa, Walegipgujtatanno. 27Wa gixa koxagipgujtalewatanu gi rixanunyinuwakinyakawa gimwano.

Geso gomkagi ginkaklewleta

16 1“Tyekaka nunkakgi gmapupjetinitipa.

2Ginkaklewwakapjikaka giknokikolupa.Runanu gipapko wa katukoktagiylatangi kagwakanru Goyakaluchinanu kamrurewatinri. 3Tyekakakamrutingina gi rixanu gi rumatlunaGirchi, gi wa Gitako. 4Seyni wa tyekakanunkakgi, wa rapokinipa walepapkogishinkapanru wa wane nchinyagi.Seyni tyekaka gi nunkakgi muchinanu,gi rixanu gixa yegi nwa. 5Ga wa xaninyokanatjeru yegi nyanutka, ga wa gixagi satuna gepomgano, ‘¿Ginaka pyanu?’6Seyni gi rixanu nunkakgityekakapirana gwamonnumpachikgajita.

Giwekikaluru Kpashiri kamrurepirana runkakleta Geso

7“Seyni galikaka nunkakgigipxakikolupni nyinripa, gi rixanu wanenma yakanu Kgimnanukakleru giginanmaka gixa yegi. Ga wa Gita waneyinipa, Wale nyokanyegitangi. 8WaKgimnanukakleru gininiparushinikanutanna tyechijne gajenemukochripirana, ga wapoyagkaklewlupirana, ga wagiklukanuwlupirana. 9Mukochripiranagalikaka rushinikanutanna, gi rixanu gi

15 16

Page 169: Yine bible   new testament

169

ralixnona Gita. 10Wapoyagkaklewlupirana rushinikanutanna,gi rixanu Girchi yegi nyanu. Gi wagetanutkano. 11Ga wagiklukanuwlupirana rushinikanutanna,gi rixanu tyechijne gitsrukategiklukanuwnayegjixkalurupa.

Galikaka potu Giwekikalurupirana runkakleta Geso

12“Gi gepika waneyawanonunkakyapgi, seyni xani gi gimkatakashnantakletlu. 13Wa runinipa galikakapotu Giwekikaluru Wale kosekangipejnuruko Galikakpotunanu Tokanchiyegi. Gi rixanu gi Waleko rushinikanurunkakletanu, seyni wa yijnakotyalupejnunanuka runkakletanu. Runkakangiginachrikakapapirana. 14Wale chinanunumalwutikolupa, gi rixanu Gitanurawanu. Walepirana runkakangi.15Klunerukta Girchinu walekoxniGitanu. Giyagni wane nchina wa Gitanurawini, runkakangi.

Gwamonnu gimuwlugixkalurupni, china Geso

16“Pshinitsonu gi getanutkano.Wanepnute pshinitsonu, getanutnakno.”17Giyagni wane chinkakna pimrineyimaklene,“¿Klunerni wa tye wa wane chinyawu,

‘Pshinitsonu gi getanutkano. Wanepnutepshinitsonu getanutnakno.’ Ga wa ‘girixanu Girchi yegi nyanutka?

18Giyagni wane chinna, “¿Klunernichina, wa ‘pshinitsonu?’ Gi wumatajemlu wa wane chinre.”

19Rumata Geso ralukagepomgaletyaluna. Wane chinna,“¿Gixkakluko gepomgakaka wanenchininri, ‘Pshinitsonu gi getanutkano.Wanepnute pshinitsonu, getanutnakno?’20Galikakni, galikakni wane nchingi, wagixapa chiyagatanu, ga wa

gwamonuwatanu. Tyechijne gajenegimuwatanu. Gixa gwamonuwatanu,seyni gwamonnu gimuwlu gixkalurupni.21Wa suxo tushpakawugenetini,kachinolu teta gi rixanu rapokatkatopapko. Wa rushpakinitka mturu gi watushinikatkalu tsalewninrinanu,tumuwle chinanu wa tyechijnerushpakinriyatka satu yineru. 22Giyagnixani gixa koxa galikakni kachinolu geta.Seyni netanutnakgi ga wagimuwgajitanu. Gikeko koningigimuwle. 23Walegognepa gikegagjitanno gixa. Galikakni, galikakniwane nchingi, klunerukokta gagjitanruGirchi ngiwakaya Wale genekangi.24Xanigognenanu gike gagjitawangiwakaya. Gagjitanru ga wagyoptotanru tseruwninripa gimuwle.

“Girchi yegi nyanutka,” china Geso25“Tyekaka yapkaklu tokanchiya

nunkakgi. Wa gipapko ginanu, gi wayapkaklu tokanchiya nunkakangi. Seynipgujetanwaka nunkakangi Girchipirana.26Walegogne gixa gagjitanu ngiwakaya.Gi wane nchingi Gita gagjitanru Girchigixa chinanupa. 27Gi rixanu Girchikogalukgi gi rixanu gixa galukno, ga wagalixno Goyakalu yegi nuyakatya.28Girchi yegi nushpakamtya. Tyechijnenuna. Nuknokamtanutnaklu tyechijne.Girchi yegi nyanutka.”

“Gita gaalixaplu tye psolchijneko,”china Geso

29Wane chinruna yimaklene, “Petanu.Xani pgujetanuwaka pchinayanumsaleta. Gi satuna yapkaklupchina. 30Xawakni wumata Pixa gimatluptowrunanuka. Gi pmaga gepomgakota.Tye chinanu walixa Goyakalu yegipuyakatya.”

31Rugitna Geso, “¿Xawakni galixge?32Gipapko ginanu, runatka,

16

Page 170: Yine bible   new testament

170

gitspalkakanu. Satkaka rawyawakayanu. Gitapje giknokamtanu. Seyni giGitapjeni, gi rixanu Gitaymalu Girchi.

33“Tyekaka nunkakgi waneyginchininripa giglewanshinikanru Gitachinanu. Tyechijne waneyapgisalewakchi. Seyni kiglenshinikanupgi.Gita gaalixaplu tye psolchijneko.”

Geso gagjigognere

17 1Tyekaka wane china Geso.Teno yigata. Wane china,

“Nuru, nopapko gapokatka. Puturugimalwutikolupa Pixa chinanu, wa Pixakoxa gimalwutikolupa Puturu chinanu.2Wane pixa gitakletno pejnurune yinechinanu, wa pejnuruneko penekyano,Gita genekyapna ruwekinrina gikerixiniko mnikawnakatupa. 3Tyenwagiweklu gike rixiniko mnikawnakatu,wa rumatyapyina, satupjeru Goyakalugalikakpotunanu, ga wa Geso Kristo wapyokanatanruno. 4Gita chinanupumalwutikolutka tyechijneya.Nnikatatkalu kamrurchi penekyanonkamrutyaplu. 5Ga wa xani, Nuru,penekanno noyaknu, wa Pixastsi nwininoyaknunanu tye psolchijnekomawanatkanuwa.

Geso gagjigogneyegitna yimaklene6“Wa nyi yine tyechijne gajene

penekyano, nekakgigiwakatyi.Pixanune, ga wa Gita penekatka.Rumretatokanutyina. 7Xawaknirumatatkaluna pejnurkakako penekyanoPixa ruyakatya. 8Gi rixanu wa tokanchiwa penekyano, nenekatkana.Yoptotatkaluna. Rumatatkalunagalikakpotunanu Pixa yegi nuyakatinri.Ga wa ralixna Pixa yokanatyano.9Wanna chinanu nagjita. Gi wa tyepsolchijne gajeneko chinanu nagjita,seyni penekyano chinanu, gi rixanuPixanunni. 10Wa pejnuruko wane nixle,

Pixa wane gixleni. Pixa wane gixleGitankoxni. Gimalwutkalurno waleya.11Gi wa tyechijnetkano, ga wa wannatyechijne gwawa. Pixa yegi nyanu Gita.Nuru kpashiri, pgiwakaya pumretannawa penekyano, satupjerune rixinripna,Wixa pixka. 12Wanna yegi nwanatini,Gita gimretanatna pgiwakaya. Wapenekyano numretanatna. Gi satunagamgiyna wanna, seyni kamchijiglokanrunapjeni gamgana,poyagkakikolupa wa yonatkaluru.

13“Ga wa xani Pixa yegi nya, ga watye wane nchina tyechijneya, waneynarixinripna numuwle tseruwnapotutachri.14Gita genekna ptokanu, ga watyechijne gajene gayegixna, gi rixanu giwa tyechijne gajenni, Gitako pixka, giwa tyechijne gajerno. 15Gi wa nagjitawa Pixa gwapyapna tyechijneya, seyniPixa girukotyapna mugletuya. 16Gi watyechijne gajenni, Gita pixka; gi watyechijne gajerno. 17Kpashirinepixkakanna galikaka potu ptokanuya.Galikakpotni ptokanu. 18Wa tyepsolchijneko Pixa yokanatno, wanekopixka nixa tye psolchijneko yokanretna.19Wanna chinanu Gitnanuko kpashirinixnawa, kpashirine rixinrikoxapnawanna galikaka potu tokanchiya.

Geso gagjigogneyegitna gapatachinepa20“Gi wannapje chinanu nagjita, seyni

koxa wa nalixjenepa wanna tokanuchinanu. 21Satupjerune rixinripnapejnuruneko, Pixa pixka, Nuru, Gitapwinri, ga wa Gita Pixa nwinri; wannakoxa satupjerunepa Wixa rawinripna,wa tyechijne gajene galixinripa Pixayokanatyano. 22Wa noyaknu penekyano,wale nenekatkana. Wa satupjerunerixinripna, Wixa pixka satupjerunwu.23Wanna nwinri Gita ga wa Pixa Gitapwinri, satupjerune rixpotutinripna, watye psolchiijneko gajene gimatinripa

16 17

Page 171: Yine bible   new testament

171

Pixa yokanatyano, ga wa pushinikyanaGita pushinikiniko pixka.

24“Nuru, wa wanna penekyanonaluklu ginakaktanwa Gita, wanna koxaGita yegi gwanu, wa retyaplunanoyaknu penekyano. Gi rixanu Pixagishinikno tyechijne ma mutaakanuwa.

25“Nuru poyagkakachri, tyechijnegajene gi gimatyi, seyni Gita gimatyi.Ga wa nyi gimata wa Pixa yokanatyano.26Gita gimatkakna pgiwaka, ga wanumatkakanna, wa gishiniklewlu wapushinikyano wanna rawinripa, ga wawanna nwinripa.”

Geso samyookaluru ga wa kashichkaluru

18 1Wane chininitka Geso, yatkayimakleneyma. Setro Gapga

wakanute yatka, wa sana gwiywaka.Geso jiglokamtlu sana yimakleneyma.

2Ga wa Gota koxa wa samyokjeruparumatlu sana. Gi rixanu gixo kata wanerapatjetyana Geso ga wa yimakleneyma.3Giyagni Gota ganikna solalone, watsrukakalune sasertotene ga waGwariseyonetowrerune. Wane yanayochpiikaluroyma, kataluyma,giylalewapiyma.

4Giyagni Geso gimatlu ptowrunanukawa ruknogjerupa. Potukle ya. Wanechinna, “¿Katu gijga?”

5Rugitluna, “Geso, Nasare gajeru.”Wane chinna Wale, “Gitni.”Wannaymakoxlu Gota samyokjeru.

6“Gitni,” chinanna Geso,ruxririkamtanna. Nakgamtanna.

7Giyagni rumepe gepomgaletatnakna,“¿Katu gijga?”Wanna wane china, “Geso Nasare

gajeru.”8Rugita Geso, “Nunkakatkagi Gitni.

Giyagni Gita gijgini getasha yaletannanyi,” 9poyagkakikolupa tokanchi Walechinyawaka, “Wa penekyano, gi satunagamgiyno.”

10Giyagni Simo Petrokyoglolewapreru, koshpaklu. Rustaklusasertotene gitsrukate potu wayegreru,ga wa rustakjepitlu. Potuklejepirustakyalu. Wayegrechri giwaka Malko.

11Giyagni Geso wane chinru, “Petro,gipata pyoshmakanru yoglolewapi. WaGirchi genekyano wa girapistono, ¿gi genurinro?” Wane chinasalewnalepapirana.

Geso Ganasa yegi12Giyagni solalone, ga wa ksolaloteru,

ga wa Goteyonetowrerune, wannakashichlu Geso. Rostutluna. 13Ganasa yegigapka ranikluna. Gi rixanu Kaygwasugimatjirni. Walenwa wale walapusasertotene gitsrukatpotu. 14WalenwaKaygwasu wa Goteyone giykotachri, wawane chinachri wa rupxakyapna wa satujeji gipninripa yine chinanu.

Sasertotene gitsrukatpotupji rawini Petro15Simo Petro gomkagitlu Geso, ga wa

satu yimakleru. Wa tye yimakleru rumatasasertotene gitsrukatpotu. Gesoymajigloklu sasertotene gitsrukatpotupji.16Maleka, gipgyaptostsi rawanata Petro.Giyagni rushpaka wa satu yimakleru wasasertotene gitsrukate potu gimatanru.Ruynumsatlo gipgyapto gajero. Gitokoraniklu Petro.

17Giyagni wa gipxaklewatachrogipgyapto gajero wane chinru Petro,“¿Gi ge tye jeji yimaklerkoxyi pixa?”Wale wane china, “Gi wa gitni.”18Wane tunwanatna wayegrechine ga

wa towrechine, yoshikpawatachine. Girixanu kachikleru. Rolkana. Petro koxawannastsi tunwata. Rolka koxa wale.

Sasertotene gitsrukate potugepomgalu Geso

19Giyagni wa sasertotene gitsrukatepotu gepomgalu Geso,

17 18

Page 172: Yine bible   new testament

172

yimaklenepiranaya, ga wa runkaklewleya.20Geso gigitlu, “Pgujetanuwaka potunchina yanumsayegletna psolchijnekogajene. Gita ginkaklewjetaginkaklewwakapjiya, warapatjejetyawakna pejnuruneko Goteyone.Gi wa yogimawakako nunkaklewatya.21¿Klu pepomgiyno Gita? Pepomgannawa yijnakotachine wa nchinyawakna.Petanu. Wanna gimata wa nchinyawaka.”

22Wa wane chininitka, satu towrechriwane tunwanatachri giptagojitlu Geso.Wane china, “¿Wane pixa gigletlusasertotene gitsrukate potu?”

23Rugitlu Geso, “Wa gektutunyanumsatini, pupgujetanru gektutu, gawa kigleru, ¿klu chinanu puylakno?”

24Giyagni sasertotene gitsrukate potuKaygwasu yegi yokanatlu Ganasugostutkaluru.

Petro nutatlu Geso25Wa Simo Petro tunwa

golkalenatachri. Wane chinruna, “¿Gi gesatu yimaklerkoxyi pixa?”Wale nutata. Wane china, “Gi wa gitni.”26Satu sasertotene gitsrukate potu

wayegreru, wa Petrogistakjepmoletanru, wane chinru, “¿Gige sana netyayi Waleyma?”

27Giyagni rumepe nutletatnaklu Petro.Waneklu yanumatatka gaxawripa.

Geso Pilato yegi28Giyagni Kaygwasu yegi

ranikyatkaluna Geso. Tsrupji,Pretoryopji ranikluna. Goyechnokawni.Wannako gi jigloklu Pretoryopji mapuchowninripna, seyni wa TsruGiknoglushgogne nachnewlu nikinripna.29Giyagni maleka rushpakyegitna Pilato.Wane china, “¿Klu gijigyegitlu tye jeji?”

30Rugitluna. Wane chinruna, “Gektutuma kamrutkanumka wa Tye, gimkawsamyokanyi.”

31Giyagni Pilato wane chinna,“Ganikanru gixa.Giklukanuwnayegjixanru TokanchiYokanatkaluru gixanu chinyawaka.”Wane chinruna Goteyone,

“Ginanshichkaluru wuylatyaplu satu.”32Wane rixa wa poyagkakikolupa Gesowane chinre, wa rumatkakyana gipixkalutu gipukchi rupninripa.

Pilato gepomgalu Geso33Giyagni Pilato rumepe jiglokletlu

Pretoryopji. Tomsatlu Geso. Wanechinru, “¿Pixni Goteyone Pogiryi?”

34Rugita Geso, “¿Pixakopushinikanrerge wane pchina, wakapimrinra ginkakyi wa Gitaya?”

35Rugita Pilato, “¿Gitlege wa Goteyo?Pumolene ga wa tsrukakalune sasertotenegita samyokyina. ¿Kluneru pkamruta?”

36Rugita Geso, “Wa npogirewatyawakagi wa tyechijne rawa. Tyechijnerawkamka npogirewatyawaka,ntowrerune yagotkakanmaka nmasamyokikotupmaka Goteyone yegi. Gawa xani npogirewatyawaka gi wa gewirawa.”

37Giyagni wane chinru Pilato,“Giyagni ¿pogirchiklayge Pixa?”Rugita Geso, “Pixa wane chinyawaka

pogirchi nixinri. Wale chinanukninushpaka, ga wa wale chinanukni nunatyechijne, nupgujtatyaplu tokanchigalikakpotunanu. Pejnurukogalikakpotunanu gixachriyijnaktokanutno.”

38Pilato wane chinru, “¿Klunerni wagalikakpotunanu?”

Waka Geso waka Warawasu

Wa wane chininitka rushpakatnakaGoteyone yegi. Wane chinna, “Gi satunanukshikyalu ruklukanuwninri. 39Wa gixagixjetyawaka satu nkoshpakyegityagitsru Giknoglushgogne. ¿Giyagni gi ge

18

Page 173: Yine bible   new testament

173

galuklu gita koshpakyegityapgiGoteyone Pogire?”

40Giyagni pejnuruneko gimepesaplewletatnaka. Wane chinna, “Gi waTyepni, seyni Warawasu galikakapni.”Ga wa Warawasni kachowgurni.

Getanru wa jeji

19 1Giyagni Pilato gwapatkaluGeso. Kochipjejixlu. 2Solalone

kona kamgiylona sagyeta.Yoshmakjiwutluna. Paknigayoshmookaluru pixkalutu mkachriyoshmakluna. 3Wane chinna, “¡Galu,Goteyone Pogire!”Ruylakluna.4Pilato gishpakatnaka maleka. Wane

chinna, “Getanu. Nanikyegitgi maleka,wa gimatinripa gi satunaruklukanuwninri nukshikyalu.”

5Giyagni rushpaka Geso maleka.Sagyeta kona kamgikolo rutaka, ga wapakniga yoshmookaluru pixkalutumkachri. Wane chinna Pilato, “Getanruwa jeji.”

6Giyagni retinitkaluna tsrukakalunesasertotene ga wa towrechine,saplewatna. Wane chinna,“¡Koroshishkita putakaganru!¡Koroshishkita putakaganru!”Pilato wane chinna, “Gixako

ganikanutkalu. Koroshishkita gitakanru.Gi rixanu gita gi gikshikyalu waruklukanuwninri.”

7Rugitluna Goteyone, “Wixa waneyaTokanchi Yokanatkaluru. TokanchiYokanatkaluru wixanu chinyawakarumkata gipnaleta, gi rixanu GoyakaluWgene rixnawa.”

8Tye tokanchi jeminitka Pilato, pnutepikletkalu. 9Rumepe jiglokletatnakluPretoryopji. Wane chinru Geso,“¿Ginaka giyakatyachriyi?”Seyni Geso gi gigitlu. 10Giyagni wane

chinru Pilato, “¿Gita gi wa puynumsata?

¿Gi ge pumata wa gita gitaakakoroshishkita nutakyapyi, ga wanutaaka nkoshpakyapyi?”

11Rugita Geso, “Tengogne pmamutaakikamka gimka putaako Gitachinanu. Giyagni pixa yegi nsamyokjerupixa pnute tsru mukochri waneyluwale.”

Pilato samyoklu Gesokoroshishkita rutakikolupa

12Wanekluyakawa Pilato galukmakakoshpakletlu. Seyni Goteyone saplewata.Wane chinna, “Wa Tye pkoshpakinipa,gi wa Susa gimatjerpatkayi. Girukoktapogirchi rixnawa yoptopiratlu Susa.”

13Giyagni Pilato tye tokanchiyijnakotinri, maleka ranikatkalu Geso.Gitakyagoklewjetikwaka tuplata, waSotlumta chinikwaka, ga wa Gewreyonetokanu, Kawata. 14TsruGiknoglushgognestsitkani.Tumananutkani. Wale wane chinnaGoteyone, “Getanru Mpogire.”

15Giyagni wanna saplewata,“¡Puxriikakanru! ¡Puxriikakanru!¡Koroshishkita putakaganru!”Wane chinna Pilato, “¿Wa

koroshishkita nutakanru mpogire?”Rugitluna tsrukakalune sasertotene,

“Maleshaywu wpogire. Susapjeni.”16Giyagni samyoklu koroshishkita

rutakyapluna. Yoptotluna Geso.Ranikatkaluna.

Koroshishkita gitaakaluru17Rutjitakoroshiteshkitatatka. Ralimta.

Jiwchiswaga yegi chinikowaka ya.Gewreyone tokanu wane chinka Kolkota.18Wane koroshishkita rutakyaluna, gawa Waleyma pimrine gepi. Satkakapasretkaka. Geso ganikaji gwa.

19Yonatkoxlu Pilatojigyegitikolupirana. Koroshishkitaptostsirutaklu. Wane chinyongata:

18 19

Page 174: Yine bible   new testament

174

Geso, Nasare Gajeru, Goteyone Pogire. 20Giyagni gixo Goteyone getyongatlu

tye jigyegitikolu, gi rixanu koroshishkitarutakikwaka Geso, gi gowuklu tsrupokchi. Gewreyone tokanu yonatika, gawa Ratinane tokanu, ga wa Kriykonetokanu. 21Giyagni tsrukakalunesasertotene Goteyonenu wane chinruPilato, “Gi wa ‘Goteyone pogire’pchinkakyongatanru, seyni, ‘Wale wanechina,

22Rugita Pilato, “Nyonatanrutkaninyonatatka.”

23Giyagni solalone koroshishkitagitakinitkalu Geso, rawamkatatkaluna.Gepkoxamkoje kotspaltatyatkaluna,satkaka solalonenupa. Ga wagimkaluchrata. Wa gimkaluchratamyotsgakotni. Teno ruyaka saxpaletikapsoluko. 24Giyagni wannakakluko wanechinkaka, “Gi wa wsuskakanru, seyniwupenokatanru galikaka katunpaktaniwa mkachri.”Wane rixa poyagkakikolupa wa

yonchi wane chinachri:Kotspalatluna nomkalu wannanupa

rixinripa. Nomkalu chrata rupenokotna.

Giyagni wane rixna solalone.

Geso gitaklo runro Gwa yegi girukotyaplo25Geso koroshishkitatestsi koxa

tunwanatna runro, ga wa runro gepuro,ga wa Mariya wa Kleyogwa gnunro, gawa Mariya Maktala gajero. 26GiyagniGeso getinna runro ga wa yimaklerurushinikanru wane gwanatachri, wanechinro runro, “Suxo petanru puturu.”

27Wanepnute wane chinru yimakleru,“Petanro punro.” Wanekluyakawayimakleru ganiklo waleyma tixinripa.

Geso gipnale28Wanepnute gi rixanu rumata Geso

pejnurkakako poyagkaakalurutkani wa

yonchiko poyagkakikolupa, wane china,“Nonunnagatewata.”

29Wanenanro pastono kachgalugwanro katsepolo. Giyagni wannashichpongakaklu katsopi kachgalu.Gisopoje rutakluna. Ginamarapookakluna. 30Giyagni kachgalururinitka Geso, wane china,“Nikatkalurutkani.”Yonogjiwumta. Reneklu ruwekinri.

Yoglokwanapatka Geso31Tsru Giknoglushgognestsitkani, ga

wa tsrupotgognenwa walegapnanutikalurgogne. Giyagnikoroshishkita ma mutukmanetinitipnagapnanutikalurgogne, Pilato ragjitnaGoteyone jiknagatpalitikolupna, wakoroshishkita koshpakikolpatkana.32Giyagni solalone wane ya. Yoptowakagwachrigapkani jiknagatpalitna.Waneko pixka rixanruna wa satni waWaleyma koroshishkita gitaakalurni.33Seyni wa Gesni yegi rapokinna girixanu retluna gipnachritka, gi wajiknagatpalitatkaluna. 34Seyni satusolalo yoglokwanapatlu chokorujeya.Waneklu rushpaka gigraga, gonu koxa.35Wa getachri gipgujtatlu, ga warupgujtale galikaka potu. Wale gimatawa galikaka potu china, wa gixa koxagalixinripa. 36Gi rixanu tyekaka wanegixka poyagkakikolupa wa yonchichinikwaka: Gi jiknagaputko Wale. 37Gawa satu yonchi koxa wane chinatnaka:Retanruna yoglotanruna.

Kapnatkaluru Gesni38Wanepnute Gosi Garimate gajeru,

Geso yimaklerni seynigiyogimatnachriwa Goteyone piklechinanu. Pilato ragjita wa Gesnimanekoshpakinripa. Ruchichlu Pilato.Giyagni wane ya. Koshpakmanetlu Geso.39Nikotemo koxa wane ya, wa

19

Page 175: Yine bible   new testament

175

muchikawa goyechno yayegitjeru Geso.Raniklo miramunga ga wagalowemunga yapjetkaluro,gepkoxamkojmole patsrujire getkoginnu. 40Ranikmanetatkaluna Gesni.Poyitatkaluna mkachrichrata.Pgamlugalo rupoyitluna wa Goteyonegixjetyawaka kapnatikolupa. 41Wakoroshishkita rutakikwaka waneru sana.Wa sana waneru gerotu yomlechi,satuna ma mutakikowakanuwa.42Giyagni gi rixanu TsruGiknoglushgognestsitkani Goteyonenu,ga wa gi gowuklu yomlechi, wanerutakluna Gesni.

Yotunru

20 1Muchinangogne wa simana,goyechnokawpotuko

mapshagakowalu yomlechi tya MariyaMaktala gajero. Tetlu sotlu gajriikaluruyomlechiya. 2Giyagni tasukamta. SimoPetro yegi tya, ga wa satu yimakleruGeso galukanru. Wane chinna, “Kapnaranikyatkaluna Gitsrukaachini. Giwumata ginaka rutakanruna.”

3Ralimta Petro ga wa satu yimakleru.Yomlechi yegi yana.4Pagasukamtkalunni gepi. Wa satuyimakleru kapnugamtlu Petro. Walegapka gapoklu yomlechi. 5Rujnokagetletlu. Retlu mkachrichrata wanegwanatachri. Seyni gi wa jigloka.6Giyagni rapoka romkagitjeru, SimoPetro. Jiglokamtlu kapna. Retlumkachrichrata wane gwanatachri. 7Gawa kasamalu wa gijiwusapwakanatachri gi wamkachrichratayma rawanata, seynisapruruukaluru pasretako gitaakaluru.8Giyagni jiglookoxatka satu yimakleruwa yomlechi gapokgapkatachri. Retlu.Ralixa. 9Giyagni gi rumatawalunayonchi chinyawaka, wa rumkatayotunretinripa gipnachinetskalaya.

10Giyagni satokatnakna yimaklenegimolenyegna.

Geso gipgujewnayegitloMariya Maktala gajero

11Wa Mariya maleka tunwanata.Yomlechistsi chiyaganatya. Wachiyaganatini tujnoka tetyaplu kapna.12Tetna gepi Goyakalutowreneklatamkalune tuplanatachine, satugijiwusretananu, ga wa satugijixisretananu Gesomanegwanatyawaka. 13Wane chinrona,“Suxo, ¿klu kachokyi?”Wane chinna wala, “Gi rixanu

ranikluna Nutsrukatni. Gi numataginakakta rutakanruna.”

14Wane chininitka tuprotaka. TetluGeso. Wane rawanata. Gi tumatlu waGeso rixinri.

15Wane chinro Geso, “¿Suxo, klukachokanatyi? ¿Katu pujga?”Wala kagwaklu sana girukotachrini.

Wane chinru, “Gitsrukaachi, Pixaganikiniplu punkakanno ginakaputakniri. Gita ganikanutkalu.”

16Wane chinro Geso, “¡Mariya!”Tuprotaka. Wane chinru wala,

“¡Rawoni!” Wane chinreni,“Yimaklewatachri.” 17Wane chinroGeso, “Gi pkamrukanno, gi rixanu gi wateno nyawa Gita, Nuru yegi. Seyninomolene yegi pyanu. Punkakanna,‘Teno nyanu Nuru yegi ga wa Giru yegi,Noyakalute yegi, wa Goyakalute yegi.

18Talimta Mariya Maktala gajero.Tunkakna yimaklene wa tetyawakatkaluGitsrukaachi, ga wa tyepirana wanechinro.

Geso gipgujewnayegitna yimaklene19Wa muchinangogne simana

kaynotka, tushyatka gipgyaptokaka wayimaklene gapatyawaka Goteyone piklechinanna, runa Geso. Wanna ganikajite

19 20

Page 176: Yine bible   new testament

176

tunwata. Wane chinna,“Kiglenshinikanupgi.” 20Wanechininitka rekakgimyotna ga wagikwanapa. Giyagni yimaklenegimuwata retyawakluna Gitsrukaachi.

21Giyagni rumepe wanechinretatnakna Geso,“Kiglenshinikanupgi. Wa Girchiyokanatiniko pixkano Gita, wanekopixka nixa yokanretgi.”

22Wane chininitka, runnipgyayegitna.Wane chinna, “GyoptotanruGiwekikaluru Kpashiri. 23Wa gixakaspukmukochiretanune,kaspukyegitkalunepni. Wagimretmukochiretanunegimretyegitkalunepni.”

Tomasu malixle24Wa Tomasu, satu wa pamole gepi

rixinrina, wa Gepirutu chinkaluru, giwannayma wane rawanata wa Gesogapkapini. Giyagni wane chinrunapimrine yimaklene, “Gitsrukaachiwetatka.”

25Wane chinna wale, “Nmametkanuplu wa gimyo wa klawopchole,nma yoshmaakanuplu nomyojiklawopna, nma yoshmaakanuplu nomyogikwanapa, gi nalixanu.”

¡Nutsrukate! ¡Noyakalute!26Yokgipgogne giknoginitka, gitoko

rawanatatnakna yimaklene.Wannaymakoxlu Tomasu. Runa Geso.Gipgyaptokaka gishyatka. Ganikajitunwata. Wane china,“Kiglenshinikanupgi.”

27Wane chinatkalu Tomasu,“Pomyokyegitanno pumyoji.Petamyotanno. Pomyokyegitanno.Nokwanapa pyoshmakanru. Gi wamalixakletupyi, seyni galixachripyi.”

28Wa Tomasu gigitlu. Wane chinru,“¡Nutsrukate! ¡Noyakalute!”

29Wane chinru Geso, “Gi rixanupetno, palixa. Giglenshinikanutkalunninmametjene ga wa galixachine.”

Twu kiruka rumushinikikolupa30Giyagni gi gepi pimrikaka

getkalurkaka kamruta Geso, yimaklenegetanu, twu kiruka mutakyongatkotu.31Tyekakni yonatkaluru galixinripaGesonwa Kristo Goyakalu Wgene, ga wagalixinri waneyapgi giwekinri giwakaya.

Geso gipgujewnayegitnapayokgipre yimaklene

21 1Wanepnute Tiwerya Wennerupgujewnayegitatnakna

yimaklene Geso. Wane rixagipgujewnaleta. 2Rapatanatna SimoPetro, ga wa Tomasu wa Gepirutuchinkaluru, ga wa Natanayli, Kanagajeru Kalilesreta, ga wa Sewereyowgenene, ga wa pimrine gepiyimaklene. 3Wane china Simo Petro,“Nchaluntapanu.”Wane chinruna, “Gapakapwu

pixayma.”Wane yana. Kanawa ruptekna. Wale

yechno, gi satona kashichna.

Tiwerya Wennestsi rupgujewninri Geso4Goyechnokawa chininitka, wanga

tunwanata Geso. Seyni wa yimaklene girumatluna Geso rixinri. 5Wane chinna,“Wiwine, ¿gi ge waneygi gnikanrupa?”Rugitluna, “Malesha.”6Wale wane chinna, “Kanawa

potuklesretate giknokanru chalu.Gikshikanro.” Giyagni ruknokluna. Girumkata kosletatkaluna, gi rixanu gigepiklo shima.

7Giyagni wa yimakleru Gesogishinikanru wane chinru Petro,“Gitsrukaachikni Wale.”Giyagni wa Simo Petro wa

yijnakotinitka Gitsrukaachi rixinri,

20 21

Page 177: Yine bible   new testament

177

gimkalu sapwaknawa gi rixanumamkatunanni. Tsru wenuruptekgamtatka. 8Ga wa pimrineyimaklene kanawa yapamta, gi rixanugi gowuklu chiji, seyni pamyomolestsigetko gowuknuni. Kosemtluna chalushimayma.

9Giyagni chiji ruptekinitkana, retlunachichpawa giglepokotkaluru, ga washima gitaakaluro, ga wa jimapro.10Wane chinna Geso, “Ganikanro shima,wa gkashichanronatka xani.”

11Ratskotlota Simo Petro. Chijikosemtlu chalu. Katsepomnuro tsrokakashima. Satu pacha pamyomole mapashima. Wane pejnumkalo, seyni giruskaka chalu. 12Wane chinna Geso,“Ginanutka. Gnikanutka.”Gi satuna yimakleru tserpiranawata

wa repomgiyaplu, “¿Katyi Pixa?”Rumatluna wa Gitsrukaachi rixinri.13Runa Geso. Koscheklu jimapro.Renekna. Waneko pixka rixlo shima.14Tyenwa mapa kata chininrirupgujewna Geso yimaklene yegi wagipnachinetskalaya rali yotunretinitka.

Peneka nikletanna nowegatene15Giyagni rali nikaprikletinitkana

Geso wane chinru Simo Petro, “SimoGonasu wgene, ¿gi ge pushinikno wanyi pnute?”Wane chinru, “Gigi, Gitsrukaachi.

Pixa gimata nalukyayi.”Wane chinru, “Peneka nikletanna

noprane gowega wgenene.”16Rumepe wane chinretatnaklu,

“Simo, Gonasu wgene, ¿gi gepushinikno?”Wane chinru, “Gigi, Gitsrukaachi.

Pixa gimata nalukyayi.”Wane china, “Peneka nikletanna

nowegatene.”17Mapa kata chininri wane chinru,

“Simo, Gonasu wgene, ¿Gi ge palukno?”

Wamontaklu Petro wa mapa katachininri wane chinru, “¿Gi gepalukno?”Wane chinru, “Gitsrukaachi, Psoluko

pumata. Pixa gimata nalukyayi.”Wane chinru Geso, “Peneka

nikletanna nowegatene. 18Galikakni,galikakni wane nchinyi wa maklujipixini pushrikapchijitnawa.Palukyawaka pya. Wa tsrutsoleji pixinipkanrakanu. Satu gishrikapchijitanyi.Ranikanyi pma maluka yaletyawakanu.”19Tyenwa china rumatkakyaplu gipixkalutu gipukchi chinanurumalwutikolupa Goyakalu. Wanechininitka wane chinru,“Pomkagitanno.”

Yimakleru rushinikanru20Ruprotaka Petro. Retlu wa

yimakleru wa Geso gishinikanruromkagitjerna, wa rutspanostatkoxjerunikikowakaya, wa wane chinachri,“Gitsrukaachi, ¿katupni wapsamyokjerupa?” 21Giyagni Petro getluwale. Wane chinru Geso, “Gitsrukaachi,¿ga wa tye, gi rixanu?”

22Wane chinru Geso, “Nalukiniplurutukanu wale nuninpotunanuko, ¿gipixanru pixa? Pomkagitanno pixa.”

23Giyagni rushpaka tye tokanchi wamoletkakachinkakluko, wa tyeyimakleru gi wa rupnanu. Seyni waGeso gi wane chinru, “Gi rupnanu,”seyni, “Nalukiniplu rutukanu walenuninpotunanuko, ¿gi pixanru pixa?”

24Tyenwa yimakleru gipgujtatachrityekakapirana. Wale yonatlutyekakapirana. Wumatlu warupgujtalewle galikakpotunanni.

25Gi gepiikoxlu wa Geso kamrutanru.Satkaka yonatkamka walepje rixinri,nkagwaklu gi wa tye psolchijnekopoyagotlo kiruukakayonatkalurupmaka.

21

Page 178: Yine bible   new testament

178

Giwekikaluru Kpashiri Gipiratkaluru

1 1Teyogwilo, muchinanu tokanchinunkakyayi pejnurukopirana wa

Geso kamrurewatinitka ga warunkaklewatinitka. 2Psolukonunkakatkayi yinuwakleyakawa ga watengogne yoptotikolgognepotunanuko.Wa tengogne ma yoptotikonuwatowutamtna yokanatanune watsomitanune. Giwekikaluru Kpashiriyatowutamtna. 3Muchinanu salewnanataGeso. Rali salewnaletinitka,gepkoxamkojmolgognerupgujewnayegitatkana wannagiwekachritka. Gixo waneylurumatpotutikolu. Goyakalupogirewatyawaka runkakleta. 4Waleymarapatanatinna, Wale yokanatna Gerosalema mushpakinitipnachi, seyni wanekagwakinrina Girchi gipiratanru “wagixa yijnakotyano,” china, 5“Gi rixanuGwa katlewata galikakni gonuya, ga waGiwekikaluru Kpashiri gkatikolupa gixa.Gi gixogogne potu magatatka.”

Tengogne yinritka6Giyagni wa gapatanatachine

gepomgalu. Wane chinruna,“Gitsrukaachi, ¿gi ge xawaknipugletanutnaklu Gisrayilinepogirewatyawaka muchinanu pixka?”

7Wale wane chinna, “Gi gimkatagimatletlu walegognekaka, gi wa

gipapkoko wa Girchi gitakanru Walekogirukotyaplu. 8Seyni gyoptotanrugiyaklu Giwekikaluru Kpashiriya, gixagogo gapokachripa. NupgujtatjenepgiGerosaleya, ga wa psoluko Goteya, gawa Samaryakoxaya, ga wayoptukyawakpotunanuko tyechijne.”

9Rali wane chinretinitkatyekakapirana, retanatinrinaruxenownakakamtkatka.Kyachgapererumko yoptotlu mametikotpatka. 10Teno yiganatnayinikopshini. Gepi jejine tunwastsitna,klatalu mkachri gitakachine. 11Wannawane chinkoxna, “Jejine, Kalile gajene,¿klu wane ntunwanatya, tengognegyiganata? Waleko Geso tengogneyoptotikaluru gixyegiya, waneko pixkarixa ginretanu gishingatiniko pixkalutengogne yinitka.”

Tenogruko rawinrina yimaklene12Giyagni Goliwa Magkate

chinikowaka satokyatkana. Gerosaleyana. Gi gowuklu Gerosaleya, wagapnanutikalurgogne gimkatayanretikowaka. 13Rapokna. Ratskotna.Tenogruko yana, rawjetyawakna Petro,ga wa Gwa, ga wa Santiyako, ga waGantirishi; Wilipi ga wa Tomasu;Wartolo ga wa Matiyo; Santiyako,Galgweyo wgene, ga wa SimoMuchkopiranawatachri, ga wa Gota,Santiyako gepuru. 14Pejnuruneko wanna

Yokanatkalune Kamrure

Page 179: Yine bible   new testament

179

panshinikanerune gomkagigagjigognereta, suxoneyma, MariyaymaGeso ginro, ga wa repuruneyma.

Gotni gipekole tsomitkaluru15Walegognekaka Petro tunwata

moletkakachine ganikajiteya. Wanepejnu getko: satu pacha gepimolegapatjetachine. Wane china, 16“Jejine,nomolene, rumkata poyagkakletikolutkawa yonchi Gotnipirana, wa muchikawachinyawaka Giwekikaluru KpashiriTawinamaya. Gotni wa kosekna waGeso kashichachine. 17Wixaymagitakgiwakatkalurni. Rutaaka tyekamrurchi chinanu.

18“Giyagni galikakni waleni wenutluchiji muglenchi wenru chinanu.Rakaxikamta. Rupsheksatumtana.Psoluko rupkakgichkapimtana.19Kpoginru pejnuruneko Gerosalegwachinyegiya. Wane rixa tyechijneGaseltama chinkaluru wanna tokanuya.Walenwa Granchichijne. 20Gi rixanuShikalchi Kirukate waneyonatkalurutkani:

Yineru mwiyawakanupni rawyawaka.

Gike gwanutkalu. Ga wa:

Satu rupekole jiglokanru waleni girukowatyawakmaka.

21“Giyagni satu nyi jejine wixaymalunegitakikolupa, gi rixanu psolgognekowixayma rawna ginakakokta waWutsrukate Geso jiglokjenatini ga warushpakjenatini wixaymananuko. 22Gwakatlewatiniyakawa wa wixyegiyatengogne yoptotikolgognepotunanuko.Satu nyi jejine rumkata gitakletikolupaGeso yotunotinri gipgujtatachripa.”

23Rutaakana gepi: Gosi, Warsawachinkaluru, Poyagkakachriyoklegiwakatachri, ga wa waleymaMatiya.

24Ragjigognetna. Wane chinna,“Gitsrukaachi, Pixni pejnurunegimatgajitachriyi. Pekakgitanwu girniptsomita wa nyi gepi. 25Walepni tyekamrurewatyawaka ga wa tyeyokanatanru kamrure yoptotanu. Wanerutskikyanatka Gotni rawyawakakoyinripa.”

26Rutakluna gipenoklu wannachinanu, ga wa rujruka Matiya chinanugipenoklu. Rutaaka pamole satupjeymayokanatanune.

Giwekikaluru Kpashiri gapokinri

2 1Poyagkakatkalu pamyomolegogne,Jirgikolpatkagogne. Pejnuruneko

panshinikanurune gapatjekaka.2Walegnapunanu waneru rakagnenekletengogne giyakatyachrigichkonnipgyalu pixka. Giyampoturajpokokannipgyata. Watuplanatyawakapjinatsepownapogimnuta psolupjipotuko.3Rupgujewnayegitna katmerolkakapixkalutu gitspaljemtachri. Satkakawannatseptagi rapoka.

Satkaka waleko tokanu yijnakoyamnumletna

4Giwekikaluru Kpashirigwagajpotutatkana pejnuruneko.Yinuwaka yanumletyalunapanerunemnu tokanu wa Giwekikaluruyanumsakakyawakna.

5Gerosale rawna Goteyone jejinekgipashiregolune, pachijnemnunanukagiyakatyachine tengogne rapukotegwachijnejetachri. 6Rakagneneklegwinitka rapatjetna gixolune. Girumatanshinikanutanna gi rixanusatkakneru tokanu yijnakoyanumsaletkana. 7Rumyekna.Ruglajitna. Wane chinna, “Getanna. ¿Gige Kalile gajenni wa nyi pejnurunekoyanumsatachine? 8¿Gi wixpoko wixa

1 2

Page 180: Yine bible   new testament

180

satkakwu wixako tokanuya wawumushpakanru wtokanu wyijnakoyanumletna? 9Wixni Partone, ga waMetone, ga wa Gelamitane, ga waMesopotami gajene, Gote gajene, ga waKapatosi gajene, Ponto gajene, ga waGasya gajene. 10Prigi gajene, ga waPampiri gajene, Gigipto gajene, ga wapasretkaka Liwya, Surene tukasretagajene, ga wa Roma giyakatyachine,11Goteyone ga wa Goteyogitaknawachine koxa. Krete gwachine,Garawa gwachine, wyijnakoyanumsaletna wixako wtokanuya tsruruyaklekaka Goyakalupirana.”

12Rumyekna pejnuruneko. Girumatanshinikanutna. Wane chinkakna,“¿Klunerutkange?”

13Pimrine kgixpiranataklerune. Wanechinna, “Jinanunatkana winga.”

Petro ginkaklewle14Giyagni Petro tunwata wa pamole

satupjeneyma. Gichko tokanrurunkaklewyegitna. Wane chinna,“Jejine, Goteyone, ga wa pejnurunekoGerosale gwachingi, gimatanru tye.Gyijnakotokanutanno. 15Gi rixanu gi wagimetachinni wa nyi wanchinanshinikanutyawaka. Gi rixanutumananustsiwani. 16Seyni tyekgonutkala wa tokanchigeneklewatachri Gowele chinyawaka:17Wane china Goyakalu:

Wane rixanu ralipregognepatka. Giwekikaluru Gitanu

napookakpotutanru pejnuruneko gaji.

Tokanchi geneklewatachinepni pwugenene jejine

ga wa suxone. Gmaklutene getanru kaygawlukaka. Gixa tsrutene gipnawatanu

gipnawlukaka. 18 Galikakni walgognepatka

nwayegrene, nwayegrerone yegi nyokanatanru Giwekikaluru Gitanu. Tokanchi geneklewatachinepni.

19 Koglajrukaka nenekanu tengogneya, ga wa tengognempuko getkalurkaka tyechijneya, jralu, ga wa xirnachri, ga wa chichipgya

gimomopgyatachri. 20 Kashrijewnanu tkachi. Ruchpokanu.

Ga wa ksuru jraplu, ma mapookanuwachi

Gitsrukaachi tsru koglajrugogne. 21 Wane rixanu girukokta Gitsrukaachi

giwaka tomsatanu, wale gognetkaako.

Tye Geso yotunkaka Goyakalu22“Jejine, Gisrayiline gyijnakotanru

tye tokanchi: Geso, Nasare gajeru,Walenwa jeji Goyakalu kiglepiranyegirurixkakanru gixyegiya ruyaklekakaya, gawa koglajrekakaya, ga wagetkalurkakaya. Tyenwa Goyakalukamrutanru Waleya gixatskalaya,gimatyawaka koxa gixa. 23Walenwasamyookaluru Goyakalugiglepokotyawaka wa rushinikanru, gawa muchikawako rumatgognenatanru.Wale gixa gixripkakanru ga wagiylatanru wa kmukochirerunemyoya.Koroshishkita gitakjixanru. 24WaleGoyakalu yotunkaka. Gipukchichinokaspukyalu. Gi rixanu gi rumkatachipetkotatka gipukchiya.

25“Gi rixanu Tawi wanechinpiranyegitlu:

Netlu Gitsrukaachi gita ginaple rawgognenatinri. Gi rixanu npotuklesretate rawa, Gi wa nkomyemyetko.

26 Wale chinanu numuwgajita, ga wa numuwleymananuka

nyanumata. Ga wa xani nomane koxa

gapnanutanu

2

Page 181: Yine bible   new testament

181

kagwakikolupa chinanu. 27 Gi rixanu gi puknokamtanno

gipnachine gwiyawaka. Gi koxa puchichanru wa Pixanu mmukochiretu rujpaginripa.

28 Pumatkakno giweklugapkaka. Pomjikpotutanno Pixa yegi nixinri.

29“Jejine, nomolene, gichichannonunkakyapgi pgujetanuwaka tsrupotnigitsrukaachini Tawipirana. Wagipnachrinatka. Kapnatkana. Ga wagiyomle wixyeglu xanigognenanu.30Giyagni tokanchi geneklewatachririxinri, Tawi gimatlu wa Wale kawchinanu Goyakalu wane chinru wa Tawiklopishaneya gixmanetyawaka Goyakalu gipgujewnakakanru Kristo pogirewatinripa Tawi pogirewatyawakaya. 31Ma mapookanuwa retinitkalu,runkakletlu Kristo yotunotinripa. Gi wa ruknooko gipnachine gwiyawaka. Gi wagigituko jpaggianu 32Wa tye Gesoyotunkaka Goyakalu. Walepiranapejnurunekwu gipgujtatachinwu.33Giyagni pogirchi rutaaka Goyakalupotuklesretate. Girchi yegi rawyalugipiratkaluru GiwekikaluruKpashiripirana. Rawinitkalu rupkakatkaluwa tye gixa getanru ga wa gyijnakotanru.34Gi rixanu Tawi gi wa tengogne ya, seyniwale wane china:

Gitsrukaachi wane chinru wa Nutsrukate,

Npotuklesretate ptuplatanu, 35 Nutakinpotukna pkamnixjene

putspanjixgapre rixinripna. 36“Gimatankoxlu pejnuruneko

Gisrayiliklopishangi wa tyeko Geso wakoroshishkita gitakanru, Goyakalugalikakni gitakatkalu Gitsrukaachi gawa Kristo rixinripa.”

Mapa waragkane katkalune37Giyagni yijnakotinrina tyepirana,

kachingajinatkana. Wane chinkana

Petro ga wa pimrine yokanatanune,“Jejine, wumolene, ¿gi wixanutkaxani?”

38Ga wa Petro wane chinna,“Genshinikanutanu. Gkatikolupa wagixa satkakgi Geso Kristo giwakaya,gkaspukmukochiretikolupa. GyoptotanruGiwekikaluru Kpashiri geneekaluru. 39Girixanu gixanupni wa gipiratkaluru, gawa gwugenenenupkoxapa, ga wagyoptukaklopishatyawakpotunanuka, gipejnukta wa Gitsrukaachi Woyakalutetomganunepa.”

40Gixo pimri tokanchi rupgujtalewata.Ruykolewata. Wane china,“Gognetkakikolupa gixa tyegognegimuweekakanatachinempotukanyegiya.”

41Giyagni wa yoptotokanutjene katka.Yogniikalunni walegogne mapawaragka getko yine.

42Yokanatkalune ginkaklewleromkagitna. Romkagi gimatkakletna.Romkagi jiknajroletlona jimapro.Romkagi gagjigogneretna.

Muchichachine Kristonune gimatkaklewle43Pejnuruneko yine pika. Gixo

koglajru ga wa getkaluru kamrutkawanna yokanatkaluneya. 44Pejnurunekogalixachine gimwakaka. Ptowrunanukarejnunkatna pejnurune wane gixleni.45Rushankaluna rejnunkatna, wanerixlena. Kotspalkakyana pejnurunekowa satkaka magatyawaka. 46Wanerixjegognenatna kpashiwakapjiyapanshinikanurune pagognemnunanuka.Jiknajrojetlona jimapro panchikakaya.Paniikalunni gimuwatachine,myokwirgajine. 47RumalwutlunaGoyakalu. Kiglepiranyegirunepejnuruneko yinyegiya, ga waGitsrukaachi yognikananumtnapagognemnunanuka gognetkaakalunepagapatjetachine yegi.

2

Page 182: Yine bible   new testament

182

Satu myankatu gituukaaka

3 1Petro ga wa Gwa kayinwakagagjigognepapko kanikna.

Kpashiwakapji yana. 2Satu jejirushpakinyakawa myankatu gwapjetka.Pagognemnunanuka kpashiwakapjigipgyaptotestsi rutakluna, wa Kiglerupotu Gipgyapto chinikowaka. Wakpashiwakapji jiglokachine ragjitinripasroschi. 3Wale getna Petro ga wa Gwakpashiwakapji jiglokachinepa. Sroschiragjitna renekyapluna.

4Ga wa Petro Gwayma yopukgatluna.Wane chinru, “Petanwu.” 5Wa walegetpotutna. Kagwakanata pagixanuyoptotinripa, wanna genekashatyaplu.

6Petro wane china, “Maleshaynosroschi, gi wa koriko. Seyni satuwaneyno. Wale nenekyi. Geso KristoNasare gajeru giwakaya, palnanu.Pyananu.”

7Potuklemyo kashichyalu. Palnakaklu.Waneklu gichko rixkatka gijixi ga wagiygaleji. 8Rupteka tunwaleta. Yanatka.Wannayma jiglokamtatkalukpashiwakapji. Yanamtatka. Ruptemta.Rumalwumtlu Goyakalu. 9Pejnurunekoyine geta yanretlu ga wa rumalwumtluGoyakalu. 10Rumatluna wakpashiwakapji Kigleru Gipgyaptotestsituplajetachri sroschi gagjijetachri.Ruglajpotutanna. Rumyekpotutanna wawane rixinritka.

Petro ginkakewle Salomotamnuya11Wa myankatunanu gigletkalurutka

kashichna Petro ga wa Gwa.Pejnuruneko yine potogiwnayegitnaSalomotamnu chinikowakaya.Giglajitachine. 12Petro getlu. Wanechinna yine, “Jejine, Gisrayiline, ¿gigixge giglajita wa tyeya? ¿Klu chinanugyopukgapotutwu, wixakowuyaklepgutlege, wixako

wupashirenupgutlege wyankakyalu watye? 13Gawra Goyakalute, Gisaakanu, Gakowonu, wutsrukatenni Goyakalute tsru pogirewlu renekanru Gituru Geso,wa gixa samyokanru ga wa ginutatanruPilatyegiya. Giklukanuwnayegjixlu wakaspuukalurupmaka. 14Gixa ginutatluwa Kpashiri ga wa Poyagkakachri. Gixagagjitlu genekikolupa kgiylalewakleru.15Giylatanru giweklu genekachri waGoyakalu yotunkakanru gipnachinetskalaya. Walenwa gipgujtatachinwuwixa. 16Ralixgiwakatko chinanu, giwakagichko rixkaklu wa tye, gixa getanru gawa gimatanru. Wa galixlu Walechinanu, tye gituukakpotutlu gixapejnurunekgi getanu.

Petro chanixna renshinikanutinripna17“Ga wa xani, nomolene, numatlu wa

gma mumatkanchinanu wane gixlu,gitsrukatene pixka koxa. 18GiyagniGoyakalu poyagkaklu wa muchikawarunkaklewjixanru pejnurunniko tokanchigeneklewatachinninamaya, wa Kristotesalewninripa. 19Giyagni genshinikanutanu.Gkashrijetko, powratkalunepgigmukochireya, 20Gitsrukaachyegiyaruninipa giyalganshinikanrugogne, ga waGeso Kristo yokanyegityapgi, wamuchikawa gixa chinanu gitaakaluru.21Galikakni rumkata tengogne chipetletluwa rugletkoklungognepotunanukoptowruko. Wale runkakleta Goyakalu,Walenune kpashirine tokanchigeneklewatachinnamaya, muchikawa potugwapachinni. 22Gi rixanu Moysisi wanechina, ‘Gitsrukaachi Goyakalute gipgujewnakakyegitangi Tokanchi Geneklewatachri satu gimolepa gita pixka. Wale gyijnakotanu pejnurkakako Wale ginkakangi. 23Wane rixanu: Girukokta yineru gi yijnakotanru Wale Tokanchi Geneklewatachri, nikatkalurupni yinyegiya.’

3

Page 183: Yine bible   new testament

183

24“Pejnuruneko tokanchigeneklewatachine, Samoyronimuchichachri ga wa gapkatamtachine,pejnuruneko ginkaklewatachineginkakletpiranatlu tyegognekaka.25Gixni wa tokanchigeneklewatachinniklopishangi. Gixachinanni wa gipiratkaluru wa Goyakalugipiratyana wutsrukatenni. Wane chinruGawrani, ‘Puklopisha chinanu giglenshinikanyegitkalunepni payinemnunanuka tye psolchijneko gwachine.’

26“Rali yotunkakletinitkalu GituruGoyakalu gixa yegi gapka yokanatluruglenshinikanyegityapgigkashrijetikolupa satkaka gmamuglenuya.”

Petro ga wa Gwa yoshmaaka

4 1Wanna Petro ginkaklewyeginatinnayine, sasertotene gapyegitna

kpashiwakapji gitsrukateyma ga waSariseyone. 2Kojwakanshinikanutkana waGoyakalupirana runkakikolutkana yine,ga wa Geso chinanu yotunkoklunchipagipnachinetskalaya runkaakana.3Kashichkana. Yoshmakikowakarutaakana waleprikpotunanuko, gi rixanukayitkani. 4Seyni gixo tokanchiyijnakonatachine galixa. Wanepejnugetkona jejine pamyo waragka.

Jemanshinikankakjetikowakarupgujtatya Petro

5Wane rixatka waleprikgogneGerosale rapatjetyana rutsrukatenna, gawa tsrune, ga wa yonchikgapine. 6Gawa Ganasu Sasertotene Gitsrukatpotu,ga wa Kaygwasu, ga wa Gwa, ga waGalegantro, ga wa pejnurunekoSasertotene Gitsrukatpotumolene.7Wanna ganikajite tunwakaakana.Repomsatkana, “¿Klu giyakluya, katugiwakaya wane gixyalu wa tye?”

8Giyagni Petro Giwekikaluru Kpashirigwagajitanru potu wane chinna, “Yinegitsrukatengi ga wa Gisrayilinetsrutengi, 9xawakni gepomsatkalunwuwixinri, satu kigleru chinanu, jejiyayixachri kamrutikoluya, gi rixpokogituukakota. 10Pejnurunekgi gixa ga wapejnuruneko Gisrayilinerunegimatanrupa tye: wa Geso Kristogiwakaya rutuka tye yineru. GesoNasare gajerunwa gixa koroshishkitagitakanru, ga wa Goyakaluyotunkakanru gipnachinetskalaya.Gesoya wa tye jeji gixa getanugitukachritka tunwatachri. 11GesonwaTye:

Sotlu myoptotkotu gixaya sotlupji kamrupjitachingi

Wale gitaaka yoptowaka gitsejita. 12“Gi satuna rawa gognewatikaluru.

Gi rixanu maleshlu pagiwaka tengognerapukote renekikolna yine, wa walechinanu wumkata gognetletikolupa.”

Gi wumkata kaspuka ginkakletletlu wa wetanru ga wa wyijnakotanru

13Retkana pgujetanuwaka chinaginkakletna Petro ga wa Gwa.Rumatkana jejine kiruka myimaakone,mumatkanni. Giyagni rumatkana waGesoyma rawanatinrina. Tsrukakalunegiglajita. 14Retanatluna jejigituukaakaluru wannayma tunwatachri.Gike rumkata chinretna.15Yokanatkatkana malekarushpakinitkanajemanshinikankakjetikowakaya.Jemanshinikankakna wannakakluko.

16Wane chinkakna, “¿Gi wixanutkanawa nyi jejine? Gi rixanu getkalurupgujetanuru kamrutkaluru wannaya.Pejnuruneko Gerosale gwachine yegirumatika. Gi wumkata ginutletlu.17Seyni ma poshalpiranyegitikotupayinyegiya, wkawgutanna xaniyakawa

3 4

Page 184: Yine bible   new testament

184

gikena ma munkakinitpatkana tyegiwakaya.”

18Tomgakatnakna. Towutkana mamunkaklewatinitpatkana giketsotaji, giwa yimaklewatanna Geso giwakaya.19Wa Petro ga wa Gwa gigitna. Wanechinna, “Gitakyagokanru poyagkakachrichininipa Goyakalu getanu, waGoyakalu pnute gyijnakotko gixa. 20Girixanu gi wumkata kaspukleginkakletletlu wa wetanru ga wawyijnakotanru.”

21Giyagni yokanatkatkana. Pnutekawgutkatkana, gi rixanu gi warukshiika saletikolupna wa yinechinanu. Gi rixanu pejnurunekoGoyakalu gimalwuta wa wanerixikolutka. 22Gi rixanu wa jeji wagituukaakalurutka tye getkaluruya, walewaneya gepkoxamkojmole pnutewalapu.

Galixachine gagjigogneta gi wa popiklerunepa rixinripna

23Wa kaspuukana. Wannanune yegiyana. Runkakletluna wa pejnuruko watsrukakalune sasertotene ga wa tsrunechinyawakna. 24Rali yijnakletinitkana,panshinikanurune muchkowtokanutna.Wane chinruna Goyakalu, “Gitsrukaachipotu, Pixni wa Goyakalyi, wa tengognekamrutachriyi, ga wa chiji, ga wa tsruwenu, ga wa ptowrunanuka wanerutukamrutachriyi. 25Wa putowreruTawinamaya wane pchina:

¿Klu chinanu matsuwatna payinemnunanuka,

Ga wa yine gike gapri rushinikna? 26 Tyechijne gajene pogirchine

gimalpookakatka, Ga wa tsrukakalune potowruta Gitsrukaachi kamnixachine, Ga wa Kristote kamnixachine.

27“Gi rixanu galikakpotunanu kpashiriPuturu Geso ptsomitanru chinanu, tye

pokchi rapatyana Girore ga wa PonsyoPilato, ga wa payinemnunanuka, ga waGisrayilinerune. 28Wane rixinripapuyakleya ga wa pushinikanruyamuchikawako putakanru wanerixikolupa. 29Ga wa xani, Gitsrukaachi,petanru kawgurna. Penekannapwayegrene psolpotuyakopgujetanwaka china ginkakletyaplunaptokanu. 30Giyagni wixyempotupyiwane gixkalurkakapa gitskalgalkaka, gawa getkalurkaka, ga wa koglajrukakawa kpashiri Puturu Geso giwakaya.”

31Rali gagjigogneretinitkana,rapatjetyawakapjina gimyemyeta.Giwekikaluru Kpashiri psolmuchkonukojiglokgajpotutna pejnuruneko.Goyakalu tokanu runkakletnapgujetanuwaka.

Ptowrunanuka rejnunkatna pejnurune wane gixleni

32Wa gixolune galixachinepanshinikanurunni. Gi satuna wanechina, “Gitanupjeni,” wa wanerixlemka, seyni ptowrunanukarejnunkatna pejnurune gejnunkatni.33Ga wa yokanatanune gipgujtatluGitsrukaachi Geso yotunotinri tsrugiyaklewluya. Gimutlewatachinpotnipejnuruneko wanna. 34Gi satunamagatyachri wanna. Gi rixanukatukokta kwangixleru sankaka ga wapanchikaka, rushankalu. Raniklu warushankanru wenru.35Yokanatanunejixistsi rutakluna.Reneksatkana satkaka wane rixamagletyawakna.

36Giyagni Gosi, wa yokanatanunewane chinanru yoklegiwaka Wirnawisi(walenwa yokaakaluruGimnanuklewatachri) Rewineru, Suprogiyakatyachri. 37Waneyananru chiji.Giyagni rushankalu. Raniklu wenru.Yokanatkalunejixistsi rutakwenutlu.

4

Page 185: Yine bible   new testament

185

Ganani gipnale

5 1Waneru satu jeji Gananigiwakatletachri. Sagirni ganunro.

Rushankalu wane rixlena. 2Psojikotnukwenutyaluna. Tumata koxaganunro. Psoji ranika.Yokanatkalunjixistsi rutaklo. 3Petrowane china, “Ganani, ¿klu chinanuSatanasyo tsepotgajityi pyokwitmakluGiwekikaluru Kpashiri, pkotnukyalupuchijne wenru? 4Pumretanatinri ¿gi gewaneyananyi? Wa pushankinitkalu ¿gige pixa chinanni? ¿Klu chinanupyanshinikangaji kamruretlu? Gi wayine pyokwita seyni Goyakalupyokwitmaka.”

5Giyagni Ganani jeminitkalu tyetokanchi, yawnamtanatka. Rupnanatka.Tsru piklu rixna pejnurunekojempiranyegitachine. 6Palnamtnamaklujine. Poyitanatkaluna.Koshpakanatkaluna. Kapnatanatkaluna.

Sagira gipnale7Gowukshini tjigloka ganunro. Gi

tumata wane rixinrinatka. 8GiyagniPetro wane chinro, “Punkakanno.¿Wane pejnurge gishankiylu wa chiji?”Wala wane china, “Gigi. Wane

pejnu.”9Ga wa Petro wane chinro, “¿Klu

chinanu wanerutu nchinanshinikanutagyantaletyaplu GiwekikaluruGitsrukaachinu? Petanna gipgyaptostsirapokatkana pganurni kapnatpachine.Koshpakankoxyina pixa.”

10Waneklu tyawnamtanatkawalejixistsiya. Tupnanatka.Jiglokamtna maklujine. Gipnachronirukshikatkana. Koshpakanatkalona.Tganurustsi kapnatanatkalona. 11Tsrupiklu rixna pejnurunekogapatjetachine, pejnuruneko tyepiranayijnakotachine.

Gixo getkalurkaka, giglajrukaka12Yokanatkalune kamrujetlu gixo

getkalurkaka, koglajrukakayinetskalaya. Pejnurunekopanshinikanurune Salomotamnurawanatna. 13Gi pimrinekotserpiranawata gipxaletletna wanna,seyni wa yine gimalwupotutna.14Gitsrukaachi galixachinegixolewnananumta wanepnute gixopotu jejine, ga wa suxone koxa.15Giyagokni gatnugapkaka raniikanayayixachine. Gijeekakayna ga washechimtakakaya rutaakana, wa Petrogininipa mayawlepjekochikletyegimtyapmaklu satu wa wanna.16Gerosale potowrurutyana gixoluneGerosalesputa gwapokchijetachine.Raniikana yayixachine ga wa kamchinekojwakanune. Pejnuruneko wannagituukaakalunetkani.

Petro, Gwa gishpakachinetka17Wane rixna wa Sasertotene

Gitsrukate potu ga wa pejnurunekowaleymalune. Wannanwa Sariseyonemkoje. Ranxatna. 18Kashichkanayokanatanune. Yoshmakikowakapejnurunenu rutaakana. 19WaGitsrukaachitowreru goyechnokotpukaplu yoshmakikowakagipgyaptote. Koshpakna. Wane china,20“Gyanutka. Kpashiwakapjintunwatanu. Ginkakanna yinepejnupiranako tye giweklupirana.”

Yokanatkalune kashichkatnaka21Wa yijnakotinitkaluna

goyechnokawpotuko jigloklunakpashiwakapji. Wane runkaklewatyana.Ga wa rapatna sasertotene gitsrukate

potu ga wa waleymalune. Repuukanajemanshinikankakjetikowaka gajene, gawa pejnuruneko tsrune mkoje

5

Page 186: Yine bible   new testament

186

Gisrayiliklopishane. Yoshmakikowakarawapjixikna. 22Yoshmakikowakarapokna towrechine. Gi rukshiikana.Satokna wa towrechine.Runkaklewatna.

23Wane china, “Yoshmakikowakawukshika gishyatkaluru poyegishyaleru,ga wa girukowatachine gipgyaptoginaple tunwatachine. Wawkotpukinitkalu gi satuna wukshikagitokogrukoya.”

24Tyepirana yijnakotinna wasasertotene gitsrukate potu ga wakpashiwakapji gitsrukate, ga watsrukakalune sasertotene girumatanshinikanutanna klunerugiknoganutka.

25Satu gapoka. Runkakna, “Wayoshmakikowaka gitakanune jejine,kpashiwakapji tunwanatatkana. Yinerunkaklewyeginatkana.”

26Giyagni kpashiwakapji gitsrukate gawa towrechineyma wane yana. Walegwapna. Gi wa psolmuchkonuko, girixanu pika sotlujetkotna yineya.

Gi wa yine gimkata galixkota.Goyakalu galikakni

27Rawapkana.Jemanshinikankakjetikowakatunwakaakana. Sasertotene gitsrukatepotu gepomgana. Wane china, 28“Gachiwujretpotutatkagi wa tye giwaka gmamunkakletinitpatka. PsolpotukoGerosale mposhalpiranatatkaluginkaklewle. Galuka giklukletwu tyejejigragaya.”

29Rugitna Petro ga wa pimrine Gesoyokanatanune. Wane chinna, “Gi wayine gimkata galixkota. Goyakalugalikakni.

30“Wutsrukatenni Goyakaluteyotunkaklu Geso, wa gixa giylatanru.Gagmunashkita gixripkakanru. 31WaleGoyakalu potuklesretate tsru potu

rutakanru Gitsrukaachi rixinripa ga waGognetkaklewatachri,renshinikankakyapna Gisrayilinekaspukamukochiretikolupna. 32Wixni gawa Giwekikaluru Kpashirigipgujtatachinwu tyepirana. WaleGoyakalu genekna ralixjene.”

Kamalye giykole33Wanna yijnakotinri

kegeknanuwatna. Jemanshinikankaknaruylatikolupna. 34Giyagnijemanshinikankakjetikowakaya tunwatasatu Gwariseyo, Kamalyegiwakatletachri. TokanchiYokanatkaluru yimaklewatachri.Pejnuruneko yine kagwakpiratanru.Wale maleka koshpakjixna pshinitsonuyokanatkalune. Wane chinna wale,35“Jejine, Gisrayiline, ggirukotinwa nyijejineya wa gkamrutanruyapa. 36Girixanu muchikawako rupgujewnaTeyota. Tsru chinashatnachriwa. Wanepejnu getko gepkoxamkoje pacha jejinegapatyegitlu. Giylatkalurni. Pejnurunekoralixjene gipalata. Gikeenanatkanina.37Wanepnute gitakgiwaakaklugogneniGota Kalile giyakatyachri gipgujewna.Rawapna gixo yine rawgajxigitjenepa.Walekoxni gipnana. Ga wa pejnurunekoralixjene rakapalatkana. 38Xawakniwane nchingi, getashatanutkana nyijejine. Gkaspukanutkana. Gi rixanu tyeshinikanchi, wa tye kamrurchi yinenurixinipa nikawnanu. 39Wa Goyakalunuchininipa gi gimkata nikatletanru, gmamukshikikotupa Goyakalu gyagotinri.”Wane rixa gishinikanutletna Kamalye.

Yokanatkalune gijretka. Kaspuukatkana40Tomgakatkana yokanatkalune.

Muchinanu kochipjetkana. Ralikochipjeretkoklunutkana, rujretkana waGeso giwaka ma munkakletinitpatkana.Kaspuukatkana.

5

Page 187: Yine bible   new testament

187

41Giyagni wannajemanshinikankakjetikowakagajenyegiya yatkana gimuwamtachine,gi rixanu rutaka yagookana rumukninasalewninrina, reyiikana Geso giwakachinanu. 42Psolgognekokpashiwakapjiya ga wa papjikakaya gikaspuka ginkaklewletna GesoKristopirana, gi kaspuka yimaklewletna.

Wa payokgipre kamrurewatachine

6 1Walegognekaka ruxolewnatkanayimaklene, Kriykone tokanu

yanumatyachine yegi kegemgayegitnaGewreyone chinanu, gi rixanu wannanugipnagnurutachrone gi gislagikageneksajetikowakayapagognemnunanuka. 2Giyagni wapamole gepine rapatkakna gixoluneyimaklene. Wane chinna, “Gi kigleru wawixa giknokamtyalu Goyakalu tokanuwkamrurewatinripa wa nikikowakachinanu. 3Giyagni, nomolene, gijgannapayokgipre jejine gixkaklukoyakiglepiranyegirune, GiwekikaluruKpashiri gwagajpotutanunetka ga wakgimatkalerune. Wanna wutakanu tyekamrurchi chinanupa. 4Ga wa wixagomkagitanru wagjigognere ga wawkamrure tokanchi chinanu.”

5Pejnuruneko gixolune yine gigleretlutye tokanchi. Ga wa tsomitkana Gishtuwa,jeji galixachri potu Giwekikaluru Kpashirigwagajitanru potu ga wa Wilipi, ga waProkoro, ga wa Nikanoro, ga wa Timo, gawa Parmena, ga wa Nikolasu, Goteyogitaknachriwa, Gantiyoki giyakatyachri.

Gixo sasertotene galixlu tokanchi6Wa wanna yokanatkalune ginaple

tunwakaakana. Yokanatkalunegagjigogneyegitna. Wannatseptagirutakamyotna.

7Gitsrukaachi tokanu tseruwna.Ruxolewnana yimaklene Gerosaleya.

Sasertotene koxa gixolune galixlutokanchi.

Gishtuwa kashichkaluru8Wa Gishtuwa kgimutlewakleru potu

ga wa kgiyaklewakleru potu rixkakluGoyakalu. Giyagni wale kamrutlu tsrukoglajrukaka, tsru getkalurkakayinetskalaya. 9Giyagni wane rixnapimrine ginkaklewawakapji gajeneGishpakachinenu, ga wa Sureyone, gawa Galegantrinone, ga wa Surisyane, gawa Gasya giyakatyachine.Yoptopiratluna Gishtuwa. 10Gi warumkata gaaliretluna rumatkaleya, giwa Giwekikaluru koxa yanumkakjeru.

11Giyagni yokshatkana jejine wanechininripna, “Wjema wane chinretlutokanchi mupashiregnuchiMoysisipirana ga wa Goyakalupirana.”

12Komyekanshinikanutkana yine ga watsrune koxa, ga wa yonchikgapine.Rapyegitluna. Rakapgogomtluna.Jemanshinikankakjetikowaka ranikluna.13Tunwakaakana gipgujtalewashatachinekayroklewaklerune. Wane chinna, “Tyejeji gi wa kaspuka gapatletlu tyekpashiwaka ga wa TokanchiYokanatkaluru. 14Gi rixanu wyijnakowane chinretlu, ‘Wa tye Geso Nasaregajeru nikatanru tyepji.Kashrijetgimatanru wa Moysisigenekyawu wixjetyawaka.

15Giyagni pejnurunekojemanshinikankakjetikowaka tuplatachineyopukgapotutlu. Retgojitluna. WaGoyakalutowreru pixka rixgojita.

Gishtuwa giykoyegitnawa Gawrani tomgakikolupirana

7 1Sasertotene Gitsrukate potu wanechinru Gishtuwa, “¿Wane

gixachrirge?”2Wale wane china, “Jejine, nomolene,

ga wa tsrune, Gyijnakotanu. Goyakalu

5–7

Page 188: Yine bible   new testament

188

gimalwutkaluru gipgujewnayegitluwutsrukatni Gawrani. Mesopotamirawanatini. Chara mawakanniwa.3Goyakalu wane chinru Gawra,‘Puchijne pushpakinitka, ga wa pumolenyegiya. Nekakgichijnetyawakapyi pyanutka.’

4“Giyagni Kalteyonchijnerushpakamtyatka. Chara rawanatatka.Rupnanatka rurni. Wane Goyakaluganikyatnaklu Gawra. Tyechijne rapokawa gixa gwiyawaka wa xani. 5Waneyagi renekchijnetlu, gi psojiswajinakorutakjixityawakapmaka. Seynirupiratyalu renekchijnetyaplu walenu chininripa, ga wa giklopishanenupa wanepnute. Gi wa kwugenewalu.6Wane chinru Goyakalu wawaleklopishanepni pnu gajenenapni payinchijneya. Wayegrechine rutaakonna. Gepkoxamkoje pacha walapupa gi yigleko retkona.

7“Wane china Goyakalu, ‘Gitagiklukanuwnayegjixanna wa payinewanna wayegretlewanatachine.Wanepnute rushpakannawaleklopishane. Gewiyayonogyegitinnona.’

8“Tokanchi gipiratkaluru reneklu,sajruka gistaklewlupirana. Gawrawugenetlu Gisaaka. Yokgipgognechininri sajruka gistakletlu. Gisaakawugenetlu Gakowo. Ga wa Gakowowugenetna pamole gepi tsrupotunnigitsrukaachinni.

Gishtuwa ginkakletlu Gakowni ga wa Gosnipirana

9“Ga wa tsrupotunni gitsrukaachinnikanxalerune rushankanruna GosniGigipto yinripa. 10Seyni Goyakaluwaleyma. Koshpaklu pejnurukosalewninriya. Goyakalu gipxaklurumutyaplu Gwarawo, Gigipsyonepogire. Kgimatkaleru rixkaklu Gwarawo

getanu. Wale gitaklu girukotlewatinripaGigiptoya ga wa pejnuruko gipjigajeruya.

11“Runa tsru nachipsolchijnepotunanuko Gigiptoya, ga waKana koxa. Tsru salewakchi.Wutsrukatenni gi rukshiklunanikanruna. 12Giyagni Gakowojempiranyegitinri wa Gigipto rawinritriko, yokanatna wutsrukatennimuchinanu kata. 13Gepi katarapkapinitkana yegwakane. Gosiginkakatkana wa repurna rixinrina.Gwarawo gimatanerutatkalu Gosi.14Gosi gepuklu ruru Gakowo ga wapejnuruneko gimolene, payokgipremolepamyo yineru.

15“Yopikatka Gakowo. Gigipto rapoka.Wane rupniyanatka waleni ga wawutsrukatenni. 16Wannani Sucheganiikana. Kapna rutaakanatkana waGawrani gagjityawakapna sroschiwenruya. Wa Gemoro wgenene, Suchegajene ragjityalu.

Gishtuwa ginkakletlu Moysisni gishpakinripirana

17“Konapu chininitka wa gogi waWale kawchinanu Goyakalu gipiratyaluGawra Gigipto ruxolewnananumtnayine. 18Gigipto jiglokinpotunanuko satu pogirchi Gosi mumatkatu. 19Waleyokwitna wumolenni. Gi yiglekoretanna wutsrukatenni. Malekarutakjixinpotukna gegishpaklunniwa mamuweekananumtinitipna.

20“Walegognekaka rushpaka Moysisi.Goyakalu gigleretanru. Mapa ksurururupji tseruwakika. 21Wa malekarutaakoklunutka, Gwarawonshichogwapatkalu. Tseruwakatkalu. Toturupixka tixlu. 22Psolpotuyako Gigiptogajene gimatkale yimaaka Moysisi.Tokanchi ga wa kamrurchi gixogimkatachrini.

7

Page 189: Yine bible   new testament

189

Gishtuwa ginkakletlu Moysisni myoptotkotupirana

23“Gepkoxamkojemole walapupoyagkakinitka rushinika salwayegletnagimolene, Gisrayiliklopishane. 24Waretinitkalu wa satu yenetkaluru,yoptoyegitlu. Ruylatanru Gigiptogajerni. Rapnuyegitlu yenetkaluru.25Wale kagwaklu gimolene gimatajemyaplu wa Goyakalu gognetkakannawaleya. Seyni wanna gi gimata jemlu.26Waleprika yagotkakna. Walegapyegitna. Ruykotmakna kiglegimwakakle rixinripna. Wane china,‘Jejine, moletkakachingi. ¿Klu chinanugyenetkaka?’

27“Giyagni rumwastsitanru yenetachrisatkaklu. Wane china, ‘¿Katu gitakyi wutsrukate ga wa wuklukanuwnayegjixjeru pixinripa? 28¿Paluka giylaletno kapetgogne puylatanruna pixka Gigipto gajerni pixka?’

29“Tye tokanchi chinanu rasukatkaMoysisi. Pnu gajeru rixnatkawaMatiychijne ya. Wane gepi wugenetya.

Gishtuwa ginkakletlu gi rixpokoGoyakalu tomgalu Moysisni

30“Gepkoxamkojmole walapupoyagkakatnaka. Goyakalutowreru gipgujewnayegitlu xirnalmero kawshipiriya, yineru mwiyawakanuya Sina Magkatestsiya. 31Giyagni Moysisigiglajita retyawaklu wa xirnachri.Kayegiklu rumata getyaplu.Gitsrukaachi tokanu jema, 32‘Gitni putsrukatenni Goyakalutno, Gawra Goyakalute, ga wa Gisaaka Goyakalute, ga wa Gakowo Goyakalute.’ “Rutatatana pikle Moysisi. Gi rumkata

getleta. 33Wane chinru Gitsrukaachi, ‘Pkoshpakanro pyoshmaklejixi. Gi rixanu kpashiwakchijne ptunwatyawaka.

34Netpotutlu nayinerutene Gigipto gwachine ma yigleko ma metikolna. Nyijnakotlu wanna gochgire. Nujruka nkoshpakyapna. Punanu wa xani. Gigipto nyokanatanyi.’

Gishtuwa ginkakletlu Gisrayiline ma maluka yijnaklewlepirana

35“Waleko Moysisi wanna mayoptotanutu—wane chinanruna, ‘¿Katu gitakyi gitsrukaachi ga wa giklukanuwnayegjixlewatachri pixinripa?’ chinanruna. Walekoyokanata Goyakalu, wanna Gisrayilinigitsrukate rixinripa, ga wakoshpakjerepni Goyakalutowreruchinanu. Walenwa gitowreru,kawshipiri gipgujewniyachri. 36Walekoshpakna, koglajrukaka getkalurkakakamrutinri Gigiptochijneya, ga wa TsruWenuya Sergalu, ga wa yinerumwiyawakanuya gepkoxamkojmolewalapu. 37Tyenwa Moysisi waGisrayiliklopishane wane chinachri,‘Gitsrukaachi Goyakalute gipgujewnakakyegitangi Tokanchi Geneklewatachri satu gimolepa gita pixka.’ 38Walekni wa gapatikowakagwachri yineru mwiyawakanuya, waGoyakalu towreruyma, wa Sina Magkateruynumsatjeru, ga wa wutsrukatennigiynumsatachri. Wale yoptotokanutatokanchi giwekachri renekyapwu.39Walekni wutsrukatenni ma malukayijnakletanutu, seyni satkakmakluna.Rajiyna raluka satokletyatnakna,Gigipto yinripatnakna.

40“Wane chinruna Gaaro,‘Pkamrutinwu goyakalune wkosekjenepa. Gi rixanu tye Moysisi wa Gigiptochijne wkoshpakapjeru, gi wumata gikta rixanatka.’ 41Walegognekakakamrutlona waka wgene.Ranikyegitlona yaglushagenekashlukaka giylatkalurupa.

7

Page 190: Yine bible   new testament

190

Rumeyiwakatluna gimyonakamrutinrina.

42“Giyagni Goyakalu katjitna.Samyokna gixolurkaka tengognegajerkaka yonogyegityapna. Watokanchi geneklewatachine kirukatechinyongatyawaka:

Gisrayiliklopishangi, ¿Ganikyegitnoge Gita

giylatkalunepa ga wa genekashlukaka giylatkalurupa

wa gepkoxamkojmole walapu wa yineru mwiyawakanuya?

43 Gkoscheklu mkachripji Molochopji. Wane gixno, ga wa gkoscheklo

katagiri koxa, Rempanni goyakalute.

yagluchkaka wa gkamrutanru gyoptsojityegitanrupa.

Giyagni najriikanungi Wawilonya tukasretate.

Gishtuwa ginkakletlu Goyakalupjipirana44“Wutsrukatenni waneya mkachripji

Goyakalu gipgujewnajetyawakapjipochkewakaya. Goyakalutowutyawakpotuko. Wa Moysisichinyawaka wa retyawakpotuko, wanerixa kamruretanruna. 45Wutsrukatenniyoptopjitatkalu. Goswuyma rutaklunapayine gwanatyawakaya. Wannanipanenni ruknoka Goyakaluwutsrukatenniyegiya,Tawigognepotunanuko. 46Goyakalugimutlu. Tawi gagjitlu retyaplu,kamrujixyaplu wa Gakowo Goyakalutegwapjityawaka. 47Seyni Salomokamrutlu panchi Walenupa.

48“Seyni wa tengajeru potu gi wamyochi kamrupjitikaluru rawa.Tokanchi geneklewatachri chinyawaka:

49 ‘Tengognenwa ntuplapijere. Chijni wa nutspanjixgapre.

¿Gi pixkapjirutu gkamrutinno?’ china Gitsrukaachi.

‘¿Ga wa ginakapni wa napnanutyawakapa?

50 ¿Gi ge nomyo nkamrutyalu pejnurkakako tyekaka?’

Gishtuwa wane chinna, “Gixni wa Giwekikaluru gyagotgognenata”

51“Shikonshinikanurungi. Gixnimsajruka gistaakongajgi ga wagijnakopnaya koxa. GiwekikaluruKpashiri gyagotgognenata,gitsrukatenniko pixka. Waneko pixkagixa gixa. 52Pejnurunniko tokanchigeneklewatachinni kojwakninagitsrukatenni. Ga wa wanna giylatannaPoyagkakachri gininripapiranaginkakletachinni. Wale Poyagkakachrisamyokachingi gixa xani. Walegiylatachingi. 53Gixni wa gyoptotluTokanchi YokanatkaluruGoyakalutowrerune gitakyawaka. Gi wagkamrutlu.”

Gishtuwni sotlujetkalurni54Yijnakotinitkaluna kegeknanuwatna.

Rashkaygityegitluna. 55Seyni wa wale,Giwekikaluru Kpashiri gwagajitanrupotu, teno yigata. Retpotuta. RetluGoyakalu goyaknu, ga wa GesoGoyakalu potuklesretate gwachri.56Wane china, “Netlu tengognegitpukachri, ga wa Yineru WgeneGoyakalu potuklesretate tunwatachri.”

57Giyagni saplewpotumtna.Kachpokajnakopnamtna.Pagakapgogomtkalune rixanruna.58Koshpakluna pokchiya.Sotlujetanatkaluna. Getashanatachinesatu maklujijixistsi rutakamkatluna.Sawolo giwakatletachrini wale.59Gishtuwni sotlujetanruna.Ragjigogneta. Wane china,

“Nutsrukate Geso, pyoptotanno.”60Yoptsojitamta. Tsru saple rixa.

Wane china sapleta, “Nutsrukate, gi

7

Page 191: Yine bible   new testament

191

puklukjixanna tye mukochriya.” Wanechintokanutinitka rapnanutatka. Sawologigleretlu ruylatikolu.

Sawolo kojwakna gapatjetachine

8 1Walgogne tsru kojwawakchirixkana gapatjetachine, Gerosale

gwanatachine. Pejnuruneko gipalataGotechijneya, ga wa Samarchijneya.Yokanatkalunepje gixeta.2Ranikanatkaluna Gishtuwni jejinekgipashiregolune. Tsru chiyaglu rixnawale chinanni. 3Giyagni Sawoloyenetpotutna gapatjetachine. Papjimnujigloka. Kosepowjixna jejine, suxone.Samyokjixna yoshmakikolupna.

Samari runkaklewatya Wilipi4Giyagni gipalatachine

pasretamnunanuka yana.Runkakletananumtluna tokanchi.5Giyagni Wilipi yopika. Samari Pokchirapoka. Runkaklewyegitna Kristopirana.6Panshinikanurune yine yijnakpotutluWilipi chinyawaka. Yijnakonatna, ga waretanatluna wa getkalurkakakamrutanru. 7Gi rixanu kamchinepuchotlewatachine gishpakyana gixokamchichachine. Tsru saple rixnakamchine. Gixo giktegachine, ga wamyankane gituukaakalunetka. 8Giyagniwaneru tsru gimuwlu wale pokchi.

Kagonchi Simo galixle9Wanenanru satu jeji Simo

giwakatletachri. Muchikawakagonchinanni wale pokchiya.Rumyekna Samari gajene. Satu tsruchinnachriwa. 10Pejnurunekoyijnakpotutlu, mturune ga watsruneymananuko. Wane chinna,“Tyenwa tsru ruyakle Goyakaluchinkaluru.”

11Yijnakpotutluna gi rixanu wakagonchitinri rumyekyana

muchikawgognenanuyakawa. 12Seyniwa ralixinitkaluna WilipiKiglerpotunanu Tokanchi runkakletiniGoyakalu pogirewatyawakapirana, GesoKristo giwakapirana, katkana jejine gawa suxone. 13Wale koxa Simo galixa.Katka. Wilipiyma rawa. Tsrugetkalurkaka, ruyaklekaka wanegixkaluru reta. Rumyeka.

Samari salwatyana Petro ga wa Gwa14Wa yokanatkalune Gerosale

gwanatachine yijnakyegitluna Samarigajene yoptotyawakatkalu Goyakalutokanu. Giyagni wanna yegiyokanatkana Petro ga wa Gwa.15Wanna yopika. Rapokinitkanaragjigognetna Samari gajene chinanuwa yoptotyapluna GiwekikaluruKpashiri. 16Gi rixanu gi satunarapokawa. Katashatkana Geso giwakaya.17Giyagni rutakamyotseptagitkana.Yoptotatkaluna Giwekikaluru Kpashiri.

18Wa retinitka Simo warutakamyotseptaglewatinrinayokanatkalune, Giwekikaluru Kpashirigeneekatka, sroschi ranikyegitmakna.19Wane china, “Gitakankoxno gita tyechinanu, wa gi gixachrikoktanutakamyotseptagitanu, yoptotanruGiwekikaluru Kpashiri.”

20Giyagni Petro wane chinru,“Pixaymaplo pserojiprojite gamgikowaka,gi rixanu pkagwaklu Goyakalugenekashle sroschi yoptotikalurni.21Maleshayyi pixa tyepirana. Gi putaaka.Gi rixanu gi potukgajyi Goyakalu getanu.22Giyagni penshinikanutanu tyegektutuya. Gitsrukaachi pagjitanu giktapkaspukmukochirgajitkopyanshinikanutanru. 23Gi rixanupachikgajitachriyi, gektutu gostutanruyiwane nixa getletyi.”

24Giyagni rugita Simo. Wane china,“Gitsrukaachi gagjiyegitanunno gixa, gi

7 8

Page 192: Yine bible   new testament

192

satuna wa gixa wane chinyawaka mamunyegitkanupno.”

25Giyagni wanna gipgujtatinri.Goyakalu tokanu rali ginkakletinrina,satokna. Gerosale yana.Papokchimnunanuka Samaritane pokchiwane runkakletyaluna KiglerpotunanuTokanchi.

Wilipi ga wa Getyope giyakatyachri26Gitsrukaachitowreru giynumatlu

Wilipi. Wane chinru, “Palnanu. Tkachikegnetesretate pyanu, Gerosaleyopikgapotyachri. Kasa gapokgapotachri.Wanenwa yineru mwiyawakanu.”27Palnatka. Wane yatka. Wanenanru satuGetyope gajeru, suxone girukotachri, tsrujiglokachri Kanrasa yegi Getyope gajenepogirewatyachro. Wale gitaakapejnuruko tponikole chinanu. Wane ya,Gerosale yoptsojtapinripa. 28Raliyoptsojityentapinitkalu, satoka.Chijiyapachrote tuplananumta.Retyongananumtlo Gisayiya tokanchigeneklewatachri kirukate.29Giwekikaluru wane chinru Wilipi,“Pyayegitanro. Twu chijiyapachrostsipyanu.”

30Wilipi gasukyegitlo. Yijnakogetyongaletlo tokanchi geneklewatachriGisayiya kirukate. Wane china, “Giyagni¿pumata jemluge wa peta yongatanru?”

31Wale wane china, “¿Gi rixyawakanumata jeminri gi satunaginkakpokowakatanno?”Ragjitlu Wilipi ratskotinripa, waleyma

tuplamta. 32Tyepiranyegiktaniretyongananumta:

Gowega pixka giylajetikowaka raniika.

Gowega wgene myanumatkato tjiwjitjeru yegi, waneko pixka rixa Wale. Gi yanumata.

33 Kamturetkoklunu gi wanepotuko rixluna girukotlewatachine.

¿Katu ginkakletanna walegogne gajene?

Gi rixanu chiji konikaluru ruwekinri. 34Suxone girukotachri gepomgalu

Wilipi. Wane chinru, “Nepomganyi.¿Katupiranni wane china tokanchigeneklewatachri? ¿Walenanuklege wakasatupiranra?”

35Giyagni Wilipi tyepiranakoyonatkaluru yinuwakaginkakpokowakletyaplu. RunkakluKiglerpotunanu Tokanchi Gesopirana.

36Gatnugapo yapananumtna.Gongastsi rapokna. Wane china suxonegirukotachri, “Petanru gonu. ¿Klugimaletlu nkatikolupa?”

37Wilipi wane chinru, “Psolpotuyakopajiya palixini, pumkatlu.”Giyagni rugita. Wane china, “Nalixlu

wa Geso Kristo Goyakalu Wgenerixinri.”

38Tunwajixlo chijiyapachro.Ruptekgamtna Wilipi ga wa suxonegirukotachri. Wilipi katlu.39Kanikatkana. GiwekikaluruGitsrukaachinu koschekamtatkaluWilipi. Gi wanepnuteko suxonegirukotachri getatkalu. Yatka gatnugapogimuwamtachri. 40Gasoto retikatkaWilipi. Pnumnu ya. Pejnuru pokchikorunkakletyalu Kiglerpotunanu Tokanchi,Susari rapokinpotunanuko.

Sawolo kashrijetkaluru

9 1¡Gi pakawgurenanuktalu rixnaSawolo Gitsrukaachi yimaklene!

Ruylalewlennaspuu rixa. Sasertotenegitsrukatpotyegi ya. 2Ragjitlu kirukaTamasko gajene chinanu, waginkaklewawakapji gajene, warukshikinipna jejineko ga wa suxonekotyepirana gomkagitachine Gerosaleranikyapna gostutkalune. 3Gatnugapoyapamta. Tamaskostsi rapokatka.Walegnapunanu yochigyegitanru

8 9

Page 193: Yine bible   new testament

193

tengogne gajeru yochigatachri. 4Chijirapokamtana. Yijnakotlu satu tokanchiwane chinjeru, “Sawolo, Sawolo, ¿kluchinanu pkojwakno?”

5Wane china, “¿Katyi Pixa,Gitsrukaachi?”Wane chinru, “Gitni Geso, wa pixa

kojwakanruno. 6Seyni palnanutka.Pokchi pyanu. Wane punkakikopumkata kamruretanrupa.”

7Sawoloymalune jejinemenuwatachine. Plaschi galikakniyijnakotna, seyni gikena retna. 8GiyagniSawolo chiji palniyatka.Rumrekgatnimkatka. Gikena retanatka.Giyagni kanjimtanatkaluna. TamaskoPokchi rutakatkaluna. 9Mapgogne wanerawa. Metkatuna. Mniikatuna.Murkatuna.

Ganani yokanatka Sawolo yegi10Tamasko rawanata satu

Gitsrukaachi yimakleru Gananigiwakatletachri. Kaygawleya wanechinru Gitsrukaachi, “Ganani.”Wale gigita, “Gewno, Gitsrukaachi.”11Gitsrukaachi wane chinru, “Palnanu.

Gatnugapo pyanu, Potukgapoluchinkaluru. Gotapji pujginri satu Sawologiwakatletachri, Tarso gajeru. Gi rixanuwale gagjigogneta. 12Satu jeji retakaygawleya, Ganani giwakatletachri,wa pixa. Reta jiglokletyi. Pixagitaktseptagimyogogotanruretinripatka.”

13Giyagni Ganani gigitlu Gitsrukaachi,“Nutsrukate, gi gepika yinenjempiranyegityalu tye jeji, gipejnunanukta gektutu kamrutyanaPixanune kpashirine Gerosale gajene.14Gewi koxa rutakika tsrukakalunesasertoteneya rostutyapna pejnurunekoPixa giwaka koschekachine.”

15Gitsrukaachi wane chinru, “Wanepyanu. Gi rixanu walenwa

nkamrurewapre ntsomitinri, ngiwakaranikinripa payinyegiya, ga wapogirchinyegiya, ga waGisrayiliklopishanyegiya. 16Gi rixanuGita gekakgitanru gi pejnunanpaktalurumkata salewnaletinripa ngiwakaya.”

17Giyagni Ganani wane ya. Panchijigloka. Rutaktseptagimyogogotlu.Wane china, “Nepuru Sawolo,Gitsrukaachi Geso, wa gatnugapoyapetinri wa puninitka, Wale yokanatnopetinripa, wa Giwekikaluru Kpashirigwagajpotutyapyi.”

18Waneklu rujruktataygalemtatkagitataji pixkalutu. Retatka. Palnatka.Katkatka. 19Wa nikinitkagichkonshinikanutkalu. Gipejnugognekta Sawolo gimwanaGitsrukaachi yimaklene Tamaskogwachine.

Tamasko runkaklewatya Sawolo20Waneklu ginkaklewawakapjikaka

Kristopirana runkakleta. Wane chinjetawa Gesonwa Goyakalu Wgene.

21Wa pejnuruneko yijnakonatachinegimyeka. Wane chinna, “¿Gi ge tyenwaGerosale saletlewatyachri wa tyegiwaka koschekachinni? Wale chinanuruna gewi, gostutkalune ranikyapna watsrukakalune sasertotene yegi.”

22Giyagni Sawolo wanepnutemuchkotanshinikanutka. Girumatanshinikankakna GoteyoneTamasko gajene. RunkakpokowakatnaKristokni wa Geso.

Goteyone galuka giylaletlu Sawolo23Gixgogne giknoginitka Goteyone

jemanshinikankaka ruylatyaplunaSawolo. 24Wale gimatajemanshinikankakpiranyegitluna.Wanna girukotpotutlu gipgyaptokakagogi ga wa goyechno ruylatyapluna.25Giyagni wa Gitsrukaachi yimaklene

9

Page 194: Yine bible   new testament

194

pokchi prijere gogote rutaklunagoyechno. Wane rujruukakyaluna. Wanekojita jijrukyaluna.

Gerosale yinri Sawolo26Wa Gerosale rapokinitka raluka

Gitsrukaachi yimaklene gipxaletleta.Seyni pejnuruneko pikanru. Gi ralixlunawa Gitsrukaachi yimakleru rixinri.27Giyagni Wirnawisi gwaplu. Ranikluyokanatkalune yegi. Runkakna girixpoko Sawolo getletlu Gitsrukaachigatnugapoya, ga wa Gitsrukaachigiynumatyawaklu. Runkaakoxna waTamasko Sawolo ginkaklewatyapgujetanuwaka Geso giwakaya.28Rupxaletjetna. Wannayma yotaljetaGerosaleya. Pgujetanuwaka chinayanumsaleta Gitsrukaachi giwakaya.29Wale gigjetna Kriykone tokanuyanumatyachine. Ruylatmakluna. 30Warumatinitkana moletkakachineranikluna Susarpotuko. Wane Tarsoyokanatyatkaluna.

Ruxolewnana gapatjetachine31Giyagni gapatjetachine

ruglewanshinikanutna psoluyako Gote,ga wa psoluyako Kalile, ga wapsoluyako Samari.Tseruwakanshinikanutkana. KoseknaGitsrukaachi pikachine. GiwekikaluruKpashiri gimnanukanune ruxolewnana.

Geneyasa gigletkaluru32Wane rixa Petro. Pnumnu yapamta.

Yopika koxa kpashirine Litagwachinyegiya. 33Wane retyalu satu jejiGeneyasa giwakatletachri. Yokgipiwalapu gijeko rukluganatka.Giktegachrinni. 34Wane chinru Petro,“Geneyasa, Geso Kristo gituukakyi.Pyotunotanutka. Puglepokjejekotanutka.”Waneklu yotunotatka. 35Retluna

pejnuruneko Lita gwachine, ga wa

Sarona gwachine. Wanna kashrijetka.Gitsrukaachinunepa.

Petro yotunkaklo Tawita36Gope twa sato Gitsrukaachi

yimaklero, Tawita giwakatletachro.Walenwa yokaakaluru Kshotero. Kiglerukamrujetachro. Kwamonurunegenekjetachro. 37Wane rixatkawalegognekaka. Tyayixana.Tupnanatka. Rerkatkalona. Tenogrukorutakanrona. 38Litaya gi gowuklu Gope.Giyagni wa Gitsrukaachi yimakleneyijnakotlu wa Petro wane gwanata.Gepi jejine yokanyegitluna.Ragjityapluna, “Gi pyoxigikamtanu.Punyegitanwu.”

39Giyagni Petro palnamta. Wannaymawane ya. Rapokatka. Tenogrukoranikatkaluna. Walestsi tunwatnapejnuroneko gipnagnurutachrone.Chiyagatna. Rekakgitluna gitokoochi gawa mkachri wa Kshoterni kamrurniwanna yegi twanatini.

40Giyagni pejnuruneko malekayokanata Petro. Yoptsojita.Ragjigogneta. Ruprotakyegitlo tomane.Wane china, “Tawita, pyotunotanutka.”Tumrekgata. Tetlu Petro. Tuplata.

41Romyokyegitlo. Tunwakaklo. Giyagnitomgana kpashirine ga wagipnagnurutachrone. Giwekachrorekakgitatka. 42Wale gimatka psoluyakoGopeya, ga wa gixo galixluGitsrukaachi. 43Wane rixa Petro. Gigepikgogne Gope rawa Simopji,nikchimta yoshmojetachri.

Kornelyo kaygawle

10 1Susari rawanata satu jejiKornelyo giwakatletachri,

ksolaloteru gixolune solaloneGitalyanone chinkalune. 2Kgipashiregolu.Goyakalu pikachri pejnuruneko gipjigajeneymananuko. Kgetwamonreru.

9 10

Page 195: Yine bible   new testament

195

Renekashjetna yine. Goyakaluragjigognejeta. 3Kayinwaka retpotutlukaygawleya satu Goyakalu towreru. Retajiglokleyegitlu. Wane chinru, “Kornelyo.”

4Retpotutlu. Pikanatka. Wane china,“¿Klunerni, Gitsrukaachi?”Wane chinru, “Pagjigognere ga wa

petwamonrekaka Goyakalu getanurushinikikolpatka. 5Ga wa xanipyokanatanna jejine Gope yinripna.Pepukanru satu Simo. YoklegiwakaPetro. 6Wa Simopji rawanata,kyoshmomtakleru. Tsru wenustsigwapjitachri,” china.

7Wa yinitka GoyakalutowreruKornelyo giynumsatachri. Tomgana gepikamrurewyegitjene, ga wa satu solalokgipashiregolu, saturupxaletjetanruymalutu. 8Runkaknapejnurukopirana. Yokanatatkana Gope.

Petro kaygawle9Waleprika yagaponatatkana wanna.

Tsru pokchistsi rapokinitkana, Petrotenogruko ratskota, ragjigognetinripa.Tumananustsitkani. 10Wane rixa.Nachpotunru. Raluka nikletana.Ralpokokopshinna,rushpakanshinikanuta. 11Retlu tengognegitpukachri. Reta gijrukletlukatlogamnuru. Tsru mkachrichratapixka rixa. Gepkoxamkojetsojrigishrikikaluru. Jijruukaluru. 12Wanerawamtna ptowrunanuka nikchinegepkoxamkojejixirune, ga wayosrolotachine chiji gajene, ga watengogne yapachine kamejirune. 13Satutokanchi jema, “Palnanu, Petro.Puylatanru. Pnikanru.”

14Giyagni Petro wane china,“Gitsrukaachi, gike nixiniko. Gi rixanu gipagogneko gimuteru, kapcholunnikjejeta.”

15Gepi kata chininri jematnaklutokanchi wale yegi: “Wa Goyakalu

powratanru gi wa gimuterupchinanutkalu.” 16Mapkata wanerixatka. Waneklu gitloga tengognerawikatka.

Petro yoptotna Kornelyo yokanatanune17Petro gi rumatanshinikanunata

walenanuko klunerni wa kaygawluretyawaka. Waneklu wa Kornelyoyokanatanune jejine gipgyaptogapokatka. RepomsayeginanumtlunaSimopji. 18Tomgana. Repomgana giktaxani wane rawanata Simo wa Petroyokletgiwakatletachri.

19Yanshinikanunatiniwa Petro wakaygawleya, wane chinru Giwekikaluru,20“Pete. Mapa jejine gijgayi. Ga wa xanipalnanutka. Pujrukanutka. Giputakyagoka yaletanu. Wannaymapyanu. Gi rixanu Gita yokanatna.”

21Giyagni Petro gijrukyegitna jejineKornelyo yokanatanune. Wane china,“Getanno. Gitni wa gijganruno. ¿Kluchinanu gina?”

22Wa wanna wane china, “Kornelyo waksolaloteru, jeji poyagkakachri, Goyakalupikachri, kiglepiranyegirni pejnurunekoGoteyoneyegiya. Satu Goyakalutowrerukpashiri yokanatlu wale gwapjixapyapyi,gipji pyinripa. Yijnakotokanutanyi.”

23Giyagni chanixna jiglokinripna.Renekna rumkiyawakapna.Waleprikgogne yotunota. Wannaymawane yatka. Waleymamnuna pimrineGope gajene moletkakachine.

Kornelyopji rapoka Petro24Pagognetnakni Susari rapokna.

Kornelyo kagwakanatna. Rapatanunetkagimolene ga wa rumatletanune potu.25Wane rixa. Petro jiglokamtinitka,Kornelyo yoptotaplu. Chiji rapokamtagijixistsi. Yoptsojityegitlu. 26GiyagniPetro palnakaklu. Wane china,“Palnanu. Yinerkoxno gita.”

10

Page 196: Yine bible   new testament

196

27Ruynumsakakamtatkana waleyma.Jiglokamta. Retna gixo gapatanatachine.28Wane chinna wale, “Gixa gimatluginanshichkaluru satu jeji Goteyogipxaletyaplu payineru, yayegityaplu.Ga wa Goyakalu gekakgitno gi satunayineru gimuteru, kapcholuchinkalurupa. 29Giyagni nepuukapnumnu mchinkatno nuna. Giyagninepomgayi, ¿klu chinanu pepukno?”

Kornelyo ginkaklu Petroklu chinanu repuklu

30Kornelyo wane china,“Gepkoxamkojegognetkani xanipapkonogajirewanata. Kayinwakpapkonagjigognenata nopjiya. Netlu satu jeji.Tunwaginapletno. Katajimkalu. 31Wanechina, ‘Kornelyo, pagjigognerejemkalurni, ga wa petwamonregishiniikalurni Goyakalu getanu.32Giyagni Gope pyokanrewatanu,’chinno. ‘Pepukanru satu Simo, Petroyokletgiwakatletachri. Simopjirawanata, kyoshmomtaklerupji, tsruwenustsi gwapjitachri.’ 33Giyagniwaneklu nyokanrewata pixa yegi.Kigleru pkamruta punyawaka. Ga waxani geewu pejnurunekwu wixaGoyakalu getanu, wyijnakotyapyipejnuruko Gitsrukaachi yokanatyayi.”

Petro ginkaklewle Kornelyopjiya34Giyagni Petro yanumata. Wane

china, “Galikakni numatjematkalu gi wamanewle giglenu chinanu yoptotyapluGoyakalu wa yineru. 35Seynipayinerumnunanuka Wale pikachri,poyagkakachri, walenwa Goyakalugigleretanru. 36Gisrayilineklopishaneyegi yokanatlu tokanchi. TyenwaKiglerpotunanu Tokanchigiglewanshinikanrupirana Geso Kristochinanu. Walenwa pejnurunekoGitsrukate. 37Gixa gimatlu tokanchi

pogitkaluru psoluko Goteya. Kalileyinuwakya. Wane chininitka katlu waGwa runkakletanru. 38Wa Geso, Nasaregajeru, wa Goyakalu GiwekikaluruKpashiri gipkakyegitanru, ga wa giyaklukoxa. Wa Wale pnumnu yapananumta.Kigleru kamrunanumta: rutuukaknapejnuruneko tsru kamchikapsakletanune, gi rixanu WaleymaluGoyakalu.

39“Wa wixni wa gipgujtatachinwupejnurupirankakayako wa Gotechijnekamrutinri ga wa Gerosale. Wa Waleruylatna. Ruxripkaklunagagmunashkitaya. 40Wa Wale Goyakaluyotunkaka mapgogne chininri.Ruchichlu rupgujewninripa. 41Gi wapejnuruneko yine yegi rapoka, seynigipgujtatachinyegipje, wa Goyakalumuchikawa tsomitanune, wa wixaWaleyma nikachinwu ga wa girachinwurapyegita, rali yotunremtinitkagipnachinetskalaya. 42Yokanatwu wayinyegiya wunkaklewatinripa ga wawupgujtatyaplu; wane wchinanu waWalenwa Goyakalu gitakanrugitakyagoklewatachripa giwekachineyaga wa gipnachineya. 43Pejnurunekotokanchi geneklewatachinegipgujtajenatanruni wa Wale. Wanechinna wa pejnuruneko wa Walegalixachinepakaspukmukochiretkalunepni giwakaya.”

Payineko yoptotlu Giwekikaluru Kpashiri44Wa yanumsatiniwa Petro tyepirana,

wa Giwekikaluru Kpashiri gapokyegitnapejnuruneko wanna tokanchiyijnakonatachine. 45Rumyeknagalixachine sajrukgistaakalune Petrogimotsatachine gi rixanu payine koxayegi rupkaaka genekashlu GiwekikaluruKpashiri. 46Rumyekna gi rixanu yijnakoyanumsaletkana payinerunemnukatokanu ga wa rumalwutluna Goyakalu.

10

Page 197: Yine bible   new testament

197

Giyagni wane china Petro. 47“¿Katugimkata ginanshiretlu gonu wa makatikotupna wa nyi GiwekikaluruKpashiri yoptotachine wixako pixka?”48Katjixatkana Geso Kristo giwakaya.Giyagni ragjitluna pimrigognechi wannayegi rawinripa.

Petro ginkakna Gerosale gapatjetyachine

11 1Yokanatkalune ga wamoletkakachine Gote

gwanatachine yijnakyegitna wapayineko koxa wa Goyakalu tokanuyoptotyawakatkana. 2Wa Gerosalekanikinitka Petro, yoptopiratluna wasajruka gistaakotachine. 3Wane chinna,“Pixni jiglokyegitna jejine msajrukagistaakotkone. Wannayma pnika.”

4Giyagni Petro yinuwakaginkakpokowaklepotutna. Wane china,5“Gope Pokchi nwanatini,nagjigognenatini.Nushpakanshinikanuta. Kaygawleyanetlu katlogamnuru gijrukachri. Tsrumkachrichrata pixka rixa.Gepkoxamkojetsojri jijrukikalurutengogneya. Gita yegi rapoka.6Nyopukgatlu. Netpotutlu. Nikchinechiji gajene gepkoxamkoojixirune, gawa kmatsurune, ga wa yosrolotachine,ga wa kamejirune tengogne yapachineneta. 7Nyijnakotlu satu tokanchi wanenchinjeru, ‘Palnanu, Petro. Puylatanru.Pnikanru.’

8“Wane nchina, ‘Gitsrukaachi, gikenixiniko. Gi rixanu gi pagognekogimuteru, kapcholu jigloknamatno.’

9“Giyagni gepi kata chininri tengognegiyakatyachri tokanchi gigitno, ‘WaGoyakalu powratanru gi wa gimuterupchinanutkalu.’

10“Mapkata wane rixatka, ga wapejnuruko tengogne rawikatka.

11“Waneklu rapokna mapa jejine wanwapjitanru. Susari yokanatikna gita

yegi. 12Giwekikaluru wane chinno nmamutakyagoka yaletinitipa wannayma.Giyagni nyatka. Gitaymalune koxa nyipatsrujire nomolene. Satu jejipjiwjigloka. 13Wale ginkakwu giktarixpoko getletlu Goyakalutowrerugipjiya. Wane gima tunwanata. Wanechinru, ‘Gope pyokanrewatanu.Pepukanru satu Simo, Petroyoklegiwakatletachri,’ chingimata.14‘Wale ginkakanyi tokanchi, wa waletokanchi chinanu pognetkaako pixa gawa pejnuruneko pupji gajene.’

15“Giyagni nyinuwakaginkaklewyegletinna, rapyegitnaGiwekikaluru Kpashiri wixa muchinanupixka, wa rapyegitinitkawu. 16Giyagninushinkaplu Gitsrukaachi tokanu. Walechinyawaka, ‘Gwa katlewata galikaknigonuya, ga wa Giwekikaluru Kpashirigkatikolupa gixa.’ 17Giyagni wa Goyakalurenekinna waleko genekashlu koxa wawixako pixka, wa Gitsrukaachi GesoKristo galixachinwu, ¿gi gixachripno gitanumkata gimaletletyapmaklu Goyakalu?”

18Giyagni yijnakpiranatluna tyekaka,ruchkekna. Rumalwutluna Goyakalu.Wane china, “Giyagni Goyakalugeneekoxna payinerenshinikanutinripna, ruwekinripna.”

Gantiyoki yokanatka Wirnawisi19Giyagni wa gipalatachine

salewakchiya Gishtuwni chinanu,pnumnu yapananumtna, Winisipotukoga wa Supro, ga wa Gantiyoki. Gikerunkakna wa tokanchi, ga waGoteyonepje. 20Wanena pimrine wa nyijejine Supriyone ga wa Surenensene,Gantiyoki rapokinitkana. Kriykonerunkakna Kiglerpotunanu TokanchiGitsrukaachi Gesopirana.21Wannaymalu Gitsrukaachi. Gixolunegalixa. Wanna kashrijetkaGitsrukaachinunepa rixinripna.

10 11

Page 198: Yine bible   new testament

198

22Gapatjetachine Gerosale gwachineyijnakotlu tyepirankaka. Wirnawisiyokanatna. Gantiyoki yinripa. 23Wawale gapokinitka, retlu Goyakalugimutyawakna. Rumjika. Ruykotnapejnuruneko psolgalukleya rajiynaGitsrukaachi yegi rawgognenatinripna.24Gi rixanu jeji kiglerni. GiwekikaluruKpashiri gwagajitanrupotni ga wakalixaklerpotni. Gixoluneyogniwnananumtna Gitsrukaachi yegi.

25Tarso yatka Wirnawisi. Sawolo rujga.Rukshiklu. Gantiyoki raniklu.26Psolwalapuko gapatjetachineymana.Gixolune yine runkakpokowakyegitna.Kristonune chinkana Gitsrukaachiyimaklene muchinanu gapka Gantiyokiya.

Gakawo ginkakagnaputlutsru nachlupa psolchijiyakopa

27Walegognekaka Gerosale yopikyanatokanchi geneklewatachine. Gantiyokirapokna. 28Satu tokanchi geneklewatachripalna. Gakawo giwakatletachri.Runkakna Giwekikaluruya waneplu tsrunachi psolchijne gajenpotunanuko yegi.Klawtyoklunanu wane rixanata. 29GiyagniGitsrukaachi yimaklene wanerixanshinikanutna yokanagipxakletinripna Gote gwachinemoletkakachine yegi. 30Satkakapoyagotyawaka wane rixle yokanatanu.Wanepotuko rixna. Wirnawisi, Sawologaniklu tsrune yokanyegitikolu.

Santyakni ruylajixa Girore;Petro yoshmaakaluru

12 1Waneklu koxa pogirchi Girorekashichjixanna pimrine

gapatjetachine yenetyapna. 2Gwayegwakluni Santyakni yoglolewapiruylajixya. 3Retlu Girore walekorugleretkakna Goteyone, pnute rixa.Petro koxa kashicha. 4Wa jimaprogisekachri myapjetkotgognekakni. Wa

kashichinitkalu Petro, yoshmakikowakarutakjixlu. Gepkoxamkojeptogi solaloneyegi samyoklu, rumretyapluna.Ruknoginitka Tsru Giknoglushgogneraluka koshpakletlu yine chinanu.

5Giyagni Petro yoshmakikowakagirukotika. Ga wa gapatjetachinepsolmuchkonuko Goyakaluragjigogneyegitluna.

Yoshmakikowaka koshpakika Petro6Wa Girore galuka koshpakletinitkalu,

walyechno Petro gimkanata gepisolalone ganikajite. Gostutkaluru gepiyowumatsaya. Wa girukowatachinegipgyapto ginapleya girukotlunayoshmakikowaka. 7Gitsrukaachitowrerugapoka. Pokamlalu yoshmakikowakagatajitya. Petrokwanapa ruylaka.Komyeklu. Wane china, “Giyampotupyotunotanu.”Rujrukatsamtatka yowumatsa gimyo

gajerni.8Goyakalutowreru wane chinru,

“Pushrikapchijitanu. Postutanrupyoshmakjixre.”Wane rixa. Wane chinru,

“Pyoshmamkatanu. Pomkagitanno.”9Rushpakamta. Romkagimtatkalu. Gi

wa rumata wa galikaka rixinri waGoyakalutowreru wane gixyawaka.Wale kagwaklu kaygawlu reta.10Ruknogamtluna muchinanuptogigirukowatachine, ga wa gepichininriptogi girukowatachine. Yowumagipgyapto rapokna, malekagishpakikowaka, pokchi ganikajite. Wagipgyapto gitpukamta walenanukowanna chinanu. Rushpakamtna.Ruknogamtluna pagapo. WanekluGoyakalu towreru gitspalamtyatkalu.

11Rushinikpotutatka Petro. Wanechina, “Xawakni numatatkalu galikakniwa Gitsrukaachi yokanatlu gitowreru;koshpakapno Giroremyoya, ga wa

11 12

Page 199: Yine bible   new testament

199

pejnurukoya Goteyonekagwakanatyatkano.”

Petro ginkakpokowakatlu yoshmakikowaka koshpakikolu

12Rumata jematkalu. Mariyapji yatka.Gwa, Marko yokletgiwakatachri ginropji,gixo gapatanatyawaka. Ragjigognenatna.13Maleka gajeru gipgyapto ruylaylataPetro. Tushpakamta sato tserowaklechi,Rote giwakatletachro, tyijnakotinripa.14Tumat yijnakootokanutinitkalu Petro,tumuwlepoga gi tkotpuklu malekagipgyaptote. Seyni gitokogruko tyagasukleta. Tunkaklewata wa Petromaleka gipgyaptote tunwatinritka.15Wanna wane chinro, “Pseprolokana.”Seyni wala tupnaje ginkakleta wanerixinri.Giyagni wanna wane china,

lutowreru, Petro girukotachrini xani.”16Seyni Petro gomkagi

giylaylagipgyaptotleta.Kotpukyegitinitkaluna. Rumyekna.17Seyni yotukamyoyegitna pochkerixinripna. Runkakna gi rixpokokoshpakletlu Gitsrukaachiyoshmakikowakaya. Wane china,“Ginkakanna Santiyako ga wamoletkakachine tye pirana.”Rushpakamtatka. Pnuko yatka.

Girukowatachine ganiika Girore yegi18Wa gogi chininitka tsru

kegeknanuwlu rixna solalone Petrochinanu klukta giknogyawakatkalu.19Girore gijgapotutlu. Gi wa rukshiklu.Repomsapotutna girukowatachine. Raligepomsaletinna ruylajixanna.

Girore gipnale

Wanepnute Girore Gote yopikya.Susari ya. Wane rawanata.20Ruylakakna Girore wa Tiro gajene gawa Sito gajeneyma. Seyni

panshinikanurunetkani wale yegi yana.Rushinikanutluna Plasto, pogirchigimkiyawaka girukotachri.Rawashatinripna ragjitna, gi rixanu wagichijnena gajene waneyna nikanrunapogirchichijneya.

21Rutakgognetka pagogne. Giroregitaklu pogirchimkalu. Pogirchi tuplapijeretuplata, ga wa runkaklewyegitna.22Saplewatna yine, “Goyakalu tokanuktani.Gi wa yinerunni.” 23WanekluGitsrukaachitowreru giylatanru Girorni, girixanu gi wa Goyakalu rumalwujixa.Tsomi nikanru. Rupnana.

24Ga wa Gitsrukaachi tokanutseruwna. Ruxolewna.

Wirnawisi ga wa Sawolo Gerosale satokya25Poyagkakinitkaluna kamrurna

Gerosale satokyatkana Wirnawisi,Sawolo. Raniikoxluna Gwa, Markoyoklegiwakatletachri.

Wirnawisi ga wa Sawolo yinuwaka yagapgaleta yokanatkalune chinanna

13 1Gantiyoki gajenegapatjetachinetskalaya wanena

tokanchi geneklewatachine ga wayimaklewatachine. Wirnawisi, ga waSimo, Nigi giwakatletachri, ga waLosyo, Surene gajeru, ga wa Manayatseruwaakaluru Giroreyma, pasretagirukotlewatyachri, ga wa Sawolo.2Wanna yonogyegitlu Gitsrukaachi, gawa rogajirewatna. Wane chinaGiwekikaluru Kpashiri, “GkotspalatinnoWirnawisi ga wa Sawolo kamrurchichinanu. Wale chinanu ntomgana.”

3Giyagni rogajirewatna.Ragjigognetna. Wannatseptagirutakamyotna. Yokanatkatkana.

Supro runkaklewatyana Wirnawisi, Pawlo4Giyagni wanna yokanatkalune wa

Giwekikaluru Kpashiriya yopikna. Selesi

12 13

Page 200: Yine bible   new testament

200

rapokna. Wane yagapgatyana. Suprorapokna. 5Salamina rapokatnakna.Wane runkakletyaluna Goyakalu tokanuGoteyone ginkaklewawaklepjikaka.Waneyamnuna Gwakamrurewyegitjerna.

6Koprutna psolu kniprekako, Paporapokinpotukna. Wane retyaluna satujeji kagonchi, tokanchi geneklewatachriwale potu migje. Goteyni. Wargesogiwakatletachri. 7Sergyo Pawlogirukotlewatachriymalu Wargeso. Jejikgimatkalerni Sergyo Pawlo. Walegepukna Wirnawisi ga wa Sawolo.Raluka yijnakletlu Goyakalu tokanu.8Gilima kagonchimka gaalixna. Gilimniwa yokaakaluru Wargeso giwaka.Raluka satookakletmaklugirukotlewatachri ma malixinitipa.9Giyagni Sawolo, walenwa Pawlo,Giwekikaluru Kpashiri gwagajitanrupotu, retpotutlu. 10Wane chinru,“Psolpotuyako kyokwirewakleryi,mshinikanutyi. Tsru kamchi wgenyi.Poyagkaklewlu gayegixachriyi. ¡Wuya!¡Pkaspuka yoliwgapkakletanmaklupotukgapolu Gitsrukaachinu! 11Ga waxani, Gitsrukaachimyo pixa yegi rapoka.Metashatkatunapyi. Gowukshinina gipetlewatanuna tkachi.”Waneklu rapyegitanatkalu yachgapere

pixkalutu ga wa mapshagalu.Sajrurunatanatka. Rujgalu kanjitjerupa.12Giyagni wa girukotlewatachri wanegixkaluru retinitka, ralixa. RuglajitanaGitsrukaachi tokanuya.

Gantiyoki, Pisirisreta,runkaklewatinri Pawlo

13Papo rutspegyatkana wanna Pawlo.Perge yana Pampirisreta. Ga wa Gwagitspalatyana. Gerosale satoka. 14Pergeyagapgatyana. Rapokluna Gantiyoki,Pisirisreta. Gapnanutikalurgognejiglokluna ginkaklewawakapji. Wane

tuplatna. 15Retyongatka TokanchiYokanatkaluru ga wa tokanchigeneklewatachine kirukate. Raligetyongaletkoklunu yokanrewatnaginkaklewawakapji gitsrukatene wannayegi. Wane chinjixkana, “Jejine,wumolene, waneygi nchininipa satutokanchi yine giykotinripa,ginkaklewatanu.”

16Giyagni Pawlo palna.Yotukamyoyegitna pochke rixinripna.Wane china, “Jejine, Gisrayiline, waGoyakalu pikachine, gyijnakotanu.17Wutsrukatenni tsomita nyi GisrayilineGoyakalute. Pnu gajene rixanatinnaGigiptoya, tsru potu rixkakna. Tsruruyakle wane koshpakyana.18Gepkoxamkojmole walapupshiniGoyakalu gakotlu rixjetyawakna yinerumwiyawakanuya. 19Payokgiprenerunikata Goyakalu Kanachijneya.Payinnichijne renekna.

20“Ruknoginitka gepkoxamkoje pachapamyomole walapu, reneknagitakyagoklewatachine, Samoyrotokanchigeneklewatachriklupotunanuko.21Wanepnute pogirchi renekikolupnaragjitna. Goyakalu genekna Sawolo,Susu wgene, jeji Wigamiklopisha,gepkoxamkojmole walapu rawinripa.22Konkoklunutka wale. Tawi reneknaGoyakalu pogirna rixinripa. Wane chinagipgujtaletlu, Netlu Tawi, Gesi wgene,nugleretgajityawaka. Wale kamrutanrupejnuruko nalukanru.

23“Rupiratyawakpotukowaleklopishaneya Goyakalugipgujewnakaklu Geso, GisrayilineGognetkakachritka. 24Ma munkanuwaGeso, Gwa ginkakletlu katlugenshinikanrupirana pejnurunekoGisrayiline chinanu. 25Wa poyagkakakamrurenanumtinitka Gwa, wane china,‘¿Giru gkagwakyano? Gi wa gitni

13

Page 201: Yine bible   new testament

201

gkagwakanru, seyni runa satu najxigi.Gi wa gita gimukluni nkoshpirokyapluyoshmaklejixitsa.’

Gesoya poyagkakikoluGoyakalu gipiratanru

26“Jejine, nomolene, Gawraklopishanewgenengi, ga wa gixatskala gwachine.Goyakalu pikachingi, Goyakaluyokanyegitgi gixa tokanchi tyegognewatikalurupirana. 27Gi rixanu waGerosale gwachine ga wa rutsrukatennagi rumatluna gognewatikalurupirana.Ga wa gi rumatluna wa tokanchigeneklewatachine tokanupagapnanutikalurgognemnuretyongatka. Giyagni poyagkakluna tyetokanchi wa Gesoruklukanuwnayegjixyana. 28Gi rukshikagiklukanuwnaletluna rupninripa, seyniPilato ragjitna ruylatikolupa.29Poyagkakinitkaluna pejnurkakakoWalepirana yonatkaluru,gagmunashkitaya rawiyatkaluna.Yomlechi rutakluna. 30Seyni Goyakaluyotunkaklu gipnachinetskalaya.31Gixgogne retkatnaka rukanikanuneyawa Kalileya kanikini Gerosale.Wannanwa yine yegi rupgujtatjene.

32“Wixa koxa ginkaklewyegitgiKiglerpotunanu Tokanchi wagitsrukatenni gipiratyegitkalurupirana.33Wanepotuko Goyakalu poyagkakatkaluwannaklopishane yegi: wixa yegiyotunkakatkalu Geso. Shikalchi gepichininri chinyongatyawaka koxa:

Pixni Noturyi. Xawakni nwugenetyi. 34“Kapiranalni wa tye: wa

gipnachinetskalaya yotunotinri Geso, gipagogneko gijpagikowakasatokinripatka. Wane china:

Nenekangi kpashirkaka gaponshinikanutkaluru Tawinu.

35“Giyagkoxni wane china satushikalchiya:

Gi puchi gijpagletanru Pixa Wgene kpashiri.

36“Gi rixanu Tawi galikakni gigognegajene gipxaka. Rali gipxakletinitkana,rapnanutatka. Rutsrukatenni yegirutaaka. Rujpaganatka. 37Ga wa WaleGoyakalu yotunkakanru gi gijpaga.

38“Giyagni jejine, nomolene, gimatanrurunkakletka gixa chinanu kaspukamukochiretikolu Waleya. 39MoysisiTokanu Yokanatkaluruya gi gimkataptowruyako muklukanuwnakaakonegixletna yine, ga wa Gesoya ptowruyakomuklukanuwnakaakonetka rixinritkanapejnuruneko galixachine. 40Giyagnigetinwa ma munyegitinitipgi wa tokanchigeneklewatachine chinyawaka:

41 Getanu kgeyikaklerune. Giglajitanu. Gisuptaganuna. Gi rixanu kamrurchi nkamrutanu

gixagogneklu. Kamrurchi satumka

ginkakpokowakatangi gi galixanru.”

Gixo Goteyone ga wa Goteyo gitaknachinwa gomkagitlu Pawlo

42Goteyone ginkaklewawaklepjirushpakinitkana Pawlo ga wa Wirnawisi,payine gagjitna tujragapnanutikalurgognerunkaklewyegitikolupna tyepirana.43Rungakatkana gapatachine. GixoluneGoteyone ga wa Goteyone gitaknachinwakyonogiklerune, Pawlo romkagitna ga waWirnawisi. Pawlo ga wa Wirnawisigiynumsatna. Rushinikanutkana Goyakaluyegi rawinripna Wale gimutyapna.

Wirnawisi ga wa Pawloyayegitatkana payineko

44Giyagni rapokinitkagapnanutikalurgogne psolu pokchigajenenshinikanuko gapatjetayijnakotyapluna Goyakalu tokanu. 45Ga

13

Page 202: Yine bible   new testament

202

wa Goteyone getna gixolune yine.Ranxapotutna. Giyagni Pawloginkaklewle yoptopiratnamupashiregone.

46Giyagni Pawlo ga wa Wirnawisipgujetanuwaka china ginkakletna.Wane chinna, “Gixa muchinanu gapkawumkata ginkakleta Goyakalu tokanu.Seyni gi rixanu gixa giknoklu, ga wagitakyagoknawa gi wa gimuknunigyoptotyalu giwekinri mnikawnakatu,xanipatka pnuko gayanutka payine yegi.47Gi rixanu wane rixa yokanretwuGitsrukaachi:

Nutakyi payine pokamlatyegitachripyi

Gognewatikaluru chinanu pixinripa yoptukyawakpotunanuko chiji.”

Pawlo, Wirnawisi Gantiyoki giknokikalurune

48Payine yijnakotinri tyepirana,rumuwatna. RumalwutlunaGitsrukaachi tokanu. Ralixnapejnuruneko wa gitaakalune waneyapnaruwekinrina gike rixinikomnikawnakatupa. 49Wa Gitsrukaachitokanu psoluko walesretaya raniika.50Ga wa Goteyone yokshatna suxonekyonogiklerone wannapotune, ga watsrukakalune pokchi gajene. Pawlo,Wirnawisi chinanu kojwawakchigixkaaka. Ruknookana wanechijneya.51Giyagni wa wanna ruplokjiximtnagistapjixnapagi wannayegiya. Gikonyoyatkana. 52Giyagni Gitsrukaachiyimaklene gimuwaatachine potu ga waGiwekikaluru Kpashiri gwagajitanunepotu rixna.

Gikonyo rawanatinrina Pawlo, Wirnawisi

14 1Wane gixlutkani Gikonyo yana.Pawlo, Wirnawisi jigloklu

Goteyone ginkaklewawaklepji. Wanerixa ginkaklewletna wa gixolune yine

galixatka, Goteyone ga wa Kriykonekoxa. 2Ga wa Goteyone malixkanekomyekanshinikanutna yine.Yokshatkana moletkakachine chinanu.3Giyagni gi gepikgogne wane rawna.Pgujetanuwaka china ginkakletnaGitsrukaachi chinanu. Walegipgujtajetlu tokanchi Gitsrukaachigimutlewleyapirana. Reneknagetkalurkaka, koglajrukaka.Wannamyoya wane rixika. 4Seynigixolune pokchi gajenekotspalanshinikankaka: pimrineGoteyoneyma, pimrineyokanatkaluneyma. 5Payinegiptekyegimtmakna ga wa Goteyonekoxa, rutsrukateneymananukna.Yenetikolupmakna ga wasotlujetikolupmakna. 6Wanna gimata.Rasukna. Listra, Terwe yana,pokchikaka Likayonisretaya ga wasajrukyawaka chiji. 7Wanerunkakletyaluna KiglerpotunanuTokanchi.

Goyakalune kagwakiknaPawlo, Wirnawisi

8Listra gajeru jeji muglejixitutuplanata, myankatu rushpakinyakawa.Pagogne myanjejetkatu. 9Wale yijnakayanumsaletlu Pawlo. Pawloyopukgapotutlu. Retlu ralixinrirutuukakikolupa. 10Muchkowtokanuta.Wane china, “Palnanu.Potuktunwalepyi.” Ruptekapa.Yanamtatka.

11Giyagni yine getinri wa Pawlokamrutanru, saplewatna. Likayonigajene tokanu wane chinna,“Goyakalune, jejine pixkalune wixa yegigijrukachine.”

12Giyagni Gopite chinruna Wirnawisi,ga wa Pawlo Merkoryo chinruna, girixanu walenwa tokanchiginkakletjepotuta. 13Giyagni Gopite

13 14

Page 203: Yine bible   new testament

203

sasertotete pokchi ginaple gwachri,gipgyaptokaka ranikna wakane jejine gawa giglegwutkaluru. Ralukagenekashletlu giylatkaluru yineyma.

14Wanna yokanatkalune Pawlo,Wirnawisi yijnakotinitkalususkakamkatna. Rakaxikamtna. Yineganikajite rapokna. Saplewatna. 15Wanechinna, “Jejine, ¿klu chinanu wanegixa? Yinkoxwu wixa. Gixa pixka getasalewnaletachinwu. KiglerpotunanuTokanchi wunkakleta gkashrijetikolupatyekaka gike gaprimigjeya. Goyakalugiwekachrinunepgi. Tengognekamrutachri, ga wa chiji, ga wa tsruwenu, ga wa ptowrunanuka wanerutukamrutachri. 16Giknogachrigwashlukakatka Wale getashatnapayinemnunanuka wannako gigapoyapinripna. 17Seyni koxa gi wamupgujtatkotu retashyegitnawa. Seynikigleru kamruta. Teno giyakatyachrigina renekgi, ga wa jirgalupapko.Poyampotutyawaka renekgignikjetanruya, ga wa gimuwleya.”18Wane chinikopshinna kyaprerurumkata gituukakletna yine mamenekashatikotupnagiylatkalurupmaka.

Listra sotlujetika Pawlo19Rapokna Gantiyoki ga wa Gikonyo

giyakatyachine Goteyone.Rushinikanutkana gixolune.Sotlujetluna Pawlo. Gipnachrikagwakyaluna. Pokchikotlolomtyatkaluna. Maleka rutakluna.20Wa Gitsrukaachi yimaklene sajruklu.Yotunota. Pokchi satokatnaka.Waleprika Terwe yatkanaWirnawisiyma.

21Wane pokchi KiglerpotunanuTokanchi wanna ginkakletya. Gixoyimaklene rixkakna. Listra satokatkana,ga wa Gikonyo, ga wa Gantiyoki.

22MuchkotanshinikanutkanaGitsrukaachi yimaklene. Ruykotkanaromkaga galixletinripna. Ruykotkanawa gixo salewakchiyma wumkatajiglokletyaplu Goyakalupogirewatyawaka. 23Satkakagapatjetikwaka rutaakana tsrune.Ragjigognetna gogajirewatachine.Gitsrukaachi raponshinikanutna wannachinanu, wa ralixanrutkana.

Suri satokyana; Gantiyoki yana24Pisiri yapa kopruremtna. Pampiri

Pokchi rapokna. 25Pergerunkakletyaluna tokanchi. Gataliyopikna.

26Wane rutspegyana. Gantiyokirapokna, wa Goyakalu gimutlewlerumaponshinikanutikowakna kamrurchichinanu, wa poyagkakapanrutkana.27Rapokinitkana, wanna gapatjixnagapatjetachine. Runkaklewatna gipejnunanukta Goyakalugikamrurewatyawaknapirana, ga waGoyakalu kotpukyegitna payine galixlugipgyaptote. 28Gi gepikgogne wanerawna Gitsrukaachi yimakleneymaPawlo ga wa Wirnawisi.

Gepomsakaklu wa sajruka gistaklewlupiranaya

15 1Wa pimrine Goteyagiyakatyachine ginkakna

moletkakachine. Wane chinna, “Gmasajruka gistakletkonu wa Moysisigixjixlewatyawaka, gi gimkatagognetkaakotanu.”

2Giyagni waneru tsru gigjekaklu,gepomsakaklu Pawloyma ga waWirnawisi wanna chinanu. RutaakanaPawlo ga wa Wirnawisi Gerosalekanikinripna, pimrine wannayma, wayokanatkalune ga wa tsrune yegi tyegepomsakaklu chinanu. 3Giyagni wannagipxaletamtka gapatjetachineya. Winisi

14 15

Page 204: Yine bible   new testament

204

yapa kopruremtna ga wa Samari.Runkaklewananumtna payinekashrijetikolupirana. Tsru gimjiklurixkakna moletkakachine. 4Gerosalerapokinitkana, yoptotkanagapatjetachineya ga wayokanatkaluneya, ga wa tsruneya.Runkaklewatna gi pejnunanuktaGoyakalu gikamrurewatyawaknapirana.

5Giyagni tunwatna pimrineGwariseyone mkoje galixachinetka.Wane chinna, “Rumkata sajrukagistaakotkana. Rumkatakamrujixkotkana Moysisi TokanuYokanatkaluru.”

Gapatyawaka Gerosaleya6Yokanatkalune gapatjeta ga wa tsrune

rumatyapluna wa tyepirana. 7Tsrugepomsakaklu wane chininitka, palnaPetro. Wane chinna, “Jejine, nomolene,gixa gimatlu wa muchikawako Goyakalutsomitno gita tokanuya wa payineyijnakotyaplu Kiglerpotunanu Tokanchi,ralixinripna. 8Goyakalu gaschigimatachri gipgujtatna, wa wane rixagenekletna Giwekikaluru Kpashiriwixako pixka. 9Psolpotuyakopixkakakanwu rixa getletwu wixa,wanna. Powratgajitna ralixleyna.10Giyagni wa xani ¿klu chinanugyantaletlu Goyakalu, Gitsrukaachiyimaklene gogo gitakyawaklu gitjipije?Gi wa wutsrukatenniko gimkataganikletlu, gi wixako. 11Seyni walixluGitsrukaachi Geso gimutlewleyawognetkaaka wannako pixka.”

Santiyako gigitanru12Giyagni pejnuruneko gixolune

gichkeka. Yijnakotluna Wirnawisi ga waPawlo runkaklewatinna gi pejnunanuktatsru getkalurkaka ga wa koglajrukakaGoyakalu wane gixkakyawaknapayinetskalaya.

13Wa ruchkekinitkana wanna,Santiyako gigita. Wane china,14“Nomolene, gyijnakotanno. Simoginkakletlu gikta rixpokotlu Goyakalu.Muchinanu salwayegitna payine, wawannayegiya yoptotyapnarayinerutenepa. 15Waneko pixkachintokanutna tokanchigeneklewatachine, yonchi chinyawaka:

16 Wanepnute nsatokanutnaka. Nugletanutnaklu Tawnipji,

wa yawnachrinatka. Nugletanutnaklu gimtutewnachritka.

Ntunotakanutnaklu. 17 Wa gixetachine yine gijgiyaplu

Gitsrukaachi, ga wa pejnuruneko

payinemnunanuka, ngiwakaya chinkalune.

Wane china Gitsrukaachi tyekaka pejnuruko kamrutachri.

18Muchichyawakpotunanukorumatkakatkalu Goyakalutyekakapirana.

19“Giyagni gita gitakyawakamkojwaakonepni payine kashrijetkaluneGoyakalunune rixinripna. 20Seyniyonyegitkalunepni rutspalatyaplunapuchotlewatachri yagluchishaya, ga wagapoklewluya, wa saprinojrurusha, gawa granchiya. 21Gi rixanu muchikawapotu gwashluyakawa Moysisi waneyarunkakletjene papokchikakaginkaklewawakapjikakaya. Waneretyongapiranatikapagapnanutikalurgognemnu.”

Yokanatkalune kirukate22Giyagni kigle getle rixluna

yokanatkalune, ga wa tsrune, ga wapejnuruneko gapatjetachinetsomitikolupna pimrine jejinewannayegiruneko, Gantiyokiyokanatikolupna Pawlo Wirnawisiyma,wa Gota, wa Warsawa

15

Page 205: Yine bible   new testament

205

yokletgiwakatachri, ga wa Suragirukotlewatachine jejinemoletkakachinyegiya. 23Kigle getlerixluna yonatkaluropa kiruka wannaganikanropa. Wane chinachropa:“Wixa yokanatkalunwu ga watsrunwu, ga wa wumolenegalukgiwakatgi, wumolengi,Gantiyoki gwachine, ga wa Surigwachine, ga wa Surisya gwachine.

24Gi rixanu wyijnakyegitlupimrine wixa yegi giyakatyachinekojwakgi tokanchiya.Rumtukanshinikanutgina. Gi wawanna wyokanata.25Panshinikanurunwu wixanatinikigle getle wixlu wtsomitkapna jejinega wa wyokanatyapna gixa yegi:walukanune Wirnawisi ga waPawloyma. 26Giyagni wutakna jejinegenekgiwekletachinemka WutsrukateGeso Kristo giwaka chinanu.27Giyagni wyokanatna Gota ga waSura. Waneko pixka chinaginkakletangina. 28Kigle getle rixluGiwekikaluru Kpashiri ga wa wixakoxa gi satuna kamrurchi gitakyegitkowanepnute. Tyekakapjetkani gimkatakamrutkaluru: 29Gitspalatinri wayagluchisha geneekalurkaka, ga wagranchi, ga wa saprinojrurusha, ga wagapoklewlu. Wale pejnunanukayagkamrutini, kigleru gkamruta.

Seyoka.”

Gantiyoki gajene geneeka kiruka30Giyagni wanna yokanatkalune

yopikna. Gantiyoki rapokna. Wannagapatkakna gixolune. Kirukayonatkaluro reneekana.31Retyongatinitkalona rumuwatnagiykolu chinanu. 32Gota koxa ga waSura tokanchi geneklewatachinkoxnawanna. Giyagni ruykolewatna gi gepikatokanchiya moletkakachine yegi.

Muchkotanshinikanutkana.33Pshinitsonu wane rawamtna.Yokanatkana moletkakachineyakiglenshinikanurune, yokanatjenna yegiyinripna. 34Seyni wa Sura kigle getlerixlu rutukinripa wane. Gotapje yatka.35Pawlo ga wa Wirnawisi Gantiyokirawanatna. Gitsrukaachi tokanurunkakletna. Kiglerpotunanu Tokanchirunkakletna pimrine gixoluneyma.

Gepi kata chininri yagapgatna36Pagognetnakni Pawlo wane chinru

Wirnawisi, “Wsatokanutnakawsalwayegityapna moletkakachinepapokchimnunanuka wa Gitsrukaachitokanu wunkakletanatyawaka, gipixkaktana.”

37Wirnawisi galuka ganikletmakluGwa, Marko yokletgiwakatachri. 38SeyniPawlo gi kigle getle rixlu ranikikolupawannayma rixinripa gi rixanu waPampiri Marko gitspalamtyana;kamrurchi yegi myakatutka wannayma.39Jigeekakna. Wane rixlenanuknarutspalkakyana. Wirnawisi ganikatkaluMarko. Koprugatna. Supro yana. 40Gawa Pawlo Sura tsomitatka. Yatka.Gitsrukaachi gimutlewleyarumaponshinikanyegitkanamoletkakachineya. 41Suri ga wa Surisyayapananumtna.Muchkotanshinikanunanumtkanagapatjetachinkaka.

Timotiyo gimotsatna Pawlo ga wa Sura

16 1Terwe rapoka Pawlo.Wanepnute Listra. Wane rawa

satu Gitsrukaachi yimakleru Timotiyogiwakatletachri, galixachro Goteyo suxowgene. Ga wa ruru Kriykoni. 2Listra gawa Gikonyo gajene moletkakachinekiglepiranyegiru chinanruna. 3WalemkaPawlo galuka waleyma chininripa.Raniklu. Sajruka gistakletlu Goteyone

15 16

Page 206: Yine bible   new testament

206

chinanu wane pokchikaka gajene, girixanu pejnuruneko gimatlu Kriykoniwa ruru. 4Papokchimnu yapananumtna.Renekananumtkana rumretyaplunatokanchi poyagkaakalurupa wayokanatkalune ga wa tsrune gitakanruGerosale gwachine chinanu. 5Giyagniwa gapatjetachinkakamuchkotanshinikanutkana ralixleyna.Pagognemnunanukaruxolewnananumtna.

Masetone gajerugipgujewnayegita kaygawleya

6Prigi sreta koprutna. WanepnuteKalatasreta. Giwekikaluru Kpashirigijretna Gasya ma munkaklewatinitipnatokanchi. 7Misi rapokatnakna.Witinimka yana. Giwekikaluru Gesonugi gichichna. 8Giyagni ruknogamtlunaMisi. Yopikna. Trowa rapokna.9Goyechno Pawlo getlu kayigawlu. Satujeji Masetoni gajeru tunwastsitlu.Ragjitlu. Wane chinru, “Pkoprutgatanu.Masetoni punanu. Pupxakapanunwu.”10Wa retinitkalu kaygawlu wanekluwupruka Masetoni gayinripa. Walewumatyatkalu Goyakalu tomgawuKiglerpotunanu Tokanchiwunkaklewyegityapna.

Wilipo Pokchiterotewanshinikanutika Litya

11Trowa wutspegyatka. Potuklegagaya. Samotrase wapoka.Waleprikgogne Neyapoli wapokatnaka.12Waneya Wilipo wapoka. Walenwa tsrupotu pokchi Masetonisretaya. Walenwapnu giyakatyachine gwiyawaka. Walepokchi gawanata gi pejnugognekta.

13Pagogne gapnanutikalurgognepokchi gayiyatka gipgyaptoteya.Gonustsi gayiya waragjigognejetyawakna. Wane wtuplata.Wuynumsatna suxone wa gapatachine.

14Wanenanro sato suxo Lityagiwakatletachro, Tiyatira Pokchimkachri pakni yoshmookalurupixkalutu gishanretjetachro. Goyakaluyonogyegitachro. Tyijnakota.Gitsrukaachi kotpukanshinikanutlowala, tyijnakpotutyaplu Pawlochinyawaka. 15Wala katka ga watomolene. Rali katkoklunutkana,tagjitwu. Wane china, “Gitakyagokinnowa Gitsrukaachi nalixinri,gjiglokapjitanno. Wane gwanu.”Chipetpotutwu.

Makloji wa kamchi kagonchitinri waneyaluto

16Wane rixatka. Gagjigognetikwakagayamtini, tyoptotapwu sato maklojiwayegrechro. Waneylo kamchikagonchiwatinri. Gixo tkanashkatanrutwapyegitna twayegitanunetkagonchitinri. 17Tomkagimtwu Pawloga wa wixa. Wane china saplenanumta,“Nyi jejine Goyakalu teno potu Gajeruwayegrenni. Wanna ginkaklewyegitgigognewatikalurgapopirana.”

18Gi gepikgogne wane tixjeta. Seyni girugleretlu Pawlo. Ruprotaka. Wanechinru kamchi, “Geso Kristo giwakanyokanatyayi, pushpakanutka walaya.”Wanekluyakawa rushpakamtatka.

Yoshmakikowaka gitaakalune19Retinitkana twayegitanune wa

maleshatkalukagwakanshinikanutanrunakanashkatinripna, kashichanatkalunaPawlo ga wa Sura. Kosemtkanatkana.Tsrukakalune gapatjetyawaka raniikana.20Girukotlewatachine yegirutaakoklunutkana. Twayegitanunewane china, “Nyi jejine Goteyoneko.Tsru kojwaklu rixpokchitwuna.21Runkakletluna gixjetikowaakakaginanshichkalurni wyijnakotyaplu,

16

Page 207: Yine bible   new testament

207

wkamrutyaplu gi rixanu Romanonwuwixa.”

22Gixolune giptekyegimtna.Girukotlewatachine suskamkatna.Gagaje kochipjejixikna. 23Raligipgoletkoklunutkana yoshmakikwakayoshmaakana. Kyoshmaklewakleruyokanatka rumretpotutyapna. 24Wanerixa towutkota, gitokpotugrukoyoshmakna. Yoshmakjixitkana.

Kyoshmaklewakleru Wilipo gajeru gerotewanshinikanutka

25Ganikajyechno ragjigognetna Pawloga wa Sura. Goyakalu gimalwutikolushikaletna. Wa gostutkalune yijnakotna.26Walgnapunanu waneru tsrugiyolikchijru. Wane rixlunanuko wayoshmakwakapjistsigi gimyemyeta.Wanekluyakawa pejnuru gipgyaptotekogitpukamta. Pejnurunekogitkokgosturemtatka. 27Giyagni ruyokakyoshmaklewakleru. Retluyoshmakwaka gipgyaptotkakarutpuukanatatka. Koshpakluyoglolewapi. Ruylatinmakatkawa.Kagwaka gasukletatkana gostutkalune.28Seyni Pawlo tsru saple rixnawa. Wanechina, “Gi wa pumtukinwa, gi rixanupejnurunekwu gewi.”

29Giyagni katalo ragjita. Rakaxikamta.Jiglokagrukomta. Gitatatachri chijirapokamta Pawlojixistsi ga wa Sura.30Maleka koshpakatkana. Wane chinna,“Tsrune, ¿klu numkata kamruretanognetkakikolupa?”

31Wanna wane chinru, “PalixanruGitsrukaachi Geso Kristo. Waneklupognetkaako pixa ga wa pupji gajene.”

32Runkakluna Gitsrukaachi tokanu, gawa pejnuruneko gipji gajene.33Wanekluyakawa waleyechnokoranikna. Rerkatkana wa rupgotikolna.Waneklu katkatka wale ga wapejnuruneko walenune. 34Gipji

ranikatkana. Ralpokotlu nikikwaka.Rumuwata gi rixanu pejnuruneko gipjigajeneymananuko ralixatkalu Goyakalu.

Girukotlewatachine koshpaknaPawlo, Sura

35Gogi chininitka girukotlewatachineyokanatna kashrewaklerune. Wanechinna, “Pkaspukanna wa nyi jejine.”

36Kyoshmaklewakleru ginkakatkaluPawlo tye tokanchi. Wane china, “Wagirukotlewatachine yokanrewatagkaspukikolpatka gixa. Giyagni wa xanigyanutka. Kiglenshinikanurunemnupgi.”

37Giyagni Pawlo wane chinna,“Kochipjetwuna pejnurune getanu,muklukanuwnakanwu. JejineRomanonekwu; yoshmakikwakayoshmakwuna. ¿Ga wa xanimkalgeruknokanwuna giyogimatkalunwu?¡Gike wixiniko! Seyni runanna wannako.Koshpakapanwuna.”

38Kashrewaklerune ginkakapnagirukotlewatachine tye tokanchi.Pikanna wa yijnakotinrina Romanonerixinrina. 39Runna. Rumnanuukana.Koshpaakatkana. Ragjitkana wapokchiya yinripna. 40Giyagniyoshmakikwaka rushpakamtyatkana.Lityapji jiglokna. Retatkanamoletkakachine. Rumnanuukatkana.Wane yiyatkana.

Sejrewnananumtna Tesalonika gajene

17 1Gampipoli yapamtna, ga waGapoloni. Tesalonika rapokna.

Wane rawa Goteyoneginkaklewawaklepji. 2Pawlogixjetyawaka jiglokyegitna. Mapa katagapnanutikalurgogne wale giynumsatnaTokanchi Yonatkalurupiranaya.3Rekakgitna rumkata salewnaletinriKristo. Rumkata gipnachinetskalayayotunretinri. Wane china, “Geso wanunkakletyegityagi Walenwa Kristo.”

16 17

Page 208: Yine bible   new testament

208

4Pimrine wanna galixa. Pawlo,Surayma jiglokna. Wa Kriykonekyonogyegiklerune, gi gepikna wanna.Ga wa suxone wanna potu gixolune.

5Giyagni Goteyone wa malixakleneganxata. Rawapkana pimrine jejineyaglotashatachine muglene.Potowurkaakana gixolune.Sejrewnananumtna pokchiya.Ruptekyegimtluna Gasopji.Koshpaakomkana Pawlo, Surayinyegiya. 6Gi wa rukshiikana. Gasnikostapna, ga wa pimrinemoletkakachine koxa. Pokchigirukotlewatachine yegi raniikana.Wane china sapletna, “Nyi psolchijne

gajeneko komyekanshinikanutachinegewi koxa runna. 7Gaso yoptotatkana.Susa yokanrekaka mpoyagkaakanewanna Pawlo pejnuruneko. Wanechinna wanegimlu satu pogirchi Geso.”

8Kojwakanshinikanutkana yine ga wapokchi girukotlewatyachine, tyepiranayijnakotinrina. 9Yoptomtlona sroschisatkapinripa Gaso ga wa pimrine koxa.Kaspuukatkana.

10Waneklu moletkakachineyokanatatkana Pawlo ga wa Suragoyechno, Were yinripna. Wanerapokinitkana, Goteyoneginkaklewawaklepji jiglokna.

Were Pokchina Pawlo, Sura11Tesalonika gajene pnute

kshinikanna wanna Were gajene, girixanu yijnakotluna tokanchipsolgalukleyako. Pagognemnunanukaretjetluna yonchi wa galikaklegetyekakapirana. 12Giyagni wanna gixogalixa Kriyko suxone wanna potune, gawa jejine gixolune.

13Giyagni Tesalonika gajene Goteyonegimatinitka Were koxa runkakletikatkaGoyakalu tokanu Pawlo chinanu. Waneyana. Komyekanshinikanutkana

gixolune yine. Kojwakanshinikanutkana.14Giyagni waneklu wa moletkakachineyokanatatkalu Pawlo. Tsru wenusretayinripa. Ga wa Sura ga wa Timotiyowaneko gituka. 15Wa Pawlo ganikjeneGatenpotuko ranikluna. Wanna ganikluPawlo tokanu giyampotu runinripnaSura ga wa Timotiyo. Yatkana.

Gatena rawanatini Pawlo16Kagwakinikopshinna Pawlo

Gatenaya jigekanshinikanutka wapokchi retinri gi gepiklu yagluchisha.17Giyagni ginkaklewwakapjiyaruynumsatna Goteyone ga wakyonogyegiklerune.Pagognemnunanuka giputuyaruynumsatna yoptotanunkaka.18Pimrine galuka gimatletachineGepikoreyone mkoje gajene ga waGestoyko mkoje gajene yoptopiratluna.Ga wa pimrine wane china, “¿Kluraluka chinreta tye kyanumsakleru?”Pimrine wane china,

“Kginkaklewaklergetkoni pnukogixachine goyakalunepirana.” Gi rixanuGesopirana ga wa gipnachineyotunrepirana runkakletyegitna.

19Kashichanruna. Gareyo Magkateranikluna. Wane chinna, “¿Gi gewumkata gimatletlu tye gerotuginkaklewlu, wa pixa ginkakletanru?20Gi rixanu pnuko gixpiranatachripunkakwu. Giyagni waluka gimatletluklupiranni wa tye.” 21PejnurunekoGatena gajene ga wa pnu gajene,walepiranapje ruknokakgognetyana,wane rixinrina yijnakotinrinagerotupirana.

Gareyo Magkate runkaklewatya Pawlo22Gareyo Magkate ganikajite tunwata

Pawlo. Wane china, “Jejine, Gatenagajene, psoluyako netgiyonogyegjeshpotutachingi. 23Gi rixanu

17

Page 209: Yine bible   new testament

209

wa nuknogamtini, netlugyonogyegjetanrukaka. Netkoxlu satugenekashatikwakakwa, wane chinayongatyawaka:

Goyakalu Mumatkotu Chinanu.“Giyagni wa Wale wa gixa

yonogyegitanru gma mumatanutuko,Wale nunkakletyegitangi.

24“Tye psolchijneko ga waptowrunanuka tyechijne gajerukamrutachri Goyakalu, wa tengogne,tyechijne Gitsrukate rixinri, gi wamyochi kamrutikaluru kpashiwakapjirawa. 25Gi wa yinemyo gipxakikalurupagixanu magatyachri pixkalutu. Girixanu Wale pejnuruneko genekagiwekleta, ga wa runnipgyatinrina, gawa pejnurkakako.

26“Pagragapje kamrutyanapanermnunanuka psolchijnemtakorawinripna. Wale gitakyegitnarushingognetyawakapna, ga wayoptukyawaka rawyawakapna. 27Warujgiyapluna Goyakalu, wakamrumrunshinikanutkamkalunarukshikanmakluna. Gimka gowuklu wasatkaka wixa yegi. 28Gi rixanu Walewuwekya, ga wa Wale wuyoljetya, gawa Wale gawya. Wa pimrinekiglerupirana kamrutachine gixanunechinyawaka:

Gi rixanu Walegishpakyachinkoxwu.

29“Giyagni Goyakalugishpakyachinwu wixinri, gi wumkatakori pixkalutu kagwakletyalu Goyakalu,gi wa sroschi pixkalutuko, gi wa sotlupixkalutuko, gi wa yaglu kamrutikolugimatkalewluya, yinerushinikannuya.30Giyagni mumatkonchiklushananu,retashlewata Goyakalu. Ga wa xaniyokanatna pejnurunekonerupachijnemnunanuka gajenerenshinikanutinripna. 31Gi rixanupagogne rutaka wanepotuko

rutakyagokyapna psolchijne gajenekotye jejiya Wale gitakanru. Reneknapejnuruneko ralixinripna gi rixanugipnachinetskalaya yotunkaklu.”

Pimrine Gatena gajene galixlewata32Giyagni wa yijnakotinrina wa

gipnachine yotunrepirana, pimrinegixpiranawata. Pimrine wane china,“Wumepe yijnakletanutnakyi tyepirana.”

33Giyagni Pawlo wanna ganikajiterushpakamtyatka. 34Pimrine jejinegalixa. Rupxaletluna. WannaymakoxluTiyonisyo, Gareyo Magkate gajeru, gawa sato suxo Tamari giwakatletachro,ga wa pimrine wannayma koxa.

Korinto yinuwaka kamrurewletya Pawlo

18 1Wanepnute Gatena yiyatkaPawlo. Korinto rapoka. 2Wane

retyalu satu Goteyo, Gakilagiwakatletachri, Ponto gajeru, ga waganunro Presura. Gi gowukshini Gitalyagiyakatyachri. Gi rixanu Klawtyotowuwata wa pejnuruneko GoteyoneRoma gishpakinripa. Pawlo yayegitna.3Wannapji rawa gi rixanu walekokamrurchi koxa kamrujeta wale.Kamrurewata. Gi rixanu mkachripjikamrutachinni. 4Ruynumsalewjetapejnuruko gapnanutikalurgogneginkaklewwakapjiya. RushinikanutnaGoteyone ga wa Kriykone.

Gixolune Korintyonegalixlewata. Katkatkana

5Wa Masetoni ruyakatinitkana Suraga wa Timotiyo, Pawlo gimupruklutokanchi. Goteyoneyegiya rupgujtatluwa Gesni wa Kristo. 6Raalixmakluna.Mupashiregnuchi chinna. Pawlogiplokamkaluta. Wane chinna, “Gixakochinanupni gamga giwekletanuna.Powrano gita. Xaniyakawa payine yeginyanutka.”

17 18

Page 210: Yine bible   new testament

210

7Wane yiyatka. Gosto giwakatletachrijiglokapjitatka. Goyakaluyonogyegitachri. Ginkaklewwakapjistsirawapjita. 8Krispo wa ginkaklewwakapjigitsrukate galixlu Gitsrukaachi,pejnuruneko gipji gajeneymananuko. Gawa gixo Korintyo gajene yijnakotlu.Ralixluna. Katkatkana.

9Giyagni Gitsrukaachi wane chinrugoyechno Pawlo kaygawleya, “Gipikanu. Seyni punkaklewatanu. Gi wapochkepyi. 10Gi rixanu pixaymano. Gikegiptekyegitanyi wa rumtukyapyi. Girixanu gi gepikayno yineru tye pokchi.”

11Satu walapu wanepnute patsrujireksuru wane rawa. Goyakalu tokanurunkakna.

Kalyo yegi tunwata Pawlo12Kalyo walenwa Gakayi

girukotlewatyachri rixini Goteyonepanshinikanurunni kamnixluna Pawlo.Gitaka yagoklewjetikowaka ranikluna.13Wane chinna, “Tye gishinikanutnayine yonogyegityapluna Goyakalu,Tokanchi Yokanatkaluruginanshichyawaka.”

14Yanumatkastsini Pawlo, Kalyo wanechinna Goteyone, “Satumpoyagkaakatumka ga wa yokwirumkamugletu rixinri, numkatayijnakletanmakgi, Goteyone. 15Wagepomsakaklusha chininitokanchipirana, ga wa giwakchipirana,ga wa GyokanyegitikoluTokanchipirana, getanru gixa. Gi rixanugi naluklu gitaka yagoklewatachrinixinri tyekakapirana.”

16Gitaka yagokjetikwakaya wanerakaxrijetyana. 17Pejnuruneko Kriykonekashichlu Sostenese waginkaklewwakapji gitsrukate. Gitakayagokjetikowakaya ginapleruylakyanruna. Ga wa Kalyo gike rixlutyekaka.

Rutspegatka Pawlo Suri yinripa18Wanepnute Pawlo gixgogne wane

rawinitka, rungatkana moletkakachine.Rutspegatka. Suri ya, ga wa Presura gawa Gakila. Senkre Pokchi jiwjitika, girixanu waneylu wa Pawlo Goyakalurupiratinri. 19Gigwiso rapoka. Waneruknokna Pawlo. Waleginkaklewawakapji jigloka.Ruynumsatna Goteyone. 20Wannagagjitlu wannayma rutukinripachigowukshiniyaka. Seyni gi rugita.21Rungagonukna. Wane china,“Goyakalu galukiniplunsatokyegitanutnakgi.” Gigwiso yiyatka.

Mapa chininri Pawlo yagapgale22Susari yinitka. Kanika. Ralkapna

gapatjetachine. Gantiyoki ya.23Rali wane gwaletinitka ralimta.

Kalatasreta ga wa Prigisreta kopruta.Papokchimnunanuka rapokananumta.Muchkotanshinikanunanumtnapejnuruneko Gitsrukaachi yimaklene.

Gigwiso runkaklewatya Gapolo24Giyagni satu Goteyo Gigwiso

gapoka, Gapolo giwakatletachri,Galegantri giyakatyachri, jeji gimatayanumsatachri potu, gimkatachri potuTokanchi Yonatkalurupirana.25RunkakpokowakatlunaGitsrukaachgapopirana.Muchkopiranawatachri ginshinikanuya.Runkaklewata ga wa yimaklewpotutaGitsrukaachipiranaya. Gwakatlewlepiranapje rumata. 26Gapoloyinuwaka pgujetanwaka chinaginkaklewleta ginkaklewwakapjiya.Presura ga wa Gakila yijnakotlu.Ranikluna. RunkakpokowakpotutlunaGoyakalgapo.

27Raluka koprugleta, Gaka yinripa.Moletkakachine yonyegitna

18

Page 211: Yine bible   new testament

211

Gitsrukaachi yimaklene. Ruykotikolnayoptotyapluna. Wa wale gapokinitka,gixo rupxakna wa gimutlewluyagalixyachine. 28Gi rixanupsolmuchkonuko rushinikanutnaGoteyone pejnurune getanu. TokanchiYonatkaluru rekakgityana Kristochininri wa Geso.

Gigwislu Pawlo. Pamole gepi yimaakalune yoptotluGiwekikaluru Kpashiri

19 1Wane rixatka. Korintorawanatinikopshini Gapolo,

Pawlo gitokosha potu koprunata.Gigwiso rapoka. Retna pimrineGitsrukaachi yimaklene. 2Wane chinnawale, “¿Gi ge gyoptotlu GiwekikaluruKpashiri wa galixinitka?”Wanna wane chinru, “Giyaka

wyijnakpiranyegitlu wa GiwekikaluruKpashiri wane rixinri.”

3Wane china, “¿Giyagni klu gkatika?”Wanna wane china, “Gwa

katlewleya.”4Wane china Pawlo, “Gwa katlewata.

Genshinikanrupirana katlewatya. Gwawane chinna yine ralixyapluna rajxigiginachripa. Walenwa Geso Kristo.”

5Wa yijnakotinitkaluna katkatkanaGitsrukaachi Geso giwakaya. 6Wa Pawlogitakamyotseptaagogotinitkana,rapyegitna Giwekikaluru Kpashiri.Panerunmnu tokanu yanumatyana, gawa Goyakalu tokanu reneklewatna.7Wane pejnugetkona pamole gepi jejine.

Tiranopji runkaklewatyawaka Pawlo8Mapa ksuru ginkaklewwakapji

jiglokjeta. Pgujetanwaka chinayanumsaleta. Ruynumsalewata.Rushinikanutlewata Goyakalupogirewatywakapiranaya. 9Seynipimrine shikowata. Gi ralixna.Rapatluna Gitsrukaachgapo gixolune

jemanu. Pawlo gitspalatyana ga waGitsrukaachi yimaklene ranika.Pagognemnunanuka Tiranopjiyimaklewatywaka ruynumsalewatya.10Wane rixa gepi walapu. Giyagnipejnuruneko Gasya gwachine Goteyo gawa Kriyko, yijnakotluna Gitsrukaachitokanu.

Payokgipre Sewa wgenene11Metjejetkotu ruyaklekaka Goyakalu

kamruta Pawloya. 12Giyagnimkachrisamkaka, gistatlechkaka gimanegajeru yayixachine yegi ranikna. Rutukayayixlemtatkana. Kamchinegishpakamtyatkana.

13Wanena pimrine Goteyonekagonchine yapashawakle gwachine.Wa kamchine waneyalune chinanumkakoschekmakluna Gitsrukaachi giwaka.Wane chinna, “Wa Pawlo ginkakletanruGeso kawchinanu nyokanatgi.”

14Wanena Sewa wgenene payokgipre,Goteyo, sasertotene gitsrukate. Wannawane gixa. 15Kamchi gigita. Wanechina, “Geso numata. Pawlo koxanumata. Ga wa gixa, ¿katgi gixa?”

16Wa jeji kamchi gwanruruptekyegimtna. Raalixna. Gepi pnutemuchkonru. Giyagni walepji rasukyanamamkane poletkalunena.

17Kapiranyeglu wa tye pejnurunekoGoteyone ga wa Kriykone yegi Gigwisogwachine. Pikatkana pejnuruneko.Gitsrukaachi Geso giwakatserutpiranyegitka. 18Gixnagalixachinetka gapoka.Rupgujtatnawana. Runkaklewatna wakamrutanruyna. 19Gixna wakagonchiwanatachine kiruka rapatna.Yoxikanatkalona pejnuruneko getanu.Koshpakwenutlona. Wane pejnurukshikwenrotyalona: pamolewaragkaproji. 20Wane rixamuchkonpotuya tseruwnaleta

18 19

Page 212: Yine bible   new testament

212

Gitsrukaachi tokanu. Muchkowataraalirewatinri.

Masetoni yokanatkanaTimotiyo ga wa Gerasto

21Giyagni wane rixkatka,Giwekikaluru gishinikanutlu PawloMasetoni ga wa Gaka yinripa. WaneyaGerosale yinripatnaka. Wane china,“Nali wane gwaletinipa, Roma koxanumkata getleta.”

22Giyagni gepi rupxakjene Masetoniyokanata, Timotiyo ga wa Gerasto.Gasya rutukawa wale pshinitsonu.

Tiyanapji kamrurewjetyachine23Walegognekaka tsru kegeknanuwlu

wane Gitsrukaachgapo chinanu. 24Girixanu waneru satu sroschi pagixanukamrujetyachri, Rimitri giwakatletachri.Wale sroschi kamrujetyalukpashiwakapjiiji Tiyananupa. Gixowenru rawyana kamrurewaklerune.25Wale gapatjekakna kamrurewaklerunewaleko kamrurchi kamrujetachine. Wanechinna, “Gixa gimatlu tye kamrurchichinanu waneywu wponikowle. 26Gixagetlu ga wa gyijnakotlu wa tye Pawlo, giwa Gigwisopje seyni psolunshinikanukoGasya, rushinikanutananumtyanagixolune. Wale kashrijetjetna. Wanechina wa gi gima goyakalunni wamyochi kamrutikaluru. 27Gi wawalepjeni wa tye kamrurchi gike gaprinichinanatko, seyni wanepnute wakpashiwakapji wa tsro goyakaloTiyanapji gike gapri rumkata gixkota.Yinuwaka nikatkotanu toyaknu.Walanwa yonogyegitka psolu Gasyagajeneyako, ga wa psolchijnekogajeneya.”

Gigwiso gajene gixrijeptajitaa gixa28Wa yijnakotinitkaluna tyepirana,

ramewnapotutna. Saplewatna. Wane

chinna, “Tsropotni wa Tiyana, Gigwisogajenenu.”

29Pokchi gajene gixrijeptajitaa gixa.Panshinikanurune gakaxikamta.Pejnurune gapatjetyawakagruko yana.Kayo ga wa Garistarcho kashichna,Masetoni giyakatyachine, Pawlogipxaaletanune. 30Pawlo galukagishpakyegletna gixolune yine.Gitsrukaachi yimaklene gi gichichlu.31Pimrine koxa tsrukakalune Gasyagajene, ralukjene, yokantokanyegitluna.Ragjitluna pejnurunegapatjetyawakagruko ma mutakinitipa.

32Pimrine saplewjeta, ga wa pimrinepnuko china sapleta. Gi rixanugapatachine sejrewnashatachine. Gixopotu gi gimata klu chinanu rapatna.33Gixolune yine ganikajite koshpaklunaGalegantro. Goteyone gertamtanru.Giyagni Galegantro yotukamyoyegitnapochke rixinripna. Ralukagiglepokleyegitnawa wa gixolune yegi.34Wa rumatinitkaluna Goteyo rixinri,pejnuruneko pasaplewatkalune. Gepigoranshinikanu saplewjetna. Wanechinna, “Tsronwa Tiyana Gigwisogajenenu.”

35Giyagni wa yonchikgaprikochrokatkana. Wane china, “Jejine,Gigwiso gajene, ¿girni wa jejimumatkatu wa Gigwiso Pokchi gajenekpashiwakapji girukotachine wa tsroTiyanapji, ga wa Gopite gijrukyachro.36Giyagni gi rixanu gi rumkatanutatkota, gixa gimkata gitukletatka.Gike giyampotu wane gixanu. 37Girixanu gixa gwapna nyi jejine. Gi wamupashiregonni. Gi koxa woyakalotekapataklerunni. 38Giyagni Rimitri ga wawaleymalune kamrurewaklerunewaneyna rixinna jijyegitikolu papiranasatu chinanu, gapatikowakaparutakanna. Wanena girukotlewatachine.Runkakletkakanna. 39Ga wa gijginiplu

19

Page 213: Yine bible   new testament

213

satuyako, gapatjetikwaka gitaakalururuglepokotikolupa. 40Gi rixanu gimkatatomgakota gixa yagotkakluyapaxawakni chinanu. Gi rixanu gikechinanni wugityaplu tyepotowurushatyawakapirana.”Wane chininitka, yokanatatkana

gapatachine.

Masetoni ga wa Kresi ya Pawlo

20 1Wa rutukinitka gejnugimaGitsrukaachi yimaklene repuka

Pawlo. Rumnanukatkana. Rungatkana.Yatka. Masetoni yinripatka. 2Wanesretayapamtini, ruykonanumtna gixotokanchi. Kresi rapoka. 3Mapa ksuruwane rawanata. Raluka yagapgaleta,Suri yinripmaka. Goteyonejemanshinikankakyegitlu. Wane rixagishinikleta Masetoni satokinripa.4Gasyapotuko rupxaaltapyaluna SopateWere gajeru, wanepnute Tesalonikagajene Garistarcho ga wa Sekonto,wanepnute Kayo, Terwe gajeru, ga waTimotiyo; wanepnute Gasya gajene,Tichiko ga wa Trogimo. 5Wanna koseka.Trowa kagwakyawuna. 6Wa jimaprogisekachri myapjetkotugognekakagiknoginitka, Wilipo wutspegya.Pamyogogne Trowa wapyegityatkana.Wane gawanata payokgipregogne.

Trowa salwatya Pawlo rungiyapna7Muchinangogne simanaya, rapatna

Gitsrukaachi yimaklenejiknajrotyapluna jimapro. Pawlogiynumsatna. Waleprikgogne ralukayaletatka. Goginkaklewleruganikajyechnopotunanuko. 8Gi gepiklokatalo wa tenogruko wa rapatyawakna.9Satu makluji Gewticho giwakatletachrigonotaswawaka tuplanatachri. Ruxapnegaalixanruna. Wa Pawlogogiynumsalewle rixini, ruxapnegaalixanrunatka. Mapagruko chininriya

ruyaka gijrukletyana. Gipnachrinatkagwapkanatka. 10Giyagni Pawloyopikamta. Wale gogo rapokamta.Kanopatlu. Wane china, “Gi wagejnugimalewatanu. Gi rixanuruwekinri waneyawalu.”

11Giyagni ratskotatnaka.Jiknajrotatkalu jimapro. Niklu. Gixoruynumsatna goyechnokawpotunanuko.Wane gixachri yatka. 12Ranikatkalunamakluji giwekachri.Rumnanukpotutkana.

Trowa yiyatka; Mireto rapoka.13Wixa gatskotatkalo kanawa. Gaso

gayatka. Wane wyoptotinri Pawlo. Girixanu wane rixa ginkakpokowakleta.Wale chiji yapamtanu. 14Waleyoptotinitkawu Gasoya. Wpokotatkalu.Mitirini gayatka. 15Wane wutspegya.Waleprikgogne wapoklu Chiyo ginaple.Pagognetnakni Samo yopjewaklewutspaka. Trogelyo gawamta.Waleprika wapoklu Mireto. 16Gi rixanuPawlo gishinika giknoglemtlu Gigwiso,Gasya ma mamginitpatka. Gi rixanushireta Gerosale rumkatagiknokakletyaplu TsruJirgikolgognepatka.

Runkaklewata rungiyapna17Mireto repukyana Gigwiso gajene

gapatjetachine tsrutene.18Rapyegitinitkaluna, wane chinna,“Gixa gimata wa nejigloklegogne Gasyawanekluyakawa, gi pixka gimwalenixanatgi. 19Gitsrukaachi wayegrernonixa. Psolpotuyakomalixkotnachriwano. Ga wa gixonoktegayma. Ga wa gixo nyantaletikoluGoteyone jemanshinikankakjetyawakno.20Klunerukta gimkata gipxakjerupa giwa nyoxigika ginkakletgi yimakletgipejnurune getanu ga wa papjikakaya.21Goteyone yegi ga wa Kriykone yegi

19 20

Page 214: Yine bible   new testament

214

nupgujtatlu genshinikanrupiranaGoyakalu chinanu, ga wa WutsrukateGeso Kristo galixikolupapirana.

22“Ga wa xani gostutkalurnoGiwekikaluruya, Gerosale nyanu. Ginumata klunerukta giknoganno waneya.23Seyni papokchimnunanukaGiwekikaluru Kpashiri gipgujtayegitno.Wane china wa gosturewlu ga wasalewakchi waneyapno. 24Seyni gikerixno. Gi wa nutakyagoklu nuwekinrikigleypotno gita. Walepje,npoyagkakyaplu psoluko Goyakalugitakyano numuwleypotuko, ga wakamrurchi Gitsrukaachi Gesonyoptotinri, nupgujtatyapluKiglerpotunanu Tokanchi Goyakalugimutlewlepirana.

25“Ga wa xani, numata gita gi satunagixa getgojitanutkano, pejnurunekgi wagixatskalaya nyapanatini,nunkakletanatinri Goyakalupogirewatyawakapirana. 26Giyagnityegogne nupgujtatlumuklukanuwnakatno gita pejnurunekogiwekgognenatinripa chinanu. 27Girixanu gi wa nyoxigika ginkakletgipejnuruko Goyakalu gishinikanru.28Ggirukotinwa gixnanuko, ga waggirukotanna pejnuruneko rowegatene.Wa wanna girukotjene GiwekikaluruKpashiri gitakgi, ggirukotuyapnaGitsrukaachi gapatjetanune,wenutanune Walenuko gigragaya. 29Girixanu numata gita, gitgajxigiyaka gixayegi yoshmakinwana kewetnanekmatsurune, gowegane metashatkanepa.30Pimrine wa gixa, jejinempotukatupirana ginkakletjetachinegipgujewnanu. Gitsrukaachi yimaklenewanna gajxigimka rawkakanna.31Giyagni giyokanu. Gishinikanru wamapa walapu goyechno ga wa gogi ginkaspuka giykoletgi satkaka gixanoktegayma.

32“Ga wa xani Goyakalunaponshinikanyegitgi, ga wa tokanurumutlewleya. Walenwakgiyaklewakleru tokanchi,tseruwakyapgi, ga wa renekyapgikiglerkakapa gyoptotanrupapejnuruneko kpashirine gixkaluneyma.33Gi satuna neta sotanserojipjojita, gikoriteko, gi gimkaluko. 34Gixa koxagimata tye nomyo nkamrurewatyanalukanru chinanu ga wa gitaymalunekoxa chinanu. 35Psolpotuyako nyimakgi,wane gixa kamrurewlepotletinripagimkata gipxakletna gigrokachine.Gimkata gishinikletlu Gitsrukaachi Gesotokanu. Wale wane china,‘Giglenshinikanyegitkalurugeneklewashatachri yoptotachri pnute.’”

Mireto rungika Pawlo36Wane chininitka, yoptsojita.

Ragjigogneta pejnuruneko wannayma.37Giyagni pejnuruneko tsru chiyaglugixa. Kanopnojitluna Pawlo.Ramlutluna. 38Kachingajpotna wanechintokanutyawakna mametgojityanpatkaluna.Rumotsamtatkaluna kanawyempotuko.

Mireto yiya. Tiro rapoka

21 1Wutspalamtyatkana,wyagapgatatka. Potuklegapo

gaya. Kowo wapoka. WaleprikgogneRota wapoka. Wane gaya. Patarawapoka. 2Wukshiklo sato kanawagitsroka. Winisi koprugatachropa. Wanewuptekatka. Wyagapgata. 3Pgujechininitka Supro. Wuknogamtlu.Wkegnetesretate rawa. Suri gaya.Wapokatkalu Tiro. Gi rixanu wakanawa wane koschekwunutiko. 4Wanewukshikyana Gitsrukaachi yimaklene.Payokgipregogne wane wutuka. Wannawane chinru Pawlo Giwekikaluruya

20 21

Page 215: Yine bible   new testament

215

Gerosale ma kanikinitipa.5Wpoyagkakgognetinitka, wyiyatka.Pokchi suputalpotuko rumapwunapejnuruneko suxone ga wamturuneymananuko. Wangawyoptsojitatka. Wagjigognetatka.6Wungakakatka. Kanawa watskotatka.Wanna rawyawakna satokatka.

Susari Pawlo salwayegitlu Wilipi7Tiro wuyakatyatka. Wpoyagkaka

yagapgaletatka. Tolemayta wapoka.Walukna moletkakachine. Wanna yegipagogne wutuka. 8Waleprika gayatka.Susari wapoka. Wilipi KiglerpotunanuTokanchi ginkakletachripji wjigloka.Walenwa payokgipre chininri. Waleyegi wutuka. 9Gepkoxamkoje wgenru.Maklojine. Tokanchi geneklewatachine.

10Gi gepikgogne wane gawa. Goteyopikyana satu tokanchi geneklewatachriGakawo giwakatletachri. 11Runyegitwu.Rawlo Pawlo gishrikapchijremta rawa.Waleko gijixi rostutnawa Gakawo, ga wagimyo. Wane china, “GiwekikaluruKpashiri wane china, ‘Goteyone Gerosalegajene wane rixa gosturejixanruna jeji tyegishrikapchijremta waneyalutu.Payinemyo samyokanruna.

12Wyijnakotinri, wagjitlu wixa wanegajene koxa Gerosale ma kanikinitipachi.13Giyagni Pawlo gigita, “¿Gi gixanatgenchiyaganata, gwamontakgajitno? Girixanu galpokomtachritkano gi wagostutkalurupjepno, seyninupninrikoxapa numkata gixkotaGerosaleya Gitsrukaachi Geso giwakayachinanu.”

14Gi wumkata gishinikanutletinitkalu,pochketkawu. Wane wchina, “Wanegixkalurupa Gitsrukaachi gishinikanru.”

Gerosale rapoka Pawlo15Walegognekaka giknoginitka,

wuprukatka. Gerosale wkanikatka.

16Wixaymakoxna Susari gajene pimrineGitsrukaachi yimaklene. Raniikoxlunasatu Gitsrukaachi yimakleru kapokotu,Mnaso, Supro gajeru. Waleyma wanegawamta.

17Gerosale wapokinitkamoletkakachine gimuwatachineyoptotwu. 18Waleprikgogne wixaymajigloka Pawlo Santiyako yegi.Pejnuruneko tsrune gina. 19Raligalukletinitkana, psolpotuko Pawloginkakna ptowruko wa Goyakalugixyawaka payineyegiyako walekamrureya.

20Wa yijnakotinitkana, rumalwutlunaGoyakalu. Wane chinruna, “Petewa,wumole, gi pejnu waragkananuktaGoteyone galixachinetka. Pejnurunekomuchkopiranawyegitlu TokanchiYokanatkaluru. 21Wanna ginkaakapixapirana: pixa gima yimaknapejnuruneko Goteyone payinetskalagwachine wanna gitspalatyapatkaluMoysisinu. Wane pchingimata ma sajrukagistakletikotpatkana mturune;gixjetikwaka ma mixinitpatkana.22Giyagni ¿klu wanepa? Wa gixolunegimkata gapatleta. Gi rixanu pejnurunekoyijnakyegitinipyi papokinritka. 23Giyagniwane pixanu wa wchinyawakyi. Wanenawixa yegi gepkoxamkoje jejine Goyakalugipiryegitachine. 24Panikanna nyi.Kpashiri pixkaako wannayma. Wannachinanu pwenutanushishyajiwutikolupna. Pejnurunekogimatanu wa pixapirana runkaakanagikeenani, seyni pixa koxa wanepotukogixanata. Pkamrutlu TokanchiYokanatkaluru. 25Ga wa payinegalixachine wyonyegita waginanshichkaluru yagluchishageneekalurkakaya, ga wa granchiya, gawa gapoklewluya.”

26Giyagni Pawlo ganikna jejine.Waleprikgogne kpashiri rixka

21

Page 216: Yine bible   new testament

216

wannayma. Kpashiwakapji jiglokatka.Runkakletyaplupoyagkakikolgognekakapa kpashirinerixikolpatkana, satkaka genekashlegiylatkalurupa genekikolupa.

27Payokgipregogne nikawnakastsi,pimrine Goteyone Gasya gajene, waretinrina kpashiwakapji,komyekanshinikanutkana pejnurunekogixolune yine. Kashichluna.28Saplewjetna, “Jejine, Gisrayiline,gipxakanunwu. Tyetkanwa jejipasretmnunanuka pejnurunekoginkaklewyegitachri, yine gapatachri,ga wa Tokanchi Yokanatkaluru koxa, gawa tyepji koxa. Wanepnute Kriykoneyoshmaka kpashiwakapji. Tyekpashiwaka gimuteru rixkaka.” 29Girixanu muchikawa retjejetanrunawaleyma pokchiya Trogimo, Gigwisogajeru. Wanna kagwaklu Pawlojiglookakyawaklu kpashiwakapji.

30Giyagni pejnuruneko pokchi gajeneyotaljeptaajitaa rixna. Potowurutnayine. Kashichanruna Pawloni.Kpashiwakapji koshpakyaluna. Waneklugipgyaptokaka gishyatka.31Ruylatanmakluna.Runkakapka solalone gitsrukate,

“Psolpokchiko Gerosale yotaljeptaajitaagixa.” 32Waneklu solalone gitsrukateganikna solalone ga wa ksolaloterune.Rasukamtna. Gixolune yine yegirapokna. Giyagni retkana, solalonegitsrukate ga wa solalone, kaspukagiylaklemtluna Pawlo.

33Giyagni rapokinitka solalonegitsrukate, kashjixlu. Rostujixanrugepitsa yowumatsaya. Repomgalu gigixachrini, ga wa klu kamruta. 34Wagixolune pnumnu china sapletna. Girumkata gimata jemletlu galikaka wasejrewakchi chinanu. Giyagni gitokoranikjixatkalu solalonepji. 35Gatskopijerapokinitka. Wane rixa

koschekletatkaluna solalonepsolmuchkonuko yine kamrutanruchinanu. 36Gi rixanu gixolunegwagajxigitna. Saplewananumtna,“¡Puylaganru!”

Pawlo gagjitlu wa ruchichikolupa ruykoyegitinwa

37Yoshmaakastsitkalu Pawlosolalonepji, wane chinru solalonegitsrukate, “¿Gi ge munanshichkotni wapapirana nunkakyapyi?”Wale wane china, “¿Pumatluge Kriyko

tokanu? 38¿Gi ge Gigipsyo gajerukyipixa, wa muchikawako gepkoxamkojewaragka jejine kgiylalewaklerunepkomyekanshinikanuta; yinerumwiyawakanu panikna?”

39Wane china Pawlo, “Gita galikaknijeji Goteyno, Tarso gajerno, pokchikapiranyegiru Surisyasretaya. Giyagninagjityi puchichyapno yinenunkakinripa.”

40Giyagni wale gichichlu Pawlo.Gatskopije tunwata wale. Yotukamyotapochke rixinripna yine. Wa pochke poturixinitkana, Gewreyone tokanuyanumatya. Wane china,

22 1“Jejine, nomolene, tsrune,gyijnakotanunno.

Nuykoyegitnawa xani gixyegiya.”

Pawlo giykoyegitnawa yine getanu2Jeminitkana Gewreyone tokanu

yanumatinna, pochkepotutkana. Wanechina, 3“Gita galikakni Goteyno. Tarsogishpakyachrino Surisyasretaya. Tyepokchi ntseruwakika Kamalyoyegiko.Wanepotuko yimaakalurno TokanchiYokanatkaluru wutsrukatennichinyawaka. MuchkopiranawatachrinoGoyakaluya, pejnurunekgi gixako pixkaxani. 4Gita kojwakjenatna tyegapoyapachine rupninpotunanukna.Nostutna. Yoshmakjetikowaka

21 22

Page 217: Yine bible   new testament

217

nsamyokna jejine ga wa suxone. 5Wawane nixatka sasertotene gitsrukatepotu walenwa netjeru, ga wapejnuruneko tsrune. Wanna yeginagjityalo kiruka wumolene chinanu.Tamaskomka nyanu, Gerosalemkananikyapna gostutkalune wanegwanatachine saletkalunepmaka.

Runkakletlu kashrijetanshinikanutikolupirana

6“Wane rixatka, nyanatini,Tamaskostsi napokini, ganikajgogneniwalegnapunanu yochigyegitno tengognegajeru yochigatachri. 7Chiji napokana.Nyijnakotlu satu tokanchi wanenchinjeru, ‘Sawolo, Sawolo, ¿kluchinanu pkojwakno?’

8“Giyagni gita gigita, ‘¿Katyi Pixa,Gitsrukaachi?’“Wane chinno, ‘Gitni Geso, Nasare

gajeru, pixa kojwakanruno.’9Gitaymalune retluna galikakniyochigatachri. Pikanna. Seyni gi wajemluna wa nuynumsatjeru tokanu.

10“Wane nchina, ‘¿Klu nkamrutanu,Gitsrukaachi?’“Gitsrukaachi wane chinno, ‘Palnanu.

Tamasko pyanu. Wane punkakikopejnuruko putakikolupapkamrutanrupa.’ 11Ga wa gitnitka ginetanatka wale gatajnu yochiglechinanu. Gitaymalune kanjimtno.Tamasko napoka.

Ganani salwayegitinripirana runkakleta12“Giyagni satu Ganani, jeji

kgipashiregolu Tokanchi Yokanatkaluruchinyawakpotuko, kiglepiranyegirupejnuruneko Goteyone yegi wanegwachine. 13Runyegitno. Tunwata.Wane chinno, ‘Nepuru, Sawolo,petanutka.’ Wanekluyakawa netatkalu.

14“Wane china, ‘WutsrukatenniGoyakalute muchikawako yokgitatkayi

pumatyaplu Wale gishinikanru.Petyakoxaplu wa Poyagkakachri.Pyijnakotyakoxaplu tokanu ginamaya.15Gi rixanu Wale gipgujtatachripyipayinmnunanuko yegi petanrupirana gawa pyijnakotanrupirana. 16Ga wa xani¿klu pyoxigikanatya? Palnanutka.Pkatkotka. Pmukochiregerkikalurpatkayi.Pkoschekgiwakatanutkalu.’

Wale chanixikolu wa payine yegi runkaklewatinripa

17“Wane nixatka. Gerosale nsatokatka.Kpashiwakapji nagjigognenatyatka.Nushpakanshinikanuta. 18Netlu wanenchinjeru, ‘Pshiretanu. Giyampotupyanutka Gerosaleya. Gi rixanu wannagi yopto gipgujtaletanyi Gitaya.’

19“Wane nchina, ‘Gitsrukaachi, wannagimata yoshmakjetikwakanyoshmakjenatna Pixa galixachine.Nkochipjetna ginkaklewakapjikakaya.20Pupgujtatjerni Gishtuwnigiylatkoklununa wane koxa ntunwanatagita. Nugleretlu. Numretamkatna waruylatjene.’

21“Wane chinno, ‘Pyanutka. Gi rixanuGita yokanatanyi wajra payine yegi.

Girukotka Pawlo wa ksolaloteruya22Yijnakotluna wale tokanchi

chininpotunanuko. Waneklusaplewpotutna. Wane chinna, “Tye chijigkoninri wane gixachri. Gi rumkatagiwekleta.”

23Saplewjetna. Ruknopxemkatna.Yoptepagitna. 24Solalone gitsrukateranikjixlu solalonepjigruko. Wane chinawa kochipjetikolupa, repomsatko,rumatikolupa klu chinanu wane rixasaplewjeyegitluna. 25Nikchimtatsayakanraakakanatluna. Pawlo wane chinruksolaloteru wane gwanatachri,“¿Munanshichkotlege gkochipjetyaplu

22

Page 218: Yine bible   new testament

218

satu jeji Romanomuklukanuwnayegjixkotuko?”

26Giyagni ksolaloteru yijnakotinitkalu,wane ya. Runkakaplu solalonegitsrukate. Wane china, “¿Gi pixanu? Girixanu Romanni tye jeji.”

27Wane ya solalone gitsrukate. Wanechinru, “Punkakanno, ¿pixni Romanyi?”Wale wane china, “Gigi.”28Solalone gitsrukate gigita, “Tsru

wenru napkapyalu Romanonutakikolu.”Ga wa Pawlo wane china, “Seyni gita

wane nixa gishpakleta.”29Giyagni waneklu

rutspalamtyatkaluna saletjenepmaka.Ga wa solalone gitsrukate koxa pika,rumatinri Romano rixinri, ga warostujixyalu.

Jemanshinikankakjetikowakatunwatya Pawlo

30Waleprikgogne raluka gimatletagalikakni klu chinanu jigyegitlunaGoteyone. Koshpirokjixatkalurostutikolu. Repukatkana tsrukakalunesasertotene ga wa pejnurunekojemanshinikankakjetikowaka gajene.Rawpatkalu Pawlo. Wanna yegi rutaklu.

23 1Giyagni Pawlo yopukgatnajemanshinikankakjetikowaka

gajene. Wane china, “Jejine, nomolene,muklukanuwnanshinikanutkatno wanixjetyawaka xanigognenanu Goyakalugetanu.”

2Sasertotene Gitsrukate potu Gananitowutna walestsi gwanatachinegiylaknamatyaplu.

3Giyagni Pawlo wane china,“Goyakalu giylakanmakyi pixa, prijerugalatatkaluru pixkalutyi. ¿Pixatuplanatachrirayge putakyagokyegitnoTokanchi Yokanatkaluru chinyawaka,ga wa Tokanchi Yokanatkalurumchinyawakanu puylakjixnoge?”

4Wane gwanatachine wane china,“¿Pyangalge sasertotene gitsrukate potuGoyakalunu?”

5Giyagni Pawlo wane china, “Ginumata, nomolene, wa sasertotenegitsrukate potu rixinri. Gi rixanuyonatkalurni, Gi wa gektutu tokanchi pchinyegitanru punerune gitsrukate.”

Rugjekaktokanutna Gwariseyonega wa Sariseyone

6Giyagni Pawlo gimatinri pimrineSariseyone rixinri, ga wa pimrineGwariseyonejemanshinikankakjetikowakasaplewatya, “Jejine, nomolene, gitniGwariseyno, ga wa Gwariseyonewgenno. Nalixkalchinanruyotunkakikolupna gipnachine, gitni wagiklukanuwnayegjixkalurno.”

7Wane chininitka rugjekaktokanutnaGwariseyone ga wa Sariseyone.Gixolune kotspalanshinikankaka.8Sariseyone wane china maleshluyotunru, gi wa Goyakalutowreruko, giwa giwekikaluruko. Seyni Gwariseyonegipgujtatlu gepiko wane.

9Tsru saplechi rixna. Palnanayonchikgapine Gwariseyonesretagwachine. Yawrotna. Wane chinna, “Gisatuna gektutu wukshikyalu tye jeji.Gikta xani wa giwekikalurugiynumatinri waka Goyakalutowreru.”

10Tsru yagotkaklu wane rixinri,solalone gitsrukate pikanakochnokakyapluna Pawlo. Giyagnirepukna solalone. Kashjixlu wannaganikajiteya. Solalonepjigrukoranikjixlu.

Gitsrukaachi giglenshinikanutlu Pawlo11Waleprikyechno Gitsrukaachi

tunwastsitlu. Wane chinru,“Kiglenshinikanupyi Pawlo. Gi rixanuGerosale pupgujtatiniko pixkano

22 23

Page 219: Yine bible   new testament

219

waneko pixka pumkata gipgujtaletnoRomaya koxa.”

Pawlo jiigkakyegitachine kamakpiratnamkawana

12Gogi chininitka pimrine Goteyonejiigkaka. Kamakpiratnamkawana. Wanechinna ma muylatkangimapluna Pawlogi nikanna, gi ruranna.13Gepkoxamkojmole pnutnajiigkakachine. 14Tsrukakalunesasertotene ga wa tsrune yegi yana.Wane chinna, “Wkamakpiratnamkawagi ptsotsotajiko wnikloknijitutanu wmakamakatkanupluchi Pawlo. 15Giyagniwa xani gixa wajemanshinikankakjetikowakagajeneyma ginkakanru solalonegitsrukate, koshpakyegitangiwanepotuko galuka gimatlepgutatanrupagixanupirana waleya. Ga wa wixa mamapookanuwa galpokotachinepwuwuylatyaplu.”

Pawlo palikleru yijnakyegitlu yogimagnaputyawakapluna

16Giyagni Pawlo palikleruyijnakyegitluyogimagnaputyawakapluna. Wane ya.Solalonepji jiglokamta. RunkakatkaluPawlo.

17Giyagni Pawlo tomgalu satuksolaloteru. Wane china, “Panikanru tyemakluji solalone gitsrukate yegi. Girixanu waneylu papirana runkakyaplu.”

18Giyagni yoptotlu. Raniklu solalonegitsrukate yegi. Wane china, “Wagostutkaluru Pawlo tomgano. Ragjitnotye makluji nanikyegityapyi.Waneygimlu papirana runkakyapyi.”

19Wa solalone gitsrukate kanjimtlu.Kegnete ya wannapje. Repomgalu,“¿Klu waneyyi punkakyapno?”

20Wane china, “Wa Goteyone jemkakaragjitanyina wa yechikawa

pkoshpakyaplu Pawlojemanshinikankakjetikowaka yegi.Wanepotuko ralukagimatlepgutgimatanrunapagixanupirana waleya. 21Giyagni gipalixanna pixa. Gi rixanugepkoxamkojmole pnute jejinewannanune yogimagnaputlu. Wannakamakpirjetnachinwa ma niikanupna,ma murkanupna mamuylatkanuplunachi. Xaniralpokotatkana. Kagwakluna ptokanu.”

22Giyagni solalone gitsrukateyokanatatkalu makluji. Rujretlu,“Gikena pma munkakinitipa wapunkakapyatkano tyepirana.”

Galpokjixikowaka wa gitsrukaachi Wilisi yegi ranikikolupa Pawlo

23Gepi ksolaloterune tomga. Wanechina, “Galpokjixanna gepi pachasolalone gokaynona Susari yinripna, gawa payokgipremole kawalyokyapaklerune, ga wa gepi pachakchokorejerune. 24Gwapannakawalyone Pawlo gwamtanropa. Kiglegapokle gixkakanru Gitsrukaachi Wilisiyegi.”

Kiruka Wilisi chinanupa25Yonatlo kiruka wane chinyawaka:26 Gitni Klawtyo Risyano.Wa kshinikanuru potu Gitsrukaachi

chinanupa Wilisi.Nalukgiwakatyi.

27 Tye jeji, Pawlo, Goteyonekashichanruna,ruylatanrupmakna.Solaloneyma napyegitlu.Nkoshpaklu. Gi rixanunumatatkalu Romano rixinri.28Naluka gimatletinri kluchinanu jigyegitluna.Jemanshinikankakjetyawaknananiklu. 29Nukshiklu wa

23

Page 220: Yine bible   new testament

220

jigyegityaluna GoteyonegepomsalkakapiranayaTokanchi Yokanatkaluruyawannanu. Gike jigyegityalunarupninri chinanupa ga warostutikolupa. 30Wanunkakapkoklunutkajemanshinikankakatkanawaleya, wanekluyakawanyokanatatkalu pixa yegi.Nunkakna jigyegitjenerunkakyapyina waleya.

Seyoka.

Wilisi yegi samyokika Pawlo wa Susariya31Solalone ganikatkalu Pawlo rixa

towutikowakna. Goyechno Gantipatriranikluna. 32Waleprikgogne Pawloymaruchi yaletkatkana kawalyo yapachine.Solalone satoka gipjigrukna. 33Susarirapokinitkana. Kiruka renekatkalunagitsrukaachi. Wale yegi rutaakoxlunaPawlo. 34Gitsrukaachi getyongatatkalokiruka. Repomgalu ginakasretagajerunanni. Rumatinitka Surisa gajerurixinri, 35wane china, “Njemanyiruninipna wa pjigyegitjene.”Girorepji, tsrupji, girukotjixyatkalu.

Tertolo jigyegitlu Pawlowa gitsrukaachi yegi

24 1Pamyogogne giknoginitkayopikatka Sasertotene

Gitsrukatpotu Ganani, pimrinetsruneyma, ga wa satuktokanuwakleruyma, Tertolo.Runkakletluna Pawlopiranagitsrukaachyegiya. 2Tomgaka Tertolo.Yinuwaka jigyeglewleta. Wane china,3“Ga wa pixa chinanu kiglegwashlepotwu. Gixopirana giglepokotkayinyegiya pyanshinikanugnaplewlechinanu. Psolgogneko,pasretmnunanuka wyoptotyalu,psolpotuyako wpoyagnutjetyi,

kanshinikanuru potu Wilisi. 4Ga wanma mumaletpotutyanupyi, nagjityipyijnakotyapwu pshinitsonu wapixjetyawaka potukalyi.

5“Gi rixanu wukshiklu tye jejikojwakpotlewjetachri. Yagotkaklupalnakakjetachrini wa pejnurunekoGoteyoneyegkaka psolchijiyako.Walenwa Nasarenone mkoje chinkalunekosekachri 6Kpashwakapji gimuterurixkakmaka. Wkashichanru. Walukagitakyagokleyegitanru TokanchiYokanatkaluru wixanu chinyawaka. 7Gawa solalone gitsrukate Risyagapyegitwu. Psolmuchkonuyako wumyokonyawu. Yokanatna jigyegitjene pixayegi yinripna. 8Pixpotukogepomsatanru, pumkata gimatletyaplupejnuruko tyekakapiranayawjigyegityalu.”

9Pajigyegitkolutu rixluna Goteyone.Wanepotuko chinruna tyepirana.

Pawlo giykoyegitnawa Wilisi yegi10Gitsrukaachi towutlu Pawlo

yanumatinripa. Giyagni Pawlo gigita,“Gi rixanu numata gixo walapukgitakyagoklewakleryi nyi yinyegiya,kiglenshinikanurno nuykoyegitinwa.11Gi rixanu pixa gimkata gimatajemletlu gi wa pamolegepgognepnutewani Gerosale nkanikinrinyoptsojityeglewtapinripa. 12Gi warukshiknona satuymanugjekaktokanutinri kpashiwakapjiya.Gi koxa rukshiknona yagotkaklupalnakakachrino, gi waginkaklewwakapjiyako, gi wapokchiyako. 13Gi rumkata gimatkakletluxani wa jigyegityanona. 14Tyenupgujtatnawa pixyegiya,rixgapotyawaka wane chinka pnukogixachri yimaklewlu, wanepotuko nixakamrurewyegletlu nutsrukatenniGoyakalute. Nalixlu ptowrukakako

23 24

Page 221: Yine bible   new testament

221

Tokanchi Yokanatkaluruya ga watokanchi geneklewatachine kirukateyayonatkaluru. 15Goyakalu nkagwakyaluwaneplu yotunru gipnachine chinanu,poyagkakachine ga wa mpoyagkaakane.Wale koxa kagwakna wanna. 16Walechinanu nmuchkotnawa psolpotuyakomuklukanuwnanshinikanutkatupnoGoyakalyegiya ga wa yinyegiya.

17“Giyagni gixo walapu giknoginitkawane nya nenekashatyapnakwamonurune nonerune, ga wagenekashlukaka nanikinripa.18Kpashiwakapji rukshikyanona pimrineGasya gajene Goteyone. Kpashirinixkaaka. Gi wa gixoluneyma, gi wagejnugimalewanatachineymarukshiknona. 19Wanna gimkata gewigwaleta pixa yegi jigyegitannonawaneyna chininipna gitapiranaya.20Wannako gimkata ginkaklewleta wapagixanu mpoyagkaakotu retinnona wajemanshinikankakjetikowakantunwanatini. 21Walepje getko satutokanchipje wa nsaplewatinri wannaganikajite ntunwanatini. Wane nchina,‘Yotunkakikolupna gipnachinepiranagitni wa giklukanuwnayegjixkalurnoxani gixyegiya.

Wilisi kagwakjixna ma menekanshinikanutkanuwa

22Giyagni Wilisi yijnakpiranatinitkalukagwakjixna, gi rixanu rumatpotutluwanna Pawlo galixlepirana. Wane china,“Wa yopikinipa wa solalone gitsrukateRisya, numatpotutanu gixapirana.”

23Giyagni yokanatlu ksolaloteruPawlo girukotinripa. Kayaagosturekorixatkaluna. Gi wa rumaletkonagimolene rupxakjenepa.

Gi gepiikata repuklu Pawlo wa Wilisi24Pagognetnakni runa Wilisi

Trosilayma ganunro. Walanwa Goteyo.

Pawlo tomga. Yijnakyegitlu galixlu GesoKristoya. 25Poyagkaklupiranaruynumsatlu, ga wagirukotmanrewlupirana, ga wagiklukanuwnayeglupapirana. Pika Wilisigitsrukaachi. Rugita, “Pyanutka xani.Kagogne nchininipa nepukanyi.”

26Kagwaakoxlu Wilisi renekikolupasroschi Pawlo chinanu kaspukyaplu.Giyagni gi gepiko kata repuklu.Ruynumsatlu.

27Gepi walapu giknoginitka, PorsyoWisto kashrigatkalu Wilisi. Ga wa Wilisigaluka gimutletna Goteyone. Giyagniruknokamtatkalu gostutkaluru Pawlo.

Goteyone jigyegitlu Pawlo Wisto yegi

25 1Giyagni walesreta rapokinitkaWisto. Mapgogne chininitka

Susari kanikya. Gerosale rapoka.2Runkakluna tsrukakalune sasertotene gawa wanna potu Goteyone Pawlopirana.Ragjitluna. 3Ragjitluna rupxakikolupnaPawlo chinanu. Gerosale ranikjixyaplu.Yogimagnaputyatkaluna gatnugapoyaruylatyapluna. 4Giyagni Wisto gigita waPawlo Susari girukotikaluru, ga wawaleko pshinitsonu yanutka. 5Wanechina, “Giyagni wa gixa gimkatachineSusari giyopikanu. Gjigyegitanru wawaneya chininipa pagixanu mugletu watye jeji.”

Pawlo gapguwyegitlu Susa6Wanna yegi rawanata

yokgipgognepje ga wa pamolgognegetko. Yopika. Susari ya. Waleprikgognegitakyagoklewjetikowaka tuplata.Rawapjixatkalu Pawlo. 7Rapokinitkawale, Gerosale giyakatyachine Goteyonesajruklu. Runkaksayempotutlunagektutpotupirana. Gi rumkatagipgujtaletluna galikaka rixinri.

8Ruykoyegitnawa Pawlo. Wane china,“Giketsotaji wa Tokanchi

24 25

Page 222: Yine bible   new testament

222

Yokanatkaluruko Goteyonenu, gi wakpashiwakapjiko, gi wa Susako mugletunkamrutya.”

9Wa Wisto galuka gimutletnaGoteyone. Giyagni Pawlo rugita. Wanechina, “¿Gi ge paluka kanikletaGerosale? Wane nutakyagokinyityekakapirana.”

10Wane china Pawlo, “Wa Susagitakyagoklewjetyawaka ntunwatanu.Wane numkata giglepokletikolupanutakyagokikolupa. Gikena mugletunkamrutkamka Goteyone, wa pixagimatpotutyawaka. 11Gi rixanu wamugletu nkamrutmaka ga wa pagixanunupninri chinanupa, gi wa nkegemganma mupninitipmaka. Seyni maleshachinini wa jigyegityanona gikenagimkata samyokletno wannayegi.Napguwyegitlu Susa.”

12Giyagni Wisto giynumsatnajemanshinikankakjetikowaka gajene.Rali giynumsaletinitkana, wane china,“¿Papguwyegitluge Susa? Susa yegipyanu.”

Wisto ginkaklu pogirchiGakripa Pawlopirana

13Pagognetnakni pogirchi Gakripa gawa Wirnisa Susari rapokna. Wistoralukinripna. 14Gixgogne wanerawinitkana, Wisto ginkaklu pogirchiPawlopirana. Wane china, “Waneru satujeji Wilisi giknokamtanru gostutkaluru.15Gerosale nyini, tsrukakalunesasertotene ga wa tsrune Goteyoneginkakno walepirana. Ragjiyegitlunaruklukanuwnayegjixikolupa.

16“Wanna nugita, gi wa rixjetyawaknaRomanone wa satu yineru samyookowale ma metgojitkanuwana jigyegitjenewuchichyaplu ruykoyegitinipwajigyegitikoluya. 17Giyagni gewiruninitkana pejnurunemnuni, ginkagwakjixajitna. Waleprikgogne

gitakyagokikowaka ntuplata. Nwapjixlujeji. 18Rapokinitkana jigyegitjene gisatuna jigyeglewlu mugletu ranikna, wankagwakanrumka. 19Satupjeru waneynawaleya gepomsalewlukakarupashichanruyna, ga wa satuGesopirana gipnachrinatka wa Pawlogipgujtatyalu giwekachri rixinri. 20Gitagi numatanshinikanuta wane pixkalutugepomsalewlupiranaya. Giyagni wanenchinru gikta Gerosale raluka yaletaruglepokyegitikolupa,rutakyagokikolupa tyepirankaka. 21WaPawlo gapguwata rumretikolupaPogirchi Gakosto gimatagetjerewatinrigognepotunanuko.Giyagni numretjixlu Susa yegiyokanatkoklunpotunanuko.”

22Giyagni Gakripa wane chinru Wisto,“Gita koxa galuka yijnakletlu wale jeji.”Wale wane china, “Yechikawa

pyijnakotanru.”

Pawlo ganiika Gakripayegi ga wa Wirnisi koxa

23Giyagni waleprikgogne runa Gakripaga wa Wirnisi koxa. Tsru pogirewlurumupgujewnana. Jiglokjetikwakarapokna, solalonegitsrukateneymananuko, ga wa jejinewanna potu pokchi gajene. Wistogwapjixlu Pawlo. 24Wane china Wisto,“Pogirchi Gakripa ga wa pejnurune jejinewixaymalune, getanru tye. Pejnurunekogixolune Goteyone jigyegitluna gita yegiGerosaleya ga wa gewi koxa. Wane chinasaplewjeretna ma muwekinitpatka. 25Gawa gi satuna numata jema rupninrichinanupa, ga wa waleko gapguwyegitluGakosto. Giyagni wane nixa gishinikletayokanatkalurupni. 26Gi wanepotukowaneyno walepiranaya nyonyegityapluwa gitsrukaachi. Giyagni nkoshpaklugixa yegi. Pixpotuko galikaka, pogirchiGakripa, wa repomsatkoklunpatka

25

Page 223: Yine bible   new testament

223

waneyapno tokanchi nyonatanrupa. 27Girixanu gita goya seproloklunwagostutkaluru yokanatkoklunchimunkaklewyegitkotuko klu chinanujigyegitka.”

Pawlo giykoyegitnawa Gakripa yegi

26 1Giyagni Gakripa wane chinruPawlo, “Pumkata

ginkakleyegitnawa.”Giyagni Pawlo yotukamyota.

Ruykoyegitnawa, 2“Pogirchi Gakripa,npoyagnutlu wa pixyegiyanuykoyegitinwa xani ptowrukopirana waGoteyone jigyegityano. 3Galikakakni. Girixanu pixni wa Goteyone gixjetyawakaga wa repomsalewlekakna gimatachriyi.Giyagni nagjityi mapognanutupyipyijnakotyapno.

Gi rixpokotyawaka Gwariseyo rixinri4“Gi rixanu nmaklutinyakawa

nixjetyawaka muchikawayakawanonerunetskalaya ga wa Gerosaleya,pejnurune Goteyone gimata.5Muchikawayakawa rumatnona wanna,wa raluka gipgujtaletinipmaknona, wawanepotuko gixa yonogletachinewixanune mkoje pixkalutunannoGwariseyonanno. 6Ga wa xanikagwakikolu chinanu Goyakalugipiratanru wutsrukatenniya nutunwatanutakyagokikolu. 7Wale kagwakikolukagwaka gapkapletnawpamolegepinerutene, Goyakalukamrurewyempotutachine gogi ga wagoyechno. Wale kagwakikolu chinanuGoteyone jigyegitno, Pogirchi Gakripa.8¡Gaa! ¿Gixa goya gayroklurgegixkaklukoya wa Goyakaluyotunkakanna gipnachine?

Kristonune kojwaka Pawlo9“Giyagni gita galikaka

gishinikanuwtapa numkata kamrureta

gixo nkamnixyaplu giwaka NasareGajeru Geso. 10Tye nkamrutapaGerosaleya. Gitaakalurunannotsrukakalune sasertoteneya.Yoshmakikwaka nushyayegityana gixokpashirine. Ruylatkoklunutkana, nugitagita. 11Gi gepiko kata pejnurukoginkaklewawakapjikakayansaletjetyana. Psolmuchkonukonertatna mupashiregnuchichininripmakna.Gimtuwnananumtachripotno wannachinanu. Nkojwakananumtna pasretagajerkaka pokchipotunanuko.

Yochigatachri wa Tamasko gapokgapotachriya

12“Wane nixananumtini, Tamaskonyinitka. Nutaaka ga wa waneynokiruka nyokanatikolu tsrukakalunesasertoteneya. 13Pogirchi,ganikajgognetkani gatnugapo netyalutengogne gajeru yochigatachri, tkachigatajnu pnute. Ratajiwnayegitwu gitaga wa numotsane. 14Giyagni chijiwapokana pejnurunnikwu wixni. Satutokanchi nyijnakota Gewreyonetokanuya nuynumatjeru. Wane china,‘Sawolo, Sawolo, ¿klu chinanupkojwakno? Pixnanniko kachinolupixnanwa pakaxjerewatana yowumajripixka.’

15“Wane nchina, ‘¿Katyi Pixa,Gitsrukaachi?’“Wane china Gitsrukaachi, ‘Gitni Geso

wa pixa kojwakanruno. 16Seynipalnanutka. Ptunwatanu. Gi rixanu tyechinanu nupgujewnayegityi nutakyapyinotowrerupyi ga wagipgujtalewatachripyipetanrukakapirana ga wanupgujewnayegityapyipirana.17Nkoshpakanyi yinyegiya ga wapayinyegiya, wa wanna yeginyokanatanyi. 18Rumrekgakakikolupna

25 26

Page 224: Yine bible   new testament

224

panene, ruprotakinripna, mapshagwakarushpakinripna. Pokamlawakayigatinripna; Satanasyogirukotlewatyawaka rushpakinripna;Goyakalu yegi yigatinripna;kaspukmukochiretikolupna, ga wawaneya rixinripna kpashirinegixkakaluneyma, gi rixanu ralixnonaGita.’

Gi wa malixkotni wale wa tengogne gekakgitikaluru

19“Giyagni, pogirchi Gakripa, gita giwa malixkatno wa Goyakalugekakgityano. 20Seyni wa Tamaskogwanatachine gapka, ga wa Gerosalegajene, ga wa psolusretako Gote gajene,ga wa payineko nunkaklewyegitarenshinikanutinripna. KashrijetikolupnaGoyakalunune rixinripna,genshinikanutachine kamrurepixkapotuko kamrutinripna. 21Walechinanu Goteyone kashichnokpashiwakapjiya. Ruylatmaknona.22Giyagni Goyakalu gipxakalchinanno,xanigognenanu nomkagigipgujtalewleyegitna mturune ga watsrune. Gikena nchina wanepnute.Tyepjeni tokanchi geneklewatachinechinyawaka ga wa Moysisi chinyawakaginachripa. 23Tokanchi ginkakletachineginkakletlu wa Kristo salewninripa.Walenwa muchinanu gapkayotunotachripa gipnachinetskalaya,yine yegi runkakletyaplu pokamlalu gawa payinyegiya.”

Pawlo chanixlu Gakripa ralixinripa24Wane china giykoyegletnawa.

Giyagni Wisto tsru tokanu rixnawa.Wane china, “Seproluktayi, Pawlo. Gigepika Tokanchi Yonatkaluru pumatinriseprolookakyi.”

25Wane china Pawlo, “Gi waseproluno, kshinikanuru Wisto, seyni

tokanchi galikakpotunanukanshinikanuru nyanumatya. 26Girixanu, Pogirchi, pumatlutyekakapirana. Pixa getanu koxanyanumsata pgujetanwaka. Gi rixanu ginkagwaklu yogimatika wale. Gi rixanugi wa kegnete kamrutikalurni wa tye.27Pogirchi Gakripa, ¿gi ge palixnatokanchi geneklewatachine? Numatyipalixinri.”

28Giyagni Gakripa wane chinruPawlo, “Ptsotsotaji magatapushinikanutyano Kristonu nixinripa.”

29Wane china Pawlo, “NagjitluGoyakalu wa ptsotsotajiyako ga wagixpotuyako pixa ga wa pejnurunekonyijnakotjene wa xani, gitako pixkagixachinetkani, seyni tye gosturutsapjegi waneyapgi.”

Gakripa goya30Rali wane chinretinitka Pawlo

tyepirana, Pogirchi palnatka, ga wagitsrukaachi, ga wa Wirnisa, ga wawannayma tuplanatachine. 31Waruxrikamtinitkana, wannakakluko wanechinkakna, “Gi satuna kamruta tye jejirupninri chinanupa, gi warostutikolupako.”

32Giyagni Gakripa wane chinru Wisto,“Tye jeji gimkata kaspukletkamka mamapguwyegitkanumkalu Susa.”

Roma yokanatkaluru Pawlo

27 1Giyagni wa rutaakawyagapgatinripatka, Gitalya

gayinripatka. Ksolaloteru Golyogiwakatletachri, Gakosto solalotene yegigwachri, samyokatkaluna Pawlo, ga wapimrine gostutkalune waleyma. 2Giyagniwatskotatkalo sato tsro kanawa potuGatromentina giyakatyachro. Gasyapokchikaka galuka yaletachro.Wutspegatka. Wixaymalu Garistarcho,Tesalonika, Masetonyasreta gajeru.

26 27

Page 225: Yine bible   new testament

225

3Waleprika Sito wutspakatka. Golyokigle getle rixlu Pawlo. Ruchi yaletlu,ralukanune yegi yinripa,rupxakyapluna. 4Wane wutspegyatka.Suproknipreka tukasretate gayapamta.Gi rixanu kannipgyalu gakaxrikamtwu.5Surisya Wenne ga wa Pampiri Wennegayapamtatka. Mira wapoka Lisyasretapokchi. 6Ksolaloteru wane gikshikyalosato tsro kanawa potu Galegantrigiyakatyachro, Gitalya yachropa. Walapokotwu. 7Gi gepikgogne wyagapgatayiglepotuko. Wixasha gapokleta Knitoginaple. Gi kaspukapanwu kannipgyalu.Kretatlapga wyapamta Salmostsi.8Kyapre potu gayinri. Wapoklu KigleruYopjewaka chinikowaka. Wane gigowukaylu Lase Pokchi.

Pawlo giykole mjemkotu9Gi gepikgogne wuknokakatka.

Kyowiklu yagapgalu, gi rixanuruknogatka wa gogajirewlugogne.Pawlo giykotna. 10Wane chinna, “Jejine,netlu tye yagapgalu waneplu tsrugimtuklupa ga wa tsru gamgalupa, giwa wunruchipjeni ga wa kanawa koxa,seyni wuwekinriko koxa.”

11Ga wa ksolaloteru galixna kanawaganikachri tokanu ga wa kanawateru,wa Pawlo chinyawaka pnute. 12Gikiglepokyopjewakleru wuknokakyapluginapu. Gixo gishinika yaleta waneya,gikta rumkata gapokletluna Winisi,wane wuknokakyaplu ginapu,Kretakniprekla yopjewakle, tkachikegnetesretateswaji ga wapotuklesretateswajigiyakatyachrinnipgyagapokannipgyajetyawaka.

Jiweylunnipgya pixkalutu13Tkachi kegnetesretate

ruyakannipgyatya. Yiglepotukorajpopokannipgyata. Kagwakluna

waneyatkana wa rushinikanruyna.Kosetatkaluna tsataprena.Kretakniprekawnaga yana.14Gowukshini rapyegitlo kannipgyalujiweylunnipgya pixkalutu, Geroklitogiwakannipgyani. 15Tushatkapkakanawa. Gi tumkata yoptoretlukannipgyalu. Wetashatatkalo.Gayashatatka. 16Satu mturu kanipreklu,Klawta giwakatletachri, wuknogamta.Wixasha gimkatle gishatkapletlo mturokanawa pokotkaluro. 17Walaranikinitkana. Wane rixagigleretanutkalona tsro kanawa.Rapatlona. Surtesloji pika gapokletna.Jijrukluna mkachrichrata. Wane wixagayashletatka. 18Giyagniwyowjeyempotutana. Waleprikaruknopjegawunnutanatkana.19Waleprika potu wumyoypotukowuknokgachratatyatkalu kanawayaninri. 20Gixgogne gi pgujru tkachi, gikatagiriko. Wunnewgognenatana. Gikekagwaakatka wanepnutewushatkapikolupa.

Pawlo giglenshinikanutna rumotsatjene21Gixgogne wogajirewatanatka.

Giyagni Pawlo wanna ganikajitetunwata. Wane china, “Jejine, galikakagixa gimkata galixletkamkano. GimkaKreta wutspeginnichi, mamunyegitkanimkawu tye gimtuklu gawa gamgalu. 22Ga wa xani nuykotgikiglenshinikanupgi. Gi rixanu gi satunagixa gamgagiwekletanu. Seynikanawapje gamganu. 23Gi rixanutyeyechnoni gita yegi rapokaGoyakalutowreru. Wa Walenno gita.Wale nkamrurewyegita. 24Wane china,‘Pawlo, gi pikanutka. Susa yegi pumkatagapokletinripa. Ga wa Goyakalu genekyipejnuruneko puyagapgatanune.’25Giyagni, jejine, kiglenshinikanupgi. Girixanu gita galixlu Goyakalu,

27

Page 226: Yine bible   new testament

226

wanepotuko rixanu wa chinyawakno.26Seyni wumkata satu kanipreklugitaakota.”

Galuka gasukletachinmaka27Pamole gepkoxamkojyechno

chininri, Gatriyakoskitgatlapagayashatanatka. Ganikajyechno kanawaganikachine kagwaklu gi gowukatkaluchiji. 28Yantagatluna.Gepkoxamkojmolekano rukshikyalunatennuga. Wanepnuteyaka yana. Rumepeyagotgaletatnakna. Mapmole patsrujiremetro tennuga rukshikyatkaluna.29Wanna piklu sotlu gwiywakawyoxgiyegitinripa. Giyagni tostsiruknokgatluna gepkoxamkojetsataprena. Ragjigognetnarumrerekinripa. 30Giyagni tsrokanawamka rasukyamkana ganikachine.Jijrukgatatkalona kanawa mturo. Walapguta rapgutanatna jijrukgatyapluna watojri gajeru tsataprena. 31Pawlo wanechinru ksolaloteru ga wa solalone “Tsrokanawa ma mutukinna wanna, gixa gigimkata gishatkapkotanu.”

32Giyagni solalone gistakatsatatkalonamturo kanawa. Retashagijrukletatkalona.

Tsro kanawa yagapgatyachine gali gogajirewleta

33Pawlo nikjixatkana pejnurunekorumrerekastsipotunanuko. Wane china,“Pamole gepkoxamkojgognetkani tyegkagwakanata gogajirewatinri.Giketsotaji gnika. 34Giyagni nuykotgignikanutka. Gi rixanu tyenwagiwekinripa. Gi rixanu gi pajiwutsanagamgini pejnurunekgi gixa.”

35Wane chininitka, rawlo jimapro.Poyagnutlu Goyakalu pejnurune getanu.Jiknajrotlu. Yinuwaka nikletatkalu.36Giyagni pejnurunekokiglenshinikanutka. Niikoxatkana

wanna. 37Wane pejnuwu tsro kanawa,gepi pacha payokgipremole patsrujire.38Jinanutkana. Komlikayakatatkalonakanawa. Tsru wenu ruknokanatkalunatrikoji.

Taschekatka kanawa gitsroka39Gogi rixinitka gi wa rumatluna chiji,

seyni retluna ratlogkapyawaka.Kaksatewnaglu. Wane rushinikagitspaakakletlona kanawarumkatiniplona.40Koshpirokatsatatkaluna tsatapre. Tsruwenu kaspukatkaluna. Waneklu koxakogrokatsatatkaluna potukatapretsna.Romukluna mkachrichrata teno gajerukannipgyalu yegi. Wangasreta yakownokletatkalona. 41Giskitgaganikajite, taschekatka kanawa.Taschekajritanatka. Gi tuyoljetatka. Gawa tostsi tutspatgastsityatka gichkogaluchinanu.

42Giyagni solalone gishinikluruylatikolupna gostutkalune, gikena mamasuukanpakni ganogatachri. 43Seyniksolaloteru galuka gognetkakletluPawlo. Rumaltayegitlu wannagishinikle. Wale yokanatatkana gimkataganogletachine muchinanu gapkaruptekgamtinripatkana, chijirapokinripna. 44Ga wa gixetachine,pimrineko kanawashpata, ga wapimrineko klunerukokta kanawa gajeru,yiyatkana. Wane rixkatka pejnurunekochiji gapoka. Rognewatatkana.

Gimnu saprikamyotlu Pawlo

28 1Wognewatinitka. Giyagniwumatatkalu kaniprekluni.

Melita giwakni. 2Ga wa patokanchikoyanumatyachine retwamonpotutwuna.Pawatatkana. Kigle yoptole rixwunapejnurunekwu gina chinanutka ga wakachikleru chinanu. 3Giyagnirapatjepluta Pawlo. Xirnachri gogo

27 28

Page 227: Yine bible   new testament

227

rutaklu. Satu gimnu chichi gemnurasukya. Saprikamyomtanru.

4Patokanchiko yanumatyachinegetinri gimnu ruxripamyonatlu, wanechinkakna, “Tye jeji galikaknikgiylalewaklerni. Tsru wenurognewatyani, seyni kgiklukanuwnaluchinanu gi retashatka ruwekinripa.”

5Giyagni wale giwlipatlu gimnu.Xirnachri rapokamtana. Giketsotajiyayixya. 6Kagwaka gankaletmakluna, gawa walegnapunanu yawnamtinripagipnachri. Seyni gowukshini potukagwakinitkana, retluna wa gikegiknoglu. Kashrijetanshinikanutna.Goyakaluktani chinruna.

Poplyo giru gituukaaka7Waneru kachijneru, kanipreklu

gitsrukate. Poplyo giwakatletachri.Kigle yoptole rixwu. Mapgogne gipjirutakwu. Rushinikanuwyegitwu. 8Wanerixatka. Poplyo giru yayixachrina.Pachwatana ga wa tserugatana,giklugachrina. Pawlo jiglokyegitlu.Ragjigogneta. Rutakamyogogotlu.Rutuukaklu. 9Wane rixinitka, pimrinekoxa kanipreklu gwachine, yayixachineginyegitlu. Rutuukaakana. 10Gixorenekashatwunakagwakpiratyachinanwuna.Wutspeginpatka pokotyawunawalukanru.

Romatkalu Pawlo11Mapa ksuru giknoginitka, sato

kanawa Galegantrina giyakatyachrowutspegyatka, wanekniprekagiknokakginaputetyachro. Wala waneyatumatikolu Gopite wgenene gepiruneyaglu. 12Surakosa wapoka. Mapgognewane wutuka. 13Waneya wsajruka.Wapokatkalu Rigyo. Waleprika tkachikegnetesretate ruyakannipgyatya.Waleprika potu wapoklu Potewolo.

14Wane wukshikyana moletkakachine.Ragjitwuna payokgipregognewumwiyapna. Wane wixa yaleta Roma.15Wane gajene moletkakachineyijnakyegitinitkawu, yoptotapwuna.Gapyoputu Pokchipotunanuko ga waMapa Gwajetikwaka Pokchi rapokna.Pawlo getinitkana, Goyakalu poyagnuta.Kiglenshinikanutkalu.

16Roma wapokatka. Ksolaloterugostutkalune samyokatkalu solalonepjigitsrukate. Ga wa ruchichka Pawlowaleko rawyawaka rawinripa, satusolaloyma girukotjerupa.

Pawlo gepukna tsrukakaluneGoteyone Roma gajene

17Wane rixatka. Mapgognegiknoginitka, Pawlo gapatjixnatsrukakalune Goteyone. Rapatinitkanawane chinna, “Jejine, nomolene,gikeyaka nkamruyegitna yine. Gi wawuneruneko gixjetyawaka nkotnuka.18Seyni Gerosale nsamyokikagostutkalurno Romanonemyoya. Wannagitakyagokinno, raluka kaspukletnona,gi rixanu maleshayno nuklukanuwnalenupninri chinanupa. 19Ga wa Goteyoneyoptopiratno. Giyagni nerutka Susanapguwyegitinripa. Gi wa waneynonjigyegityapna nonerune. 20Giyagni tyechinanu nepukgi netyapgi ga wanuynumsatyapgi. Gi rixanu Gisrayilinekagwakle chinanu gostutkalurno tyeyowumatsaya.”

21Giyagni wane chinruna, “Gi Gotegiyakatyachrotsotaji kirukawyoptoyegityi. Gi satuna wanegiyakatya wumolerunkakletpiranyegityapyi, mugletuchinpiranyegityapyi. 22Walukmakayijnakyegletyipchinanshinikanutyawaka. Gi rixanuwixa gimatlu psolusretayako nyi pnukogixa galixletachine mkoje gapatkalunni.”

28

Page 228: Yine bible   new testament

228

Ma malixlenna Goteyone23Pagogne rutakna. Gi gepika wanna

yayegitlu rawyawaka.Runkakpokowakatna. Wanna yegirupgujtatlu Goyakalupogirewatyawakapirana. RushinikanutnaGesopiranaya Moysisi TokanuYokanatkaluruya, ga wa tokanchigeneklewatachine kirukateya,goyechnokawpotuko wa kaypotunanuko.24Giyagni pimrine gishinikanutkachinyawaka chinanu, ga wa pimrine gigalixa. 25Gi wa panshinikanurunniwannakakluko. Giyagni ralimtatkana.Pawlo wane china tye tokanchi, “Kigleyanumle rixa Giwekikaluru Kpashiri,tokanchi geneklewatachri Gisayiyaya.Wane chinna wutsrukatenni:

26 Nyi yine yegi pyanutka. Wane pchinanu:

Gijnakopna gyijnakotini, gi gimata jemanuna.

Getini getinmaka, gi gimata getanuna. 27 Gi rixanu shikowgajitatkana nyi yine.

Ga wa gijnakopnayna kyapreru yijnakotyana

Ga wa rushyaygaletna. Giygalna ma metinitipna.

Gi wa gijnakopnayna yijnakotinripna.

Gi rajiyakna rumata jemyana, ma kashrijetikotupna, nma

mutuukakyanupna. 28Giyagni gixa gimatanru payinekoyokanyegitkatka tye gognetkaklewluGoyakalunu. Wanna yijnakotanru.”

29Wane chininitka, Goteyone yatka.Repomsakakpotna.

Gepi walapu gostutkaluru rixinri Pawlo runkaklewatya

30Giyagni Pawlo gepi walapupsolwalapuko gipji wenutkalurupjirawa. Yoptotna pejnurunekorunyegitjene. 31Goyakalupogirewatyawakapirana runkakleta.Pgujetanwaka china ginkakletnaGitsrukaachi Geso Kristopirana. Gikegimaletlu.

28

Page 229: Yine bible   new testament

229

Kiruka yonatachri ga wa yonatanrupirana

1 1Gitni Geso Kristo wayegrernoPawlono, tomgakalurno

yokanatanrupa, nutakikolupaKiglerpotunanu Goyakalu Tokanuchinanu. 2Tye tokanchinwa muchikawarupiratanru tokanchigeneklewatachineya Goyakalunu,kpashiri yonchiya. 3Tye tokanchinwaGiturupiranni. Walenwa Tawiklopishagimaneya. 4Walenwa gipgujetkaluruGoyakalu Wgene rixinri muchkonuyma.Gipgujetkaluru GiwekikaluruKpashirpotuya, wa gipnachinetskalayayotunomtyachritka wa Geso KristoWutsrukate. 5Geso gimutlewle chinanuyokanatanru nutakikolu, ralixyaplunaWale tokanu ptowrunekopachijnemnunanuka gajene wagiwakaya.

Kiruka yoptotachine Romanone galixachine

6Wanna galixachinemkojenangi gixa.Geso Kristo tomganungi, 7wapejnurunekgi Roma gwachingi.Goyakalu galukanungi, tomgakalungi,kpashirinepgi, gimutkalunepgi gixa. WaGoyakalu Wuru, Wutsrukate koxa GesoKristo giglenshinikankakangi ga warumutangi.

Pawlo galuka Roma salwayegletna galixachine

8Muchinanu npoyagnutlu Noyakalute,Geso Kristoya pejnurunekgi gixachinanu, wa gixa galixle psolchijnekopogitikolutka. 9Goyakalninkamrurewyegitanru nonshinikanuyaKiglerpotunanu Tokanchi Giturunu.Walenwa netjeru, gi nutukagishinikletgi wa gixanagjigogneyeegognenatgi. 10Nagjitlupatako waneplu pagogne, Goyakalugalukiniplu, kigleru yagapgalu gixa yeginyinripa.

11Gi rixanu gita galuka getlepotutgiwa nkotspaltayegityapgi Goyakalugenekashle Giwekikaluruyagmuchkotanshinikanutjerupa.12Walenwawugleretanshinikanutikolupagixaymananuko satkaka galixleya,gixanni wa gitanu koxa. 13Seyni ginaluklu, nomolene, gma mumatyanru,wa gixo katmaka wane nushinika gixayegi nyinripa, seyni xanigognenanuwane nixa gimaletletkota. Naluklu wagixatskalaya koxa waneyapnonkamrutanrupa, payinetskalaya pixka.

14Nriwishkatna Kriykone,kgimtokanurune koxa, wanepnutekgimatkalerune ga wa mumatkalene.

Kpashiri Pawlo Kirukate

Romanone Chinanu

Page 230: Yine bible   new testament

230

15Giyagkoxni gita pejnurukonumkatyawaka nalukluginkaklewyegityapgi KiglerpotunanuTokanchi wa gixa koxa Roma gajengi.

Kiglerpotunanu tokanchi giyaklewle16Gi rixanu gi nupatewatlu gita

Kiglerpotunanu Tokanchi. Gi rixanuwalenwa Goyakalu giyaklewle wagognewatikaluru chinanu, pejnurunekogalixachine chinanu, wa Goteyonegapka chinanu, ga wa Kriykone koxachinanu. 17Gi rixanu KiglerpotunanuTokanchi gekakgitlu Goyakalupoyagkaklewle yineru galixle chinanu.Ga wa pnuteyaka galixlu waneyaplu,Yonchi chinyawaka: Wa poyagkakachri giwekanu ralixleya chinanu.

Yine mukochire18Pgujetanurni Goyakalu jgekanu

tengogneya ptowrukomakagwakpireyna, mapoyagkaklenuyna wanna yine chinanuwa rumretanruna galikakpotunanutokanchi mpoyagkaakane rixinrina. 19Girixanu wa Goyakaluya gimatikolutkawanna koxa gipgujetyegitka. Gi rixanuwa Goyakalu gipgujetlu. 20Gi rixanu wampogijetkaka wa Goyakalunu, walenwagike rixiniko mnikawnakatu ruyakle, waGoyakalu rixinri. Mpogijetkakapgujetanru wa ruyakotiniyakawlu watye psolchijneko. Gimata jemkalurni wakamrutkalurkaka chinanu. Giyagniwannako chinanupni, wannampoyagkaakane.

21Gi rixanu rumatmakluna Goyakalu,gi rupashichluna Goyakalu rixinri. Gikoxa poyagnutluna, seyni maleshawakanutanshinikanutna. Manshinikanugajinemapshaga rixgajitkana.22Kgimatkalerune rixashatnawana.Seprolokanatkana. 23Royaknu Goyakalumpojpakatu rupekotluna yagluchi

yineru pojpakalu pixkalutu, ga wakamejirune pixkalutu, ga wa nikchinegepkoxamkojejixirune pixkalutu, ga wagistako yosrolotyachrikaka ixkalutu.

Jejine ksotanugolune24Giyagkoxni wa Goyakalu samyokna

puchowninripatkana sotanugnuchirajiyna, mpashmanene rixkakinripnawannakakluko. 25Wanna gipekotlugalikakpotunanu tokanchi Goyakalunugayroklu chinanu. Yonogyegitluna,giyakotkalunkaka wa Kgiyaklewaklerupnute. Walenwagimalwugognenatkalurupa gike rixinikomnikawnakatupa. Wane gixkalurupa.

26Giyagni wa Goyakalu samyokna wasotanugnuchi kapatmenuru waneyapna.Gi rixanu wa suxnena kashrijetlunarixjetyawakna rumumturetanruna wama mixyawakanna gimumturetkaluru.27Waneko pixka koxa rixna wa jejine.Ruknokluna rixjetyawaknarumumturetanruna wa suxoneya. Tsrusotanugnuchi rixna wa wannakakluko.Wane rixa mapatmennuchi kamrutnawa jejine jejinkakluko. Gimanekoynasaletikolupna rapnutikolupnapupjeyeginatanrunako pixkalutu.

28Gi wa rugleretlunarumatpotutyapluna Goyakalu. Wanekopixka Goyakalu samyokna satushinikanchi mugletuya, wakamrutyapluna maluukotu. 29Ptowrukompoyagkaknuchi, muglenchi,gimkapnuglu, gektutugwagajpotutanunni. Ga wa wanepnutewaneyna ranxalna, ruylalewlena,yoptopirkakleyna, yokwireyna, manshinikannuyna. Gixaxatachinni.30Kapataklerune, Goyakalukamnixachinni, kgektutetaklerune,galixkotnachinwa, tsrugixashatnachinewa, gektutukoshpakachine, kaaligiruklerune.

1

Page 231: Yine bible   new testament

231

31Manshinikanune, mpoyagkaakane,rumumtureta galuklewle mixkane,maluka gishinikanuwyeglekaakane,metwamonrene. 32Rumatajemanrukmaknina Goyakalu gitakanru,wa wale pejnuka kamrutachinepoyagkakluna wa rupninripna. Gi wawalepje kamrutna, seyni rugleretlunapimrine koxa waneko pixkakamrutinripna.

Goyakalu wanepotuko gitaka yagoklewle.

2 1Giyagni pixako pchinanupni,yineru, girukoktayi pixini wa

ruklukanuwna pchinyegitlu satu. Girixanu wa klunerukokta ruklukanuwnapchinyegitlu, pukluknanwa pixnanniko.Gi rixanu waneko pixkalutunyi pixni,wa pixa wane china ruklukanuwninripa.2Seyni wumatlu wanepotukoruklukanuwnayegjixanna Goyakaluwale pejnunanuka kamrutachinepni.3¿Gi ge pushiniklu pixa, yineryi,ruklukanuwnana pchinyegitna tyekakakamrutachine, pkamrutlu wanekopixkalutu: pixlege kaspuwnanu wagiklukanuwnalupa Goyakaluya?4¿Peyikluge pixa wa Goyakalumakotkotu rumutlewle, tsru pogirewlupotu shinikannuya, ga warakotanshinikanrewle? ¿Giputakyagoklu walekni, wa Goyakalukosekanshinikanutyipenshinikanutinripa?

5Seyni pshiknugajiya, wa paji gipenshinikanutya, pumretanrupixanpako jgekanchi walegognepajgekanchigogneklupa,rupgujewninrigognepa wa Goyakaluwanepotuko gitakyagoklewatinipa.6Wale gapnutanru satkaka rixpokokamruretyawaka.7Kashnantakgognenatachine kiglerukamrutna, rujgaluna yochiglu,kagwakpiiru, mpojpaknuchi, Wale

rapnutinna wanna ruwekinripna gikerixiniko mnikawnakatu. 8Seynikgimkapnugaklerune, gi wa ralixlunawa galikakpotunanu, seyni ralixluna wampoyagkaknuchi, Wale rapnutinnawannapni jgekanchi wanepnutegimtuwakchi. 9Salewakchi, kachinolukoxa psolpotuko yineru giwekachrichinanu wa gektutu kamrukleru, waGoteyonepni muchichachripa, ga waKriykonkoxapni. 10Seyni pogirewlu,kagwakpiiru, giglewanshinikanrukigleru kamrutachinepa, muchinanuGoteyonupa, Kriykonekoxapni. 11Gi wamanewle giglenu chinanu yoptotanruGoyakalu wa yineru.

Tokanchi Yokanatkaluru wane migjene12Gi rixanu ptowruneko

waneyamigjene TokanchiYokanatkaluru mukochirewatachine,Tokanchi Yokanatkaluruwaneyamigjene koxa ramganna. Ga waptowruneko Tokanchi Yokanatkaluruyamukochirewatachine ruklukanuwnannaTokanchi Yokanatkaluruya. 13Gi rixanugi wa poyagkakachine Goyakalugetanuya wa yijnakoshatachine, seyniTokanchi Yokanatkaluru kamruklerunemuklukanuwnakaakonetkani. 14Girixanu wa payine gi waneyna TokanchiYokanatkaluru, rumumturetanrunakamrutluna wa YokanatkaluruTokanchiya, wanna TokanchiYokanatkaluru waneyamigjene,seynimka waneyna TokanchiYokanatkaluru wannayako.15Rekakgitluna wa TokanchiYokanatkaluru kamrurepakayongalutkani rajiyna.Rupgujtanshinikanutnawana.Wanekopshini jigyegitnawanarushinikanuwnaleyna. Rapgutkaknapanshinikanu wa satunshinikanu.16Wane rixanu walegognepa wa Geso

1 2

Page 232: Yine bible   new testament

232

Kristoya Goyakalu gitakyagokanru yineyogimatanru, wa chinyawakaKiglerpotunanu Tokanchi gitaginkakletanru.

Wa Goteyone ga wa Tokanchi Yokanatkaluru

17Petanu, pixni Goteyochinnachriwayi, wa TokanchiYokanatkaluru munangachriyi.Ptserpiranatnawa Goyakaluya. 18Pixagimatlu Goyakalu gishinikanru, pumatagetanru wa kiglerpotu. YimaakaluryiTokanchi Yokanatkaluruya.19Paponshinikanutnawa wa pixni wamaygalene kosekachriyi; pixni wapokamlalyi mapshagawaka gwachineya.20Pyimakjetna manshinikanune.Mturune yimakachriyi. Waneyyigimatkalewlu psoluko ga wa psolukogalikakpotunanu TokanchiYokanatkaluru. 21Giyagni pixa koxa wasatu yineru yimakachriyi pixinipa, ¿gige pyimaknawa pixnanuko koxa? Pixawa ginkaklewatachriyi machowguwatikotupa, seyni¿pchowguwatawa pixa? 22Pixa wanechinachriyi ma mumopatlewatikotupa,¿pumopatlewatge pixako? Pixni wayagluchkaka getnanutachriyi¿mupashiregotyi?23Tserpiranatnachriwayi waYokanatkaluru Tokanchiya. Pmakamrutkalchinanu wa TokanchiYokanatkaluru, ¿gi ge pmamupashichyanru wa Goyakalu wakagike? 24Gi rixanu mupashichkotu gixkaklu Goyakalu giwaka payinetskalaya, chinyawaka wa yonchi.

Sajruka gistaklewlu galikakpotunanu25Gi rixanu sajruka gistaklewlu

gipxaklewata galikakpotunanni,pkamrutiniplu wa YokanatkaluruTokanchi. Seyni pkaspukiniplu wa

Tokanchi Yokanatkaluru, wa pixasajruka gistakikolu kamrutka masajrukagistakikotpatka. 26Giyagni wa msajrukagistakletkotu kamrutyaplu TokanchiYokanatkaluru chinyawaka, ¿gi ge walema sajruka gistakletkoklunu gitaakosajruka gistakletikolu chinanu?27Girukta wa mumumture sajrukagistakletkotu seyni kamrupotutlu waTokanchi Yokanatkaluru, walegiklukanuwnakakanyi pixakapiranyegirutkayi, ga wa sajrukagistakletkaluryi, seyni pkaspukinri waTokanchi Yokanatkaluru.

28Gi rixanu gi wa Goteyni, wa wanerixa gipgujewnaletachrini, gi walenikoxa wa sajruka gistaklewlugipgujewnalu wa manchiya. 29SeyniGoteyni wa gitokoya Goteyo, ga wasajruka gistaklewlu walenwa gaschiya,wa giwekikaluruya gi wa TokanchiYonatkaluruya. Gi wa rumalwurniyineya seyni Goyakaluya.

Panene pnute waneylu Goteyo

3 1¿Giyagni kluneru waneylu Goteyopanene pnute? ¿Klu rupxaklewata

wa sajruka gistaklewlu? Gixo psoluyako.2Gi rixanu muchinanu Goyakalu tokanugalikakpotunanu gaponshinikanutkaGoteyone yegi.

3¿Gi rixkoxge wa pimrine wannamalixaklene rixinrina? ¿Wanna mamalixle chinanu gi ralixikolupaGoyakalu? 4Gike rixiniko. Seyni waGoyakalni myokwiretu ga wa ptowrukoyineru kayloklerunmakni, wa tokanchiyonatkaluru chinyawaka:

Wa Pixa, Goyakalu, muklukanuwnakaakotupyi pchina yanumsaletinri;

Wa paalirewatinripa wa putakyagokikolupmaka.

5Yineru ma poyagkaklenu chinanupnute pgujpotlu Goyakalu

2 3

Page 233: Yine bible   new testament

233

poyagkaklewle. Wane rixini galikaka,¿gi wchinanuna? ¿Mpoyagkaakatlegewa saletlewatinri Goyakalu? (Wa yinerugixyawakako nchina.) 6Gikerixininanuko. Wa wane rixini ¿girixpoko giklukanuwnayegjixletanna tyepsolchijneko gwachine wa Goyakalu?7Seyni naylokle chinanumka tsrurixinipa Goyakalu myokwirnu,rumalwutikolupa Goyakalu, ¿kluchinanu nuklukanuwnayegjixkota gitakmukochireru pixka? 8¿Klu chinanu giwane wchina, “Wkamrutanru gektuturuninripa wa kigleru”? wa pimrinewane chinyegitwu wa wane pgutawchinyawaka. Poyagkaakaruklukanuwnayegjixikolupna wanechinachine.

Maleshlu poyagkakachri, gi satunako9Giyagni ¿klunerni? ¿Wanna pnutlege

kiglewu wixa Goteyonwu? Gikerixininanuko. Muchinanuwunkakletanatkana Goteyone, ga wapayineko, pejnurunekokmukochirerunni. 10Wanechinyongatyawaka:

Maleshlu poyagkakachri, gi satunako.

11 Maleshlu gimata jemachri. Maleshlu satu Goyakalu gijgachri.

12 Pejnuruneko gitspalata. Gike gapine rixkanna. Pawane gixkalunenatkanina. Maleshlu satu kigleru kamrutachri.

13 Yomlechi gitpukachri pixka rixaplajitna.

Ginnuyna yokwirewatna. Gimnu kachingate pixkalutu waneyna

gispuyna rapukote. 14 Ginamna katsepoyna

kamakpiirewleyna, kapsakletlewleyna.

15 Teyaknanjixirunni wa ruyokyapluna granchi.

16 Gigapkaka rawa gimtuklewlu, tsru salewnalu.

17 Gi rumatluna gwashatikowakgapo. 18 Wannaygale getanu maleshayna

pikyaluna Goyakalu. 19Seyni wumatlu ptowruko

Yokanatkaluru Tokanchi chinyawaka,wane china Tokanchi Yokanatkaluruwaneyalune chinanu, wa pejnurukoyineru pokche rixinripa wapsolchijnepotunanuko gwachrigiklukanuwnakaakalurupa Goyakalugetanu. 20Gi rixanu wa TokanchiYokanatkaluru kamrutkalchinanu gipamanennakomuklukanuwnakaakonepni Wale yegi.Gi rixanu Tokanchi Yokanatkaluruyarumatika wa mukochri.

Poyagkaklewlu wa galixlewluya21Ga wa xani Tokanchi Yokanatkaluru

migje poyagkaklewle Goyakalupgujetanurutkani. Gipgujtatkalurni waTokanchi Yokanatkaluruya ga watokanchi geneklewatachineya.22Poyagkaklewle Goyakalu, Geso Kristogalixikolu chinanu, wannanupniralixjene pejnunanuka. Gi rixanupixkakaklunni. 23Gi rixanu pejnurunekomukochirewata. Gi rapkapluna waroyaknu Goyakalu. 24Ga wa rumutlewlechinanu Goyakalumuklukanuwnakaakone rixkakna.Walenwa renekashle, gi rixanu KristoGeso wenutlu yine gognewatinripa.25Goyakalu galukyawaka, Gesochinanukni kaspuuka yineru mukochireralixleya, Gesograga chinanu. Wane rixagipgujewnakakletlu Goyakalupoyagkakachri rixinri, wa wane rixagetashletlu wmukochire wa muchikawawkamrutanrukaka. 26Pogetwamonrewlurixkalchinanu Goyakalu, rumatyaplunayine wa galikakni poyagkakachriniWale tyegognekakaya, gi rixanu

3

Page 234: Yine bible   new testament

234

tyegogneko poyagkakachrini Wale, gawa poyagkakachri rutaklu yineru, Gesoralixinri chinanu.

Tserpiranawnalu gimaletkaluru27¿Ginaakoxluge wa tserpiranawnalu?

Ginanshichkaluru. ¿Giru TokanchiYokanatkaluru chinanu?¿Kamrurchiylege? Gike. Seynirixjetyawaka galixlu. 28Giyagniwyanshinikanutlumuklukanuwnakaakotu rixinripa wayineru ralixleya, wa TokanchiYokanatkaluru kamruremigjeya. 29¿WaGoteyonenupjerge wa Goyakalu? ¿Gi gepayine Goyakalutkoxni wa Goyakalu?Galikakpotunanni payineGoyakalutkoxni. 30Gi rixanusatupjerutni Goyakalu. Walenwamuklukanuwnakane rutakanna sajrukagistaakotachine galixluya, ga wamsajruka gistaakotkone koxa galixluchinanu. 31¿Giyagni wutakashatlumaleshawaka wa TokanchiYokanatkaluru galixlu chinanu? Gike.Wmuchkotlu Tokanchi Yokanatkaluru.

Gawrani wyimanrupa

4 1¿Gi wchinankoxlu wa Gawragikshikanru? Walenwa wutsrukatni

wumaneya. 2Wa Gawramuklukanuwnakaakotu rixinmaka wakamrurchiya, ralixkotinmakwa, seyni giwa Goyakalu getanu. 3Gi rixanu ¿gichina wa yonchi? Wa ralixlu Goyakalu Gawrani. Rutakyegitka poyagkaklewle rixinri.

4Seyni wa kamrurewatachriya gi wagenekashlu kagwaaka wa wenutikolu,seyni riwishkaachi. 5Ga wa girukta gikamrurewata seyni ralixlu Goyakalu wamupashiregolunemuklukanuwnakaakone gitakachri, walegalixle gitaaka poyagkakleyapa. 6Tawipixka koxa wane chinyegitlu

giglenshinikanyegitkaluru wa yineru waGoyakalu gitakyalu poyagkaklekamrurchi migje. 7Wane china:

Giglenshinikanyegitkalune wanna ruklukanuwnalna

kaspukyegitkana, wa wanna gishyamukochiretkalune.

8 Giglenshinikanyegitkaluru wa jeji gi wa

kmukochireru rutaaka Gitsrukaachiya.

Yaglu rixa sajruka gistaklewlu, rumatikolupa poyagkaklewle

9Giyagni wa tyegiglenshinikanyeglewlu ¿wa sajrukagistaakotkalunepjenuplege? ¿Wakamsajruka gistaakotkonkoxaplege? Girixanu wane wchina, wa Gawra galixle gitaaka wale poyagkakle rixinripa. 10¿Girixpoko poyagkakachri kagwaakotawale? ¿wa sajruka gistaakotkaluru,waka msajruka gistaakotuwa? Gi wasajruka gistakletkaluru, seyni msajrukagistaakotu. 11Sajruka gistaakikolu yaglurixinripa, rumatikolupa poyagkakachririxinri ralixleya chinanu. Wane rixamsajruka gistaakotuwa, rurna rixinripapejnuruneko galixachine msajrukagistaakone, wanna koxapoyagkakachine gitakikolupa. 12Rurnarixinrikoxapa sajruka gistaakotkalune,gi wanna sajruka gistaakotkalunepje,seyni koxa wa gomkagitachinegalixlugapo wa wutsrukatni Gawranimsajruka gistaakonuwa waneylu.

Wa gipiratkaluru tokanchi, gi wa Tokanchi Yokanatkaluru chinanu

13Gi rixanu gi wa TokanchiYokanatkaluru chinanu, seyni wapoyagkaklewlu chinanu galixlewluya,Gawra ga wa giklopishane gipiryegitkawanna yoptotyaplu psolchijneko. 14Girixanu wa Tokanchi Yokanatkaluru

3 4

Page 235: Yine bible   new testament

235

waneyalune wannapmakniyoptotachinepa, gike gaprimkatkani wagalixlu; giknookalurmakni wagipiratkaluru tokanchi. 15Gi rixanu waTokanchi Yokanatkaluru kamrutlujgekanchi. Gi rixanu ginakakta maleshluTokanchi Yokanatkaluru, gi koxa wanekaspukika wa Yokanatkaluru Tokanchi.

Wa gipiratkaluru yoptotkogalixlewlu chinanu

16Giyagni poyagkakachine gitaaka wagalixle chinanu, wa Goyakalugimutlewleya rixinripa, poyegi rixinripatokanchi gipiratkaluru pejnurunekogiklopishane chinanupa, gi wawannapje chinanupni wa TokanchiYokanatkaluru waneyalune, seyniwanna koxa chinanupni, wa Gawragalixle waneyalune. Walenwawutsrukatni pejnurunekwu wixa.17Wane chinyongatyawaka, Gita gitakyi gixo payinerumnunanuka gitsrukatni pixinripa. Wane rixa Gawra Goyakalugetanu. Walenwa Gawra galixanru.Walenwa gipnachinegenekgiwekletachri. Walenwa wanegwachri pixka chinru wa mwakatuwa.

18Mumkata kagwaakotupmaka,kagwaka Gawra. Ralixlu wa gixo payinerumnunanuka gitsrukatni rixinripa, chinyawakpotuko: Wane pixka rixanna puklopishane. 19Gi warugroka galixluya. Gi rutakyagoknawagimaneya gipnachritka. (Satu pachawalapustsitkani.) Gi koxa rutakyagoklugipnachri twugenewlemapa Sara. 20Gikoxa nutatlu Goyakalu gipiratanru mamalixlenuya. Seyni muchkotnawaralixleya. Rumalwutlu Goyakalu.21Psolpotuyako rushinikanuwatya waptowruko rupiratanru Goyakalu,kgiyaklerni kamrutyaplu. 22Giyagkoxniwa Gawra galixle rutakyegitlu poyagkaklewle rixinri. 23Gi wa walepje

chinanni yonatka wa rutakyegitikolu.24Seyni wixa koxa chinanu, wa wixagalixachinwu gitakyegitikolupa, girixanu walixlu wa Geso yotunkakachriWutsrukate wixanu gipnachinetskalaya.25Walenwa samyookaluru wixamukochire chinanu, ga wayotunkaakaluru muklukanuwnakaakonewixinripa.

Muklukanuwnakaakone yoptotanrupa

5 1Giyagni muklukanuwnakaakonwugalixluya, kigle gwashletkawu

Goyakaluyma Wutsrukate Geso Kristochinanu. 2Wale chinanu koxa wapkaplutye gimutlewlu gawyegitanru galixluya.Wumuwata wkagwakinri Goyakalugoyaknu. 3Gi wa walepjeni, seyniwumuwatanu koxa salewakchiya.Wumatlu wa salewakchi kamrutlukashnantakgogneru.

4Ga wa kashnantakgogneru kamrutlugasruglewlu. Ga wa gasruglewlukamrutlu kagwakikolu. 5Ga wakagwakikolu gi wa kapatmenurni. Girixanu Goyakalu gishiniklewlegipkaakalurni wajiya GiwekikaluruKpashiriya, wenekikolu.

Kristo gipna mkagwakpiraklene chinanu6Gi rixanu wa Kristo muchkonwu

wixanatini, gipapko rupnanamkagwakpiraklene chinanu. 7Kyaprerusatu gipnanmaka poyagkakachrichinanu, seyni patako satu mpiikaturixnawa rupninripa kigleru chinanu.8Seyni Goyakalu gekakgi galuklewletawixaya, gi rixanu, kmukochirerunwuwixanatini, Kristo gipna wixa chinanu.

9Giyagni wanepnuteyakamuklukanuwnakaakonwu gigragaya;Waleya wognetkaako wajgekanchiyegiya. 10Giyagniwkamnixanatinrikopshinirupoyikgayegitinwu Goyakalu Gituru

4 5

Page 236: Yine bible   new testament

236

gipuka chinanu, wanepnuteyakawupoyikgayegitikolutka, wognetkaakoWale giwekle chinanu. 11Gi wawalepjeni, seyni wumuwataGoyakaluya, Wutsrukate wixanu GesoKristo chinanu. Wale chinanuwupoyikgayegitikolutka.

Pogirewata mukochri ga wa gipukchi12Giyagni, wane rixa jiglokleta

mukochri tye psolchijiko satupje yineruchinanu. Mukochri chinanni wagipukchi. Giyagni wane rixa giknogletnagipukchi pejnuruneko yine. Gi rixanupejnuruneko mukochirewata.

13Wa ma mwanatkanuwaYokanatkaluru Tokanchi, tyepsolchijneko rawanatatka mukochri.Seyni Yokanataluru Tokanchimwakanuwa gi wa ruklukanuwnakaakayineru. 14Seyni pogirewatatka gipukchiGatakluyakawa waMoysisiklupotunanuko, wanna koxachinanu gi wa Gata ma mumretkalepixka rixa mukochirewletna. Gatanwaginachripatka yaglu.

Poyagkaklewlu genekashatkaluru15Seyni gi wa mukochri pixka rixa

genekashlu. Gi rixanu satupje yinerumukochire chinanu rupninna gixni,pnuteyaklu wa Goyakalu gimutlewlegixo chinanu, ga wa genekashlu satupjeyineru gimutlewle chinanu. WalenwaGeso Kristo. 16Gi koxa wane pixka rixawa genekashlu, wa satupje yinerumukochire pixka. Gi rixanu satupjemukochri runya giklukanuwnayegjixluruklukanuwnayegjixkolupna, seyni gixomukochri runya gimutlewlumuklukanuwnakaakone rutakikolupna.17Gi rixanu satupje yineru mukochireyapogirewatinri gipukchi ga wa satupjeyineru chinanu koxa, wanepnuteyakapogirewatanna giwekachinepa satupje

wa Geso Kristo chinanu, gixogimutlewlu yoptotachinepa, wapoyagkaklewlu genekashatkaluruyoptotachinepa.

Gixo potu gimutlewlu18Giyagni waneko pixka rixanu

satupje yineru mukochireyaruklukanuwnayegjixikolna pejnurunekoyine. Waneko pixka rixa: satupje yinerupoyagkaklewleya, pejnuruneko yinemuklukanuwnakaakone gitakikoluruwekinripna. 19Gi rixanu satupjeyineru majnaknu chinanu rutaakanakmukochirerune gixolune. Wanekopixka satupje yineru yijnakle chinanugixo gitaako poyagkakachinepa.

20Wa Tokanchi Yokanatkaluru jiglokawa mukochri tseruwninripatka. Wamukochri tseruwninitka tseruwnapotutawa gimutlewlu koxa. 21Wane rixapogirewata mukochri rupninriyna yine,waneko pixka rixa poyagkaklewluchinanu; pogirewata gimutlewluruwekinripna gike rixiniko mnikawnakatuGeso Kristo chinanu Wutsrukate wixanu.

Wixa gipniyanatkalu mukochrini

6 1¿Gi wchinanu koxa?¿Womkagitanru wmukochirewatinri

tseruwninripa gimutlewlu? 2Gikewixiniko. Gi rixanu wixa gipniyanatkalumukochrini. ¿Gi wixpokosatokleyegitanutnaklu wale? 3¿Gi gegimatlu gixa wa wixa girukokta katkaluruGeso Kristoya, katkaluru rupnaleya? 4Girixanu katluya kapnatkalunwu. Waleymagipnachinetkawu. Wa Kristo wane rixayotunretinri gipnachinetskalaya Girchigoyaknuya, waneko pixka wixanu wixa:gawinripa gerotu giweklupa.

Goyakaluya wuweka Kristoya5Waleyma pagipnakalunetkawu

wixini Wale gipnale yagluya, waneko

5 6

Page 237: Yine bible   new testament

237

pixka rixa yotunotinri yaglu wixanu.6Wumatlu wa tye: wa kapokotmanewixinri Waleymananuko koroshishkitarutaaka, gike mumkatkatu rixikolupawa mukochrimane, mawayegretyanpatkawu mukochri. 7Girixanu wa gipnachrinatka, gi wamukochri giklukatkalu.

8Kristoyma wupnini, walixlu wawuwekinrikoxapa Waleyma. 9Wumatluwa Kristo yotunotinritka wagipnachinetskalaya, gi rupnanutka.Waleya gi pogirewatanatka gipukchini.10Gi rixanu rupninri, pakatapjerupniyanatkalu mukochrini, seyniruwekinri Goyakaluya ruwekatka.11Waneko pixkapotuko gixanu gixa.Gkagwakinwa galikakni gipniyanatkalumukochrini, seyni Goyakaluya giwekawa Kristo Gesoya Wutsrukate wixanu.

Genekinwa Goyakalu12Giyagni gi pogirewatanu mukochri

gimaneya wa gimane gipnachripa, gmayijnakotyaplu gimane retsotanrewleya.13Gi koxa genekanru gimane psojitemukochri, mpoyagkaknuchi gapirixinripa, seyni giwekachingi wagipnapachine pixkalungi genekinwaGoyakalu. Goyakalu galikaka genekanrugimane psojite poyagkaklewlu gapirixinripa. 14Gi rixanu gi wagitsrukatetanutkalu mukochri. Gi rixanugi wa Tokanchi Yokanatkaluruyegitkagi,seyni gimutlewluyegitkagi.

Poyagkaklewlu wayegrenepa15Giyagni ¿klunerni?

¿Wmukochirewatewge gi rixanu gi waTokanchi Yokanatkaluryegwu, seynigimutlewluyegwu? Gike wixiniko. 16¿Gige gimata gixa wa girukokta wayegrenegitakinwa gyijnakotyaplu, walewayegrene gixinitka wa gyijnakotanru?Waka mukochri wayegrengi gixinripa,

waka yijnaklewlu wayegrengipoyagkakachine gixinripa.17Poyagnutkalurni Goyakalu, wamukochrimka wayegretanatanungi,gyijnakotatkalu gajiya tye pixkalutuginkaklewlu wa wale chinanu gitaakagixa. 18Mukochri yegi gishpakyatka.Poyagkaklewlu wayegretatkagi. 19Girixanu yineru muchkotugixyawakpotuko pixka nchingi. Wanegixa genekletlu gimane psojite gimuteruwayegreru rixinripa, mpoyagkaknuchiwayegreru rixinripa, waneko pixkagixanu xani. Genekanru gimane psojitepoyagkaklewlu wayegretyaplugipashiregnuyapa.

Mukochri wenutikolu20Gi rixanu mukochri

wayegretanatingi, gi wa poyagkaklewluwayegrenenangi. 21¿Klu koxawaneyatkagi waleya, wa xawaknigipatewatanrutka? Gi rixanu gipnalniwale yoptukyawaka. 22Ga wa xanimukochri gishpakyatka. Goyakaluwayegrenetkagi. Ga wa gkamrure koxakpashiritka. Ga wa yoptukyawakapnigiwekinri gike rixinikomnikawnakatupa. 23Ga wa mukochriwenutikolni wa gipnalpotu, seyniGoyakalu genekashle yoptotachriwalenwa giweklu gike rixinikomnikawnakatupa Kristoya GesoWutsrukate wixanu.

Gipniyatkalu Tokanchi Yokanatkalurupiranaya

7 1Nomolene, gi wa mumatkangi, girixanu nuynumsatna Tokanchi

Yokanatkaluru gimatachine. ¿Gi gegimatlu wa Tokanchi Yokanatkalururutsrukateta yineru ruwekakopshini?2Gi rixanu kganururo, ruwekakopshinitganuru, Tokanchi Yokanatkaluruginanshichawalo. Seyni rupnini tganuru,

6 7

Page 238: Yine bible   new testament

238

Tokanchi Yokanatkaluru gnurchipiranatushpakyatka. 3Giyagni wa ruwekiniwatganuru, gimopatlewatachrochinkaluropni wa satu jejitganurutinipa. Seyni tupnagnurutinitkatushpakatka Tokanchi Yokanatkaluruya.Giyagni gi wa gimopatlewatachrotkaniwa satu tganurutinitka.

Gipniyanatkalu Tokanchi Yokanatkaluru4Waneko pixka gixa, nomolene

gitanune, gipniyanatkalu TokanchiYokanatkaluru Kristomaneya, satunukogixinripatka, walenwa yotunotachritkagipnachinetskalaya, kiglekamrurewlepwu Goyakalu chinanu. 5Girixanu manchi wixanatiniwa, mukochrigetsotanrewle, TokanchiYokanatkaluruya, wumane psojitkakakamrurewatya. Wale gwakakyaplugipukchi. 6Ga wa xani TokanchiYokanatkaluru wushpakyatka.Wupniyanatkalu wkashinatjerni, ga waGiwekikaluruya wkamrurewatinripatka.Werotewatinritka. Gi wa yonchikapokotewatinriya wkamrutanutka.

Tokanchi Yokanatkaluruyarumatika mukochri

7¿Gi wchinanu? ¿TokanchiYokanatkaluru mukochrirge? Gikerixiniko. Gi numatanatlu mukochri,seyni wa Tokanchi Yokanatkaluruchinanu numatlu mukochri. Gi rixanugikoxmaka numatanru getsotanrewlu,wane ma chinkanumka TokanchiYokanatkaluru: Gi petsotanrewatanu. 8Mukochri gikshiklu ruglepoktapinriyokanruya. Wane rixkakyano ptowrukogetsotanugnuchi. Gi rixanu TokanchiYokanatkaluru migje mukochrigipnachrini. 9Tokanchi Yokanatkalurumigje nuwekanata. Seyni wa TokanchiYokanatkaluru gininitka, mukochrigiwekatnaka, ga wa gita gipnana.

10Netatkalu yokanru giwekluchinanmaka, walenwa nupnale chinanu.11Gi rixanu mukochri gikshikluruglepoktapinri yokanruya. Yokwitanno.Waleya ruylatanno. 12Giyagni galikakniTokanchi Yokanatkaluru kpashirni, gawa yokanru kpashirni, poyagkakachrini,kiglerni.

Mukochri gita gitokote gwachri13Giyagni ¿kiglerunanu gita chinanu

gipnalu rixa? Gike rixiniko. Seynimukochri mukochri gipgujewninripa wakigleruya ruylatno, mukochripotunanurixinripa mukochri TokanchiYokanatkaluru chinanu.

14Gi rixanu wumatlu TokanchiYokanatkaluru Giwekikaluruyni. Ga wagitni manchino, gishankakalurnomukochrinupno. 15Gi rixanu wankamrutanru gi numata jemlu. Gi koxawa nalukanru nkamruta. Seyninayegixanru wale nkamruta. 16Wa nmamalukanutu wale nkamrutini,nupgujtatlu wa Tokanchi Yokanatkalurukiglerni. 17Giyagni xani gi wa gitakamrutlu, seyni mukochri gita gitokotegwachri kamrutlu. 18Gi rixanu numatlugitnanuko, walenwa nomaneya, gi rawakigleru. Gi rixanu waneyno naluklewle,seyni gi nukshiklu kigleru nkamrutinri.19Gi rixanu gi nkamrutlu nalukakamruretanru kigleru. Seyni wa gektutunma malukanutu wale nkamruta. 20Gawa nma malukanutu nkamrutini, gi wankamrutanutkalu gita, seyni mukochrikamrutanru gita gitokote gwachri.

Yagotkaklu nonshinikanuya21Nukshiklu pnuko gixjetikowaka: wa

naluka kigleru kamruretini, gektutugwakoxno. 22Gi rixanu wa gitokogajeruya numjika TokanchiYokanatkaluruya Goyakalunu. 23Seyninetlu nomane psojite pnuko

7

Page 239: Yine bible   new testament

239

gixpokotikowaka. Wale satkakmaklunonshinikanu gixpokotyawaka.Raniikoxno gostutkalurnonkamrutyapmaklu mukochrigixpokotyawaka nomane psojiteyagalukyawaka.

24¡Kapsakletkalurno! ¿Katukoshpakanunno tye gipukchimaneya?25Npoyagnutlu Goyakalu, Geso KristoyaWutsrukate wixanu. Giyagninonshinikanu galukyawaka nkamrutini,Goyakalu yokanrekaka wayegrerno. Gawa nomaneya galukyawaka nkamrutini,mukochri gixpokotyawaka wayegrerno.

Gi ruklukanuwnayegjixkonawa Kristo Geso gwachine

8 1Giyagni maleshpotutkaluruklukanuwninritkana wa Kristo

Geso gwachinetka, wa galixachinetka.2Gi rixanu Giwekikaluru yokanregiweklupirana Geso Kristoya walekoshpakno mukochri yokanreya, ga wagipukchi yokanreya. 3Gi rixanu waTokanchi Yokanatkalurumumkatanatanutu, wumane gigroklewlechinanu, Goyakalu kamruta. Wane rixayokanretlu Waleko Giturukmukochirerunmane pixkalutu ga wamukochri chinanu. Wane rixanikatlepotutyaplu mukochri wumanegwachrini, 4poyagkakikolupa wa kigleruyokanruya wixaya, wa manchigixjetyawaka mixkanwu, ga waGiwekikaluru gixyawaka.

5Gi rixanu manchi pixka gixachine,manchipiranaya nshinikanutachinni; gawa Giwekikaluru pixka gixachine,Giwekikalurupiranapjeyanshinikanutachinni. 6Gi rixanumanchinshinikanu gipnalni, ga waGiwekikalurunshinikanu giwekluni, gawa kiglenshinikangajirni. 7Giyagnimanchi gishinikyawaka walenwakamnixikolu Goyakalu. Gi rixanu wane

gixachri gi yijnakotlu Goyakaluyokanre. Gi koxa rumkatlu. 8Giyagnimanchi giyakatyachine gi rumkatagiglenshinikanretluna Goyakalu.

Gixa gitokote gwachri Giwekikaluru9Ga wa gi manchi giyakatyachingi,

seyni Giwekikaluru giyakatyachingi, wagixa gwinri Giwekikaluru Goyakalunu.Katukta Giwekikaluru Kristonumigjetu,gi Kristonni wale. 10Seyni gixa gitokoterawini Kristo, gimane galikaknigipnachrini mukochri chinanu. Ga wagiwekikaluru giweka wa poyagkakikoluchinanu. 11Wa gixa gitokote rawiniGiwekikaluru, Geso yotunkakjerunu wagipnachinetskalaya, wa yotunkakjeruKristo Geso gipnachinetskalayaruweekakankoxlu gixamane popukaluGiwekikaluruya Walenu, gixa gitokotegwachri.

Kristoyma yoptotachinepwu12Giyagni nomolene,

riwishkatachinwu, gi wa manchiyni,giyagni gi wa manchi gixjetyawakakowixinripni. 13Gi rixanu manchigixyawakako gixininapa, gipnanuna.Seyni wa Giwekikaluruya gixagipnakakanru wa manchi kamrurewaneklu giwekanu. 14Gi rixanupejnuruneko Giwekikaluru Goyakalunukosekanune, wannanwa Goyakaluwgenene. 15Gi rixanu gi gyoptotluwayegrechinshinikanu wampikyapatnaka. Seyni gyoptotluwgenchi gitaakalurunshinikanu. Walechinanu wsaplewata, “Gawwa, Nuru.”16Gi rixanu Giwekikalurukowixanshinikanu gipgujtatlu Goyakaluwgenene wixinri. 17Wale wgenenewixini, yoptotachinkoxapwu;yoptotachinepwu Goyakalunu;Kristoyma yoptotachinepwu. Waleymasalewnachinkoxapwu wixini,

7 8

Page 240: Yine bible   new testament

240

Waleymapotuko pogirewluwenekikolupa.

Pogirewlu ginachripa galuukaluru18Gi rixanu numatpotutlu wa

tyegognekaka wsalewninri gi rumukninipogirewlu ginachripa gipgujewnachripawixaya. 19Gi rixanu wa giyakotkalurupsolu galukleyako kagwakpotuta warupgujewninripna Goyakalu wgenene.20Gi rixanu moyakatu rixkakluruyakotanru Goyakalu, gi wagiyakotkaluru gishinikanru chinanu,seyni wane rixkakjeru wa Goyakaluchinanu. Wane rixlu wa Goyakalu wakigleru kagwakyapna waruyakotanrutka. 21Wa walekogiyakotkaluru koshpaakalurupnimoyaknuchi wayegretlewatyawakaya.Rapkaplu gishpakikowaka katajiwakaGoyakalu wgenennu.

22Gi rixanu wumatlu pejnurukogiyakotkaluru pagochgitkalune rixna,pakachinolu getkalunni xanigognenanu.

23Gi walepjeni, seyni wannanuko, waGiwekikaluru gekamrure waneyalune,wixa koxa ga wa wanna gitokoyakowochgita, wkagwakanatinri wa Walewugenene gitakpotutikolupa, walenwawumane gishpakleyapa, wenutikolutkachinanu. 24Gi rixanu kagwakachinwuwognewatinri. Seyni wa kagwaakalurugetika, gi wa kagwaakalurni. Gi rixanuwa satu getkoklunu, ¿gi rixpokokagwakletanru? 25Seyni wma metanutuwkagwakini, wakotanshinikanreyawkagwakanru.

Wa Giwekikaluru gagjigognere26Waneko pixka rixa gipxakletwu

Giwekikaluruwumenoklunshinikanruya. Gi rixanu giwumata kluneru kigleru wagjitinripa.Seyni wa Giwekikaluruko gagjita wixachinanu rochgiyle mumkata chinkotu.

27Getjegajrewatachri gimatluGiwekikaluru gishinikanru. Gi rixanuwanepotuko Goyakalu gishinikyawaka,ragjita kpashirine chinanu.

Ptowrunanuka pakamrutkolutni kigleyapna Goyakalu galukachine

28Wumatlu ptowrunanukapakamrutkolutni kigleyapna Goyakalugalukachine, wannanwa tomgakaluneWale galukyawaka. 29Gi rixanumuchikawako rumatanunerutakagnaputa, Gituru yaglu pixkarixkakikolupna, Wale muchinanugishpakachri rixinripa gixogimolenetskalaya. 30Warutakagnaputanune wanna koxa tomga.Wa tomganune wanna koxamuklukanuwnakaakone rixna. Wamuklukanuwnakaakone rixanune wannakoxa royaknu reneka.

Wakagloklewpotuta31Giyagni ¿gi wchinanu wa tyeya?

Wixa yegi rixini Goyakalu, ¿katukamnixwu wixa? 32Ga wa Wale gichipetlu Giturpotuko, seyni samyokluptowruneko wixa chinanupa ¿girixpokotyawaka Gituruymananuko mameneekanupwu ptowrunanuka? 33¿Katujigyegitna Goyakalu tsomitanune?Goyakalni muklukanuwnakaakonegixkaklewatachri ¿Katni wagiklukanuwnayegjixlewatachri?34Kristonwa gipnachri. WanepnuteWalenwa yotunkaakaluru. WalenwaGoyakalustsi potuklesreta gwachri.Wale koxa giykoyegitwu wixa. 35¿Girukotspalatinwu Kristo galuklewleya?¿salewakchirge? ¿ga wa kachinolege?¿ga wa kojwawakchirge? ¿ga wanachlege? ¿ga wa mamkatutnuchlege?¿ga wa kyowikolege? ¿ga wayoglolewaprege? 36Wa chinyawakayonchi:

8

Page 241: Yine bible   new testament

241

Pixa chinanu psolgogneko gipnachinwu.

Kagwaakalunwu gowegane pixka giylatkalunepa.

37Seyni psoluyako tyekakayawakagloklewpotuta walukjeruya.38Giyagni nalixa gita, gi wa gipukchiko,gi wa giwekluko, gi wa kamchineko, giwa tsrukakaluneko, gi wakgiyaklewakleruneko, gi wa xanirutuko,gi wa ginachripako, 39gi wa tenolu, giwa gitokpotuko, gike giyakotkalurugimkata kotspaletyawu Goyakalugaluklewleya, wa Kristo Geso gwachri,Wutsrukate wixanu.

Kachingajgognenanru PawloGisrayiline chinanu

9 1Galikakni wa nchinanru Kristoya.Gi nayroklewata. Giwekikaluru

Kpashiriya nonshinikanu gipgujtatnomuklukanuwnanshinikanutkatno.2Wane nixa, tsru wamonchi nixa.Kachingajgognenanno. 3Gi rixanunalukmaklu gitakmaka kamakpiratkoKristoyegiya nomolene chinanu,nonerune nomaneya. 4WannanwaGisrayiline. Wannanni wa wgenchinegitakikolu, ga wa pogirewlu, ga watokanchi gipiratkaluru. WannanwaTokanchi Yokanatkaluru geneekalune,wa Goyakalu kamrurewyegitachine.Wannanni wa Goyakalu gipiratanru.5Wannanni wa gitsrukachinni.Wannanni wa Kristo gimaneya.Walenwa Goyakalu pejnurkakayakogimalwutkalurgognenanu. Wanegixkalurupa.

Gipiratkaluru wugenetikalune6Gi wane rixa magjeretmaka

Goyakalu tokanu. Gi rixanu gi waGisrayiliklopishane pejnurunekoGisrayilinni. 7Gi wa Gawraklopishanerixinrina chinanu, pejnuruneko wale

wugenetika. Seyni giklopishane chinikolupna Gisaakaya. 8Wanechinyawaka, wa manchiwugenetikalune, wanna gi wa Goyakaluwgenene chinkana, seyni wa tokanchigipiratkaluru wugenetikalunewannanwa kagwaaka Gawraklopishane.9Gi rixanu wa tokanchi gipiratkaluruwane china:

“Xani topapko gapokinipa, nunanu. Waneypatkalo Sara toturu.”

10Gi wa walepjeni, seyni Riwika koxamushiwata satu Gisaakaya, wutsrukatni.11Gi rixanu ma mushpaakanuwana, gikoxa kigleru kamrutawana, gi wamugletuko, Goyakalu galukyawakarawgognenatinripa, Wale tsomityawaka,gi wa kamrurchi chinanu, seynitomgalewatachri chinanu, 12wanechinka wala, “Wa mturu wayegretanru wa tsru.” 13Yonchi chinyawaka:

Gakowo naluka, ga wa Gisawo nayegixa.

Goyakalu getwamonrewle14¿Gi wchinanu koxa? ¿Wanerge

Goyakalu mpoyagkaklewle? Gikerixiniko. 15Gi rixanu Moysisi wanechina:

Nupxakanrupa nupxakanu, ga wa netwamonutanrupa

netwamonutanu. 16Giyagni wa Goyakalu tsomitinri gi wawixa galuklewle chinanu, gi wawmuchkowle chinanu, seyni Goyakalugetwamonrewle chinanu. 17Gi rixanuwa yonchi wane chinru Gwarawo:

Waleko chinanu nutakyi nekakgityaplu nuyaklewle pixaya, runkakletikolupa ngiwaka

psolchijneyako. 18Giyagni koxa girukta ralukagetwamonreta Goyakalu, retwamonutlu.Girukta raluka shikowkakleta,shikowkaklu.

8 9

Page 242: Yine bible   new testament

242

Kamrurewakleru ga wa kajpa19Giyagni wane pchinanno, “¿Klu

koxa kegemgiya?” Gi rixanu ¿katusatkakakanru Goyakalu gishinikanru?20Ga wa ¿giryi pixa yinerupyoptopiratyaplu Goyakalu? ¿Kajpakamrutikolu wanerge chinanru wakamrutjeru,? “¿Klu chinanu wane pixakamruretno?” 21¿Gi ge rumkatakamrurewakleru walejpakokamrutyaplu pastono kigle getkolupa gawa satu muglegetkotupa?

22Goyakalu galuka gekakgiretinrijigekanu, rumatikolu raluka gixkakletluruyakle, wane rixa wa mapognanuturixa gakotletlu jgekanchiyegkakagalpokotkaluru ramginripa. 23Wane rixarumatikolupa wa ponikolkakaroyaknuya retwamonutanunechinanupa. Wannanwa ralpokotanunegimalwuru chinanu. 24Wanna koxatomga, ga wa wixa. Gi wannaGoteyonepjeni, seyni koxa payinkaka.25Wane koxa chinyawaka Goseyitokanuya:

Nayinerutene nchinanna nma gayinerutetanatanune koxa. Ga wa nma malukanatanro,

nalukanro nchinanro. 26Wane rixanu:

Wa chinikowakna: Gi wa nayinerutengi gixa, Waneya Goyakalu giwekachri

wgenene chinikolupna.

Gixetachinepje gognetkaako27Wane koxa china sapleta Gisayiya

Gisrayilinepirana: “Wane pejnumkana Gisrayiliklopishane tsru wenu ksatnepagi pixka pejnumkana, gixetachinepje gognetkaako.” 28Gi rixanu Gitsrukaachi kamrure nikatpotutanu, sustakanu tye chijiya.

29Muchikawa wane chinyawakaGisayiya:

Gitsrukaachi ksolaloteru gimka ruxetkaklopishatanunwu, Sotoma gajenniko pixkamka

wixanuna, ga wa Komora gajenni

pixkapotukmaka wixanuna.

Sotlu gitspetkaluru30¿Gi wchinanu koxa? Wa payineko

poyagkaklewlu momkagitkanerapkapluna poyagkaklewlu. Walenwapoyagkaklewlu galixluya. 31Ga waGisrayiline wa Tokanchi Yokanatkalurupoyagkaklewluya gomkagitachine, giwa rapkapluna Tokanchi Yokanatkalurupoyagkaklewluya. 32¿Klu chinanu? Girixanu gi wa galixluya romkagitluna,seyni Tokanchi Yokanatkalurukamrureya pixka. Giyagni rutspetannasotlu gitspetkaluruya.33Chinyongatyawaka:

Siyo Magkate nutaklu sotlu gitspetkaluru,

sotlu gijrukikowaka, Tye sotlu galixachri gi wa

patmenuwatanu.

Tokanchi Yokanatkaluru poyagkakachri walenwa Kristo

10 1Nomolene, galikakni, najigishinikyawaka, ga wa

Goyakalu nagjire wanna chinanuwalenwa rognewatinripna. 2Gi rixanugita gipgujtatna jmerpotna Goyakaluya,seyni gi wa gimatkalewluya. 3Gi rixanugi rumatluna wa Goyakalupoyagkaklewle ga wa wannanukoretumga kamruretna. Gi wayijnakotluna Goyakalu poyagkaklewle.4Gi rixanu Tokanchi Yokanatkalurupoyagkakachri walenwa Kristo,poyagkaklewlupa pejnuruko galixachrichinanupa.

9 10

Page 243: Yine bible   new testament

243

Poyagkaklewlu wa galixlu chinanu5Moysisi yonpiranyegitlu

poyagkaklewlu TokanchiYokanatkaluruya. Wane china: waTokanchi Yokanatkaluru kamrutachriwalenwa poyagkakachri, ga wa yineru tyekaka gixachripa ruwekanu waleya. 6Wa ralixleya poyagkakachri wanechina:

“Gi wane pchingajitanu, ‘¿Katu tengogne gatskotanu wa chijirawapyaplu Kristo?

7Gi koxa wane pchingajitanu: “¿Katu gijrukanu gitskata potu rawapyapatnaklu Kristogipnachinetskalaya?” 8Gike. Wane chinaralixleya poyagkakachri, “Gi gowukluGoyakalu tokanu. Punamaya rawa Wale tokanu, ga wa paji rawa.” Walenwatokanchi galixluya, wunkakletanru. 9Wapunamaya pupgujtatinri GitsrukaachiGeso, wa pajiya palixinri Goyakaluyotunkaklu gipnachinetskalaya,pognetkaako. 10Gi rixanu yineru rajiyaralixya waneyaplu poyagkaklewlu. Gawa ginamaya rupgujtalewatarognetkakikolupa.

11Gi rixanu wane china yonchi:“Pejnuruko Goyakalu galixachripa gi wa patmenuwatanu.” 12Gi rixanupixkakakanni Goteyone ga wa Kriykone.Gi rixanu Walekni pejnurunekoGitsrukate ponikolni pejnuruneyakoWale tomgachine. 13Gi rixanupejnuruneko Gitsrukaachi giwaka koschekachine ragjirgognereyna rognetkaakona.

Kristo ginkakletikolu runya galixlewlu14Giyagni ¿gi rixpoko

koschekletanruna ma malixanatanutna?¿Gi rixpoko galixletanruna mayijnakpiranyegitanruna? ¿Gi rixpokoyijnakletanruna satu munkakletanutu?

15¿Gi rixpoko ginkaklewletannamyokanatkoneko rixinna? Yonchichinyawaka, “¡Gi pagiglenjixinanuktana wa Kiglerpotunanu Tokanchi kigleruya ginkakletachine!”

16Seyni gi wa pejnuruneko yijnakotluKiglerpotunanu Tokanchi. Gi rixanuGisayiya wane china,

“Gitsrukaachi, ¿katu galixlu wunkakle?”

17Giyagni yijnaklu runya wa galixlu.Kristo tokanu runya yijnaklu.

Gisrayiline ma malixlena18Seyni wane nchina, ¿Gi ge

yijnakyegitluna? Galikakni.Psolchijneko pogiwatyana. Yoptukyawakpotunanuko tye psolu

chijiko Pogiwatya wanna tokanu.

19Seyni wane nchina, ¿Gi ge rumatlunaGisrayiline? Muchinanu gapka Moysisiwane china:

Netsotankakangi yine migjeya, ga wa payine manshinikanune

numtuwnakakingi. 20Gisayiya mpiikotu wane china:

Nukshiika nma mujgajeneya. Nekakgitnawa nma

mepomgayegitjene yegi. 21Wa wanna Gisrayilinepirana wanechina: Psolgogneko nomyokyegitna yine malixkane, majnakone.

Wanena gixjetachine tsomitkalune gimutlewluya

11 1Giyagni wane nchina,¿Ruknoknege Goyakalu

rayinerutene? Gike rixiniko. Gi rixanugitkoxni Gisrayili, Gawraklopishno,Migaminerno. 2Gi ruknokna Goyakaluwa rayinerutene, wa muchikawarumatanune. ¿Gi ge gimata gixaGiliyapirana? Wa yonchichinpiranyegityawaklu, wa Goyakalu

10 11

Page 244: Yine bible   new testament

244

runkaka Gisrayilinepirana. Wane china,3“Gitsrukaachi, wanna giylatna ptokanu geneklewatachine. Jijrolekluna penekashatikowakakwakaka. Gitapje gitukatka. Retumga giylaletmaknona.” 4Seyni ¿gi china gigletlu Goyakalu?“Waneyawano payokgipre waragka jejine Waalistsi myoptsojitkane.” 5Wanekopixka rixa xawakni koxa, wanenagixetachine tsomitkalune gimutlewluya.6Ga wa gimutlewluya chininri, gi wakamrurchiyni. Wane ma mixkamka wagimutlewlu gimka gimutlewlupni.

Mshinikannuchi7Giyagni ¿klunerni? Gisrayiline gi

gapkaplu rujganruna, ga watsomitkalune gapkaplu, ga wa pimrineshikpokwakatana. 8Chinyongatyawaka:

Goyakalu genekna mshinikannuchi, giygalna ma metinitipna, gijnakna ma yijnakotinitipna

xanigognenanu. 9Tawi wane chinpiranyegitanna:

Nikawaklekwakna gitspekakanunna; gitseklutpo yanunna. Wane rixa gapnugognenatkotanunna.

10 Mapshagaygalepna ma metinitipna. Satpokgayijgapgognenatanna.

Gognewatikaluru payineko chinanu11Giyagni wane nchina,

¿rutspetannage wa rujrukinripna? Gikerixiniko. Seyni wa rutspetinriyna wannarunya gognewatikaluru payinekochinanu, retsotankakikolupnaGisrayiline. 12Ga wa wanna mukochirechinanu ponikowatinrina psolchijnekogajene yine, ga wa masawatinrinachinanu ponikowatinrina payineko,wanepnute potu ponikowatannagalikakni wa katsepa potu rixajiglokletinpatnakna Gisrayiline.

13Gixa nuynumsata, payinekgi.Giyagni npoyagnutlu nkamrure, gi

rixanu gita galikaka yokanatanrunopayineko chinanu. 14Giktako nixpokogetsotankakletinna nomolenenomaneya, wanna pimrine gognetkaakogita chinanu. 15Gi rixanu wa ramginrinawanna, rupoyikgayegitikolna tyepsolchijneko gajene, ¿klunerupniyoptotikolupna? Walepjepni waruwekinripatkana gipnachinenanu.16Rejiwle kpashiri rixini, pejnurukokpashiri koxa. Ga wa gitski kpashiririxini koxa, giplukaka koxa kpashiri.

Goliwamunaplukaka17Wa pimriplukaka gistaakoklunu, ga

wa pixa goliwa mutaakotmunapixkalutyi gipxaakaluryi wannakashrigle. Walerutu goliwamunatskiya,goliwamuna ponikolewle yoptotachripixinri, gi palixkotinwa waleplukakapnute. 18Wa palixkotinmakwa, gi wapixa giweekaklu gitski, seyni gitskigiweekakyi pixa.

19Giyagni wane pchinanu pixa,“Gistaakaluru giplukaka,

nupxakikolupa gita wanna kashrigle.”20Gwu. Ma malixlenuyna

gistaakalunni, seyni pixa galixluchinanu wane pwa. Gi wa pixnanukotsru pkagwakinwa, seyni piklewatanu.21Gi rixanu Goyakalu gi chipetinrirumaturewaplutanrukaka, pixa koxa giwa chipetanu.

22Giyagni petanu kshinikanurniGoyakalu ga wa kgokolni. Galikakapotu kgokolni gijrukachine chinanu,seyni pixa chinanu kshinikanru wa pixakshinikanuru gomkagletinri. Ga wapnuko pixininapa pixkoxapnigistaakalurunapyi. 23Ga wa wannako giwa romkagitinripna ma malixleynarupxaakona. Gi rixanu kgiyaklewaklerniGoyakalu ruptaka gipxakletyapna. 24Girixanu pustaakoklunu mutaakotugoliwamunapu mumturetanrumuna, ga

11

Page 245: Yine bible   new testament

245

wa pma mumturetanutu pupxaakakigleru goliwmuna, ¿gi gewanepnuteyakarumumtureplutanrukakagipxaakalurupni roliwatmunna?

Gisrayiline gognetkaako25Gi rixanu gi naluklu, nomolene, gixa

mumatanutu tye giyogimanatkalurutokanchi, gma malixkotinitipnawa. Waptsotsotaji shikgaji rixna Gisrayilinekatsepa potu rixa jiglokletinipnapayineko. 26Wane rixanna pejnurunekoGisrayiline gognetkaako,chinyongatyawaka:

Siyomriji ruyakatya yostamyoyeglewatachri. Wale koshripatinna

Gakowoklopishane ma kagwakpirnukleyna.

27 Nkonmukochiretinna walgogne. Tyenwa nupiratyana.

28Giyagni wa KiglerpotunanuTokanchipirana kamnixachine rixna gixachinanu, ga wa tsomitkoklunupiranagaluukalune rixna rutsrukatenninachinanu. 29MkashrijetanshinikanutkatuGoyakalu genekashlekaka, tomgalewle.30Gi rixanu gixa pixka gmamalixanatkanru Goyakalu, ga wa xanigapkaplu getwamonrewlu wanna mamalixlenu chinanuya. 31Waneko pixkarixna xani. Gi ralixna.Rapkapyakoxapluna getwamonrewluwanna, gixa getwamonutikoluya. 32Girixanu Goyakalu gishyatna pejnurunekoma malixlenuyna, retwamonutyapnapejnuruneko.

Tsrupotunanu ponikolu Goyakalunu33¡Tsrupotunanu ponikolu

Goyakalunshinikanu, rumatkalewle!Mumata jemkotpotni rutakyagoklewle.Mukshikanshinikanutkotu ratnugapote.34Gi rixanu

gike gimatanshinikanutlu Gitsrukaachi.

Gike giyakotlu. 35 Ga wa ¿katu gapka geneklu Wale,

Goyakalu gapnu genekletyaplu? 36Gi rixanu Waleya, ga wa Walechinanu, ga wa Walenupaptowrunanuka. Walenupa royaknurixgognenatyawaka. Wane gixkalurupa.

Genekashlu giwekachri

12 1Giyagni, nomolene, nagjitgiGoyakalu getwamonrewle

chinanu giylatkalurunepa pixkalungigenekmanetinwa genekashlupagiwekachri, kpashiri, Goyakalugigleretanru. Walenwa gkamrurepotukalu potu Goyakalu yegi. 2Gi watyegogne gajene pixka gixanu, seynipnuko gixinwagerotewanshinikankaakalungi nchininri,gimatyaplu klunerni Goyakalu galukanrukigleru gigleretkaluru mmagatikatu.

Kristomanepsojitkaka3Giyagni gimutlewlu nenekikoluya,

wane nchingi satkaka gixa yegi gwachri,gi wane rixinri pnute ralixkotinwa,seyni kanshinikanurupniyanshinikanyegitinwa wa Goyakaluwane rixa yagotletyawaklu satkakagalixle. 4Gi rixanu wane rixpokota.Satkakmane waneywu gixomanchipsojitkaka, seyni gi wapejnuruneko waneko pixka gixakamrureta koxa. 5Waneko pixka wixapamanepjewu Kristoya, ga wapejnurunekwu pamanepjepsojitwupimrineymananuko.

6Gi rixanu waneywu pnumnu gixachrigenekashlu, rixyawakni wa gimutlewluwenekikolu. Wa tokanchigeneklewatachinwu wixinri wane rixayagotletka galixlu wixanupa,wanepotuko wixanu. 7Wa

11 12

Page 246: Yine bible   new testament

246

kamrurewatachri rixinri, wane rixakamrurewletanu. Wa yimaklewatachririxinri, wane rixa yimaklewletanu. 8Wakgiykolewakleru wane rixagiykolewletanu. Geneka salewatachrimachipetupni. Girukotlewatachrijmererupni. Kgetwamonreru rumuwleyarenekashlewatanu.

Xirnanshinikanutachinepgi9Gi gixasha galuklewletanu.

Gagnanutanru mugletu. Kiglerugomkagitanu. 10Galuukakanu gixkaklukomoletkakachine pixka. Satkakagkagwakpirkakanu gixkakluko. 11Gi wammerenepgi. Xirnanshinikanutachinepgi.Gitsrukaachi wayegrenepgi.12Gimjikachinepgi kagwaakaluruya.Gakotanshinikanutachinepginsalewninriya. Gomkagitanrugagjigognere. 13Gapikanna magatinrinwakpashirine. Machipepjingognenanupgi.

Kigleruya paalixinri gektutu14Giglenshinikanyegjixanna

gkojwakjene.watanu. Gi gkamakpiirewatanu.15Gimuwatanu wa gimuwatachineyma.Nchiyagatanu chiyagatachineyma.16Panshinikanurunepgi. Gigalixkotinwa. Mpogireneymapgi. Gi wakgimatkalewaklerunegkagwakanshinikanutinwa.

17Gi wa gapnutanru gektutu gixjerugektutuya. Gkamrutanru kiglerupejnuruneko yine getanu. 18Rumkatawane gixkota, wa gixa gimkata wanegixletyawaka, kigle gwalepgipejnuruneko yineyma. 19Nalukanune, gigixananuko gapnuyegitinwa, seynigetashlewatanu jgekanchi waneyapa. Girixanu kayongalutkani,

Gitanni gapnuuchipa. Gita gapnurewatanu, china wa

Gitsrukaachi.

20Giyagni, wa nachichinipa wa pkamnixjeru peneka nikletanru. Ronunnagatewatinipa peneka giiretanru. Wane pixini chichmero pmoljiwutanru. 21Gi wa gektutu gaalixanyi seyni wakigleruya paalixinri gektutu.

Pejnuruneko yijnakotannatsrukakalune gitaakalune

13 1Pejnuruneko yijnakotannatsrukakalune gitaakalune. Gi

rixanu maleshlu gitaakaluru, seyniGoyakalu gitakanrupjeni. WaneruneGoyakalu gitakna. 2Giyagni gitaakaluruyagotachri, Goyakalu gitakanru yagota.Ga wa yagotachinegiklukanuwnayegkaknawa. 3Gi rixanuwa gitsrukaachine gi piikaklu kiglerukamrutachri, seyni gektutu kamrutachrigalikaka. ¿Gi ge paluklu pmapikyanuplu tsru gitaakaluru? Kiglerupkamrutanu. Ralixkotanyi wale. 4Girixanu Goyakalu kamrurewyegitachrinikigleyyi pixinripa, seyni wa gektutupkamrutini, pikanu. Gi rixanu gi wamaleshawaka raniklu yoglolewapi. Girixanu Goyakalu yegikamrurewatyachrini. Wa gektutukamrutachri kapnuklerni, saletikolupagektutu kamrutachri. 5Giyagni gimkatayijnakletna gi wa jgekanchiyapje, seynikoxa muklukanuwnanshinikanutkanegixinripa.

6Gi rixanu waleya koxa gwenutlugirukotlewatachri gitakanru. Gi rixanuGoyakalu kamrurewyegitachine.Goyakalu koxa chinanu kamrurewatnawanna. 7Gapnutanna pejnuruneko gmamapnutanunnewa. Wagirukotlewatachine priwishkatini chijichinanu, chiji gwenutinri, ga wamarnewlu chinanu, marnewlugwenutinri. Katukta gmaga pikletampikanru. Katukta gmagakagwakpiireta, gkagwakpiratanru.

12 13

Page 247: Yine bible   new testament

247

Galuklewlu poyagkaklu Tokanchi Yokanatkaluru

8Gikeko griwishkatanu, seynigriwishka galuukakletanu gixkakluko.Gi rixanu rumwastsitanru galukachripoyagkaklu Tokanchi Yokanatkaluru.9Gi rixanu: Gi pumopatlewatanu, gi puylalewatanu, gi pchowguwatanu, gi ksotanugopyi, ga wa wane chininipasatu yokanru koxa, tye tokanchiwanerutu rawa: Palukanru pumwastsitanru pixnanuko pixka. 10Wagaluklewlu gi wa gektutu rixlurumwastsitanru. Giyagni galuklewlupoyagkaklu Tokanchi Yokanatkaluru.

Gogitkani11Wane gixanu gi rixanu gimatlu wa

gogi, wa rapokatka gipapko wuyokinripawumkinriya. Gi rixanu gi gowukatkaluxani wognewatinripa,walixinrigognepapko pnute. 12Goyechnogiknogatka. Gogistsitkani. Giyagni koxamapshagawaka kamrure wuknokanutka.Walpokotinwa pokamlalu kamrurechinanu. 13Gogi yanachine pixkawu wixayanretanutka; kshinikanurunepwu; gi watsru niklu yegi gayanu, gi wa gimruyegiko,gi wa gapoklewluyempotunanuko, gi wampogijpatnuchyegiko, gi wayangakakluyegiko, gi wasotanugnuchiyegiko. 14Seyni GitsrukaachiGeso Kristo gwanu. Gi wagalpokognaputanru gimanegetsotanutyawakapa.

Gigroka galixletachine

14 1Gyoptotanru gigrokagalixletachri, seyni gi wa

yoptopirkaklu chinanu wale getlepirana.2Gi rixanu satu galixlu pejnurkakakoniikaluru. Satu gigrokachri sanagitaakalurupje nika. 3Ga wa nikachri gigeyikanru wa mniikatu. Ga wa mniikatu

gi wa ruklukanuwnayegjixanru nikachri,gi rixanu Goyakalu yoptotanru.

4¿Gi gixachriyi pixa wapjigyegityawaklu satu yegigipxaklewatachri? Waleko rutsrukatechinanu romkagi kamrurewletanu wakaruknooko. Gi rixanu kgiyaklewaklerurutsrukate romkagikakyaplu.

Gitsrukaachinunwu5Satu pnuko gixgogneyegita. Satu

pagognerutu kagwakyalu. Satkaka wanegixanshinikanutanru. 6Gogiyanshinikanutachri, Gitsrukaachichinanu yanshinikanutanru. Gogimyanshinikanutkatu Gitsrukaachichinanu gi yanshinikanutanru. NikachriGitsrukaachi chinanu nika gi rixanupoyagnutlu Goyakalu. Ga wa mniikatuGitsrukaachi chinanu gi nikanu.Poyagnutlu Goyakalu.

7Gi satuna wixaya ruweka waleyako.Gi satuna waleyako rupna. 8Gi rixanuwuwekini, Gitsrukaachi chinanuwuweka. Ga wa wupnini Gitsrukaachichinanu wupnana. Giyagni wuwekinipawaka wupninipa Gitsrukaachinunepwu.

9Gi rixanu wale chinanukni rupna gawa yotunota Kristo, ga wa ruwekatnaka,gipnachine ga wa giwekachineGitsrukate rixinripa.

Satkakwu wixa ginkakyegitinwa Goyakalu yegi

10Ga wa pixa, ¿klu chinanupuklukanuwnayegjixlu pumole? Ga wapixa koxa ¿klu chinanu peyiklu pumole?Gi rixanu pejnurunekwu wanetunwatanu Kristogitakyagoklewatyawakapa. 11Gi rixanuwane chinayongatyawakatkani:

Wane china Gitsrukaachi, Nuwekinri Gita, Gita yegi yoptsojitanna

pejnurunpotunanuko.

13 14

Page 248: Yine bible   new testament

248

Pejnuruko yineru gipgujtayegitanru Goyakalu.

12Giyagni satkakwu wixaginkakyegitinwa Goyakalu yegi.

Womkagitanru kiglenshinikanmenu13Giyagni gi wanepnuteko

wuklukanuwnayegjixkakjetanu, seynigetjetinwa galikaka gi wa gitspetkaluru,gitseklu gitakyegitanru gimole.14Numata gita, nalixlu Gitsrukaachigikeenani niikaluru walenanukogimuteru, seyni girukokta walekogishinikanru pagixanu gimuteru rixinriwaleyni wa gimuteru. 15Gi rixanuniikaluru chinanu wamontaako pumole,gi wa galuklewatachri pixka pixa. Gi wapnijituya pamgakakanru satu yineruwale yineru chinankoxni rupna Kristo.16Gi koxa mupashichkotupni kiglerugixanu. 17Gi rixanu Goyakalupogirewatyawaka gi wa nijiichini, gi wagiiruni, seyni poyagkaklewluni,kiglenshinikanrewluni, ga wagimuwluni Giwekikaluru Kpashiriya.18Gi rixanu Kristo wayegreru tyeyaruglenshinikanutlu Goyakalu.Gigleretkaluru yineya.

19Giyagni womkagitanrukiglenshinikanmenu. Womkagitanruklunerukta wa waleyawtseruwakanshinikankakinripawixkakluko. 20Gi nsaletanru satu yineruGoyakalu kamrutanru nijiichi chinanu.Ptowrunanuka galikaka powralkakni,seyni gektutni yineruya warutspekaklewatinri nikanruya. 21Kiglerugalikaka gi pnikanru giylatkalurgitu, gipuranro winga, gikena kluneruktagimkata gitspeekakyaplu pumole, ga wagikena gitseklu yakakanru, gikegigrokakanru.

22¿Palixge? Pixnanuko palixanuGoyakalu getanu.Giglenshinikanyegitkaluru

muklukanuwnayegjixnachriwarugleretanshinikanutanruya. 23Wanutanshinikanutachriko nikinriruklukanuwna, gi rixanu gi wa ralixleyaniklu. Klunerukokta galixlewlumkamrutikotu mukochrini wale.

Gichkolune ga wa gigrokachine

15 1Giyagni gichkolunwu wumkatagipxakletna rugrokinriyna wa

mumkatkane. Gi wumkatagimutletnawa. 2Satkakwu wixagimutanru wumwastsitanru kigleruyatseruwakanshinikanutkalurupa. 3Girixanu Kristo gi wa rumutnawa. Seyniwane china yongatyawaka:

“Yangalna tokanu pyangajene gapyegitno.”

4Gi rixanu wixa chinanu yonatkalurumuchikawa yonatkalurpirankakawyimakikolupa kashnantakgogneruya,giykolewluya yonchi giyakatyachriwaneywu wixinripa wkagwaklepa.

5Ga wa Goyakalu kashnantakgogneru,ruykolewle waneyalutu, genekangipanshinikanurungi gixinripa KristoGesoya. 6Panshinikanurungipatokanurunepgi gimalwutyapluGoyakalu Ruru Wutsrukate wixanu GesoKristo.

Wale chinanupa waneyapna kagwaklewlena payineko

7Giyagni Kristo yoptotingipixkapotuko, gixa yoptokakletanu,rumalwutikolupa Goyakalu. 8Gi rixanuwane nchina, kamrurewakleru rixkaKristo Geso sajruka gistaklewluya,tokanchi galikakpotunanuGoyakalupirana chinanu, poyegityaplugitsrukaachinni gipiratikaluru.9Payineko gimalwutyaplu Goyakaluretwamonrewle chinanu.Chinyongatyawaka:

Giyagni nupgujtatanyi

14 15

Page 249: Yine bible   new testament

249

payinyegiyako. Nshikaletgiwakatanyi.

10Wane chinatnaka:Gimuwatanu, payinekgi,

gineruneyma. 11Rumepetatnaka:

Gimalwutanru Gitsrukaachi pejnuruneko payinekgi.

Galixkotanru, payinemnunanuka. 12Gisayiya gimepetatnaka:

Waneplu Gesetski, payine Gitsrukate yotunomtachripa.

Wale chinanupa waneyapna kagwaklewlena payineko.

13Wa kagwaklewlu Goyakalutegenekpotutangi pejnuruko gimuwlugiglenshinikanrewlu galixinri. Tsru potukagwaklewlu waneyapgi GiwekikaluruKpashiri giyaklewleya.

Pawlo Goyakalu kamrurewyegitachri payine chinanu

14Naponshinikanyegitgi, nomolenegitanune, wa gixa koxakshinikanurunpotgi, psolpotukopiranagimatachinepgi, gimkatagiykokakletinripa gixkakluko. 15Psojimkagwakpiratkatno nyonyegitgi,nomolene, wane nixa gishinkapkakletgi,gimutlewlu chinanu nenekikoluGoyakaluya. 16Kristo Gesokamrurewyegitachripno payineyegiyakochinanu, Kiglerpotunanu TokanchiGoyakalunu nkamruretinri. Payinekogenekashatikolu gigleretkalururixinripa, kpashiri rixkaklewatinripaGiwekikaluru Kpashiriya.

17Giyagni waneynonalixkotpiranatyalu Kristo GesoyaGoyakalupirana. 18Gi rixanunkagwakpiratmaka yanumsayegletlupagixanu pirana wa Kristo gi kamrutagitaya yijnakotinripna payinekotokanuyna, kamrureyna, ruyaklewleymagiglajrukakaya, getkalurkakaya,

ruyaklewle Giwekikaluru Goyakalunu.19Wane rixa wa Gerosale ga wapsolsajrukleko Giririkpotunanukonunkakletananumtlu psolchijnekoKiglerpotunanu Tokanchi Kristopirana.20Wane nixa muchkotletnawanunkakletyaplu KiglerpotunanuTokanchi, makoschekgiwakatikowakaya Kristo, gi wasatuna galpokotyawakankamrupjitinripa. 21Seynichinyongatyawaka:

Munkaklewyegitkonewa retanna. Mjemkanewa rumata jemanruna.

Pawlo ginkakletlu wa Roma rushinikinri22Giyagni gixo kata numaletka gixa

yegi nyinripa.23Ga wa xani gike nixatka tyesretkaka.

Gixo walapu nalukpotutmaklunyayegityagi. 24Giyagni Gispanyanyinpatka, nyayegitangi. Gi rixanunkagwaka getlemtgi nuknogamtinipa,ganikyapno waneya, naligetlemtinpatkagi. 25Ga wa xani Gerosalenyanutka nupxakyapna kpashirine. 26Girixanu Masetonya gajene, Gakayi gajenekigle getle rixluna genekashlu gitaklukwamonurune kpashirine chinanu waGerosale gwachine. 27Gi rixanu kigle getlerixluna nyi payineko. Ga wa galikakarumkata gipekooyegletna Gerosale gajene,rapikonna chinanu kiglerkaka wannanuGiwekikaluruya. Payineko gimkatagipxaklekoxna gimaneyna. 28Giyagninnikatinpatkalu wa tye ga wanpoyegitinpatkalu tye kamrurchi,Gispanya nyinpatka, netamtangi xako.29Numatlu wa napyegitinipgi, Kristogiglenshinikanyegle potu numapokanu.

Pawlo gagjitna Roma gajene Kristonune ragjigognetinripna

30Nkegemgayegitgi, nomolene,Wutsrukate Geso Kristoya, ga wa

15

Page 250: Yine bible   new testament

250

galuklewlu Giwekikaluruya,gipxakanno. Goyakalu gagjiyegitanno,31nushpakinripa malixkane Goteyagwachinyegiya; wa genekashlukpashirine chinanu Gerosale gwachine,walenwa nkamruyegitanru,yoptotikolupa. 32Gimuwatachripnonapokyegitinipgi wa Goyakalugalukyawaka, gixaymananukonapnanutinripa. 33Pejnurunekgigixaymaplu giglenshinikanrewluGoyakalute. Wane gixkalurupa.

Pawlo gimatkakyegitlo Gwewe gimolna

16 1Gwewe numatkakgi gixa,wumole, Senkre

gapatjetikowaka kamrurewatyachroni,2gyoptotyaplo Gitsrukaachi chinanu,kpashirine kgimuka; gipxakyaploklunerukokta talukyagi. Gi rixanu gigepika tupxaka wala, ga wa gitpotukotupxaka.

Galukgiwaklewlu3Galukanna Presura, ga wa Gakila

nukamrurewatanune Kristo Gesoya.4Wannamka geneka giwekletanuwekinripa. Gi wa gitapje poyagnutna,seyni pejnuruneko gapatjetachinepayinemnunanukaya.5Galukgiwakatanna gapatjetachine koxagipjiyna. Galukanru Gipinito,nalukanru. Walenwa muchigalixletachritka Kristo Gasyaya.6Galukanro Mariya,kamrurewpotutachro gixyegiya.7Galukanna Ganroniko ga wa Gonya,nomolene, gitayma gostujenatkalunegimatkalune potu yokanatanune yegi.Wanna koxa muchi gwayegletachineKristo gitaya.

8Galukanru Gampli, nalukanruGitsrukaachiya. 9Galukanru Gorwano,wupxakjeru Kristoya, ga wa Stachi,nalukanru. 10Galukanru Gaple,

getumgakaluru Kristo yegi rixinri.Galukanna wanna Garistowolo.11Galukanru Gerotiyo nomole.Galukanna Narsisopji gajene,Gitsrukaachi gwachine. 12GalukannaTrigena ga wa Trigosa, Gitsrukaachikamrurewyegitachrone. GalukanroPersita galuukaluro, Gitsrukaachikamrurewyempotutachro. 13GalukanruRogwo, Gitsrukaachi tsomitanru, ga warunro, ga wa gitanu. 14GalukannaGasinkrito, ga wa Glekonte, ga waGerma, ga wa Patropa ga wa Germi, gawa moletkakachine wannaymalune.15Galukanna Giroroko, ga wa Golya, gawa Nereyo, ga wa yegwaklo, ga waGolimpa, ga wa pejnuruneko kpashirinewannaymalune. 16Galuukakanu kpashirigamluruyma. Ralukangina pejnurunekogapatjetyawaka gajene Kristonune.

Ruykotna kyokwirewakleruneya17Nagjitgi, nomolene, getanna

gkotspalkakjenemka wa ginkaklewlu gixaginkakyegitkaluryegiya, ga wagitspetkaluru gitakachine yimaklewluya.Gitspalatinna wanna. 18Gi rixanu wannapixkalune gi wa Wutsrukate Geso Kristowayegrenni, seyni ginanwakna galukanruwayegretna. Kigle tokanuyna, ga wa wanechinrena giglenshinikanyegitikolupa,wanna yokwigajitna myokwirewaklene.19Gi rixanu gixa yijnakle gimatpiranatkapejnuruneyako. Giyagni numjikyegitgi.Naluklu kgimatkale gixinripa kigleruya, gawa mtsaklanepgi gektutuya.

20Giglenshinikanrewlu Goyakalutegiyampotu rumlokanunru Satanasyopnigixajixi rapukoteya. Wutsrukate GesoKristo gimutlewle gixaymapa.

Pawlo gipxakjene galukle21Ralukangina Timoteyo

nukamrurewatanru, ga wa Losyo, ga waGaso, ga wa Sosupate, nomolene.

15 16

Page 251: Yine bible   new testament

251

22Gitni, Tersyo, kiruka yonatachrino,galukangi Gitsrukaachiya.

23Ralukangi, Kayo numwapjitanru,pejnuruneko gapatjetachinegapatjepjijetanru. 24RalukanginaGerasto, sroschi gapatjejetachripokchiya, ga wa gimole Kwarto.

Ralipre gimalwuretlu Goyakalu25Gimalwutkalurupni Goyakalu,

gimkata gmuchkotjerupa gixa, wanechinyawaka Kiglerpotunanu Tokanchigitanu. Walenwa Geso Kristopirana

nunkakletanru. Wane china tokanchiyogimanatkaluru muchikawgognenanuko.26Ga wa xani gipgujetkalurutkanitokanchi geneklewatachine chinyawaka.Wane rixa yokanreta wa gike rixinikomnikawnakotu Goyakalu, warunkakikolupna pejnurunekopayinemnunanuka yijnakotinripna;ralixinripna. 27Satupjerutu Goyakalukgimatkaleru gimalwutkalurupniGesokristo chinanurixgognenatyawakpatka. Wanegixkalurupa.

16

Page 252: Yine bible   new testament

252

Galuklewlu

1 1Gitni Pawlono, Kristo Gesotomganruno yokanatanrupno

nixinripa. Wane nixa Goyakalugishinikyawaka. Gita kirukatni ga waSostennu koxa, wumole.

2Gapatjetachine Goyakalununechinanupni. Wannanwa Korinto gajene,Kristo Geso chinanu kpashirinegixkalune. Ga wa pejnurunekoWutsrukate Geso Kristo giwakakoschekachine chinanupa,pasretamnunanuka gajene. WannaGitsrukatni ga wa wixankoxni.3Gimutkalunepgi. KiglenshinikanupgiWuru Goyakalu chinanu, ga waGitsrukaachi Geso Kristo chinanu.

Genekashatkalurkaka Giwekikaluruya poyagnuta Pawlo

4Psolgogneko npoyagnutlu Goyakalugixa chinanu, gi rixanu Goyakalugimutanungi gixa Kristo Geso chinanu.5Ga wa gixa mponikowkaaka psoluyakoWale chinanu, ptowruko tokanchiya gawa ptowruko gimatkalewluya. 6Wanerixa poyegitkota gixa yegi waKristopirana gipgujtalewlu. 7Giyagni gisatuna gkaptotya genekashatkaluru.Gixa kagwakgognenatlu WutsrukateGeso Kristo gipgujewninripa. 8Walenwa

poyegitangi yoptukyawakpotunanuko,muklukanuwnakanepgi wa WutsrukateGeso Kristogognepa. 9Goyakalupoyagkakachri. Wale chinanu ntomgakawa Gituruyma gimatkakinripa, GesoKristo Wutsrukate.

¿Kotspaltatkege Kristo?10Giyagni nuykotgi, nomolene,

Wutsrukate Geso Kristo giwakaya,panshinikanurune nchintokanutanu. Giwa gkotspalanshinikankakanugixkakluko. Psolpotuyakopanshinikanurunepgi.Pagitakyagookalunepgi. 11Gi rixanununkaaka gixapirana, nomolene, wawanna Klowe ginkakwu wa gixkaklukoyagotkakinri. 12Giyagni wane nchingi,satkakgi gixa wane china, “Gitni waPawloymalutno.” “Gitni waGapoloymalutno.” Ga wa “GitniSotluymalutno.” “Gitni waKristoymalutno.”

13¿Kotspaltatkege Kristo?¿Koroshishkitlege rutaaka Pawlo gixachinanu? ¿Waka Pawlo giwakaylegegkatika? 14Npoyagnutlu Goyakalu gisatuna gixa nkata, ga wa Krispopje gawa Kayo nkata, 15gi satuna wanechininripa wa gita giwaka gkatika. 16Gawa Gishtugwapji gajene koxa nkata. Gawa pimrine gi satuna numata wa

1 Tixinri Kpashiri Pawlo Kirukate Korintyone Chinanu

Page 253: Yine bible   new testament

253

nkatinri. 17Gi rixanu Kristo gi yokanatnonkatlewatinripa, seyni KiglerpotunanuTokanchi nunkakletinripa, gi wagimatkalewlu tokanchiya maleshawakama mixinitipa Kristo koroshishkitate.

Kristo, Walenwa Goyakalu giyakle ga wa Goyakalu gimatkalewle

18Gi rixanu koroshishkitapiranawalenwa manshinikanutu wagamgachine chinanu. Seyni Goyakalugiyakleni wa wixa chinanugognetkaakalunwu. 19Gi rixanuyonatkalurutkani:

Gita nikatanru kgimatkalerune gimatkalewle,

ga wa nuknokanru kanshinikanurunenshinikannu.

20¿Ginaklu kgimatkaleru? ¿Ginakluyonchikgapri? ¿Ginaklu kyoptopiraklerutyegogne gajeru? ¿Gi ge Goyakalumanshinikanutu rixlu tye psolchijnekogimatkalewle? 21Gi rixanu Goyakalugimatkalewle chinanu wa tye psolchijnegajeneko gimatkalewleya gi rumatyalunaGoyakalu. Giyagni rugleretlu Goyakalu,ginkaklewlu manshinikannuyarognetkakinni galixachine.

22Gi rixanu wa Goteyone gagjijetlugetkalurkaka. Ga wa Kriykone gijgalugimatkalewlu. 23Ga wa wixa ginkakletluKristo koroshishkita gitaakaluru, waGoteyone galikakni gitspeekakachri, gawa payine getanu manshinikanrewluni.24Ga wa tomgakalune chinanu,Goteyone ga wa Kriykone koxa,Kristonwa Goyakalu giyakle ga waGoyakalu gimatkalewle. 25Gi rixanuGoyakalu manshinikannumka yinepnute kanshinikanurni. Ga wa Goyakalugigroklemka yine pnute gichkolni.

Goyakalu tsomitanru26Gi rixanu gixa, nomolene, getlu

ntomsatikolu. Gi wa gixo

kgimatkalerune manchiya wane, gi wagixo gimkatachine, gi wa gixo wannapotu tomsatka. 27Seyni wamanshinikanune tyechijne gajeneGoyakalu tsomita wa patewkakyapnakgimatkalerune. Ga wa gigrokachinetyechijne gajene Goyakalu tsomitapatewkakyapna gichkolune. 28Ga wampogirene tyechijne gajene, ga wageyiikalune Goyakalu tsomita, ga wamwakatu, maleshawaka rixkakyaplu wawanerutu, 29gi satuna kamanerugalixkotnachripwa Goyakalu getanu.30Wale giyakatya gixa Kristo Gesoya.Walenwa wixa gimatkalewleGoyakaluya, ga wa wixa poyagkaklewle,ga wa Walenwa kpashiri wixikolu ga waWalenwa wkoshpakjixikolu, 31wayonchi chinyawaka:

Wa galixkotlewatachri Gitsrukaachi ralixkotanu.

Geso Kristo, ga wa Wale koroshishkita gitaakaluru

2 1Ga wa gita, nomolene, wa gixa yeginapokinitka, gi wa tokanchi

giglenuya nunkakyagi gipgujtalewluGoyakalupirana, gi wagimatkalewluyako. 2Gi rixanu gikenushinika gimatleta gixatskalaya, seyniGeso Kristopje, ga wa Tye koroshishkitagitaakaluru. 3Ga wa gigrokachrino, ga wapikachrino, ga wa gitatatachripotno gixayegi nya. 4Ga wa ntokanu ga wanunkaklewle gi wa gimatkalewlutokanchi gishinikanutlewatachrino, seyniGiwekikalurupirana gekakgirewatachrinoga wa giyaklupirana. 5Wa gixa galixle giwa yine gimatkalewle chinanu rixinripa,seyni Goyakalu giyaklewle chinanni.

Goyakalu gipgujewnakakyegitwu wixa Giwekikaluruya

6Wa mmagatikaneyegiyawuynumsatlu gimatkalewluya, seyni

1 1 2

Page 254: Yine bible   new testament

254

tyenwa gimatkalewlu gi wa tyegognegajerni, gi wa tsrukakalunenu tyegognegajene. Wannanwa nikawnachinepa.7Seyni Goyakalu gimatkalewlewyanumsatya giyogimanatkaluru, wagishyatkaluru. Tyenwa, Goyakalugimatkalewle wa rutakagnaputanrumawakanuwa tye psolchijneko, wixapogirewatinripa. 8Gi satuna tyegognegajeru tsrukakalune gimatlu. Gi rixanurumatkamkaluna, gimka koroshishkitarutakanruna goyaknuchi Gitsrukate.9Seyni yonchi chinyawaka:

Gi paygalena getjejetlu, Gi pajnakona jemjejetlu, gi waleko yanshinikangaajejetayineru,

Wa Goyakalu galpokotyanarushinikjene.

10Gi rixanu Goyakalugipgujewnakakyegitwu wixaGiwekikaluruya.Gi rixanu Giwekikaluru ptowrunanuka

retjeta, wa tsrupotunanu Goyakalunu.11Gi rixanu ¿giru yineru gimatlu wayinerunu, seyni giwekikaluruyinerunupje, wa yineru gitokote gwachri?Waneko pixka rixa. Wa Goyakalunu gikegimatlu, seyni GiwekikalurupjeGoyakalunu gimatlu. 12Ga wa wixa gi watyegogne gajeru giwekikaluru wyoptota,seyni Giwekikaluru Goyakalunuwyoptota, wa wumatyaplu wa Goyakalugenekashlekaka, wa wixagenekashatkaluru. 13Wa wixayanumatinri, gi wa tyegogne gajenetokanuya, wa chinyawaknagimatkalewlupirana, seyni waGiwekikaluru gekakgirewata. WaGiwekikaluru giyakatyachri wumapnugetletanru Giwekikalurunuya.

Getjetikolu Giwekikaluruya14Wa yinerunshinikanupje gi

yoptokaklu Giwekikalurunu wa

Giwekikaluru Goyakalunu, gi rixanumanshinikanutni wale chinanu. Girumkata gimata jemletlu, gi rixanuGiwekikaluruya retjetka. 15WaGiwekikaluru waneyalutu psolukorumata geta. Seyni gike gimata getluwale. 16Gi rixanu

¿katu gimatanshinikanutlu Gitsrukaachi,

wa yimakyaplu Wale? Seyni wixa waneya Kristonshinikannu.

Manchine, yine pixka gixjetachine

3 1Ga wa gita, nomolene, gi numkatagiynumsaletgi wa Giwekikaluru

waneyalune pixkalune, seyni manchipixka gixachingi, mturune Kristoyapixkalune. 2Tnuchga nutgi. Gi waniikaluru nenekgi. Gi rixanu gixa gigimkatawalu. Gi koxa xani gimkatlu.3Gi rixanu manchinewagi. Gi rixanugixa yegi rawini wa ganxalu ga wayagotkaklu, ¿gi ge manchingi, ga wayine pixka gixjetachingi? 4Gi rixanusatu wane chininipa, “Gitni waPawloymalutno,” ga wa satu, “Gitni waGapoloymalutno,” ¿gi gemanchinenpotgi?

Goyakalu gikamrurewatanune5Gi rixanu ¿klunerni Gapolo? ¿klunerni

Pawlo? Kamrurewaklerunni, wa wannachinanu galixinri, wa Gitsrukaachigenekyawaklu satkaka. 6Gita gitaklewata.Gapolo giyogata. Ga wa Goyakalutseruwnakaklu. 7Giyagni gi wa gitakachrichinanu, gi koxa wa giyogatachrichinanu, seyni wa tseruwnakakachrichinanupje galikaka Goyakalu. 8Wagitakachri ga wa giyogatachri satupjerutupixka rixkakna. Seyni satkaka yoptotanrurapnutikolu rixa kamruretyawakapa. 9Girixanu Goyakalu gikamrurewatanunwu.Gixni wa Goyakalu gisanate, ga wa gixniwa Goyakalupji Wale kamrupjitanru.

1 2 3

Page 255: Yine bible   new testament

255

Satkaka kamrure retumgiko10Goyakalu gimutlewleya nenekikolu

kgimatkaleru kamrupjijixachripixkalutno, gita galpokotlu panchigwiyawakapa. Satu wane gogokamrupjita. Ga wa satkaka girukotinwawa rixpoko kamruretyawakapluna. 11Girixanu gi satuna panchi gwiyawakaparumkata gali pokletikolupa, seyniwalepje gali galpokletkalurutka.Walenwa Geso Kristo. 12Satumka wa tyegalpokotikowaka panawatini, koripji,sroschipji, sotlu kwenurpotupji,gagmunapji, kochkawalepji,kshanaksupji kamrutikolu, 13satkakakamrure pgujetanurupni. Gi rixanuwalegognepa gekakgitanru. Gi rixanuxirnachri rupgujewnakakiko. Wasatkaka kamrure xirnachri retumgiko gipixkaktalu. 14Ga wa satu kamrurepjirawinipa wa wale kamrupjitanru, waleyoptotanru rapnutikolupa. 15Ga wa satukamrurepji galginina,rapnutikolupmaka ramginina, seyniwale gognetkaako. Seyni xirnachrirognetkakiko pixka rixanu.

Kpashiwakpotugruko wa Goyakalugrukotkani wa gixa

16¿Gi ge gimata gixa wa Goyakalunukpashiwakpotugruko gixinri ga waGiwekikaluru Goyakalunu gixa rawinri?Girukokta gimtukinrikpashiwakpotugruko Goyakalunu,Goyakalu gimtukanru wale. 17Gi rixanukpashirni kpashiwakpotugrukoGoyakalunu. Tyeyegrukotkani wa gixa.

Tyechijne gimatkalewle18Gi satuna yokwitinwa. Walenanuko

kgimatkaleru kagwaknachriwatyegogneya, manshinikanutu rixinwawa kgimatkaleru rixinripa. 19Gi rixanutyechijne gimatkalewle wa Goyakalu

getanu seprolunshinikanru rixa. Girixanu yonatkalurni:

Wale kashichna kgimatkalerune rixasha gimatkalewleyna.

20Wane chinatnaka:Gitsrukaachi gimatanshinikanutna

kgimatkalerune, wa magijerunshinikanutachine.

21Giyagni gi satuna galixkowyegitanruyineru. Gi rixanu ptowrunanukagixanni. 22Pawloko, ga wa Gapoloko, gawa Sotluko, ga wa psolchijneko, ga wagiwekluko, ga wa gipukchiko, ga wawanerutuko, ga wa ginachripako,ptowrunanuka gixanni. 23Ga waKristonungi gixa. Ga wa KristoGoyakalunni.

Goyakalu giyogimanatanru girukotachine

4 1Wane rixa getletanwuna yineKristo kamrurewyegitachinwu, ga

wa Goyakalu giyogimanatanrukakagirukotachinwu. 2Ga wa wanepnute wagirukotachineya galuukalurni wasatkaka poyagkakachri retikolupa. 3Gawa gita gi wa tsru netyalu wa gixagitakyagokyawakno, ga wa yinegogneyanutakyagokika. Ga wa gi gitakogitakyagoknawa. 4Gi rixanu gikenanushinika giklukanuwnaletnawa, seynigi wale chinanumuklukanuwnakaakotno. Gi rixanuGitsrukaachinwa nutakyagokjeru.5Giyagni gike giklukanuwnayegjixanuma mapookanuwa gipapko, waGitsrukaachi gininpotunanuko. Walepokamlatanru mapshagawakayogimatikaluru. Rupgujetanru yinegishinikanru rajiyna. Waneklu satkakagalixkotko Goyakalu chinanu.

6Giyagni, nomolene, tye yaglukakanutaknawa ga wa Gapolo wa gixachinanu, wa gixa yimakikolupa wixayagi wa yonatkaluru pnute gyijnakotanuwa gixa ma malixkotyanuplu satu

1 3 4

Page 256: Yine bible   new testament

256

yineru pimri pnute. 7Gi rixanu ¿katukotnukgi? ¿Klu waneyyi wa pmayoptotanutuya? ¿Ga wapyoptoshatinitkalu, klu chinanupalixkotnawa wa pmayoptotanutupixka?

Seprolunwu Kristo chinanu8¿Gike mmagatikanetkagi?

¿Ponikolunetkagi? ¿Mpogirewatatkawixamigjeya? Mpogirewatanmakagalikaka wa wixkoxamka gixaymapogirewatanu. 9Gi rixanu nkagwakluGoyakalu pogijetwu wa wixayokanatkalunwu wagapkatatachinpotwu, giylajixkalunepwugekakgitkalunepwu wa tyechijneya, gawa Goyakalutowrerunyegiya, ga wayinyegiya. 10Wixni seprolunwu Kristochinanu, ga wa gixni kanshinikanurungiKristoya. Wixni gigrokachinwu ga wagixni gichkolungi. Gixni wakagwakpiratkalungi, ga wa wixnimkagwakpiratkonwu. 11Xanigognenanunachwu, ga wa wonunnagatewata, gawa mamkanwu, giylaakalunwu, ga wayashalunwu. 12Ga wawkamrurewpotuta. Wumyoyawkamrurewatya. Yangakalunwu ga wawuglenshinikanyeglewata.Wkojwakjetka ga wawakotanshinikanutlu. 13Gektupiranayegi wixka ga wa wuykolewata.Kapcholu giknookaluru tyechijneyapixka wixka. Wa kapcholupejnurkakakoya sheyitkaluru pixkawixka xanigognenanu.

Goyakalu pogirewatyawaka giyaklu chinanu

14Gi nyonyegitgi tyekakanpatewkakyapgi, seyni nwugenenenalukanune pixka nuykotgi. 15Gi rixanupamole waragkamka waneygiggirukotjene Kristoya, seyni gi wa gixo

girune waneygi. Gi rixanu GesoKristonu wa Kiglerpotunanu Tokanchichinanu nwugenetgi. 16Giyagni nagjitgiwa gyimyapno.

17Wale chinanu Timotiyonyokanyegitgi. Walenwa noturunalukanru ga wa poyagkakachriGitsrukaachiya. Wale gishinkapkakangigitgapoya Kristo Gesoya. Wane nixaginkaklewleta psolusretako ga wapejnuruko gapatjetikowaka.

18Ga wa pimrine galixkotnawa wagixa yegi nma yakanumka. 19Seynigiyampotu gixa yegi nyanu, waGitsrukaachi gishinikiniplu. Numatanrugi wa tokanna wa galixkotnachinwa,seyni wa ruyaklewlena. 20Gi rixanuGoyakalu pogirewatyawaka gi watokanchi chinanu, seyni giyakluchinanu. 21¿Giru xani galuka?¿kochipjerewapi nuyayegitangi, wakagaluklewlu ga wa mayogotushinikanchiyma?

Satu gapoklewlu

5 1Pejnuruneko pogitlu wa gixa yegirawinri gapoklewlu, wane

pixkalutu gapoklewlu wa maleshpotlupayineyegiya. Wa satu ruru gnunrokowaneya rixinri. 2Ga wa gixagalixkotnawa. Gi wa gwamonuwatanugonuka wa gixyegiya koniko wa wanegixachri.

Gapoklewatachri saletko3Gi rixanu gita galikakni wa pnu

nwamanetini, seyni nonshinikanu gixayegi rawinri, wanerutu pixkano nixagiklukanuwnayegjixletlu wa wanegixachri. 4Geso Gitsrukaachi giwakaya,wa gixa gapatjetini ga wanonshinikanuyma, wa Wutsrukate Gesogiyakleyma. 5Wa Satanasyo yegisamyokikolupa wa wale,saletmanetikolupa, wa

1 4 5

Page 257: Yine bible   new testament

257

gognetkaakalurupni ga wa ruwekinripawa Gitsrukaachi Gesogognepa.

Kristo, Walenwa gowega Wgene wixanu wa Tsru Giknoglushgogne chinanu

6Gi kigleru wa gixa galixkotinwa. ¿Gige gimata gixa wa ptsotsotaji gisekachripsolujpako ruseekaka? 7Giknokanutkalukapokotu gisekachri, wa gerotujpagixinripa. Gi rixanu gixa gisekachrimyapjetkangi. Gi rixanu gowega wgeneTsru Giknoglushgognegenekashatikaluru. Wixa chinanugiylatkalurutka. Walenwa Kristo.8Giyagni wa Tsrugogne gapatini, giwaneyapgi jimapro kapokotu gisekachriyapjetkaluru. Gi wa gektutu gisekachriwaneyapgi. Walenwa mugletkaka ga wagektutu pixkalutu. Seynimyokwirmenuyma ga wagalikakpotunanu tokanchiymagapatanu. Walenwa galikakni jimaprogisekachri myapjetkotu pixkalutu.

Ruykotkana wa kapoklewakleryegiya kotnukinwana

9Nkirukate wane nchina yonyegletgigi wa kapoklewaklerunekogipxaletjetanu. 10Seyni gi wapsolpotuyako wa tye psolchijnekokapoklewakleruneyma, ga waksotanugoluneyma, ga wakachowguruneyma, ga wa yagluchishakyonogiklewakleruneyma. Gi rixanuwane gixinipa, tye psolchijneko gimkatagishpakletya. 11Ga wa xawakninyonyegitgi gi wa gipxaletanrugirukokta molchi chinkaluru wakapoklewakleru rixinri, ga waksotanugolu rixinri, ga wa yagluchishakyonogyegikleru rixinri, ga wakgejnugimakleru rixinri, ga wakgimekleru rixinri, ga wa kachowgururixinri. Wa wane gixachriyma gigimnikanu.

12Gi rixanu ¿klu chinanu gitagitakyagokyapna wa maleka gajene?¿Gi ge wannanwa gapatjetikowakagajene wa gixa gitakyagokanu? 13Ga wamaleka gajene Goyakalu gitakyagokanu.Gixa konanru wa tye mugletu gixyegiya.

Gapatjetachine wannakakluko giglepokotanru giklukanuwnalkaka

6 1Gixatskalaya wa pnu gixkoklunusatu, ¿tserpiranawatewge wa

mpoyagkaakanyegiya rutakyaplu waruklukanuwnayegjixyaplu, gi wakpashirine yegi? 2¿Gi ge gimatlu gixawa kpashirine gitaakalunepakgitakyagoklewaklerune tye psolchijnegajene chinanu? Ga wa tye psolchijnegajeneko chinanu gixa gitaako, pgujrugimkata gitakyagokletlu wamtserutpotkaka. 3¿Gi ge gimata gixa wawixa gitaako kgitakyagoklewaklerunwutowrechine chinanu? ¿Gi ge wanepnutewutakyagokanna tyegogne gajerkaka?4Giyagni tyegogne gajerkaka waneygigitakyagookalurupa, gitakanna giyagokakiglepiranyegirune gapatjetyawakagajene. 5Wane nchinanu wa gixapatewatinripa: ¿Maleshluge satu gixayegi kgimatkaleru wa gimkatagitakyagoklewatachri gixleta wagimolenyegiyako? 6Seyni molchi gijgaluwa gimole giklukanuwnayegjixikolu. Gawa wale gkamruta wa malixkanyegiya.

7Giyagni pnuterututkani wale wagixkakluko giklukanuwnayegjixlewlegijga. ¿Klu chinanu gi petashatinigonuka wa pnu gixkota? ¿Klu chinanugi nchowgushatiko? 8Seyni gixa pnugixlewata, ga wa nchowguwata, ga wamoletkakachineko wane gixa.

Mpoyagkaakane gi yoptotanruGoyakalu pogirewatyawaka

9¿Gi ge gimata gixa wampoyagkaakane gi yoptotanruna

1 5 6

Page 258: Yine bible   new testament

258

Goyakalu pogirewatyawaka? Gi wayokwitkalunepgi. Gi wakapoklewakleruneko, gi wa yagluchishakyonogyegikleruneko, gi wakgimopatakleruneko, gi wa suxopixkalutuko, gi wa jeji gapokachriko.10Gi wa kachowguruneko, gi waksotanugoluneko, gi wakgimekleruneko, gi wakgejnugimakleruneko, gi wakchowguwakleruneko yoptotanrunaGoyakalu pogirewatyawaka. 11Ga wapimringi gixa wane gixachinenangi.Seyni gixa gerkakalunetkagi. Seyni gixakpashirine gitaakalunetkagi. Seynimuklukanuwnakaakonetkagi,Gitsrukaachi Geso Kristo giwakaya, gawa Woyakalutenu Giwekikaluruya.

Gimaneya gimalwutkaluru gixkakinri Goyakalu

12Pejnurunanuko munanshichkotnigitaya. Seyni gi wa pejnurukogipxaklewata. Pejnurunanukomunanshichkotni gitaya, seyni gi satunagitsrukatetyegitanno gita. 13Niikalurunanwakachinupa, ga wa nanwakchiniikalurunupa. Ga wa Goyakalunikatanru wale ga wa pimri koxa. Seyniwa manchi gi wa gapoklewlenupni,seyni Gitsrukaachinupni. Ga waGitsrukaachi manchi Gitsrukatni. 14Gawa Goyakalu yotunkaklu Gitsrukaachi,ga wa wixa koxa ruyakleyayotunkakanu.

15¿Gi ge gimata gixa wa gixmanni waKristo psojite? Giyagni ¿nwanrugeKristo psojite, ga wa satokapoklewaklero psojite nixkakanru?Gike rixiniko. 16¿Gi ge gimatkoxlu wagirukokta kapoklewaklero gipxaletachri,pamanepje rixatka walayma? Gi rixanukapiranyegirutkani:

Wa gepinanna pamanepje rixanutkana. 17Seyni girukokta Gitsrukaachi

gipxaletachri, satupjegiwekikalurutkani.

18Gasukinri gapoklewlu. Pejnurukomukochri wa yineru kamrutanru,manchi malekate gwachrini. Seyni wagapoklewatachri waleko gimanemukochirewatya. 19¿Gi ge gimatlu gixawa gimane kpashiwakpotugruko rixinriwa Giwekikaluru Kpashirinu? Gixagitokote gwachrini Wale. Wa Walewaneygi Goyakalu chinanu. Gi wagixanukni gixa. 20Gi rixanu kwenurugagjitikalungi. Giyagni gimaneyagimalwutkaluru gixkakinri Goyakalu.

Wa gnurchi ga wa gnunrochi gimkata kamrurekakleta

7 1Wa gyonyegityanopirana, kigleruwa jeji gi kamrukanro suxo. 2Seyni

gapnokawlu chinanu satkaka walekoganunro waneyapa. Ga wa satkaka suxowalako tganuru waneyapa. 3Gnurchigenekanro ganunro galuukaluru. Wanekopixka tixanru suxo tganuru. 4Wa suxo giwa tutaaka walako tomane chinanu,seyni tganuru galikaka gitaaka. Wanekopixka koxa rixa gnurchi. Gi rutaakawaleko gimane chinanu, seyni ganunrogalikaka gitaaka. 5Gi gaalikakanu, seyniwalepje chinanu wa mumaletkonepgigagjigognetinripa wa gepi gigkakinitkagipshinkakaya wane gixinripa. Waneklugipxaletkakanutnaka, wa Satanasyo mayantaletyanupgi gmakotnachinwachinanu. 6Seyni wane nchinre walenwagichichkaluru. Gi wa towutkalurni.7Nalukmaklu wa pejnuruneko jejine gitapixkamka rixanna. Seyni satkaka wanerixa wa Goyakalu genekyalu. Satu wanegixa. Satu pnu gixa.

Mganunrone ga wa gipnagnurutachrone giykotka

8Wane nchinna wa mkashimyotkanega wa gipnagnurutachrone, kiglemkalu

1 6 7

Page 259: Yine bible   new testament

259

gita pixka rixgognenatanmakna.9Gakotnachinwa mumkata gixletkanekashimyotanna. Gi rixanu kiglerugalikaka kashimyotinripna mamakchakinitipna.

Gitsrukaachi yokanre giknoka gnunrowluya

10Ga wa kashimyotachinetkantowutna, gi wa gita towuwata seyniGitsrukaachi galikakni towuwata, wasuxo tma mutspalatyanuplu tganuru.11Ga wa tutspalatinipa, mganurutotixgognenatanutka, wakarupoyikgayegkakinna tganuruyma. Gawa jeji koxa gi ruknokanro ganunro.

Kashimyokaklu wa galixachine ga wa malixkaneyma

12Ga wa wanepnute gita wane china,gi wa Gitsrukaachi wane china: wa satumolchi ma malixagnunrotkanu wa walagaluka waleyma gwaletini, gi waruknokanro. 13Ga wa suxo tmamalixagnurutkanu, wale galukagimwaletinro, gi tuknokanru tganuru.14Gi rixanu wa gnurchi malixkatukpashiri rixka ganunro chinanu. Ga wagnunrochi malixkato kpashiro tixkagalixachri tganuru chinanu. Wane mamixkoklunu gwugenenna mpowranerixinmakna. Seyni kpashirinni wa xani.

15Wa malixkatu wa rutspalatini,rutspalashatanu. Wumole ga wawumolero gi wa wayegretka wane rixini.Kigle gwashle chinanupa tomgiyawuGoyakalu. 16Gi rixanu ¿gi pumatge,suxo, gikta pixa gognetkakanrupganuru? Waka ¿gi pumatge, jeji, giktapixa gognetkakanro pganunro?

Wa Goyakalu tomgiyawakgi satkaka, wane gixanu

17Seyni satkaka wa Gitsrukaachigeneksatyawakgi, wa Goyakalu

tomgiyawakgi satkaka, wane gixanu.Wane nixa towutletna pejnurunekogapatjetachinkaka. 18¿Wa satu sajrukagistaakotachri tomgikolu? Gi wamsajruka gistaakotu rixashatinwa. ¿Gawa satu msajruka gistaakotu tomgikolu?Gi wa sajruka gistaakotanu. 19Gike rixasajruka gistaknuchi. Gike rixa msajrukagistaknuchi, seyni Goyakaluyokanatanru kamrutikolupa galikaka.20Gikta rixpokonata tomgakoklunu,waneko rixjetanu. 21¿Wayegrechripixanatini ptomgakoklunuge? Gikepixanu, seyni pumkata gishpakletinipawane pixanu galikaka. 22Gi rixanuwayegrechri tomgakoklunuGitsrukaachiya, gishpakachriGitsrukaachinu rixatka. Waneko pixkarixa wa gishpakachri tomgakoklunu.Kristo wayegrerni wale. 23Kwenurugagjitikalungi. Gi wa yinewayegretanunepgi. 24Nomolene, giktagixpokonatini satkakgi ntomgakoklunu,waneko gixjetanu Goyakalu getanu.

Pawlo wane gixa getletlu kashimyolu25Maklojine jejine metkanewapirana,

maleshayno wa Gitsrukaachi tokanuyokanatkaluru, seyni gitgoya nunkakgiwa Goyakalu getwamonrewle chinanupoyagkakachrino. 26Giyagni gitgoyakigleru wa tye kegeknanuwlu chinanuwa xawakni wanerutu wa jejirixanatyawaka waneko rixanu. 27¿Suxogipxaletanruyge? Gi pujganrupkaspukikolupa. ¿Mganunrotupixinrege? Gi wa pujganro suxo. 28Seynipkashimyotini, gi wa pmukochirewata.Ga wa makloji kashimyotini gitmukochirewata. Seyni wa wanegixachine salewnamanetanna. Ga wawaleya nyopnuginmakgi.

29Ga wa wane nchina, nomolene. Gigogogneru. Wa wanerutuwagognekganunrolune wa mganunrone pixka

1 7

Page 260: Yine bible   new testament

260

rixanna. 30Wa chiyagatachine wamchiyagatkane pixka rixanna. Ga wagimuwatachine wa mumuwatkane pixkarixanna. Ga wa gagjitachinemaleshayalune pixka rixanna. 31Watyechijne gajerkaka wane gixletachine,gi wa wane gixletpotutachine pixkarixanna. Gi rixanu tyegognepogagiknoganu.

Kashimyokakachine girukotlewle ga wa kojwakanshinikanrewlena

32Giyagni nalukmaklumkojwakanshinikanutkanepmakgi. Wamkashimyotkatu yanshinikanyegitluGitsrukaachipiranaya, gi rixpokogigletanshinikanretanru Gitsrukaachi.33Ga wa kashimyotachriyanshinikanyegitlu tyechijnegajerkakapirana, gi rixpokogigletanshinikanretanro ganunro.34Wane rixakotspaltanshinikanreyegitka. Wa suxomkashimyotkato ga wa makloji jejimetkatowa Gitsrukaachipiranayatyanshinikanuta, wa kpashiro tixinripatomaneya ga wa tonshinikanuya. Ga wakashimyotachro yanshinikanutlutyechijne gajerkakapirana, gi tixpokogigletanshinikanretanru tganuru.

35Giyagni tyepirana nunkakgigipxakikolupa, gi wa gitseklutponutakyegityapgi. Giyagni tyepirananunkakgi, wanepotuko gixachinepgi gawa mumaletkonepgi Gitsrukaachigipxaletinri gishiniklewleya.

Makloji jeji metkatowapirana wa Pawlogoya

36Wa satu kagwakinri wa gi kigletixka makloji walenu, ga watuknogwalaputetinitka, ga wa tumkatawane gixletini, ralukyawaka rixanu. Giwa mukochirewata. Kashimyokakanna.37Seyni wa muchkowanshinikanuwatini

rajiya, ga wa gike magatya, ga warumkata girukotanshinikanretnawa, gawa rajiya wane rixanshinikanutinri wamganuruto rumretyaplo maklojite, kiglerixa. 38Giyagni girukokta kashimyojixlomaklojite kigleru kamruta. Ga wagirukokta maklojite mkashimyojixkatukigleru potu kamruta.

Gipnagnurutachronepirana wa Pawlogoya39Wa suxo ginanshichkalurni

ruwekinikopshini tganuru. Ga watupnagnurutinitka tkaspuukatkatkashimyotyaplu talukanru, seyniGitsrukaachinupje. 40Ga wa gitgoyawanepnute tumuwatanu wanetixgognenatini. Nkagwaklu GiwekikaluruGoyakalunu koxa waneyno.

Yagluchisha genekashatkalurupirana

8 1Ga wa yagluchishagenekashatkalurupirana, wumatlu

wa pejnurunekwu kgimatkalerunwu.Wa gimatkalewlu galixkotnachriwarixkaklu yineru. Ga wa gishiniklewlutseruwnakaklu. 2Ga wa satu kagwakinripagixanu rumatinri, giketsotajirumatawa wa rumkatagimatletyawakamka. 3Ga wa satuGoyakalu gishinikini, Wale gimatanruni.

4Giyagni wa niikaluru yagluchishagenekashatkalurupirana, wumatlu wayagluchisha gikenanni wa tyepsolchijneyako. Waneru wa satupjerutuGoyakalu. Maleshlu satu. 5Gi rixanuwanemkana gixo goyakalunechinkalunemka tengogneko ga wachijiko. Wane rixmaka gixo goyakalunega wa gixo gitsrukaachine. 6Seyni wixachinanu waneru satupjerutu Goyakalu,wa Girchi. Ga wa Wale ruyakatyaptowruko, ga wa wixa Wale chinanu.Satupjerutni Gitsrukaachi Geso Kristo,ga wa ptowruko Wale giyakatya, ga wawixa koxa Wale giyakatya.

1 7 8

Page 261: Yine bible   new testament

261

Giklukanuwnalupirana7Seyni gi pejnuruneko gimatpiranatlu

wa tye. Xanigognenanu pimrine wayagluchisha yonogyegjetachine,yagluchisha chinanu nikluna wa nikchiyagluchisha genekashatkaluru. Giyagniwanna gigrokanshinikanutachinepuchotanshinikanutkana. 8Gi waniikaluru chinanu wkayegiklu Goyakalu.Wma niikanu, gi wmagatya. Ga wawnikini gi wa wanepnute wixanu.

9Ggirukotinwa. Gi wa gitspekakannagigrokachine gixa gimkatyawakaya. 10Girixanu wa satu getinipmakyi wa pixakgimatkaleryi wa nikjetikowakaptuplatinipmaka wa yagluchipjiya, ¿gi getseruwnanshinikankaakalurupnigigrokachri wa nikyaplu wa yagluchishagenekashatkaluru, 11ga wapumatkalewleya ramganu gigrokachripumole, wa wale chinanu rupnanaKristo? 12Wane pixamukochirewleyegitinna moletkakachine,ga wa pumtukanshinikanutinri wagigrokanshinikanutachri wagiklukanuwnalupirana yanshinikanutinri,pmukochirewyegitlu Kristoko. 13Giyagniwa niikaluru gitspeekakiniplu nomole, gipagogneko nnikanutkalu gigitu nmamutspekakyanuplu nomole.

Pawlo yokanatikolu gimaxikoletikolu

9 1¿Gi ge gishpakachrino? ¿Gi geyokanatkalurno? ¿Gi ge netlu Geso

Wutsrukate? ¿Gi ge nkamrurgi gixaGitsrukaachiya? 2Gimka pimrinechinanu yokanatkalurno, seyni gixachinanu galikakakni. Gi rixanu wanyokanatikolu gimaxikoletikolgi gixaGitsrukaachi chinanu.

Wa yokanatkaluru gimkatyawaka3Walenwa nuykoyegitnawa wa

nepomsatjene yegi. 4¿Gi ge wumkata

nikleta ga wa wuure? 5¿Gi ge wumkatawixa ganiklenanumtanro wganunro satogalixachro, wa pimrine yokanatkalunepixka, ga wa Gitsrukaachi gepurunepixka, ga wa Sotlu pixka? 6¿Wakagitapje ga wa Wirnawisi gi ge wumkatamkamruurewatkanwu gixleta?

7¿Katu pagogne solaltapa ga wawalenanuko wenutnawa? ¿Katugitaklewata sana gowasha ga wa giniklu toji? ¿Katu girukotna goweganega wa gi ruratnugatlo gowega?

Kristo kamrurewyegitachri wa Kiglerpotunanu Tokanchi

giwekyachri rixinripa8Gi yine ruyakatya wane nchinre. ¿Gi

ge waneko pixka china Tokanchi? 9WaMoysisi Tokanu Yokanatkaluru wanechina yongatyawakanatkaluru, “Gi pushyanamatanru wa waka wa jirujitachri.” Gi wa wakayanshinikanyegita Goyakalu. 10¿Gi gepsoluyako wane china wixa chinanu?Wixa chinanu yonatkalurni, wajitlolotachri kagwakachri jitlolotinripa.Ga wa jirujitachri walenupa kagwakayoptoletachri jirujitinripa. 11Ga wa wixagixa yegi wanikinri Goyakalu tokanu waGiwekikaluruya, ¿tsru potu getlu wapagixanu gixanu wyoptota wumanechinanu? 12Wa pimrinemka gimkatawane gixletlu gixanu, ¿gi ge wanepnutewumkata wixa? Seyni gi wa wane wixawa wumkatyawaka. Seyni wakotlupejnuruko wma mumaletyanupluKiglerpotunanu Tokanchi Kristopirana.

13¿Gi ge gimata? Wa kpashiwakapjikamrurewatyachine nikjetluna wakpashiwakapji gajeru. Ga wagenekashlu giylatikowakakwagirukotachine psoji yoptojetnagenekashatikowakakwaya. 14Wanekopixka rixa gitakletna Gitsrukaachi waKiglerpotunanu Tokanchi

1 8 9

Page 262: Yine bible   new testament

262

ginkakletachine, wa KiglerpotunanuTokanchi giwekyachine rixinripna.

Gi walenuko rujginri Pawlo15Seyni gi pagogneko wane nixa gita.

Gi wa tyepirana nyonata wa wanenixikolupa. Gi rixanu kiglemkano wanupninripa, ga wa gi satunamaleshawaka gixlu ntserpiranawatinri.16Gi rixanu gita ginkakletinriKiglerpotunanu Tokanchi, gi wa tyechinanu ntserpiranawata. Gi rixanupsolmuchkonuko nerutka wanenixinripa. ¡Gi waneni gita wa nmamunkakletkanru KiglerpotunanuTokanchi! 17Gi rixanu wa gitakonushinikanu nkamrutinri,napnutikolupa. Seyni nmamalukyawakanupmaka,naponshinikanutika ngirukotyawakapa.18Giyagni ¿girni wa napnutikolupa? WaKiglerpotunanu Tokanchi nunkakletinrinma mupekotikotu, gi wa gixo potuwane nixletyaplu wa numkatyawakaKiglerpotunanu Tokanchi chinanu.

Pejnurune wayegreru rixinri,gixolune rukshikinripa

19Pejnuruyako gishpakyachritkano.Seyni pejnuruneko wayegrernonixnawa, wa gixolune nukshikinripa.20Goteyone chinanu, Goteyo pixkanixnawa, Goteyone nalukagikshikletkalu chinanu. Ga wa TokanchiYokanatkaluru waneyalune chinanu,Tokanchi Yokanatkaluru waneyalutupixka nixnawa, gimka waneynoTokanchi Yokanatkaluru, wa TokanchiYokanatkaluru waneyalune nalukagikshikletkalu chinanu. 21Wa TokanchiYokanatkaluru waneyamigjene chinanu,Tokanchi Yokanatkaluru waneyamigjetupixka nixnawa, wa TokanchiYokanatkaluru waneyamigjene nalukagikshikletkalchinanu. Gimka Goyakalu

Tokanu Yokanatkaluru waneyamigjetno,seyni Kristo Tokanu Yokanatkaluruwaneyalutno. 22Gigrokachine chinanugigrokachri pixka nixnawa wagigrokachine nalukagikshikletkalchinanu. Pejnurunekochinanu, pejnurkakako nixnawa, wapejnuruneyako pimrinenognetkakjixinripa. 23KiglerpotunanuTokanchi chinanu pejnuruko nkamruta,wannayma yoptotachripno nixinripawaleya.

Psolpotuyako girukotmanetnawa24¿Gi ge gimata wa

gomkamtakakachine yantaletyawakayapejnuruneko gomkamtakakachinegasukamta, seyni satupje yoptotlu wagapokgapkatachri genekikolupa? Wanegixa gasuklepotutanu wa gyoptotyaplu.25Pejnuruneko yantaleta gasukletachinegirukotmanetnawa. Wa wanna galikakniwane rixna wa satu sagyetayoptotinripna pomtutewakalo. Seyniwixa yoptotanro mpomtutewakato. 26Gawa gita wa xani wane nixa gasuklemtagi wa yoxigikachri pixka. Ga wa yantalugiylakakleyawaka wane nixya, gi wakannipgyalu giylakachri pixka nixa.27Seyni nsaletmanetnawa.Nwayegretmanetnawa. Wa pimrinenunkaklewyegitinitka, gitakomumkatkatno wane nma mutakikotupa.

Gisrayiline genekikolu

10 1Gi rixanu gi naluklu gmamumatyanuplu, nomolene, wa

pejnurunniko wutsrukatennikyachgapererumkochiklerawananumtnina, ga wa pejnurunnikotsru wenu yapamtnina. 2Ga wapejnurunniko yaglu rixikna wakyachgapererumko ga wa tsru wenuMoysisi chinanu katikna. 3Ga wapejnurunniko niklu waleko niikaluru

1 9 10

Page 263: Yine bible   new testament

263

Giwekikalurunu. 4Ga wa pejnurunnikogiiru waleko girkaluru Giwekikalurunu.Gi rixanu sotlu Giwekikalurunu ruryana,wa sotlu romkagitjerna. WalenwaKristo. 5Seyni gixo wanna gi warugletanshinikanutluna Goyakalu.Giyagni yineru mwiyawakanuruylatikanna wannani.

Gisrayiline mukochirepirana yonatkaluru, wuykotikolupa wixa

6Tyekaka yaglu rixa wixa chinanupawa wma metsotanutyaplu gektutkaka,wannani pimrinni pixka wane rixagetsotanretnina. 7Gi koxa yagluchishakyonogyegiklerunepgi, wannanipimrinn pixka. Wanechinyongatyawaka, “Tuplatnina yinni. Niknina ga wa rurnina. Palnanina. Yenewatnina.” 8Gi koxa wapoklewatanuwannani pimrinni pixkarapoklewatnina. Ga wa pagognerupnana gepimole mapa waragkane. 9Gikoxa wyantaletanru Gitsrukaachiwannani pimrinni pixka wane rixayantaletletluna. Ga wa gimnunikatanna. 10Gi koxa gkegemganu gixawannani pimrinni pixka kegemganina,ga wa knikatlewakleru nikatanna.

11Tyekaka giknognina yaglu rixinripa.Wa yonatka wa wuykotikolupa wixa,wa tyegogne yoptukyawakagapokyegitkalunetkawu. 12Giyagnikagwaka tunwaletachri girukotinwa mamupgatinitipa.

Gyantaletikolupirana13Wa gixa kashichka gyantaletikoluya

gimkata gakotanshinikanretlu, gi rixanuwalepje gyantaletikoya, wa yine gixayantaljetikowaka. Ga wa Goyakalni wapoyagkakachri. Wale gi getashatangigyantaletikolupa wa gimkatyawakapnute. Gimkata gishpakleta gi rixanuwa gyantaletikoluymananuko,

kamrutankoxlu gishpakyawakapa, wagimkata gakotanshinikanretyaplu.

Gasukinri yagluchisha yonogyegitikowaka

14Giyagni, nalukanune, gasukinriyagluchisha yonogyegitikowaka.15Nunkaklewyegitgi kanshinikanurunepixka. Gixako gitakyagokanru wanchinyawaka. 16Wa girapigiglenshinikanyegjixlewatachri, wawixa giglenshinikanyegjixanru, ¿gi gewalenwa Kristograga wumapiika? Wajimapro wjiknajrotanru, ¿gi ge walenwawumapiika Kristomane? 17Gi rixanusatupje jimaproni, wixni gixolunwupamanepjerunwu. Gi rixanupejnurunekwu pagapiikolunwu wasatupjerutu jimaproya.

18Getanna gimaneyna Gisrayiline. Wagenekashatkaluru giylatkalurunikachine, ¿gi ge rumapiikakna wagenekashatikowakakwaya? 19¿Giyagnigi nchina? ¿Wa yagluchishageneekaluru pa gixanrege? ¿Ga wayagluchisha pagixanrege? 20Seyni wanenchina, wa payine genekashatanrugiylatkaluru, kamchine chinanugiylatkaluru. Gi wa Goyakalu chinanugiylatkalurni. Gi naluklu wa gixakamchineyma gimapiikalungi gixinripa.21Gi gimkata giretyalu Gitsrukaachigirapre ga wa kamchine girapre koxa.Gi gimkata Gitsrukaachi nikyawakagapiikota ga wa kamchine nikyawakakoxa. 22¿WanxakakanrugeGitsrukaachi? ¿Wale pnutemuchkonurunrawge wixa?

Gishpaklewlu23Pejnurunanuko munanshichkotni,

seyni gi wa pejnuruko gipxaklewata.Pejnurunanuko munanshichkotni, seynigi wa pejnuruko tseruwnakaklewata.24Gi satuna gijganru walenuko, seyni

1 10

Page 264: Yine bible   new testament

264

satunu galikaka. 25Wa pejnuruko nikchigishankajetikowaka gagjitinri, gnikanru.Gi wa giklukanuwnalu gishinikyawakachinanu gepomlewatanu. 26Gi rixanuGitsrukaachinni tye psolchijneko ga wa ptowrunanuka chiji gajeru Walenni.

27Wa satu malixkatu chanixinipgi gawa galukiniplu, wane gyanu. Wapejnuruko rutspakyegityapgina,gnikanru. Wa giklukanuwnalugishinikyawaka chinanu gikegepomganu. 28Ga wa satu wanechininipgi, “Tyenwa yagluchishagenekashatkaluru,” gi wa gnikanru walechinanu wa ginkaklewatachri, ga wagiklukanuwnalu gishinikyawaka. 29Gigixanshinikanni giklukanuwnaluya,wane nchinya, seyni walenni. Gi rixanu¿klu chinanu nushpakinrigiklukanuwnayegjixko yinerushinikannuchinanu? 30Ga wa gita gapiikanpoyagnutinri, ¿klu chinanu napatka tyechinanu wa npoyagnutanrutka?

Pejnuruko gkamrutanu wa Goyakalu gimalwutkaluru rixinripa

31Giyagni wa gnikini, ga wa girini, gawa girukokta gkamrutini, pejnurukogkamrutanu wa Goyakalu gimalwutkalururixinripa. 32Gi wa gitspekakannaGoteyone, gi wa Kriykoneko, gi waGoyakalu gapatanuneko. 33Wa gitakopixka psoluyako nugletanshinikanutnapejnuruneko. Gi wa gitako nupxakikolupanujga, seyni gixolune gipxakikolupa warognetkakikolupna.

11 1Gita yimjetachinepgi, gitapixka Kristo yimjetachrino.

Suxone kigle getikolu2Numalwutgi wa pejnuruko

gishinikyano, ga wa gimretlu wa gitasamyokyagi giykolu.

3Naluklu wa gimatyalu wapejnuruneko jejijiwu rixinri Kristo. Ga

wa jeji suxjiwni. Ga wa GoyakaluKristojiwni. 4Girukta jeji gagjigognetiniga wa Goyakalu tokanu reneklewatinigishyajiwutachri patewkaklu gijiwu.5Girokta suxo gagjigognetini ga waGoyakalu tokanu teneklewatinimushyajiwutkatopni, tpatewkaklutojiwu. Gi rixanu waneko pixka tixatshishyachotatkoklunmaka. 6Ga wa suxotma mushyajiwutkonu, waneklutyochotagitko koxa. Wa gektu getkotixini wa suxo yochotagruro ga washishyachotluro waneklu tushyajiwutko.7Gi rixanu wa jeji galikaka gi gimkatagishyajiwleta gi rixanu Goyakalu yagluniga wa Wale pogirewleni. Ga wa suxo jejipogirewleni. 8Gi rixanu wa jeji gi wasuxo ruyakatya, seyni jeji tuyakatya wasuxo. 9Gi rixanu koxa wa jeji gi wa suxochinanu kamrutka. Seyni wa suxo jejichinanu tkamrutka. 10Giyagni wa suxowaneyaplo tsru gitaakaluru yaglu tojiwuchinanu Goyakalutowrerune chinanu.

11Seyni gi rawa jeji suxomigjeya, gawa gi koxa suxo wa jejimigjeyaGitsrukaachiya. 12Gi rixanu wa suxopixka jeji tuyakatya, waneko pixka rixajeji. Suxo runya. Ga wa pejnurukoGoyakalu ruyakatya. 13Gixkaklukogitaka yagookakanru. ¿Kigle getkolu waGoyakalu tagjigognetini suxomushyajiwutkatopni? 14¿Gi gewumumturetanruko gimatkakgi wa jejirojiwuwatini, mkagwakpiratkotu rixlu?15Ga wa suxo tpogirewlenwa tojiwutsa.Gi rixanu tojiwutsa tushyatikolupateneeka. 16Seyni girukoktapguta galukayoptopirkakleta, gi wa tyekakapixkalutu wixjetyawaka. Gi koxagapatjetikowaakaka gajene Goyakalunu.

Wa Gitsrukaachmanepirana nikikowakaya gi kigle rixjetna

17Tyekaka nyokanyegitingi, gi wanumalwutgi gi rixanu gi wa gipxakikolu

1 10 11

Page 265: Yine bible   new testament

265

chinanu, seyni pnute rixinripagapatjetinri. 18Gi rixanu muchinanugapka nyijnakota wa gapatjetikwakagapatjetini, waneru kotspaltakaklugixkakluko. Psoji nalixlu. 19Gi rixanugixkakluko gkotspalkaka. Pimrinepnuko gixa galixleta. Gimkata wanegixletko rupgujewninripna galixachinepotu. 20Gixa gi gapatjeta gnikyapluGitsrukaachi gipnale yaglu. 21Gi rixanusatkaka muchinanu gapka koscheklunikanrupa. Ga wa satu galikaka nachi,ga wa satu gimetachri. 22¿Gi ge kapjigigixa wa gimkata nikletyawaka ga wagimkata giiretyawaka? ¿Waka geyiklugegapatjetikowaka Goyakalunu ga wampatewkakannage wa waneyamigjene?¿Gi nchinangi? ¿Numalwuteege? Walechinanu gi wa numalwutangi.

Nachnewlu Gitsrukaachimanechinanu gitaakaluru

23Gi rixanu Gitsrukaachi nyoptotyaluwa nenekyakoxgi gixa, wa GitsrukaachiGeso, wa samyokikolyechno, rawlujimapro. 24Rali poyagnutletinitkalu,jiknajrotlu. Wane china, “Tyenwanomane, gixa chinanu jiknagkaluru. Tyepixkalutu gkamrujetanunushinikikolupa Gita.”

25Waneko pixka rixlo girapistono, ralinikletinitkana. Wane china, “Twugirapistono walanwa gerotugipiratkaluru nogragaya. Girinipejnunanuka, gkamrujetanrunushinikikolupa Gita.”

26Gi rixanu tye jimapro gnikinipejnunanuka, ga wa twu girapistonogirini pejnunanuka, ginkakletanruGitsrukaachi gipnale runinpotunanuko.

Girukokta nikiniplu gi wa rumukluni giklukanuwnachripni

27Giyagokni girukokta gimuteru pixkarixa nikletiniplu tye jimapro, ga wa

giriniplo twu girapistonoyaGitsrukaachinu, gi wa rumukluni,giklukanuwnachripni waGitsrukaachimane chinanu, ga wagigraga chinanu. 28Giyagnigitakyagokinwa satkaka walenanuko.Wane gixachingi nikanru tye jimapro,ga wa giranro twu girapistonoya. 29Girixanu wa rumuknu migje nikachri gawa girachri ruklukanuwnayegjixikolupanika ga wa rura walenanuko. Gi rumatagetlu wa Gitsrukaachimane. 30Tyechinanu wanena gixo gigrokachine, gixoyayixachine. Gixo gapnanuta. 31Wawutakyagokinwa wixnanuko, gi wagiklukanuwnayegjixkalunepwu.

32Giyagni giklukanuwnachinepwu,Gitsrukaachiya wsaletko gi wa tyepsolchijne gajeneymakogiklukanuwnayegjixkalunepwu.

33Giyagni, nomolene, wagapatjetinipa gnikinipa,gkagwaakakanu. 34Wa satu nachichininipa, gipji nikini gmamuklukanuwnayegjixikotupagapatjetini. Ga wa magatinri wanapokinipa gita nuglepokotanu.

Genekashatkalurkaka Giwekikaluruya

12 1Wa Giwekikalurunupirana ginaluklu nomolene gma

mumatyanuplu. 2Gimatlu wa payinegixanatini, myanumatkatu yagluchishagomkaginatachinenangi wane gixakosetkota. 3Giyagni numatkakgi gikenaGiwekikaluru Goyakalunu yanumatiniwane china, “KamakpiratkalurupaGeso.” Ga wa gikena gimkata wanechinreta, “Gitsrukaachi Geso,” seyni waGiwekikaluru Kpashiri chinanupje.

4Waneru pnumnu gixachrigenekashatkalurkaka Giwekikaluruya,seyni Waleko satupjerutu Giwekikaluru.5Waneru pnumnu gixachri kamrurchi,seyni Waleko satupjerutu Gitsrukaachi.

1 11 12

Page 266: Yine bible   new testament

266

6Waneru pnumnu gixachrikamruretikowaka, seyni Walekosatupjerutu Goyakalu psoluyakokamrurewatya pejnuruneko chinanu.

7Giyagni rupxakikolupnapejnuruneko, wale chinanuGiwekikaluru genekna satkaka girixpoko gipxaklewatinripa 8Gi rixanusatu galikaka wa Giwekikaluruyageneeka tokanchi kanshinikanuru, gawa satu gimatkalewlu tokanu WalekoGiwekikaluruya. 9Satu WalekoGiwekikaluruya geneeka galixlu. Ga wasatu Waleko satupjerutuGiwekikaluruya genekashatkalururutskalaklewatinripa. 10Wa satugeneeka giyaklewlu kamrutinripa. Gawa satu geneeka Goyakalu tokanureneklewatinripa. Ga wa satu geneekapnumnu gixachine giwekiklurunerumata getlewatinripa. Ga wa satugeneeka patokanu pnuko gixachrikaka.Ga wa satu geneeka wale tokankakayokakinripa. 11Pejnuruko tyekakakamruta Waleko satupjerutuGiwekikaluru. Satkaka reneka Walegishinikyawaka.

Gi gepikapsojitlu satupje manchi12Wa manchi pixka satupjerutu rixa,

ga wa gi gepikapsojitlu. Pejnurukomanchi psojitkaka, gi gepika rixinri,pamanepjeru. Waneko pixka rixa Kristo.13Gi rixanu koxa satupjerutuGiwekikaluru wkatika pejnurunekwuwa pamanepje wixinripa, ga waGoteyone, ga wa Kriykone, ga wawayegrechine, ga wa gishpakachine.Pejnurunekwu wixa satupjerutuGiwekikaluru wyoptota.

14Gi rixanu wa manchi gi wapapsojitepjeru, seyni gixopsojitlumanchi. 15Wane chininipmaka jiichi,“Gi rixanu gi wa myochno, gi wamanchi gajerno,” gi wa wale chinanu

manchi gajeru ma mixyanutka. 16Wanechininipmaka wa jepchi, “Gi rixanu giwa ygalchino, gi wa manchi gajerno,” giwa wale chinanu manchi gajeru mamixyanutka. 17Psolmanekmaka ygalchirixini, ¿ginakapmaklu yijnaklewlu? Gawa psoluko yijnaklewlu rixinmaka,¿ginakapmaklu gamluru? 18Ga wa xaniGoyakalu manchi gitaklu psojitkakasatkaka Wale galukyawaka. 19Wapejnurukmaka papsojipje rixkamka,¿ginakapmaklu manchi? 20Ga wa xanigalikakni gixo psojite wane, ga wasatupje manchi.

21Giyagni wa ygalchi gi rumkatawane chinretlu myochi, “Gi nalukyi.”Gi koxa wa jiwchi gimkata wane

chinretlu wa jiichi, “Gi nalukgi.”22Seyni wa manchi psojite muchkotu

kagwakikaluru wanepnutegaluukalurpotni. 23Ga wa manchipsojite mkagwakpiratkotukagwakikaluru walepniwkagwakpirkakpotuta. Ga wagipatkaluru walepni girukotko. 24Wakagwakpiratkaluru wixanu, gikemagatya. Seyni Goyakalu giglepokotluwa manchi, wa magatachri wanepnutekagwakpiratikolupa. 25Wa makotspaltatikotupa manchi, seyniwannananuko psojitkakagirukotkakinripna. 26Ga wa satupjewumane psojite salewninipa,pejnurkakako wumane psojitkakawaleymananuko salewna. Ga wa satuwumane psojite gimalwutikolupa,pejnurkakako wumane psojitkakawaleymananuko gimuwata.

Pnuko gixachri gitakikolkaka wa gapatjetachine yegi

27Giyagni gixni wa Kristomangi, gawa satkaka gimane psojitgi. 28Pnumnugixachrikaka galikaka Goyakalu gitakagapatjetachine yegi: Muchinanu gapka

1 12

Page 267: Yine bible   new testament

267

yokanatanune. GapkatatachineGoyakalu tokanu geneklewatachine.Mapa chininri yimaklewatachine.Wanepnute giyaklewlu kamrutachineWanepnute genekashatkalurkakawaneyalune: gitskalaklewlu, ga wagipxaklewlu, ga wa girukotlewlu, ga wapnumnu gixachri tokanchikaka.29¿Pejnuruneklege yokanatkalunni?¿Pejnuruneklege Goyakalu tokanugeneklewatachinni? ¿Pejnuruneklegeyimaklewatachinni? ¿Pejnuruneklegekgiyaklewaklerunni? 30¿Pejnuruneklegewaneya genekashatkalurkakagitskalaklewlu? ¿Pejnuruneklegepatokanchikaka yanumatya?¿Pejnuruneklege yokaka? 31Jmerpotupgiwa tsru potu genekashatkalurkakaya.Ga wa wanepnute kigleru

gixjetyawakapa nekakgitangi.

Tsru potu rixinri gishiniklewlu

13 1Wa yine tokanu ga waGoyakalutowrene tokanumka

nyanumatinimka seyni gi wakgishiniklewaklerno, sintawoshpatasejrewatachri pixka nixa, ga wa latamtagitlotkaluro pixka, tsne tsne tsnegixachro pixka nixa. 2Ga wa numkataGoyakalu tokanu geneklewatinripmaka,ga wa numatanmaklu pejnurukogiyogimanatkaluru ga wa pejnurukogimatkaluru, ga wa psolpotuyakokalixaklerupmakno, wa magkamkanumkata gajrikjixleta seyni gi wakgishiniklewaklerno, gike gapriijno. 3Gawa pejnurukmaka neneksatanu wanenixle, ga wa nenekmanetinimkawa wayochpiikaluru rixinripmaka, ga wa giwa kgishiniklewaklerupmakno, gikegapriijno.

Gi pixka gixachrinwa gishiniklewlu4Gishiniklewlunwa ma pognanuchni

ga wa yiglepotuko gixlewlu.

Gishiniklewlunwa gi ganxalewata.Gishiniklewlu gi tserpiranatnawa, gikoxa ralixkotnawa. 5Gi wa kamrutlugektutu. Gi wa walenuko rujga. Giramewna. Gi wa gektutu kagwaka. 6Giwa rumuwata mpoyagkaknuchiya, seynirumuwata wa galikakpotunanutokanchiya. 7Pejnuruko rakota.Pejnuruko ralixa. Pejnuruko kagwaka.Pejnuruko kashnantakanshinikanuta.

Tsrupotni gishiniklewlu8Gishiniklewlu gike rixiniko nikawna.

Wane chinini tokanchi geneklewlu,giknookalurupni. Wane chininipatokankaka, nikawnachripni. Wanechinini gimatkalewlu, giknookalurupni.9Gi rixanu psoji wumata, psoji wenekluGoyakalu tokanu. 10Seyni wammagatkatu gininipa, wa psojipjechininri giknookalurupni. 11Wa mturnonixanatini, mturu tokanu pixka nixa,mturu pixka nixa gimatle jemleta.Mturu pixka nixa gishinikanuwleta. Watsru jeji nixinitka, wa mturu wanegixlekaka nuknoka. 12Gi rixanukmapagiriko weta wa ganigapi pixka.Ga wa walegognepa wetgojkakanu. Waxani psojkaka numatya, ga wawalegognepa numatpotutanu wanumatikoluko pixka.

13Ga wa xani wanewalu galixlewlu, gawa kagwaklewlu, ga wa gishiniklewlu.Tyekaka wa mapa. Ga wa waletsrupotuya gishiniklewlu.

Tsrunwa Goyakalu tokanu geneklewatachri wa patokankaka

yanumatyachri pnute

14 1Gishiniklewlugomkampotutanu.

Jmererunepgi wa Giwekikalurunuya, gawa jmererunpotupgi Goyakalu tokanugeneklewluya. 2Gi rixanu pnukogixachri tokanu yanumatyachri gi wa

1 12–14

Page 268: Yine bible   new testament

268

yine ruynumata, seyni Goyakaluruynumata. Gi rixanu gike gimatajemlu. Ga wa giwekikaluruyayogimanatkaluru yanumatya. 3Ga wayine ruynumsata Goyakalu tokanugeneklewatachri, watseruwakanshinikanutkalunepni, ga warumnanukikolupna, ga waruykotikolupna. 4Wa patokanuyanumatyachri walenanukotseruwakanshinikanutnawa. Ga waGoyakalu tokanu geneklewatachritseruwakanshinikanutna gapatjetachine.5Giyagni nalukmaklu wa pejnurunekgigixa yanumatinri pnuko gixachritokanumnukaka. Seyni wanepnutenaluklu Goyakalu tokanugeneklewatachine gixinripa. Gi rixanuwa yokakachri mwakanmaka tsrunwaGoyakalu tokanu geneklewatachri wapnuko gixachri tokankakayanumatyachri pnute, wagapatjetachinetseruwakanshinikanutikolupa.

6Giyagni xani, nomolene, gixa yeginyakamka ga wa pnuko gixachritokanchimka nyanumyegitingi, ¿klurupxakingi nma yanumyegitkangi satugipgujetkaluru, ga wa gimatkaluru, gawa Goyakalu tokanu geneekaluru, gawa ginkaklewlu?

Patokanu yanumsalu gi tseruwakanshinikanrewata

7Giyagkoxni wa muwekletkakapogimewatini wa tumleji ga wagitpetsatkaluro, tmakashrijewnagimjetkanu ¿gi rixpokogimatkotanu girgima tumlejitkalurgimniga wa gitpetsatkalurgimni? 8Ga watpogimewatini kowi tmapogimewatkanu potu ¿katugalpokotinwa wa giylalu chinanupa?9Waneko pixka gixa koxa gixa. Wapnuko gixachri tokanchiya gi wa

pgujetanu yanumsalpotgi gixini, ¿girixpoko gimatkotanu wa nchinyawaka?Gi rixanu kannipgyalugiynumsatachingi. 10¡Gipejnugimananuktalu pnumnugixachrigima tye psolchijneko gwachri!Ga wa maleshlu satu wane mchinkatu.11Seyni wa gita nma mumatkanumkalugikta raluka chinreta, patokanuyanumatyachri nixa wayanumanatachrigoya, ga wa walepatokanu yanumatyachri rixa gitagoya.12Waneko pixka gixa koxa gixa. Girixanu jmererunpotgiGiwekikalurunkakaya, gijga wanegixletanru kigleru potu watseruwakanshinikanutikolupnagapatjetachine.

Giwekikaluru gitanu nagjigognetini, ga wa nonshinikanu koxa nagjigognetini13Giyagni wa pnuko gixachri tokanu

yanumatyachri ragjigognetanu warumkata yokakletyaplu. 14Gi rixanu wagitamka patokanu nagjigognetini, wagiwekikaluru gitanu nagjigognetya,seyni wa nonshinikanu gike kamruta.15Giyagni ¿klunerni? Giwekikalurugitanu nagjigognetini, ga wanonshinikanu koxa nagjigognetini.Giwekikaluru gitanu nshikalewatini, gawa nonshinikanu koxa nshikalewatini.16Ga wa giwekikaluru pixanupumalwutinri, wa munkaakonewa yegigwachri ¿gi rixpoko wane chinretanu,“Wane gixkalurupa,” wa poyagnutinri?Gi rixanu gi rumatlu pchinyawaka. 17Girixanu pixa galikaka kigle poyagnutlegixa, seyni wa satu gi watseruwakanshinikanutkalurni.

18Npoyagnutlu Goyakalu wa gitapnuko gixachri tokankaka nyanumatyagixa pejnurune pnute. 19Seyni wagapatjetikowakaya nalukmaklu pamyotokanchi nchininripa nonshinikannuya

1 14

Page 269: Yine bible   new testament

269

wa pimrine nunkaklewyegitinripmaka,pamole waragka tokanchi pnute panerutokanuya nchininripmaka.

Klu chinanni wa patokanu yanumsalu genekashatkaluru

20Nomolene, gi wa mturune gixanuginshinikanuya, seyni mturune gixinwagektutuya. Ga wa ginshinikanuyammagatikanepgi. 21Wanechinyongatyawaka TokanchiYokanatkaluru:

Patokankakaya ga wa paneruspuya, Nunkakjixinna nyi yine.

Gi waleyako yijnakotannona, China wa Gitsrukaachi.

22Giyagni wa pnuko gixachritokankaka walenwa getkaluru rixa giwa galixachine chinanu seyni malixkanechinanu. Ga wa Goyakalu tokanugeneklewlu gi wa malixkane chinanni,seyni wa galixachine chinanni.23Giyagni wa pejnurunekogapatjetachine gapatini tyekakachinanu, ga wa pejnuruneko pnukogixachri tokankaka yanumatinipna, wajiglokinipna munkaakone wakamalixkane, ¿gi ge seprolokachinechinangina? 24Ga wa pejnurunekoGoyakalu tokanu geneklewatini, ga wajigloka satu malixkatu wakamunkaakotu, pejnuruneko chinanugiykotkaluru. Pejnuruneko chinanugepomsatkaluru. 25Raji yogimatkalururupgujetko. Ga wa wale yoptsojitanu,yonogyegitanru Goyakalu.Runkakletanru galikakni gixa yegi rawaGoyakalu.

26Giyagni, nomolene, ¿klunerni? Wagapatjetini gixa, satkaka waneyashikalchi. Ga wa satu waneyaginkaklewlu. Ga wa satu waneyagipgujetkaluru. Ga wa satu waneyapatokanu. Ga wa satu waneya yokaklu.Pejnuruko kamrutikolupa

ntseruwakanshinikanutikolupa. 27Wasatu pnuko gixachri tokanu yanumatini,gepipje ga wa gi wa mapa pnuteyanumatanu. Satupje gapkakaka. Ga wasatu yokakachripa. 28Ga wa malesharixini yokakachri pochkeplugapatjetikowakaya. Walenanukopayanumatini, ga wa Goyakaluruynumatanu.

29Ga wa Goyakalu tokanugeneklewatachine gepi, mapayanumsatanu. Ga wa pimrine gimatagetanu. 30Ga wa satu tuplanatachritokanchi gipgujetyegitkalurupmaka, wamuchichachri pochkepatka. 31Gi rixanupejnurunekgi gixa gimkata Goyakalutokanu geneklewleta, satkakgi, wapejnuruneko ginkaakalunepni, ga wapejnuruneko giykotkalunepni.32Goyakalu tokanu geneklewatachinegiwekinri yijnakotna wanna Goyakalutokanu geneklewatachine. 33Gi rixanuGoyakalu gi wa sejrewkakachrini, seynikigle gwashle gixkakachrini. Wane rixapejnuruko wa kpashirine gapatjetyawaka.

34Suxone pochkepagapatjetikowaakakaya. Gi rixanu giruchichka yanumatinripna, seyniyijnakotanna, wa TokanchiYokanatkaluru koxa chinyawaka. 35Gawa raluka gimatletinipluna pagixanu,gipjina wannako ganurna repomginna.Gi rixanu gektu getko gapatjetikowakatyanumsatini suxo. 36¿Gixyeegeruyakatya Goyakalu tokanu, wakarapyegishatgi?

Giykolu wa gapatjetyawakapirana37Wa satu kagwakinwa Goyakalu

tokanu geneklewatachri ga waGiwekikaluru waneyalutu rixini, walegimatpotutanru wa nyonyegityawakgityenwa Gitsrukaachi yokanatanru. 38Gawa satu jemashatinri, wale koxajemashatko.

1 14

Page 270: Yine bible   new testament

270

39Giyagni, nomolene,jmererunpotupgi Goyakalu tokanugeneklewluya. Gi gijretanru wa pnukogixachri tokankaka yanumatikolu. 40Gawa psolpotuyako kigle getikolupa, gawa giglepokotkalurupa.

Wa Kiglerpotunanu Tokanchi wa Pawlo ginkakletanru

15 1Nomolene, numatkakgiKiglerpotunanu Tokanchi wa

nunkakletyegityagi, wa gixa yoptotanru,wa wale tunwatyachingi. 2Wa walechinanu gognetkaaka, wa gimretinriKiglerpotunanu Tokanchi wa gitaginkakletyegityagi, gmamalixashatinitipmaka.

3Gi rixanu muchinanu gapkansamyokatkagi gixa wa gitasamyookaluu koxa: Wa Kristo gipnanawixa mukochire chinanu, wa yonchichinyawaka; 4wa kapnatkaluru, ga wamapgogne chininri yotunomtatka, wayonchi chinyawaka. 5Ga wa retka. Sotlugetlu. Wanepnute pamole gepi getlu.6Wanepnute pamyo pacha pnutemoletkakachine pagetkolutu rixluna.Xanigognenanu rawawana gixo wanna,ga wa pimrine gapnanutatka.7Wanepnute Santiyako getlu.Wanepnute pejnuruneko yokanatkalunegetlu. 8Ga wa gita yegi rupgujewniya.Pejnuruneko pnute gapkatatachrino, mamapookanuwa gipapko gishpakachripixka nixa gipgujewnayegitkota.

9Gi rixanu mturu nutaaka gitapejnuruneko yokanatkalune pnute. Giwa numukluni yokanatkalurunchinikolu, gi rixanu gita kojwaknaGoyakalu gapatjetanune. 10Ga waGoyakalu gimutlewle chinanu, wanixyawaka nixatka. Gi wa maleshawaka;rumutlewleyegitno. Seyni pejnurunekopnute nkamrurewpotuta gita. Gi wagita, seyni Goyakalu gimutlewle

gitaymalutu galikakni kamrurewata.11Giyagni wa gita chinini waka wannachinini wane wixa ginkaklewleta. Ga wawane gixa galixleta.

Gipnachine yotunrepa12Ga wa Kristo ginkakletko wa

gipnachinetskalaya yotunomtinri, ¿ginchinkoxge pimringi gixa wa maleshluyotunru gipnachinetskalaya? 13Wamalesha rixkamka yotunrugipnachinetskalaya, Kristokoxamka giyotunotanu. 14Ga wa Kristo mayotunotkamka, waneklumaleshawakapmakni wunkaklewle. Gawa gixa galixlewlekoxmakamaleshawakapmakni. 15Ga wa wixaGoyakalupirana maleshawakagipgujtatachinepmakwu wetikomka, girixanu wupgujtatlu wa Goyakaluyotunkakanru Kristo. Ga wa mayotunkaakamkalu wa galikakmakni giyotunotmakna gipnachine. 16Gi rixanugipnachinmaka gi yotunotmaka,Kristokoxmaka gi yotunotanu. 17Ga waKristo ma yotunotkamka, galixlemaleshawakapmakni. Kmukochirerungigixmakawa. 18Giyagkoxmakni wa Kristogapnanutyachine gamgachinmakni.19Wa tye gwashlepjemka waneywuwkagwakanru Kristoya, pejnurunnikoyinni pnute kwamonurunepmakwu.

Kristonwa muchichachri20Seyni wa xani Kristo yotunomta

gipnachinetskalaya. Walenwagapnanutachine gegwikalutka, wa sanagitakikaluru pixka gegwikalutka. 21Girixanu wa yineru chinanu wanerugipukchi, yineru chinanu koxa waneruyotunru gipnachinetskalaya. 22Gi rixanuGatako pixka wa wale chinanupejnurunniko gipnana, waneko pixkarixna, Kristo chinanu pejnurunekogiweekaako. 23Seyni satkaka

1 14 15

Page 271: Yine bible   new testament

271

ruglepokotikowakaya. Kristonwagegwikalu. Wanepnute wa Kristonunewa runinipa Wale. 24Wanepnutepayoptukyawakapni. Waneklu Goyakalu,Girchi yegi samyokiniplupogirewatyawaka, wa nikatinpatkalupejnurkakako girukotikowaka ga wapejnurkakako tsru gitakikowaka, ga wapejnurkakako muchkowatikowaka. 25Girixanu Wale gimkata pogirewleta wapejnuruneko kamnixjene gijixiptarapukote rutakinpotunanuko.26Gapkatatachri potu kamnixlewatachrinikatkalunepni walenwa gipukchi. 27Girixanu gijixipta rapukote Wale gaalixanru pejnurkakako. Wa wane chinini,“pejnurkakako gaalixkalurupni,”pgujetanurni gi wa gaalixkalurniGoyakalu wa pejnurkakako gaalixachriKristo chinanu. 28Wa pejnurkakakogakaglookalurni chininitka, wanekluGituruko yijnakotanru wa pejnurkakakogakaglokachri Wale chinanu, wapsoluko rixinripa Goyakalupejnurkakakoyegiya.

Ma yotunkoklunupmakna gipnachine29Wane ma mixkoklunupmaka ¿gi

rixanna wa katkalune gipnachinechinanu? Wa gipnachine giyotunpotutinipmaka, ¿klu chinanukatkana wanna chinanu? 30¿Kluchinanu koxa wixa psolgognekokyowikwaka gwagognenata? 31Wanalixkowle chinanu wane nchina,nomolene, pagognemnunanukanupnana. Wa Kristo Geso Wutsrukatechinanu nalixkowyegityagi. 32Wa yinegixjetyawaka Gigwisoya kmatsurunenyagotini, ¿klu kigleylu? Wa gipnachinema yotunotkamka, waneklu wnikanu, wuranu. Gi rixanu yechikawa wupnanu. 33Gi wa yokwitkalunepgi. Gektutugimatkaklewlu gimtuklu kiglerugixjetikowaka. 34Giponkanutka.

Poyagkakachinepgi. Gigmukochirewatanutka. Gi rixanupimrine gi gimatlu Goyakalu. Wanenchina mpatewatinripa.

Yotunotachrimanepa35Seyni satu wane chinanu, “¿Gi

rixpoko yotunretanna gipnachine? ¿Gigixachripni gimanepna?”

36Manshinikanutyi. Wa putakajitanruma mupnakanmaka gimka giwekaako.37Ga wa putakajitanru gi wa gimane wawaneya rixinripa putaka, seyni kajirujimamkajitni, triko getko ga wa satni.38Ga wa Goyakalu genekmanetlu giktarixpoko galukletlu. Ga wa pajkakawaleko gimane reneka. 39Pejnurugitukogi wa pagiturutni, seyni pnuko rixgitutawa yineru. Ga wa pagitukni wanikchine. Ga wa pagitukni koshichine.Ga wa pagitukni shimane. 40Wanerutengogne gajermane, ga wa chijigajermane. Seyni pnuko rixa tengognegajeru pogirewle, ga wa pnuko rixatyechijne gajeru pogirewle. 41Pnukorixa tkachi pogirewle, ga wa ksurupogirewle pnuko gixa. Ga wa katagiripogirewle pnuko gixa. Gi rixanu satukatagirkaka pnuko rixa pogirewleta.

42Waneko pixka rixa wa gipnachineyotunre. Pojpakalu rutaaka.Mpojpakatupa yotunkaaka.43Mkagwakpiratkatu gitaaka. Kpogireruyotunkaako. Muchkotu gitaaka.Kgiyakleru yotunkaako. 44Tyegognegajermane rutaaka. Giwekikalurmaneyayotunkakikotka.Waneru tyegogne gajermane, ga wa

waneru giwekikalurmane. 45Wanechinyongatyawaka: Wa muchichachriyineru Gata manchi giwekachri rixa. Gawa ralipre Gata, Walenwa giwekikalurugiweekaklewatachri. 46Seyni gi wamuchinangapkanwa Giwekikalurunu,seyni tyegogne gajerunu. Wanepnute

1 15

Page 272: Yine bible   new testament

272

Giwekikalurunu. 47Muchichachri yineruwalenwa chiji gajeru, ga wa chijikamrutikaluru. Ga wa gepi chininri yinerutengogne gajerni. 48Chiji kamrutikalurupixka rixna chiji kamrutikalurune. Ga watengogne gajeru pixka rixna tengognegajene. 49Wa chiji gajeru yaglu pixkawixa, waneko pixka wixanu, tengognegajeru yaglu pixka wixanu.

50Ga wa tyenwa nchina, nomolene,wa giichi ga wa granchi gi gimkatayoptoletanru Goyakalupogirewatyawaka. Gi wa pojpakalukogimkata yoptoletlu mpojpaknuchi.

Gipukchi gakaglooka51Giyagni giyogimanatkaluru

nunkakgi. Gi wa pejnurunekwugipnanu, seyni pejnurunekwukashrijetkalunepwu. 52Pshinitsonpotuji,gijpukgalu pshiniji, wa ralipre kowgima.Gi rixanu tpogimewatanu kowi. Ga wagipnachine yotunkaako mpojpakanepa.Ga wa wixa kashrijetkalunepwu. 53Girixanu rumkata tye pojpakaluyoshmaakota mpojpaknuchi. Ga wa tyegipnachripa gimkata yoshmaakotamupnaknuchi. 54Giyagni tye pojpakalumpojpaknuchi yoshmaakoklunutka, gawa tye gipnachripa mupnaknuchiyoshmaakoklunutka, wanepatkalu wayonchi chinyawaka:

55 Gaalirewlu nikatanatkalu gipukchini. Giyagni wa xani

gipukchi gi gakagloklewatatka. Maleshayatkawu gipukchichino.

56Gipukchichinonwa mukochri. Ga waTokanchi Yokanatkaluru walenwamukochri muchkonu. 57PoyagnutkalurupniGoyakalu. Wa Wale gakagloklewkakjetwuwa Wutsrukate Geso Kristo chinanu.

Makaglokgognenatkonepgi. Muxriikanepgi58Giyagni, nomolene, nalukanune,

makaglokgognenatkonepgi.

Muxriikanepgi.Gkamrurewgognepotutanu Gitsrukaachikamrureya, gi rixanu gixa gimatlu gi wamaleshawakni gkamrure Gitsrukaachichinanu.

Genekashlukaka kpashirine chinanu

16 1Ga wa genekashlukakakpashirinenupapirana. Wa

Kalatasreta gapatjetikowaakaka gajenenuglepoktapiniko pixka, waneko pixkagixanu gixa. 2Muchinangognesimankakaya, satkaka gixagignantakyawaka gitakanru giktagixpoko yoptoleta. Wa napokinipamaleshapluchi genekashlewlu. 3Wanapokinipa wa gixa kigle getle gixanune,wanna nyokanatanu kirukayma, waGerosale ranikyapluna wa genekashle.4Ga wa kigle getle rixkoklunupa wa gitakoxa wane yinripa, gitaymamnupna.

Wane china Pawlo wa Korinto raluka yaleta

5Wa Masetoni nyapamtinpatka, gixayegi nyanutka. Gi rixanu Masetoninyapamtanu. 6Gikta gixayma gixgognenwanu. Galukta wane nuknokakinriginapuklu wa gipxaletyapno wanyinripa. 7Gi rixanu gi nalukagetleshamtgi xani. Gi rixanu nkagwakagimwaletgi gixgogne wa Gitsrukaachigichichinipno. 8Gigwiso nwanuJirgikolpatkagognepotunanuko. 9Girixanu njiglokpotutatka nkamrure yegi.Tsru kamrurchi yegi nuchi jiglokletatka.Ga wa gixna kamnixlewatachine.

Timotiyo ga wa Gapolo salwatinri10Ga wa rapokinipa Timotiyo, getanru

mpiikatupni gixa yegi rawanu. Girixanu wale kamrutlu Gitsrukaachikamrure gita pixka. 11Giyagni gikegeyikanru. Wa kiglenshinikanurugipxaka yaletanru gita yegi runinripa.

1 15 16

Page 273: Yine bible   new testament

273

Gi rixanu nkagwaklumoletkakachineyma.

12Wa wumole Gapolopirana,nagjipotutlu gixa yegi yinripa wamoletkakachineyma. Gi ralukayalpotuta wa xani, seyni wane yanuruglepoktapinipa.

Mpoyegitinwa galixleya13Getpotutanu. Mpoyegitinwa

galixleya. Jejinpatkalagika.Gichkolunepgi. 14Gishiniklewleyagkamrutanru psoluko.

Gishtugwa ga wa pimrine gikamrurewatachine

15Nagjitgi, nomolene. Gixa gimatannaGishtugwapji gajene. Wannanwamuchinanu gapka galixachine Gakayigajene. Wannananuko gitaknawakpashirine yegi kamrurewatachine.16Gyijnakotanna wanna pixkalune, gawa pejnuruneko gikamrurewkakachine,ga wa kamrurewpotutachine.

17Numuwyegitlu Gishtugwagapokinritka, ga wa Gortanato, ga waGachayiko. Gi rixanu wa nyi gipekotlugixa magatinri. 18Gi rixanurapnanunshinikankaknona gita ga wagixa koxa. Gimatpotutanna wanna nyipixkalune.

Gasya gapatjetyachinkaka galuklewle19Gasya gapatjetyachinkaka galukgi.

Gitsrukaachiya ralukpotutgina Gakila gawa Presura, ga wa wannapjigapatjetyachine. 20Ralukjixginapejnuruneko moletkakachine.Galuukakanu kpashiri gamluruya.

Giglenshinikanyeglewlu21Naluklewle gitako nomyoya, Pawlo.22Gitsrukaachi maluukatu

kamakpiratkalurupa. Gitsrukaachiginanu.

23Gimutkalunepgi GitsrukaachiGesoya. 24Nushinikgognenatgipejnurunekgi gixa Kristo Gesoya.

1 16

Page 274: Yine bible   new testament

274

Galuklewlu

1 1Pawlo kirukate. Walenwa GesoKristo yokanatanru Goyakalu

gishinikyawaka. Ga wa Timotiyo,gimole, kirukate koxa. Goyakalugapatanune chinanni, wa Korintogajene, ga wa pejnuruneko kpashirine,psolusretako Gakayi gajene chinanukoxa.

2Gimutkalunepgi Wuru Goyakaluyaga wa Wutsrukate Geso Kristoya. Walegiglewanshinikankakangi.

Kgimnanuklewaklerni Goyakalu3Gimalwutkalurupa Goyakalu,

Wutsrukate Geso Kristo Giru.Kgetwamonrewaklerni Girchi, ga wapejnuruko kgimnanuklewaklerniGoyakalu. 4Wale gimnanukwupejnuruyako wsalewninri, wumkatawixa koxa gimnanukletyapnapejnurkakako salewakchi getachine. Wawumnanukikolu wa Goyakalugimnanukyawu wale koxawumnanukinna wanna. 5Wane rixagixolewnaletinri Kristo salewnale waWaleyma wsalewninri, waneko pixkarixa gixolewnaleta wumnanukikoluKristo chinanu. 6Wixa salewnini, gixagimnanukikolu chinanni ga wagognetkakikolu chinanni. Ga wa

wumnanuukoklunupa walenwa gixagimnanukikolu chinanni. Wa gixagimnanukikolu chinanu gimkata gixagakotanshinikanretlu waleko salewakchikoxa wsalewniya wixa. 7Poyegikagwaklewle wixyegityagi gi rixanuwumata wa wane gixasalewnakakletikolu, waneko pixka gixagimnanuukakletikolkoxapa gixa.

Kyowikolkaka Pawlo getanru Gasyaya8Gi rixanu, wumolene, gi waluklu gma

mumatyaplu wa wsalewninripirankaka,wa Gasya wsalewninri. Wa wumkatinripnute, kyapreru weta. Wane wixamkagwakgiwekletkanetkawu. 9Seyniwixa gitakanshinikanutnawa wupninripa,wma maponshinikanutinitipnawa, seyniGoyakalu waponshinikanutinripa, girixanu Walenwa gipnachineyotunkakachri. 10Walenwagipsolutunanukta gipukchirushatkapyawu. Ga wa rushatkapanwu.Walenwa wkagwakanru wawanepnutechi rushatkapanwu. 11Gixakoxa gipxakanwu gagjigognereya, wixachinanu gixolune poyagnutyaplu wawenekikolutka gixolune chinanu.

Myokwiretni Pawlo12Gi rixanu tyenwa walixkowle: wa

wupgujtanshinikanyegitnawa wa

2 Tixinri Kpashiri Pawlo Kirukate Korintyone Chinanu

Page 275: Yine bible   new testament

275

kpashirinwu ga wa myokwirenwuGoyakalu chinanu. Tyechijne wanewixjetya, ga wa wanepnute wane wixagixyegiya. Gi wane wixa gi rixanutyegogne gajeruya kgimatkalerunwu,seyni Goyakalu gimutlewle chinanuwane wixa. 13Gi wa papiranawyonyegitgi, seyni wa tyepjeni gixagetyongatanru ga wa gimata jemanrupotu. Ga wa nkagwakluyoptukyawakpotunanuko gimatajempotutyapa. 14Wane gixa psojigimatyawu wa gixagalixkowyegitanunwu. Waneko pixkagixkoxni walixkowyegitanunepgiWutsrukate Gesogognepa.

Pawlo gishinika Korintyo yaleta15Tye gaponshinikanru chinanu,

naluka muchinanu yayegletgi wa gepikata gkomjikikolupa. 16Ga wa gixa yeginyinipa, Masetoni nyinripa, ga waMasetoniya numepe ginretinitnaka gixayegi. Ga wa gixa gipxaletanno Gotenyinripa. 17Giyagni wanenixanshinikanutini, ¿wane nchinashata?¿Waka wane nixanshinikanutini,tyegogne gajeru pixkanixanshinikanutlu, wankoschekashatanmaklu gigi, gigi; gike,gike?

18Poyagkakachrini Goyakalu. Giyagniwtokanu wa wchinyagi gi wa gigi ga wagike. 19Gi rixanu Goyakalu WgeneKristo Geso, wa gixa yegi wunkakletinrigita ga wa Surwano ga wa Timotiyo, giwa Walenwa gigi ga wa gike gixachrini.Seyni gigi gixachrinwa Wale. 20Girixanu pejnurkakako Goyakalugipiratanru gigi rixka Gesoya. GiyagniWale chinanu, Wane gixkalurupawchinru Goyakalu, wixa chinanugimalwutkalurupni. 21Wa gixaymawpoyegitjeru Kristo chinanu ga wawtsomitjeru Walenwa Goyakalu. 22Wale

koxa gimaxikoletwu. Giwekikalurugenekikolupa psojite renekagnaputwuwajiya.

Klu chinanu gi wane yawa Pawlo23Gita koschekgiwakatlu Goyakalu

rupgujtatyapno, wa nkaspukyapgi gi waKorinto nyawa. 24Gi wawutsrukatetpiranyegitanmakgi gixagalixlewleya, seynigikamrurewkakachinwu gimuwleya. Girixanu galixle ntunwatya gixa.

2 1Wane nchinanshinikanutatka, giwa wamonuwatachrino

nyayegitanutnakgi. 2Gi rixanu gitawamontakinmakgi, ¿katni wankomjikjeru seyni nwamontakanruko?3Tyepiranako nyonata, wa gixa yeginyinipa, nma wamonuwatinitipanumkata komjikjene chinanu. Gi rixanunaponshinikanyegitgi pejnurunekgigixa, wa gita gimuwle walenwapejnuruneko gixa gimuwle. 4Gi rixanutsru salewakchiya ga wanwamonnupoga nyonyegitgi ga wa gixonoktegayma, gi wa gwamontakikolupni,seyni wa gimatyaplu wa tsrunushiniklewle potu nixyegitgi.

Yiglepotuko retlu satu jeji wamontaklewatachrimka

5Satu jeji wamontaklewatinimka, giwa gita wamontaaka seyni psojipje,seyni pejnurunekgi gixa wamontaaka.Gi wa ntserutpiranatyaplu.6Poyagotyawakatkani wane gixachri wagixolune saletyawakatkalu. 7Giyagnipnuko gixanutka, wa gkaspukinitkalu.Ga wa gimnanukanutkalu. Gi wa tsruwamonchi gakaglokanutkalu. 8Giyagninagjitgi, wa gishinikpotutanutnaklu.9Giyagni wale chinanukni nyonyegitgiwa gyantaletikoluya numatyapgi wapsoluyako gyijnakotinripa. 10Ga wa gixakaspukinri, gita koxa kaspukyalu. Gi

2 1 2

Page 276: Yine bible   new testament

276

rixanu girukokta gita kaspukinri wapagixanu nkaspukini wa gixa chinanuKristo getanu nkaspukyalu, 11mamumkata gaaliretyanupwu Satanasyo.Gi rixanu gi wa mumatkanwu walegishinikyawakapirana.

WamonuwnanshinikanutaPawlo Trowaya

12Wa Trowa nyapini waKiglerpotunanu Tokanchi Kristopiranachinanu, gipgyapto kotpuukaluru gitachinanu Gitsrukaachiya. 13Ginapnanunshinikanuta gi rixanu ginukshiklu nomole Tito. Seyninungamtatkana Trowa gajjene;Masetoni nyatka.

Goyakalu gakaglokyegitwuKristo chinanu

14Poyagnutkaluru Goyakalu wa Walepsolgogneko gakaglokyegitwu Kristochinanu. Rekakgitlu rumatikolu Kristopogamlunu wixayapasretamnunanukaya. 15Gi rixanu waGoyakalu chinanu Kristo pogamlunwuwixa, gognetkaakaluneyegitka ga wagamgachine yegi koxa. 16Wa nyigamgachine yegi galikakni gipukchipogamlunu pixka wixa gipukchichinanupa. Ga wa gognetkaakalune yegigiweklu pogamlunu wixa giwekluchinanupa. ¿Katupni tye kamrurchigimuknuni? 17Seyni wixa gi wagixolune pixka wixa, wa Goyakalutokanu gishankachine sroschi chinanu,seyni mayroklene wixini, Goyakalununewa Goyakalu getanu gwachine wixiniwixa yanumsaleta Kristo chinanu.

Kristo kirukatkaka

3 1¿Gipguta wyinuwakatnakergewixnanuko kiglepirana yegi

wchinyegitinwa? ¿Wa pimrine pixkawmagatyage wa kiruka wixapirana

wenekyapgi ga wa wmagatyage wa gixakoxa yonpiranyegityapwu? 2Gixni watokanchi yonatkaluru wixaya. Wajiyayonatikalungi. Gixni wa gimatkalurungiga wa getyongatkalurungi pejnurunekoyineya. 3Getkalurungi Kristo kirukategixinri, wixaya kamrutkaluru. Gi waksajgalu yonatika, seyni GiwekikaluruGoyakalunu giwekachri yonatika. Gi wasotlushpata yonatka, seyniyonatkalurumta kagiturumta gajiya.

Gerotu gipiratkaluru kamrurewatyachine4Wane wixa gaponshinikanretlu

Goyakalu Kristo chinanu. 5Gi wawixnanuko poyagotyachinwu,wkagwakyalu wixnanuko giyakatyachripagixanu, seyni Goyakalu ruyakatyawpoyagotinri. 6Wale poyagotyachinerixkakwu, gerotu gipiratkaluruyakamruklerune wixinripa, gi wayonatkaluruya seyni Giwekikaluruya. Girixanu wa yonchi giylalewata, seyni waGiwekikaluru giweekaklewata.

Wanepnute kiglepotlu waGiwekikaluru kamrurewyeglu

7Ga wa gipnalu kamrurewyeglu sotlususawjeyongatkaluru pogirewlu rixapa.Wa wane rixa Gisrayilineklopishane gigimkata getlepotutlu Moysisgoji, gigojipogirewle chinanu, wa nikawnachripapogirewlu. 8¿Gi ge wanepnutepogirewlupni wa Giwekikalurukamrurewyeglu? 9Gi rixanugiklukanuwnayegjixlu kamrurewyeglupogirewlu rixkamka, wanepnutegalikakni pogirewlu rixpotutapoyagkaklewlu kamrurewyeglu. 10Girixanu wa kapokotupogirewlunanupiranaya gi wapogirewlu pixka rixatka wa tsru potupogirewlu chinanutka. 11Gi rixanu wakpogirewle rixini wanikawnananumtachri kapokotkaka,

2 2 3

Page 277: Yine bible   new testament

277

pnute kpogirewle potu rixa wagwagognenatachripatka.

Ginakakta rawa Giwekikaluru Gitsrukaachinu waneru gishpaklu

12Giyagni tye pixkalutu wkagwakini,pgujetanuwaka wchina yanumsaleta.13Gi wa Moysisi pixka wixa.Rushyagojresama gigoji rutaka waGisrayilini ma metgojityanpotuplu wanikawnananumtachri pogirewle. 14Seynishikowanshinikanutna wanna. Gi rixanuxanigognenanu wa kapokotugipiratkaluru getyongatkoklunu, walekogishyagojrusama wane mkonkotu.Walenwa Kristo chinanu konkalurni.15Seyni xanigognenanu wa Moysisitokanu getyongatkoklunu wagishyagojrusama rajna rawawa. 16Ga waxani Gisrayiline satokyegitinipluGitsrukaachi, konkalurupni wagishyagojru sama. 17Ga wa GitsrukaachiWalenwa Giwekikaluru. Ginakakta rawaGiwekikaluru Gitsrukaachinu wanerugishpaklu. 18Pejnurunekwu wixa wamushyagojitkanwu wetlu Gitsrukaachigoyaknu. Ganigapi pixka wixagetletyalu. KashrijetananumtkalunwuWaleko yaglu wixinripogirewlukakananumnu. Waneko pixkawixka wa Giwekikaluru chinanuGitsrukaachinu.

Kiglerpotunanu Tokanchi pokamlale

4 1Giyagni waneywu wchinini tyekamrurchi, wane wixa

getwamonutkota, gi wugroka. 2Seyniwuknokatkalu patmenutlewatachriyogimatkaluru. Gi wa yokwiri wixjeta.Gi wa wyapjetlu Goyakalu tokanu.Seyni galikakpotunanu tokanchiwupgujetini, kiglepiranyegirunwuwixnawa pejnuruneko yinenshinikanuyaGoyakalu getanu. 3Wa kiglerpotunanuTokanchi wunkakletanru yogimatkaluru

rixkamka, wa gamgachine chinanugalikakni yogimatkalurni. 4Wannanityegogne goyakalutemaygalenshinikanune rixkakanna wamalixkanena, ma matajiwnayegityapnaKiglerpotunanu Tokanchi, Kristogoyaknupirana pokamlale. WalenwaGoyakalu yaglu. 5Gi rixanu gi wawixnanuko ginkakletnawa, seyni KristoGeso Gitsrukaachi rixinri wunkakleta gawa wixni wa gixa wayegrenwu Gesochinanu. 6Gi rixanu Goyakalu wa wanechinachri, “Pokamlalu mapshagawakagatajiwnini,” Walenwa gatajitlu waji,pokamlawyegityapwu rumatikoluGoyakalu goyaknu wa Kristogojiya.

Kajpa kamrutikolu pixka wixmaneta7Ga wa tye ponikolewlu waneywu

kajpa kamrutikolustonoya,Goyakalunupni wa tsru potu giyaklugiglenu, gi wa wixanni. 8Pejnurukosalewakchi weta, seyni gi wagerutkalunwu.Mumatanshinikanutkanwu seyni gi wamkagwaakanwu. 9Kojwaakalunwu,seyni gi wa giknookalunwu.Yotkaakalunwu seyni gi wagamgachinwu. 10Psolgogneko wumanewanikananumtyalu Geso gipnale, waGeso giwekle koxa wumaneyagipgujetkalurupni. 11Gi rixanu wa wixagiwekachinwu samyokgognenatkalunwugipnalu yegi Geso chinanu, Gesogiwekle koxa gipgujetkalurupniwumane gipnachriya. 12Giyagni wixagiylakananumtkalunwu, ga wa gixagiwekakananumtkalungi.

Tsru pogirewlu potu13Wane chinyongatyawaka:

Nalixa. Giyagni nyanumsata. Waneko pixka wixanshinikanuta.

Wixa koxa galixa. Giyagni koxawyanumsata. 14Wumatlu wa

2 3 4

Page 278: Yine bible   new testament

278

Gitsrukaachi Geso yotunkakachri, wixakoxa yotunkakanu Gesoyma. Gixaymatunwakakanwu. 15Gi rixanupejnurkakako gixa chinanni,ruxolewninripa gimutlewlu gixolunechinanu, wa poyagnutlewlu koxagixolewninripa, gimalwutkalururixinripa Goyakalu.

16Giyagni gi wa wugroka. Seynimkawumane waalinanumtyamka, seyniwutokote gajeru werotewananumtyapagognemnunanuka. 17Gi rixanu tyesalewakchikaka wa xani wsalewinrimyapretni. Pshinitsonu gwachrini. Xanigiknogachripni. Ga wa wale chinanuwaneyapwu tsru pogirewlukiglerpotunanu gike rixinikomnikawnakatupa. 18Gi wawyopukgajetlu wa getkalurkaka, seynimetkotkaka galikaka wyopukgata. Girixanu wa getkalurkaka pshinitsonugwachrini. Seyni wa metkotkaka gikerixiniko mnikawnakatupni.

Panchi myochi mkamrutikotu

5 1Gi rixanu wumatlu wa wumanetyechijne gajeru, gawyawaka,

gimajechri pixka rixa. Nikawnachripni.Giyagni wa nikawnini, waneywu waGoyakalu kamrupjitanru. Gi wa myochikamrutikalurni, gike rixinikomnikawnakatupa tengogne gajerupji,wumanepa. 2Gi rixanu wa tye gawiniwochgita. Walukpotutlu wyoshmakikolutengogne gajeru gawyawakapa.3Galikakni wumane gerotu wyoshmaakoGerotu wumkalu ga wa gerotugawyawakapji pixka rixanu. Waneklu giwa wetko mamkane wixinri. 4Gi rixanugimajechri gwachine wixini, wochgita.Kyapregolunwu. Gi rixanu gi walukakomkagkota, seyni gemkatkalunepwuwa wuweklepa nikatyaplu tyegipnachripa wumane. 5Goyakalni wawane gixwu wa tyeko chinanupa. Wa

Giwekikaluru genekikolupa psojiterenekagnaputwu Wale.

Kristo gitakyagoklewatyawaka6Giyagni kiglenshinikangognenanwu.

Wumatlu wa manchi gawanatiniwa,Gitsrukaachyegiya wamganatya. 7Girixanu walixpiranatanrukaka wuyanini.Gi wa wetanrukaka wuyanini8Kiglenshinikanwu. Ga wa kigle getlewixlu galikakni wumane wamginripa,ga wa Gitsrukaachi yegi gawinripa.9Giyagni wane wixa muchkotletinwa,waka gewi gawinipa waka wamginipa,wuglenshinikanutyaplu. 10Gi rixanuwumkata pejnurunekwu wixagipgujewnaletanu Kristogitakyagoklewatyawaka, wa satkakayoptotyaplu wa gimane gixjetyawaka,waka kigleru waka mugletu.

Kristo gishiniklewle gerutwu11Wumatkalchinanru Gitsrukaachi

pikikolu, wushinikanutna yine.Pgujerunwu Goyakalu getanu.Nkagwaakoxlu gixa getanu koxapgujerunwu gimatagetanshinikanretyapwu. 12Gi wawixnanuko kiglepirana yegiwchinyegitnatnakwa. Seyni shinikanchinenekgi ntserpiranyegityapwuwannayegiya, goschiyatserpiranyegitachine, gi wa gaschiya.13Gi rixanu wseprolokini walenwaGoyakalu chinanu. Ga wakanshinikanurunwu wixini walenwagixa chinanu. 14Gi rixanu Kristogishiniklewle gerutwu. Wane wixagishinikanuwleta, wa satupje gipninipejnuruneko chinanu, waneklupejnuruneko gipnanatka. 15Kristogipnana pejnuruneko chinanu, wagiwekachine gi wannako chinanuruwekinripatkana, seyni Kristo chinanuruwekanutkana. Walenwa wanna

2 4 5

Page 279: Yine bible   new testament

279

chinanu gipnachri ga wa wannachinanu yotunotachri.

Wkamrure gipoyikgayeglewluya16Giyagni xaniyakawa gikena wumata

wixa gimane gixyawaka. Wa Kristomkawumata gimane gixyawaka, seyni waxani gi wane wixa gimatletanutkalu.17Giyagni wa Kristo gwachritka,walenwa gerotu giyakotkalurutka.Ruknogashamtatka kapokotu. Giyagnigerotutkani. 18Ga wa pejnurukoGoyakalu giyakatyachrini. Walenwagipoyikgayegitatkawu WaleyegikoKristo chinanu. Wale genekwuwkamrure gipoyikgayeglewluya.19Wane rixa, wa Kristo rawa Goyakalu.Psolchijne gajeneko rupoyikgayegitinriWaleyegiko. Gi rutakyegitnamukochirna. Wixa yegi rutaklu tokanchigipoyikgayeglewlupirana. 20GiyagniKristo gitakanunwu. Waneko pixka wixawa Goyakalu gagjityagi wixaya. Kristochinanu wagjitgi, Goyakalu yegigipoyikgayegitikolupa gixa. 21Wa Kristomukochri mumatkatu wixa chinanumukochri rixka, wa wixa Goyakalupoyagkaklewle wixikolupa Waleya.

Kiglepiranyeglu Pawlo Goyakalu kamrurewyegitachri rixinri

6 1Rukamrurewatanune wixini,wagjitgi wa Goyakalu gimutlewle gi

wa maleshawaka yoptotikolupa gixaya.2Gi rixanu wane china:

Gogi galuukaluru nyijnakotyi. Gognewatikalurgogne, nupxakyi.

Giyagni xawakninwa gogi galuukaluru.Xawakninwa gognewatikalurgogne.

3Gi satuna wutspekaka, mamuklukikotupa wkamrure. 4Seynipejnuruyako kiglepiranyegirunwuwekakgitnawa Goyakalukamrurewyegitachine wixinri,kashnantakgognenatachinpotwu

salewakchiya, wmagatinriya,kachinolkakaya. 5Giylakluya,yoshmakikowakaykaka, yawroptajruya,kamrurewpotluya, kojipgewluya,nachlukakaya. 6Kiglepiranyegirunwupowrawlu chinanu, gimatkalewlu koxa,mapognanrewlu, getwamonrewlu,Giwekikaluru Kpashiri, gishiniklewlumixashatkotu, 7galikakpotunanutokanchi; Goyakalu giyaklewle koxachinanu; poyagkaklewlu giylalewaprechinanu wpotuklesretateya ga wawkegnetesretateya.Kashnantakgognenatachinpotwu,8gimalwuru chinanu ga wamkagwakpiiru chinanu,gektupiranyeglu chinanu ga wakiglepiranyeglu chinanu.Ksanowaklerune pixkalunwu ga wagalikakanwu; 9mumatkone pixkalunwuga wa gimatkalunpotwu;wupnakastsikakni ga wa getanugiwekachinwu, saletkalune pixkalunwuga wa muylatkonwu.10Wamonuwatachine pixkalunwu ga wagimuwgognenatachinwu. Kwamonurunepixkalunwu ga wa gixolunewponikowkaka. Wa maleshayalunepixkalunwu, ga wa pejnurkakako wanewixleta.

11Wunkakpotutgi gixa, Korintogajengi. Tsru gishiniklewlu wixgi. 12Giwa wixa chipetgajityagi, seyni gixakochipetanshinikangajitwu. 13Gapnugishinikletanno gixa koxa.Mpogwakatanno. Nwugenene pixkanixa yanumsayegletgi.

Wixni wa kpashiwaka potugiwekachri Goyakalununwu

14Wa gixa pixka mixkane, gi wa satupjegitjipijeya gimutjitanna, wa malixkane. Girixanu ¿klu gipxaletlewlu wane wapoyagkaklu ga wa mpoyagkaknuchi? ¿Klugimatkaklewlu waneylu pokamlalu ga wa

2 5 6

Page 280: Yine bible   new testament

280

mapshagalu? 15¿Klu pixkakaklu getlerixna Kristoyma Weriya, wa Satanasyo?¿Klu waneylu wa galixachriyma wamalixkatu? 16¿Klu gipxaletkaklu wanekpashiwaka potu Goyakalunu ga wayagluchisha? Gi rixanu gixni wakpashiwaka potu giwekachri Goyakalunu.Goyakalu chinyawaka:

Wanna gitokote nwanu nyananu. Royakalutepnona. Wannapni wa nayinerutene.

17 Giyagni, “Wannayegiya gishpakanu. Gkotnukinwa.”

Wane china Gitsrukaachi:“Gi wa gkamrukanru wa kapcholu ga wa kigle yoptole nixangi.”

18 “Gixa Girupno. Gixapni wa nwugenene ga wa

nwugenerone.”Wane china Gitsrukaachi,pejnuruko Girukotachri.

7 1Nushinikanune, tyegipiratkalurkaka waneywu

wixiniyakawa. Giyagni wpowratinwaptowruyako wpuchotmanetjeru ga wawunshinikanu puchotachri. Goyakaluwpikinri, kpashirine potu wixinripa.

Pawlo gishinikyawakna Korintyone2Mpogwakatanwu. Gi satuna wyeneta.

Gi satuna wumtuka. Gi satunawumkapnugya. 3Gi wane nchinanuklukyapgi. Gi rixanu muchikawawane nchinatka, wushinikgognenatgi.Gixaymananuko wupnanmaka ga wawuwekgognenatanmaka. 4Pgujetanwakapotu nchina yanumsayegletgi.Ntserpiranawyempotutgi.Numnanukpotutka. Tsru potu gimuwluwixa psoluyako wsalewninri.

Rumuwata wannagenshinikanrewle chinanu

5Gi rixanu wa Masetoni wapokinitkagi wapnanmanpotuta waneya. Seyni

psoluyako wsaletika. Ruwaka waneruyagotkaklukaka. Wutokote wanerupiklukaka. 6Seyni wa Goyakalu wamturu gitaknachinwa gimnanukachri,Tito gapokle chinanu rumnanukwu. 7Giwa rapokinri chinanupjeni, seyni koxawa gimnanuklu chinanu wa gixagimnanukyalu. Runkakwu tsrugogalukle gixinri, ga wa gichingajiya, gawa muchkopiranawatachingi gitaya.Giyagni galikaka numuwatatka.

8Wa kirukaya nwamontakingi, ginenshinikanuta. Nenshinikanutmaka.Netlo wa twuko kiruka pshinitsonujiwamontakgi. 9Xawakni numuwatatka,gi wa gwamontakikolu chinanu, seyni girixanu genshinikanutinripagwamontakikolu. Gi rixanu Goyakaluchinanu gwamonuwata. Giyagnigiketsotaji gimtukika wixaya. 10Girixanu wa wamonchi Goyakalu chinanugenshinikanrewlu kamrutagognewatikaluru chinanupa. Gi warenshinikanyegitikolupa. Ga wawamonchi tyegogne chinanu gipnalukamruta. 11Gi rixanu tye wamonchikoGoyakalu chinanu, ¡gi pamuchkonunshinikanunanru rixgi! Ga wagiykoyeglewluko, ga wa jgekanchiko, gawa pikluko, ga wa gogaluklewluko, gawa muchkopiranawluko, ga wagapnuruko. Psoluyako gekakgitnawapowratkalunetkagi wane gixkaluruya.12Giyagni wa nyonyegitingi, gi wayenetlewatachri chinanu, gi koxa wayenetkaluru chinanu. Seyni pgujerixinripa gmuchkonunshinikanu wawixa chinanu Goyakalu getanu.

Rumuwata Tito gimuwle chinanu13Giyagni gimnanuukalunetkawu. Ga

wa wumnanukikolu pnutewumuwpotuta wa Tito gimuwlechinanu. Gi rixanu rapnanunshinikanutapejnurunekgi gixa chinanu. 14Giyagni

2 6 7

Page 281: Yine bible   new testament

281

wa wale yegi ntserpiranawyegitingi giwa nupatewatlu. Seyni wane wixaginkakjeretgi pejnuruko galikaka,waneko pixka wixatserpiranawyegletyagi Titoyegiya.Galikaka rixka. 15Pnute rixagishiniklepotutgi wa gyijnaklewlerushinkapini, wa mpikle gitatleyagyoptotlu. 16Numuwata wapsolpotuyako naponshinikanyegitgi.

Masetonisreta gapatjetyachinkakniwa pimrine yimanrupa

8 1Giyagni, wumolene, wunkakgiGoyakalu gimutlewlepirana,

Masetonisreta gajene gapatjetachinkakageneekaluru. 2Wa tsru salewakchiyantaletikna, tsru gimuwlu rixinrina gawa wanna tsru wamonnupogaya,ponikowpotutya renekashlewatinrina.3Gita gipgujtatlu wa rumkatyawakna,ga wa rumkatyawakna pnute,renekashlewatna wannakoginshinikanuyna. 4Gixo ragjipotutwunawuchichyapna wanna koxa wakpashirine psoji rupxakinripna. 5Gi wawkagwakyawaka pixka rixna, seynimuchinanu gapka wannakoreneknawana Gitsrukaachinupna. Ga wawixa koxa reneknawana Goyakalugishinikyawaka. 6Giyagni Tito wagjitawa gi rixanu walenwa muchichachri,waneko pixka rixa poyagkaklejixyapgitye kamrurchiko gimutlewluya. 7Seynipsolpotuyako wane gixa kosekletagalixleya, ga wa tokanchiya, ga wagimatkalewleya, ga wagmuchkopiranawleya, ga wagishiniklewleya wixa chinanu. Giyagnitye gimutlewluya koxa gkosekini.

Pawlo giykotna Korintyone wa waneyna rixyawakna wane rixa genekleshatanna8Gi wane nchina towutletgi, seyni

pimrine muchkopiranawleya,

nutakyagookaklu gixa gishiniklewlegikta galikakni. 9Gi rixanu gixa gimatluWutsrukate Geso Kristo gimutlewle, waponikolu rixanatini, seyni gixa chinanukwamonuru rixatka wa gixaponikowatinripa Wale wamonnupogachinanu.

10Gita gishinikanru tyepirananunkakangi. Gi rixanu tye gipxakangi.Gi rixanu gixa gapka muchinanu satuwalaputkani gi wa gyinuwakakamruretyapjeru, seyni galuukoxlu.11Giyagni xani mpoyagkakanrugkamrutanru. Wane gixa jmererungigishinikyalu, waneko pixka gixanumpoyagkakyaplu wa waneygigixyawaka. 12Gi rixanu wa muchinanugapka jmererungi gixini, wane rixayoptotkaluru wa waneygi gixyawaka, giwa waneygi migje pixka.

13Gi wa pimrine gapnanutinripni gawa gixa salewninripa seyni pixkakakanegixinripa. 14Wa tyegogne gixa gixetanrugipxakinna magatinriyna. Wa wannagixetinri gixa magatinri rupxakingina.Pixkakakane gixinripa. 15Wanechinyongatyawaka:

Wa gixo gwachri gi wa ruxetya, ga wa ptsotsotaji gwachri

gi wa magatya.

Pawlo yokanatanune kamrurchi chinanu16Poyagnutkaluru Goyakalu. Wale

gitakgajitlu Tito, waneko pixka rixamuchkopiranawyegletyapgi. 17Gi rixanugalikakni Tito yijnakotwu wagjityalugixa yegi yinripa. Ga wa wanepnutemuchkopiranawpotuta walekoginshinikanuya yayegitgi. 18Waleymawyokanatlu wumole, kiglepiranyegiruKiglerpotunanu Tokanchi chinanu,pejnuruneko gapatjetachinyegkaka. 19Giwa wanepiranapjeni, seyni koxa wagapatjetachinkaka tsomitlu warupxaletgapotyapwu wa tye genekashlu

2 7 8

Page 282: Yine bible   new testament

282

gimutlewluya chinanu. Wenekashatlurumalwutikolupa Gitsrukaachi, ga wa girixanu waluka genekashletlu.20Wgirukotinwa gi satunajigyegityapwu wupxaklewatinri tyegenekashluya. 21Gi rixanu walpokotlukigleru gi wa Gitsrukaachi getanupjeseyni koxa yine getanu.

22Giyagni wannayma wyokanatluwumole. Gixopirana ga wa gixo katawetanshinikanutlu jmereru potu rixinri.Ga wa xani wanepnute jmereru poturixa gi rixanu gixoraponshinikanyempotutgi. 23WakaTitopirana wumatanrupotni ga wawukamrurewatanru gixyegiya, wakawumolenepirana gapatjetachinyegkakayokanatkalune, wa Kristogimalwutikolupa. 24Giyagnigekakgitanna gapatjetachinkaka gigixpoko gishiniklewleta, ga wa kluchinanu gixapirana wtserpiranawatinriwannayegiya.

Kpashirine gipxakikolu

9 1Giyagni wa kpashirinegipxakikolupirana galikaka gi

magata nyonyegityagi. 2Gi rixanunumatlu gixa mernu. Wa tyenutserpiranawatgi Masetonigajeneyegiya, wa Gakayi gajene satuwalaputkani ralpokotinriyna. Ga wagixa muchkopiranawlekomyekanshinikanutna gixo. 3Giyagninyokanatna wumolene wa maleshawakama mixinitipa wtserpiranawyegityagityepiranaya, wa wchinyawakagalpokotachine gixinripa. 4Wa gitaymarapokinipna Masetoni gajene, wa wannama metyanupgi malpokotkanuwagi,wma patewatinitipa wawaponshinikanrewpotutinri, gixayawane nma chininitipa. 5Giyagni gitakagwaklu galuukalurni nagjityapnawumolene wa muchinanu gapka gixa

yegi yinripna ralpokognapjixyaplunagenekashle wa gipiratanru,galpokotkalurpatkanigiglenshinikanyegitkaluru pixkarixinripa, gi wa sotanugnuchi pixkarixinripa.

Goyakalu gishiniklu geneklewatachri gimuwatachri

6Seyni tyepirana. Wa ptsotsotajigitakajitachri ptsotsotaji koxa jirga. Gawa ruglenshinikanyegitikolupagitakachri, ruglenshinikanyegitikolukoxa jirga. 7Satkaka rajirushinikyawaka geneklewatanu. Gi wawamonuwatachripa. Gi koxa rerutko. Girixanu Goyakalu gishiniklugeneklewatachri gimuwatachri.8Goyakalu gimkatachriniruxolewnakakyaplu psoluko gimutlewlugimutkalunepgi. Wane rixa psolgognekopsolpotuyako pejnurkakayakommagatikanepgi, wa pejnuruko kiglerukamrurchi chinanu mponikowatinripa.9Wane chinyongatyawaka:

Poshalu genekashletyana kwamonurune.

Poyagkaklewle wane rixgognenata. 10Goyakalu, wa gitakachrigenekajitachri, ga wa nikachri genekeniklerewatachri, Walenwagenekpotutanru gixa gitakle ga waruxolewnakakanru. Waletseruwnakakanru wampoyagkaklewleya wane gixikolupa.11Wa pejnuruyakomponikowkaakikolupa psoluyakogenekashlewpotutinripa. Wane gixikolugixa, wa wixaya Goyakalupoyagnutikolupa.

12Giyagni wa tye kamrurchigipxaklewlu chinanu, gi wa kpashirinemagatinripjeni poyagotini, seynitseruwninrikoxapa gixolune poyagnure,wa Goyakalu poyagnutinripna. 13Gixa

2 8 9

Page 283: Yine bible   new testament

283

genekashle chinanu pimrine gimatangiGoyakalu yijnakotachingi. Gixa chinanurumalwutanruna Goyakalu. Gi rixanugixa yijnakotlu KiglerpotunanuTokanchi Kristopirana wa gipgujtatanru,ga wa machipengi gitaklugenekashlukaka wannanupa ga wapejnurunenupa. 14Ga wa gixaragjigogneyegitinrina gogaluklewlurixyegitgina, gi rixanugimuwatachinpotgi rixkakgi Goyakalu.15Poyagnutkalurni Goyakalurenekashleya, mumkata chinkotnirenekashle.

Giylapi wuylalewatinri

10 1Gitakni Pawlo gagjitgi, Kristomayognuteya ga wa

shinikannuya. Wa gixastsi galikaknigiyagolutno. Seyni pnu nwinintseruwanshinikanyegitgi. 2Giyagninagjitgi wa napokinipa gi watseruwanshikanutachri nixkaako, wapimrine yegi pixka nkagwakatseruwanshinikanreta. Wannanwawkagwakjene wa manchi pixkagixjetachinwu. 3Gi rixanu wa manchiwixanatini, gi wa manchi galukyawakawyagotlewatya. 4Gi rixanu giylapiwuylalewatinri gi wa manchinu, seynigichkolu Goyakalu chinanuyawnakakikolupa tsru prijeru. Wnikatlushinikanchi galikaka migje.5Wnikatkoxlu pejnuruko tsru potugixachri wa tsru rutaknawakamnixyaplu Goyakalu gimatikolu.Waalixlu pejnuruko shinikanchigalikaka migje Kristo yijnakotikolupa.6Ga wa galpokotachinepwuwapnutyaplu pejnuruko myijnaknuchiwa gyijnakotinri mpoyagkakinripatka.

Pawlo gitakikolu7Gista gwachripje getanu. Wa satu

gaponshinikanyegitnawa Kristonu

rixinri, tye koxayanshinikanyegitnatnakwa, wa Kristonurixinri wale, waneko pixka wixa koxawixa. 8Gi rixanu gimka pnu nixagitserpiranawletlu wutakikolu, waGitsrukaachi gitakyawu wa gixatseruwakanshinikanutikolu, gi wagnikatikolupa. Gi wa npatewkaako gita.9Nma kagwakikotupa wanpiikakyapmakgi kirukaya. 10Gi rixanuwane chinna, “Kirukatkaka galikaknikyapreru ga wa gichkolu, seyni gimanegewi rixini muchkotu, ga wa tokanugeyiikalurkakni.”

11Tye yanshinikanutanna wanegixachine: Wa wchinatokanutyawakakirukaya wane wmawaknuwa, wanekopixka wixa kamrurewletanu wanewapokinipa. 12Gi rixanu giwtseruwanshinikanuta wixnanukowkagwaknawa wannayma wixinri. Gikoxa wumata getletinwa gikta wannapixka wixinri, wa pimrinekiglepiranyegirune chinnachinwa. Seyniwanna wannakakluko yantaletkakna gawa rumata getlekakna giktapixkakakane. Gi wa rumata jemna.

Girukta tserpiranawata, Gitsrukaachi rutserpiranawatanu

13Wixa gi wa myagotuwtserpiranawatya, seyni wanepotukowa wutakikowaka yaglu, wa Goyakalugitakyaglutyawakwu, wa gixyempotukowapokinripa. 14Gi rixanu gi wagotsgachinetkawu wma mapkapyapgipixka, gi rixanu gixyempotuko wapkapaKiglerpotunanu Tokanchi chinanuKristopirana. 15Gi wa myagotuwtserpiranawatya wa pimrineyaprewatinri chinanu. Seyni wkagwakluwa gixa galixle tseruwninripatka, gixayegi wtseruwnakakikowutakikowakpotuko, ruxolewninripawkamrure, 16gixa tukasretkaka potu

2 9 10

Page 284: Yine bible   new testament

284

runkakletikolupa KiglerpotunanuTokanchi. Gi wa pimrine gitakikowakagalpokotkalurutkawutserpiranawatinripa. 17Girukta tserpiranawata, Gitsrukaachi rutserpiranawatanu. 18Gi rixanu wakiglepiranyegiru chinnachriwa, gi wawalenwa kigle getle gixkaluru, seyni waGitsrukaachi chinyegitanrukiglepiranyegiru.

Goyakalu giyakatyachri gokowlu

11 1Nalukmaklu gixakashnantakyano ptsotsotaji

mshinikanutu nixinri. Galikaknigkashnantakanno. 2Gi rixanungokowyegitgi. Goyakalu giyakatyachrigokowlu nixyegitgi. Gi rixanunupiratyagi satu jeji gnurutjixletgi satomakloji kpashiro pixka. Kristonenekangi. 3Seyni npikyegitgi wagyokwitikolupa. Npiklu wa gimnuyokwitanro Gewni ruglenu tokanuya,waneko pixka gixagimtuklenshinikanutkomka. Npiklu gmayokwirnuya ga wa mpashirnuyagimtuuko Kristo giyakatyachri mayokwirnu ga wa pashirnu. 4Gi rixanusatu yineru gegapoklu ginkakletmaklusatu Geso wixa munkakletanutu, ga wagyoptotmaklu satu giwekikaluru wagma yoptotanutu, ga wa gyoptotmaklusatu kiglerpotunanu tokanchi gmayoptotanutu, kigle kashnantaklegixmaklu. 5Gi rixanu nkagwaklu gi wawanna potu yokanatkalune giyagolutnogita. 6Gimkamasrugatokanuwnaletkatno, seyni gi wamasruukotno gimatkalewluya. Seynipsoluyako gipgujewnachinwu gixyegiyapejnurukopirana.

Pawlo gi galuka kojwakletna Korintyone7¿Nmukochirewatge wa gitnanuko

mturu gitaknawa wa gixa tsrune potu

gixinripa? Gi rixanu gixa yegi mwenutununkakletlu Kiglerpotunanu TokanchiGoyakalupirana. 8Pimrinegapatjetachinkaka nchowgutyana.Wanna nyoptowenutya wa gixa yeginkamrurewatinripa. 9Wa gixa yeginapokinitka wa nmagatinina, gi satunanayapretaakaka. Gi rixanu wawumolene Masetoni giyakatyachinegetlu nmagatinri. Psoluyakongirukotnawa mkojwaakatno nixinripa,ga wa ngirukotinwa. 10Tyenwa Kristogalikakate gitaya, wa tye ntserpiranawlegi wa Gakayisretatkakaya numaletiko.11¿Klu chinanu? ¿Gi rixanu ginushinikgige? Goyakalu gimata wanushinikyagi.

Yokanatkalune gixashatachine12Seyni wane nixa, ga wa wane

nixanu wa nsustakyapluruglepoktapinriyna wa ruglepoktapinrigalukachine tserpiranawatinripna wixapixka gixachine retikolupmakna.

13Gi rixanu wane gixachinni wayokanatkalune gixashatachine, gixashakamruretachine. Kristo yokanatanunepixkalune kogetkogna. 14Gi wakoglajruni. Gi rixanu Satanasyoko satuGoyakalutowreru pokamlatachrikogetkoga. 15Giyagni gi wa tsruni wakoglajru wa waletowrerune kogetkognakamrurewaklerune poyagkakachine.Yoptukyawakapna kamrurnapixkapotuko rixanu.

Pawlo salewnale yokanatkaluru rixinri16Wane nchinatnaka, gi satuna

kagwakanno mshinikanutu nixinri.Seyni wane gixinipa, mshinikanutupixka gixa yoptoletanno, ptsotsotajintserpiranawatinripa. 17Wanchinyawaka gi wa Gitsrukaachichinyawaka pixka nixa, seynimshinikanutu pixka, tye

2 10 11

Page 285: Yine bible   new testament

285

gaponshinikanrewluyantserpiranawatinri. 18Gi gepikatserpiranawata manchi gixyawaka.Giyagni gita koxa tserpiranawata. 19Girixanu galuka kashnantakletnamshinikanune gi rixanu gixakanshinikanurungi. 20Gi rixanu gixakashnantaklu wa satu wayegretinipgi,ga wa satu nikatinipgi, ga wa satukashichinipgi, ga wa satu tsrurutakinwa, ga wa satu giylakgojitinipgi.21Mkagwakpiiru pixka nchinpiranata,wa wane wixa gigrokletmaka.Klunerukokta tseruwanshinikanuta

satu, gita koxa tseruwanshinikanutlu.Mshinikannuchi pixka nchina.22¿Gewreyonrege? Gewreykoxno gita.¿Gisrayilitanrege? Gisrayilitkoxno gita.¿Gawraklopishanrege? Gita koxaGawraklopisha. 23¿Kristokamrurewyegitachinrege? Seprolunchina. Pnutno gita. Pnute nixayaprewlepotuta. Gixa kata wanna pnutenyoshmaaka. Tsrupotu giylaklukakanixka. Gixo kata gipukchiyegno.24Goteyoneya pamyo kata nkochipjetka.Satupje magata gepkoxamkojmolekatpotuko giylaklukaka. 25Mapa katagagajeya nuylaaka. Pakatapjensotlujetka. Mapa kata nupkata.Goyechno ga wa gogi tsru wenga nwa.26Gixo kata potu yagaplu nixa, rapgayowiknuya, kachowgurune yowiknuya,nomolene yowiknuya, payinekoyowiknuya, tsru pokchi yowiknuya,gike mwiyawakanu yowiknuya, tsruwenu yowiknuya, gixashatachinemolchine yowiknuya. 27Tsrukamrurchipotuya, ga wa kyapreruya, gawa gixo kata kojipgewluya, ga wanachiya, ga wa gonunnagatewluya, gawa gixo kata gogajirewluya, ga wakachikleruya, ga wa magamkaluya.28Ga wa pejnuruko pnuteya wapagognemnunanuka nutakikolu

pejnuruneko gapatjetachinkakangirukotyapa. 29¿Katu gigroka ga wa gige nugroka gita? ¿Katu gitspeekaaka, gawa gita gi ge namewna?

Tamasko rasukya Pawlo30Numkata tserpiranawletinipa,

nugrokleya ntserpiranawatanu.31Goyakalu wa Gitsrukaachi Geso KristoGiru gimalwugognenatkaluru gimatlu giwa nayroklewata. 32Tamasko gajenegirukotachri Gareta solaloneymagiruktatlu Tamasko Pokchiyakashichyapno. 33Pokchi prijere mturugipgyaptote kojitaya njijrukika.Wannamyoya nasukya.

Pawlomane yoglotachri

12 1Numkata tserpiranawletini;galikakni gike gaprini.

Kaygawlukaka ga wa gipgujetkalurkakaGitsrukaachipirana gayanutnaka.2Numatlu satu jeji Kristonu. Pamolegepkoxamkoje walaputkanigishatkapkalurutkani. Mapa chininritengogne raniika walekta. Manchirawinri gi numata ga wa manchimwakatu gi numata. Goyakalu gimata.3Numatlu tye jejikta. Waka kamanepluwaka mamanetupni gi numata.Goyakalu gimatlu. 4Rushatkapka.Gigletikowaka raniika. Yijnakotlutokanchi mumkata chinkotu.Ginanshichkalurni wa yinerukoschekyaplu. 5Tyepiranaktanutserpiranawatanu, seyni gitnanuko ginutserpiranatnawa, seyni nmamuchkonkakapjeya nutserpiranatnawa.6Giyagni naluka tserpiranawletinipmakagi wa mshinikanutupno, gi rixanugalikaka nchina. Ga wa nujretnawa giwa satuna kagwakyapno wa retyanopnute ga wa jemyano pnute.

7Ga wa gipgujetkalurkaka giglenuchinanu nma malixkotinipnawa,

2 11 12

Page 286: Yine bible   new testament

286

waleyma renekno yoglolewatachrinogitya. Walenwa Satanasyotowreruyotmutyapno nma malixkotinitipnawa.8Wale chinanu mapa kata nagjitluGitsrukaachi gita yegi ruxrikakyaplu.9Ga wa Wale wane chinno,“Numutlewle poyagotyayi, gi rixanu mamuchkonnuchi yegi psolutkanigiyaklewlu.” Giyagni nugleretlu wa nmamuchkonkakaya galikakantserpiranawatinri, Kristo giyakle gitayegi rawinripa. 10Giyagni nugleretlu mamuchkonnuchkaka, gogimtuklukaka, gawa magatikalurkaka, ga wakojwawakchikaka, ga wasalewakchikaka potu Kristo chinanu. Girixanu muchkotu nixini, waneklukgiyaklewaklerno.

Getkalurkaka yokanatkaluru kamrure11Mshinikanututkano. Gixa gerutno.

Gi rixanu gixa gimkata chinretmaknokiglepiranyegiru. Gi rixanu gi wa wannapotu yokanatkalune giyagolutno gita,gike gapri migjemkano. 12Getkalurkakayokanatkaluru kamrure galikakni gixayegi kamrutika psolukokashnantakgogneruya: getkalurkaka gawa koglajrukaka, ga wa giyaklewlukaka.13Gi rixanu ¿kluneru gkaptotya gixa wapimrine gapatjetachinkaka pnute? Seyni¿gi ge tyepjeni gita gi wagayapretaakakgi? Gkaspukinno tyempoyagkaknuchi.

Pawlo giykoyegitlu rushinikanru14Nupruka mapa kata chininri gixa

yegi nyinripa. Gi wanayapretaakaklewatanu. Gi rixanu gi wagixanu naluka seyni gixako naluka. Girixanu wa wgenchine gi wa rurunnachinanu rumkata gimretletna, seynigirchine galikaka gimkata gimretletawugenenna chinanu. 15Giyagninugleretlu nsaletyaplu wane nixle ga wa

gitnanuko saletikolupa gixa giwekinrichinanu. Wa tsru potu gishiniklewlunixingi ¿ptsotsotajrege nushiniiko? 16Gawa wane rixini, gi wa nyaprewkakgi. Gawa kgimatkaleru nixini, ¿nyokwiregenkashichyagi? 17¿Patako satunyokanyegityagi walerge naalikakyagi?18Nagjitlu Tito wa gixa yegi yinripa, gawa waleyma nyokanatlu wumole.¿Patako raalixgige Tito? ¿Gi gewalerutu Giwekikaluru gayiya? ¿Gi gewalerutugapo gaya?

Pawlo yanshinikanyegitna Korinto gajene19¿Muchikawyakawlege gkagwaklu

wixnanuko giykoyegitnawa gixyegiya?Gike, nalukanune; Kristoya nyanumsataga wa Goyakalu getanu. Pejnurukonkamruta gixatseruwakanshinikanutikolu chinanupa.20Gi rixanu nkagwakpirata wa wanenyinipa gi wa netangi wa nalukyawakgi,ga wa gita getko gixa malukyawakanugixachripno. Gimka waneplu gejnugima,ganxalu, gamewnalu, gimkapnuglu,gektutetlu, gapatlu, galixkotnawlu,yawrolu. 21Wa napokinpatnakaNoyakalute mturumka gitakannogixyegiya, ga wa gimkanwamonuwnayegitanna gixolunemuchikawa mukochirewatachinemenshinikanutkanewampowrannuchiya, ga wa gapoklewluya,ga wa mpogijpatnuchi wa wannakamrutanru.

Kmukochirerune giykotka

13 1Tyenwa mapa kata chininrigixa yegi nyinripa. Gepi ga wa

mapa gipgujtatachinenamaya pejnurukotokanchi poyegitkalurupni. 2Xani gepikata chininri wa gixa yegi nwanatanu,muchinanu nunkakagnaputna wamuchikawa mukochirewatachine, ga wapejnuruneko pimrine xani pnu nwini

2 12 13

Page 287: Yine bible   new testament

287

nunkakagnaputna wa numepegapokletinpatnaka, gi wanetashlewatanu. 3Gi rixanu gixa gijgalurumatikolu wa gitnamaya yanumsatiniKristo. Wa Wale gi wa muchkotnigixatskalaya, seyni kgiyaklewaklernigixatskalaya. 4Gi rixanu koroshishkitarutaaka ma muchkonuya, seyniGoyakalu giyaklewle ruwekya. Girixanu wixa koxa muchkonwu Waleya,seyni Waleyma wuwekanu Goyakalugiyakleya gixa chinanu.

Wetjetinwa wixnanuko5Getjetinwa gixnanuko gikta

kalixaklerungi. Gimatagetanshinikanutinwa. ¿Gi ge gimatagixa wa gixa rawinri wa Geso Kristo,galikakmigjengi gma mixinitipa? 6Gawa nkagwaklu gixa gimatanru wa wixagi wa galikakamigjenwu. 7Goyakaluwagjita wa gike gektutu gkamrutanugixa, gi wale chinanni wa wixagipgujewinripa kiglepiranyegirunwu,seyni wa gixa kigleru gkamrutinripagalikakni, ga wa wixa gi wagalikakmigjene pixkalune wixinripa.8Gi rixanu gike wumkata kamrureta wawkamnixyaplu galikakpotunanu

tokanchi, seyni galikakpotunanutokanchi chinanu wkamrurewatya. 9Girixanu wumuwata wa wixa muchkonwuwixini ga wa gixa gichkopa. Wa tyewagjita wa gixa mmagatikane gixinripa.10Giyagni pnu nwanatini tyepirankakanyonata, wa napokinipa gi wa yiglekometkatupno wa Gitsrukaachigitakyawakno, wantseruwakanshinikanutikolupa gixa. Giwa gnikatikolupa.

Ralipre giykoretna11Wanepnute, nomolene,

gimuwatanu. Mmagatikanepgi.Gyijnakotanru giykolu.Panshinikanurunepgi. Kiglegwashlepgi. Gixa yegi rawinripagishiniklewlu ga wagiglewanshinikanrewlu Goyakalute.

12Galuukakanu kpashiri gamluruya.Pejnuruneko kpashirine galukgi.

Giglenshinikanyeglewlu13Wa pejnurunekgi gixa yegi

rawinripa Gitsrukaachi Geso Kristogimutlewle, ga wa Goyakalugishiniklewle, ga wa GiwekikaluruKpashiri gimatkaklewle.

2 13

Page 288: Yine bible   new testament

288

Galuklewlu

1 1Pawlo kirukate, wa yokanatkaluru,gi wa yineya gi koxa yineru

chinanu, seyni Geso Kristo chinanu gawa Goyakalu Girchi chinanu.Goyakalunwa Geso yotunkakjerugipnachinetskalaya. 2Ga wapejnuruneko moletkakachine wagitaymalune kirukate. Kalasi gajenegapatjetachinkaka chinanupa.

3Gimutkalunepgi.GiglewanshinikankaakalunepgiGoyakalu Wuru chinanu ga waWutsrukate Geso Kristo chinanu.4Walenanuko geneknawa wmukochirechinanu, rushatkapyapwu tyemugletgogneya, Goyakalu Wurugishinikyawaka.5Gimalwugognenatkalururixgognenatinripa. Wane gixkalurupa.

Maleshlu satu pnuko gixachri Kiglerpotunanu Tokanchi

6Nuglajita tyeya wa giyampotu wanegixa gixriklekaaka ntomgajeruyegiya,Kristo gimutlewleya ntomgajeru. Pnukogixachri tokanchi, gi waKiglerpotunanu Tokanchiyegitkagi.7Walenwa gi wa pnuko gixachri. Seyniwanena pimrine gkojwakjenemka.Wanna galuka kashrijetletluKiglerpotunanu Tokanchi Kristopirana.8Seyni ginnakokta wixako ga wa

tengogne giyakatyachriko towrechriginkaklewyegitinipmakgi satuKiglerpotunanu Tokanchi wa wixaginkakletanru pnute,kamakpiratkalurunepni. 9Wamuchikawa wchinyawaka, ga wa wanenchinatnaka, wa satuginkaklewyegitinipmakgi satuKiglerpotunanu Tokanchi wagyoptotanru pnute,kamakpiratkalurupni.

10Gi rixanu ¿xanigognenanu yinregenushinikanuta waka Goyakalu? Waka¿yinrege naluka giglenshinikanreta?Yinemka nuglenshinikanutini, gi waKristo wayegrerupmakno.

Kiglerpotunanu Tokanchi Pawlo ginkakletanru

11Gi rixanu nunkakgi, nomolene, waKiglerpotunanu Tokanchi wanunkakletanru gita, gi wa yinerugishinikyawakni. 12Gi rixanu gi wayineru nyoptotyalu. Gi koxa nunkaakaseyni gipgujetkalurni Geso Kristoya.

13Gi rixanu gixa jemlu gitagixjenatyawakapirana, wa Goteyonegixjetyawaka nixanatini. Wa tsru potukojwaklu nixjenatna Goyakalugapatjetanune. Numtukpotutna. 14WaGoteyone gixjetyawaka nkosekya gixopnute wa gita pixkalune nomolene.Muchkowanshinikanutachripotnonutsrukatenni giykole chinanu.

Kpashiri Pawlo Kirukate Kalatane Chinanu

Page 289: Yine bible   new testament

289

15Wa nunronanwakayakawantsomitjeru, ga wa rumutlewleyantomgajeru Goyakalu kigle getle rixlu16rekakgityaplu Gituru gitaya, wanunkakletyaplu KiglerpotunanuTokanchi Walepirana payineyegiya.Waneklu gi wa nyayegitlu kamaneru gawa kagragalu. 17Gi wa Gerosalekonkanika wanna yegi wa muchiyokanatkalune gitaya, seyniGarawichijne nya. Nsatoka. Tamaskonyatnaka.

Pawlo salwayegitlu Petro18Wanepnute, wa mapa walapu

giknoginitka, Gerosale nkanika, Sotlunumatinripa. Pamole pamyogogne waleyegi nwa. 19Ga wa pimrineyokanatkalune gi neta, seyniSantiyakopje wa Gitsrukaachi gepuru.20Wa nyonatanru, Goyakalu getanu, ginayroklewata.

21Wanepnute Surisreta nya ga waSurisisreta. 22Mumatgojitkotno Gotegapatjetyachinkaka yegi, wa Kristonune.23Jempiranyegishatnona wanenchinikolu, “Wa muchikawawkojwakjejenatjeru, xani runkakletluKiglerpotunanu Tokanchigalixlewlupirana wa muchinanurumtukpotunatanru.” 24Ga wa gitachinanu rumalwutluna Goyakalu.

Pawlo ga wa Wirnawisi gapo nshinikanyegitkalune payine yegi

yokanatkalune rixinripna

2 1Wanepnute, pamole gepkoxamkojewalapu giknoginitka, numepe

Gerosale kanikletatnaka Wirnawisiyma.Naniikoxlu Tito rupxaletyapno. 2Wanupgujetikowaka nkanika, wa payineyegi nunkakletanru KiglerpotunanuTokanchi, wanna mkoje nunkaka wakigle getle gixkalune, gimkamaleshawaka nkamrurewatinri ga wa

nkamrurewatinitka. 3Seyni wa nupxaluTito, Kriykomkani gi wa sajrukagistaakota wale. 4Wa moletkakachinesanowashatachine chinanniyoshmaknachinwa pochkeruneko.Wanna jiglokyegitwu giruktatyaplunawushpakyawaka Kristo Geso chinanu,wayegretyapmakwuna. 5Gi wapshinitsonuji wuyagolewna wannaya wawyijnakotyapna, gixa yegirawgognenatinripa galikakpotunanutokanchi wa KiglerpotunanuTokanchipirana.

6Wanna kiglepiranyegirunekagwaakalune, gi pixkalunekokta rixnagike rixno (Gi wa manewle giglenuchinanu yoptotyaplu yineru waGoyakalu), gi rixanu wannakiglepiranyegirune kagwaakalune gikeyognikyanona. 7Seyni pnuko rixka. Waretinitkanona gaponshinikanyegitkalurnowa Kiglerpotunanu Tokanchinunkakyapna msajruka gistaakotkone,Petroko pixka runkakna sajrukagistaakotachine. 8Gi rixanu Goyakalu waPetroya kamrurewatyachri wa sajrukagistaakotachinyegiya wa yokanatkalururixinripa, Waleko gitkoxayakamrurewatya payine chinanu.9Rumatluna wa gimutlewlu wanenekikolu. Giyagni wanna Santiyako gawa Sotlu ga wa Gwa, wa yoptowakagajerustsigi pixkalunni kagwakikalune,romyokyegitwuna gita ga wa Wirnawisipotuklemyotna, wumatkaakalu chinanu.Wane rixna, wa payine yegi nyinipa gita,ga wa wanna sajruka gistaakotachineyegi yinripna. 10Walepje wakwamonurune rushinikjixwuna.Jmererunpotwu wkamrutyaplu waleko.

Gantiyokiya Pawlo ginkakyalu ruklukanuwninriya Petro

11Wa Sotlu Gantiyokiya yinitkagigojipotuko nsatkaklu gi rixanu

1 2

Page 290: Yine bible   new testament

290

ruklukanuwna. 12Gi rixanu mamapookanuwana Santiyako yegigiyakatyachine, wale payine gimnika.Wa rapokinitkana rixashata.Ruxrikamtatka. Gi rixanu sajrukagistaakotachine pika. 13Waleyma koxarixashatna pimrine Goteyone. Wanerixatka Wirnawisiko pupjekaaka wannagixashle chinanu.

14Seyni wa netinitkana gi wapotukyaletkana; gi wa KiglerpotunanuTokanchi galikakate chinyawaka pixkarixna, wane nchinru Sotlu pejnurunegetanu, “Wa pixa Goteyokyi wapayineko gixjetyawaka pixka pixini; giwanna Goteyone gixjetyawaka pixkapixini, ¿klu chinanu perutna payinekowa Goteyone gixjetyawaka pixkarixinripna?

15“Wixni wa Goteyonwuwumumturetanru wixinri, gi wa payinekmukochirerunwu. 16Wumatlu wayineru gi wa muklukanuwnakaakotniwa Tokanchi Yokanatkalurukamrutikolu chinanu, seyni Kristo Gesogalixikolu chinanumuklukanuwnakaakotni. Ga wa wixagalixlu Kristo Geso wamuklukanuwnakaakonepwu Kristogalixikolu chinanu, gi wa TokanchiYokanatkaluru kamrutikolu chinanu.Giyagni Tokanchi Yokanatkalurukamrutikolu chinanu gi pamanenamuklukanuwnakaakotupni.

17“Ga wa wixa gijginrimuklukanuwnakaakonwu wixinripaKristoya, ga wa wixakokmukochirerunwu getikolunwu, ¿walechinanrege mukochri kamrurewatyachriKristo? Gike rixiniko. 18Gi rixanu wannikatanrukaka nkamrutinitnaka,nekakgitnawa ginanshichkalurukamrutachrino. 19Gi rixanu gitaTokanchi Yokanatkaluru chinanunupnanatka Tokanchi Yokanatkaluruya,

Goyakalu chinanu nuwekinripa.Kristoyma koroshishkita nutaaka.20Giyagni gi wa gita giwekatka, seynigita ruwekyatka Kristo. Ga wa xawakninomaneya nuwekinritka, GoyakaluWgene galixikolu chinanu nuweka.Walenwa nushinikjeru. Walenanukogeneknawa gita chinanu. 21Gi wamaleshawaka nixkaklu Goyakalugimutlewle. Gi rixanu wa TokanchiYokanatkaluru chinanupmakni wapoyagkaklewlu, waneklumaleshawakmaka rupnana Kristo.”

Giwekikaluru galixluya yoptotikolu

3 1Kalatane mshinikanungi, ¿katuyokshatgi? Gixaygale getanu

rupgujewnakaaka Geso Kristokoroshishkita gitaakaluru. 2Walepjenaluka gimatletyagi: ¿Waka TokanchiYokanatkaluru kamrurewle chinanugyoptotluge Giwekikaluru, wakagyijnakotinri galixluya chinanu? ¿Gipamshinikanunangige? 3WaGiwekikaluru gyinuwakinitka, ga waxani ¿manchi chinanregemmagatikanepgige? 4¿Wane pejnurgemaleshawaakaka nsalewniya gixa wagalikaka maleshawaka rixinipmaka?5Giyagni wa Goyakalu wa Giwekikalurugenekpotutyagi ga wa gixa yegigiyaklewlu kamrurewatyachri ¿wakaTokanchi Yokanatkaluru kamrurewlegechinanu waka gyijnakotinri galixluyachinanu?

Galixachine wannanwa Gawraklopishane6Waneko pixka rixa Gawra. Goyakalu

ralixa, ga wa wale chinanu rutakyegitka poyagkakachri rixinripa. 7Giyagni gixagimata kalixaklerune wannanwaGawraklopishane. 8Wa yonatkalurutokanchi rumatagnaputika wa galixluchinanu Goyakalumuklukanuwnakaakone gitakyapna

2 3

Page 291: Yine bible   new testament

291

payine. Giyagni KiglerpotunanuTokanchi runkakagnaputlu Gawra.Wane china, “Pixaya giglenshinikanyegitkalunepni pejnuruneko payinemnunanuka.” 9Giyagni kalixaklerunegiglenshinikanutkalunepni wakalixakleru Gawraymananuko.

Kristo wenutlu wushpakinripa wa Tokanchi Yokanatkaluru

kamakpiireyegiya10Gi rixanu pejnuruneko Tokanchi

Yokanatkaluru kamrureyegirune,wannanwa kamakpiratkalune. Gi rixanuwane chinyongata, “Kamakpiratkalunni pejnuruneko ginnakokta gi gomkagi kamruretyalu pejnuruko yonatika Tokanchi Yokanatkaluruya.”

11Giyagni pgujerni wa TokanchiYokanatkaluru chinanu gi pamanenamuklukanuwnakaakotupni Goyakalugetanu. Gi rixanu: Wa poyagkakachri giwekanu ralixleya chinanu. 12Ga waTokanchi Yokanatkaluru gi wagalixluyni, seyni wa wale kamrutachriruwekanu waleya chinanu. 13Kristowenutlu wushpakinripa wa TokanchiYokanatkaluru kamakpiiryegiya. Wixachinanu kamakpiratkalurni Wale. Girixanu wane china yongatyawaka,“Kamakpiratkalurni girukokta gagmunashkita gixripkaakaluru.”

14Payineko rapyegitinripa wa Gawragiglenshinikanyegitikolu Geso Kristochinanu, wa galixlu chinanuwyoptotyaplu Giwekikalurugipiratkaluru.

Goyakalu gipiratyalu Gawra15Nomolene, yineru

gixjetyawakapirana nunkakangi: Wagipiratkaluru kirukate gike rixayinerunupmakni, wa poyegitkalurnipejnurune getanu, gike

giknoktokanutlu. Gike wanepnuteyognikinri. 16Ga wa gipiratkalurutokanchi wane china, “Gawranupa gawa giklopishanupa.” Gi wa wane china,“Wa giklopishanenupa,” wagixolurunenupa pixka, seynisatupjenupa pixka, “Wa giklopishanupa,” china. WalenwaKristo. 17Goyakalu gipiryegitlu Gawrarenekyawakaplu. Wanepnute,ruknoginitka gepkoxamkoje pachamapmole walapu, Goyakalu geneknaGisrayiline Tokanchi Yokanatkaluru.Giyagni tyenwa nchina, wa Goyakalugipiratanru gi rumkata giknoktokanretawa Tokanchi Yokanatkaluru. 18Girixanu wa Tokanchi Yokanatkaluruchinanupmakni wa yoptotikalurupa,waneklu gi wa gipiratkaluru tokanchichinanupmakni. Ga wa Goyakalu wagipiratkaluru tokanchi chinanugenekashatyalu Gawra.

¿Klu chinanu wa Tokanchi Yokanatkaluru?

19Giyagni ¿klu chinanu wa TokanchiYokanatkaluru? Wa mukochri chinanuyogniika rapokinpotunanuko giklopishagipiryegitkaluru. Towrechineya rutaaka.Kgiykoyeglewaklerumyo rawanata. 20Gawa kgiykoyeglewakleru gi wa satupjechinanni. Seyni wa satupjerutni waGoyakalu.

21¿Giyagnige wa TokanchiYokanatkaluru kamnixlu wa Goyakalugipiratanru? Gike rixiniko. Gi rixanuTokanchi Yokanatkaluru gimkatagiweekaklewatachripmaka,waneklumka poyagkaklewlu galikakaTokanchi Yokanatkalururuyakatinmaka. 22Seyni TokanchiYonatkaluru chinanukmukochrirerunwu pejnurunekwu, wagipiratkaluru galixachine renekikolupaGeso Kristo galixikolu chinanu.

3

Page 292: Yine bible   new testament

292

Satupjerunetkawu Kristo Gesoya23Wa ma mapookanuwa galixlewlu, gi

wumkata gishpakleta kmukochirerunewixinriya wa Tokanchi Yokanatkaluruchinanu wa wunkaakoklunpotunanukogalixlewlupirana. 24Giyagniwyimakjerni wa TokanchiYokanatkaluru, wa Kristo yegiranikyapwu, muklukanuwnakaakonewixikolupa galixlu chinanu. 25Ga warapokinitka galixlewlu, gi wayimaklewatachri wyijnakotatka.

26Gi rixanu pejnurunekgi gixaGoyakalu wgenenetkagi Kristo Gesogalixikolu chinanu. 27Gi rixanupejnurunekgi gixa Kristo chinanukatkalungi, Kristo gmakatnawa.28Maleshlu Goteyo, gi wa Kriykoko.Maleshlu wayegrechri, gi wagishpakachriko. Maleshlu jeji, gi wasuxoko. Gi rixanu pejnurunekgi gixasatupjerunetkagi Kristo Gesoya. 29Ga wagixa Kristonune nchininitka, wanekluGawraklopishanetkagi, wa gipiratkalurutokanchi chinyawakpotuko wayoptotachinepa gixinri.

Gi wa wayegrechinetkawu, seyni wgenchinetkawu

4 1Xani yoptotachinepapirananunkakangi. Galukta satu yineru

gitaakaluru ruru wane gixleyoptotachripa, seyni mturu rixiniwa.Wa mturu rixinikopshini, satuwayegrechri pixka gixkalurni. Gike rixapejnuruko gitsrukatmakni. 2Mturunegirukotachine yijnakota wale ga wapanchi girukotachine, wa rurugitakanrugogne rapokinpotunanuko.3Waneko pixka wixanatini. Wa mturunepixka wixini tyegogne gajerkakawayegretanatwu. 4Ga wapoyagkakgognepotutinitka, Goyakaluyokanatlu Gituru, suxo giyakatyachri,

Tokanchi Yokanatkaluruyijnakotachritkani, 5wa koshpakyapnaTokanchi Yokanatkaluruyijnakonatachine, Wale wgenenewutakikolupa. 6Ga wa gi rixanuGoyakalu wgennetkawu, Waleyokanatlu Giwekikaluru Giturunu wajisaplewatinripa, “Gawwa.” (Nuru.)7Giyagni gi wa wayegrechritkayi, seyniGoyakalu wgenetkayi. Ga wa Walewgene pixinri yoptotachrikoxapyiGoyakalu chinanu.

Wuykotka wma wayegretikotpatnaka Tokanchi Yokanatkaluruya

8Seyni muchikawa wa Goyakalu gmamumatkanuwa, wayegrechinenangiwanna yegi wa goyakalunemigjenerumumturetanruna. 9Ga wa xawaknigimatatkalu Goyakalu, ga wa galikakniGoyakalu gimatanungi. ¿Gi gixpokosatokleyegitanutnaklu tyegognegajerkaka? Walenwa muchkotkaka gawa magatachrikaka. Wa walewayegrene galuka gixletatnaka.10Gimretpotutlu gogkaka, ga waksurkaka, ga wa gipapkokaka, ga wawalapkaka. 11Nkagwakpirata gixachinanu gimka maleshawakanyaprewanatinri gixyegiya.

Pawlo chanixna Kalata gajene12Nomolene, nagjitgi gita pixka

gixanu gi rixanu gixa pixkalutkoxnogita. Gi satuna gimtukyano. 13Ga wagixa gimata wa nugrokmanetinrimuchinanu Kiglerpotunanu Tokanchinunkaklewyegitgi. 14Wa gyantaletikolunomaneya, gi wa geyikyano. Gi wagagnanutyakoxno. Seyni gyoptotno satuGoyakalutowreru pixka, Kristo Gesopixka. 15Giyagni ¿ginakatkalu wagiglenshinikanyegitikolu? Gi rixanunupgujtatgi wa gimkatiniplu giygalejikogkoshpakyapmaka genekyapno.

3 4

Page 293: Yine bible   new testament

293

16Giyagni ¿gkamnixjerutkange gita girixanu tokanchi galikakpotunanununkakgi?

17Wa wannamuchkowanshinikanyegityagi gi kigleru.Seyni raluka gishyayegletgina gmajiglokinitipa, wa wannakogmuchkowanshinikanyegitinripa.18Kigleru wagmuchkowanshinikangognenatinripa wakigleruya. Gi wa gixa yeginwinikopshinipje wane gixanu.19Nwugenene, nchinowyegitatnakgi wagixa gaji kamgikolpotunanuko Kristo.20Nalukmaklu gixa yegi nwinripmakawa xani wa nkashrijetokanutinripa, girixanu gi numatanshinikanyegitgi.

Yapkaklu Sara ga wa Gakarapiranaya21Ginkakanno, gixa Tokanchi

Yokanatkaluru galuka yijnakletachingi,¿gi ge gjemlu Tokanchi Yokanatkaluru?22Gi rixanu yonatkalurni wa Gawrawaneylu gepi wgenene. Satu wawayegrechroya, ga wa satu wamwayegretkotoya. 23Seyni wawayegrechroya giyakatyachri manchipixka gixachri rushpakya. Ga wamwayegretkoto giyakatyachrigipiratkaluru tokanchi chinanurushpakya.

24Tyekakaktanwa yaglu. Gi rixanuwanna suxonni wa gepi gipiratkalurutokanchikaka yaglu. Satni wa SinaMagkate giyakatyachro. Walawugenetna wayegrechinepa. WalanwaGakara. 25Ga wa Gakara walanwa SinaMagkate yaglu. Garawichijne gajerumagka. Wa xawakni Gerosaletkapixkalutni, twugeneneymawayegrechroni. 26Ga wa teno gajeruGerosale gishpakachroni, walanwawunro. 27Gi rixanu yonatkalurutkani:

Pumuwatanu, migato, wa pixa mwugenetonanyi.

Pupsheka saplewletanu, pixa wa ma chinyegityi.

Gi rixanu kganururo pnute gixo wgenro wa gapalushanatachro.

28Ga wa gixa, nomolene, Gisaakapixka gixa gipiryegitkalungiwgenchingi. 29Seyni walegogne pixkawa manchi pixka gixa gishpakletachrikojwaklu wa Giwekikaluru pixka gixagishpakletachri, waneko pixka rixa waxani. 30Seyni ¿gi china wa tokanchiyonatkaluru? “Puknokanro wayegrechro ga wa toturuyma. Gi rixanu wa wayegrechro wgene gi wa yoptotachripni wa mwayegretkoto wgeneyma.” 31Giyagni, nomolene, gi wawayegrechro wgenenwu, seynimwayegretkoto wgenenwu.

Gishpakyawaka ntunwatanu

5 1Giyagni wa gishpaklewluya waKristo koshpakyawu, ntunwatanu.

Gi gkashichkotnaka wa wayegrechinegixinripa, wa gitjipije ganikachine pixkagixinripa.

Gimutlewlu yegi gitskikyachine2Seyni gita Pawlono wane nchingi, wa

nsajruka gistaakoklunupa gikerupxakingi Kristo. 3Numepegipgujtalyegitatnaklu satkaka yineru wasajruka gistaakoklunupa, wa walegimkata kamruretlu pejnuruko TokanchiYokanatkaluru. 4Kristokaspukachinetkagi ginnakokta waTokanchi Yokanatkaluruyamuklukanuwnakaakonepmakgi.Gimutlewlu yegi gitskikyana. 5Ga wawixa Giwekikaluru chinanu ga wawalixle chinanu wkagwakpotutlu wapoyagkakachine wutaako. 6Gi rixanuwa Kristoya gike gimkatachrini wasajruka gistaklewlu, gi wa msajrukagistaaknuchiko, seyni galixlu galikakniwa gishiniklewlu kamrurewatyachri.

4 5

Page 294: Yine bible   new testament

294

7Kigle gixjenata. ¿Katu gimaletgi wagma malixyanuplu tokanchigalikakpotunanu? 8Tyegishinikanutikolu gi wa ntomgajeruruyakatya. 9Ptsotsotaji gisekachripsolujpako ruseekaka. 10Gitsrukaachinaponshinikanyegitgi, gi wa pnukogyanshinikanutanu. Ga wa gkojwakjerugirukokta rixinri waneyapluruklukanuwnayegjixikolupa.

11Ga wa gita, nomolene, wanunkakletinmakawalu sajrukagistaklewlu, ¿klu chinanunkojwaakawa? Gi rixanu wanenixinipmaka koroshishkitagitspekaklewatinriya nkaspukikmaka.12Nalukmaklu wagkojwakanshinikanutjene rustakinwana.

Tokanchi Yokanatkaluru poyagkakikolu walenwa gishiniklewlu

13Gi rixanu gixa, nomolene,tomgakalungi gishpakikolu chinanu.Seyni wa tyepje, wa TokanchiYokanatkaluru gishpakinriya gi wanegixikolupa ruglepoktapinri gimanegalukyawaka chinanu. Seynigishiniklewle chinanuwayegretkaakalunepgi gixkakluko. 14Girixanu pejnuruko TokanchiYokanatkaluru patokanchipjepoyagkakikolupa. Tyenwa wale:Pushinikanru pumwastsitanru pixnanuko pixka. 15Gi rixanu gixkaklukogashkakakanmaka ga wagniikakanmaka, xakokagnikatpotkakapa.

Wa manchi kamrure16Giyagni wane nchina, Giwekikaluru

gyanini, ga wa manchi getsotanrewle giwa mpoyagkakanu. 17Gi rixanu wamanchi getsotanrewata, kamnixyaluGiwekikaluru. Ga wa Giwekikalurugetsotanrewata, kamnixyalu manchi. Gi

rixanu manchi ga wa Giwekikalurukamnixkaka, gixa gma kamrutyanuplugalukanrukaka. 18Ga wa Giwekikalurukosekanungi gixini, waneklu gi waTokanchi Yokanatkaluryegirungi.

19Gi rixanu pgujerni manchikamrurkaka. Walenwa gapoklewlu,mpowrannuchi, mpogijpatnuchi,20yagluchisha yonogyegru,kagonchiwlu, kamnixlewlu, yagotkaklu,ganxalewlu, gimtuwakchi, gimkapnuglu,kotspalanshinikanrewlu, pnuko gixachriginkaklewlu, 21sotanugnuchi, gimru,tsru niklu, ga wa wane pixkalutkaka.Wale nunkakagnaputatnakgi, wamuchikawa pixka nixaginkaklegnaputgi, wa kwangixaklerunegi yoptotanruna Goyakalupogirewatyawaka.

Wa Giwekikaluru kamrure22Ga wa Giwekikaluru kamrure

walenwa gishiniklewlu, ga wa gimuwlu,ga wa giglewanshinikanrewlu, ga wama pognanrewlu, ga wa shinikannuchi,ga wa giglewlu, ga wa galixlewlu. 23Gawa mayognuchi, ga wagirukotmanrewlu. Maleshlu tokanchiyokanatkaluru walekaka gijretikolupa.24Ga wa Kristo Gesonune koroshishkitarutakmanewletna gimanegaluklewlekakaymana ga waretsotanrewleymana. 25WaGiwekikaluruya wuwekini,Giwekikalurkoxaya wyanini.

26Gi wa wujganru maleshawakawalixkotikolupa. Gi wa wayookakanu.Gi wa wanxakakini.

Gimutjikakanu

6 1Nomolene, wa satu yinerugakajipgaka satu mukochriya, gixa wa

Giwekikaluru waneyalungi gigletanruwane gixachri, mayogonshinikanurunepgi.Pixnanuko petinwa wa pma

5 6

Page 295: Yine bible   new testament

295

yantaletikotupa pixa. 2Gimutjikakanu.Wane gixini mpoyagkakanru Kristotokanuyokanatkaluru.

3Gi rixanu walenanukokagwaknachriwa pagixanu rixinri, ga wagikenanni, waleko ginshinikanuyokwitnawa. 4Giyagni satkakagitakyagoka kamruretinwa. Wanekluralixkotko wa walepje chinanu, gi wa satuchinanni. 5Gi rixanu satkaka walekowunnu rutjitanu.

6Ga wa yimaakalurune pejnurkakakokigleru gapikanna wa tokanchiyimaklewatachine.

Wa yineru gitakanru wale koxa jirganu7Gi wa yokwitkalunepgi. Gi wa

gapnokatkalurni Goyakalu. Gi rixanuwa yineru gitakanru wale koxa jirganu.8Giyagni wa gimane chinanu gitakachri,gimaneya jirganru gamgikowaka. Ga waGiwekikaluru chinanu gitakachri,Giwekikaluru chinanu jirganru giweklugike rixiniko mnikawnakatu. 9Giwamanutanu kigleru wkamrutinri. Girixanu gipapko wjirgalewatanu wmamugrokanupa. 10Giyagni waruglepoktapini wchinini, kigleruwkamrutinna pejnuruneko, ga wamuchinanu gapka galixlewluyamoletkakyachine.

Kristo koroshishkiteya ralixkowata Pawlo11Getanru. Tsru yonga potu gitako

nomyo nyonatinri.

12Ginnakokta galuka kigle getikolupagimaneya, wanna gerutgi wa nsajrukagistakikolupa. Walepje chinanni wa makojwakikonepni Kristo koroshishkitatechinanu. 13Gi rixanu gi wannakosajruka gistaakotachine kamrutluTokanchi Yokanatkaluru. Seyniralukluna gixa sajrukagistakikolupmaka,ralixkowatinripmakna gixmaneya. 14Gawa gita gike rixiniko nalixkowatanutka,seyni walepje Wutsrukate Geso Kristokoroshishkitateya. Wale koroshishkitatetye psolchijneko koroshishkitagitaakaluru gitanshinikanuya. Ga wagita Kristo koroshishkitate gitaakalurnotye psolchijneko chinanu. 15Gi rixanugike gaprini wa sajruka gistaklewlu. Giwa msajruka gistaklewluko, seynigerotu giyakotkaluru galikakni. 16Ga waginnakokta tye nuykolewlekosekyachine,giglewanshinikanutachinepni, ga wagetwamonutkalunepni. Ga wa GoyakaluGisrayilitene koxa waneko pixka rixagiglewanshinikanutachinepni ga wagetwamonutkalunepni.

17Xaniyakawa gikenayaprewkakanutkano, gi rixanu nomanenanikyalu Geso gimaxikolkaka.

Giglenshinikanyeglewlu18Nomolene, gixaymaplu Wutsrukate

Geso Kristo. Wale gimutangi. Wanegixkalurupa.

6

Page 296: Yine bible   new testament

296

Galuklewlu

1 1Pawlo kirukate, Kristo Gesoyokanatanru Goyakalu

gishinikyawaka.Wa kpashirine chinanu, Kristo Geso

galixachine, Gigwiso gajene.2Gimutkalunepgi.Giglewanshinikanutachinepgi GoyakaluWuru chinanu ga wa Wutsrukate GesoKristo chinanu.

GiglenshinikanyeglewluGiwekikaluruya Kristo chinanu

3Gimalwutkalurni Goyakalu waWutsrukate Geso Kristo Giru. Walenwagiglenshinikanyegitwu psolukogiglenshinikanyeglewlu Giwekikaluruyatengogneyakawa Kristo chinanu. 4Wanerixa tsomletwu Wale chinanu makamrutkonuwa tye psolchijneko, wakpashirine wixinripa ga wamuklukanuwnakanepwu Wale getanu.5Muchikawako rushinikagnapyegitwugishiniklewluya Wale wgenenewutakikolupa, Walenunepwu GesoKristo chinanu. Wane rixarugleretyawaka wa Walegishinikanruya. 6Wane rixawugenetyawu, rumalwutikoluparumutlewle giglenu. Wale chinanurumutyawu ralukanru potu Gituruchinanu. 7Waleya wenutikolutkawushpakinriya gigraga chinanu.

Wkaspukmukochiretika Goyakalugimutlewle ponikowleya.8Rumutpotutanwu psolukogimatkalewluya ga wa psoluko gimatajemluya. 9Rumatkakwugiyogimanatkalururushinikanrupiranaya; rixagigleretyawaklu rushinikanru Kristochinanu. 10Rixa giglepokletyawaklugogikaka, wapoyagkakgognepotutinpatka, gapatkotaKristo chinanupni ptowrupotunanuka,tengogne gajerkaka ga wa chijigajerkaka. Pamanepje pixka rixanutka.Ga wa Kristo, gijiwu pixka rixanu.

11Ga wa wixa tsomitkalunwuKristonune wixinripa. MuchikawakoGoyakalu gitakyawakpotukotsomitkalunwu. Gi rixpokotko tyekakaGoyakalu gitaka rugleretyawaka. 12Wawixa chinanu gimalwutkalurupni Walegoyaknu. Wixni wa muchinanu gapkaKristo kagwakyachinwu. 13Wale chinanugixa koxa wa galikakpotunanu tokanchiyijnakotachingi, wa KiglerpotunanuTokanchi gixa gognetkakikoluya, Walegalixachinetkagi. Wale chinanugimaxikoletkalungi GiwekikaluruKpashiriya gipiratkaluru. 14TyenwaGiwekikaluru Kpashiri psojite xaniwenekagnaputikolutka, rumatikolupawa wixanpatka psoluko wa Goyakalukoshpakgognepotunanukwu. Wane rixagimalwutkalurupni Wale goyaknu.

Kpashiri Pawlo Kirukate Gigwisone Chinanu

Page 297: Yine bible   new testament

297

Pawlo gagjitlu wa Giwekikaluruwaneyapna Gigwisone

15Giyagni gita koxa wanyijnakpiranyegitlu wa Gitsrukaachi Gesogalixinri gixa, ga wa pejnurunekokpashirine gishinikinri, 16gi nutukapoyagnutleyegitgi. Wa nagjigognetininushinika gagjigogneyegletgi. 17WaWutsrukate Geso Kristo Goyakalute, wagoyaknu Giru genekyapgi Giwekikalurugimatkaklewatachri ga wagipgujetkaklewatachri, rumatikolupa Wale.18Tye nagjitlu Goyakalu: Wampokamlatyegitikolupa psoluko getinripa,waneko pixka rixangi Goyakalu.Kotpukanru ginshinikanu gimatpotutyaplupsoluko Goyakalu chanixgi gyoptotinripa.Walenwa wkagwakanru potu, wa royaknuponikowle. Walenwa kpashirineyoptotanrupa Waleya. 19Nagjitkoxlugimatyaplu klunerni wa tsrupotunanuruyakle wa wixa chinanupa, wagalixachinwu. Wane rixakamrurewatyawaka wa muchkonuruyakleya. 20Wale giyakle Kristoyakamrurewatya, wa gipnachinetskalayayotunkakinitkalu ga wa potuklesretatetuplakakinitkalu tengogneya. 21Tengajerni.Wa pejnuruneko tsrukakalune pnute, gawa tsru gitaakalurkaka pnute, ga wagichkolkaka pnute, ga wa girukotlewlupnute, ga wa pejnuru giwakakokoscheekaluru pnute, tsrupotni Wale. Giwa tyegogneshlupjeya, seyni koxa waginachripa. 22PtowrupotunanukoKristojixipta rapukote rutaka Goyakalu.Reneklu pejnuruneko gapatjetachinjiwurixinripa. 23Wannanwa Kristomane.Walenwa psolpotuyako chiji ga watengogne koxa gike mmagatikatu.

Gimutlewluya gognetkaaka

2 1Ga wa gixa gipnachine gixanatagektutu gkamrureya ga wa

gmukochireya. 2Muchikawa tyekakamukochri gimuyananatini tyegognegixjetyawaka pixkapotuko, ga wa tyepsolchijne gajeneko gixjetyawaka. Gawa kawlerunnipgya gajenegitaakalurune gitsrukate gixjetyawakapixka. Walenwa Kamchi wa malixkanekamrurewatyachri xawakni.3Wannatskala muchikawapejnurunekwu wixa koxa gawanata.Wumane sotanugnu wumwanatini.Wumane galukyawaka wkamrujenataga wa wunshinikanu galukyawaka.Wixjetyawakananu wumumturetanruyachinanu Goyakalu jigekanuwnayegitwupimrine pixka. 4Ga wa Goyakalu, wagetwamonrewlu ponikowatyachri,rushinikwu tsru potu rushiniklewlechinanu. 5Giyagni wixa gipnachinwuwixanatini mukochriya, Kristoymaruweekakwu. Gimutlewlu chinanugognetkaakalurungi. 6Waleymayotunkakwu. Waleyma tengognetuplakakwu Kristo Gesoya. 7Wane rixaginachrigogneshkakapa rekakgityaplutsrupotunanu rumutlewle ponikolewleretwamonutkalchinanwu Kristo Gesoya.8Gi rixanu gimutlewluya gognetkaakagalixlewlu chinanu. Tyenwa gi wa gixaruyakatya. Goyakalu genekashleni wale.9Gi wa kamrurchiyni gi satuna mamalixkotinitipnawa. 10Gi rixanu wixniwa Goyakalu kamrure. Kristo Gesoyagiyakotkalurunwu wa kiglerukamrurchikaka wkamrutinripa. WaGoyakalu galpokognaputanrutkatyekaka wuyaninripa.

Gipoyikgayegkaaka koroshishkitaya11Giyagni gishinkapanru wa

muchikawa gixa payine gixanatinigimaneya. Msajruka gistaakonechinkalungi wa sajrukagistaakotachineya wa myochi sajrukagistakikalune manchiya. 12Wa

1 2

Page 298: Yine bible   new testament

298

walegogneklu maleshayanangi Kristo.Maleka gajene gixanatiniGisrayilineruneyegiya. Wajragwanatyalu gipiratkaluru tokanchi.Maleshayanangi gkagwakle. Ga wamoyakalutenenangi tye psolchijneyako.13Ga wa xani Kristo Gesoya wa gixawajra gwanatachingi gi gowukatkagiKristograga chinanu.

14Gi rixanu Walekni wawuglewanshinikanrewle. Wa gepinanusatupjerutu rixkaka. Wa gepinerunanusatupjerutuneru rixkaka. Muchinanuwkamnixkaklewle kotspalatyawuprijeru pixka. Ga wa wale gerutluprijeru, panerupje wixinripatkaGisrayilineyma. 15Waleko gimaneyanikatlu Tokanchi Yokanatkaluru wagitaakalurkaka. Waleya gepikoruyakotyaplu satupje gerotu yineru.Kiglenshinikanrewlu rixkaka.16Koroshishkitateya Goyakalurupoyikgakaka. Wa gepineru pamanepjerixinritkana rupoyikgayegkaka. Walayanikatlu kamnixkaklewlu.

17Rapoka. Runkakletlugiglewanshinikanrewlupirana gixa yegiwa wajra gwanatachingi, ga warunkakletlugiglewanshinikanrewlupirana wannayegi koxa gowuka mwakane. 18Girixanu Wale chinanu wixa ga wapimrine koxa kigle gapokle wixa Girchiyegi satupje Giwekikaluruya.

19Giyagni wa xani gi wa malekagajenetkagi. Gi koxa wajra gajenetkagi,seyni kpashirinenerunetkagi, ga waGoyakalumolenetkagi. 20Panchikamrupjitkaluru pixkalungi. Kristoyokanatanune ga wa Goyakalu tokanugeneklewatachine wannanwa gistsigipixkalune. Ga wa Kristo Gesoko sotluyoptowaka gwachri pixkalutu. 21Walegogo pejnuruko kamrupjitkalururupxaakakpotutka. Tseruwna kpashiripji

potu rixinripa Gitsrukaachi chinanu.Wale gogo gixa gipxaakaakalungipapjipje gixinripa Goyakalugwiyawakapa Giwekikaluruya.

Goteyoneyma yoptotachinepnipayine Kristoya

3 1Tye chinanu gita Pawlono,gostutkalurno Kristo Gesonu gixa

payingi chinanu.2Wa gyijnakpiranyegitiniplu wa gitni

geneekalurno nuglepokowakatyapluGoyakalu gimutlewlepirana gixachinanupa. 3Wa gipgujetikoluyanumatkaaka wa yogimanatkalurupirana.Wane potuko nixa yonyegletgi, wamuchikawako nyonyegityagi ptsotsotajitokanchi, 4wa getyongatiniplu gimatajemanru wa Kristopiranagiyogimanatkaluru numatinri. 5Wapimri gwashlukakni gi warumatpirankaakana wa xani gwachinepixka. Xani Giwekikalurugipgujewnakaklu wa Kristoyokanatanune kpashirine yegi ga watokanu geneklewatachine yegi.6Rumatkakanna waGoteyoneymananuko yoptotachinepnapayine wa pamanepje rixinripatkana.Goteyoneymananuko Kristo Gesogenekanna Goyakalu gipiratanruKiglerpotunanu Tokanchiya.

Kamrurewatachri rutaakaPawlo payine chinanu

7Tye Kiglerpotunanu Tokanchipiranakamrurewatyachrino nutaaka, wanenixa geneekota Goyakalu gimutlewlegenekashatkaluru. Wale giyakle pixkarixa kamrurewleta. 8Gitni wapejnuruneko kpashirine pnutemturpotno, tye gimutlewlu neneekanunkakletyaplu payine yegi waKiglerpotunanu Tokanchi Kristoponikolewle

2 3

Page 299: Yine bible   new testament

299

mukshikanshinikanutkotupirana. 9Gawa nutaaka nekakgityaplu gi pixkagiglepokle rixa wa giyogimanatkaluruwa muchikawgognepotuyakawayogimanatkaluru Goyakalu yegi.Walenwa ptowrunanuka giyakotachri.10Wa xani gapatjetachine chinanurumatika Goyakalu gimatkalewlepirana,wa pnumnu gixachri rumatkalewle.Tsrukakalune ga wa tsru gitaakalunetengogneya gimatlu gapatjetachinechinanu. 11Wamuchikawgognepotuyakawa Goyakalugishinikyawakpotuko, wane rixakamrureta Wutsrukate Kristo Gesoya.12Wale chinanu mpiikanwu. Ga waWale chinanu kigle gapokle wixagaponshinikanutachinwu wa Walewalixle chinanu. 13Giyagni nagjitgi giwa gigrokanu wa gixa chinanunsalewninriya. Walenwa gixagalixkolewle.

Pawlo gagjitlu wa Kristo gishiniklewle rumatinripna Gigwisone

14Tye chinanu nyoptsojityegitluGirchi. 15Wale chinanupanerumnunanuka tengogneya ga wachijiya giwakatka. 16Goyakalu nagjitaroyaknu ponikolewle gixyawakarenekyapgi giyaklewluya. Nagjitlugajiyako gmuchkotanshinikanutiko waGiwekikaluru Walenu chinanu, 17gajirawinripa Kristo, galixlu chinanu,gishiniklewlu muchkotikalunepgi, ga wagishiniklewlu poyegitkalunepgi.18Pejnuruneko kpashirineymananukogixa gimkata potu gimatletlugipsogishiniklewlenanuktalu Kristogishiniklewle. 19Wa gimkatagimatletkaluru pnute gimatyaplu Kristogishiniklewle. Wa psoluko Goyakalunummagatikanepgi.

20Walenwa gixo potu gimkatakamruretachri, ptowruko wagjitanru

pnute ga wa ptowruko wushinikanrupnute rixyawakpotuko giyaklu, wixakamrurewatyachri giyaklu.21Gimalwutkalurupni Goyakalugapatjetachineya Kristo Geso chinanupejnuruko gwashlukakayaparixgognenatyawakapa. Wanegixkalurupa.

Panshinikanrewlu Giwekikaluruya

4 1Giyagni gitni, gostutkalurnoGitsrukaachi chinanu, nagjitgi

gimuknu yanre gixanu ntomgikowaka.2Psoluyako malixkotnachinepgiwa.Psoluyako mayogonepgi.Mapognanunepgigkashnantakyegkakanu gishiniklewleya.3Jmererunpotupgipagishiniklewlerunepgigixjegognenatinripa Giwekikaluruya.Gostutkalunepgigiglewanshinikanrewluya. 4Pamanepjewane ga wa satupje Giwekikaluru.Wane gixa tomgaletka satupjekagwakluya ntomgikolu. 5SatupjeruGitsrukaachi. Satupjeru galixlewlu.Satupjeru katlewlu. 6SatupjeruGoyakalu pejnuruneko Giru. Walenwapejnuruneko chinanu, ga wapejnuruneko yegi, ga wa pejnurunekogitokote.

7Ga wa rumutwu satkakwu gipejnuktawumkata geneekota Kristo genekashle.8Giyagni wane china:

Teno ya. Koshpakna gixolune kashichkalune.

Genekashlukaka renekna yine. 9Ga wa wane chininri, “Teno ya

Geso,” raluka chinreta wa muchinanurujrukinritka. Wa chiji ya. 10Wagijrukachri Walekni wa teno yachri,psoltengogneko gogote yachri,pnumnunanuka mmagatikatu rixinripa.11Waleko genekna pimrine wayokanatanune rixinripna, ga wa pimrine

3 4

Page 300: Yine bible   new testament

300

Wale tokanu geneklewatachinerixinripna, ga wa pimrineKiglerpotunanu Tokanchiginkakletachine rixinripna, ga wapimrine girukotapratachinegapatjetachine yegi rixinripna, ga wayimaklewatachine rixinripna.12Galpokotkalunepni kpashirineGoyakalu kamrure kamrutikolupa,rapatjetanune, wannanwa Kristomane,tseruwakikolupa. 13Wapkaapotutiniplupanshinikanurune wixinripa galixluyaga wa Goyakalu Wgene gimatikolu.Mmagatikatu yineru wixinripa, tsruyineru yaglu gixachinepwu wa Kristopixkapotuko, wixinripa.

14Gi wa mturunpatkawu. Gi wayawjewjekaakalunpatkawu. Gi wapnumnu ganiikalunepwupejnurkakakonnipgya pixkalutuginkaklewlu chinanu, yine gapnokawlechinanu, ksanowashaklerunniyokwireyna, pupjekaklewatachriyokwirni. 15Seyni kaluklewaklerunepwutokanchi galikakpotunanu wyanumatini.Psoluyako Wale gwachinepwuwtseruwninripa. Walenwa Jiwchi,Kristo. 16Kristomaneya psojitkakagipxaakakpotutanu. Yoxpaakakatkapejnurkakako yokle gapikanru chinanu.Wa manchi psojitkaka warutakikowaakaka rixa kamrurewletini,waneklu manchi tseruwna. Wanekopixka wixa. Wa gapatjetachine satkakarutakikowaka rixa kamrurewletinigapatjetachine gixolewnanu.Gishiniklewluya tseruwakinwa.

Gixa gerotewkakiko Kristoya17Giyagni tyenwa nchina, ga wa

Gitsrukaachi chinanu nupgujtatlu: Giwa payine yanre pixka gixa yaletanutkawa wanna gishinikanru gike gaprimigjekakaya.18Mapshaganshinikanurunetkani. Pnu

gajenni Goyakalu giwekleyamumatkalnuchi chinanu waneyna, girixanu shikgajirunni. 19Mumatawamonuwatkanni. Samyoknawanampogijpatene rixinripna.Kgetsotanrewakleruneko kamrutyaplunapejnuruko mpowranuchkaka.

20Seyni gi wa tye pixka gixagimatatkalu Kristo. 21Wa galikakagyijnakotinitkalu ga wa Waleyayimaakalune gixinri, wa wane rixini wagalikakpotunanu tokanchi Gesoya.22Muchinanu kapokone yine gixanatinrigimtuukolunenangi nsotanuwnaleya.Giyagni xani gishpakpotutanutka.Giknokpotutanru wa muchikawagixjenatyawaka. 23Ginshinikanugiwekinri gerotewkakiko. 24Gerotuyinerpatkayi giyakotkaluru Goyakalugixjetyawaka poyagkaklewluya ga wagalikakpotunanu gipashirewleya.

Gi gwamontakanruGiwekikaluru Kpashiri

25Giyagni giknokanru yokwiri.Pejnurunekgi gixa galikaka nchinjetanru gimwastsitanru. Gi rixanu pamanepjepsojitkakwu. 26Gjigekanuwatinipa gi wanepnute gmukochirewatanu. Gi wagimtuwnachinekgi rumxikini tkachi.27Gi wa kaswaji gixyegitanru kamchigitsrukate.

28Wa kachowgurunanu, giwanepnuteko chowguwatanutka. Seynikamrurewpotutanu, waleko gimyoyakigleru kamrutinri, waneya rixinripapagixanu waneyaplu rapikyaplumagatyachri.

29Gi satuna tokanchi gektutugyanumatini, seyni kigleru tokanchigaluukaluru,tseruwakanshinikanrewatachripatokanchi, rumutikolupnayijnakotachine. 30Gi gwamontakanruGiwekikaluru Kpashiri Goyakalunu.

4

Page 301: Yine bible   new testament

301

Waleya gimaxikoletikalungi pagognechinanupa wa gishpakinrigognepotunanukopa.

31Pejnuruko muglenshinikannuchi gawa gimtuwnalu, ga wa jgekanchi, ga wasaplechkaka, ga wa mupashiregnuchigkonikolpatka, pejnurukogektutuymananuko.32Gishinikanuwyegkakanu.Kgetwamonrerunepgi. Gixkaklukogkaspukyegkakini, wa Goyakalu pixkakaspukmukochiretgi Kristoya.

Gishiniklewle gimuyananu

5 1Giyagni Goyakalu yimjetachinepgirushinikanune wugenene pixka.

2Gishiniklewle gimuyananu Kristo pixkarushinikwu, ga wa samyoknawa wixachinanu genekashlu ga wagiylatkalurupa genekashlu rixinripaGoyakalu chinanu, pogamluwatinripa.

Pokamlalu wgenene pixka gixa yanretanutka

3Ga wa gapoklewlu, ga wa pejnurukompowragnuchkaka, ga wa gimkapnuglu,gi wa koscheeko gonuka gixyegkakaya.Wa kpashirine gimkata gixletyawakagixanu. 4Maleshpatkalu kapatmenuru,gi wa seprolu tokanchiko, gi wagixpiranchikakako. Walenwa girumuknuni. Seyni poyagnutlewlugalikaka. 5Gi rixanu tye gimatpotuta: Gisatuna kapoklewakleru, gi wampowratuko, gi wa ksotanugoluko,walenwa yaglusha kyonogyegikleru, gisatuna wanna yoptotanru Kristopogirewatyawaka ga wa Goyakalunu.6Gi satuna yokwitangi tokanchimaleshawakaya. Gi rixanu tyekakachinanu Goyakalu jigekanuwyegitnamalixaklene. 7Giyagni gi wa wannaymayoptotachinepgi.

8Gi rixanu muchikawa gixni wamapshagalunenangi. Ga wa xani

pokamlalunetkagi Gitsrukaachichinanu. Pokamlalu wgenene pixkagixa yanretanutka. 9Gi rixanupejnuruyako pokamlalu kamrurni wagiglenchi ga wa poyagkaklewlu ga wagalikaka potu. 10Gijganru klunerni waGitsrukaachi gigleretanru. 11Gi wapimrineymamnupgi mapshagalukamrurkaka kamrutachine, gike gaprimigje kamrureyna. Seyni galikakapekakgitanru gektutu rixinri. 12Girixanu kapatmenurnikoschekpiranatikolupa wa wannakamrutanru yogimatkaluru. 13Ga wapejnurkakako gektutu gekakgitkalurupokamlalu chinanu gipgujetkalurni. Girixanu pejnuruko gipgujetkalurnipokamlalu. 14Giyagni wane china:

Puyokanu pixa gimkanatachriyi.Ga wa pyotunotanu

gipnachineyegiya.Ga wa Kristo pokamlatyegitanyi.

Giwekikaluru gwagajpotutanunepgi15Giyagni xakoka. Getjepotutanu gi

gixpoko yanretanu gi wa seprolunepixka, seyni kgimatkalerune pixka.16Pchipetgognetanruruglepoktapinrigogne, gi rixanumuglegognetkakni. 17Giyagni gi wamanshinikanunepgi, seyniGitsrukaachi gishinikanrugimatachinepgi. 18Gi wa wingagimetachinepgi. Wa wale runyapachwatjeru. Seyni Giwekikalurugwagajpotutanunepgi.19Giynumsakakanu Goyakalu tokanushikaleya, ga wa gimalwuru shikaleya,ga wa pimrikaka shikalchiyaGiwekikaluruya. NshikaletanruGitsrukaachi ga wa gimalwujetanrugajiya. 20Psolgogneko pejnuruyakompoyagnutanru Goyakalu Girchi.Wutsrukate Geso Kristo giwakayampoyagnutanru.

4 5

Page 302: Yine bible   new testament

302

Giykolu gnurchine chinanu ga wa gnunrochine chinanu

21Kristo pikikolu chinanugyijnaakakanu. 22Gnunrochineyijnakotanna wannako gnuruGitsrukaachi pixka. 23Gi rixanusuxojiwni wa gnurchi, Kristo pixkaWalenwa gapatjetachinmanjiwu.Walenwa manchi gognetkakachri.24Wa gapatjetachine pixka Kristoyijnakotna, waneko pixka rixanna wagnunrochine yijnakotanna ganurunnapsolpotuyako.

25Ga wa gixa jejine, gishinikannaganunrone Kristo pixka rushiniklugapatjetachine. Reneknawagapatjetachine chinanu. 26Gnunrochipixka kpashiro rutakyaplo, powraluyagonu terkikolu tokanchiya.27Gapatjetachine rawapyapa Kristoganunropa pixka. Kagwakpirpotutko.Walenupa tixinripa,mapcholetpotupni, mumtuukotopni,gike pixka tixinripa, kpashirotixinripa, ga wa gike muklukanutopa.28Waneko pixka rixanna gnurchine.Rumkata gishinikletna ganunronnagimannako pixka. Wagishinikagnunrotachri walenanukogishiniknawa. 29Gi rixanu gipagogneko satu gayegixmanetnawa,seyni girukotmanetnawa.Retwamonmanetnawa Kristo pixkawane rixlu gapatjetachinemane. 30Girixanu Walemanepsojitwu. 31Giyagni jeji giknokanna ruru, runro. Rupxaletanrotkani ganunro. Wa gepinanna pamanepje rixanutkana. 32Tsrunanni tye giyogimanatkaluru,seyni gita wane china Kristopirana gawa gapatjetachinepirana. 33Seynisatkaka gixa gishinikagnunrota,gixnanuko gishinikinwako pixka. Gawa suxo kagwakpiratanru tganuru.

Giykolu girchine chinanu ga wa wgenchine chinanu

6 1Wgenchine, gyijnakotannagirune ga wa ginrone

Gitsrukaachiya. Gi rixanu tyenwapoyagkaklewluni.

2Pkagwakpiratanna puru ga wapunro. Tyenwa muchinanuyokanatkaluru gipiryegitkaluru.

3 Kigle pixinripa, ga wa gogiwekle pixinripa tyechijneya.

4Ga wa gixa girchingi, gi wagimtuwnakakanna gwugenene, seynintseruwakanna Gitsrukaachitseruwakanshinikanrewleya ga waruykoleya.

Giykolu gitsrukaachine chinanu ga wa kamrurewyegitjenna chinanu

5Ga wa gixa wayegrechingigyijnakotanna gitsrukatene gimaneyampikleyma ga wa gitatleyma.Wanepotuko gixachinepgi gajiya. Kristoyegi kamrurewatyachine gixanu. 6Gi wagwayegretjeru getle chinanugkamrurewatanu, wa yinerugigleretanru kamrutachine gixyawaka.Seyni Kristo wayegrene pixka gixanu.Ginshinikanuya Goyakalu gishinikanrukamrurewatachinepgi.7Giglenshinikanrewatachinepgi,gkamrurewatanu Gitsrukaachi chinanupixka, gi wa yine chinanu. 8Gimatlu wagirukokta kigleru wa satkakakamrutinri, tyeya yoptotanuGitsrukaachiya, waka wayegrechrikowaka gishpakachriko.

9Ga wa gixa gitsrukaachine, wanekopixka gixanna gwayegrene. Gikawgutanutkana. Gi rixanu gixa gimatluwa Rutsrukatna ga wa gixanutengogneru. Ga wa gi wa manewlegiglenu chinanu yoptotyaplu Goyakaluwa yineru.

5 6

Page 303: Yine bible   new testament

303

Kashri yoptopi Goyakalu giyakatyachri10Wanepnute gichkolunepgi

Gitsrukaachiya ga wa Wale muchkonugiyakleya. 11Psoluko kashri yostayegipiGoyakalu giyakatyachri gitakinwa.Gimkata poyentunwale gixletinripakamchi gitsrukate yokwireya chinanu.12Gi rixanu wixa yagotkakinri gi wakagragaluyma, gi wa kamaneruymako.Seyni tsrukakaluyma, ga wa tsrugitaakaluyma, ga wa tyegognemapshagawaka gitsrukateneyma, ga wakamchineyma tenowaakakaya.13Giyagni gkoschekanru pejnurukokashri ga wa kashri yostayegipiGoyakalu giyakatyachrikaka, gimkatapoyentunwale gixinripa wamugletgognepa. Ga wa pejnuruko wanegixinpatka poyentunwale gixinripa.

14Giyagni poyentunwalepgi.Gishrikapchijitanu galikakpotunanuya.Gistatletanru poyagkaklewluya. 15Gawa Kiglerpotunanu Tokanchigigletanshinikanrewatachrigalpokotikolu gyoshmakjixitinwa. 16Gawa pejnuruko pnute, gkashichanruyostayegipishpata. Walenwagalixlewlu. Waleya gimkatagiwakletinri pejnuruko mugletukashrekaka yochpiikaluru. 17Ga wagyoptotanru yowumatpu. Walenwagognewatikaluru. Ga wa Giwekikaluru

yoglolewapre gyoptotanu. WalenwaGoyakalu tokanu. 18Psoluyakogagjigognetanu. Gagjipotutanu.Psolgogneko Giwekikaluruyagagjigognetini. Walekogomkagjepotutanu giyokachinepgi.Gagjigogneyegjetanna pejnurunekokpashirine.

19Ga wa gita chinanu gagjitanu,nenektokanutikolupa nyanumatinripa,pgujetanuwaka nunkakletyaplugiyogimanatkaluru wa KiglerpotunanuTokanchipirana. 20Wale chinanuknigitaakalurno, gostutkalurno nixinri,pgujetanuwaka nunkakletyaplu, wanumkata ginkaklewletinripa.

Galuklewluya21Ga wa gimatpiranyegityapno,

Tichiko ginkakangi psoluko ginixpokota. Walenwa wumolewushinikanru, ga wa Gitsrukaachikamrurewyegitachri poyagkakachri.22Wale chinanukni wale nyokanyegitgi,wa gimatpiranyegityapwu, ga wa walegimnanukgajityapgi.

23Giglewanshinikanutachinepnimoletkakachine. Gishiniklewluwaneyapna ga wa galixlewlu GoyakaluGirchi chinanu ga wa Gitsrukaachi GesoKristo chinanu. 24Gimutkalunepnipejnuruneko Wutsrukate Geso Kristogishinikgognenatachine.

6

Page 304: Yine bible   new testament

304

Galuklewlu

1 1Pawlo ga wa Timotiyo, Kristo Gesowayegrene, kirukate.

Wa pejnuruneko kpashirine chinanuKristo Gesonune, Wilipo gwachine, gawa girukotjenna ga wa wanna yegikamrurewatyachine.

2

kanutachinepgi Goyakalu Wuru chinanuga wa Wutsrukate Geso Kristo chinanu.

Pawlo gagjiyegitnaKristonune Wilipo gajene

3Npoyagnutlu Noyakalutenushinikingi pejnunanuka, 4psolgognekopejnuruko nagjigognere pejnurunekgigixa chinanu, numuwleya nagjiyegitgi,5wumatkaklewle chinanuKiglerpotunanu Tokanchiya,muchinangogneyakawa ga waxanigognenanu. 6Tyekonaponshinikanyegitlu wa tye, Goyakaluwa kigleru kamrurchi yinuwakachrigixyegiya, poyagkakpotutanrurapokinpotunanuko Kristo Gesogognepa.

7Kigleru nixa wa tyenyanshinikanyegityagi pejnurunekgi gixa.Gi rixanu naji nushinikgognenatyagi. Gawa gostutkalurno nixinri, kiglekoxlu wagitaymananuko gimutkalungipejnurunekgi, wa nekakgityapna yinegalikakpotunanu rixinri KiglerpotunanuTokanchi, ga wa nuykoyegitinri. 8Gi

rixanu Goyakalni nupgujtatjeru ginixpoko gogaluklewle nixyagipejnurunekgi gixa Kristo Gesogishiniklewleyma.

9Ga wa tye nagjitlu Goyaklu wa gixagishiniklewle gixolewnananumtinripagimatkalewluya ga wa psoluko gimatagetlewluya. 10Gimata getyaplu girni wakiglerpotu. Ga wa mixashatkanepgi, gawa mchinanuwatkanepgi Kristogognepa.11Wa poyagkakachine kamrure gixopotu waneyapgi Geso Kristo chinanu,ralixkotikolupa ga wa rumalwutikolupaGoyakalu.

Pawlo gostutkaluru Kristo chinanu12Naluklu, nomolene, wa gixa

gimatyaplu wa nuknogjerkakagapyegitno kosekinripa KiglerpotunanuTokanchi. 13Wane rixatka nostutikoluKristo chinanu rupgujetka psolupjiyakotsrupji, ga wa pejnuruneko yegi. 14Gawa gixo potu moletkakachineGitsrukaachinune gaponshinikanutluGoyakalu gita gostutikolu chinanu.Tseruwanshinikanutnarunkakletyapatkaluna Goyakalu tokanumpiikane.

Pawlo gimuwyegitlu wa Kristo ginkakletpiranatikolu

15Pimrine galikakni ranxaleyna ga wayoptopirkakleyna, runkakletlunaKristopirana. Ga wa pimrine

Kpashiri Pawlo Kirukate Wilipone Chinanu

Page 305: Yine bible   new testament

305

ruglenshinikanrewleyna wane rixaginkakletluna. 16Wanna nyirushiniklewleyna runkakletluna, girixanu rumatna wa gitni gitaakalurnonuykoyegityaplu KiglerpotunanuTokanchi. 17Ga wa pimrinerumkapnugleyna runkakletlunaKristopirana. Wanepotuko mixkane.Wanna gishinika salewnakakletyapnonostutikoluyapa. 18Giyagni ¿klunerni?Tyepjeni. Pnumnu gixikolmaka, wakagixashluya waka galikakaya, Kristoginkakletpiranatikolu. Tye chinanunumuwata ga wa numuwatanu. 19Girixanu numatlu tyenwa nognewatinrichinanupni gixa gagjigognere chinanu,ga wa Giwekikaluru Geso Kristonugapikikolupa chinanu.

Gita getanu giweklunwa Kristo20Nalukyawakpotuko ga wa

nkagwakanshinikanutyawakpotuko, wagikena nupatewatanu, gi wapopiklerukno wa psolgogneko pixka gawa xani koxa. Wane nixa wa Kristo tsrupotu rixinripa nomaneya, ga wanuwekinriyapa ga wa nupninriyapa.21Gi rixanu gita getanu giweklunwaKristo, ga wa wupnale walenwa kigleruwukshikinripa. 22Ga wa nomanenuwekinriwa tyenwa nkamruregwinripa. Gi numata giru ntsomitanu.23Gi rixanu wa psolpotuyako gepikmakanaluka. Nalukpotutmaklu nupnale gawa Kristo yegi nwinripatka gi rixanuwalenwa kigleru potu. 24Seyni nomanenwinriwa galuukalurpotni gixa chinanu.25Ga wa tye naponshinikanutinri,numatlu wa gewi nutukinripa. Ga wapejnurunekgi gixa yegi nwinripa. Wagixa kosekinripa galixleya ga wagimuwatinripa galixleya,26ruxolewninripa galixkowle KristoGesoya gita chinanu wanyayegitinitnakgi.

Giyagotkakanu galixlewlu chinanu27Tyepjeni. Wa gixjetyawaka

Kiglerpotunanu Tokanchi Kristopiranakgimuka gixinwa, wa netapinipgi wakapnu nwini, gixapirana nyijnakotinripapoyentunwale gixinri. Ga wanyijnakotanu pagiweklepje gixinri, ga wapanshinikanurunepgi, gikamrurewkakanugalixlewlu chinanu KiglerpotunanuTokanchiya. 28Giketsotaji mpiikaakogkamnixjeneya. Walenwa gamgikolugimaxikole wanna chinanupa ga wa gixachinanupa gognewatikaluru gimaxikole.Ga wa tyenwa Goyakalu giyakatyachri.29Gi rixanu gixa geneeka Kristochinanupa gi wa Wale galixinripjeniseyni koxa wa nsalewninripa Walechinanu. 30Gixa koxa waneya walerutuyagotkaklu, wa getyegityano, ga waxawakni gyijnakyegitno wa waneyno.

Kristo mturu rixka;wanepnute tsru potu rutaaka

2 1Wane rixa. Waneru gimnanukluKristoya, ga wa waneru

gishiniklewlu waruglenshinikanyegityagi, ga wa wanerugimatkaklewlu Giwekikaluruya, ga wawaneru shinikanuwlu ga wagetwamonrewlu. 2Giyagnimpoyankakanru numuwle, walerutugyanshinikanutinri, ga wa walerutugishiniklewlu waneyalunepgi, ga wapanshinikanurunepgi gixinri.Satupjerutu shinikanchi waneyapgi.3Gike gkamrutanu gimkapnugluya. Gikegkamrutanu maleshawakagalixkotnachinewa gixinripa. Seynimalixkotnachinewagi gixinri satkakakagwakanna pimrine wale pnute tsrune.4Satkaka gi wa gixanuko getanu, seynipimrine koxa getanu.

5Waneyapgi walerutu shinikanchi waKristo Geso waneya. 6Walenwa

1 2

Page 306: Yine bible   new testament

306

Goyakalu gixyawakpotuko rixinri, gi warushinika gitakletnawa wa Goyakalupixka rixinripa. 7Seyni Walenanukomaleru rixnawa. Wayegrechripogayoptotapa. Yineru yaglu rixnawa. 8Gawa yineru pixka retikolu, mtururixnawa yijnaklewatinrirupnalpotunanukopa, koroshishkitarupninriya. 9Giyagkoxni Goyakalu tsrupotu rutaklu. Ga wa renekgiwakatlupejnuruneko giwaka pnute tsru. 10WaGeso giwaka yoptsojityegitinripnapejnuruneko tengogne gajerkaka, ga watyechijne gajerkaka, ga wa chiji gitokotegajerkaka. 11Ga wa pejnurunegipgujtatanru wa Gitsrukaachi rixinriGeso Kristo, rumalwutikolupa GoyakaluGirchi.

Gapkapanru gognewatikaluru12Giyagni, nushinikanune, wa

psolgogneko pixka gixayijnakletyawaka, gi wa gixa yeginwiniko pshinipje, seyni wanepnutexawakni wa namgini, pikachinepgi gawa gitatatachinepgi gapkapanrugognewatikaluru. 13Gi rixanu Goyakalniwa gixa gitokote kamrurewatyachrigalukyawakaplu ga wa gkamrutyapluWale gigleretyawaka.

Katalkaka pixka gixanu tye psolchijneyako

14Pejnuruko gkamrutanumkegemgakanepgi ga wamnutanshinikanutkanepgi.15Poyagkakpotutachinepgi ga wapowralunepgi. Goyakalu wgenenepgimuklukanuwnakanepgigimuweekakgognenatachine mpotukanega wa pupjetachinetskalaya.Wannatskala mpokamlawatya katalkakapixka tye psolchijneyako.16Giweklupirana gomkagitachinepgi,nalixkowatinripa Kristogognepa, gi wa

maleshawaka nyagotlewatini, gi wamaleshawaka nyaprewatini. 17Wanerixa, wa Goyakalu yegi ganikinrigenekashle, ga wa wale gogo rupkaakawinga, waneko pixka nixanu. Gixagalixle gogo, walenwa gixa genekashlega wa gipxaklewle gogo, rupkaakonuwekinri. Waleya numuwata ga wanumumuwatgi. 18Waneko pixka gixanugixa. Gimuwatanu ga wagimumuwatanno.

Pawlo gimatkakpiranyegitlu Timotiyo19Gitsrukaachi Geso chinanu

nkagwaka gixa yegi yokanretluTimotiyo pshinitsonu, gixapirananumatinripa, kiglenshinikanupno gitakoxa. 20Gi rixanu gikena waneyno walepixka gixanshinikanutachri wagirukotyegityapgi galikaka potu. 21Girixanu pimrine pejnuruneko gijgaluwannanuko. Gi wa Kristo Gesonurushinikna, Timotiyo pixka. 22Seyni gixagimatlu wale yantaletkalurutkani, wasatu gituru ruruyma pixka rixagikamrurewletno KiglerpotunanuTokanchiya. 23Giyagni tye nkagwakayokanreta wa netinwachi gita giktanixpokotanu. 24Ga wa Gitsrukaachinaponshinikanuta gita koxa yayegitangipshinitsonu.

Gepagrotitopirana25Nushiniklu galuukalurni nomole

Gepagrotito koxa nyokanyegityapgi.Walenwa nukamrurewatanru ga wanusolaltapanru Geso chinanu ga wa gixayokanatanru wa nmagatinrinupxakjetjeru. 26Gi rixanurogaluklewletgi pejnurunekgi gixa.Kojwakanshinikanuta gi rixanu gixajempiranyegitlu yayixapinritka. 27Girixanu yayixpootapa. Rupnakastsini.Seyni Goyakalu getwamonutlu, ga wa giwalepjeni seyni gitni koxa. Gi wa

2

Page 307: Yine bible   new testament

307

wamonchi wanepnute wamonchiwaneyapmakno. 28Giyagni giyampotunyokanatatkalu wa getyapatnaklu gixa,gimuwatinripa, ga wa nmawamonuwatinitipa. 29GiyagniGitsrukaachi chinanu gyoptotanru psolugimuwleyako. Gkagwakpiratanna walepixkalune. 30Gi rixanu Kristo kamrurechinanu rupnakastsini. Kyowikowakarutaknawa poyagkakyaplu wa magatinrigixa gipxakyano.

Ramgiyno pejnuruko wane nixlu, wa waneyapno Kristo

3 1Wanepnute, nomolene,gimuwatanu Gitsrukaachiya.

Galikakni gi nayoklu wa tye numepeyonreyegityatnakgi ga wa wale poyegitgi.

2Ggirukotinwa wanna kewenyegiya.Ggirukotinwa gektutukamrutachinyegiya. Ggirukotinwagistakmanetachinyegiya. 3Gi rixanuwixakni wa sajruka gistaakotachinwu,wa Goyakalu kamrurewyegitachinwuGiwekikaluruya, wa Kristo Gesogalixkowatyachinwu, ga wa manchimaponshinikanutkanwu.

4Seynimka gita koxa waneyanaponshinikanutyaplu nomane.Pimrinemka kagwakagaponshinikanremanetnawa, ga wa gitagalikakni. 5Yokgipgogne chininri,sajruka gistaakalurno. Gisrayiliklopishno.Ga wa Migaminerno. GewreypotnoGewreyoneyegiya. Wa TokanchiYokanatkalurupiranaya Gwariseyno. 6Gawa muchkowanshinikanrewlupiranayagapatjetachine kojwakjetachrinanno. Gawa Tokanchi Yokanatkalurupoyagkaklewlepiranaya,mukluukatunanno.

7Seyni klunerkakakokta wanenixlepmaka, walenwa gamgikalurunushinika Kristo chinanu. 8Seynigalikakakni nushiniklu psoluko

gamgikaluru rixinri wale chinanu wakiglerpotunanu rumatikolu Kristo GesoNutsrukate. Wale chinanu ramgiynopejnuruko, ga wa nushiniklugiknokashatkalurupa rixinri waneyapnonixinripa Kristo. 9Nushinika Waleyanetikolupa, gi wa gitanukopoyagkaklewle waneyalutupno. WalenwaTokanchi Yokanatkaluru chinanu. SeyniKristo galixikolu chinanni, Goyakalupoyagkaklewle waneyalutupnogalixlewlu chinanu. 10Nushinikagimatletyaplu Wale, ga wa Wale yotunregiyakle, ga wa Wale salewnale. Ga waWale gipnale pixkapotuko nixikolupa.11Gikta nixpoko gapkapletanrugipnachinetskalaya yotunru.

Nkosekananumta potukatkaluru napkapinripa

12Gi wa nyoptotawa. Gi koxammagatikatuwano. Seyninkosekananumta gikta nushatkapanru, gawa gishatkapkalurupno Kristo Gesoya.13Nomolene, gi nkagwaklu wanushatkapyatkalu. Seyni satupjenkamruta. Wa giknogachritka galikakanumuslawatatka, ga wa nmuchkowamtanyoptotyaplu wa kanashkatachrigenekikolupa. 14Nkosekananumtapotukatkaluru gimaxiklechinapkapinripa, waneyapno kanashkatachrigeneekalurupa. Walenwa Goyakaluchanixle tengogneya Kristo Geso chinanu.

15Giyagni pejnuruneko mmagatikanetye yanshinikanutanna. Ga wa pnukogyanshinikanutini, tye koxa Goyakalugipgujetyegitangi. 16Seyniwapkapanruyatka wanepotukowixjetanu.

Wkagwakpotutlu Wognetkakjeru17Nomolene, gixa mkoje gyimanno.

Getanna wanna wane gixachine wa wanewixini gixa yimanunwu pixka. 18Gi rixanu

2 3

Page 308: Yine bible   new testament

308

wane rixna pimrine wa gixo katanchinyawakgi ga wa xawakninchinyawakgi nchiyagleyma, wa Kristokoroshishkitate kamnixjene pixka gixayanretachine. 19Wanna yoptukyawakapniwa gamgikowaka. Ga wa royakalutnanwaginanwakna. Ga wa ralixkowleninwapatmennuna. Wannanwa tyechijnegajeruko gishinikachine. 20Gi rixanuwixni wa tengognechijne gajenwu.Waneya wkagwakpotutyalu GitsrukaachiGeso Kristo Gognetkaklewatachri. 21Walekashrijetanru wumanegimupatewatkaluru Wale goyaknumanepixka rixinripa. Waneko rixakamruretyawaka ruyaklelya, wa rumkatayijnaakaklewatinripa ptowrupotunanukoyijnakotyaplu.

Poyentunwalepgi Gitsrukaachi chinanu

4 1Giyagni nomolene nushinikanunega wa nogalukletanune, gixni wa

numuwle ga wa gixni wa nsagyeta.Poyentunwalepgi Gitsrukaachi chinanu,nushinikanune.

Ruykotkana panshinikanurone rixinripna2Nagjitgi Geyotyana ga wa Suntiche

panshinikanuronepgi Gitsrukaachichinanu. 3Nagjitkoxyi,nukamrurewatjeru mixashatkatyi,pyoptotyapna wanna nupxakjeroneKiglerpotunanu Tokanchiya, ga waKlemente koxa, ga wa pimrinenukamrurewatanune, wanna wagiweklu kirukate gitakgiwakatkalune.

Gimuwgognenatanu Gitsrukaachiya4Gimuwgognenatanu Gitsrukaachiya.

Numepe wane chinretatnaka,Gimuwatanu. 5Pejnuruneko yine yegirumatikolupa gmayognu. Gigowukatkalu Gitsrukaachi. 6Gikekogkojwakanshinikanutinwa. Seynipsoluyako gagjigognereya ga wa

gagjireya mpoyagnutlewleyma,ginkakanru Goyakalu gagjitanrukakaya.7Ga wa Goyakalu giglewanshinikanrewlepejnuruko shinikanchi pnuterutugimretgajitangi ga warumretanshinikanutangi Kristo Gesoya.

Tyepirankaka gyanshinikanutanu8Wanepnute, nomolene, tyepirankaka

gyanshinikanutanu: girkakakoktagalikakni, girkakakoktakagwakpiratkaluru, girkakakoktawanepotuko gixachri, girkakakoktapowralu, girkakakokta gigleretkaluru,girkakakokta kiglepiranyegiru, wanechinini wa shinikanrewlu ga wa wanechinini gimalwuru, tyepirankakagyanshinikanutanu. 9Wa gitayagasruukakinri, ga wa gitayagyoptotanrukaka, ga wa gitayagyijnakotinrikaka, ga wa gitayagetinrikaka, tyekaka gkamrutanu.Gixaymaplu giglewanshinikanrewluGoyakalute.

Wa nmuchkotjeru chinanu, ptowrunanuka numkata

10Tsru potu numuwle nixaGitsrukaachiya wa xanitkarupgujewnatnaka gishinikyatnakno.Wane gixa gishiniklejetyano, seyni gigiglepoktapana gixni. 11Gi wamagatikoluya wane nchina. Gi rixanunasrugatkalu npoyagnutyaluklunerukokta netinri. 12Numata mturunixletkotinri, ga wa numatlunponikowatinri. Pejnurkakayako ga wapsoluyako nasrukikolu, waka jinanruwaka nachlu, waka gixoylu wakamagatinriya. 13Wa nmuchkotjeruchinanu, ptowrunanuka numkata.

Wilipone genekashlekaka14Seyni kigleru gkamruta wa

gipxakyawakno nsalewninriya. 15Gixa

3 4

Page 309: Yine bible   new testament

309

koxa gimatlu, Wilipongi, wareginkakletkoklunu KiglerpotunanuTokanchi, wa Masetoni nyinitka, gi wapimrineko gapatjetachinkaka seynigixapje gipxakno wa genekikoluya gawa yoptotikoluya. 16Gi rixanu waTesalonika nwanatini pakatkakagyokanyegitno wa nmagatinrikakachinanu. 17Gi wa nujgalu nenekikolu,seyni, nujgalu gixa kamrure gwinripa,wa ruxolewninripa gixa genekashlechinanupa. 18Ga wa pejnurukowaneyno. Nponikowata. Gepagrotitonyoptotyalu wa gixa yokanatanru.Walenwa pgamluru potu pixkalutni.Genekashlu galuukalurni, wa Goyakalugigleretanru. 19Ga wa Noyakalute

genekpotutangi pejnuruko gixamagatinri Wale ponikowle, royaknuyegi gajeru gixyawakpotuko Kristo Gesochinanu.

20Goyakalu Wurugimalwugognenatkalurupapsolgognepotunanukopa. Wanegixkalurupa.

Galuklewluya ralipretya21Galukanna pejnuruneko kpashirine

Kristo Gesoya. Wumolene gitaymalunegalukjixgi. 22Pejnuruneko kpashirinegalukjixgi, ga wa Susapji gajenekpashirine galukjixpotutgi.

23Pejnurunekgi gixaymapluGitsrukaachi Geso Kristo gimutlewle.

4

Page 310: Yine bible   new testament

310

Galuklewlu

1 1Pawlo, Kristo Geso yokanatanru,Goyakalu gishinikyawaka, ga wa

wumole Timotiyo kirukate.2Wumolene kpashirine ga wa

kalixaklerune Kristoya, Kolosa gajenechinanupa.Gimutkalunepgi ga wa

giglewanshinikankaakalunepgiGoyakalu Wuru chinanu.

Pawlo poyagnutlu Goyakalu3Psolgogneko

wagjigogneyeegognenatinkakgi, gixachinanu wpoyagnutlu Goyakalu,Wutsrukate Geso Kristo Giru. 4Gi rixanuwyijnakpiranyegitgi galixyalu KristoGeso, ga wa pejnuruneko kpashirinegishinikinri. 5Wpoyagnutlugkagwakanru chinanu wa tengognegimretkaluru gixanupa, wa muchikawagyijnakpiranatanru galikakpotunanuKiglerpotunanu Tokanchiya. 6Tyeni wagixa yegi gapokachritka tokanchitka.Waneko pixka rixa psolchijnekoyako.Kigleru kamrurchi kamrurewata ga watseruwna. Waneko pixka rixa gixyegiyawa geyijnaklepirangognetinyakawlu gawa gimatpotutinyakawlu Goyakalugimutlewle galikakni. 7Wa Gepaprawane gixa ginkakletyawakgi. Wixjewayegrechrini walukanru. Walenwapoyagkakachri ga wa Kristo

kamrurewyegitachri wixa chinanu.8Wale koxa ginkakwugishiniklewlepirana Giwekikaluruya.

Pawlo gagjitlu Goyakalu renekyapna rumata jemyapluna Giwekikaluruya

9Giyagni weyijnaklepiranyegitinitkagigi wutuka gagjigogneyegletgi.Wagjiyegitgi kgimatkalerunpotupgiWale gishinikyawakapirana, psolukogimatkalewleya ga wa gimatajemlewluya. Wagjitlu wa Giwekikalurugimatkakpotutgi ga wa gimatajemkakangi. 10Wagjitlu wa Gitsrukaachigimuknunepgi gixa yanretinripa psolukorugleretanruya, pejnuruko kiglerukamrurchi gomkagitinripa, ga wantseruwninripa Goyakalu gimatikoluya.11Wagjitkoxlu gixa muchkotikolupapsoluko giyaklewluyako,rixyawakpotuko royaknu muchkonu,psolpotuyakokashnantakgognenatachinepgi ga wamapognanunepgi gimuwleymako.12Wagjigogneta wa Girchimpoyagnutinripa. Walenwa gimuklugixkakjeru kiglerkaka gyoptotinripa wakpashirineymananuko pokamlawakagajene. 13Wale koshpakwumapshagawaka gitakikalunyegiya, gawa rushinikanru potu Giturupogirewatyawaka rutakwu. 14Walechinanukni koshpaakalunwu.Kaspukmukochiretkalunwu.

Kpashiri Pawlo Kirukate Kolosane Chinanu

Page 311: Yine bible   new testament

311

Kristonwa Goyakalu yaglu15Kristonwa metkotu Goyakalu yaglu.

Walenwa muchinanu wugenetkalurupejnuruko giyakotkaluru pnute. 16Girixanu Waleya ruyakotika pejnurkakakotengogne gajeru, ga wa chiji gajeru,getkalurkaka ga wa metkotkaka, wapogirchine, ga wagitsrukatetikowaakaka, ga watsrukakalune, ga wa tsru gitaakalune.Pejnurkakako Waleya giyakotka ga waWale chinanupa. 17Ga wa Walenwamuchikawluru potu pejnurkakakopnute. Ga wa Wale chinanukni wanerixa pejnurkakako. 18Walenwamanchijiwu; Walenwagapatjetachinejiwu. Walenwayinuwakikolu. Walenwa muchinanugishpakachri gipnachinyegiya,muchinanu rixinripaptowrupotunanukoya. 19Gi rixanuGoyakalu gigleretyawaka Kristorawinripa psolpotunanuyako. 20Wanerixa Kristo chinanu rupoyikgayegitluGoyakalu pejnurkakako Wale yegirixinripa. Giglewanshinikanrewlu rixakoroshishkitategraga chinanu. Walechinanukni rupoyikgayegitka chijigajerkaka ga wa tengogne gajerkaka.

Gipoyikgayeglewlu Kristogipnale chinanu

21Ga wa gixa muchinanu malekagajenenangi. Ginshinikanuyakamnixlewanatyachingi mugletugkamrure chinanuya. 22Wane rixanu wagixa gipoyikgayegitka Gesomaneyarupnale chinanu, kpashirinetkagi.Rupnana ranikyapgi powralunepgi gawa muklukanuwnakanepgiGoyakaluyegiya. 23Wane rixanu wa gixagomkagi galixlewleta poyegitkalunepgiga wa muchkowanshinikanutachinepgi.Gi koxa gituka kagwakletanru wa

psolukopirana gyijnakotaKiglerpotunanu Tokanchiyegiya. Tyetokanchi ginkakletkalurupa pejnurukogiyakotkaluru yegi, tengogne rapukotegajeru yegi. Tye tokanchikamrurewatyachrino gitni Pawlo.

Kristo gixa gitokote gwachri Walenwa goyaknu kagwakikolu

24Wa xani numuwata wansalewninriya gixa chinanu, ga wanpoyagkakanru nomaneya magatinriyawa Kristo salewnale gimane chinanu.Gapatjetachine wannanwa Kristomane.25Wane nixa kamrurewletagapatjetachine yegi. GirukotjernaGoyakalu gitakyawakno psoluyakonumatkakyapgi Goyakalutokanupiranaya. 26Walenwagiyogimanatkaluru gishyatkalurunanumuchikawgognepotunanuyakawa ga wagimuweekakgogneklushkakananniyegiya.Ga wa xawakni gipgujetkalurutkanikpashiritenyegiya. 27Wanna kpashirine,panenetskala gwiyachine, ralukagimatkakleta Goyakalu wagiyogimanatkaluruponikolewlepiranaya. Tye kgoyaknuruponikolewlunwa Kristo, gixa gitokotegwachri. Walenwa goyaknukagwakikolu.

28Wale wunkakleta wixa. Pejnurunekoyine wuykota, ga wa pejnuruneko yinewunkaka psoluko gimatkalewluya,Goyakalu yegi wanikyapna pejnurunekoyine mmagatikane Kristoya. 29Walechinanu koxa nyaprewata.Nmuchkowata, rixa kamruretyawakagitaya Goyakalu giyakle.

Ponikolewlu, wa gimata jemlewluga wa gimatkalewlu

2 1Gi rixanu naluklu gixa gimatinripagipsonanru yagotanshinikanru nixa

gixa chinanu ga wa Lawtise gajene

1 2

Page 312: Yine bible   new testament

312

chinanu koxa, ga wa ginnakokta nmametgojijetjene nomaneya. 2NagjitluGoyakalu wanna gaji gimnanukikolupa,ga wa wanna gipxaakakinriparushiniklewleyna. Nagjitlu wa psolukogaponshinikanrewlu ponikolewlewaneyapna rumata jemyapluna, ga warumatpotutyapluna Goyakalugiyogimanatanru Kristopirana.3Kristonshinikanu rawa pejnurukogimata jemlewlu ga wa gimatkalewluyogimatkaluru. Walenwa ponikolewlugignantaakaluru. 4Tyenwa nchina, gisatuna ma yokwityanupgi kiglerutokanchiya. 5Gi rixanu gimkawanemanepno, seyni wanonshinikanuya gixyegno numuwleyma.Netanatlu giglepoklewle ga wanetanatlu poyeggalixle gixyalu Kristo.

6Giyagni wane gixa yoptoletluGitsrukaachi Geso Kristo, waneko pixkagixa Waleya yanretanu. 7Waleyapoyegirunepgi. Wale gogokamrutikalunepgi ga wamuchkotgalixletkalunepgi, wane gixaginkaakotatka. Poyagnutachinpotupgi.

Ponikpotlu rixinri giweklu Kristoya8Getpotutinwa gi satuna koshripatangi

Goyakalu tokanuyegiya, gimatlewlugalukalchinangi. Xakoka gi wa gikegapri migje yokwiri gomkagitanu wayine giykole gixyawaka. Walenwatyechijne gajerkaka gixyawaka, gi waKristo gixyawaka.

9Gi rixanu Kristomane rawapsolpotuko Goyakalpoga mmagatikatu.10Ga wa gixni mmagatikangi Waleya.Walenwa pejnuruneko tsrukakalunjiwuga wa pejnuruneko tsru gitaakalunjiwu.11Kristoya sajruka gistaakolungi gixa,sajruka gistaklewluya myochimkamrutikotu. Giyagni Kristoya sajrukagistakikolchinangi gixa gitspalatyalugimane gixjetyawaka. 12Waleyma

kapnatkalungi katlewluya.Katlewlukoxaya Waleymayotunkaakalungi, Goyakalu kamruregalixikolu chinanu. Goyakalni Waleyotunkakachri gipnachinetskalaya.

13Ga wa gixa gipnanatachingigmukochireya ga wa gma sajrukagistakmannuya, seyni Kristoymagiweekaakalungi. Ga wakaspukmukochiretgi pejnurukogmukochire. 14Sheyitlu wa myochiyonatikaluru wixapirana wa tokanchigitaakaluru wuklukanuwnakakanatjeru.Potuklewakaya koshpakyalu.Koroshishkita ruxpatlu mukochriklawoyma. 15Pejnurunniko jijrukannatsrukakalunni ga wa tsru gitakalunni.Rakaglokna koroshishkitateya. Wanegixkalunni rekakgitna pejnuruneko getanu.

Niikaluru ga wa girkaluru16Giyagni gi satuna gixpiranatangi

niikaluruya, ga wa girkaluruya, ga wameyiwlupiranaya ga wa regonotleksurkakapiranaya, ga wagapnanutikalurgognekakapiranaya.17Tyekakni wa ginachripa mayawlepje,seyni wa ginachripotupa WalenwaKristonu. 18Gi satuna kegekangiraluukalchinanru mturu gitakinwa gawa towrechine gyonogyegitinripa, gawa kaygawlupirankaka gyoshmakinripa.Tyekaka galukachri walenwamaleshawaka galixkotnachriwa, girixanu yanshinikanyegitlu yinerumane.19Ga wa gi wa Jiwchi yegi rawini. WaJiwchiya psolmaneko gapiikaluru ga wayoxpaakaakaluru yoklekakaya ga wagipetskakaya. Tseruwna wa Goyakalutseruwnakakleya.

Gike gapri migje wa tyechijne gajerkakaya towutikalungi

20Wa Kristoyma gipnachine gixinityechijne gajerkakaya, gi wa tyechijne

2

Page 313: Yine bible   new testament

313

giwekanatyachine pixkatowutkalunepgi. 21Gi satuna yinerutowutangi, “Gi gkashichanru. Gigetumganru. Gi wa gkamrukanru.”22Tye yokanrukaka walenwa yineruginanshichanrukaka, ga wa yineruginkakletpiranatanrukaka. Ga wakashichanrukaka, ga wagetumganrukaka, ga wakamrukanrukaka pejnurukonikawnachripni. 23Tye yokanrekakagalikaka kagwaakaluru kgimatkalerunetokanu, gi rixanu yineruko gishiniklu girixpoko yonogyeglewatanu ga wayineru mturu rixasha gitakletnawa, gawa psolmuchkonukogirukotmanetnawa. Tye yokanrukaka gigipxaklu yineru, seyni walepje, wamanchi gishinikachri gigleretlu.

Teno gajerkaka gijganu

3 1Giyagni Kristoymayotunkaakalune gixini, teno

gajerkaka gijganu, Kristo yegi, Goyakalupotuklesretate tuplatachri. 2Tenogajerkaka gyanshinikanutanu. Gi watyechijne gajeru gyanshinikanutanu. 3Girixanu gipnachinetkagi ga wa Goyakaluyogimagiwekletanunetkagi Kristoyma.4Wa Kristo gipgujewninpatka, Walenwagixa giwekle, waneklupa gixa koxagipgujewnanu Waleyma royaknu yegi.

Giknokanutkalu wakapokotu yineru gixanatini

5Giyagni gkamakatanru gimanegajerkaka wa tyechijne gajeruya;gapoklewlu, mpowrannuchi,sotanugnuchi, gektutu galuklewlu, gawa gimkapnuglu. Walenwa yagluchishayonogyegitikolu. 6Wale chinankakaGoyakalu jigekanuwyegitnamalixaklene. 7Tyekaka gixa koxagimuyananatini muchikawa, wa tyekakagimwanatini. 8Ga wa xani giknokanru

pejnuruko tyekaka wa gixyegiya:jgekanchi, gimtuwakchi, gektutkaka,mupashiregnuchi, ga wa kapatmenurutokanchi. 9Gi wa gyokwikakanu.Giknokanutkalu wa kapokotu yinerugixanatini wa kamrureymananuko.10Gerotewatanutka. Walenwagerotewkaakaluru gimatkalewluchinanu, giyakotjeru yaglu pixka.11Wane galikakni maleshlu Kriyko, giGoteyoko, gi sajruka gistaklewluko, giwa msajruka gistaklewluko, gi wapatokanu yanumatyachriko, gi wa Sityagajeruko, gi wa wayegrechriko, gi wagishpakachriko. Seyni Kristonwapsolpotuko, ga wa pejnuruneko rawa.

Kpashirinepgi ga wa kaluklewaklerunepgi12Giyagni Goyakalu tsomitanune

gixinri kpashiringi ga wagishiniikalungi, kgetwamonrerunepgi,ga wa gishinikanrewluyma getinnapimrine. Ga wa mturu gixlewlu, ga wamayognuchi, ga wa mapognannuchiwaneyapgi. 13Gkashnantaakakanu gawa gkaspuukakini waneygi nchininipawa satu kojwakingi. Gitsrukaachi pixkakaspukyagi gixa, waneko pixka gixanugixa. 14Ga wa tyekaka pnutekgishiniklewaklerunpotupgi.Gishiniklewlu chinanupanshinikanurune mmagatikanepgi.

15Kristo giglewanshinikanrewle gixagaji girukotlewatyachripni. Tye chinanukoxa tomgakalungi pamanepjerungi. Gawa poyagnutlewatachinepgi. 16Kristotokanu gixa rawanu. Waneponikowatinripa psolukogimatkalewluya. Ginkakakanu ga wagiykokakanu Goyakalu tokanushikaleya, ga wa gimalwuru shikaleya,ga wa pimrikaka shikalchiyaGiwekikaluruya. Mpoyagnutinrinshikaletanru Goyakalu gixa gajiya.17Ga wa pejnuruko wane gixanru wa

2 3

Page 314: Yine bible   new testament

314

ntokanu ga wa gkamrure pejnurukoGitsrukaachi Geso giwakaya gixanru.Mpoyagnutanru Goyakalu Girchi walechinanu.

Gerotu giweklu18Gnunrochine, gyijnakotanru

gganurune wa Gitsrukaachinunegimuknu gixyawaka.

19Gnurchine, gishinikagnunrotanu. Giwa gimtuwnayegitanna ganunrone.

20Wgenchine, gyijnakotanna girunega wa ginrone psoluyako, gi rixanutyenwa Gitsrukaachi gigleretanru.

21Girchine, gi wa gimtuwnakakannagwugenene, wa ma mernuwatinitipna.

22Wayegrechine, psoluyakogyijnakotanna gitsrukatene gimaneya.Gi wa gwayegretjeru getle chinanugkamrurewatanu, wa yinerugigleretanru kamrutachine gixyawaka.Seyni wane potuko gixgajitachinepgi,Gitsrukaachi pikachinepgi. 23Ga wapejnuruko gkamrutanru,ponshinikanurunepgi gkamrurewatini,Gitsrukaachi gkamrurewyegitini gixinri.Gi wa yineru gkamrurewyegitini pixka.24Gimatlu wa Gitsrukaachiyagyoptotanru gapnutikolupa gixanupa. Girixanu Gitsrukaachi Kristo wayegrengi.25Gi rixanu mpoyagkaknuchikamrutachri, mpoyagkaklewlerapnutiko. Gi wa manewlu giglenuchinanu yoptotko yineru.

4 1Gitsrukaachine, mpoyagkakagetletanna gwayegrene, ga wa

wanepotuko gixa getletanna. Gimatagixa koxa waneya Gitsrukate tengogne.

Gomkagi gagjigogneretanu2Gomkaagagjigogneretanu. Giyokanu

wale chinanu. Mpoyagnuwjetanu.3Wane gixini wixa koxagagjigogneyegitanu, Goyakalukotpukgipgyaptotyegitanwu wa

tokanchi chinanupa wunkakletyaplugiyogimanatkaluru Kristopirana. Walechinanukni gostutkalurno. 4GagjitanruGoyakalu pgujetanuwaka nixaginkakletyaplu tokanchi.

Nchipetgognenatanru ruglepoktapinrigogne

5Gimatkalewleya gyananu malekagajenyegiya. Gimuprekinwaruglepoktapinrigogne. 6Ntokanupsolgogneko gimutlewlu tokanchigyanumgognenatini, tuwu morotikalurupixka, gimatinripa gi gixpoko gimkatagigletanna satkaka.

Rixje kamrurewatachine Pawlo7Pejnuruko gitapirana runkakangi

Tichiko. Walenwa wumolewushinikanru. Kamrurewaklernipoyagkakachrini. Wixje wayegrechriniGitsrukaachi chinanu. 8Wale chinanukninyokanatlu gixa yegi, wa gixagimatpiranyegityapwu ga wagimnanukgajitkalunepgi. 9WaleymaluGonesimo wumole, galixachri ga wagishiniikaluru. Gixayegiyagiyakatyachrini. Wanna ginkakangipejnurukopirana gewi gajeru.

10Ralukjixgina Garistarcho, wagitayma gostutkaluru, ga wa Marko waWirnawisi palikleru. Walepiranagyoptotlu yokanrukaka. Waleyayegitinipgi, gyoptotanru. 11Ga waGeso koxa, wa Poyagkakachrichinkaluru, galukjixgi. Wannanwasajruka gistaakotachinemkojeyeginanna.Nyipjenwa nukamrurewatjene Goyakalupogirewatyawaka chinanu. Nyinwanumnanukjene. 12Ralukjixgi Gepaprawa gixa yegi giyakatyachri. WalenwaKristo Geso wayegreru. Ragjigognereyayagotgognenata gixa chinanu,poyentunwale gixinripa,mmagatikanepgi ga wa

3 4

Page 315: Yine bible   new testament

315

gishinikanutkalunpotupgi wa psolukoGoyakalu galukyawaka. 13Gi rixanunupgujtatlu wa tsru potu yaprewlurixyegitgi gixa ga wa Lawtise gajene, gawa Girapoli gajene. 14Ralukjixgi Lokasu,kpinrewakleru gishiniikaluru ga waNtema koxa. 15Galukanna wumoleneLawtise gwachine, ga wa Nimga, ga watopji gapatjetyachine.

16Ga wa gixa yegi taligetyongatkoklunpatka twu kiruka,waneklu wa Lawtise gapatjetyachine

yegi koxa getyongajixanro. Ga wakiruka Lawtise gajene koxa chinanu,gixa koxa getyongatanro.

17Wane nchinanru Garchipo,“Pgirukotpotutanru pkamrure waGitsrukaachi putakika,poyagkakyaplu.”

Galuklewluya ralipretya18Gitni Pawlo galukgi. Nomyoya

nyonatya. Gishinikinno nostutikolutsa.Gimutikalunepgi.

4

Page 316: Yine bible   new testament

316

Galuklewlu

1 1Pawlo ga wa Surwano ga waTimotiyo kirukate, Tesalonika

gapatjetyachine chinanupa. WannanwaGoyakalu Girchinune ga waGitsrukaachi Geso Kristonune.

Pawlo poyagnutlu Tesalonikane galixle2Gimutkalunepgi ga wa

giglewanshinikankaakalunepgi.Wpoyagnutgognenatlu Goyakalu wapejnurunekgi gixa chinanu.Wushinikgognenatgi wa gixawagjigogneyegigognenatgi. 3WaGoyakalu Wuru yegi gi wutukagishinklegognenatlu gkamrurewatinrigalixle chinanu, ga wa gyaprewatinrigishiniklewle chinanu, ga wagkashnantaklewgognenatinri waWutsrukate Geso Kristo gkagwakinrichinanu.

4Wumatlu, wumolene, wa Goyakalugishinikanungi, gi rixpoko tsomitletgiWale. 5Wa Kiglerpotunanu Tokanchiwixa ginkakletanru, gi watokanchipjeya rapyegitgi, seynigiyaklukoxaya, ga wa GiwekikaluruKpashiriya, ga wa gishinikanutikoluya.Wa gimatyawaka gi pixkagixachinektawu wa gixyegiya wa gixachinanu. 6Ga wa wixa yimachingi

gixatka, ga wa Gitsrukaachi yimachingigixatka. Tsru salewakchiya gyoptotyalutokanchi gimuwleyma GiwekikaluruKpashiriya. 7Wane gixatka pejnurunekogalixachine, yimananunetkagi, Masetonigajene ga wa Gakayi gajene. 8Gixyegiyapogitamtka Gitsrukaachi tokanu gi waMasetonipjeni, gi wa Gakayipjeni, seynipnumnunanuko koxa Goyakalugalixinripirana gapokatka. Giyagni gimagata pagixanu wunkakletinri wixa.9Gi rixanu wannako ginkakletlu gipixka gapokle wixyegitgi, ga wa gigixpoko kashrijetkota yagluchishyegiyawa Goyakalu yegi gixinripa, wagiwekachri ga wa galikakpotunanuGoyakalu wayegrene gixinripa, 10ga wagkagwakyaplu Gituru tengognegiyakatyachripa, gipnachine tskalayotunomtyachritka. Walenwa Geso.Wale gishatkapwu jgekanchiginachripyegiya.

Pawlo gishiniklewle wannaya

2 1Gi rixanu gixako gimatlu,nomolene, gi wixpoko gapokleta

gixa yegi. Gi wa maleshawakni. 2Seynimuchikawa wsalewnanatini Wilipoya gawa wyenetka, wa gixa gimatyawaka. Giwa popiklerunetkawu Goyakalu chinanuwa gixa yegi wunkakletyapluKiglerpotunanu Tokanchi Goyakalunu,

1 Tixinri Kpashiri Pawlo Kirukate Tesalonikane Chinanu

Page 317: Yine bible   new testament

317

tsru yagotluya. 3Gi rixanu wuykole giwa pupjerni. Gi wa mpowranuchiyakoxa. Gi wa yokwirkoxni. 4Seyni wanewixa kigle getle rixwu Goyakalu wixayegi raponshinikanutikolniKiglerpotunanu Tokanchi. Wane wixaginkaklewleta. Gi wa yinerugigleretanru kamrutachine pixka wixa,seyni Goyakalu gigleretanru. Walenwawetjegaajetjeru. 5Gi rixanu gipagogneko wtokanuya maleshawakawalixkotlewata wa gixa gimatyawaka.Gi wuyogimatlu gimkapnuglu. Goyakaluwupgujtatjerni. 6Gi wujgalu yinegimalwutyawu, gi wa gixyegiko, gi wapimrinyegiko. 7Gixa yegi mayogonwuwixa. Wumkatagayapretaakaklewletmaka wa Kristoyokanatanunwu wixinri. Seyni gixa yegimayogonwu wixa mturune girukotachropixka tetwamonutna tmaturene.8Giyagni gi rixanu gogaluklewlu potuwixgi, wumjika gapikletgi gi waKiglerpotunanu TokanchipjeniGoyakalunu, seyni koxa wuwekinrikowapikmakgi, gi rixanu gixniwushinikanungi.

Girchi pixka wugeneneyma9Gi rixanu gixa, wumolengi,

gishiniklu wyaprewatinri ga wawsalewninri. Goyechno ga wa gogiwkamrurewata, gi satuna gixawkojwakinripa, wa wunkaklewyeginatgiKiglerpotunanu Tokanchi Goyakalunu.

10Gixa gimkata gipgujtaletwu ga waGoyakalu koxa gi wixpoko getletgi gixagalixachingi. Wa kgipashiregolunwu, gawa poyagkakachinwu, ga wamuklukanuwnakanwu wixa gixyegiya.11Wa gixa gimatyawaka, wa girchipixka wugeneneyma waneko pixkawixgi gixa satkakgi. 12Wumnanukgi gawa wuykotgi. Ga wa gixawupgujtayegita, Goyakalu gimuknune

gixa yanretinripa. Walenwa tomgagiWale pogirewatyawaka ga wa royaknuyegi gixinripa.

Tokanchi yoptotinrina wanna13Wale chinanu koxa wixa gi gituka

poyagnutlegognenatlu Goyakalu girixanu wa gixa yoptotinitkalu Goyakalutokanu wa wixa gyijnakotinriya, gi wayine tokanu pixka gixa yoptoletlu, seyniGoyakalu tokanu pixka. Wa walenwagalikaka. Walenwa gixa galixachingikamrurewatyachri. 14Gi rixanu gixa,wumolene, Gotesreta gajene Goyakalugapatjetanunkaka Kristo Geso gwachineyimachinetkagi. Gi rixanu wannasalewnale pixkalutu nsalewniya gixa.Wa gixa gimolene chinanu nsalewna,waneko pixka rixna wanna: waGoteyone chinanu salewnana. 15Wawanna Goteyone Gitsrukaachi Gesokoruylatna, ga wa tokanchigeneklewatachinni koxa ruylatna, ga wawixa koxa kojwakna. Girugletanshinikanutluna Goyakalu, ga wapejnuruneko yine kamnixna. 16Rumaletaginkaklewlejixwuna payinyegiya mamognetkakikotupna payine. Wane rixapoyagkaklegognenatluna mukochirna.Jgekanchi gapyegitnayoptukyawakpotunanuko.

Gixni wa walixkowle ga wa wumuwle17Ga wa wixa, wumolene, gixyegiya

wkonika gi gowukshini wumaneya seynigi wa wajiya, wanepnute tsruwalukleyma wmuchkotnawawetgojtapyapgi. 18Giyagni pakatkakawaluka yayegletgi, ga wa gitni Pawlonogalikaka, ga wa Satanasyo yopnugwu.19Gi rixanu ¿girni wa wkagwakanrupaga wa wumuwlepa, ga wa walixkowlesagyetapa? ¿Gi ge gixapni, WutsrukateGeso getanu Wale gininipa? 20Gi rixanugixni wa walixkowle ga wa wumuwle.

1 2

Page 318: Yine bible   new testament

318

Pawlo yanshinikanyegitna gapatjetachine

3 1Giyagni gi rixanu gi wumkatagakotanshinikanretatka, kigle getle

wixa gitapjemka Gatena giknooko. 2Gawa wyokanatlu wumole Timotiyo.Walenwa Goyakalu kamrurewyegitachriKiglerpotunanu TokanchiKristopiranaya,muchkotanshinikanutyapgi ga waruykotyapgi galixleya. 3Gi satunakojwakanshinikanutko tyesalewakchikakaya. Gi rixanu gixakogimata tye chinanukni wutaaka. 4Girixanu gixa yegi gawanatini,wunkakagnaputatkagi wa waneyapwusalewakchi, xani gwachritka pixka, wagixa gimatanrutka. 5Giyagkoxni gita ginakotanshinikanutinitkalu.Nyokanyegitatkaginumatpiranyegityaplu galixle, giktaxani wa kyantaletlewakleruyantaletatkagi, ga wamaleshawakatkani wyaprewatinri.

Rumnanuuka Pawlo waTimotiyo jeminitka

6Ga wa xani gixyegiya runinitka ga wawixa yegi rapokatka Timotiyo. Runkakwugalixlewleya ga wa gishiniklewleya. Wakigle gishinikle gixgognenatwu. Ga wagogaluklewlu gixwu getyapwu, wixakopixka gogaluklewlu wixgi. 7Giyagni gixachinanu gimnanuukalunwu pejnurukowmagatinriya ga wa pejnurukowsalewninriya, gixa galixle chinanu. 8Girixanu wa xani wuweka wixa wa gixapoyentunwale gixini Gitsrukaachiya. 9Girixanu ¿gi wchina poyagnutletanutkaluGoyakalu gixa chinanu, wupekotyaplupsoluko wumuwle gixaya wawumuwyegityagi Woyakalute getanu?10Goyechno ga wa gogiwagjipotgognenata wetgojityapgi,wpoyagkakyaplu gmaga galixletinri.

Tseruwnanu gishiniklewlega wa ruxolewnanu

11Waleko Goyakalu Wuru, ga waWutsrukate Geso kosekgapotanwu, gixayegi wapokinripa. 12Gitsrukaachitseruwnakakanru gishiniklewle ga waruxolewnakakanru, gixkaklukogishiniikakpotutinripa ga wapejnuruneko koxa gishinikinripotupa,wa wixa gishinikiniko pixkagi.13Muchkotanshinikangajityapgikpashirine gixinri,muklukanuwnakanepgi gixinripaGoyakalu Wuru getanu, wa WutsrukateGeso gininipa pejnurunekokpashiriteneymananuko.

Tyenwa Goyakalu gishinikanru: kpashirine gixinripa

4 1Giyagni wanepnute, nomolene,wagjitgi ga wa wuykotgi

Gitsrukaachi Gesoya, wa wane gixagiykotikowaka wixaya gi gixpokogimkata yanretanu wa Goyakalugigleretyawaka, wana gixa yanretanuwa pnute gixa tseruwnaletinripa. 2Girixanu gimatlu wa yokanrukaka wawenekyagi wa Gitsrukaachi Gesochinanu.

3Gi rixanu tyenwa Goyakalugishinikanru kpashirine gixinripa,gitspalatyaplu gapoklewlu. 4Satkakgigixa gimata kpashi gnunrowletanu gawa kagwakpiratikolu. 5Gi wa tsrugetsotanrewlu galuklewle gixanu, wapayine pixka Goyakalu mumatkanepixka. 6Gi wa pnu gixachinepgi, ga wagi wa gimkapnuginri gimole. Gi rixanuGitsrukaachi saletlewata tyekakapejnuruko chinanu, wawchinagnaputyawakgi, ga wa xani gixayegi wupgujtapotutyalu. 7Gi rixanu giwa mpowrannuchiya tomgagi Goyakalu,seyni kpashirine gixinripa. 8Giyagni

1 3 4

Page 319: Yine bible   new testament

319

girukokta giknoklu tye tokanchi, gi wayineru ruknoka seyni Goyakaluruknoka, wa Giwekikaluru Kpashiriwenekjeru.

Gi rixpoko getletannapimrine wa Kristonune

9Seyni wa gishinikmolkaklewlupirana,gi wa gmagatya nyonyegityagi. Girixanu gixako Goyakaluya yimaakalungigishiniikakinripa. 10Gi rixanu wanegixna wa pejnuruneko moletkakachinepsolusretako Masetoni gajene. Seyniwagjitgi wanepnute nomolene,wanepnute gixpotutanu.

11Ga wa gyagota pochke gixletinripa.Ga wa gixanuko gimuprukanu. Ga wawtowutyawakpotukgi gixako gimyoyagkamrurewatini. 12Kigle getayanretikolupa maleka gajene getanu. Gisatuna gkagkwakanshinikanutanugmagatinriya chinanu.

Gitsrukaachi gininripa13Gi wa waluklu, wumolene, wa gixa

ma mumatyanuplu wagapnanutachinepiranaya, gmawamonuwatinitipa pimrine pixka,kagwaklena waneyna mixkane. 14Girixanu walixiniplu wa Geso gipna ga wayotunota, waneko pixka Goyakalu gixagwapletanna Gesoyma wa Gesoyagapnanutachine. 15Giyagni wanewchingi Gitsrukaachi tokanuya wagiwekachinwu, gitukachinwuGitsrukaachi gininpotunanuko, wixa giwa muchinanu gapka gi wkosekinnagapnanutachine. 16Gi rixanu walekoGitsrukaachi, wa tengogne rujrukini, wasaplechi, ga wa gitowrerunegitsrukateplaji, ga wa Goyakalukownegima, rumujrukanu. Kristoyagipnachine muchinanu yotunotanu.17Wanepnute wixa wa giwekachinwuwa gitukachinwu, wannaymananuko

gwapkalunepwu kyachgapererumkoyegi. Wane tengogneya wyoptotapyapluGitsrukaachi. 18Giyagniwumwagognenatanutkalu Gitsrukaachi.Giyagni gimnanuukakanu tyetokanchiya.

Gitsrukaachigognepa

5 1Seyni, nomolene, gi gmagatya wanyonyegityagi gigognepirana ga wa

gipapkopirana. 2Gi rixanu gixakogimatpotutlu wa Gitsrukaachigognepakachowguru goyechno gapokachri pixkarixa ginretanu. 3Wane chinachinepni,“Kigle gwashlutkani ga wakiglepokolutkani,” waneklumkagwaakotu nikawakchigapyegitanna, wa kamshirochinowlepixka. Ma mayixawninitipna.

4Seyni gixa, nomolene,mapshagawaka mwakanetkagi, wawalegognepatka ma kashichyanupgikachowguru pixkalutu. 5Gi rixanupejnurunekgi gixa pokamlalugwachinetkagi ga wa gogigwachinetkagi. Gi wa goyechnogajenetkagi. Gi wa mapshagawakakogajenetkagi. 6Giyagni wa xani giwumkanu pimrine pixka, seyniwuyokanu gonuka.Kanshinikanurunepwu. 7Gi rixanu wagimkachine goyechno rumkanatna.Ga wa gimetachine goyechnorumetna. 8Ga wa wixa gogi gajenwuwixinri, kanshinikanurunepwu.Wustatletanru galixlewlu ga wagishiniklewlu. Ga wa yowumatpuwutakinwa. Walenwagognewatikaluru kagwakikolu. 9Girixanu Goyakalu gi gitakwu wajgekanchi chinanu, seyniwumretikolupa gognewatikaluruyaWutsrukate Geso Kristo chinanu.10Wale gipnana wixa chinanu, wakawuyokinipa waka wapnanutinipa,

1 4 5

Page 320: Yine bible   new testament

320

Waleyma wuwekinripa. 11Giyagnigiykokakanu ga wantseruwakanshinikankakanu wagixanatyawaka.

Pawlo giykotna moletkakachine12Wagjitgi, wumolene, gimatyapna

gixa yegi yaprewatyachineGitsrukachiya, wa ggirukotjeneGitsrukaachiya, ga wa giykotjene.13Gkagwakpirpotutannagishiniklewleyma kamrurna chinanu.Kigle gimwashkaklepgi. 14Wagjitgi,wumolene, giykotanna mmerene.Gimnanukannammuchkotanshinikanutkane.Gipxakanna gigrokachine. Mapognanunepgi pejnuruneko yegi.15Getinwa gi satuna gipekotinri gektutuwa gektutuya, seyni psolgognekokigleru gomkagikamruregogneyegkakanu, ga wapejnuruneko yegi.

16Psolgogneko gimuwgognenatanu.17Gi gituka gagjigognergognenatanu.18Pejnurkakako mpoyagnutanu. Girixanu tyenwa Goyakalu gimushinikyagiKristo Gesoya.

19Gi wa giwakanru Giwekikaluru. 20Giwa geyikanru tokanchi genekikolu.21Getjetanru pejnuruko. Kiglerugimretanu. 22Gitspalatinri pejnurukomugletpoga.

Giglewanshinikanrewlu Goyakalute psolpotuyako kpashirine gixkakangi

23Waleko giglewanshinikanrewluGoyakalute psolpotuyako kpashirinegixkakangi. Mmagatikanepgi ga wamuklukanuwnakanepgi gimretkalunepgigiwekikaluru gixanuya, ga waginshinikanuya, ga wa gimaneya,Wutsrukate Geso Kristogininpotunanuko. 24Poyagkakachrinwantomgajeru, ga wa Wale kamrutanru.

Ralipre galuklewleta ga wa ruglenshinikanyegitna

25Wumolene, gagjigogneyegitanwu.26Galukanna pejnurunekomoletkakachine kpashiri gamluruya.27Nagjipotutgi Gitsrukaachiya twukiruka getyongatanu pejnurunekomoletkakachine yegi.

28Gimutkalunepgi Wutsrukate GesoKristo gimutlewleya.

1 5

Page 321: Yine bible   new testament

321

Galuklewlu

1 1Pawlo ga wa Surwano ga waTimotiyo kirukate, Tesalonika

gapatjetyachine chinanupa, GoyakaluWurunune ga wa Wutsrukate GesoKristonune.

2Gimutkalunepgi ga wagiglewanshinikankaakalunepgiGoyakalu Girchi chinanu ga waGitsrukaachi Geso Kristo chinanu.

Pawlo gimjika Tesalonikagapatjetyachine chinanu

3Wumkata poyagnutlegognenatluGoyakalu psolgogneko gixa chinanu,wumolene, rixa gimukatyawaka, girixanu galixle tseruwnapotunanumta.Ga wa satkakgi gixa gishiniklewlegixolewnananumta, pejnurunekgigixkakluko gishiniikakinri. 4Giyagniwixako galixkotpiranyegitgi Goyakalugapatjetanunkakayegiya,gkashnantakgognere chinanu, ga wagalixle chinanu psoluyako gkojwawninriga wa nsalewninri wa gakotanrukakansalewninri.

5Walenwa rumatikolu Goyakalugitakyagoklewle wanepotuko rixinri.Wale koxa gimatikota Goyakalupogirewatyawaka gimuknu gixinri.Wale chinanu nsalewna gixa. 6Gi rixanu

poyagkakachrini Goyakalusalewakchiya rupekotinna wa gixasaletjene. 7Ga wa gixa saletkalungigapnanru rupekotingi wixayma warupgujewninipa Gitsrukaachi Geso,tengogne ruyakatinipa gitowrenegichkoluneyma ga waxirnachrimeroyma koxa, 8Walesaletyapna Goyakalu mumatkane, ga waKiglerpotunanu Tokanchi WutsrukateGesopirana mjemkane. 9Wannapnisaletkonna gipukchi gike rixinikomnikawnakatuya, Gitsrukaachi yegimwakangognenanupni, ga wa Walemuchkonu goyaknu yegimwakangognenanupni. 10Walegognepawa Wale gininipa kpashirinegimalwutanru ga wa pejnurunekogalixachine giglajyegitanru. Ga wa gixakoxa gimalwutanru gi rixanu gixagalixlu tokanchi wa gixa yegiwupgujtatinri.

11Wale chinanukni gixawagjigogneyeegognenata psolgogneko,wa Woyakalute tomgiyagigimuknunepgi, ga wa poyagkakikolupapejnuruko kigleru gishiniikaluru ga wapejnuruko galixlewlu kamrureruyakleya. 12Wagjitkoxlurumalwutikolupa Wutsrukate Gesogiwaka gixyegiya, ga wa pogirewlugeneeko gixa Waleya, rixa

2 Tixinri Kpashiri Pawlo Kirukate Tesalonikane Chinanu

Page 322: Yine bible   new testament

322

gimutlewletyawaka Woyakalute ga waWutsrukate Geso Kristo.

Gipgujetkalurupni jeji kmukochireru

2 1Wagjitgi, wumolene, WutsrukateGeso Kristo gininripapirana, ga wa

wapatjetikolupa Waleyegipirana: 2Gi wapshinitsonu pnu gyanshinikanutanu. Gikoxa gimyeekaako, gi wagiwekikaluruyako, gi wa tokanchiyako, giwa kiruka yonatkaluroyako, wa wixanupixkamka, wane gixachro wagewipgutatkalu Gitsrukaachigogne. 3Gisatunna yokwitangi gike pixkalutuyako.Gi rixanu ma mapookanuwa Gesogogne,gixolune potu gitspalatinriGoyakaluyegiya, ga wa gipgujetkalurupnijeji kmukochireru, gamgikowaka gajeru.Gi rumkata gapokleta walegogne mamuknookanuwa tyekaka. 4Jejikmukochireru kamnixlu pejnurukogoyakalu chinkaluru ga wa pejnurukoyonogyegitkaluru. Wale pnute tsrurutaknamkawa. Wane rixa wakpashiwakpotugrukoko Goyakalunutuplata. Walenanuko rekakagipgutatnawa Goyakalu rixinrimka.

5¿Gi ge gishiniklu wa gixa yegigawanatiniwa tyekaka nunkakgi? 6Ga waxani gixa gimatlu wa gimaletachri, wawale chinanu walegogneklupa mamupgujewnakanuwa. 7Gi rixanu xawaknikamrurewanatatkana yokanrumyijnakotkane. Giyogimatkaluru wannakamrure. Seyni wa gimaletachri gomkagigimaletanru, ganikajikonikoklunpotunanukopa. 8Waneklugipgujetkalurupni kmukochireru.Gitsrukaachi Geso ginamannipgyayaruylatinri. Rumtukpotutanru rapoklegipgujewnaleyapa. 9Wane rixagapokletanu wa kmukochireru waSatanasyo gixa kamrurewletyawaka.Psolu giyakleyako gixashatachri, ga wagixashatachri getkalurkakaya, ga wa

gixashatachri koglajrukakayarumapokanu. 10Ga wa psolukompoyagkaknuchi yokwireya rumapokanukmukochireru wa gamgachine mamushinikyapluna galikakpotunanutokanchi, ma mognetkakikotpatkana.11Giyagni Goyakalu yokanyegitna tsrugixachri yokwiri, ralixyapluna weychi,12wa ruklukanuwnayegjixikolupnapejnuruneko wa galikakpotunanutokanchi malixkane, seynimpoyagkaknuchi gigleretachine.

Tsomitkalune gognetkaakalunepni13Seyni wixa gimkata

poyagnutlegognenatlu Goyakalupsolgogneko gixa chinanu, wumolene.Gixa Gitsrukaachi gishinikanungi. Girixanu yinuwakyawakaya Goyakalutsomitgi gognetkaakalunepgi, kpashirinegixkalunepgi Giwekikaluruya, ga wagalixyaplu galikakpotunanu tokanchi.14Tye chinanu koxa tomgakalungiKiglerpotunanu Tokanchiwunkakletanruya, waneya nchininripaWutsrukate Geso Kristo pogirewle.15Giyagni wa xani, nomolene,poyentunwalepgi. Ga wa gimretanrugiykolkaka ginkakikolu, wakatokanchiya waka wkirukateya.

16Waleko Wutsrukate Geso Kristo ga waGoyakalu Wuru wa wushinikjeru, ga wagimnanuklu gike rixiniko mnikawnakatuwenekjeru, ga wa kigle kagwakluwenekjeru rumutlewleya, 17Walekogimnanukgajitangi ga wa Walekopoyentunwalkakangi pejnuruko kiglerukamrurchiya ga wa kigleru tokanchiya.

Pawlo gagjitna gapatjetachine ragjigognetinripna wa

koseklewananumtinripa Goyakalu tokanu

3 1Wanepnute, nomolene,gagjigogneyegitanwu wa

Gitsrukaachi tokanu teyakawamtinripa,

2 1–3

Page 323: Yine bible   new testament

323

ga wa rumalwutikolupa gixa yegi pixka.2Ga wa wkoshpakikolupagimtuklewatachine ga wa mugleneyineyegiya. Gi rixanu gi wapejnuruneko kalixaklerunni. 3Seynipoyagkakachrini Gitsrukaachi; Walemuchkotanshinikanutangi, ga wagirukotingi mugletuya. 4Gixa chinanuwaponshinikanutlu Gitsrukaachi, wagixa kamrutyalu wtowutyagi, ga wagkamrutanru. 5Ga wa Gitsrukaachipotukatgajitangi Goyakalu gishiniklewlewaneyapgi, ga wa Kristokashnantakgognewle waneyapgi.

Gijretkalurni wa mmernuchi6Giyagni wtowutgi, wumolene,

Gitsrukaachi Geso Kristo giwakaya,gitspalatinri girukokta galixachrimkamrurewatkatu ga wa wuykole pixkamixkatu wa wixaya giykotikolu. 7Girixanu gixako gimatlu gi gixpokogimkata yimletanwu, gi rixanu gixa yegigi wa pnu wixya. 8Gi satuna yegiwnikashatyalu niikaluru. Seyniwyaprewleyma ga wa tsru kamrurchiya,goyechno gogi wkamrurewata gi satunagixa wma kojwakinitipa. 9Gi wmamutakikotumka chinanni, seyni,wenekyapgi gi gixpokoyimletyawakapwu. 10Gi rixanu gixa yegigawanatiniwa, wa tye wtowutyagi, wa

satu maluka kamrurewletkatu gi koxanikanu.

11Gi rixanu wyijnakpiranyegitgi wapimrine pnu gixjeta wa gixyegiya. Gikamrurewatna, seyni gixashakamrurewletachinni. 12Ga wa wanegixachine wtowuta ga wa wagjitnaGitsrukaachi Geso Kristoya wapochkeruneko kamrurewatanna. Wanerixa nikletanruna nikanrupna. 13Ga wagixa, wumolengi, gi gamanutanu kiglerugkamrutinri.

14Ga wa satu ma yijnakotkanruwtokanu wkirukateya,gimatyegkakanru wale. Gi wagipxaletanru patewatinripa.

15Gi wa gkamnixjeru pixka gixagetletanru, seyni gimole pixka gixagiykoletanru.

Giglenshinikanyeglewlu16Giglewanshinikanrewlu

Gitsrukateko genekangigiglewanshinikanrewlewaneygognenanupgipejnurpotunanuyako. Pejnurunekgigixaymaplu Gitsrukaachi.

17Nomyoya nyonyegityagi: Nalukgi.Pawlono. Tyenwa numaxikle pejnurokonkirukatkaka. Wane nixa yonretlu.

18Gimutkalunepgi pejnurunekgiWutsrukate Geso Kristoya.

2 3

Page 324: Yine bible   new testament

324

Galuklewlu

1 1Tyenwa Pawlo kirukate. WalenwaKristo Geso yokanatanru, wa

Wognetkakjeru Goyakalu chinatowutyawaka, ga wa Kristo Geso chinatowutyawaka. Kristo chinanu waneywuwkagwakle.

2Timotiyo chinanupni,noturpotunanni galixluya.Gimutkalurupyi ga wa

getwamonutkalurupyi, ga wagiglewanshinikankaakalurupyiGoyakalu Girchiya ga wa WutsrukateKristo Gesoya. Rujretna pnumnugixachri ginkaklewluya

3Wane nixa gagjiretyawakyi Gigwisoputukinripa wa Masetoni nyinpatkagita, ptowutyapna pimrine gi wa pnukochina ginkaklewletinripna. 4Ga wa makoschekyanupluna ginkaklushkaka gawa mnikawnakatu gitsrukaachinnigiwaakakapirana. Tye chinankakawaneplu gepomsalkaka. Gi rupxakluGoyakalu kamrure galikakpotutanutokanchiya. 5Ga ga tye chinanupniGoyakalu yokanrekaka: wa powrawlugaschiya wushiniikakanripa ga wamuklukanuwnanshinikanutkanepwu, gawa kalixaklerune mixashatkanepwu.6Pimrine pupjetachinni pnu yiylunatyekaka. Gike gapri migje

yanumsayegitachinni. 7TokanchiYokanatkaluru yimaklewatachine ralukagixletnawana. Gi wannako gimata jemluwa chinanruna. Gi wamuchkowtokanyegitanrukna rumatajemna wanna.

Klu gaprini Tokanchi Yokanatkaluru8Wumatlu wa Tokanchi

Yokanatkaluru kiglerni, wa satukoschekiniplu Tokanchi Yokanatkaluruchinyawakpotuko. 9Tye wumatini, wapoyagkakachri chinanu gi wa rutaakawa Tokanchi Yokanatkaluru, seynimpoyagkaakane chinanu, ga wakaalirerune chinanu, ga wamupashiregolune ga wakmukochirerune chinanu, ga wamuglene ga wa gimuterune chinanu, gawa kgiylagiruklerune ga wakgiylaginroklerune chinanu, ga wayineru kgiylaklerune chinanu. 10Ga wakapoklewaklerune chinanni, ga wa rixjejejine gapokletachine chinanu, ga wayineru kgishanpiklerune chinanu, ga wakayloklerune chinanu, ga wa Goyakalukawchinanu chinachine yokwireyna, gawa satu wanepnute rixinri kigleruginkaklewlu kamnixinri wane gixachinechinanu. 11Wane chinyawakaKiglerpotunanu Tokanchigimalwutkaluru Goyakalu

1 Tixinri Kpashiri Pawlo Kirukate Timotiyo Chinanu

Page 325: Yine bible   new testament

325

goyaknupirana. Tye tokanchinumaponshinikanutika gita.Kmukochirerune pnuterutu.

12Npoyagnutlunmuchkotanshinikanutjeru WutsrukateKristo Geso. Gi rixanu poyagkakachrirutakyagokyano. Rutakno kamrure yegi.13Muchinanu mupashiregolutnonixanatini, ga wa kojwakaklerunanno,ga wa kgektutetaklerunanno. Seyninetwamonutka gi rixanumumatkatunanno wane nixa nmamalixlenuya. 14Ga wa Wutsrukategimutlewle tseruwnapotutagalixlewluyma, ga wa gishiniklewluymaKristo Gesoya.

15Tyenwa potukalu tokanchi ga warumuknu psoluyako yoptotikolupa, watyechijne runapa Kristo Gesorognetkakyapna kmukochirerune.Wannaya pnuterutno gita. 16Seyni tyechinanuko netwamonutka, wapnuterutu nixanatini, gitaya Geso Kristogekakgityaplu mmagatikatumapognanre, yimanru nixinripa Walegalixachinepa, ruwekinripna gikerixiniko mnikawnakatupa. 17Wapogirchigognenanu gike rixinikomnikawnakatu, mupnakatu, metkotu,satupjerutu Goyakalukagwakpirgognenatkalurupni ga wagimalwugognenatkalurupnipsolgognepotunanukopa. Wanegixkalurupa.

Kigle yagotle18Tye yokanru nutakyi, noturu

Timotiyo, wa tokanchi geneklewatachrimuchinanu wanechinpiranyegityawakyi, tye chinanukigle yagotle pixa yagotletanu.19Kalixaklergognenanupyi.

nanupyi. Pimrine gitukamuklukanuwnane gixleta, ga wa

rujrukpotutna ralixleyna. 20WannanwaGimenyo ga wa Galegantro. Satanasyoyegi nsamyokna rumatkakikolupna wamupashiregolune ma mixinitipna.

Goyakalu galukyawaka wa pejnuruneko yine gognetkaakalunepni

2 1Giyagni muchinanu potu gapkanagjirewata, wa

gagjigogneyegletwatanu ga wampoyagnutlewatanu pejnuruneko yinechinanu; 2pogirchine chinanu, ga wapejnuruneko tsrukakalune chinanu,kigle gimwashkaklepwu ga wa pochkegawashatanu, psoluyakokgipashiregolunepwu ga wakiglepiranyegirunepwu. 3Tyenwakigleru ga wa gigleretkaluruWognetkakjeru Goyakalu getanu. 4Walegalukyawaka wa pejnuruneko yinegognetkaakalunepni, ga wa pejnurunekogimtapyaplu galikakpotunanu tokanchi.5Gi rixanu waneru satupje Goyakalu, gawa satupje kgiglepokyeglewakleruGoyakalu ga wa yine ganikajitegwachri. Walenwa yineru Geso Kristo.6Walenanuko geneknachriwapejnuruneko koshpakikolu wenruchinanupa, rupgujtatikolupagipapkopotuko. 7Wale chinanukninutaaka, ginkaklewatachripno ga wayokanatkalurupno. Galikaka potunchina. Gi nayloklewata. Payineyimakachrino galixlewluya ga wagalikakpotunanu tokanchiya.

Suxone giykotka8Giyagni naluklu wa jejine

psolusretako ragjigognetinripna,kpashirinemyo yotukamyotachinepa.Mjigekanunepa ga wamnutanshinikanutkanepa.

9Waneko pixka rixanna suxone. Gi wagektu getkomkalunepni, gimatapatewtachronepni, kshinikanuronepni

1 1 2

Page 326: Yine bible   new testament

326

makatinwana. Gi wa kamapjiwutsluymarugletinwana, gi wa koriymako, gi wakatajirojiymako, gi wa kwenurumkachriymako, 10seyni kiglerukamrurchiyma rugletinwana,kyonogyegikleronegipgujtatnachronewa kgimuka.

11Pochkeplo tyijnakpotutanu suxo.Psoluyako yijnakotachropni. 12Gi wanuchichlo suxo tunkaklewatinripa, gitsro tutakinwa wa gnurchi pnute. Seynipochkeplo. 13Gi rixanu Gata muchinanukamrutkalurni. Wanepnute Gewa. 14Gawa Gata gi wa yokwitkalurni, seyni wasuxo yokwitkalurni pnu tixatka. 15Gawa suxo tushpakawgenetinitognetkaako, wa tomkagi galixletini gawa tomkaa gishiniklewletini, ga wakpashiro tixini, kanshinikanuro.

Gi gipixkalunepni wa girukotlewatachine

3 1Tyenwa potukalu tokanchi.Girukokta galuka gapkatletlu

girukotlewatachri gitakikolu, kiglerukamrurchi raluka. 2Giyagni wagirukotlewatachri gimkatamuklukanuwnakatu gixleta, satopje suxognurupni, wa mumetkatupni,kshinikanurupni, ksuslagaklerupni, gimatayimaklewatachripni. 3Gi wakgejnugimaklerupni. Gi wakjigekanurupni, seyni mayogotupni,myagotkakakletupni. Gi wa sroschigerupni. 4Gimata girukotapjitachripni.Wugenene yijnakjixachripni. Psoluyakokiglepiranyegirunepni wugenene. 5Wamumata girukotapjitkatu ¿gi rixpokogirukotletanna Goyakalu gapatjetanune?6Gi wa gerotu jiglokachripni, wagalixkotnachripwa rixinipmaka,giklukanuwnayegjixikolu ma yinitipakamchi gitsrukate chinanu. 7Kiglegipgujtapiranyegitikalurupni malekagwachineya, ma muklukpiranyegitikotupa,kamchi gitsrukate gitsekletpo ma yinitipa.

Gi gixachinepni Goyakalu kamrurewyegitachine

8Waneko pixka rixannakamrurewatachine.Kiglepiranyegirunepni. Gi wakashrijtatokanutachinepni. Gi wa gixowinga gishinikachinepni. Gi wakgimkapnugaklerunepni. 9Waneyaplugiyogimanatkaluru galixlewlupirana,powra getanshinikanutnachriwa. 10Gawa nyi muchinanu gimatagetanshinikanutkalunepni. Ga wamuklukanuwnakane rixinipna, waneklukamrurewatachinepni.

11Ganunronna waneko pixka rixanna.Kiglepiranyegironepni. Mapataklenepni.Mumetkanepni. Psoluyakopoyagkakachronepni.

12Jeji kamrurewatachri sato suxopjegnurupni. Gimkatagirukotawgenetachinepni ga wa gipjina.13Gi rixanu kigle kamrurewlerunekiglerupiranyegirunni. Ga wa gi wapopikleruneko rixna wa Kristo Gesogalixikoluya.

Giyogimanatkaluru walixlewleya14Tyekakapirana nyonawanatini,

nkagwaka pshinitsonu yayegletyi.15Seyni namginipa, nyonyegityipumatinripa gi pixka gwale pumkatagixleta Goyakalupji gajeneyegiya.Wannanwa Goyakalu giwekachrigapatjetanune. Wannanwagalikakpotunanu tokanchi yoptowakagwastsigitachri ga wa yostale.16Wupgujtatlu wa tsrupotunannigiyogimanatkalurugipashichkalurupirana:

Manewatachri retika Kristo.Poyagkakachri gekakgitkalurniGiwekikaluruya.

Goyakalutowreruneya retika.Payine yegi ginkakletikaluru.

1 2 3

Page 327: Yine bible   new testament

327

Galixkalurni tyechijneya.Yoptotkalurni goyaknuchygi.

Runkakletagnaputlu wa pimrine gitspalatinripa galixlewlu

4 1Wa Giwekikaluru wanepotukochintokanuta, wa

gapkatatachrigognekakapa, pimrinegitspalatinri galixlewlu.Pupjekaklewatachine ga wa kamchineyimaklewle jemanna.2Gipnanshinikanutachine pixka rixna, girixanu yijnakotna sanowashatachinegayroklewle. 3Runanshikashimyokaklewletanna. Rujretlewatnaniikalurukakaya, wa Goyakalugiyakotanrukaka poyagnutlewluymayoptotikolupa wa galixachineya ga watokanchi galikaka gimatachineya. 4Girixanu pejnuruko Goyakalugiyakotanrukaka kiglerni. Gi satunagiknookalurupni, wa poyagnutlewluymayoptotikolupa. 5Gi rixanu kpashiri rixkaGoyakalu tokanuya ga wa gagjiruya.

Kigleru kamrurewatachriKristo Geso kamrure

6Tyekaka pushiniikakinnamoletkakachine, waneklu kiglerukamrurewatachriyi Kristo Gesokamrure. Ga watseruwakanshinikanutkaluryi pixinrigalixlewlu tokanuya ga wa kigleruyimaklewluya. Walepni wapomkampotutanru. 7Ga wa gimuteruginkaklushkaka ga wa tsrotsolejineginkakleshkaka, gi wapajnakokyegitanru. Pasrukinwakgipashiregolu pixinripa. 8Gi rixanuwumane gasruklewle psotsotajirupxaklewata. Ga wa gipashiregnuchipsoluyako rupxaklewatya. Gi rixanugipashiregnuchi gipiratika tyegognegiwekle chinanu ga wa ginachripagiweklu koxa chinanu.

9Tyenwa potukalu tokanchi ga warumuknu psoluyako yoptotikolupa. 10Girixanu tye chinanukni wyaprewata gawa wyagotlewata, gi rixanuwkagwakyalu Goyakalu giwekachri.Walenwa pejnuruneko yineGognetkakachri, ga wa galixachinegalikakni.

Galixachine yimanrupni Timotiyo11Tyekaka puykolewjetini ga wa

tyekakapirana punkaklewjetini. 12Gisatuna geyikanru pmaklutinri. Seynigalixachine yimanrupyi tokanchiya, gawa gixjetikowakaya, ga wagishiniklewluya, ga wa galixlewluya, gawa powranuya. 13Nmamapookanukopshini,pkamrurewpotutanu:petyongayegitanna, ga wapuykolewatanu, ga wa punkaklewatanu.14Gi petashatanru genekashatkalurupixa gwachri, wa penekikolu tokanchigeneklewatachri wane chinreya, watsrune gitakamyoyegitinyi.

15Pgirukotpotutanru tyekaka. Wanepixjetanu, wa pejnuruneko yegirupgujewninripa pkosekinri.16Pgirukotinwa pixnanuko ga wapunkaklewleya. Pomkagitanru. Girixanu wa tye pkamrutini pognewatanuga wa pyijnakotjene koxapognetkakjixanu.

Tsrune kagwakpiratkalunepa

5 1Gi pchigetjetanru tsru, seynipuykotanru puru pixka, ga wa

maklujine pepurune pixka. 2Ga watsrone punrone pixka pixa giykoletanna,ga wa maklojine pepurone pixka psolupowranuyako.

Gipnagnurutachrone girukotikolupa3Pkagwakpiratanna

gipnagnurutachrone wa galikakakni

1 3–5

Page 328: Yine bible   new testament

328

gipnagnurutachrone. 4Ga wa satogipnagnurutachro kwugenero tixinripa,ga wa waneya tixinipa tomekaginewannapni muchinanu gapkarasrukinwana wannako gipjiyaknakgipashiregolune rixinripna, ga watsrutenna rapnutyapna. Gi rixanutyenwa Goyakalu getanugigleretkalurni. 5Ga wa galikakagipnagnurutachro gapalushatachroGoyakalu tkagwakya. Goyechno, gogitomkagi gagjigogneretini.6Tugleretashatyawaka kamrujetachrotuwekinimkawa seyni gipnachrotkani.7Tyekaka pujretlewatini,muklukanuwnakane rixinripna.8Girukokta gi gislagyana gimoleneko,ga wa muchinanu gapka gipji gajene,galixlewlu nutata. Malixkatu pnutemugletu rixa.

9Twu pixkaloto putakanu wagipnagnurutachro tixini: gi wapatsrujiremole walapu magatyachropni,satupje jejni gnunroni.10Kiglekamrurpiranyegiropni, giktamturune tseruwaka, ga wa giktaksuslagaklero tixa, ga wa giktakpashirinjixi terka, ga wa giktasalewnachine tupxaka, ga wa giktapsoluko kigleru kamrurchitomkampotuta.

11Ga wa gipnagnurotachronemaklojine gi putakanu. Gi rixanu waralukanuwatinrina chinanu Kristorutspalatinna, raluka kashimyoletna.12Ga wa ruklukanuwnayegjixkonaruknokalchinanruna muchinanurupiratanruna. 13Rasrugkoxna mmerenegixleta. Papjimnu yapashatna. Giwalepje wa ma mernuwashatna, seynikoxa royanumsaleshatna ga wa gikegapri migje kamrutna. Wa mumkatakoscheekotu chinna. 14Giyagni naluklugipnagnurutachrone maklojinekashimyotanna, kwugenepna,

girukotapjitanna, ma menekyanuplunaruglepoktapinri wkamnixjeru gektutuma chinpiranyegityapwu. 15Gi rixanupimrone pupjetatka. Satanasyo gajxigirawanatkana.

16Wa sato galixachro waneya tixinipatomolene gipnagnurutachrone walakogipxakanna. Gi wa wanna rupxakannagapatjetachine, wa galikakagipnagnurutachrone rupxakinripnagapatjetachine.

Gapatjetachine tsrutene17Wa tsrune kigle girukotlewle

gixachine, kagwaakalunepnirumuknuna kagwakpiratkalunpotupni,ga wa wanna galikakni yaprewatachinetokanchi chinanu ga wa yimaklewluchinanu. 18Gi rixanu wane china wayonchi: Gi pushyanamatanru wa waka wa jirujitachri. Ga wa wane chinatnaka,“Wa kamrurewakleru rumkatayoptoletlu kamrure gipekole.”

19Gi wa jigyegitikolupjempiranyegitanru tsru, seyni gepi gawa mapa gipgujtatachine chinanugalikaka pjemanu. 20Ga wa galikakamukochirewatachine, pejnurunekogetanu puklukanuwnayegkakanna, wapimrine koxa pikinripa.

21Goyakalu getanu, ga wa Kristo Gesogetanu, ga wa Goyakalutowrerunetsomitkalune getanu, ntowutpotutyityekaka pkamritinripa; gi wa muchinanugapka putakanru pugleretashatanru seynipejnuruneko pixkakakane getjetachripyi.

22Gi satuna giyampotuputakamyogogotseptagitanu. Gipupxaletmukochiretanru satu.Pumretinwa kpashiri pixgognenatinripa.

Pawlo giykotlu Timotiyo gichkopiranatluya

23Gi wa gonupje puranutka, seyniptsotsotaji winga pniklokanu

1 5

Page 329: Yine bible   new testament

329

punanwaka chinanu, ga wa gixo katapyayixjetinri chinanu.

Mukochri ga wa kigleru kamrurchi24Pimrine yine mukochirna

gipgujetkalurutkani. Ga wagiklukanuwnalu ma yakanuwana;mukochirna kosekawana. Ga wapimrine mukochire gomkagitna.25Waneko pixka rixa kiglerukamrurchikaka. Pimrinenu gipgujetka.Ga wa pimrinenu gi gimkatayogimletka.

Wayegrechine gimkata kamruretanru

6 1Wayegrechine wane gixagetletanna gwayegretjene:

Rumuknuna kagwaakana psoluyakokagwakpiratikolupna, wa Goykalugiwaka ga wa ginkaklewlu mamapatikotupa. 2Ga wa wayegretjennagalixachine waneyalune, gi wareyiikona moletkakachinni chinanu,seyni pnute kamrurewatanna gi rixanugalixachinni ga wa gishiniikalunni wakigleru kamrurchi yoptotachinepa.Tyekaka punkakanna ga wapuykotanna.

Tsru wane gixlunwa gipashiregnuchi mmaganshinikannuchiyma

3Ga wa satu pnu chinaginkaklewletini ga wa giyanshinikanutinri kigleru tokanchi waWutsrukate Geso Kristo tokanu, ga wagi yanshinikanutinri gipashiregnuchiginkaklewle pixka, 4galixkotnachrinwawale. Gi rumata jema, seyni seprolupixka rixa gigleretletlu gepomsalkaka gawa maleshawaka gigjekaklu. Tyeruyakatya ganxalu, ga wayoptopirkaklu, ga wa mupashiregnuchi,ga wa mugletu gimatgojrewlushkaka,5rejnugimgogneyegkaklena yinegimtukanshinikanutkalune, ga wa

konikalune galikakpotunanu tokanchi.Wanna kagwaklu gipashiregnuchichinanu waneyapna wane rixlena.

6Ga wa galikakni tsru wane gixlunwagipashiregnuchimmaganshinikannuchiyma. 7Gi rixanugike wanika wa kangini tyechijne, gawa gike wumkata ganikletanutyechijneya. 8Giyagni wnikanru ga wawumkalu waneywu wchinini, walekokiglenshinikanuyapwu. 9Gi rixanugaluka ponikowletachineyantaletikowaka yana, ga wagitseklutpo yana, ga wa gixoseprolokchi ga wa gimtuklewatachrigetsotanrewlukaka yegi yana. Tyekakagimxiikakna yine salewakchiya ga wagamgikowakaya. 10Gi rixanu sroschigalukikolu walenwa pejnurukogektututski. Pimrine sroschi galukagapkatletachine pupjetyalunagalixlewlu. Gixo kachinoluyayoswaknawana.

Kigleru yagotlewlu galixlewluya11Ga wa pixa, Goyakalu gayinerutyi,

pasukinri tyekaka. Ga wa pomkagitanrupoyagkaklewlu, ga wa gipashiregnuchi,ga wa galixlewlu, ga wa gishiniklewlu,ga wa kashnantakgogneru, ga wamayognuchi. 12Kigleru yagotlewlugalixlewluya pyagotinri. Pkashichanrugiweklu gike rixiniko mnikawnakatu.Tye chinanuko tomgakaluryi. Ga wa tyekigleru gipgujtalewlu pupgujtatagixolune getachinyegiya. 13Pixantowuta Goyakalu getanu waptowrunanuka giweekakachri, ga waKristo Geso getanu. Walenwa kiglerugipgujtalewlu gipgujtatachri PonsyoPilato getanu. 14Pkamrutanru yokanru.Powrapotupyi. Muklukanuwnakatupyirupgujewninpotunanuko WutsrukateGeso Kristo. 15Rupgujewninripapkopagekakgitkalurupni satupjerutu

1 5 6

Page 330: Yine bible   new testament

330

Gitsrukaachiya gimalwutkaluru.Walenwa pogirchine Pogire, ga wagitsrukaachine Gitsrukate.16Walepjenwa mupnakatu.Mkayegiikowakanu yochigatyawakagwachri. Walenwa yineru metanutu gawa yineru mumkata getletanutu.Walepni kagwakpirgognenatkalurupa gawa kgiyaklergognenanu. Wanegixkalurupa.

Kigleru kamrurna ponikowatinripna17Tyegogne ponikowatyachine

ptowutanu gi wagalixkotnachinepniwa. Gi koxakagwakanshinikanyegitinrinaponikowlu mumatpiranyegitkotu potu,seyni Goyakalu galikakni. Walenwa

ptowrunanuka ponikolu wenekjeruwumjikyegityaplu. 18Kiglerukamrutanna. Kigleru kamrurnaponikowatinripna. Kgenekaklerunepni.Kapikaklerunepni. 19Rapotanrunawannanupa waneyapna kigleruralpokotyawakapna, kashichyaplunagalikaka giweklu.

Ralipre giykoretlu Timotiyo20Timotiyo, pumretanru wa pixa

gaponshinikanutikolu. Putspalatinrigimuteru maleshawaakaka yanumsalu,ga wa gixasha gimatkalewlukamnixleya. 21Walekni pimrinegipgujtatnamkawa, galixlewlupupjetyana.Gimutkalurupyi pixa.

1 6

Page 331: Yine bible   new testament

331

Galuklewlu

1 1Pawlo kirukate. Walenwa KristoGeso yokanatanru Goyakalu

gishinikyawaka, chinyawakagipiratkaluru tokanchi giweklupiranaKristo Gesoya.

2Timotiyo chinanupa, noturunushinikanru. Gimutkalurupyi ga wagetwamonutkalurupyi, ga wagiglewanshinikankaakalurupyiGoyakalu Girchiya, ga wa Kristo GesoWutsrukateya.

Timotiyo galixlewle mixashatkatu3Npoyagnutlu Goyakalu, wa

nyonogyegitanru powragetanshinikanutnachriwano ntsrutenepixka, goyechno ga wa gogi gi nutukagishinikletingi nagjireya.4Nushinikaktegatinyi, gogaluklewlunixa getletmakyi tsru gimuwlunixinripa. 5Nushinkapjetlu palixlewlemixashatkatu. Tye galixlewlunwamuchikawa pajiro Lowita gwachri. Gawa punro Yonisi gwachri. Ga wagishinikanutkalurno wa pixa koxagwachritka. 6Tye chinanukninushinkapkakyi pmuchkotanutnakluGoyakalu genekashle wa pixa gwachrinutakamyogogotseptagitinyi chinanu.7Gi rixanu Goyakalu gi genekwu

kpiklegolunshinikanu, seyniGiwekikalurumuchkotanshinikanrewatachri ga wagishiniklewlewatachri ga wakanshinikanurune gixkaklewatachrirenekwu.

Numatlu wa nalixanru8Giyagni gi wa pupatewatanru

Wutsrukate gipgujtatikolu. Gi koxapupatewatanno gita gostutkalurnoWalenu. Seyni pusalewnannoKiglerpotunanu Tokanchi chinanu,rixyawaka Goyakalu giyakle. 9Goyakaluwa Wognetkakjeru ga wa wtomgajerukpashirine wixinripa, gi wa wkamrurechinanu, seyni Wale gishinikanruchinanu, ga wa rumutlewle gixyawaka.Wane rixa gimutletwu Kristo Gesochinanu mawakanuwamuchinangognepotunanuko. 10Ga waxani Goyakalu gishinikanru ga warumutlewle gipgujetkalurutkaniWognetkakjeru Kristo Gesogipgujewnaleya. Wale niktaplu gipukchiga wa pokamlatyegitlu giweklu ga wamupnaknuchi KiglerpotunanuTokanchiya. 11Wa wale chinanunutaaka gita, kginkaklewaklerunixinripa, ga wa yokanatkaluru, ga wayimaklewatachri nixinripa. 12Walechinankoxni tyekaka nsalewniya. Seyni

2 Tixinri Kpashiri Pawlo Kirukate Timotiyo Chinanu

Page 332: Yine bible   new testament

332

gi npatewata. Gi rixanu numatlu wanalixanru. Gishinikanutkalurno wa Walegimkata gimretletlu wa WalenaponshinikanutinriKristogognepotunanuko.

13Pyimanrupni wa kiglerutokanchikaka wa gita pjeminrigalixlewluya ga wa gishiniklewluya waKristo Gesoya. 14Wapaponshinikanyegitikolu kiglerupumretanu Giwekikaluru Kpashiriya,wixa gwachri.

Gonesigoro gipxakle15Wa tye pumatanu. Pejnuruneko

Gasya gajene satokyano. WannaymanaWigeyo ga wa Germogene.

16Gitsrukaachi getwamonutannaGonesigoropji gajene. Gi rixanu gixokata rapnanunshinikankakno. Girupatewatlu nostutikolu. 17Seyni Romarapokinitka rujgapotutno ga warukshikno. 18Gitsrukaachi genekanru wawalegognepa getwamonrewlurukshikinripa Gitsrukaachi yegi. Ga wagi pejnunanukta rupxakyano Gigwisoya,pixa gimatpotuta.

Geso Kristo solalote kigleru

2 1Giyagni pixa, noturu,pmuchkotinwa Kristo Geso

gimutlewleya. 2Gixo wane gitapyijnakotinrikaka gixo getachine yegi.Tyekakapirana putakanru jejinepoyagkakachine yegi. Wane pixinipimrine koxa gimkatayimakletachinepa. 3Gakotasalewnaletachripyi Kristo Geso solalotekigleru kgimuka. 4Gi satunakyagotkakaklerukotsaklunshinikanutnawa tye giweklukamrureya, ruglenshinikanutyaplusolalotjixjeru. 5Kyenewakleruwanepotuko ma mixa yenewletkanu, girumkata kanashkaletlu sagyeta. 6Wa

kgisanateru yaprewatachrini muchinanugapka getumganru sana gwiyachri.7Pumata jemanru wa nchinyawakyi. Girixanu Gitsrukaachigenekanshinikanutanyi psoluyako.

Pawlo salewninri tsomitkalune chinanu8Pushinikanru Geso Kristo, wa

Tawiklopisha, wa gipnachinetskalayayotunkakikaluru, chinyawakpotukoKiglerpotunanu Tokanchi gita tokanuya.9Tye chinanu nsalewnanostutikolpotunanuko, satu gektutukamrutachri pixka. Seyni Goyakalutokanu gi wa gostutkalurni. 10Giyagnipejnuruko nkashnantakanshinikanutatsomitkalune chinanu, wanna koxagapkapyaplu gognewatikaluru KristoGesoya, pogirewluymananuko gikerixiniko mnikawnakatu.

11Tyenwa potukalu tokanchi:Gi rixanu Waleyma wupnini,Waleyma koxa wuwekanu.

12 Wkashnantakanshinikanutini,Waleyma koxa wpogirewatanu.

Wale wunutatini,Wale koxa ginutatanunwu.

13 Wma malixinipmaka,poyagkakachri rixgognenata.Gi rixanu gi rumkataginutleshatnawa.

Kamrurewatachri mpatewatkatupa14Tyekakapirana pushinkapkakanna

ga wa ptowutpotutanna Goyakalugetanu gi wa maleshawakayoptopirkakashatanna gike gapri migjeyoptopirkakluya, wa yijnakotachinegimtukachri. 15Pmuchkotinwapekakgitinwa Goyakalu getanukiglepiranyegirupyi. Kamrurewatachrimpatewatkatupyi. Galikakpotunanutokanchi wane potuko koschekachripyi.16Gimuteru maleshawaka yanumsalupkatjitanu, gi rixanu pnute rixa

2 1 2

Page 333: Yine bible   new testament

333

kosekletanna ma kagwakpirnukleyna.17Ga wa wanna tokanuposhalpiranamtanu kakshiri yomawlupixka. Waneko pixka gixachinniGimeneyo ga wa Wileto. 18Wannapupjetyaluna galikakpotunanu tokanchi.Wanna wane china wa yotunrugiknoogimatatka. Ga wa pimrinerumtuka galixletna. 19Seyni gichkotunwale rixa Goyakalu poyegityawaka.Tyeya rumaxikoletka: Gitsrukaachi gimatna Walenune. Ga wa pejnurunekoGitsrukaachi giwaka koschekachinegitspalatinri mpoyagkaknuchi.

Gi pixka getle rixka pastonkaka20Ga wa tsrupji wanero pastonkaka, gi

wa koristonopjeni ga wa sroschi, seyniwanekoxlu gagmunakamrutikalurstonkaka ga wa kajpakamrutikalurstonkaka. Ga wa pimrikakakagwakpiratkalurupa, ga wa pimrikakamkagwakpiratkotupa. 21Giyagnigirukokta tyekaka powratinwa, walepniwa kastonolu kigle getkalurupa,kpashiri gixkaluru, ga wa kigleru gapiGitsrukaachinupa rixanu, galpokotachripejnuruko kigleru kamrurchi chinanu.

22Pasukinkoxlu wa maklujinegetsotanrewle. Pomkagitanrupoyagkaklewlu, galixlewlu,gishiniklewlu, giglewanshinikanrewlu,wa Gitsrukaachi koschekachineymapowralu rajiyna. 23Ga wa gepomsalkakamanshinikanutu ga wa myimaakotuputspalatinri. Pumatlu tye ruyakatyayagotkaklukaka. 24Ga wa Gitsrukaachiwayegreru gi gimkata yagotkakleta,seyni pejnuruneko yiglepotukogetachripni. Gimatayimaklewletachripni.Gakotanshinikanutachripni.25Mayogotukotseruwakanshinikanutannakamnixlewatachine, gikta Goyakalu

genekanna genshinikanrewlu warumatyapluna galikakpotunanuTokanchi, 26ga wa tsru kamchigitsekletpo rushpakinripna wakashichanune wale gishinikyawaka.

Ralipregognekaka wanepna muglenshinikanunepa

3 1Wa tye pumatanu. Waralipregognekaka waneplu

kyowikolgognekakapa. 2Gi rixanuwanepna yine wannananukogaluknachinewa, sroschi galukachinepotu, tsru gixashatnachinewa,galixkotnachinewa, mupashiregolune,kaaligiruklerune, poyagnu mchinkane,Goyakalu mkagwakpiraklene,3rumumturetna galuklewle mixkane,mumkata gipoyikgaletkane,kapataklerune, makotmanetnachinwakmatsurune, kigleru gayegixachine,4gitokoko gayegixlewatyachine,mgirukowjetkane, wannananukogetpotutnachinewa. Goyakalu pnutegigleretashatkaluru rushinikna.5Gipashiregowlu pixkalutu waneyna,seyni gipashiregowlu giyakle nutatna.Nyi putspalatini pixa.

6Gi rixanu wannayegirune panchikakayoshmakjetnachinewa.Kashichanshinikanutkalurone pixkarixkana suxone mshinikanunemolemukochiretachrone, gixogetsotanrewlukaka koseekanune.7Psolgogneko rujga gimatlegognenatna.Gi pagogneko rumkata gapkapletlunagalikakpotunanu tokanchi gimatikolu.8Gane ga wa Gampre kamnixini pixkaluwa Mosisi, waneko pixka wa nyi gixakamnixletlu galikakpotunanu tokanchi.Jejinni gimtukanshinikanutkalune. Gikiglepiranyegirunni galixlewluya. 9Seyniwannapni gi wa kosekpotutanunna. Girixanu wa seproloklena gipgujetkalurupnipejnuruneko yegi, wannani pixka.

2 2 3

Page 334: Yine bible   new testament

334

Goyakalu gitakanshinikanutlu pejnuruko Wale tokanchi yonatkaluru

10Ga wa pixa getjenatlu nunkaklewle,ga wa nixjetyawaka, ga wanushinikjetyawaka, ga wa nalixlewle, gawa nmapognanre ga wa nushiniklewle,ga wa nkashnantakgognewle, 11ga wankojwakikolkaka, ga wansalewninrikaka, wa Gantiyokiyanuknogjeru, ga wa Gikonyoya, ga waListraya, gi pixkalutu kojwawakchikakanakota. Ga wa pejnuruyakoGitsrukaachi koshpakno. 12Ga wapejnuruneko kgipashiregolune galukagixletachine Kristo Gesoyakojwaakalunepni. 13Ga wa muglenejejine ga wa kyokwirewaklerune pnuterixa kosekletanna. Yokwirewatanna gawa yokwitkona. 14Seyni pomkagitanrupixa wa pyimakikolu ga wapalixpotutanru, pumatinri ginnanwapyimakjene. 15Ga wa pmatureyakawapumatlu kpashiri yonchi. Walenwakgimatkaleru pumkata gixjerugognewatikaluru chinanu, Kristo Gesogalixikolu chinanu. 16Goyakalugitakanshinikanutlu pejnuruko WaleTokanu Yonatkaluru. Giyagni pejnurukoGoyakalu yonjixanrukaka walenwayimaklewle gapi, ga wa chigetjeru gapi,ga wa potukatlewlu gapi, ga watseruwakanshinikanrewlu gapipoyagkaklewluyapa, 17galpokotachripniGoyakalu gayinerute. Mmagatikatupapejnuruko kigleru kamrurchi chinanu.

4 1Ntowutpotutyi Goyakalu getanu,ga wa Kristo Geso getanu, wa

giwekachine ga wa gipnachinegitakyagokachripa, ga warupgujewnalepa chinanu, ga wapogirewatyawaka chinanu,2punkakletanru tokanchi. Gi wamalpokotkatupyi ruglepoktapini ga wama muglepoktapini koxa. Pekakgi

giklukanuwnalerewatanu,pchigetjerewatanu, puykolewatanupsoluyako mapognanutupyi ga wapsoluko yimaklewluya. 3Gi rixanupagogne wanepa wa kigleruginkaklewlu gi rakotanshinikanutanna.Seyni rixa getsotanretyawakna,ruxolewnakakanna ginkaklewatachinerajepikpotinrinchinanna.4Rushyajnakyegitluna galikakpotunanutokanchi. Ginkaklusha ruprotakyegitna.5Ga wa pixa psolukokanshinikanuruyapyi. Pakotasalewnaletanu. KiglerpotunanuTokanchi kginkakletakleru kamrurepkamrutanu. Poyagkakanru pkamrureputakikolu.

Poyagkaklewlu sagyeta6Gi rixanu nuwekinri

gipkaakoklunpatka. Rapokatkanyinripapkopatka. 7Kigleru yagotlewlunyagotlewatyatka. Nasuktalennikatatka. Numretlu galixlewlu.8Xaniyakawa waneru poyagkaklewlusagyeta pixkalutu gimretkaluru gitachinanupa, wa Gitsrukaachi genekyapnowalegognepa. Gitsrukaachinwakgitakyagoklewakleru poyagkakachri.Gi wa gitapje reneksagyetatanu, seynipejnuruneko Geso gininrigishinikachinkoxapa.

Timotiyo giykotka walenanukoya9Pyagota ginyegletanno giyampotu.

10Gi rixanu Tema giknokamtatkano.Tyegogne gajeru gishinikachrinwa wale.Tesalonika yatka. Ga wa KresenteKalata yatka. Ga wa Tito Talmasi yatka.11Lokasupje gitaymatka. PwapanruMarko. Pixaymaplu. Gi rixanu walegimkata gipxakletno kamrurchiya.12Gigwiso nyokanatlu Tichiko. 13Trowapokchi Karpo yegi nuknokamtanrunopata. Panikanru xako puninipa. Ga

2 3 4

Page 335: Yine bible   new testament

335

wa kiruka koxa, ga wa yonatkaluromtagalikaka panikanu.

14Galegantro sintawokamrurewatyachri gixo kata gektutunixjeru. Wa Gitsrukaachi gapnutanrurixpoko kamruretyawaka.15Pgirukotinwa pixa koxa waleya. Girixanu wale kamnixpotutlu wtokanu.

16Wa muchinanu nuykoyegitnawa gisatuna gimwastsitno. Seyniruknokamtnona pejnuruneko. 17SeyniGitsrukaachi gimwastsitno, ga wamuchkotno wa poyagkakikolupaginkaklewlu gitaya, wapayinemnunanuka yijnakotyapa. Gawa tsru mgenoklunama nkoshpakika.18Ga wa Gitsrukaachi koshpakannopejnuruko mugletu kamrurchiya. Ga

wa rognetkakanno tengogne gajerupogirewatyawaka chinanu.Gimalwugognenatkalurupni gikerixiniko mnikawnakatu. Wanegixkalurupa.

Ralipre galukleta19Palukanna Presura ga wa Gakila,

ga wa Gonesigoropji gajene. 20Korintorutuka Gerasto. Ga wa Mireto Pokchinuknokamtlu Trogimo yayixachri.21Ginapuklu gnapu pyagotagapokletanu. Ralukyina Gewolo, gawa Potene, ga wa Lino, ga waKlawtya, ga wa pejnurunekomoletkakachine.

22Gitsrukaachi pixaymapa.Gimutkalunepgi.

2 4

Page 336: Yine bible   new testament

336

Galuklewlu

1 1Pawlo Goyakalu wayegrerukirukatni. Geso Kristo

yokanatanruno Goyakalu tsomitanunegalixlewle chinanu. Yokanatnorumatyapluna galikakpotunanutokanchi gipashiregnuchipiranaya,2kagwakikolupa giweklu gike rixinikomnikawnakatupa. Walenwa Goyakalumayrokletu gipiratanru. Rupiratanrumawakanuwamuchinangognepotunanuko. 3Ga wagipapkoya rupgujetlu tokanununkaklewleya. Wale chinanugaponshinikanutkalurno, waWognetkakjeru Goyakalu gixayokanretyawakno.

4Giyagni twu kiruka Tito chinanupa,noturpotunanni galixluya, wa galixlupejnurunenupa.Gimutkalurupyi ga wa

giglewanshinikankaakalurupyiGoyakalu Girchi chinanu ga wa KristoGeso Wognetkakjeru chinanu.

Gi gixachinepni tsrune ga wa girukotlewatachine

5Wale chinanukni Kreta nutakamtyiwa puglepokotyaplu wa magatachri. Gawa satkaka pokchi tsrune putakyapanchina towutletyawakyi. 6Girukoktamuklukanuwnakatu, satopje suxo gnuru,ga wa wugenene galixachine,

pachwatjerewlu ga wa gaalirewlumukluukanune. Ga ga wale putakanu.7Gi rixanu girukotlewatachri gimkatamuklukanuwnakatu gixleta, waGoyakalunu girukotachri rixinri. Gi wawaleko gishinikanru kamrujetachripni.Gi wa pomtuwakalupni. Gi wakgimeklerupni. Myagotkakakletupni. Giwa kgimkapnugaklerupni. 8Seyniksuslagaklerupni. Kiglerkakagalukachripni. Kshinikanurupni.Poyagkakachripni. Goyakalukagwakpiratachripni. Girukotnachripni9Wa potukalu tokanchi wa ginkaklewluchinyawakpotukokashgognenatachripni. Rumkatagiykolewletinripa kigleru yimaklewluya.Ga wa rumkatagiklukanuwnakakletyapnakyoptopiraklerune.

10Gi rixanu wanena gixokaalirewaklerune maleshawakakyanumsaklerune ga wakyokshalewaklerune. Ga wa wane rixnagalikaka wa sajruka gistaakotachine.11Wanna gimkata kochrookota. Girixanu wanna gimtukanshinikanutnapapjikaka gajene pejnuruneko.Runkakletluna mumkata ginkakletkotugektutu rawapinripna. 12Satu tokanchigeneklewatachri Kreta gajeru wanechina, “Kayroklerunni Kreta gajene,gektunni kmatsurunni, tsru nikalune,mmerene.” 13Galikakni tye gipgujtalu.

Kpashiri Pawlo Kirukate Tito Chinanu

Page 337: Yine bible   new testament

337

Wale chinanu gichko tokanupuklukanuwnakakanna, gichko galixlerixinripna. 14Gi rushinikanutletanrunaGoteyone ginkakleshkaka, ga wa yineyokanrekaka wa galikakpotunanutokanchi gitspalatyachine. 15Powralunegetanu pejnuruko powralni. Seyni wakapcholune ga wa malixkane getanumaleshlu powralu. Seyni ginshinikannaga wa rumata getlewlenapuchotkalurutkani. 16Wa Goyakalugimatachine chinashatnawana. Seynikamrureyna nutatluna.Gagnanutkalunni ga wa kaalirerune. Gawa pejnuruko kigleru kamrurchiyamuglepiranyegirune.

Pixa yanumsalepni kigleruyimaklewlu rumuknu

2 1Ga wa pixa yanumsalepni kigleruyimaklewlu rumuknu. 2Ga wa

tsrune mumetkanepni,kagwakpiratkaluru kgimuka rixanna.Kshinikanurunepni. Gichkogalixlewlerunepni ga warushiniklewleyna ga wakashnantakgognewleyna.

3Waneko pixka rixanna tsrone.Kpashirone kgimukapnina. Gi wakapatakleronepnina. Gi koxa gixo wingawayegretanunepni. Kigleruyimaklewatachronepni, 4ruykotikolupnamaklojine gishinikagnurutachronepni gawa gishinikawgenetachronepni.5Kshinikanuronepni. Powralonepni.Girukotapjitachronepni. Kigleronepni.Wannako ganurunnayijnakotachronepni ma mapatikotupaGoyakalu tokanu.

6Waneko pixka pixa giykoletannamaklujine kshinikanurunepni rixinripna.7Psoluyako pekakgitinwa yimkalurupakigleru kamrurchiya, wa yimaklewluyaga wa powraluya ga wa kiglegetikoluya, 8ga wa kigleru tokanchi

muklukpiranyegitkotuya. Wane rixannapatewatinripa wkamnixjerupa, gi rixanumaleshayaplu mugletuchinpiranyegityapwu.

9Wayegrechine yijnakotanna wannakorutsrukatenna. Psoluyakoruglenshinikanutikolupnarutsrukatenna. Maalirerunepniwayegrechine. 10Gi wa gitsrukaachinukotnukinna, seyni psoluyako kiglepoyagkakle rekakgitinwana, giglewlupixka rixyapluna psoluyakoWognetkakjeru Goyakalu ginkaklewle.

Kgipashiregolunepwuwixjetinripa tyegogneya

11Wane rixa Goyakalu gimutlewlegognewatikaluru chinanupapejnuruneko yine rupgujewnayegitatka.12Wale yimakwu wa mupashiregnuchiwaalixyegitinwa, ga wa tyechijnegetsotanrewle koxa.Kshinikanurunepwu ga wapoyagkakachinepwu ga wakgipashiregolunepwu wixjetinripatyegogneya. 13Wkagwakgognenatanrugimalwutachinepwu warupgujewninripa yochigleyma tsru potuWoyakalute wa Wognetkakjeru KristoGeso. 14Walenanuko geneknawa wixachinanu koshpakyapwu psoluyakowmukochire, ga wa powratyapwuWalenunepwu, rayinerutenepwu.Jmererunepwu kigleru kamrurchiya.

15Tyekaka pchinjetanu, ga watyekakapiranaya puykolewatini ga wapuklukanuwnakaklewatanu psolukotowutlewluyapa. Gi satuna geyikanyi.

Wa muklukanuwnakaakonwuwixinri rumutlewle chinanu

3 1Pushinkapkakanna yijnakotkonatsrukakalune ga wa tsru

gitaakalune. Kalixaklerunepni.Galpokotachinepni pejnuruko kigleru

1–3

Page 338: Yine bible   new testament

338

kamrurchiya. 2Gi satuna rapatanna.Myagotkakaklenepni. Yiglepotukogetlewatachinepni. Psoluyakomayogonepni pejnuruneko yine yegirekakgitinwana.

3Gi rixanu wixa koxa muchikawamumatkanenanwu, ga wakaalirewaklerunenanwu, ga wapupjetachinenanwu. Wetsotanrewlekakaga wa pnumnu gixachrigigleretashatkalurkaka wayegretapwu.Gektutu ga wa ganxalewluwuknokakashgognenatya.Gagnanutkalunenanwu ga wagayegixkakanatachinwu. 4Ga warupgujewninitka WognetkakjeruGoyakalu shinikanrewle ga wa yinerushiniklewle, 5rognetkakwu gi wapoyagkaklewlu kamrure wa wixakamrutanrukaka chinanu, seyni rixagetwamonrewletyawaka chinanu. Wawumepe gishpakletini wkatikolu Walechinanupa, ga wa GiwekikaluruKpashiri gerotewkakle chinanupa,rognetkakwu. 6Wale GiwekikaluruKpashiri renekpotutwu Geso Kristochinanu Wognetkakjeru. 7Wale renekwuwa muklukanuwnakaakonwu wixinrirumutlewle chinanu, Walenuyoptotachinwu wixinripa, wawkagwakanru wyoptotinripa. Walenwagiweklu gike rixiniko mnikawnakatupa.

Manshinikannuchigepomsalkaka pkatjitanu

8Tyenwa potukalu tokanchi. Naluklupixa muchkowtokanyegitanru tyekaka,

wa Goyakalu galixachine gishinikagipxaklepotutyaplu kigleru kamrurchi.Tyekakni kigleru ga wa rupxakyapnayine.

9Seyni manshinikannuchigepomsalkaka ga wa gitsrukaachinnigiwaakakapirana, ga wa yoptopirkakluga wa yagotkaklukaka TokanchiYokanatkaluruya pkatjitanu. Gi rixanumaleshawakni ga wa gikegaprimigjeni. 10Ga wa jejikotspaltanshinikankaklewatachripakatapje ga wa gepi kataruykotikolmakatkani, wanekluputspalatinri. 11Pumatlugimtutewnachritka rixinritka tyepixkalutu. Kmukochirewakleru.Walenanukogiklukanuwnayegjixnawa.

Tito giykotka walenanukoya12Wa Gartemo nyokanyegitinipyi ga

wa Tichiko, pyagota ginreyegitanno.Nikopoli punyegitinno. Gi rixanuwane nushinika giknokakletyaluginapuklu. 13Pyagota gipxakleyagapletanna Sena, yonchikgapri, gawa Gapolo. Gike magatyachinepni.14Wixanune gasrukinwa girukotletlukigleru kamrurchikaka wamaglewlupotuya, kamrurchi mwikanema mixinitipna.

Giglenshinikanyeglewlu15Pejnuruneko gitaymalune galukyi.

Palukanna walukjene galixlewluya.Gimutkalunepgi pejnurunekgi.

3

Page 339: Yine bible   new testament

339

Galuklewlu1Pawlo kirukatni, Kristo Geso chinanu

gostutkalurno, ga wa wumole Timotiyo.Wilimonupni wushinikanruyi

wukamrurewatanruyi. 2Ga wawepuronupa Gapya, ga waGarchiponupa wusolalotanru, ga wapixapji gapatjetyachinenupa.

3Gimutkalunepgi ga wagiglewanshinikankaakalunepgiGoyakalu Wuruya ga wa WutsrukateGeso Kristoya.

Wilimo galuklewle ga wa ralixle4Wa nushinikinyi nagjigognereya

npoyagnutgognenatlu Noyakalute,5nyijnakpiranyegitinri wa GitsrukaachiGeso palixinri ga wa pushinikinri, ga wapejnuruneko kpashirine koxa. 6NagjitluGoyakalu wa palixle papikyapnapimrine koxa. Wane pixanu pumatyaplupejnuruko kigleru waneywu wchininriKristo chinanu. 7Gi rixanu tsru gimuwluga wa tsru gimnanuklu nixapushiniklewle chinanu.Rapnanunshinikankaakana kpashirinepixa chinanu, nomole.

Pawlo giglepokyegitlu Gonesimo8Giyagni Kristo chinanu

ntseruwanshinikanuta ntowutyapmakyiwa pumkata wane gixleta. 9Seynigishiniklewlu chinanu nagjityi galikaka.

Wane gixachrino Pawlono, tsrutsoleji,ga wa xani gostutkalurno Kristo Gesochinanu. 10Nagjityi noturu chinanu,Gonesimo, wa nostutikowakakonwugenetinri. 11Muchikawa gike gaprimigje rixanatyi. Ga wa xani rupxakyi gawa gita koxa rupxaka.

12Wale nsatkakyegitatnakyi. Walenwagitanuko nonshinikanu. 13Nalukachipetletmaklu, wa pixa chinanurupxakyapno nostutikoluyaKiglerpotunanu Tokanchi chinanu.14Seyni pixa tokanu migje gike nalukakamrureta. Gi wa psolmuchkonukontowutanyi, pupxakyapno, seyni pixakopushinikanupni. 15Patako xani tyechinanu pshinitsonu rutspalatyayi, wawaneygognenanyi rixinripa. 16Gi wawayegrechri pixka gixachritkani, seyniwayegrechri pnutetkani, wumolenushinikanru galikaka, ga wa gipagishiniikolutunanukta pixayamanchiya ga wa Gitsrukaachiya.

17Giyagni petyawakno wushiniikakaGesoya, gita pixkapotuko pixayoptoletanru, Gonesimo. 18Ga wapagixanu rumtukamtinipyi ga wariwishkamtinipyi gita chinanuputakanru. 19Gitni Pawlo nomyoyanyonatya, Gita gapnutyapyi. Wane nmachinkanupyi pixnanuko puwekinri potupriwishkatyano. 20Gigi, nomole.Nupxakikolupmaka pixaya Gitsrukaachichinanu. Papnanunshinikankakanno

Kpashiri Pawlo Kirukate Wilimo Chinanu

Page 340: Yine bible   new testament

340

Kristoya. 21Nyonyegityi gi rixanunaponshinikanutyi yijnakotachriyi.Numatlu wa nchinyawaka pnutepkamrutanu.

22Waneklu koxa palpokjixinnonwiyawakapa. Gi rixanu gixagagjigognere chinanu nkagwakageneekota gixa yegi.

Ralipre galukleta23Ralukyi Gepapra nixje gostutkaluru

Kristo Geso chinanu. 24RalukyinaMarko, Garistarcho, Ntema, ga waLokasu, nukamrurewatanune.

25Gitsrukaachi Geso Kristo gimutangi.Wane gixkalurupa.

Wilimo

Page 341: Yine bible   new testament

341

Goyakalu goyaknu gatajiwniyachri

1 1Muchikawa Goyakalu gixo kata gawa pnumnu rixa giynumsaletna

wutsrukatenni tokanchigeneklewatachinniya. 2Tyeralipregognekaka, Gituruyaruynumsatyawu. Walenwa rutakanruptowrunanuka yoptotachripa. Waleyakoxa psolchijnemnunanukaaka kamruta.3Psolpotuyako Ruru goyaknuratajiwniya. Wale pixkapotuko rixa, gawa ptowrupotunanuka yostatachriruyakle tokanuya. Wapowratmukochiretinitkawu, teno Gajerukgoyagknuru potuklesretate tuplata.4Goyakalutowrerune pnuteruturixpotutatka, gi rixanuyoptogiwakatachri kiglepotlu wannagiwaka pnute.

Tsrunwa Geso Goyakalutowrerune pnute5Gi rixanu gi pagogneko gi satu

gitowreru wane china Goyakalu:“Noturyi Pixa; tyegogne

nwugenetyi.” Ga wa wanepnute:

“Rurupno Gita ga wa Walepni Noturu.”

6Ga wa wanepnute wa tyechijneranikinitkalu muchinanu tsru Gituru,wane china:

“Pejnuruneko Goyakalutowrerune yoptsojityegitanru.”

7Ga wa gitowrene wanechinpiranyegita:

Giwekikalurune kamrutna gitowrene ga wa kamrurewyegitjene

katmerolkaka rixkaka. 8Seyni wa Gituru wane china:

“Pogirewle tuplapijere, Goyakalu, gwagognenatachripni gike rixiniko

mnikawnakatupni. Ga wa pogirewatyawaka kanojere,

poyagkaklewlu kanojerni. 9 Pushiniklu poyagkaklewlu,

ga wa payegixlu mukochri. Giyagni Goyakalu, Poyakalute,

giyokgogotyi tsru gimjiklungi pupxalune pnute.

10 Ga wayinuwakikowakaya Pixa,

Gitsrukaachi, pekamruretlu psolchijneko. Ga wa tengogne pumyo

kamrutikalurni. 11 Tyekakapni nikawnanuna,

seyni Pixa gwagognenatanu. Pejnurkakako mkachri pixka

rutsrugananumtanu. 12 Ga wa sapwaklu pixka

psaprurukanru. Ga wa mkachri pixka

kashrijetikolupa. Seyni Pixa pixyawakakni Pixa. Ga wa pwalaputkaka gi nikawnanu.”

13Gi rixanu gi pagogneko gi wanechinru satu gitowreru:

Gewreyone Chinanu

Page 342: Yine bible   new testament

342

“Npotuklesretate ptuplatanu, pkamnixjene nutakinpotunanuko pujixi gitspangaprepa.”

14Ga wa pejnuruneko giwekikalurunekamrurewaklerunni Goyakalu yokanatarupxakjetyapna gognewatikaluruyoptotachinepa.

¡Gi psonananru gognewatikaluru!

2 1Giyagni wumkata wanepnuteyanshinikanyempotletlu

wjemanrupirankakaya mamuknogamtyanupwu. 2Gi rixanu watokanchi Goyakalutowreneginkakletanrukaka poyegi rixinri, ga wapejnuruko ma mumretnuchi ga wa mayijnaknuchi wanepotuko rixa saletkota,3¿gi wixpoko mayixawnaletanuna wawma girukotkanuplu gipsonanrugognewatikaluru? Tyenwa muchinanuGitsrukaachi ginkakletanru. Ga wa wixayegi poyegitkalurni Waleyijnakotachineya. 4Ga wa Goyakalugimupgujtatyana getkalurkakayma gawa koglajrukakayma, ga wa gixogiyaklukakayma, ga wa GiwekikaluruKpashiri gapiksatanrukakaymarixanshinikanutyawaka Wale.

Ptsotsotaji Goyakalutowrerune giyagokolutni rutaaka Geso

5Gi rixanu gi wa gitowreneko chinanuGoyakalu yijnaakakna ginachrigognepagajene. Walenwa wunkakletpiranatanru.6Satu pasretaya wane china gipgujtaletlu:

¿Klunerni wa yineru wa Pixa gishinikyawaklu, ga wa yineru wgene petyawaklu?

7 Pshinitsonu putowrerune giyagokolutni putakinitkalu.

Waneklu psagyetatatnaklu pogirewluya

ga wa kagwakpiiruya. 8 Ptowrunanuka putaka gijixipta

rapukote.

Gi rixanu ptowrunanuka yijnaakakini,gi satuna gixeta myijnaakaakotu. Ga waxani gi wetlu ptowrunanuka Walechinanu yijnaakaakaluru. 9Seyni wetluGeso gitowrene psotsotaji giyagokolutugitaakaluru, sagyetatkaluru pogirewluyaga wa kagwakpiiruya gipukchisalewniyachri chinanu, wa Goyakalugimutlewle chinanu Wale getumgiyaplugipukchi pejnurune chinanu. Salewnaluchinanu mmagatikatu rixka

10Gi rixanu Goyakalu, wa Walechinanu ptowrunanuka wane, ga waWalenupni ptowrunanuka, wa gixowugenene ranikini royaknu yegi, kiglegetle rixlu salewnalu chinanummagatikatu rixkaklu rognetkakikolnaGitsrukate. 11Gi rixanu kpashirigixkaklewatachri ga wa kpashirinegixkaakalunetka satupjeruturuyakatyana pejnuruneko. Giyagni tyechinanu gi rupatewa Geso chinretnagimolene. 12Wane china:

Pgiwaka nunkakanna nomolene. Gapatjetachine tskalaya

nshikaletinyi. 13Ga wa wanepnute:

Gita gaponshinikanutanru Wale. Ga wa wanepnute:

Getanno Gita, ga wa nwugenene Goyakalu genekyano.

Gimolene pixka rixka14Giyagni gi rixanu wgenchine granchi

ga wa giichi gapsatkalunni, wanekopixka rixa Geso. Manewata gipukchiyanikatyaplu wa gipukchi muchkonuwaneyalutu. Walenwa kamchi gitsrukate.15Ga wa manewata koshpakyapna wannayine, wa psoluko ruwekinriynagostutkalune pixka rixna, gi rixanugipukchi pikachine rixanatna. 16Gi rixanugi wa Goyakalutowrerune rushatkapagalikaka, seyni Gawraklopishanerushatkapa. 17Wale chinanu

1 2

Page 343: Yine bible   new testament

343

psolpotuyako gimolene pixka rumkatagixkota Geso, kgetwamonreru ga wapoyagkakachri Sasertote Gitsrukate poturixinripa Goyakalunkakaya, mukochrirupekotinripa, wa yine mukochire. 18Girixanu Gesoko yantaletlewluyasalewniya, rumkata gipxakletna wayantaletkalune.

Tsrunwa Geso Moysisi pnute

3 1Giyagni, nomolene, kpashiringi,patomgakolungi tengogneya,

gyanshinikanyegitanru wayokanatkaluru ga wa sasertoteneGitsrukate potuwupgujtapiranyegitanruya. WalenwaGeso. 2Walenwa poyagkakachri warutakjeryegiya, Moysisi pixka psolupjikowalepjiya. 3Gi rixanu rumuknukagwaakalurni Geso Moysisi pnuterumalwutikolupa, wa panchikamrutachri pixka kagwakpiratkalurupapanchi pnute. 4Gi rixanu pejnurukopjikamrutkalurni pimrineya. Seyni wapejnurkakako kamrutachri WalenwaGoyakalu. 5Ga wa Moysisi galikaknipoyagkakachri rixa psoluyako gipji,wane kamrurewatyachri pixka,rupgujtatyapluginkakletpiranatkalurkakapa. 6SeyniKristo wgenchi rixa gipjiyako. Walepjiwuwixa wa gaponshinikanrewlu ga wagalixkowlu kagwaklewluya wpoyegitagimretletini yoptukyawakpotunanuko.

Malixgajitkatu ma mixinitipa satu wa gixa7Giyagni wa Giwekikaluru Kpashiri

chinyawaka:“Xawakni gyijnaktokanutinri,

8 Gi nshikpokwakgajitanu wa wanna jigekanuwkaklewatinrini

pixka yantaletlegogne yine

mwiyawakaya. 9 Wa gitsrukatenni yantaletyawakno

rumata getanshinikanutyapnona. Reta kamruretnona.

10 Gepkoxamkojemole walapu njigekanuwyegitna nyi

gimuweekakgognenatachinni. Wane nchina, ‘Pupjegajgognenatna. Gi rumatluna

nogapkaka.’ 11 Gita kawchinanu nchinyawaka

njigekanuya, ‘Gi jiglokanruna napnanutyawaka.

12Getinwa, nomolene, muglegajitu gawa malixgajitkatu, wa Goyakalugiwekachri gitspalatyachri ma mixinitipasatu wa gixa. 13Seyni giykokakanupagognemnunanuka xawaknichinikowakawa. Gi satuna gixashikpokwakanshinikanutinripa mukochriyokwireya. 14Gi rixanu wixa koxa Kristowaneyalunwu wa galikakni poyegigimretle wixiniplu wegaponshinikanrewleyoptukyawakpotunanuko. 15Wanechinkopshini:

“Xawakni gyijnaktokanutinri, gi nshikpokwakgajitanu

wa jigekanuwkakikowaka pixka yantaletlegogne pochkewakaya.”

16Gi rixanu ¿ginna wa jemachinemkajigekanuwkaklu? ¿Gi ge pejnuruneko waGigipto gishpakamtyachine Moysisiyma?17¿Ginna wa Wale jigekanuwnayegitanunegepkoxamkojemole walapu? ¿Gi gewannakni wa mukochirewatachinni, wagimannina yineru mwiyawakayagiknookalurni? 18Ga wa ¿ginnanwa Walekawchinanu wane china gi warapnanutyawaka jiglokanunna? ¿Gi gemalixaklenni? 19Wetlu gi rumkatajiglokletanunna ma malixlenna chinanu.

Galikakpotunanu gapnanru Goyakalu gayinerutene chinanupa

4 1Giyagni waneyawawu wixagipiratkaluru tokanchi wa

rapnanjixyawaka wjiglokinripa. Giyagni

2–4

Page 344: Yine bible   new testament

344

wpikanu wa satu gixate gi gimkatajiglokleta, magatachri getikoluchinanupa. 2Gi rixanu KiglerpotunanuTokanchi wunkaaka wutsrukatennipixka. Seyni tokanchi wanna jemanru giwa rupxakna, gi rixanu gi wa galixlewluruyoptotka. 3Gi rixanu wjigloklugapnanjixikowaka wa wixagalixachinwu, wa chinyawaka:

Gita kawchinanu nchinyawaka njigekanuya,

Gi jiglokanruna napnajixyawaka. Seyni nikatkalurutkani kamrure

rekamruretinitkalu tye psolchijneko. 4Girixanu pnusreta wane china,payokgipregogne chininripiranaya, wa rapnanuta Goyakalu pejnuruyako kamrure payokgipregogne chininri.

5Ga wa gewi wane chinatnaka: Gi jiglokanruna napnanutyawaka.

6Giyagni gi rixanu kagwaakalurupimrine jiglokyaplu ga waKiglerpotunanu Tokanchi muchinanuginkaakalune gi jiglokanna mamalixlenuyna, 7pagognetnakniGoyakalu gitaka. Xawakni gipomshinigognenanukotkani wane chinaWale, Tawi tokanuya, wa muchinanuchinikowakpotuko:

Xawakni gyijnaktokanutinri, gi nshikpokwakgajitanu.

8Gi rixanu Goswumka gapnankakannagimka pagognetnaka runkakatnaknagapnanutikowakapirana, wawalegognekaka giknoginitka. 9Giyagniwanewalu wa gapnanru Goyakalugayinerutene chinanupa. 10Gi rixanugirukokta jiglokinri walegapnanutyawaka, wale koxa gapnanutakamrureya, wa Goyakalu rapnanutinripixka kamrureya. 11Giyagniwmuchkowa jiglokletanru tyegapnanutikowaka, gi satuna mamujrukinitipa tye malixkannuchi yaglupixkalutuya.

Goyakalu tokanu giwekachrini ga wa kamrurewpotutachrini

12Gi rixanu Goyakalu tokanugiwekachrini. Kamrurewpotutachri.Pejnuruko gepnokaka gwasputachriyoglolewapi pnute gepragaspurpotni.Yoswaklewpotuta rutspatgapotutikolupashinikanchi ga wa giweklu ga wayoklechi ga wa rashichgapu. Ga warumata getlu wa gaschiyanshinikanrewle ga wa rushinikanru.13Maleshlu giyakotkalurumupgujewnakatu Goyakalu getanu.Seyni pejnurkakako mushyatkotu ga wapgujeru potu wetjeruygale getanu. Gawa Walenwa wugitanrupa.

Gesonwa sasertote Gitsrukate potu14Giyagni waneywu tsru sasertote

Gitsrukate potu tengogne yachritka.Walenwa Geso Goyakalu Wgene.Giyagni wumretgognenatanruwupgujtalewle. 15Gi rixanu gi waneywusasertote Gitsrukate potu wugroklekakamumkata getwamonretkatu. Seynipsoluyako yantaletika wixa pixka seynimmukochiretpotni Wale. 16Giyagni giwa popiklerunekwu gaayegitanrurumutlewatyawaka pogirewletuplapijere, getwamonutkalunepwu gawa wukshikyaplu gimutlewlurupxakyapwu wmagatinripapkopa.

Sasertote Gitsrukate potu gitakikolu

5 1Gi rixanu yinerni pejnurukosasertote gitsrukate potu.

Yinetskala tsomitikaluru ga wagitaakaluru yine chinanu yayegityapluGoyakalu. Rutaaka ranikjetyaplugenekashlukaka ga wa genekashlugiylatkalurkaka mukochri chinanu.2Rumkata yiglepotuko getletnamumatkane ga wa pupjetachine, girixanu wale koxa gigroklukaka rumata.

4 5

Page 345: Yine bible   new testament

345

3Giyagni yineko pixka waleko chinanukoxa rumkata ganikletlu giylatkalurumukochri chinanu.

4Gi wa satu waleko ginshinikanuyarutaknawa tye pixkakagwakpiratkalurupa, seyni Goyakalutomganrupa, Gaaro pixka. 5Wanekopixka rixa koxa Kristo. Gi Walenanukogalixkotnawa wa sasertote Gitsrukatepotu rixinri. Seyni rutaklu Goyakalu,wane chinjeru:

Noturyi Pixa. Tyegogne nwugenetyi. 6Satu tokanchi wane chinyawakatnaka:

Pixni Sasertote Gitsrukatpotyi. Gwagognenatachriyi Marchisite

gitakikolu pixka.

Geso salewninrikakachinanu yijnaklu rasruga

7Gimaneklu gichko chiyagleyma gawa giktegayma Geso gagjigogneyegjetlurumkata gognetkakjeru gipukchiya. Gawa gigitkalurni gi rixanukagwakpiraklerni. 8Wgenchimkani,seyni salewninrikaka chinanu yijnaklurasruga. 9Ga wa mmagatikatu rixinitkaGeso, pejnuruneko yijnakotachinegognetkakachri rixa gognewatikalurugike rixiniko mnikawnakatu. 10SasertoteGitsrukate potu giwakatikolu GesoGoyakalu chinanu, Marchisitegitakikolu pixka.

Galixachine tsrune pixkalune mixkane11Tye tokanchipirana waneywu gixo

kgimalu wunkakletanrupmaka, seynimajnakongi. 12Gi rixanu gipomshingognenanukotkani gimkataginkaklewletmakatka, seyni gmagagimepe ginkaakanatkawa muchinanugimatkaluru Goyakalu tokanupirana.Tnuchga galukanatawa. Gi wa shikoluniikaluruko galukawa. 13Gi rixanupejnuruneko tnuchga gapsatkalune,masruntokanutkanni poyagkaklewlu

tokanu. Gi rixanu mturunpotni. 14Girixanu wa shikolu niikalurutsrunenupni. Wa gasrugakamrurewlenshinikanutachine chinannirumata getletluna kigleru ga wagektutu.

Kristopirana romkagitinripna

6 1Giyagni wa Kristopiranamuchichachri wuknogamtanuchi.

Wkosekanuchi mmagatikatu shinikanchiyegi. Gi walpokotanutnaklu tokanchigenshinikanutinripa, kamrurchimuweekatu gma kamrutinitpatka. Gi waGoyakalu galixikolupirana koxawalpokotanutnaka. 2Gi waginkakikolupa koxa katlupiranaya, gawa gitakamyogogolupiranaya, ga wagipnachine yotunrepiranaya, ga wagiklukanuwnayegjixikolu gike rixinikomnikawnakatupiranaya. 3Ga wa wanewixa kosekletanu galikaka wa Goyakalugichichiniplu.

4Gi rixanu rujrukinipna waGiwekikaluru Kpashiri gapsatkalune girumkata gerotewkakletkona.Mumkatkotni wa muchinanupokamlatyeginatkalune, ga wa tengognegenekashle getumganatachine, ga waGiwekikaluru Kpashiri gapsatkalune,5ga wa Goyakalu tokanu ga waginachrigogneshapa giyaklegetumganatachine wa kigleru rixinri,6wa rujrukinitkana, gi rumkatagerotewkakletkonarenshinikanutinripna. Gi rixanuwannanshinikanuya koroshishkitarutakatnakluna Goyakalu Wgene.Pejnurune getanu kapatmenururixpiranyegitluna.

7Chiji pixka rixna. Gi rixanu wa chijiwa gina gapokjetachri rachikchijita gawa tseruwnakaklu gitaklu rupxakyapnawanna chinanu gitaakaluru. Tye chijigiglenshinikanyegitkaluru Goyakaluya.

5 6

Page 346: Yine bible   new testament

346

8Seyni wa chiji kona ga wa kawshirigwanru, muglegetkotni. Psotsotajimagata kamakpiratkalurupni.Yoptukyawakapni wa ralginripa.

Kiglerpirankaka ga wa gognewatikalurupirana gipxaklewatachrikaka

9Wanemka wchina yanumsayegletgi,seyni, wushinikanune, kiglerpirankakatye pnute ga wa gognewatikalurupiranawumaponshinikanutgi. 10Gi rixanuGoyakalu gi wa mpoyagkaakatni warumuslawatyaplu gkamrure ga wagishiniklewle, Wale giwaka chinanugishiniklewleya gixa gipxakjeretnakpashirine, ga wa xanigognenanugipxakna. 11Ga wa walukpotutlu wasatkakgi gixa waneko pixka gixanujmererpotupyi, psolpotuyakopkagwakpotutinripayoptukyawakpotunanuko. 12Giyagni giwa gma mernuwatanu gonuka, seynigipiratkalurkaka yoptotachine gyimanugalixlewluya ga wagakotanshinikanrewluya.

Goyakalu gipiratyalu Gawra13Wane rixa Gawrani rupiratini

Goyakalu. Gi rixanu maleshlu satu Walepnute tsru “Wale kawchinanu”chinyegitanrupmaka, Walenanuko, “Gita kawchinanu,” chinnawa. 14Wale wanechina,tutanyi. Nuxolewnakakyempotutanyi.”

15Giyagni wane rixakashnantakanshinikanregognenatinriyoptotlu Gawra gipiratkaluru.

16Gi rixanu wa yine wanna pnuterutukawchinanu chinna. Ga wa pejnurukoyoptopirkaklu wa nikatkoklunutkapoyegitpiranatkaluru wale kawchinanuchinruya. 17Mkashrijetkotu Goyakalu.Wa tye Goyakalu galuka gekakgityapnawanna Gawra wa gipiratkalurkaka

yoptotachinepa. Giyagni Walenanuyakopoyegitpiranatanru Wale kawchinanuchinruya. 18Giyagni gepi shinikanchimkashrijetkotkaka chinanuwkagwakpotutlu psoluko Goyakalugipiratyawu. Walepiranaya gi rumkataweyawleta Goyakalu. Wale chinanupsolmukchonuko wumnanuukaka. Girixanu wixa gasukamta wkashichyapluwkagwaklewle rupiratyawupirana.19Tye wkagwaklewlemuchkotanshinikanutwu.Poyegitkakanshinikanutwu. Ga wagitokosretate potu wanetkaluwkagwakanatanru, waGoyakaluyempotuko, ga wagimaletachrichrata gitokosretate potujiglokachri. 20Wixa chinanu wanejiglokatka wa wkosekjeru Geso.Walenwa SasertoteGitsrukatpotgognenanuko, Marchisitegitakikolu pixka.

Marchisite, Sale pogirewatyachri

7 1Gi rixanu tye Marchisite, Sale pogirewatyachri, teno gajeru potu

Goyakalu sasertotete rixa, wale yoptotaplu Gawrani, ruylatikowakanna pogirchinni satokyachritka. Wale giglenshinikanyegitlu Gawra. 2Gawra kotspalatyalu pejnurkakako pamolete. Walenwa Marchisite muchinanuyokakikalurni poyagkaklewlu pogire.Wanepnute Sale pogire. Walenwagiglewanshinikanrewlu pogire. 3Gikeruruta. Gike runrota. Rutsrukatennimapiranyegitni. Gi yinuwakgognetya.Gi koxa nikawnagiwekletyawakako.Goyakalu Wgene pixka gixkaluru.Mutuka sasertotetlegognenatkatu.

Tsrunwa Marchisite waRewiklopishane sasertotene pnute

4Getanru. ¡Gi psopiranyeginanuktaluwale Marchisite! Wa tsrupotni

6 7

Page 347: Yine bible   new testament

347

gitsrukaachiini Gawrani wa muchinanugiylalu rawinri pamoletkaka reneklu.5Galikakni Rewiklopishane, sasertotegitaakalune towutka yoptotyaplona yinewane gixle pamolete, TokanchiYokanatkaluru chinyawaka. Gimolennapotu yoptotyalona. Gawramannimkaruyakatyanna. 6Ga wa Rewinanegitsrukatenni maleshayalutu, walenwaMarchisite, yoptotlu Gawra wane gixlepamolete, ga wa walegiglenshinikanyegitlu Gawra, wagipiryegitkaluru. 7Gi rugjetka wa tye: Watsru potu giglenshinikanyegitlukayagokolutu. 8Ga wa gewi pamoletkakayoptotna yine gipnachinepa. Ga wa waneyoptotyachri Marchisite gipgujtatkalurniruwekinriwa. 9Ga wa wumkata wanechinreta wa Rewi koxa wa pamoletkakayoptojetachri, Gawraya reneklopamoletkaka. 10Gi rixanu ratjirumanerawanatiniwa wa Marchisiteyoptotapinri.

Magatyachinni waRewiklopishane sasertotene

11Giyagni wa mmagatikanerixanmakna sasertotene Rewinanekamrure chinanu, waneklu ¿klumkagaluukaluru wa satu Sasertotegipgujewnakaakomka Marchisitegitakikolu pixka? Gi wa Gaaro gitakikolupixka chinkalurni. Gi rixanu wasasertotene Rewinane kamrure chinanugitaakaluru Tokanchi Yokanatkaluru, wayine gitakyegitikaluru. 12Giyagnikashrijetkoklunmaka sasertotenegitakikolu, waneklu koxa rumkatakashrijetkota Tokanchi Yokanatkaluru.13Gi rixanu tyekakachinpiranyegitkaluru, panerni. Wanna gisatuna genekashlu yochpikikowakakwagetlewatyachrini. 14Gi rixanugimatpotutkalurni wa Gotaklopishni waWutsrukate. Ga wa Moysisi gi wa

sasertotenepnipirana chinaajitnanyinerune.

Satu Sasertote Marchisite pixkalutu15Ga wa pgujetanurpotni wa Marchisite

pixkalutu rupgujewninri satu Sasertote.16Gi wa Tokanchi Yokanatkaluru chinanugitaakaluru Geso, gi rixanumanchipiranni Tokanchi Yokanatkaluru.Seyni giweklu mnikawnakatu giyaklechinanu gitaakaluru. 17Gi rixanuWalenwa gipgujtatkaluru:

Pixni wa Sasertotgognenanyi, Marchisite gitakikolu pixka.

18Gi rixanu muchinanu yokanrugalikakni giknookalurni muchkotu gawa mumkatkatu rixinri chinanu. 19Girixanu Tokanchi Yokanatkaluru gisatuna mmagatikatu rixkaka. Seyniwanepnute kigleru kagwaklewlegalikakni wane rixkaklu, wa kiglerukagwaklewle Goyaklalu gitakyegitwu.Wale chinanu wkayegiklu Goyakalu.

Gaponshinikanutkaluru wa kigleru potu gipiratkaluru tokanchi

20Gi wa Wale kawchinanuchinrumigjetni Wale. Gi rixanu pimrinesasertotene gi wa Wale kawchinanuchinyegitna Goyakalu. 21Seyni Walekawchinanu chinru rumutakika Wale,wane chinjeru chinanu:

Wale kawchinanu koschekatka Gitsrukaachi.

Gi kashrijetanshinikanutanu. “Pixni wa Sasertotgognenanyi,”

chinru.22Gi rixanu Waleko kawchinanu wanechinyawaka Goyakalu, pnuteyakakiglepotlu wa gipiratkaluru tokanchiGeso giglepokyegitanru.

Sasertote gwagognenatachrinwa Geso23Wannani gixo sasertotenni galikaka

rixnina, gi rixanu gipukchi gimaletanna

7

Page 348: Yine bible   new testament

348

ma momkaagognenatinitipna. 24Ga waGeso gwagognenatachrini rixinri,mkashrijewnakatu sasertote rutakikolu.25Wale chinankoxni psolpotunanuyakorumkata gognetkakletna wa Walechinanu Goyakalu yegi yachine. Girixanu ruwekgognenata wanna chinanuragjigogneyegitinripa.

Gesni wa Sasertote mmukochiretu26Gi rixanu tye pixkalutu rumkata

gixleta sasertote gitsrukate potuwixanupa: kpashiri,muklukanuwnakatu, powralu,kmukochirerune kotspalatikaluru, ga watengogne pnute teno gajeru potu. 27Giwa wannani sasertote gitsrukatenpotnipixka rixa magjeretya Wale, wapagognemnunanuka ranikagenekashletnina giylatkalurkakapamuchinanu gapka wannako mukochirnachinanu, ga wa wanepnute yinemukochire chinanu. Gi rixanu Tyepakatapje Walenanuko genekashatnawagiylatkalurupa rixinri. 28Gi rixanuTokanchi Yokanatkaluru gitakna yinegigrokachine sasertote gitsrukatene poturixinripna. Seyni wa tokanchi Walekawchinanu chinruya, wa TokanchiYokanatkaluru gapkatatachri. Ga wa tyetokanchi Wale kawchinanu gitakluGituru mmagatikatgognenanu,sasertotene Gitsrukate potu rixinripa.

Tengogne gajeru kpashiwakapji Sasertotete

8 1Tyepirana gonra wanechinkalurkaka: Tye pixkalutu

sasertote Gitsrukate potu waneywu.Walenwa tsru potu tengogne gajerutuplapijere potuklesretate tuplatachri.2Kpashiwaka ga wa Goyakalupji potukamrurewatyachrini, wa Gitsrukaachipanatanruni. Gi wa yineru panatanruni.

3Gi rixanu pejnuruneko sasertotegitsrukatene potu gitaaka ranikyapluna

genekashlukaka ga wa giylatkalurkaka.Giyagni galuukalurni waneya rixinripatye Sasertote koxa pagixanu ranikinripa.4Giyagni tyechijne gwachri rixkamka,gimka sasertotepni, gi rixanu wanenagenekashlukaka ganikachine waTokanchi Yokanatkaluru chinyawaka.5Tengogne gajerkaka yaglu ga wamayawle kamrurewatyana wanna, waGoyakalu gixa yokanretyawakluMoysisi, wa wale kamrutinripatkaGoyakalupji. Wane chinru:

“Petpotutanru, wanepotuko pkamrutinripa yaglu pixka, magka pekakgitikolu pixka.”

6Ga wa xani Kristo gapkapatkaluwanepnute kigleru potu kamrurchi,wane rixa kigleru potu GipiratkaluruTokanchi chinanu kgiglepokyegiklerni.Wanepnute kiglerugipiratkalurkakapiranaya gitaakaluru.

7Gi rixanu wa muchinanu TokanchiGipiratkaluru ma magatkanumka,gimka galuukalurni wa gepi chininri.8Gi rixanu ruklukanuwnakakinna,Goyakalu wane china:

“Getanu. Gigogne ginanu,” china wa Gitsrukaachi, “Gerotu gipiratkaluru tokanchi

nupiratinna Gisrayiliklopishane ga wa

Gotaklopishane.” 9 “Gi wa gipiratkaluru tokanchi pixka

Wa nupiratyana wa rutsrukatennina Walegogneni wa nkosemyomtna wa Gigiptochijne nkoshpakyapna.

Gi rixanu wannani gi gomkagitlu nupiratanru tokanchi.

Ga wa Gita gi wa nuslagyana,” wane china Gitsrukaachi.

10 “Wanepnute ruknoogognetinitka walegognekaka,

tyepni wa gipiratkaluru tokanchi, wa Gisrayiliklopishane

nupiratinri,”

7 8

Page 349: Yine bible   new testament

349

china wa Gitsrukaachi. “Ginshinikanna nutakinna

ntokankaka yokanatkaluru.

Wale nyongajitanna. Gitapni wa Royakalutna. Wannapni wa nayinerutene.”

11 “Gi wa satkaka yimakanru gipokchi gajeru,

Gi wa satkaka gimoleneko, wane chinachrimka,

‘Pumatanru Gitsrukaachi’. Gi rixanu pejnuruneko

gimatanutkano, mturu potu ga wa

tsrupotuymananuko. 12 Gi rixanu kgetwamonuklerupno

ma poyagkaklewleyna. Gi wa nushinikanutkalu

mukochirna.” 13Wa gerotu chininri, kapokotu

rixkaklu muchinanu chininri. Wakapokotu ga wa tsrutsolejigixachrinatka psotsotaji magataramgamtinripa.

Chiji gajeru kpashiwakapji

9 1Giyagni waleko muchinanuGipiratkaluru Tokanchi waneylu

kamrurchipirana gitakikolu. Ga wawaneylu kpashiwaka tyechijne gajeru.2Gi rixanu kamrutkaluru panchi.Muchinanugruko wanerwa katalgapi gawa jimapro gwiyawakakwa, ga wajimaprokaka gekakgitkaluru. TyenwaKpashiwaka chinkaluru. 3Ga wa gepichininri gimaletachrichrata tukasretawaneru pagruko, Kpashiwaka potuchinikowaka. 4Wanenanro pgamlupagiriyochpikikowakakwa korikamrutikalurokwa, ga wa topajigipiratkaluru tokanchi gwanro,psolusretako kori makatikaluro. Topajiwanero kolpeto koripro mana gwanro,ga wa Gaaro kanojere gipweretachri, ga

wa yonatkalurushpata gipiratkalurutokanchi yegi. 5Wala gompaji rawnagiwekachine kpashirine yochigatyawakagajene yaglu, gipoyikgikowakachikletyegitachine. Ga wa xani gi watyepirankaka pnumnu gixachri rumkataginkakletpotuta.

Genekashlukaka giylatkaluru magatyachri

6Wane rixa kamrutkota tyekaka,muchinanugruko jiglokjetyawaknasasertotene wa poyagkakakamruretinripna. 7Ga wa gepichininrigruko pakatapje pawalapkakajiglokjeta sasertote gitsrukate potuwalepje. Gi wa granchimigjeya jigloka.Wale ranikgenekashleta waleko chinanuga wa yine mukochire chinanu wa mamumatanutukna mukochirewatinriyna.8Tyeya rekakgitwu wa GiwekikaluruKpashiri, wa mupgujetgapotkotuwakpashiwakpotgapo, rawinikopshiniwamuchinanupji. 9Walenwatyegogneshaklupa yaglu. Wanegixjetikowaka ranikjetlunagenekashlukaka ga wa giylatkalurkaka.Tyekaka gi gimkatamuklukanuwnanshinikanutkanegixkaklepotutna wane gixakamruretachine. 10Tyepjepiranayni waniikalurkakaya, ga wa girkalurkakaya,ga wa pnumnu gixachrigerkalewlukakaya. Walenwamanchipirana gitakikalurkaka,potukatpotutkoklunpotunanukogitaakaluru.

Koshpaklewlu gike rixiniko mnikawnakatu Gesograga chinanu

11Ga wa kayegika Kristo. Walenwasasertote Gitsrukate potu kiglerkakaginachripa chinanu, wa tsrupotupjichinanu ga wa mmagatikatupji, gi wamyochi kamrutikaluru. Walepjinwa gi

8 9

Page 350: Yine bible   new testament

350

wa tye giyakotikowaka gajerni. 12Kristojigloklu kpashiwaka potu. Pakatapjejiglokatkalu. Gi wa chiwogragayma, giwa waka wgenekogragayma, seyniWaleko gigragayma jigloklu. Wane rixagapkapletlu yine koshpakikolu gikerixiniko mnikawnakatu. 13Gi rixanuchiwograga, ga wa jeji wakagragagitslaptagatikolu, ga wa wakayochpiikaluropagi jipolotkalurugimuterune yegi kpashirine rixikolupnapowratmanetikolupna. 14Giyagni ¡gipapowrananukta rixkakna Kristograga!Walenwa Giwekikaluru gike rixinikomnikawnakatuya Walenanukogeneknawa. Muklukanuwnakanerixkakwu Goyakalyegiya.Wuklukanuwnanshinikanutinri, Gesopowratyawu kamrurchi muweekatuya,Goyakalu giwekachriwkamrurewyegitinripa.

Gerotu Gipiratkaluru Tokanchichinanu wuglepokyegitka

15Giyagni kiglepokyegikleru rixa Gesowa gerotu Gipiratkaluru Tokanchichinanu. Ga wa Wale gipnale chinanukaspukyegitatkana wa mamumretkalchinanruna muchinanugipiratkaluru. Wale chinanu watomgakalune yoptotanruna wagipiratkaluru gike rixinikomnikawnakatupa.

16Gi rixanu gipiratkaluruyoptotachripa gimkata gipgujtaletlu wagipiratachri gipnale. 17Gi rixanu yinerugiparatanru wa rupninrigogneyoptotikolupa gike gaprini ruwekiniwawale yineru. 18Giyagni gi wamuchinanu gipiratkaluruko granchimigje gitaaka. 19Gi rixanu pejnurukoTokanchi Yokanatkaluru yokanrekaka,wa pejnuruneko yine runkaakoklunutkaMoysisiya, waneklu wale koschekluchiwograga ga wa waka wgenegraga,

gonuyma ga wa gowegapixi seroluyma,ga wa gisoposhegi. Waleyarutslaptagatlo kiruka, ga wapejnuruneko yine rutslaptagata. 20Wanechina: Tyenwa Gesograga Tokanchi gipiratkaluruya, wa Goyakalu yokanyegityagi.

21Waneko pixka granchiyma panchirutslaptagata, ga wa pejnurostonkakaGoyakalu kamrure chinanu. 22Ga wapejnurunshinikankakako, granchiyapowratka, wa chinyawaka TokanchiYokanatkaluru. Ga wa granchi mamuyookanu, maleshlukaspukmukochirewlu.

Kristo pakatapje reneknatkawa gixolune mukochire ranikinripa chinanu

23Gi rixanu tengogne gajerkaka yagluwane rixa gimkata powratkota, seyniwalepotuko tengogne gajerkaka,tyekaka pnute kigleru giylatkaluruyapowratka. 24Gi rixanu gi wa myochikamrutikaluru kpashiwaka jiglokaKristo, wa galikakpotunanu kpashiwakayaglupje, seyni tengogne gajerukpashiwakpotuko jigloka, wa xawakniGoyakalu getanu rupgujewninripa wixachinanu. 25Gi wa gixo kata renekinipwawa sasertote gitsrukatene potu pixka,pawalapkaka kpashiwaka jigloknanikchinegragayma. 26Wane rixkamkarekamruretkoklunuyakawamka tyepsolchijneko, gixkatmaka rumkatasalewnaleta. Ga wa xanipoyagkakgogneshletinitka, pakatapjerupgujewna ruknokamukochirewlewatinripa, reneknawagiylatkaluru rixinripa. 27Wane rixagitakikotna yine pakatapje rupninripna,wanepnute rutakyagokikolupna.28Waneko pixka rixa Kristo. Pakatapjereneknatkawa gixolune mukochireranikinripa chinanu. Ga wa gepi katachininri mukochri migje,

9

Page 351: Yine bible   new testament

351

kagwakpotutjene rupgujewnayegitanurognetkakyapna.

Jeji wakagraga ga wa chiwograga

10 1Gi rixanu TokanchiYokanatkaluruya gi

wetpotutawalu psoluko kiglerkaka wawaneyapwu. Mayawle pixka wetyaluwa kamrutkalurkakatka. Gi wetawalu gipixka rixpotuta. Giyagni walekogiylatkalurkaka pawalapumnunanukamutuka genekjetkotu, gi pagognekorumkata mmagatikane gixkakletnakayegikachine. 2Wane rixkamka ¿gi gerutuka ganika genekashletmakna? Girixanu pakatapje powratkoklunmaknakyonogiklerune, gi wa kmukochirerunerumata getletinmakwana. 3Seynityekakaya pawalapumnunanukarushinkapka mukochri. 4Gi rixanu jejiwakagraga ga wa chiwograga gigimkata kaspukletlu mukochri.

Genekashlu giylatkalurni wa Gesomane5Giyagni tyechijne rakanginitka Geso,

wane china:Genekashlu giylatkalurkaka ga wa ganika genekashletkalurkaka

gi paluka. Seyni manchi puglepokotyano.

6 Genekashlukaka psoluyako yochpiikalurupa

ga wa genekashlukaka mukochri chinanu,

gi puglereta. 7 Giyagni wane nchina, “Petanu.

Gewno Gita. Kirukamtapoyi nyonpiranyegitika, Wa pushinikyawaka nkamrutinripa, Goyakalu.”

8Wa rogwaka chinyawaka, “Genekashlu giylatkalurkaka ga wa ganika genekashletkalurkaka, ga wa genekashlukaka psoluyako yochpiikaluru, ga wa genekashlukaka mukochri chinanu,

gi paluka. Gi koxa pugleretlu. TyekakaTokanchi Yokanatkaluru chinyawakaganikjetkaluru.”

9Wanepnute wane china, “Petanu. Gewno Gita, wa pushinikyawaka nkamrutinripa.” Wa muchinanugenekashlukaka konatka, gepi chininrirutakyapa. 10Wane rixagishinikletyawaka chinanu kpashirinegixkaakalunwu, Geso Kristomanepakatapje ganika genekashletkaluruchinanu.

Satupje ganika genekashlewlu giylatkaluru

11Ga wa pejnuruneko sasertotenepagognemnunanuka tunwakamrurewlenata. Ga wa gixo katarumepe ganiklejetluna walekotnakagiylatkalurkaka. Tyekaka gi gimkatakonretlu mukochri. 12Seyni Gesopakatapje ganiklu giylatkalurupamukochri chinanu. WanekluyakawaGoyakalu potuklesretatetuplagognenatatka, 13wanepnutekagwakinripa kamnixjene gijixiptarapukote gitaakoklunpotunanuko. 14Girixanu satupje ganika genekashlewluchinanu mmagatikanerixkakgognenatna wa kpashirinegitaakalune.

15Ga wa Giwekikaluru Kpashiri koxagipgujtatwu. Gi rixanu wane chininitka:

16 “Tyenwa gipiratkaluru tokanchi nupiryegityapna ruknoginpatka

walegognekaka,” china wa Gitsrukaachi:

“Rajiyna nenekinna Ntokanu Yokanatkaluru.

Ga wa ginshinikanna nyonatinna. 17 Ga wa mukochirna ga wa pnu rixlena

gi nushinkapinitkana.” 18Gi rixanu wa tyekaka kaspukikowaka,waneklu maleshatkalu ganikagenekashlu mukochri chinanu.

9 10

Page 352: Yine bible   new testament

352

Gerotu gatnugapo ga wa gatnugapo giwekachri

19Giyagni, nomolene, gi wapopiklerunekwu kpashiwaka wjiglokaGesograga chinanu, 20gerotugatnugapoya ga wa gatnugapogiwekachriya. Walenwa wjigloka Walekamrutanru gerotu wixa chinanu wagimaletachrichrataya. TyenwaGesomane. 21Ga wa gi rixanu tsru potusasertote Gitsrukatpotu waneywuwchinini Goyakalupji chinanu,wkayegikanru. 22Wkayegikanrupotukgajirunepwu ga wakgaponshinikanuklerunpotupwuwalixlewle chinanu.Gitslaptaagajitkalunepwu Gesogragayagiklukanuwnanshinikanutnachinwamuglenchiya wma mixinitipa. Ga wagerkamanetkalunepwu gonupowragaluyma. 23Poyegirunwuwomkagi gipgujtaletluwkagwakanrupirana. Gi rixanupoyagkakachrinwa gipiratachri.24Wyanshinikanyegkakpotutanu,wkomyekanshinikankakinripawushiniklewatinripa ga wa kiglerukamrurchi wkamrutinripa. 25Gi wawkaspuka gapatjeretanu wa pimrinegixjetyawaka pixka. Ga wa wanepnutegixa gapatjeretanu ga wa giykokakanuwa geta kayegikgogneretinpatkalu, waGitsrukachigognepa.

Giklukanuwnayegjixlewlupa wa wixako wushinikanuya wmukochirewatinipa26Gi rixanu wali yoptoretinitkalu wa

galikakpotunanu tokanchi ga wawumatinitkalu, wixako wushinikanuyawmukochirewatinipa, wanepnute gi warawatka genekashlu giylatkalurupamukochri chinanu, 27seynigiklukanuwnayegjixlewlu kagwakikolutsru pikluyma, ga wa xirnachri

pixkalutu jgekanchi wakamnixlewatachine kamakatachripa.28Moysisi tokanu yokanatkalurugiknokachri gepi, mapa gipgujtatachinechinanu rupnanu metwamonutkotu.29Giyagni ¿gi pixkalutunanuktasalewakchi gkagwakyalu rumuknuretikolupa wa Goyakalu Wgenegektutetachri, ga wa Giwekikalurugimutlewatachri geyikachri? Walenwagranchi gimuteru kagwakachri, wagipiratkaluru tokanchichinpiranyegitanru granchi. Walenwakpashiri rutakjeru gipiratkalurutokanchi. 30Gi rixanu wumatlu wa wanechinachri:

“Gitanni gapnuuchipa. Gita gapnurewatanu.”

Wanepnute wanechinatnaka:“Gitsrukaachi gitakyagokanutkana

rayinerutene.” 31Piikalurpotupni wa yineru gijrukini,

wa Goyakalu giwekachrimyo rapokinri.

Wumkata kashnantaklegognenata walixgognenatinri

32Seyni gishinkapanrumuchinanugognekaka,gepokamlatyegitkoklunu, wagkashnantakgognenatyawaklu tsruyagotlu nsalewninrikakaya. 33Psoji wagixa yangikolu ga wa pejnurune getanunsaletikolu. Ga wa psoji waneko pixkapnumnu gixkoklunu gixa gimatanune.34Gi rixanu gimata getwamonretnagostutkalune. Ga wa gimuwatachingiwane gixle getasha konretka. Gi rixanugixa gimatlu wa wanepnute kigleru gawa gwagognenatachrikaka waneygi.

35Giyagni gi giknokanrugaponshinikanrewle wa wale chinanuwaneplu tsru gapnutikolu. 36Gi rixanugixa gimkata kashnantaklegognenata. WaGoyakalu gishinikanru gkamrutinpatka,gyoptotanru wa gipiratkaluru.

10

Page 353: Yine bible   new testament

353

37 Gi rixanu pshinitsonuuji magatawa Ga wa ginachripa gapokanu. Gi wa ramganatanu.

38 Ga wa poyagkakachri Gitanu giwekanu ralixleya chinanu. Seyni wa yoxigikini gi wa ruglenshinikanutanno.

39Seyni wixa gi wa yoxigikachinwuwamginripmaka, seyni galixachinwuwaneya wixinripa wuwekinri.

Gi gixachrinwa galixlewlu

11 1Galixlewluni wagalikakpotunanu waneyatkawu

wkagwakanrukaka. Ga wa galixlewluniwa rumatpotutikolu wa wane rawinrimetkotkaka. 2Gi rixanu ralixlenachinanu kiglepiranyegirunnigitsrukaachinni.

3Walixlewleya wumata jemlu wakatagirsagkaka ga wa tye psolchijnekoxa giglepokotkaluru Goyakalu tokanuchinanu. Wane rixa wamupgujewnakatkaka ruyakatya wagetkalurkaka.

Gawili, ga wa Genochi,ga wa Nowe galixle

4Galixlewlu chinanu Gawiliganikyegitlu Goyakalu kiglerugenekashlu giylatkalurupa Kayninupnute. Galixlewlu chinanugipgujtatkalurni poyagkakachririxinrini. Gi rixanu Goyakalu gipgujtatlurenekashlekakni. Galixlewlu chinanugipnachrinimkatkani seyniyanumsatachri pixka rixawa.

5Galixlewlu chinanu raniikatkaGenochi gipukchi ma metinitipa. Gi wa rukshiika gi rixanu Goyakalu ganikatkalu. Gi rixanu mamaniikonuwa wane rixa gipgujtaletkawa wale giglenshinikanutlu Goyakalu. 6Gi rixanu wa yineru galixlewlu migjegi gimkata giglenshinikanretlu

Goyakalu. Gi rixanu Wale yegi yachrigimkata galixleta wa wane rixinriGoyakalu ga wa rujgapotutjenegapnutachrini Wale.

7Goyakalu ginkakagnaputlu Nowe mametanutuwapirana. KagwakpiratachriNowe, ralixle chinanu kamrutlo tsropumle wa gipji gajenegognetkakikolupa. Wane rixinriruklukanuwnakakna tye psolchijnekogajene. Poyagkaklewatachri rixkaralixlewle chinanu.

Gawra ga wa Sara galixle8Tomgakalurni Gawra, galixlewlu

chinanu yijnakota. Wane yiyatka.Yoptochijnetyawakapa yatka.Rushpakamtatka mumatkatni wayiyawakapa. 9Galixlewlu chinanugipiratikowaka chiji rawananumtawajra gajeru pixka. Mkachripjikakarawananumta Gisaakayma ga waGakowoyma. Wannanwa waleymalunewaleko gipiratkaluru yoptotachinepa.10Gi rixanu kagwaklu pokchi gichkopoyegitkaluru. Wa pokowatachri ga wakamrujixachri walenwa Goyakalu.

11Galixlewlu chinanu walako Sarawugenewata wa tsrotsoleji tixinitka gawa topapko giknogyatkalo. Goyakalugiyakleya tyoptota toklopishanepatkoshpakinripa, gi rixanu tkagwaklupoyankakachri wa tupiryegitjeru.12Giyagni satupje yineru, ga wa walegipnachri pixkalutu, ruxolewniynagixolune potu. Wa tengogne gajerukatagirkaka pixka, ga wa tsruwenuspuwnaga gajeru ksatupagi,mumkata yantaletkotupagi,ruxolewniyna.

Wajra gajenni tyechijne gwanatachinni13Kalixaklerunni gipnana pejnurunniko

wanna nyi, wa gipiratkalurumyoptotkanniko. Seyni gowukayako

10 11

Page 354: Yine bible   new testament

354

retyaluna. Rumuwyegitluna.Wannananuko gipgujtatnawa wajragajenni ga wa maleka giyakatyachinnirixna tyechijneya. 14Gi rixanu wanegixachine gimatkakwu wagichijnepotupna rujgana. 15Ga warushpakchijnetyawakna galikakarushinikinmakna, kagognepmaknasatokinripmakna. 16Ga wa xaniwanepnute kiglewakchijne ralukagapkapletna. Walenwa tengognegajerchijne. Giyagni Goyakalu gipatewata wane chinikolu Royakalutna.Gi rixanu Wale galpokotyana pokchi.

Gawra, ga wa Gisaaka,ga wa Gakowo, ga wa Gosi

17Yantaletkoklunu Gawra, galixlewluchinanu ranika genekleshatyapluGisaaka. Gipiratkalurkaka yoptotachriranika genekleshatyaplu satupjerutugituru. 18Wa wane chinpiranyegitkaluru,Gisaakaya puklopishanepa chinkalunepa. 19Wale kagwaklu wa gipnachinetskalayarumkata yotunkakletlu Goyakalu. Ga wagalikakni gipnachrinanni pixkalutniGisaakni. Seyni giwekachriyoptotatnaklu Gawra.

20Galixlewlu chinanu Gisaakagiglenshinikanyegitna Gakowo ga waGisawo wa ginachrikakapapiranaya.

21Wa rupnakastsi rixinitka Gakowni,galixlewlu chinanu satkaka Gosiwgenene ruglenshinikanyegita.Kanojereptostsi gitspanotachri Goyakalu yonogyegita.

22Wa rupnakastsi rixinitka Gosni,galixlewlu chinanu gimolenerushiniikaka Gisrayiliklopishanegishpakinripa. Ga wa gigapupatowyegimta.

Moysisi galixlewle23Wa Moysisi gishpakinitka,

galixlewlu chinanu mapa ksuru

yogimatkaluru ruruneya. Gi rixanuretluna kigleru mturu. Gi wa piklunapogirchi yokanre.

24Wa tsru rixinitka Moysisi,galixlewlu chinanu rujretyalu waGwarawo nshicho wgene chinikolupa.25Wale tsomitgonuklu Goyakalugayineruteneyma saletikolupa,mukochri gimeyiwatkalurkaka pnute wapshinitsonu waneyapmaklu.26Gigiptochijne ponikolewlegignantaakaluru pnute tsru kagwakluKristo yangapiranyegitikoluponikolewle. Gi rixanu gapnuru yegiyigata. 27Galixlewlu chinanuruknokamtatkalu Gigipto. Gi piklupogirchi gamewninri. Gi rixanu metkotugetachri pixka poyentunwalerixgognenata. 28Galixlewlu chinanuTsru Giknoglushgogne kamrujixa ga wagranchi gitslaptaglewlu, wa muchinanuwgenchine giylatachri ma mujtukyapna.

Wa Gisrayiline ga wa Raawi29Galixlewlu chinanu koprutluna

Sergalu Wenu wa popriri chiji pixka.Wa Gigipsyone yagota wane gixletini,ruylatkanna. Ragyekanna.

30Wa payokgipregogne sajrurutkalurniGeriko Pokchi prijere galixlewluchinanu rupkolikamtana.

31Galixlewlu chinanu wakapnokawaklero Raawi gi tupnamalixakleneyma gi rixanu kigle yoptoletixna getjechijnetachine.

Galixlewlu gakagloklewatinri32Ga wa ¿klu wanepnute nchinanu?

Gi rixanu gogi nmagatyanunkakpiranyempotutyapna Getyo, gawa Waraka, ga wa Sansoni, ga waGepite, ga wa Tawi, ga wa Samoyro, gawa tokanchi geneklewatachinni.33Wannanwa galixlewlu chinanurakaglokamtluna pogirewatyawaakaka,

11

Page 355: Yine bible   new testament

355

poyagkaklewlu kamrutna, rapkatlunagipiratkalurkaka, tsru mgenoklunnirushyanamamtna. 34Gichkoxirnalerniruwakamtna. Yoglolewapispumayxawniyna. Gigrokachinemuchkowkaakana. Gichkolunerixkaakana giylalu yegi. Pnu gajenesolalone gwanananumtachine satkakna.35Suxone wannanune gipnachineyotunkaakalune yoptotatnakna.Pimrinni saletpotutkalunni. Gi ralukagishpakletinripna, wa rapkapyaplunakigleru potu yotunru. 36Pimrineyantaletika ruxpiranatikolna ga wakochipjetikolna, ga wa wanepnuterostutikolna ga wa yoshmakikolna.37Sotlujetkalunenni. Yantaletkana.Yosokotkana. Yoglolewapigiylalewatyawaka rupniyna.Gowegamta, chiwomta gitakachineruyaglotatna. Magatyachinni.Salewnachinni. Yenetkalunena. 38Gi watyechijne gajenni gimukanni wanna.Yineru mwiyawakankaka pupjetyana,ga wa magkakakaya, ga wagitawakapnakakaya ga wachijipnakakaya.

39Ga wa pejnurunniko wanna nyikiglepiranyegirunni galixlewlu chinanu.Gi yoptotluna gipiratkalurkaka. 40Girixanu Goyakalu galpokotatkalu kiglerupotu wixanupa, wa wixa mwaknu gi wammagatikane rixkaakona wanna.

¡Gi pejnunanukta getachine!

12 1Giyagni wixa koxa gi rixanusajruukalunwu gi pejnunanukta

getachineya kyachgaperu pixka,wuwshokanru pejnuruko wmukochireginnu, wa wsajrukjeru wmukochire. Gawa kashnantakgognenatachinepwu,wunaple gajeru yagotikowakawasukamtini. 2Geso yegiyigatachinepwu, walixlewlemuchichachri ga wa poyagkakachri.

Gimuwlu chinanu Wale ginaplegitaakaluru, Wale kashnantaklukoroshishkita. Gike rixanru patewluni.Ga wa tuplatatka. Goyakalu tuplapijerepotuklesretate tuplatatka. 3Giyagnigyanshinikanpotutanru Geso gmamamanutinitipa ga wa gmamugrokanshinikanutinitipa: Walekashnantaklu gi pixkalutunanuktakmukochirerune yoptopirkakleWaleyako.

4Gixa gi wa granchipotunanuko gixayagotletawalu mukochri wansatkakyaplu. 5Ga wa gixagamtakatkalu giykolu, wa wgenchinepixka gixa giynumsatikolu:

Noturu, gi wa gike migje pixka pixa getletanru

Gitsrukaachi saletlewle. Gi koxa pugrokanshinikanutanu wa

Wale chigetjetinipyi. 6 Gi rixanu Gitsrukaachi rushinikanru

saleta. Ga wa rachichotna pejnuruneko

wugenene yoptotanune. 7Gkashnantakgognenatanru

nsaletikolupa. Wugenene pixka rixgiGoyakalu. Gi satu mturu ruru masaletanutu. 8Ga wa gma saletkoklunuwa pejnuruneko salewnaletini pixka,waneklu pakochingi. Gi wa Goyakaluwgenengi. 9Gi rixanu waneywu galikakawurune wumaneya. Saletawakletwuna,ga wa wkagwakpiratna. ¿Gi gewanepnute galikaka wyijnakotanrugiwekikalurune Giru, ga wa wuwekanu?10Gi rixanu pshinitsonusaletawakletwuna gikta rixpokogetletyawuna. Seyni Goyakalu saletwurupxakyapwu ga wa rupashiregnurapikyapwu. 11Galikakni pejnurukosaletlewlu xawakni gi wa gimuwlukagwakika, seyni wamonchi. Seyniwanepnute kigleru kamrutanna wasaletlewlu gasrukanune,

11 12

Page 356: Yine bible   new testament

356

kpoyankaklewaklerunetka, kiglegwashle rixinripa.

Wuykotka kpashirinepwu wixinripa12Giyagni mpotukatinwa gimyo

gigrokachri ga wa gitskeri muchkotu.13Ga wa potukgapolu gkamrutanu gijixichinanu, pnu mayinitipa yokmatachri,seyni rutskalakikolupa galikaka.

14Gijgapotutanru kigle gwakakleshagixyapna pejnuruneko. Ga wagijgapotutanru kpashirine gixikolupa.Wane gma mixkakoklunu, gi gimkatagetletlu Gitsrukaachi. 15Ggirukotinwasatu ma maga gapkapletyaplu Goyakalugimutlewle. Gi satunapachikgajitachritski ma tseruwninitipakojwaklewatachripmaka, ga wa gixolunepuchotachripmaka. 16Gi waneplukapnokawakleru, gi wa gimuterugixachriko Gisawo pixka, wa paniklupjechinanu rushagkalu muchinanu wgenchigitakikolu. 17Gi rixanu gixa gimatlu wawanepnute wa giglenshinikanyeglewluyoptotikolupapiranaya ralukinitkagiknookalurutkani. Gi rixanu girukshikatkalurenshinikanutyawakapmaka,rujgalewpotutnimka giktegayma.

Gepi magkakaka18Gi rixanu gixa gi wa kamruukaluru

magka gapyegita, xirnachri galgachriyegi, ga wa yachnewlu ga wamapshagalu, ga wa kawlenekalu, 19gawa kowgima, ga wa tokanchigima, wajemachine gagjipotyegitanru giwanepnuteko wanna yegi yogniikotokanchi. 20Gi rixanu gi rumkatagakotletatkaluna TokanchiYokananatkaluru: Ga wa nikchine rakatsrekmagkatetiniplu sotlujetkomkana. 21Wane rixapiikaklewleta wa getkaluru, wa Moysisiwane china, “Npikpotuta. Nutatata.”

22Seyni gixa gapyegitlu Siyo Magkate,ga wa Goyakalu giwekachri pokchi, waGerosale tengogne gajeru, ga wagixolurune potu Goyakalutowrerunemeyiwlu yegi gapatachine, gapyegitlu.23Ga wa gapyegitlu muchinanuwgenchine gapatjetachine tengognegitakgiwakatkalune yegi. Ga waGoyakalu yegi wa pejnurunekoGitakyagokachri, ga wagiwekikaalurune poyagkakachinenuyegi, wa mmagatikane gixkaakalune.24Ga wa Gesoyegitkagi wa gerotuGipiratkaluru Tokanchi chinanukgiglepokyegikleru, ga wa granchigitslaptagluyegi, Gawiligraga pnutekiglerkaka ginkakletachri.

Pogirewatikowaka mkomyemyetkotu25Ggirukotinwa gi wa giknokanru wa

Yanumatachri. Gi rixanu tyechijnegiykolewatyachri, Moysisi,giknokachine ma mayxawninitipna,wanepnutpotwu wixa wa tengogneGiykolewatyachri wkatjitini, wmamayxawninitipa. 26Tye tokanchigimamuchinanu komyemyetanrupsolchijneko. Ga wa xani rupiirewata.Wane china, “Pakatapje nkomyemyetanutkalu chiji. Gi wachijipjepni seyni tengogne koxa.” 27Watye tokanchi “pakatapjechi”gimatkakwu wa koshpaakalurupni wakomyemyetkalurkaka, kamrutkalurkakapixka, rawgognenatinripa wamkomyemyetkotkaka.

28Giyagni wumuwatanupogirewatikowaka mkomyemyetkotuyoptotachine wixinripa. Giyagnikgipashiregolunepwu ga wakagwakpiraklerunepwu, Goyakalu yegiwkamrurewatiniwuglenshinikanutyaplu Wale. 29Girixanu Woyakalutni xirnachrinikatlewatachri.

12

Page 357: Yine bible   new testament

357

Kristonune gimkata kamruretanru

13 1

chinepgi. 2Gi gimuslawatanrumachipepjigi gixinripa. Gi rixanu wanerixinna pimrine, Goyakalutowrerunewannapji rawkaakana. 3Gishinikannagostutkalune wannaymagostutkalunepgi pixka, ga wayenetkalune gishinikanu gi rixanuwanna pixka gixa koxa gixakamanerungi.

4Pejnuruneko yegikagwakpiratkalurupni kashimyokaklu.Ga wa kashimyokakachine gapnokawlekpashiripni. Gi rixanugapoklewatachine ga wagimopatlewatachine Goyakalugiklukanuwnayegjixanna. 5Gi wasroschi gerune gixjetachinepgi. Wawaneygi gixinri kiglenshinikanuyapgi.Gi rixanu Goyakalu wane china:

“Gi pagogneko gi nkaspukanunyi. Gi koxa nuknokanyi.”

6Giyagni kiglenshinikanwu wanewchininripa:

“Gitsrukaachinwa nupxakjeru. Gi npikanu. ¿Klu kamrutinno

yineru?”

Gimalwurni wa genekashlu Goyakalu gigleretanru

7Gishinikanna ggirukotjene, waGoyakalu tokanu ginkakjene.Getjepotutanru rixjetyawakna wawanna chinanu yoptotkalurupa.Ralixlena yimachinepgi.8Rixyawakgognenanukni Geso Kristokapetgogneni ga wa xani, ga wa psolugwashlepotunanukopa gike rixinikomnikawnakatupa.

9Pnumnu gixachri ga wa pnugiyakatyachri ginkaklewlukaka gi wapupjekakangi. Gi rixanu kiglerni wapoyegitikolu wa gaschi gimutlewlu

chinanu, gi wa niikaluru chinanu.Tyekaka gi wa gipxakna wa wanegixachine. 10Waneywugenekashatikowakakwa. Wa mkachripjikamrurewyegitachine gi wa rutaakananikyapluna walekwaya.

11Gi rixanu sasertote gitsrukatene potukpashiwaka ganiklu nikchinegragamukochri chinanu. Ga wa pokchimalekate yoxikmanetikna nikchine.12Giyagkoxni Geso, wa kpashirinerixkakyapna yine Waleko gigragaya,pokchi gipgyaptote malekate salewniya.13Giyagni pokchi gayinitka. Wale yegigayanu. Wkashnantakanru Waleyenetpiranyegitikolu. 14Gi rixanu gewimaleshaywu pokchi gwagognenatachripa.Seyni wujgalu papokchi wane gixachripa.

15Giyagni tye chinanu genekashluwanikyegjegognenatanru Goyakalu, wapoyagnutlewlu genekashatkaluru.Tyenwa wtokanu, giwakagipgujtatachrikaka. 16Giyagni kiglerukamrurchikaka ga wa gapsakaklu gi wagimuslawatanu. Gi rixanu tye pixkalutugenekashlukaka ruglereta Goyakalu.

Galixanna ggirukotjene17Galixanna ggirukotjene ga wa

gyijnakotanna. Gi rixanu wannagiruktatanshinikanutgigigyeglewatachine rixinna.Gyijnakotanna wa gimuwatachineparixinripna, gi wa gochgitachinepni, girixanu gi wa rochgirmakna gipxakgi.

Gagjigogneyegitanwu18Wixa chinanu gagjigognetanu. Gi

rixanu waponshinikanyegitlumuklukanuwnanshinikanutkanepwu.Psoluyako waluklu kiglerugixjetachinepwu. 19Ga wa gixonagjipotutgi wane gixagagjigogneyegitanno, wa giyampotugixa yegi nsatkakikolupa.

13

Page 358: Yine bible   new testament

358

Giglenshinikanyeglewlu20Wutsrukate Gesonwa tsru potu

gowegane girukotachri, wa tokanchigipiratkaluru gike rixinikomnikawnakatugraga chinanu. Waleyotunkakjeru gipnachinetskalaya Walenwagiglewanshinikanrewlu Goyakalute.21Ralpokotangi pejnuruko kigleruya warushinikyawaka gkamrutinripa, GesoKristoya gkamrutinri wa Goyakalugigleretanru, wa Gesogimalwugognenatkalurupni gike rixinikomnikawnakatupa. Wane gixkalurupa.

Ralipre galukleta22Nagjitgi, nomolene, gakotanru

nuykole, gi rixanu psotsotajinyonyegitgi.

23Nunkakgi gimatinripa wa wumoleTimotiyo kaspuukalurutkani.Giyampotu runinipa, waleymanetapangi.

24Galukanna pejnurunekoggirukotjene ga wa pejnurunekokpashirine. Gitalya gajene galukgi.

25Gimutkalunepgi pejnurunekgi gixa.Wane gixkalurupa.

13

Page 359: Yine bible   new testament

359

Galuklewlu

1 1Santiyako kirukate. WalenwaGoyakalu ga wa Gitsrukaachi Geso

Kristo wayegrerni.Pamole gepinerune gipalatachine

chinanupni. Nalukgiwakatgi.

Gimuwlu gkagwakinri wayantaletlewlu gapyegitinipgi

2Nomolene, pejnuruko gimuwlugkagwakinri wa pnumnu gixachriyantaletlewlu gapyegitinipgi. 3Gimatluwa galixlewlu yantaletkoklunu, walekamrutlu kashnantakgogneru. 4Giyagnikashnantakgogneru gixaya poyagkakakamrurpotutanuchi, wa gixammagatikane gixinripa, ga wapoyampotutachinepgi. Gikegmagatinripa.

Galixlewleyma gagjitanru gimatkalewlepa5Ga wa gimatkalewlu magatinwa satu

wa gixa, Goyakalu gagjitanu. Walenwapejnuruneko genekashatachri, ga wamyangaletni. Ga wa geneeko. 6Seynigalixlewleyma gagjitanru. Gi wagnutanshinikanutanu. Gi rixanu wanutanshinikanutachri tsru wenushpurgapixka rixa, kannipgyaluganikashpurgatanru ga wa pnumnuyakakgatkalurni pixka rixa. 7Giyagniwale jeji gi kagwakanru Gitsrukaachiyayoptotyaplu pagixanu. 8Wa jeji

kashrijtanshinikanuklerumomkaagapotkatpotni.

Kwamonurune ga wa ponikolune9Wa wumole gimuteru galixkowatanu

wa tsru rixinripa. 10Ga wa ponikolugalixkowatanu wa gimuteru rixinrinapa.Gi rixanu wa wale gipnini kshanagwupixka. 11Gi rixanu remnuymarushpakinitka tkachi, kshana gipriga gawa gigwu gijrukana, ga wa ruglenugwusalewna. Waneko pixka rixanikawnaletanu ponikolupni ralukakamruretanruyegkakaya.

Wa jeji yantaletlewlu kashnantakgognenatachri

12Giglenshinikanyegitkalurni wa jejiyantaletlewlu kashnantakgognenatachri.Gi rixanu wa kiglegetanshinikanutkoklunu wanekluyoptotanru giweklu sagyeta, waGoyakalu gipiratyana rushinikjene.

13Wa satu yantaletkoklunu, gi wanechinanu, “Goyakalu nyantaletika.” Girixanu Goyakalu gi wa gektutkakayantaletika. Ga wa gi satuuna yantaletakoxa Wale. 14Seyni satkakayantaletkalurni wa walenukoretsotanrewleya rutsekletkoklunu ga wayokshatkoklunu. 15Giyagni wagetsotanrewlu wugenetini, wanekluwugenetlu mukochri. Ga wa mukochrigalixinitka, rawkaklu gipukchi.

Kpashiri Santiyako Kirukate

Page 360: Yine bible   new testament

360

Kigleru genekashlu16Nushinikanune nomolene, gi

mpupjekaako. 17Pejnuruko kiglerugenekashlu, ga wa pejnurukommagatikatu genekashlu tengognegiyakatyachrini. PokamlatachrikakaGiru yegi ginyachrini. Wale maleshaylukashrijewnalu, gi wa giprojtalumayawleko. 18Waleko rushinikanuyaWale wugenetwu galikakpotunanutokanchiya. Muchinanu potuwutakikolupa ruyakotanrukakaya.Yiglepotuko jigekanuwatachinepgi19Gimatanru gixa, nushinikanunenomolene. Pejnuruneko yine giyampotuyijnakotachinepa, ga wa yiglepotukoyanumsatachinepa, ga wa yiglepotukojigekanuwatachinepa. 20Gi rixanu wayine jgekanu gi wa Goyakalupoyagkaklewle kamruta. 21Giyagnigiknokanru pejnuruko kapcholu ga wagixo potu gektutu. Ga wagmayognuyma gyoptotanru tokanchigitakanshinikanutkaluru. Wa walegimkata gognetkakletyapgi.

Tokanchi kamruklerunepgi22Tokanchi kamruklerunepgi. Gi wa

yijnakoshatachinepgi gixnanukoyokwitnawa. 23Gi rixanu girukoktatokanchi yijnakotachrini, ga wa gi wakamrutlu, walenwa jeji pixkarumumturetanrugoji retpotutnawaganigapiya. 24Gi rixanu walegetpotutnawa. Ralimta. Wanekluramtaklu gi pixka gixachrini.25Mmagitikatni gishpaklewlugixpokotyawakapiranaya. Giyagnigirukokta yojrigi getlepotutlugishpaklewlu gixpokotyawakapiranaya,ga wa romkagitlu, walenwa gi wayijnakoshatachrini kamtakakleru, seynikamrurchikaka kamrutachri.Giglenshinikanyegitkalurupni kamrureya.

Yonogyeglewlu powralu ga wa mumtuukotu

26Wa satu kagwakinipwa Goyakalugomkagitachri rixinri ga wa gi wachipetannutinipwa seyniyokwigajitnawa, gi wa galikakniGoyakalu romkagitinrina. 27Wayonogyeglewlu powralu ga wamumtuukotu Goyakalu Girchi getanu,walenwa wsalwayegityapna murune gawa gipnagnurutachrone salewninriyna,ga wa wumretinwa powrapotupwutyechijne gajeruya.

Gi wa manewle giglenu chinanu wyoptojetanru yineru

2 1Nomolene, wa kgoyaknuruWutsrukate Geso Kristo galixachine

gixini, gi wa manewle giglenu chinanugyoptojetanru yineru. 2Gi rixanu wagapatjetyawaka jiglokinipa satu jeji,kori yoshmakamyojrechi gitakachri gawa mkachri katajimtaluyma, ga wakwamonuru jiglokinipa kapcholumkachriyma, 3ga wa gixa getpotutinipluwa katajimtalu gitakachri, ga wa wanenchininiplu, “Gewi kiglewakaptuplatanu.”Ga wa kwamonuru wane nchininipa,

“Wane ptunwatanu.”Waka, “Nutspanjixgapre ptuplatanu,”

nchininipa, 4¿gi ge gixakonshinikanuyagitakyagoklewata, ga wagiklukanuwnayegjixlewatachinetkagimugletu shinikanchiya?

5Nushinikanune nomolene,gyijnakotanu. ¿Gi ge Goyakalu tsomitnawa kwamonurune tyechijne gajeruya,galixlewlu ponikowatyachinni?Wannanwa rupiratanru pogirewatawakayoptotachinepni, wa rushinikjenerupiratinri. 6Ga wa gixamkagwakpiratkone gixnakwamonurune. ¿Gi ge ponikolune

1 2

Page 361: Yine bible   new testament

361

kapsakletgi, ga wagitakyagookikowaakaka gigekosemtgina? 7¿Gi ge ponikolunemupashiregnuchi chinyegitluna wakigle giwakalu wa gixa koschekikolugiwaka?

Pogirchi tokanu yokanatkaluru8Wa pogirchi tokanu yokanatkaluru

mpoyagkakinipa galikaka kiglerugkamruta wane chinyongatyawaka,“Pushinikanru pumwastsitanru pixnanuko pixka.” Wane gixini, kiglerugkamruta. 9Seyni manewle giglenuchinanu gyoptojetiniplu yineru,mukochri gkamruta. Ga wa TokanchiYokanatkaluru gekakgitgikgiklukanurune gixinri. 10Gi rixanugirukokta kamrutlu pejnuruko TokanchiYokanatkaluru, ga wa satupje yokanrupupjetini, pejnuruko rukluka TokanchiYokanatkaluru. 11Gi rixanu wa wanechinachri: Gi wa pumopatlewatanu, wane china koxa: Gi puylalewatanu. Giyagni pma mumopatlewatkanu seynipuylalewatinipa, TokanchiYokanatkaluru kaspukachritkayi.

12Wanepotuko nchintokanutanu gawa wanepotuko gixa kamruretanugitakyagookalunepa pixkalunepgichinyawaka wa tokanchi gishpaklugixpokotyawkapiranaya. 13Ga wametwamonrene giklukanuwnayegjixkometwamonutkonepni. Gi rixanugetwamonrewlu gaalixlugiklukanuwnayegjixlewlu.

Kamrurchi ga wa galixlewlu14Nomolene, ¿klu rupxaklewatya wa

satumka wane chinnawa,“Kalixaklerno,” ga wa maleshaylukamrurchi? ¿Rumkatge gognetkakletluralixlewlemka? 15Gi rixanu wumolemamkatu ga wa mamkato gixinipa gawa maga nikletini walegogne, 16ga wa

satu gixa wane chinashatinipna,“Gajewa. Kiglenshinikanupgi. Gi wakachiklepatkagi. Jinanupgi.” Seyni giwa genekinipna gimanna galukyawaka,¿klu rupxaklewatya? 17Waneko pixkarixa galixlewlu. Mkamruretmakagipnachrini wa galixlewlumka walepjechininri. 18Seyni satu wane chinanu,“Pixa waneya galixlewlu. Ga wa gitawaneya kamrurchi.” Mkamruretyi pixinipekakgitanno palixlewle, ga wa gitakoxa gekakgitanyi nalixlewlenkamrureyma. 19Pixa galixlu wasatupjerutu Goyakalu. Kigleru pixa. Gawa kamchine koxa galixlu ga waruypiypiyegitluna.

20Ga wa pixa yineru gikegaprimigjeyi, ¿gi ge paluka gimatletluwa galixlewlu ma kamrurnumka gikegaprini? 21¿Gi ge kamrurchi chinanumuklukanuwnakaakotu rutaakawutsrukatni Gawrani? Wa gituruGisaaka giylatikowakakwa ranikagenekashleta. 22¿Gi ge getlu warukamrurewkaka ralixlewle ga wakamrure? Kamrurchi chinanummagatikatni galixlewlu. 23Giyagnipoyagkaakalurutkani wa yonatkaluruchinyawaka:

Gawrani galixlu Goyakalu. Ga wa rutakyegitka poyagkaklewle rixinri. Ga wa wane chinkaGoyakalu gimatanru.

24Getanru. Kamrurchi chinanumuklukanuwnakaakotni yineru. Gi wagalixlewlu chinanupjeni.

25Waneko pixka tixa Raawikapnokawaklero. ¿Gi ge kamrurchichinanu muklukanuwnakaakoto tixinri,wa tyoptotinna towrechine ga wapagapoko tkoshpakyana? 26Gi rixanuwa manchi muwekletu pixka rixinigipnachrini, waneko pixka rixagalixlewlu. Ma kamrurnu rixini,gipnachrini.

2

Page 362: Yine bible   new testament

362

Wunnu tsrupotkaka tserpiranawata

3 1Nomolene, gi wa gixolunepgiyimaklewatachinepa. Gixa gimata

wanepnute giklukanuwnayegjixpotutkoyimaklewatachine. 2Gi rixanupejnurunekwu wixa gixo wpupjetya.Satumka gi pupjetini tokanuya, tyemkajeji mmagatikatupmakni. Rumkatagaalirmanetnawa psolpotuyako.

3Kawalyonenama chipetapi wutakiniwyijnaakakyapna, psolmanekowpotukatyana. 4Getankoxlo kanawa.Tsropotmakni, ga wa gichkonnipgyalutanikika. Seyni mturu potu potukatapitpotukatika ginakakta potukatachrigishinika gitakletlo, wane tyinripa.5Waneko pixka rixa wa wunnu.Walenwa mturu wumane psojite, ga watsrupotkaka tserpiranawata.Mturpotumero gipsomxiginanuktaluyochpikanru. 6Ga wa wunnuxirnachrimerni. Psolchijne gajerukompoyagkakleni wa wunnu. Wane rixawunnu wumane psojitkakatskalaya.Wale puchotlu psoluko wumane.Xirnakaklu psoluko wixjetyawaka. Gawa waleko xirnakaaka Gigenaxirnachriya.

7Gi rixanu pejnuruko tyegogne gajeru,gepkoxamkojejixirune, ga wakamejirune, ga wa yosrolotachine, gawa tsru wenga gajerkaka pejnurukogimkata puratkota ga wapuratkalurutkani yineya. 8Seyni wunnugi satuuna yineru gimkata puratletlu.Walenwa gektutu giyoljegognenatachri.Katseplu kamakalu gipnamenu.

9Waleya wumalwutlu GitsrukaachiGirchi. Ga wa waleya wkamakpiratnayine, Goyakalu pixka kamrutikalune.10Wale namchiyako rushpakyagimalwuru ga wa kamakpiiru.Nomolene, wane gixachrikaka gigaluukalurni. 11Satu

gishpagatyawakapnapjeya gijimlemlegata mushgalu ga wa mrogalu12Nomolene, gi tumkata gikermunagwaletlo goliwaji. Gi wa gowatsa koxagimkata gwaletlo gikersagi. Gi koxamrogalu gishpagatyawaka gimkatamushgalu gwaleta.

Gimatkalewlu teno giyakatyachri13¿Wanerge satu kgimatkaleru ga wa

kanshinikanuru gixa yegi? Kiglerurixjetyawakaya kamrure rekakgitanugimatkalewlu mayognuyma. 14Ga waganxalu pachikgajitinipgi ga wawaneygi nchinini pagajiyagimkapnuglu, gi wa galixkotinwa. Gi wagweyawyegitanru galikakpotunanutokanchi. 15Wane gixinipa gimatkalewlegi wa teno giyakatyachri, seynityechijne gajerukni. Manchigiyakatyachri, kamchi wane gixle pixka.16Gi rixanu ganxalu yegi ga wagimkapnuglu yegi, wanekoxlumumatanshinikanutikowakanu, ga wapejnuruko gektutu kamrurchi.

17Seyni teno giyakatyachrigimatkalewlu muchinanu gapkakpashirni. Wanepnutegiglewanshinikankaklewatachrini. Gawa mayogotni, ga wa powixkowatachri,ga wa kgetwamonreru potu, ga wakigleru kamrurewleru potu, ga wamnutanshinikanutkatu, ga wamixashatkatu. 18Ga wapoyagkaklewatachrikiglewanshinikanrewaklerukamrurewata. Wane rixnagiglewanshinikanyegkakachine.

Goyakalu gkamnixinri

4 1¿Ginaka ruyakatya giylalkaka?¿Ginaka ruyakatya yagotkaklukaka

gixkakluko? ¿Gi ge wane ruyakatya wagigleretashatanruykaka gimanepsojitkaka yagotkakyachri?

3 4

Page 363: Yine bible   new testament

363

2Getsotanrewata ga wa gi waneygi.Giylalewata. Ganxalewatya. Ga wa gigimkata waneygi gixleta. Gyagotkaka gawa giylalewata ga wa gi waneygi, girixanu gi gagjirewata. 3Gagjita ga wa gigyoptota, gi rixanu gektu gagjire gixa,gigleretashatanrukaka gnikatyaplu.

4Kgimopataklerungi. ¿Gi ge gimatagixa tyechijne gajene gimatinri walenwaGoyakalu gkamnixinri? Giyagnigirukokta galuka tyechijne gajenegimatanru gixletnawa, Goyakalukamnixjeru rixkaaka. 5¿Wakagkagwakluge wa yonchimaleshawaklege chinyawaka:“Ganxaluyma gogaluklewlu rixa waGiwekikaluru wixa gwachri?” 6Seynitsru potu gimutlewlu rixwu. Giyagniwane china:

Goyakalu satkakna galixkotnachinwa,

ga wa rumutna mturune gitaknachinwa.

7Giyagni Goyakalu yijnakotachinepgi.Nsatkakanru kamchi gitsrukate ga wagixa yegi rasukini. 8GkayegikanruGoyakalu, ga wa Wale kayegikangi gixa.Kmukochirerune, geromyoginwa.Kashrijtanshinikanuklerune,mpowratgajitinwa. 9Salewnachinepgi.Gwamonuwatanu, ga wa nchiyagatanu.Gitsolguwle nsalewnale gkashrijetiko.Ga wa gimuwle gichpokgojrekashrijetiko. 10Mturune gitakinwaGitsrukaachi getanu, ga wa Wale tsrugitakangi.

Gi wa gjigyegkakanu gixkakluko11Nomolene, gi wa gjigyegkakanu

gixkakluko. Girukokta jigyegitlu gimolega wa ruklukanuwnayegjixlu gimole,wa wale jigyegitlu TokanchiYokanatkaluru, ga waruklukanuwnayegjixlu TokanchiYokanatkaluru. Ga wa pixa

giklukanuwnayegjixiniplu TokanchiYokanatkaluru, gi wa TokanchiYokanatkaluru kamruklerutkayi seynigitakyagoklewatachriyi. 12Satupjerutniwa kyokanrewakleru ga wakgitakyagoklewakleru. Walenwagimkata gognetkaklewletachri ga wagimkata gamgakaklewletachri. ¿Katyipixa wa pumwastsitanrugitakyagoklewachripmakyi?

Yechikawapirana13Wuya gixa, wane chinachingi,

“Xawakni ga wa yechikawa tyepokchiko gayanu. Satu walapu wanewuknokakini. Wmarnewatanu ga wawaneyapwu wane wixlepa.” 14Wa wanegixachingi gi gimatlu wayechikawapirana, ga wa gi pixkalutnigiwekinri. Gi rixanu kapgyalupixkalungi gixa, pshinitsonugipgujewnachingi. Waneklugamgamtanu. 15Seyni gimkata wanechinretgonuka, “Wa Gitsrukaachigishinikiniplu, wuwekanu ga wa tyewkamrutanu ga wa wale wkamrutanu.”

16Ga wa xani gixa galixkowyegitlunsanowashle. Mugletni pejnuruko tyepixkalutu galixkowlu. 17Giyagni kiglerugimata kamrutachri, ga wa gi kamrutlu,wale chinanu mukochrini.

Ponikolune kapsakletachine saletko

5 1Wuya, ponikolune, nchiyagatanu.Nsaplewjetanu

nsalewninrikakayapa wa gixa yegigapokachripa. 2Mponikolewlegijpagiynina. Gimkalu kochopatewata.3Gkorite ga wa nsroschitetuchkatnanatkawa. Tpuchowlegipgujtatangi ga wa xirnachri pixka tixanikatlegitutangi. 4Ralipregognekakachinanupa, gapotlo. Gjemanu:Tsaplewata wa kamrurewaklerunewenutikolupmaka, wa gixa gwiyna

4 5

Page 364: Yine bible   new testament

364

gisanate jirgiyachine. Ga wa ksolaloteruGitsrukaachi yijnakotlu tsaple.5Mponikowashata tyechijneya.Gmeyiwashgognenata.Jinanunshinikangi, nikchigiylatikolgogne pixka. 6Gixagiklukanuwnayegjixlu poyagkakachri,ga wa giylatlu. Gi wa rujgasatkakleyegitgi wale.

Mapognanunepgi7Giyagni, nomolene, mapognanunepgi

Gitsrukaachi gapokinpotunanuko. Getanrukgisanatewakleru. Kagwakgognenatlukigleru potu chiji gwakakanru.Mapognanutni wa yoptotinpotunanuklumuchinanu gina ga wa ralipre gina. 8Gixakoxa mapognanunepgi.Gmuchkotanshinikanutinwa. Gi rixanuGitsrukaachi gapoklepa kayegika.9Nomolene, gi gkegemgayegkakanu gmamuklukanuwnayegjixikotupa.Kgitakyagoklewakleru gipgyaptostsitunwanatatka.

10Nomolene, gyimanru waneyapgi watokanchi geneklewatachine salewnalkakaga wa rakotanshinikanuwlena. WannaniGitsrukaachi giwakaginkaklewatyachinni. 11Giyagnigiglenshinikanyegitkalunni wchinyegitnakashnantakanshinikanutachine.Gyijnakyegitlu Gopokashnantakanshinikanrewle. Getkoxlu girixpokotlu Gitsrukaachiralipregognekaka gi rixanukgetwamonrerpotni Gitsrukaachi ga wakshinikanurpotni.

Gi wa Wale kawchinanu gkoschekanu12Ga wa pejnuruko pnute, nomolene,

gi wa Wale kawchinanu gkoschekanu,

gi wa tengogne kawchinanuko, gi wachiji kawchinanuko, gi wa klunerukawchinanukokta. Seyni gigi wanechinko gigi. Ga wa gike chinko gike,gma muklukanuwnayegjixikotupa.

Gagjigogneru gimkatanru13¿Salewnege gixa yegi satu?

Rumkata gagjigognereta. ¿Satu wanekiglenshinikanuru? Rumkatagimalwuru shikaletleta. 14¿Yayixge satugixa yegi? Repuukona gapatjetachinetsrutene, ga wa ragjigognetanna walechinanu. Ringi ruyokanrunaGitsrukaachi giwakaya. 15Ga wagagjigogneru galixlewluymagitskalakanru yayixachri. WaGitsrukaachi yotunkakanru. Ga wamukochri kamrutinitka,kaspukmukochiretko. 16Giyagnigipgujtamukochiretyegkakanu, ga wagagjigogneyegkakanu gitskalginripa.Gichko ragjigognetini poyagkakachri,gixo gimkatachrinwa ragjigognere.

17Giliya yinerni wixa pixka getasalewnaletachrini. Ragjigognepotutagina ma mixinitipa. Ga wa psolchijnekomapa walapu patsrujire ksuru gi ginni.18Rumepe gagjigogneretatnaka, ga watengogne runyatka gina. Ga wa chijirupchekyatka gitaklukaka.

Rognetkakanru ruwekinri gipukchiyegiya19Nomolene, wa satu gixa yegi wa

galikakpotunanu tokanchi pupjetini, gawa satu satkakinri, 20wa tye nunkakgigimatinripa: Wa girukokta satkakanrukmukochireru pupjetyawakaya, walesatkakachri gognetkakanru ruwekinrigipukchiyegiya, ga wa gixo potumukochri rushyatanu.

5

Page 365: Yine bible   new testament

365

Galuklewlu

1 1Petro, Geso Kristo yokanatanrukirukatni. Tsomitkalune, pnu gajene

chinanupni, gipalatachinePontochijneya, Kalasichijneya,Kapatosichijneya, Gasyaya, ga waWitiniya. 2Tsomitkalungi wamuchikawako rumatagnaputyawakaGoyakalu Girchi. Giwekikaluru chinanukpashirine gixkaakalungi,yijnakotachine gixinripa ga wa GesoKristograga gitslaptagatkalune gixinripa.Gixa chinanu ruxolewnanu gimutlewluga wa giglewanshinikanrewlu.

Wkagwaklewle giwekachrini3Gimalwutkalurni Goyakalu,

Wutsrukate Geso Kristo Giru. Wa tsrupotu retwamonrewle chinanu, rumepegishpaakakletatnakwu. Kagwaklewlugiwekachri waneywu wixinripa GesoKristo yotunre chinanugipnachinetskalaya. 4Gyoptotanrupawaneyapgi mpojpakatupni ga wamumtutewnakatupni ga wampochipukatupni, tengognegimretikaluru gixanupa. 5Gixni waGoyakalu giyaklewle gimretikalungigalixlewluya gognewatikaluruchinanupa. Walenwagalpokotkalurutkani gipgujetkaluruparalipregognepa. 6Wale chinanugimuwpotuta. Pshinitsonuji

nsalewnamka pnumnu gixachrigyantaletikolkakaya, wagaluukalurupmakni wane gixasalewnaletinri, seynigimuwpotutachingi. 7Kiglerpotniyantaletikolu galixlewle kori pnute.Xirnachrimka tetumgikni korni, seynitsalewnana. Wanepnute kiglepotluyantaletikolu galixlewle, retikolupagimalwuru chinanupa ga wa galixkowluchinanupa ga wa kagwakpiiruchinanupa wa Geso Kristogipgujewninipa. 8Gma metanutu Walegixa gishinika. Ga wa xawakni gigetawalu, seyni galixinri, gimuwpotuta,gimuwleyma mumkata chinkotu ga wagatajiwnachri. 9Galixle yoptukyawakayoptotachingi. Tyenwa giwekinrigognetkakikolu.

Tokanchi geneklewatachine gipgujtalewle10Tye gognewatikaluru

repomsapiranyempotutna tokanchigeneklewatachine, ga wa rujgagimatleyempotutluna. Wannanwatokanchi geneklewjeta wa gixagimutikolupapirana.11Rujgapiranyegitluna klunerupni ga wagi pixkagogneplu runkakletpiranatanruGiwekikaluru Kristonu wanna gwachri.Wa ma mapookanuwarupgujtagnaputanru Kristosalewnalepapirana ga wa royaknupiranagomkagitachripa. 12Wanna

1 Chininri Kpashiri Petro Kirukate

Page 366: Yine bible   new testament

366

gipgujetyegitka gi wannako chinanukniseyni gixa chinanupni tyepirankakakamrurewatyana. Ga wa xanityepirankaka ginkaaka gixa waKiglerpotunanu Tokanchi ginkakjeneya,wa Giwekikaluru Kpashiri tengogneyokanatikaluru ginkaklewatyachinni.Tyepirankaka gogaluklewlu rixnaGoyakalutowrerune tengogneyaretyapluna.

Kpashirinepgi galpokonshinikanutinwa13Giyagni galpokonshinikanutinwa.

Kanshinikanurunepgi. Psolpotuyakogkagwaklewatanu gimutlewlu chinanuwa gixa gimutikolupa wa Geso Kristogipgujewninipa. 14Wgenchinekajnakolune pixkalunepgi. Gi wamuchinanu getsotanrewle wa gmamumatkanuwa gixanatini,gixachinpatkagi. 15Seyni kpashirnintomgajeru pixka, gixa koxakpashirinepgi psoluyakogixjetyawakaya. 16Wanechinyongatyawaka:

Kpashirinepgi gi rixanu kpashirno Gita.

17Ga wa Girchi gi wa manewlegiglenu chinanu yoptotlu yineru, seynisatkaka yineru rutakyagoka rixpokokamruretyawaka. Giyagni gixa waGirchi koschekgiwakatachingi,pikachinepgi gewi gwanatkakopshini, girixanu payinechijne gwanatachingigalikaka. 18Gike gapri migjegixjetyawaka gishpakya, wagitsrukatenni gike gapri migje giykolechinyawaka. Gimata, gixa gi wapojpakalkakaya sroschi ga wa koripixka wenutkalurni gishpakinri. 19SeyniKristograga kwenuru potu wenutika,mapchotu powralu potu gowegawgenegraga pixka. 20GoyakalugimatagnapunatatkaluKristogragapirana ma kamrutkonuwa

tye psolchijneko, seyniralipregognekaka rupgujetatkalu gixachinanu. 21Kristo chinanu gixa galixluwa gipnachinetskalaya yotunkakjeru,wa royaknu renekjeru, Goyakalu, waGoyakalu galixinripa ga wa Walechinanu gkagwaklewatinripa.

Gimepe gishpakletachinetkagiGoyakalu tokanuya

22Xani kpashirinshinikanune gixatkawa galikakpotunanu tokanchigalixkalchinanu. Giyagnimixashatkanepgi gixa gishinikletyapnamoletkakachine. Gishiniikakpotutanugajiya. 23Gixa gimepegishpakletachinetkagi Goyakalutokanuya, wa kigleru kajirujipixkalutuya. Gi wa pojpakalu kajirujiyagimepe gishpaka, seyni mpojpakajituya,Goyakalu tokanuya, wagiwekgognenatachri Tokanchiya ga wagwagognenatachri Tokanchi. 24Gi rixanu:

Pejnurmaneko kshana pixkalutni, Rupriga kshana ga wa gigwu

gijruka. 25 Seyni Gitsrukaachi tokanu

gwagognenatachrini. Tyenwa kiglerpotunanu tokanchigixyegiya ginkakletikaluru.

Gajerya gishpakachine pixka

2 1Giyagni giknokanru pejnurukogektutu, ga wa pejnuruko yokwiri,

ga wa gixashlewlu, ga wa ganxalu, ga wapejnuruko gapatlewlukaka. 2Gajeryagishpakachine pixka galukpotutanrutnuchga makojetu. Walenwa tokanchi.Waleya ntseruwninripa gognewatikaluruchinanu, 3wa gixa gimatinitkalukshinikanuru rixinri Gitsrukaachi.

Sotlu giwekachri4Walenwa gyayegitanru. Sotlu

giwekachri pixka rixa Wale,

1 1 2

Page 367: Yine bible   new testament

367

giknookaluru galikaka yineya, seyniGoyakalu tsomitanruni. Kiglepotni. 5Gawa gixa sotlu giwekachrikakapixkalungi kamrutikaluru panchi,Giwekikalurupji gixinripa. Sasertotenekpashirinemkojepgi, ganikagenekashletinripa Giwekikaluruya waGoyakalu gigleretyawaka Geso Kristochinanu. 6Giyagni Walepiranachinyongatyawaka:

Siyo Magkate nutaklu yoptowaka gwachri sotlu,

Tsomitkaluru ga wa kigleru potu. Wale galixachripa gi wa patetko.

7Giyagni gixa galixachingi chinanukagwakpiratkalurni. Ga wa malixkanechinanu Walenwa:

Wa sotlu myoptotkotu kamrupjitachineya,

Wale gitaaka yoptowaka gitsejita. 8 Sotlu gitspetkaluru, sotlu

gijrukikwaka. Rutakikowakna rutspetyana

ma malixkalchinanruna tokanchi.

Goyakalu gayinerutenetkagi9Seyni gixa tsominerutkalungi.

Sasertotenemkojgi. Pogirewatyachingi. Yine kpashiringi, Goyakalu gayineruteneko, ruglenu ginkakletinripa. Walenwa mapshagwakayegiyantomgajeru, Wale pokamlale koglajrugwinripa. 10Gixa muchikawa gi wayinenangi. Ga wa xawakni Goyakalugayinerutenetkagi.Metwamonunatkongi, ga wa xawaknigetwamonutkalunetkagi.

Gitspalatinri manchi getsotanrewlekaka11Nushinikanune, gita gagjitgi pnu

gwachine gixinri ga wa payinetskalagwakopshini, gitspalatinri manchigetsotanrewlekaka. Tyenwa gimaletlugixa giwekle gerotu. 12Kigleru gixjetanupayineyegiya wa jigyegitinipgina

gektutu kamruklerune pixkamka,Goyakalu gimalwutkalurupni kiglerugkamrure retkalna chinanupni waGoyakalu kayegikinrigognepa.

Goyakalu wayegrenepgi13Pejnuruko yine tsru gitakanru

gyijnakotanu Gitsrukaachi chinanu,14waka pogirchiko, wa tsru potu rixinri,waka girukotlewatachine wa pogirchiyokanatanune gektutu kamrutachinesaletachinepa, ga wa kiglerukamrutachine galixkotachinepa. 15Girixanu tyenwa Goyakalu gishinikanru,wa kigleru gkamrutinriya,gkochrokyaplu manshinikanune yinemumatkalene. 16Gishpakachinepixkalunepgi, seyni wa gishpaklu gi wagektutkaka gishyale gitakanru. SeyniGoyakalu wayegrenepgi. 17Pejnurunekogkagwakpiratanu. Gishinikannamoletkakachine. Mpikanru Goyakalu.Gkagwakpiratanru pogirchi.

Kristo salewnale gyimanrupa18Gipxaklewatachine, psolpikleyako

gyijnakotanna gitsrukatene. Gi wakiglerunepjepni ga wa mayogone, seynikoxa mpotukane gyijnakotanu. 19Girixanu tyenwa poyagnutikolu, wa satumuklukanuwnanshinikanutkaturixinripa Goyakalu getanuya,salewakchi rakotanshinikanutinipa, giwa salewakchi gimuknu rixinri. 20Girixanu ¿kluneruya galixkotko wagmukochirewatinipa ga wa gichkogetikoklunu, gakotanshinikanutiniplu?Seyni kigleru gkamrutinipa ga wansalewninri, wagakotanshinikanutiniplu, tyenwapoyagnutikolu Goyakalu getanuya. 21Girixanu tye chinanukni ntomgaka. Girixanu Kristo koxa salewna gixachinanu. Gyimanru ruknokamtyagi, wagixa gomkaagapotyaplu.

1 2

Page 368: Yine bible   new testament

368

22 Gi wa mukochri kamruta Wale. Gi koxa yokwiri tokanu rukshikiko

Wale. 23Wa yangakoklunu, gi wa rugje

yangalewleta. Wa salewnanatini gi wakawgurewata. Seynikgitakyagoklewakleru poyagkakachriyegi Walenanuko samyoknawa.24Koroshishkitaya Walekoganikmukochiretwu gimaneya, wa wixagipnachine pixka wixatka, wmamukochirewatinitpatka,poyagkakachinepwu wuwekinriya.Walepchole chinanu gixa gitskalaaka.25Gi rixanu gixni wa gowegane pixkagixa pupjerenatachingi. Seyni wa xanigirukotapratachri yegi nsatkaaka, wagirukotanshinikanutjeru yegi.

Kashimyokakachine gimkata kamruretanru

3 1Ga wa gixa gnunrochine wanekopixka gixanu. Gyijnakotanna

ganurune. Wa tokanchi ma malixinipnapimrine, Geso yegi raniikonatokanchimigjeya wa ganunrogixjetyawaka chinanu. 2Retjetinginagixjetyawaka powralugkagwakpiireymananuko. 3Gi wa gixagiglewlepni wa rogo gwachri giglewle,gi wa kamaprujiwutsaya, gi wa korigiglewleyako, gi wa kiglerumakatlewluyako. 4Seyni gixa gajiyogimatachri yineru giglewle, giglewlumpojpakatupa. Walenwa shinikanchimayogotu ga wa pochkeru.Kwenurpotni Goyakalu getanuya. 5Girixanu muchikawa wane rixagigletletnawana wa kpashirone suxone,Goyakalu kagwakanshinikanutyachrone.Wannako ganurna yijnakotachinni.6Sarni pixka tyijnakotlu Gawrani. Wanechinru gitsrukaachi. Gixni watoklopishangi, wa kigleru gixini ga wagi satuna pikikolu gimyekini.

7Ga wa gixa gnurchine waneko pixkagixanu. Ganunrone gwayegitanugimatkalewleya. Gkagwakpiratannaganunrone mshikostonoto potu pixka,giweklu genekashlurugiyoptotkakachingi pixka. Wagagjigognerepa ma mumaletikotupa.

Gkatjitanru gektutu. Kigleru gkamrutanu.8Ga wa raliprepatka, pejnurunekgi

gixa panshinikanurunepgi.Kgetwamonrerunepgi.Gishinikmoletachinepgi.Kshinikanurunepgi. Mturunegitaknawachinepgi. 9Gi wa gapnutanrugektutu gixjeru gektutuya. Gi koxayangalu gapnutinri yangaluya, seynigagjiyegitangonuknaruglenshinikanyegitikolupna. Walechinanuko ntomgaka, wa gixayoptotyaplu giglenshinikanyeglewlu.10Gi rixanu

Girukokta gishiniklu ruwekinri ga wa kigleru gogi retle,

rutuukakanru gektutu yanumsale, yokwiri ma koschekinitipa.

11 Katjitanru gektutu. Kigleru kamrutanu. Rujganru giglewanshinikanrewlu

ga wa romkagitanru. 12 Gi rixanu Gitsrukaachiygale

getjetna poyagkakachine, ga wa gijnakopna yijnako

gagjigogneretna. Seyni Gitsrukaachi satkakna gektutu

kamruklerune.

Poyagkaklewlu chinanu nsalewnanu13¿Katu gektutetangi wa kigleru

jmererune potu gixinipa? 14Seynipoyagkaklewlu chinanu nsalewninipa,giglenshinikanyegitkalungi. Gi wampikanna nsaletjene. Gi wakojwakanshinikanutkalunepgi.

15Seyni gajiya gipashichanruGitsrukaachi Kristo.

1 2 3

Page 369: Yine bible   new testament

369

Galpokgognenatachinepgi ginkakyapnapejnuruneko gepomgajenepagkagwaklepirana, wa klu chinanuwaneygi gkagwaklewle. 16Gi wakayogolunepgi, seyni mpikleyma wanegixanu,muklukanuwnanshinikanutkanepgi, wagjigyegitkoklunupa patetkona, kiglerugixjetyawaka Kristoyajigyeglewashatachine. 17Gi rixanuGoyakalu gishinikiniplu gixasalewninripa, kigleru kamruklerunensalewninipa galuukalurni wa gektutukamruklerune nsalewninipmaka pnute.18Gi rixanu pakatapje salewnapa Kristomukochri chinanu. Poyagkakachrisalewna mpoyagkaakane chinanu,Goyakalu yegi ranikyapwu. Gimaneruylatika, ga wa Giwekikalururuweekakika. 19GiwekikalurkoxayaKristo yayegitna giwekikaluruneyoshmaakalune. Runkaklewyentapna.20Muchikawa nyi giwekikalurunemalixkanenanni Noweklu, Goyakalugakotanshinikanrewatakagwakinikopshini, wa tsro pumlukamrutkakopshini. Walaya gi gixna,walenwa yokgipi yinerupje,gognetkaaka gonuya. 21Gixa chinanukatlewluni wa gognewatikolu yaglu. Giwa gimanepcho giknokikolugognetkakgi, seyni ginshinikanuynakigle gigle gixinri Goyakalu, Gesoyotunotinri chinanu wagipnachinetskalaya. 22Wa Waletengogne yachritka. Goyakalupotuklesretate rawa. Goyakalutowrenega wa tsru gitaakalune, ga wagichkolune yijnakotlu.

Goyakalu gixyawaka pixka giwekanu Giwekikaluruya

4 1Giyagni gi rixanu Kristo salewnagimaneya, gixa koxa galpokotinwa

waleko shinikanchiya. Gi rixanu

salewnamanetachri gitukamukochirewleta. 2Giyagni xaniyakawagipejnukta walapu giwekinripachi, giwa yine getsotanrewlekakakamrutachinepgi, seyni Goyakalugishinikyawaka kamrutachinepatkagi.3Gi rixanu gigiyatkagiknogachrigogneni payinegalukyawaakaka wane gixinripa, ga wampogijpatnuchkaka gyinripa, ga wagetsotanrewlukakaya, ga wa gimruya,ga wa tsru nikluyegiya, ga wagogiirewluya, ga wa ginanshichkaluruyagluchisha yonogyegitikoluya.4Ruglajityaluna wa gixa gi wannaymagasukjeta waleko seprolokchi potu yegi.Kapataklerunni. 5Seynirunkakyegitinwana wanna Goyakaluyegi. Galpokotachri Walerutakyagokyapna giwekachine ga wagipnachine. 6Gi rixanu tye chinanukniwa gipnachinni yegi runkakletikaKiglerpotunanu Tokanchi. Yinegixjetyawaka pixkaruklukanuwnayegjixikolupna manchiya,seyni Goyakalu gixyawaka pixkaruwekinripna Giwekikaluruya.

Goyakalu gimutlewle girukotachine kiglerune pixkalunepgi

7Ptowrunanuka yoptukyawakapakayegikatka. Giyagnikanshinikanurunepgi. Ggirukotinwagagjigognetinripa. 8Pejnuru pnutegishiniikakpotutanu. Gi rixanugishiniklewlu gishyatlu gixoluru potumukochri. 9Gislagkakinimkegemgakanepgi. 10Satkakgi gixa gixayoptoletyawaklu Goyakalugenekashatyagi, waleya gipxakinnapimrine. Goyakalu gimutlewle pnumnugixachrikaka girukotachinepixkalunepgi. 11Wa satu yanumsatini,Goyakalu tokanu pixka rixayanumsaletanu. Ga wa satu

1 3 4

Page 370: Yine bible   new testament

370

kamrurewatini, wane rixanumuchkonuyma pixka wa Goyakalugenekpotutanru. Psoluyakorumalwutikolupa Goyakalu, Geso Kristochinanu. Walenni goyaknugwagognenatachri ga wa muchkonugwagognenatachri gike rixinikomnikawnakatupa. Wane gixkalurupa.

Kristonune pixkalune nsalewninri12Nushinikanune, gi giglajyegitanru

wa xirnachri pixkalutu gyantaletikolu,wa pagixanu metjejetkotugiknogjermaka pixka. 13Seynigimuwatanu wa wane gixa gimumatletluKristo salewninri. Wa rupgujewninipaWale goyaknu, gixa gimuwatinripagimjikachinpotupgi. 14Wa Kristo giwakachinanu gyangikoklunupagiglenshinikanyegitkalungi. Gi rixanugixa yegi rawa Goyakalu goyaknu ga waGiwekikaluru Walenu. 15Wale chinanugi satuna gixa kgiylalewakleru rixinrisalewnachripni, gi wa kachowgurukorixinri, gi wa gektutu kamruklerukorixinri, gi wa kyimaklewakleruyoshmakashatnachriwako rixinri.16Seyni Kristonune gixkalchinanunsalewnini, gi wa mpatewatanu, seynitye giwakaya gimalwukakinri Goyakalu.17Gi rixanu rapokatka gipapko waGoyakalupjiya yinuwakinripagitakyagoklewlu. Ga wa wixa yegiyinuwakini ¿gi rixpokotanuyoptukyawakapna wa KiglerpotunanuTokanchi Goyakalupirana malixaklene?

18 Ga wa ramgakastsimkatkani poyagkakachri

¿gi rixpokotanu mupashiregotu ga wa kmukochireru?

19Goyakalni wa giyakotachrigalixkalurupa. Giyagni Walegalukyawaka salewniyachineruwekinrina raponshinikanyegitanruna,ga wa romkagi kigleru kamrujetinripna.

Goglupratanru Goyakalurowegatene mkoje

5 1Giyagni nagjitgi gixa tsrungi, gixjetsrutsolejkoxno gita ga wa Kristo

salewninri gipgujtatachrino, ga wagipgujetkalurupa royaknugapiikalurupno. 2GoglupratanruGoyakalu rowegatene mkoje wa gixayegi gwachine, gi wa gerutkalunepgiseyni gixako ginshinikanuya waGoyakalu galukyawaka. Gi wa tyechijnegajerkaka gijgachinepgi, seynijmererunepgi. 3Wa gixagitakyegitkalune chinanu, gi wagitsrukatetyegitanna, seyni goweganeyimanunepgi. 4Ga wa rupgujewninipawa Girukotapratachri Gitsrukate potu,gixa yoptotanru pogirewlu sagyetampochipukatupni.

5Waneko pixka gixanu gixa,maklujingi. Gyijnakotanna tsrune.Pejnuruneko gixkakluko mturunegitakinwa. Gi rixanu

Goyakalu satkakna galixkotnachinwa.

Rumutna mturune gitaknachinwa.

Goyakalu girukotna walenune6Giyagni mturune gitakinwa

Goyakalumyompuko, wa gichkomyolu.Wa wale tsru gitakyapgi rapokinipagipapko. 7Pejnurukogkojwakanshinikanutjeru Goyakalu yegigitakanutka, gi rixanu Wale gishinikyagi.

8Kanshinikanurunepgi, ga wagiyokachinepgi. Wa gkamnixjernikamchi gitsrukate, tsru mgenoklugigritachri pixkalutu yotaljeta. Rujgaluniklokanrupa. 9Wale nsatkakanugichkolunepgi galixlewluya. Gimatluwaleko salewakchi rutakyegitkanatyechijne gajene gimolene.

10Wa pejnuruko gimutlewluGoyakalute, wa ntomgajeru royaknu

1 4 5

Page 371: Yine bible   new testament

371

gike rixiniko mnikawnakatu yegigixinripa Kristo chinanu, wapshinitsonu nsalewninitka mmagatikanerixkakangi. Poyegitangi.Muchkotanshinikanutangi. Shikowakarutakangi. 11Walenni wa giyaklugwagognenatachripa gike rixinikomnikawnakatu. Wane gixkalurupa.

Ralipre galukleta12Surwanoya ptsotsotaaji

nyonyegitgi. Walenwa wumole

poyagkakachri wa gita goya. Gitagiykolewata ga wa nupgujtatlutyenwa galikakpotunanu Goyakalugimutlewle wampoyentunwaletyawaka.

13Wawiloni gajero, wagixaymananuko tsomitkaluro, galukgi.Ga wa noturu Marko galukgi.14Galuukakanu gishiniklewlugamluruyma.Giglewanshinikankaakalunepgi

pejnurunekgi gixa Kristo gwachingi.

1 5

Page 372: Yine bible   new testament

372

Galuklewlu

1 1Simo Petro kirukate. WalenwaGeso Kristo wayegreru ga wa

yokanatanru.Twu kiruka gixa galixachingi

chinanupni, gi rixanu Woyakalute ga waWognetkakjeru Geso Kristopoyagkaklewle chinanu kiglepotlu watokanchi gixa galixanru, wixa galixanrupixkapotuko.

2Goyakalu ga wa Geso Wutsrukategimutpotutangi ga waruglewanshinikankakpotutangi gi rixanugimatlu Wale.

Goyakalu giwekle gixyawaka gapiikalunepwu

3Wa Kgiyaklewakleru rixinriGoyakalu renekwu ptowrunanukawuwekle chinanupa ga wawupashiregnu chinanupa wtomgajerugimatkalewleya. Wa Walenuko royaknuyegi ga wa ruglenu yegi tomgawu.4Wale chinanu renekwu kigleru potu gawa tsru potu gipiratkalurkaka. Watyekaka chinanu Goyakalugixpokotyawaka gapiikalunetkawu.Pojpakalu wasukyatka, wa tyechijnegajeru pojpakalu getsotanrewluchinanu.

5Tye chinanuko psoluyakogmerewpotutanu gyognikyaplugalixlewleyma giglenchi, ga wa

giglenchiyma gimatkalewlu, 6Ga wagimatkalewluyma girukotmanrewlu, gawa girukotmanrewluyma,kashnantakgogneru, ga wakashnantakgogneruymagipashiregnuchi. 7Ga wagipashiregnuchiyma molchi galuklewlu,ga wa molchi galuklewluymagishiniklewlu. 8Gi rixanu waneygigixinipa tyekaka gixolewnachrikaka,waleko wane gixkakgi gi wammerenepgi, gi wa mkamrurenepgi wagimatinri Wutsrukate Geso Kristo. 9Girixanu tyekaka waneya migjetuwalenwa maygaletu pixkalutu, ga wakmapagiruko retya. Ramtakatkalu wamuchikawluru mukochirepowratikalurutkani.

10Giyagni, nomolene,gmerewpotutanu mpoyegityapluntomgikolu ga wa ntsomitikolu. Watyekaka gkamrutini, gi pagognekogijrukanu. 11Gi rixanu wane gixageneekotanu ponikojigloklemnupgi, waWutsrukate Wognetkakjeru Geso Kristopogirewatyawaka gike rixinikomnikawnakatu gjiglokinripa.

Klupirana rushinika Petro kiruka yonreta12Giyagni

nushinkapkakjegognenatangityekakapirana. Gimatmakatkalu, ga wapoyentunwalemkatkagi galikakpotunanutokanchi gapokachriyatka, seyni

2 Chininri Kpashiri Petro Kirukate

Page 373: Yine bible   new testament

373

nushinkapkakjegognenatangi.13Nkagwaklu poyagkaklewluni, nomanenwinikopshini,nkomyekanshinikanutyapgi,nushinkapkakyapgi. 14Numatlu wapshinitsonu ruknokikolupa nomane waWutsrukate Geso Kristo chinyawakno.15Ga wa nmuchkowatanu wanushpakinpatka, tyekakapiranagishinkapjetanu.

Kristo goyaknu getachineko16Gi rixanu gi womkagitlu

gimatkalewlu ginkakleshkaka waWutsrukate Geso Kristo giyaklewumatkakinitkagi gixa ga waruninripapirana. Seyni Wale tsrupogirewle potu wetpotutlu wixa. 17Girixanu wa Goyakalu Girchiya yoptotinrikagwakpiiru ga wa royaknu,pogimewnayegitlu wane gixachritokanchi tsrupotunanu goyaknuchyegiya:“Tyenwa Noturu nalukanru. Walegigletanshinikanutno.” 18Ga wa wixayijnakotlu tye tokanchi, tengognepogimewniyachri tokanchi, wa Waleymagawanatini wa kpashiwaka magka.

19Ga wa wanepnute poyegirutokanchi, wa tokanchigeneklewatachinni tokanu, waneywu.Kigleru gkamrutanu wagyanshinikanutanru wa tye, katalopixka mapshagawaka gatajiwniyachro,gogi gimrerekamtinpotunanuko, ga waginshinikanuya tushpakinpotunanukogonsagi. 20Tye gapka gimatanu. Gisatuna tokanchi geneklewatachritokanu, yonchi gajeru, satupje yineruginkakpokowakatyawakapni. 21Girixanu gi pagogne waleko rushinikanuyineru ruyakatya tokanchigeneklewatachine tokanu, seyniGiwekikaluru Kpashiri gixaganiklenshinikanutyawakna, Goyakaluchinanu yanumatyana yine.

Wanepna gixasha yimaklewletachine

2 1Wanenankoxna Goyakalu tokanugixasha geneklewletachine

yinetskala, gixatskala pixka wanepnagixasha yimaklewletachine.Pochkeruneko yoshmakanruna pnukogixachri yimaklewlukaka gamgamenu.Wa Gitsrukaachi potu nutatanna.Walenwa Geso ragjitjerna wenruyma.Wanna gamgamenu ganikachinegiyampotu wannananukopagamgakaknawa. 2Gixolune yimanru mapogijpatnuna. Wanna chinanugalikakpotunanu tokanchigapogapatkalurupni. 3Ga wa gimkapnugluyagixashlu tokanuyna pnumnu yokwireynaponikowatinna gixa wane gixlenumkaya.Muchikawayakawa wannagiklukanuwnayegjixikolu gi gamga.Ramgalepna gi wa malpokotkatni.

Giklukanuwnayegjixlewlugognepa4Gi rixanu wa gitowrenenanu wa

mukochirewatininna gi kaspukyanaGoyakalu, seyni kapnakakamapshagawaka samyokanna,gamgikowaka rumretikolupnagiklukanuwnalgogne chinanupa. 5Ga wamuchinanu chiji gajenni gi wa kaspukyaGoyakalu, wa ronnewkakininnapsolchijne gajeneko mupashiregolunni.Seyni rumretlu Nowe, wapoyagkaklewlu kginkakletakleru, ga wawaleymana payokgipre pimrine. 6Ga waruklukanuwnayegjixanna Sotoma Pokchigajenni ga wa Komora Pokchi gajenninikatikolunna. Chichipagi rixkakanna,yaglu rixinripna wa mupashiregoluneginachinepa chinanupa. 7Ga wakoshpaklu poyagkakachri Lote.Walenwa kojwakanshinikanutkaluru waginanshichkaluru kamrujetachinegixjetyawaka mpogijpatnuchi chinanu.8Gi rixanu wanna yegi rawini

2 1 2

Page 374: Yine bible   new testament

374

poyagkakachri, pagognemnunanukasaletkaluru ginshinikanu poyagkakachriretinri ga wa yijnakotinri wannakamrutanru ginanshichkaluru. 9GiyagniGitsrukaachi gimata koshpakletnakgipashiregoluneyantaletlewatikowakaya. Rumatagimretletna mpoyagkaakanegiklukanuwnalgognepotunanuko wasaletikolupna.

Gixasha yimaklewletachine yoptukyawakapni

10Ga wa wanna galikakni wa manchipixka gixachine, wa getsotanrewlupuchotlewatachri gixjetachine, wagitsrukaachine geyikachine.Tseruwanshinikanutachinni. Wannako

gishinikanru kamrujetachinni. Wanna gipika gapatletluna pogirewlukaka. 11Gawa Goyakalutowreruneko wanna pnutemuchkonurune ga wa gimkatachinepotu gi wa giklukanuwnayegjixlugapatle ranikyana Gitsrukaachi yegi.12

rune manshinikanune pixkalune. Rixagishpakletyawaknina kashichkalunepniga wa nikatkalunepni. Rapatluna mamumatanutkakna. Nikatikowaknawanna koxa nikatko.

13Gektutu kamrutikna rupekotikolupawanna gektutu kamrure. Wanna kagwaklugigleretkaluru gogiko ponikowashatinrina.Wannanwa kapcholkaka ga wakapatmenurunkaka. Yokwireynameyiwatna wa tsru niklu rumnikyagina.14Gimopatlewlu ksotanugoygalegolunni.Gi rumkata kaspuka mukochirewletna.Mpoyeginshinikanune rumlukanutna.Gimkapnuglu gasrukgajitachinni.Kamakpiiru wgenenni.15Ruknokamtatkaluna potukgapolu, ga wapupjetatkana. Walaami Wosorowgenegapo romkagitna. Walenwampoyagkaknuchi wenutikolu

gishinikachri. 16Chigetjetka walekomukochire chinanu. Mtokanuto mporo,yineru tokanu yanumatyachro, gijretlutokanchi geneklewatachri seprolokinri.

Pojpakalu wayegrene17Wannanwa gonu

gishpakgatyawakmaka magatupixkalune. Ga wa kyachgapererugichkonnipgyalu ganikanru pixkalune.Wanna chinanu gimretkalurnimapshagalsajnu. 18Gi rixanu magijerutokanushatna tsrupotunanu tokanchi wamanchi getsotanrewleyarumlukikolunapna gajeryakogasukachine wa pupjerugixjetachinyegiya. 19Rushpakinripnagipiratikalunni, seyni wa gipiratachinekopojpakalu wayegrene rixna. Gi rixanuklunerukokta gaalixlu yineru, walechinanu wayegretika yineru. 20Gi rixanuwa Gitsrukaachi GognetkaklewatachriGeso Kristo rumatkalchinanna wanna,rasukinitkaluna tyechijne gajerupuchotlewatachri ga wa wanepnuteyoshmaakana, ralipretinrina gektutu rixayinuwakinrina pnute. 21Gi rixanukiglemkalu wanna chinanu mamumatkanumkalunapoyagkaklewlugapo, wanepnuterumatinmakluna ga wasatokyegitinmakluna kpashiriyokanrukaka, wa wanna geneekaluru.22Wane rixatkana galikakpotunanuyapkaklu:

Kewe satokyegitlu waleko raplire. Ga wa kochi gerkakalurutka

satoka posujpalu yegi ruprurugatinripa.

Ralipregognekakapa runanna kgixpiranataklerune

3 1Nushinikanune, twunwa gepichininro kiruka nyonyegityagi. Twu

kiruukakaya nkomyekanshinikanutgi

2 2 3

Page 375: Yine bible   new testament

375

ginshinikanuya powralu,nushinkapkakyapgi. 2Gishinikyaplutokanchi muchinanu chinkalurukpashirine tokanchi geneklewatachinniya,ga wa Gitsrukaachi Gognetkaklewatachriyokanre gixa yegi yokanatkaluneya.

3Muchinanu gapka gimatanru tye, waralipregognekakapa runannakgixpiranataklerune.Ruxpiranatlewatanna. Rixagetsotanretyawakna rixjetanna. 4Wanechinanna, “¿Ginaklu gipiratkaluru Gesogininripapirana? Gi rixanu wagitsrukaachinni gapnanutiniyakawarixyawakakni ptowrunanukareyinuwakleyakawa giyakotkalurkaka.”

5Gi rixanu wannako ginshinikanuyna girumatluna wa muchikawako wanetkalutengogne ga wa chiji, gonu gimlikyachriga wa gonu gwachri. Goyakalu tokanuchinanu rixkakikowakni. 6Giyagni tyegonu muchikawa gwachrini chijigonnewatachrini nikawna. 7Ga waxawakni gwachri tengogne ga wa chijiWale tokanuya gimretkalurni xirnachrichinanupa, tsrugiklukanuwnalgognepotunanuko, yinemupashiregolune gamginrigognepatka.

Gitsrukaachigognepa ginanu8Giyagni gixa, nushinikanune, gi wa

mumatkanepgi tyepirana, waGitsrukaachi getanu satu waragkawalapu pixka rixa pagognepje, ga wapagognepje pixka rixa satu waragkawalapu. 9Wa Gitsrukaachi gi kaptotyalurupiratanruya wa pimrinekagwakyaluna kaptotinri. Seynimapognanutu rixyegitwu. Gi raluklusatuna gamginripa, seyni pejnurunekoyoptotanru genshinikanrewlu.

10Ga wa Gitsrukaachigognepakachowguru pixka rixa gapokletanu.Walegogne tsru sejrewakchiyanikawnanu tengogne. Ga wa tyegogne

gajerkaka yochpiikalurupni nikawnanu.Ga wa chiji koxa ga wa chiji gajerkakakamrurchi nikawnanu.

Gerotu tengogne ga wa gerotu chiji11Gi rixanu pejnuruko tyekaka

nikawnachripni, ¿gi pixkalune gimkatagixleta? Kpashirinepgi ga wakagwakpiraklerunepgi.12Kagwakachinepgi ga wa jmererunepgiGoyakalgogne gapokinipa. Gigognegapokinri chinanu tengogne galgachripanikawnanu, ga wa tyegogne gajerkakayochpiikalurupa rupragkanu. 13Seyniwkagwaklu gerotu tengogne ga wagerotu chiji wa rixa gipiiretyawaka, wapoyagkaklewlu gwiyawakapa.

Wuykotka galpokotachinepwu wixinripa14Giyagni, nushinikanune, tyekaka

gkagwakanatini, gyagota mapchonegixleta Goyakalu getanu, ga wamuklukanuwnakanepgi Waleyagiglewanshinikanrewleymapa. 15Ga wagyanshinikanutanru wa Wutsrukate mamapognannu gognewatikaluru rixinri,china yonyegletyawakgi wushinikanruwumole Pawlo, rixa genekashletikowakarumatkalewle. 16Wane rixyawaka, wapejnuruko kirukatkakaya, tyepirankakayarunkaklewatya. Wa twukakaya wanerukgimalu tokanchikaka, wa myimaakonega wa mpoyeginshinikanune katparixkakluna, pimri yonatkaluru koxapixka, wannako ramginripna chinanu.

17Giyagni gixa, nushinikanune,gimatagnaputinri, gimretinwa. Waginanshichkaluru kamrujetachine pupjeregma kosetikotupa, gixanukopoyentunwaleya gma mujrukinitipa.18Seyni ntseruwnanu gimutlewluya ga warumatikoluya Wutsrukate WognetkakjeruGeso Kristo. Walenni wa goyaknuchixawakni ga wa psolgogneshpotunanukomnikawnakatupa.

2 3

Page 376: Yine bible   new testament

376

Giwekikaluru Tokanchi, Geso Kristo

1 1Wa yinuwakikoluyakawawanetkalu wa wyijnakotanru ga wa

wetanru wuygaleya, ga wawyopukgatanru, ga wa wkamrukanruwumyoya wa giweekaklewatachritokanchiya. 2Wa giweklugipgujetkalurni ga wa wetlu. Ga wawupgujtatlu ga wa wunkakletyegitgiWale giweklu gike rixinikomnikawnakatu. Walenwa Girchi yegigwachri, ga wa wixa yegigipgujetikaluru. 3Wa wetanru ga wawyijnakotanru, Wale wunkakletyegitgiwa gixa koxa wumumatanunepgi, ga wawumumatkakle galikakni walenwaGirchi ga wa Gituruyma Geso Kristo.4Tyekakapirana wyonyegitgipoyagkakikolupa wumuwle.

Goyakalni wa pokamlalu5Tyenwa ginkaklu wyijnakotanru

Waleya, ga wa wunkakyagi, waGoyakalni wa pokamlalu. Walemaleshaya mapshagalu. 6Ga wa wanewchininipa wa wumumatkaka Waleymaga wa mapshagawaka kamrurewomkagitiniwa, wayroklewata. Gi wagalikaka wkamruta. 7Ga wapokamlawaka gayapini Wale pixkapokamlawaka rawa, wixkaklukowumumatkaka. Ga wa Gituru Gesogragapsolpotuyako powratmukochiretwu.

8Wa mmukochirenwu wchininmakwawixnanniko wyokwitnanwa. Gi wa wixarawa galikakpotunanu tokanchi.9Goyakalni wa gimkata galixletkalurniga wa poyagkakachrini. Giyagniwupgujtamukochiretini, Walekaspukmukochiretanwu ga wa psolukopowratanwu wma poyagkaklenuya.10Wane wchininipmaka gi wawmukochirewata, kayroklewaklermakawchinru Goyakalu ga wa Wale tokanugi wa gwawu.

Kristonwa wuglepokyegitjeru

2 1Nwugenene tyepirankakanyonyegitgi gma

mukochirewatinitipa. Ga wa satumukochirewatini waneywuwuglepokyegitjeru Girchiyegiya.Walenwa Geso Kristo poyagkakachri.2Walenwa wmukochire gipekole. Gi wawixanupjeni seyni koxa psolchijnegajenenni.

3Wa tye chinanu wumatlu wawumatanru Wale, wkamrutyokanretinri.4Wa wane chinachri, “Gita gimatlu,” gawa gi kamrutlu yokanrekaka, walenwakaylokleru. Gi wa wale rawagalikakpotunanu tokanchi. 5Ga wagirukokta gimretatokanutinri, walegalikakni, gishiniklewatachri poturixkaklu Goyakalu. Tye wkamrutiniwumatlu Goyakalu gawinri. 6Wa wanechinachri Wale rawinri, wa Wale gixa

1 Tixinri Kpashiri Gwa Kirukate

Page 377: Yine bible   new testament

377

yanretyawaka pixka rumkata gixayanreretanu.

Yokanru gerotu7Nushinikanune, gi wa gerotu

yokanru nyonyegitgi, seynimuchikawluru yokanruyinuwakikowakayakawa waneyatkagi.Wa muchikawluru yokanrunwa wa gixayijnakotanru tokanchi. 8Numepeyonyegletatnakgi yokanru gerotu.Walenwa galikaka potu Waleya ga wagixaya. Gi rixanu ruknogatkamapshagalu ga wa galikaka pokamlalupokamlatyeglewatatka.

9Wa wane chinachri pokamlawakagwachrini ga wa rayegixlu gimole,mapshagawaka rawgognenatawa. 10Gawa gishinikmoletachri pokamlawakarawa. Maleshaylu mukochirewkaklewlu.11Ga wa gayegixmoletachrimapshagawaka gwachrini ga wamapshagawaka yanachrini. Ga wa girumatlu ginaka yanu, gi rixanumapshagalu maygaletu pixkalutugixkaklu.

12 Wiwine, nyonyegitgigi rixanu gkaspukmukochiretkaGeso giwaka chinanu.

13 Girchine, nyonyegitgigi rixanu gimatlu wayinuwakikoluyakawa

gwagognenatachri.Maklujine, gixa nyonyegitagi rixanu gixa gakagloklumugletu.

14Nyonyegitgi gixa, mturune, girixanu gixa gimatatkalu Girchi.Girchine, nyonyegitgi gi rixanu gimatluwa yinuwakikoluyakawagwagognenatachri.Maklujine, nyonyegitgi gixa, gi rixanu

gichkolungi gixa, ga wa Goyakalutokanu gwagi, ga wa gixa gakagloklumugletu.

Gi gishinikanru tye psolchijneko15Gi gishinikanru tye psolchijneko, gi

wa tyechijne gajerkakako. Wa satugishinikinri tyechijne, gi wa Girchigishiniklewle gwagajitlu. 16Gi rixanuptowruko tye psolchijneko gwachri, wagaluukaluru potu manchi chinanu, gawa getsotanutkalurkaka, ga wagalixkowlu ponikolewlu chinanu, gi waGirchi giyakatyachrini, seyni tyechijnegiyakatyachrini. 17Ga wa tyepsolchijneko gisuptaganu, ga wapsolchijneko sotanuwnale, seyni waGoyakalu gishinikyawaka kamrutachrigwagognenatanu.

Gi gepikatkana Kristo kamnixachine18Mturune, raliprepapkotkani. Wa

gixa yijnakpiranyegityawaklu Kristokamnixachri gininripa, ga wa xani gigepikatkana Kristo kamnixachine. Tyechinanu wumatatka waraliprepapkotkani. 19Wixa yegirushpakamtyana. Seyni gi wawixaymalunenanni, gi rixanuwixaymalune rixkamkana,wixyegikmaka rutukanmakna. Seynirushpakamtna pgujetanuwaka rixinripawa pejnuruneko gi wa wixaymalunni.

20Seyni gixa waneygi giyokyegitikoluKpashiriya. Ga wa psoluko gimata. Gi wagma mumatkalchinanru galikakpotunanutokanchi nyonyegitgi, 21seynigimatkalchinanru nyonyegitgi. Ga wagixa gimata gi satuna gayroklewlugiyakatyalu galikakpotunanu tokanchi.22Walenwa kayrokleru, wa Geso waKristo rixinri nutatachri. Walenwa Kristokamnixachri ga wa Girchi nutatachri gawa Gituru nutatachri. 23Girukokta nutatluGituru, gi koxa Girchi waneylu. WaGituru gipgujtatachri waneykoxlu Girchi.

24Wa yinuwakikoluyakawagyijnakotanru tokanchi gwangi gixa. Wa

1 2

Page 378: Yine bible   new testament

378

gixa rawini yinuwakikoluyakawagyijnakotanru, gixa koxa Gituru gwa gawa Girchi gwa. 25Ga wa tyenwarupiratanru wa wixa rupiratinri,giweklu gike rixiniko mnikawnakatupa.

Kristo gwanu gixa26Tyekaka nyonyegitgi

gyokwitjenmakapiranaya. 27Ga wa GesoGiwekikaluru Kpashiri giyokyegityagigixa yegi rawa. Gi wa gmagatyasatumka ginkakpokowakyegityapgi.Seyni giyokyegitikoluko wane rixaginkakpokowakyegityapgipejnurukopirana, ga wa Walenwagalikaka. Gi wa gayrokluni. Wa Waleginkakpokowakako pixkagi, wane gixagwaletanru Wale.

28Ga wa xani, wiwine, Geso gwanugixa, wa rupgujewninipakgaponshinikanrerunepwu. Ga wa giwpatewatanu Geso getanu wa runinipa.

29Wa gimatinri poyagkakachri rixinriGeso, gimatkoxlu wa girukoktapoyagkaklewlu kamrutachri Walewugenetika.

Goyakalu wgenene

3 1¡Gi pagishiniklewlenanukta rixwuGirchi, wa Goyakalu wgenene

wchinikolu! Ga wa wane wixa. Walechinanu tyechijne gajene gi gimatwu girixanu gi rumatluna Wale.2Nushinikanune, xawakni Goyakaluwgenenetkawu. Gi pgujewalu wawixyawakapa, seyni wumatlu wa Walegipgujewninipa Wale pixka wixanu. Girixanu wetanutkalu rixyawakpotukoWale. 3Tye kagwakachri, kpashiririxinwa, Wale pixka kpashirni.

Wa mukochri ga wa poyagkaklewlu4Girukokta mukochirewata

kaspuukoxlu Tokanchi Yokanatkaluru.Ga wa mukochri walenwa kaspukikolu

Tokanchi Yokanatkaluru. 5GimatluKristo gipgujewnapa mukochrikoninripa. Ga wa maleshaylu mukochriWale. 6Girukokta wa Wale gwachri gimukochirewata. Girukoktamukochirewatini gi wa retlu Geso. Gikoxa rumatlu.

7Wiwine, gi satuna yokwitangi. Wapoyagkaklewlu kamrutachri walenwapoyagkakachri, Wale pixkapoyagkakachrini. 8Wa mukochrikamrutachri Satanasyonni wale. Girixanu Satanasyo reyinuwakleyakawamukochirewata. Wale chinanuknirupgujewnapa Goyakalu Wgene,maleshpotlu rixkakyaplu Satanasyokamrure. 9Girukokta Goyakalu wgenerixinritka, gi wa mukochirewata. Girixanu Wale gitakleji gwalu. Gi rumkatamukochirewleta, gi rixanu Goyakaluwugenetika. 10Tye chinanu pgujruginnanwa Goyakalu wgenene ga waginnanwa kamchi gitsrukate wgenene.Girukta gi wa poyagkaklewata ga wagirukta gi wa gishiniklu gimole, gi waGoyakalu ruyakatya.

Wushiniikakinripa11Gi rixanu tyenwa ginkaklewlu wa

yinuwakikoluyakawa gyijnakotanruwane chinanchri wushiniikakinripa.12Gi wa Kayni pixka gixachinepgi.Walenwa mugletu giyakatyachrini, gawa ruylatanru repurni. ¿Ga wa kluchinanu ruylatanru? Gi rixanu walekokamrurni mugletu, ga wa repurnikamrurni kpoyagkakaklerni.13Nomolene, gi giglajitanu wa tyepsolchijneko gajene gayegixyagi. 14Wixagimatlu gi gipnachinetkawu, seynigiwekachinetkawu, gi rixanuwushinikna wumolene. Ga wamushiniklewatkatu gipnapotutachrini.15Girukokta gayegixmoleta walenwakgiylalewakleru. Ga wa gixa gimata gi

1 2 3

Page 379: Yine bible   new testament

379

satuna kgiylalewakleru waneyluruwekinri gike rixiniko mnikawnakatu.

16Geso gitaklu ruwekinri wixachinanu. Wale chinanu wumatatkaluklunerni gishiniklewlu. Ga wa wixagimkata gitakletlu wuwekinri wumolechinanu. 17Girukokta waneya tyechijnegajeru wane rixle ga wa reta magletinrigimole ga wa rushyanshinikanyegitluma metwamonutyaplu ¿gi rixpokogishiniklewleta Goyakalugishiniklewleya? 18Wiwine, gi wawtokanupjeya wushiniklewatini seyniwkamrureya ga wa galikakpotuya.19Tye chinanu wumatanru wagalikakpotunanu tokanchigomkagitachinwu, ga wa Wale getanuwuglewanshinikanuta. 20Wa wajikojigyegitinwu, Goyakalni wa tsru potuwaji pnuterutu, ga wa ptowrunanukagimatachri.

21Nushinikanune, wajiko gi wajigyegitinwu, kgaponshinikanuklerunwuGoyakalu yegi. 22Ga wa klunerukoktawagjitini, Waleya wyoptotlu, gi rixanuwkamrutlu yokanrekaka, ga wa Walegigleretanru wkamrujeta. 23Ga watyenwa Wale yokanre, wa walixinriGituru giwaka Geso Kristo, ga wawushiniikakinripa wa yokanatyawakwu.24Ga wa yokanrekaka kamrutachriGoyakalu rawa. Ga wa Goyakalu walegwa. Tye chinanu wumata Walegwiywu, wa Giwekikaluru chinanu Walegenekyawu.

Giwekikaluru Goyakalunu ga wa giwekikaluru Kristo kamnixjeru

giyakatyachri

4 1Nushinikanune, gi galixannapejnuruneko giwekikalurune, seyni

gimata getanna gikta Goyakalugiyakatyachinni. Gi rixanu gi gepiknagixashatachine Goyakalu tokanugeneklewatachine tyechijne

gipgujewniyachine. 2Tye chinanugimatanru Goyakalunu Giwekikaluru.Pejnuruneko giwekikalurune GesoKristo gipgujtatachine wa manchirunyatka, walenwa Goyakalugiyakatyachrini. 3Ga wa pejnurunekogiwekikalurune wa Geso mupgujtatkatu,gi wa Goyakalu giyakatyachrini wale.Ga wa walenwa Kristo kamnixachri, wagixa yijnakpiranyegitanru waginachripni. Ga wa xawaknityechijnetkalu.

4Wiwine, gixni wa Goyakalugiyakatyachingi. Gixa gaalixatkanaKristo kamnixachine. Gi rixanutsrupotni wa gixa gwachri GiwekikaluruKpashiri wa tyechijne gwachri pnute.5Wannanwa tyechijne giyakatyachinni.Giyagni tyechijne gajene pixka rixayanumsaletna, ga wa tyechijne gajeneyijnakotna. 6Wixni wa Goyakaluwgenenwu. Wa Goyakalu gimatachriyijnakotwu. Wa Goyakalumwugenetanutu gi wa yijnakotwu. Tyechinanu wumatlu Giwekikalurugalikakpotu, ga wa giwekikalurukamchinu pupjekaklewatachri.

Goyakalni gishiniklewlu7Nushinikanune, wushiniikakanu, gi

rixanu gishiniklewlunwa Goyakalugiyakatyachri. Girukokta gishiniklewataGoyakalu wugenetika, ga wa rumatluGoyakalu. 8Mushiniklewatkatu gigimatlu Goyakalu. Gi rixanu Goyakalnikgishiniklewakleru. 9Tyeyagipgujetkalurni Goyakalu gishiniklewlewixa chinanu, gi rixanu Goyakalutyechijne yokanatlu satupjerutu WaleWugenetanru, Wale chinanuwuwekinripa. 10Tye chinanu wanerugishiniklewlu. Gi wa wixakowushinikalchinanru Goyakalu, seyni waWale gishinikalchinanwu. Ga wayokanatlu Gituru wmukochire gipekole

1 3 4

Page 380: Yine bible   new testament

380

rixinripa. 11Nushinikanune, Goyakaluwane gixa gishinikletwu, wixa koxagimkata gishiniikakleta. 12Gi pagognekogi satuna getlu Goyakalu. Wawushiniikakini, Goyakalu gwawu ga warushiniikakpotutwu.

Gishiniklewlu mmagatikatu maleka giknoklu piklu

13Tye chinanu wumata Wale gawinri,ga wa wixa rawinri Wale, gi rixanurenekwu Giwekikaluru Walenu. 14Ga wawixa getlu, ga wa wupgujtatlu Girchiyokanatlu Gituru wa tye psolchijnegajeneko Gognetkakachri rixinripa.15Girukokta gipgujtatlu Geso GoyakaluWgene rixinri, Goyakalu gwalu ga wawale Goyakalu gwa. 16Ga wa wixagimatatkalu ga wa walixatkalurushiniklewle wa Goyakalugishinikyawu.Goyakalni kgishiniklewakleru, ga wa

yineru gishiniklewgognenatachriGoyakalu rawa ga wa Goyakalu gwaluwale. 17Tyeya mmagatikatu rixkaakagishiniklewlu wixa gajiya,kgaponshinikanuklerunepwugitakyagokikolgognepa. Gi rixanu Kristogwiyawaka pixka waneko pixka wixagwaleta tyechijneya. 18Maleshlu piklugishiniklewlu yegi. Seyni gishiniklewlummagatikatu maleka giknoklu piklu. Girixanu piklu waneya salewnalu.Kpiklegolu magatyalu gishiniklewlu.

19Wixa gishiniklu Goyakalu gi rixanuWale gapka gishinikwu. 20Girukoktawane chinini, “Gita gishinikluGoyakalu,” ga wa rayegixlu gimole,kayroklerni. Gi rixanumushinikmoletkatu wa retanru, girumkata gishinikletlu Goyakalu wa mametanutu. 21Ga wa wixa waneya tyeyokanru Goyakalu yokanatyawu, waGoyakalu gishinikachri rushinikankoxlugimole.

Walixle gaalixlu tye psolchijneko

5 1Pejnuruneko Geso wa Kristorixinri galixachine, wannanwa

Goyakalu wugenetikna. Girukoktagishiniklu wugenetachri, wugenetkalurukoxa rushinika. 2Tye chinanu wumatluwa wushinikna Goyakalu wgenene, waGoyakalu wushinikini, ga wawkamrutinri yokanrekaka. 3Gi rixanutyenwa Goyakalu gishinikikolu, wawkamruretyaplu yokanrekaka. Ga waWale yokanrekaka gi wakojwaklewatachrini. 4Gi rixanugirukokta Goyakalu wugenetikalurugaalixlu tye psolchijne gajerkakako. Gawa gaalixlewatachri, tye psolchijnegajerkakako gaalixikolupa, walenwawalixle. 5¿Katni wa tye psolchijnegajerkakako gaalixachri? Waleknigirukokta Geso wa Goyakalu Wgenerixinri galixachri.

Wa Giwekikaluru Walenwa gipgujtatachri6Geso Kristonwa gonuya ga wa

granchiya ginyachri. Gi wa gonupjeyni,seyni gonuya ga wa granchikoxaya. Gawa Giwekikaluru Walenwagipgujtatachri, gi rixanu waGiwekikaluru Walenwa galikakpotu. 7Girixanu mapni wa gipgujtatachrikaka.8Walenwa Giwekikaluru, ga wa gonu,ga wa granchi. Ga wa mapa satupjeruturixa. 9Wa yine gipgujtalewle wyoptotini,wanepnute tsrunwa Goyakalugipgujtalewle. Gi rixanu tyenwaGoyakalu gipgujtalewle waGiturupirana rupgujtatinri. 10GoyakaluWgene galixachri waneylugipgujtalewlu ginanwakaya. Goyakalumalixkatu kayroklewaklermaka chinru,gi rixanu gi ralixatkalu Goyakalugipgujtalewle wa Giturupiranarupgujtatinri. 11Ga wa tyenwagipgujtalewlu: wa Goyakalu genekyawu

1 4 5

Page 381: Yine bible   new testament

381

wuwekinri gike rixiniko mnikawnakatu,ga wa Giturni wa kgiweekaklewakleru.12Goyakalu Wgene waneyalutu waneyluruwekinri. Ga wa Goyakalu Wgenewaneyamigjetu maleshaylu ruwekinri.

Giwekinri gike rixiniko mnikawnakatu13Tyepirankaka nyonyegitgi wa gixa

Goyakalu Wgene giwaka galixachine,wa gimatyaplu waneygi giwekinri gikerixiniko mnikawnakatu.14Waponshinikanutyalu waklunerukokta wagjitinri rixagishinikletyawaka Wale, Waleyijnakotwu. 15Ga wa wumatinri Waleyijnakotyawu klunerukokta wagjityalu,wumatlu wa waneywu wagjitanrukakawa Waleya wagjitanru.

16Wa satu geta mukochirewletinrigimole, mukochri gi wa gipukchichinanupa, ragjigogneyegitanru ga waGoyakalu genekanru giweklu. Wanerixanna yine wa mukochirna gi wa

gipnalu chinanu. Waneru mukochrigipukchi chinanu. Gi wa wane nchinawa ragjitinripa wale chinanu.17Pejnuruko mpoyagkaknuchimukochrini. Waneru mukochri wa wanegixachri gi wa rupnapotutanu.

Tyenwa galikakpotunanu Goyakalu18Wumatlu wa girukokta Goyakalu

wugenetikaluru gi wa mukochirewata.Seyni wa Goyakalu Wugenetikaluru,Geso, gimretlu. Ga wa mugletu gi wakamruklu. 19Wumatlu wa Goyakaluwgenenwu wixinri, ga wa psolchijnegajeneko mugletu rawinri. 20Ga wawumatlu Goyakalu Wgene ginapinri, gawa renekanshinikantapwu wumatyaplugalikakpotunanu Goyakalu. Ga wagalikakpotunanu Goyakalu gawinri, gawa Gituru Geso Kristo gawinri, tyenwagalikakpotunanu Goyakalu, ga wagiweklu gike rixiniko mnikawnakatu.

21Wiwine, gimretinwa yagluchishaya.

1 5

Page 382: Yine bible   new testament

382

1Tyenwa wa tsru kirukatni.Tsronupa, tsomitkaluro ga wa

twugenenenupa. Wannanwanushinikanune galikaka. Gi wa gitapjeniseyni koxa pejnurunekogalikakpotunanu tokanchi gimatachinegishinikna, 2wa galikakpotunanutokanchi chinanu, wixa gwachri ga wawixayma gwagognenatachripa.

Galuklewlu3Gimutkalunepgi ga wa

getwamonutkalunepgi, ga wagiglewanshinikankaakalunepgiGoyakalu chinanu Girchi, ga wa GesoKristo chinanu Girchi Wgene galikakayaga wa gishiniklewluya.

Kristo yimaklewle gwanu4Numuwpotuta wa pimrine

pwugenene neta, tokanchi galikaka poturuyanna, yokanru gixyawakpotuko waGirchi wyoptotinri. 5Ga wa xaninagjityi, tsro. Gi wa gerotu yokanrunyonyegitinikopixkayi, seyniyinuwakikoluyakawa waneywu, wawushiniikakinripa. 6Ga wa tyenwagishiniklewlu, wa wkamrujetanruGoyakalu yokanrekaka gixyawakpotuko.Tyenwa Goyakalu yokanre wa

yinuwakikoluyakawa gixajemletyawaka. Waneko pixkagkamrutanu.

7Gi rixanu gixo kyokwirewaklerunegipgujewna tye psolchijneko. Wanna giwa gipgujtatlu wa Geso Kristokamaneru rixa ginretinri. Tyenwakyokwirewakleru ga wa Kristokamnixachri. 8Getinwa gixnanuko wagixa kamruretanru gma mamginitipa,seyni gyoptotyaplu gapnutikolu potu.9Girukokta pnu yini ga wa Kristoginaklewle gi wa rawini, wale gi waGoyakalu waneylu. Kristo ginkaklewlegwachri, wale waneya Girchi ga waGituru. 10Ga wa satu yayegitinipgi gawa tye ginkaklewlu gi ranika, gi wagipji gyoptotinri. Gi wa galukanru. 11Girixanu wale galukachri mugletukamrure rukamrutlu.

Nkagwaklu gixa yegi nyinripa12Gixo waneyno nyonyegityapmakgi,

seyni gi naluka yonyegletgi kirukaya gawa ksajgaluya. Seyni nkagwaklu gixayegi nyinripa, ga wagetgojkakachinepwu wuynumsakakanu,wa wumuwle poyagkakikolupa.

13Pumole tsomitkaluro wgenenegalukyi.

2 Tixinri Kpashiri Gwa Kirukate

Page 383: Yine bible   new testament

383

Galuklewlu1Tyenwa tsru kirukatni.Gishiniikaluru Kayo chinanupa,

galikakni nushinikanru.2Nushinikanru, nagjigogneyegityi

waneyapyi kigle gwashle psoluyako gawa gichkopyi, wa kiglepixanshinikanutyawaka pixka. 3Girixanu numuwpotuta wa rapokinitkanawumolene, wanna gipgujtayegityi wawanepotuko pixinri, wa wane pixagomkagitinri galikakpotunanu tokanchi.4Gi wa tye pnute tsru gimuwluwaneyno, nyijnakpiranyegityapnanwugenene wa galikaka potu tokanchiromkagitna.

Kayo ruslaginri ralixkota

5Nushinikanru, poyagkakachriyi pixakamrutlu klunerukokta kamrurchi wamolchine chinanu ga wa pnugiyakatyachine chinanu koxa. 6Wannagipgujtatlu pushiniklewlegapatjetachinkaka getanu. Kiglerupkamrutanu wa pupxaka yaletannaGoyakalunu kgimuka. 7Gi rixanu Gesogiwaka chinanu rushpakna. Gikenarawyana payine. 8Giyagni wixa gimkatayoptoretna wane gixachine,rukamrurewatanunepwunagalikakpotunanu tokanchiya.

Riyotrigi gimaletna9Satu tokanchi nyonyegitna

gapatjetachine, seyni Riyotrigi galukatsru gitakletnachriwa wanna yegi; gi wayoptotwu. 10Giyagni wale kamrure wakamrutanru nupgujtatanu wa wanenyinipa. Mugletu tokanchiyamaleshawaka jigyegishatwu. Ga watyekaka gi wa poyagotyawalu, seyni giwaleko yoptotna wumolene ga wagalukayoptoletachine rumaleta. Walegiknokna gapatjetachinyegiya.

Rimitri kiglepiranyegiru pejnuruneyako11Nushinikanru, gi wa pyimanru

gektutu seyni wa kigleru galikaka. Kiglerukamrutachri walenwa Goyakalugiyakatyachri. Gektutu kamrutachri, gi waGoyakalu reta. 12Rimitri kiglepiranyegirupejnuruneyako, ga wa galikakaya koxa.Ga wa wixa gipgujtatlu. Ga wa gixagimatlu wupgujtalewle galikakpotunanu.

Ralipre galukleta13Gixo waneyno nyonyegityapmakyi,

seyni gi naluka yonyegletyi ksajgaluymaga wa yonawapiyma. 14Seyni giyampotunkagwaka getletyi. Ga wagetgojkakachine wuynumsakakanu.

15Giglewanshinikankaakalurupyi.Pumatjene galukyi. Ga wa pixapalukgiwakatanna pumatanunesatkaka.

3 Tixinri Kpashiri Gwa Kirukate

Page 384: Yine bible   new testament

384

Galuklewlu1Tyenwa Gota Geso Kristo wayegreru

kirukate, Santiyako gepuru.Goyakalu Girchi tomganune,

rushinikanune chinanupa, Geso Kristochinanu gimretkalune.

2Getwamonrewlu ga wagiglewanshinikanrewlu ga wagishiniklewlu gixa chinanugixolewnakaakalurupni.

Kyagotlewaklerunepgi tokanchi galixkaluru chinanu

3Nushinikanune, psoluyako nmerewatanyonyegitgi gixa gognewatikalurupirana,pejnurunenupmaka gognewatikaluru.Numkata yonyegletgi nuykotyapgikyagotlewaklerunepgi tokanchigalixkaluru chinanu, pakatapjesamyokyegitkana kpashirine. 4Gi rixanupimrine yine pochkerunekoyoshmaknawa. Wannanwa muchikawakoyonpiranyegitkalunni wa wannanupa tyegiklukanuwnayegjixlu.Mupashiregolunni. Goyakalu gimutlewlerupekotluna mpogijpatnuchi. Ga wasatupjerutu tsru potu Girukotlewatachriga wa Wutsrukate Geso Kristo runutatna.

Goyakalu giklukanuwnayegjixanna malixkanni

5Muchinanu psoluyakogimatmakatkalu, seyni naluka

gishinkapkakletgi, wa GitsrukaachiGigiptoya rognetkakinitkanarayinerutene, wanepnute malixkanniruylata. 6Ga wa Goyakalutowrenenanurutakikolna mumretkanni, seyniruknokamtluna rawyawakna, tsrugiklukanuwnalgogne chinanu Walegimretanna gostutkalunni mapshagawakagike rixiniko mnikawnakatu rawinripna.7Sotoma gajenni ga wa Komora gajennipixka ga wa rumwastsipokchijetanrukaknipixka waneko pixka rixannakapoklewaklerunni, ga wa pnumnurixnina manchiya. Yaglu rixkannaxirnachri gike rixiniko muwnakatusaletikanna.

Gixasha yimaklewletachine gikluuka8Seyni waneko pixka rixkoxna wa nyi

gipnawjetachine. Wanna galikakapuchotmanetna. Gi yijnakotluna tsrugitaakalurkaka. Pogirewlukaka rapatna.9Ga wa Mikili, Goyakalutowrerunegitsrukate, kamchi gitsrukate yagotiniga wa yoptopirkakini Moysisimanechinanu, waleko Mikili gitseruwanshinikanuta giklukanuwnalugapatle koschekinripa, seyni wanechina, “Gitsrukaachi chigetjetanunyi.”

10Seyni wanna nyi mamumatanutkakna rapatna. Ga warumumturetanruna rumatanrukaknagepkoxamkojejixirune manshinikanunepixka, tyekakaya nikawniyna.

Kpashiri Gota Kirukate

Page 385: Yine bible   new testament

385

11¡Gi waneni wanna! Gi rixanuKaynigapo yachinena. Ga waWalaami pupjetinri pixka,reneknawana yoptotyaplunagipekolu. Ga wa Kore yoptopiireramgiyna.

12Wa gishiniikaklewle meyiwluwannanwa gijrimtakaka pixkalune.Mpiikane tsru niklu rumnikgina.Goglutnachinwa. Kyachgapererumkomagatu pixkalunni, kannipgyaluganikanrukaka. Gagmunamaleplutskigiru, majitu, gepi katagipnachrinatka, gopliikaluru pixkalunni.13Tsru wenushpurga mgirukotkotu,waleko patmenuwleyagashlirikachrishpurga pixkalunni.Katagiri yaglotashatachrokakapixkalunni. Wanna chinanugimretkalurni mapshagalsajnurixgognenatyawakapa. Tokanchireneklewatinri Genocho

14Wannapirana koxa runkakletaGenocho, wa Goyakalu tokanureneklewatini. Walenwa Gataklopishapayokgipre chininri. Wale wane china,“Gitsrukaachi gina gixolune potukpashiriteneyma, 15pejnurunekoruklukanuwnayegjixyapa. Mukochirnarekakgitanna. Wane rixawannamukochire: Mupashiregolunni.Pejnuruyako mupashiregnuchikamrutna wanna.Mupashichlewatkanni. Giyagnipejnuruko tokanchi wannamupashiregolune kmukochirerunechingajita ga wa pejnurukomupashiregolu wanna chinyegitluGoyakalu, ruklukanuwnayegjixanna.”

16Wannanwa kegemgaklerune gawa getwamonutnachinwa. Romkaagetsotanrewletna. Tsrupotunanutokanchi yanumsatokanushatyana.

Ralixkotmanewlerewatnarupxakikolupna.

Ginkaklewlu ga wa giykolu17Seyni gixa, nushinikanune,

gishinikanru Wutsrukate Geso Kristoyokanatanune tokanu muchinanu wanechinkalurutka. 18Wa wane chinyagina,“Wa ralipregognepa wanepnakgixpiranataklerune. Wannakogetsotanrewle mupashiregotu ruyanna.”19Wanna kotspalkaklewata wa manchigalukyawaka. Giwekikaluru giwaneyna.

20Seyni gixa, nushinikanune, kpashiripotu galixlewleyantseruwnanshinikanutini. GiwekikaluruKpashiri gagjigognetini. 21GimretinwaGoyakalu gishiniklewleya. WutsrukateGeso Kristo getwamonrewlegkagwakanu waneyapgi giwekinri gikerixiniko mnikawnakatu.22Getwamonutannanutanshinikanutachine galikaka.23Xirnachri gishatkapikaluru pixka gixagognetkakletanna pimrine. Ga wapimrine getwamonutanumpikleymananuko. Gayegixanrumkachriko wa manchi puchotikaluru.

Giglenshinikanyeglewlu24Gimalwutkalurupa wa gimkata

gimretletjeru mujruukanepgi ga wagimkata tunwakakletjeru royaknu yegi,muklukanuwnakanepgi gimjikleyma.25Satupjerutu Goyakalu Wognetkakjeru,Geso Kristo Wutsrukate chinanu,walenni goyaknuchi, ga wa tsru potupogirewlu, ga wa muchkonu, ga wagirukotlewlu ma mapookanuwamuchinanpotgogne, ga wa xani, ga wapsolgogneshpotunanuko gike rixinikomnikanwnakatupa. Wane gixkalurupa.

Gota

Page 386: Yine bible   new testament

386

1 1Tyenwa Gipgujetkaluru GesoKristopirana wa Goyakalu

genekanru, wayegrene rekakgitinripapshinitsonu gimkata ginretachrikakapa,rumatkakpirantaplu. Yokanatlugitowreruya. Wayegreru Gwa yegiyokanatlu. 2Wale Gwa gipgujtatluGoyakalu tokanu ga wa GesoKristopirana gipgujtatikolu, ga waretanru pejnunanuka.3Giglenshinikanyegitkalunni watyepirankaka getyongatachine, wa tyetokanchi Goyakalu genekanrugetyongatachine ga wa yijnakotachine.Giglenshinikanyegitkalunni wa gewiyonatikaluru gimretachine, gi rixanu gigowukatkalu gigogne.

Payokgipre gapatjetachinkaka galuuka4Tyenwa Gwa kirukate.Wa payokgipre gapatjetyachinkaka

Gasya gwachine chinanu.Gimutkalunepgi, ga wa

giglewanshinikankaakalunepgi Waleya,wa wanerutu, ga wa muchikawluru, gawa ginachripa, ga wa payokgipregiwekikaluruneya, tuplapijere ginaplegwachine. 5Ga wa Geso Kristoyagipgujtalewatachri poyagkakachri,muchinanu potu wugenetika wagipnachinyegiya, tyechijne pogireneGitsrukatpotu, wushinikjeru,wkaspukmukochiretjeru Walekogigragaya. 6Goyakalu, Ruru,

pogirewatyawaka gajene rixkakwu, gawa sasertotene rixkakwu Wale chinanu.Walenupni goyaknuchi ga wamuchkonchi gwagognenatachri gikerixiniko mnikawnakatupa. Wanegixkalurupa.

7 Getanru. Kyachgapererumkorumunanu.

Pejnuruneygalepotunanuko getanru,ga wa yoglotjene koxa getanru.

Ga wa payinerumnunanukapsolchijneko gajene

wamonuwatanna Wale chinanu.Gigi. Wane gixkalurupa.

8“Gitni wa muchinanu gwachriyongano ga wa ralipre yongano.”Wane china wa Gitsrukaachi

Goyakalu, wa wanerutu, ga wamuchikawluru, ga wa ginachripa,pejnuruko Girukotachri.

Klu chinanu yonatkalurni twu kiruka9Gitni, Gwano, gimolno, ga wa

gimumatjerno wa salewakchiya ga wapogirewatyawa kaya, ga wakashnantakgognewluya Geso chinanu.Patmoknipreka chinikowaka nwanatiniGoyakalu tokanu chinanu ga wa Gesogipgujtatikolu chinanu.10Gitsrukaachigogne Giwekikaluru nwini.Notjimnesreta tsruplaji nyijnakota kowipixka. Wane china, 11“Wa petanrukakakiruka pyonatanru. Ga wa pyokanatanropayokgipre gapatjetyachinyegkaka:

Gipgujetkaluru Geso Kristopirana

Page 387: Yine bible   new testament

387

Gigwiso, ga wa Smirna, ga wa Perkamo,ga wa Tiyatira, ga wa Sarti, ga waWilatelgi, ga wa Lawtise.”

Yineru Wgene kaygawlu retika12Ga wa nuprotaka netyaplu tye

tokanchi nuynumsatjeru. 13Ga wanuprotakinitka netlu payokgipre korikatalo gapi. Ga wa katalgapkaka ganikajitenetyalu Yineru Wgene pixkalutu, gopwalugitakachri, gishrikakjeputachri korimtaya.14Ga wa gijiwu ga wa gijiwutsagowegapixi klatalu pixka rixa, giwruklatalu pixka. Ga wa giygale xirnachrimeropixka rixa. 15Ga wa gijixi sintawoxirnachripro gatajitikaluru pixkaluturixjixita. Ga wa giplaji gixpotkaka gongimapixka rixaplajgimata. 16Payokgiprekatagirkaka gwapotuklesretatemyotlu.Ginama rushpakya yoglolewapi gepnokakagwasputachri gepragaspuru. Ga wa gigojitkachi pixka rixa, muchkonuyochigatyachri.

17Ga wa gita getinitkalu gijixiptanyawnamtya gipnachri pixka. GiyagniWale gitakamyogogotnopotuklemyoteya. Wane chinno, 18“Gipikanu. Gitni wa muchichachrino ga waralipreno. Ga wa giwekachrino.Gipnachrinanno ga wa xaninuwekgognenata gike rixinikomnikawnakatu. Ga wa waneyno gipukchiyoskekapre ga wa gipnachinegwiyawaka yoskekapre. 19Giyagnipyonatanru petanrukaka, ga wawanerutkaka, ga wa wanepnutegwachrikakapa. 20Wa giyogimanatkalurutokanchi payokgipre katagiripirana, wapetinro npotuklesretatemyoya, ga wapayokgipre katalgapi kori, wapayokgipre katagirkaka, wannanwaGoyakalutowrene wa payokgipregapatjetyachinkaka chinanu. Ga wapayokgipre katalgapi wannanwapayokgipre gapatjetyachinkaka.

Tokanchi wa Gigwisogapatjetyachine chinanu

2 1“Wane pixa yonyegletanruGoyakalutowreru Gigwiso

gapatjetyachine chinanu:Tyepirankaka china wa

payokgipre katagiri kashichachripotuklemyoya, wa payokgiprekatalgapi kori ganikajite yapachri:

2Numatlu pkamrure ga wapyaprewatinri ga wapkashnantakgognere, ga wa pixa gipumkata gakotletna muglene. Ga wapetumgana yokanatkalunechinnachinwa ga wa gi wane rixna.Ga wa petna kayroklewaklerunni.3Wa kashnantakgognekleryi, ga waGita giwaka chinanu pakotlewata. Giwa pamanuta.

4Seyni waneyno pagixanu gektutupixayma. Wa pkaspukatkalumuchinanu pushiniklewle. 5Giyagnipushinkapanru ginaka pujrukyana. Gawa penshinikanutanutka. Muchinanupkamrure pkamruretanutka. Wanepma mixkanu, pixa yegi nyanu. Ga wankoninyi pkatalotgapi twiyawakaya,pma menshinikanutkanupa. 6Seynitye galikaka waneyyi, wa payegixluwa Nikolaytane kamrure wa Gitakoxa gayegixanruni. 7Wakajnakopnalu yijnakotanru waGiwiwekikaluru chinyawakna wagapatjetachinkaka. Gaalirewatachrineneka nikletanrugiweekaklewatachri gagmunagwachri. Walenwa Goyakalugigletyawaka ganikajite gwachri.

Tokanchi wa Smirnagapatjetachine chinanu

8“Wane pixa yonyegletanruGoyakalutowreru Smirna gapatjetachinechinanu:

1 2

Page 388: Yine bible   new testament

388

Tyepirankaka china wamuchichachri ga wa ralipre, wagipnachrinanni ga wa giwekachritka.

9Numatlu psalewnale ga wapwamonnupoga, seyni ponikolyi.Numatkoxlu ma mupashiregnunnaGoteyone chinachinwa ga wa gi wanerixa. Seyni Satanasyoginkaklewawaklepji gajenni. 10Gipikanu psalewninripatka. Gixapnikamchi gitsrukate wayoshmakikowaka rutakjixanungipimringi, gyantaletikolupa.Pamolgogne salewnalu waneyapgi.Pupninpotunanuko poyagkakachripyiga wa giweklu sagyeta nenekanyi.

11Wa kajnakopnalu yijnakotanruwa Giwekikaluru chinyawakna wagapatjetachinkaka. Gaalirewatachri gigimtuko gepi chininri gipukchiya.

Tokanchi wa Perkamogapatjetyachine chinanu

12“Wane pixa yonyegletanruGoyakalutowreru Perkamogapatjetyachine chinanu:

Tyepirankaka china wayoglolewapi gepnokaka gwasputachrigepraspuru waneyalutu.

13Numatlu pwiywaka, waSatanasyo tuplapijere yegi. Ga wangiwaka pumreta. Gi wa pnutatlunalixikolu, Gantipaklupotuko,nupgujtatjeru poyagkakachri, wa gixayegi giylatikaluru, wa Satanasyogwiyawakaya.

14Seyni psotsotaji waneynogektutu pixayma. Gi rixanu waneyyiwane Walaami yimaklewlegomkagitachine. Wale yimakluWalaka rutspetkakyapnaGisrayiliklopishane, wa nikyaplunayagluchisha geneekalurkaka, ga warapoklewatinripna. 15Waneko pixkapixa. Waneyyi Nikolaytane

ginkaklewle gimretachine. 16Giyagnipenshinikanutanu. Wane pmamixkanupa, giyanpotu napyegitanyi,ga wa nyagotanna nonama gwachriyoglolewapiyma.

17Wa kajnakopnalu yijnakotanruwa Giwekikaluru chinyawakna wagapatjetachinkaka. Gaalirewatachrineneka nikletanru manayogimatkaluru. Ga wa nenekanruklatsotlejirpotu, ga wa sotlujiyonatkaluru gerotu giwakchi satunamumatanutu. Seyni yoptotachripjepagimatanru.

Tokanchi wa Tiyatirigapatjetyachine chinanu

18“Wane pixa yonyegletanruGoyakalutowreru Tiyatiragapatjetyachine chinanu:

Tyepirankaka china GoyakaluWgene, xirnachrimero pixkagixaygaletachri, ga wa sintawogatajitkaluru pixka gixjixitachri.

19Numatlu pkamrure ga wapushiniklewle, ga wa palixlewle, gawa pupxaklewle, ga wapkashnantakgognewle, ga wapkamrure, ga wa ralipre gixo potumuchichachri pnute.

20Seyni waneyno pagixanugektutu pixayma. Gi rixanu wa suxoGesawera wa Goyakalu tokanugeneklewtachro chinnachrowa puchiyimaklewleta ga wa tyokwitnanwayegrene, rapoklewatinripna ga wanikyapluna wa yagluchishageneekalurkaka. 21Neneklo gogitenshinikanutinripa. Gi talukagenshinikanreta tapoklewatinri.22Giyagni pajeko nuknokanro wala gawa walayma gimopatlewatachine,tsru salewakchi yegi, mamenshinikanutkanupna kamrureyna.23Gipukchi nuylatinna twugenene. Ga

2

Page 389: Yine bible   new testament

389

wa pejnuruneko gapatjetachinkakagimatanu wa Gitni wa shinikanchi gawa gaschi getjetachrino. Ga wanenekangi satkakgi gi gixpokokamrurewatyawaka. 24Ga wa wanenchina, pimringi Tiyatira gwachingiginnakokta tye ginkaklewlumigjeya,wa Satanasyo gitokpotu chinyawakna,mumatkangi. Wane nchingi, gi satunakamrurchi nutakyegitangi wanepnute.25Seyni wa waneygi gixinrigimretanru napokinpotunanuko.

26Wa gaalirewatachri ga wankamrurkaka gimretachripayoptukyawakpotunanuko, walenutakanu payine chinanu.

27Kanojerchi yowumajerugirukotanna.

Kajpastono pixka rumlookona,28nixa yoptoretyawaklu Nuryegiya.Ga wa gonsagi nenekanru. 29Wakajnakopnalu yijnakotanru waGiwekikaluru chinyawaknagapatjetachinkaka.

Tokanchi wa Sartigapatjetyachine chinanu

3 1“Wane pixa yonyegletanruGoyakalutowreru Sarti

gapatjetyachine chinanu:Tyepirankaka china wa

payokgipre giwekikaluruneGoyakalunu ga wa payokgiprekatagirkaka waneyalutu. Numatlupkamrure. Wa kgiwakyi. Wapuwekinri, ga wa gipnachrinatkayi.

2Puyokanutka, ga wagixetachrikaka pmuchkotanu wagaluka gipnaletachrikakanatka. Girixanu gi nukshiklu pkamrurepoyagkakikolu Noyakalute getanu.3Giyagni pushinkapanrupyoptotanrukaka ga wapyijnakotanrukaka ga wa pumretanru.Ga wa penshinikanutanu. Giyagni

pma muyookanupa, kachowgurupixka nixa gapyegletanyi. Gi pumatagipapko napyegitanyi.

4Seyni Sarti pimrine waneyyi, wagimkalna mpuchotkane. Ga wa Gitaymayananna klatalu mkachri gitakachine, girixanu rumuknunina. 5Gaalirewatachriklatalu mkachri makatkalurupni. Ga wagiweklu kirukateya gi nsheygiwakatinri.Ga wa Nuru getanunupgujtagiwakatanyi, ga waNurutowrene getanu. 6Wa kajnakopnaluyijnakotanru wa Giwekikaluruchinyawakna wa gapatjetachinkaka.

Tokanchi wa Wilatelgigapatjetyachine chinanu

7“Wane pixa yonyegletanruGoyakalutowreru Wilatelgigapatjetyachine chinanu:

Tyepirankaka china wa kpashiri,wa galikakpotu, wa Tawi yoskekaprewaneyalutu, wa kotpukachri ga wa gisatuna gishyatlu, ga wa gishyatachriga wa gi satuna kotpuklu.

8Numatlu pkamrurkaka. Petanu.Nenekyi kotpuukaluru gipgyapto pixagetanu. Gike gimkata gishyaletlu. Girixanu waneyyi ptsotsotaji pmuchkonu.Ga wa pumretlu ntokanu. Ga wa gipnutatlu ngiwaka. 9Giyagni pimrineSatanasyo ginkaklewaklepji gajene waGoteyo chinnachinwa ga wa gi wanerixna, seyni rayroklewashatna, wanenixkakanna: runinripna ga wa pujixistsiyoptsojitinripna. Ga wa rumatanrunanushinikyayi. 10Gi rixanu pumretluntokanu nkashnantakgognewlepirana,Gita koxa gimretanyigyantaletikolgogneklupa, wa psolchijnegajeneko yegi ginachripatka,yantaletikolupna psolchijneko gajene.Giyampotu nunanu.

11Pumretanru waneyyi pixinri. Gisatuna gwinyi psagyetapa. 12Wa

2 3

Page 390: Yine bible   new testament

390

gaalirewatachrikpashiwakpotugrukostsigi nixkakanruNoyakalutepjiya. Gi wa malekarushpakanutka. Ga wa Noyakalutegiwaka nyonatanru, ga wa Noyakalutepokchi giwaka. Walenwa gerotuGerosale, tengogne Noyakaluteyegiyagijrukyachripa. Ga wa ngiwaka gerotunyonatanru. 13Wa kajnakopnaluyijnakotanru wa Giwekikaluruchinyawakna wa gapatjetachinkaka.

Tokanchi wa Lawtisigapatjetyachine chinanu

14“Wane pixa yonyegletanruGoyakalutowreru Lawtisigapatjetyachine chinanu:

Tyepirankaka china wa Wanegixkalurupa, wa gipgujtalewatachripoyagkakachri ga wa galikakpotu, waGoyakalu giyakotanrukakayinuwakjixachri.

15Numatlu pkamrurkaka, gi wakachikleryi, gi koxa gemeryi.Nalukmaklu kachikleru pixinri wakagemeru. 16Giyagni gi rixanu psotsotajigemeryi. Gi wa gemyi. Gi koxakachikleryi. Giyagni nonamanaplitinyi. 17Gi rixanu wane pchina,‘Ponikolno. Nponikowatatka. Gikenmagatya.’ Ga wa gi pumatnawasalewnachriyi, ga wagetwamonutkaluryi, ga wakwamonuryi, ga wa maygaletyi, gawa mamkatyi. 18Nuykotyi Gita yegipagjitinro kori xirnachri gatajitikaluruponikowatinripa, klatalu mkachripmakatko ma mupgujewninitipapmamkatinri patewle. Ga waygalchipinre pagjitanupsagaygaletinripa. Petinripa.

19Gita chigetjetna pejnurunekonalukanune, ga wa nsaletanna.Giyagni pmuchkowatanu ga wapenshinikanutanu. 20Gita gipgyapto

nwa. Nuylaylagipgyaptoteta. Satujeminri ntokanu ga wakotpukgipgyaptotetini,njiglokyegitanru wale. Nnikanuwaleyma ga wa wale Gitayma.

21Gaalirewatachri nenekanu wantuplapijere ruxiplatanno, wa Gitagaalirewatinri pixka ga wa Nurutuplapijere nuxiplatlu Nuru. 22Wakajnakopnalu yijnakotanru waGiwekikaluru chinyawakna wagapatjetachinkaka.”

Kaygawlu getikaluru wa pogirchi tuplapije tengogne gajeru

4 1Wanepnute netatka wa tengognegitpukgipgyaptoteta. Ga wa

muchinanu plaschi kowi pixkagimalutunyijnakotanru. Gita ruynumsata. Wanechina, “Gewi teno punanu. Ga wanekakgitanyi wa wanepnute gimkataginretachrikaka.”

2Waneklu Giwekikaluru jiglokno. Walechinanu netlu pogirchi tuplapijeretengogne gwachri.. Ga wa tuplapije rawatuplanatachri. 3Wa tuplanatachri getikolugaspe sotlejiru pixka ga wa sartiyoklatalsotlejiru pixka. Ga wa kshi tuplapijesajrukachro, gesmeralta katwergalupolersotlejiru pixka getikolu. 4Ga watuplapije sajruka gepmole gepkoxamkojetuplapijkaka. Ga wa tuplapijkakatuplatna gepmole gepkoxamkoje tsruneklatalu mkachri gitakachine. Ga wagijiwna waneyna kori sagyeta. 5Ga wapogirchi tuplapijere rushpakya rawraklega wa plaschigimkaka, ga wa rutlogle. Gawa payokgipre katalo yochpikjetkaluroxirnachri tuplapije ginaple. Wannanwapayokgipre giwekikalurune Goyakalunu.6Ga wa tuplapije ginaple waneru tsruwenu potu witryo pixkalutu. Katwergalupixkalutni.Ga wa tuplapije ganikajiteswaji ga wa

tuplapije sajrukle wanena

3 4

Page 391: Yine bible   new testament

391

gepkoxamkoje gepkoxamkojegiwekachine, gixo potu ygalchiwaneyalune gistasreta ga wagitjimnesretna.

Tengogne gajene gimalwure7Ga wa muchinanu giwekachri, tsru

mgenoklu pixka gixachrini. Ga wa gepirixinri giwekachri waka wgenepixkalutni. Ga wa mapa rixinrigiwekachri, yinerugoji pixkawaneyalutu. Ga wa gepkoxamkojerixinri giwekachri walenwa tsruklatatalu galnachri pixkalutu. 8Ga wagepkoxamkoje giwekachri satkakawaneya patsrujiremeji. Gixo potuygalchi waneyna psolumtako ga wagimejimpuko. Ga wa psolgognekopsolyechnoko gi rapnanu wanechinretna:

Kpashiri, kpashiri, kpashiriGitsrukaachi Goyakalu,

pejnuruko Girukotachri,wa muchikawluru ga wawanerutu ga wa ginachripa.

9Ga wa pogirchi tuplapijere tuplatachri,wa giwekgognenatachri gike rixinikomnikawnakatu rumalwutnagiwekachine, ga wa kagwakpiratluna,ga wa poyagnutluna. 10Waneklu wagepimole gepkoxamkoje tsrune chijirapokna wa tuplapije tuplatachrigetanu. Yoptsojityegitluna wagiwekgognenatachri gike rixinikomnikawnakatu. Ruknoklona sagyetnatuplapije ginaple. Wane chinna:

11 Pumuknuni, WutsrukateWoyakalute,

pyoptotyalu goyaknuchi ga wakagwakpiiru, ga wa giyaklu

gi rixanu ptowrunanukapuyakota.

Ga wa pushinikyawaka chinanuwanetkalu ga wagiyakotkalurutkani.

Kiruka payokgipre giprekgimaxikolero gishyatikaluro

5 1Ga wa tuplapije tuplatachripotuklemyo netyalo kirukpoyi,

gitoko yonatikaluro ga wa totjiyonatikaluro. Ga wa payokgipre giprekgimaxikolero gishyatkaluro. 2Ga wanetlu Goyakalutowreru gichkolugichkoplaji wane china sapletachri,“¿Katni wa gimuknu kopralatyaplo

kirukpoyi, ga wa kotpuka gipretyaplo?”3Ga wa gike gimkatlu, gi wa tengognegajeruko, gi wa chiji gajeruko, gi wachiji gitokote gajeruko. Gike gimkatakopraaletlo kirukpoyi. Gi koxa rumkatagetletlona. 4Ga wa nchiyampotuta, girixanu gike gikshiika rumuknukopralatyaplo kirukpoyi ga wa retyaplo.5Ga wa satu wa tsru wane chinno, “Gipchiyagatanu. Petanu. Rakagloklewatatsru mgenoklu Gotaklopishaneru,Tawitski. Wale gakagloklewatakotpukyaplo kiruka ga wa payokgipretupre kgimaxikoleroymananuko.”

Gowega Wgene gakagloklewatinri6Ga wa tuplapije ganikajiteswaji, ga

wa gepkoxamkoje giwekachineganikajite ga wa tsrune ganikajite,netyalu gowega Wgenni tunwanatachrigiylatkaluru pixka, payokgipregwalutu,ga wa payokgipreygalerutu.Payokgipreygalenwa payokgipregiwekikalurune Goyakalunupsolchijneko yokanatkalune. 7GowegaWgene wane ya. Wa tuplapijetuplatachri potuklemyo yoptotyalokirukapoyi. 8Giyagni kirukayoptotinitka, wa gepkoxamkojegiwekachine, ga wa gepimolegepkoxamkoje tsrune chiji rapoknagowega Wgene getanu. Satkaka waneyagitlotsatkaluro, ga wa koripro katseplupgamlupagiri. Walenwa kpashirine

4 5

Page 392: Yine bible   new testament

392

gagjigognerkaka. 9Ga wa shikaletlunagerotu shikalchi. Wane chinna:

Pumuknuni kiruka pyoptotinriga wa pkotpukyaplu tuprekgimaxikolero.

Gi rixanu giylatkaluryi ga wapugragaya

pupekotanna yine Goyakaluchinanu,

panerumnunanukaya, ga wapatokanumnunanukayanumatyachineyegiya,

ga wa payinerumnunanukaya,ga wa pachijnegajenemnunanukaya.

10 Ga wa Goyakalu getanupogirchine ga wa sasertotene

pixkakna.Ga wa chiji pogirewatinna.

11Giyagni netatka. Ga wa gixoluneGoyakalutowreruneplaji njema,tuplapije sajrukachine, ga wagiwekachine ga wa tsrune. Ga wa wanepejnuna gixolune potu ga wa gixowaragka waragkane, 12gichkoplaji wanechinachine:

Rumuknuni gowega Wgenegiylatkaluru

yoptotyaplu giyaklu ga waponikowlu,

ga wa gimatkalchi, ga wamuchkonchi,

ga wa kagwakpiiru, ga wagimalwuru,

ga wa galixkowlu.13Ga wa pejnuruko giyakotkaluru

tengogne gajeru ga wa chiji gajeru, gawa chiji gitokote gajeru, ga wa tsruwenumta gwachine, ga wa pejnurukowane gajerkaka, nyijnako wanechinreta:

Pogirchi tuplapijere tuplatachri,Ga wa gowega Wgenewaneyapa gimalwuru ga wa

kagwakpiiru,

ga wa goyaknuchi, ga wamuchkonchi,

rixgognenatanu gike rixinikomnikawnakatu.

14Ga wa gepkoxamkoje giwekachinewane china, “Wane gixkalurupa.”Ga wa tsrune chiji rapokna ga wa

yoptsojityegitluna.

Muchinanu gipre: Kawalyo gogo tuplatachri gakagloklewatachri

6 1Ga wa netlu gowega Wgenekotpukgipretyawaklo muchinanu

gipre wa payokgipre giprekgimaxikoleroya. Ga wa gepkoxamkojegiwekachine satute nyijnakoplajitarutlogle pixka chinachri, 2“Punanu.”Giyagni netatka. Ga wa netlo kawalyo

klatalo. Ga wa wala gogo tuplatachriwaneylu kashritwa. Ga wa sagyetareneeka. Giyagni rushpakagakagloklewatachrirakagloklewatinripa.

Gepi rixinri gipre3Ga wa gepi rixinri gipre

kgimaxikolero kotpukinitka, nyijnakotlugepi rixinri giwekachine wanechinachri, “Punanu.”

4Tushpakatnaka sato kawalyo serolo.Ga wa wala gogo tuplatachri geneekarawyaplu chijiya kigle gwashlu,ruylakakinripna. Ga wa wale geneekayoglolewapi gitsruka.

Mapa rixinri gipre5Ga wa mapa rixinri gipre

kgimaxikolero kotpukinitka, nyijnakotlumapa rixinri giwekachine wanechinachri, “Punanu.”Ga wa netlo ksajiro kawalyo. Ga wa

wala gogo tuplatachri waneylu yantapigimyoya. 6Ga wa nyijnakotlu plaschipixkalutu wa giwekachine ganikajiteyawane chinachri, “Satu masu trikoji

5 6

Page 393: Yine bible   new testament

393

paproji wenroloto chinanu, ga wa mapamasu triko pixkalutuji paprojiwenroloto chinanu. Ga wa goliwangi gawa winga gi pumtukanu.”

Gipnalu7Ga wa gepkoxamkoje rixinri gipre

kgimaxikolero kotpukinitka,nyijnaktokanutlu gepkoxamkoje rixinrigiwekachine wane chinachri, “Punanu.”

8Giyagni netatka. Ga wa pwalolokawalyo wanetka. Ga wa wala gogotuplatachri Gipnalu giwaka waneyalutu.Ga wa gipnachine gwiyawakagomkagitlu. Ga wa wanna gitaaka satupjegepkoxamkojete chiji gajene chinanu,yoglolewapiyma ruylalewatinripna, gawa nachluyma, ga wa gipnaluyma, ga wakmatsuruneyma, chiji gajene.

Pamyo rixinri gipre:Giylatkalune Goyakalu tokanu chinanu9Ga wa pamyo rixinri gipre

kgimaxikolero kotpukinitka,yochpikikowakakwa rapukote netyanagiwekikalurune wannanu wagiylatkalune Goyakalu tokanu chinanu,ga wa rupgujtalewlena chinanu,giylatkalunni. 10Ga wa gichkoplaji chinasapletna, “Gitsrukaachi kpashiri ga wagalikakpotu, ¿giklunanu gipuklukanuwnayegjixawana psolchijnekogajene, ga wa gi papnuyegitawaluwugraga?”

11Ga wa satkaka geneeka klatalugowukalu mkachri. Wane chinkana warapnanutanunnachi pshinitsonupejnuruneko rixinripna rixje Gesowayegrene ga wa gimolenna wannapixka gixa giylaletkalunepa.

Patsrujire rixinri gipre:Psolchijneko komyeeka

12Ga wa patsrujire rixinri giprekgimaxikolero kotpukinitka, netatka. Ga

wa wanetkalu tsru giyolikchijru. Ga watkachi ksaji rixa kawshistugalu mkachrikapixiru pixka. Ga wa psoluko ksurugranchi pixka rixa. 13Tengogne gwachrokatagirkaka chiji gijruka, gikeratujirsagitini pixka totsotsagi, tsrukannipgyalu komyekshegitinro pixka.14Ga wa tengogne gixrikamtatkakirukpoyi pixka poyitkoklunu. Ga wapejnuruko magka ga wa pejnurukokanipreklukaka rawyawaka rajrikika.

15Ga wa tyechijne pogirewatyachine,ga wa tsrukakalune, ga waksolaloterune, ga wa ponikolune, ga wagichkolune, ga wa pejnurunekowayegrechine, ga wa pejnurunekogishpakachine, gitawakapna ga wa tsrusotlu magka gajeru yogimatnawana.16Ga wa wane chinruna wa magkakakaga wa tsru sotlu, “Pujrukanu wixa gogo.Pyogimatanwu pogirchi tuplapijeretuplatachrigojiya, ga wa gowega Wgenejgekanuya. 17Gi rixanu rapokatkajigekanna tsrugogne. Ga wa ¿katugimkata tunwaleta?”

Satu pacha gepkoxamkojmole gepkoxamkoje waragkane

gimaxikoletkalune

7 1Wanepnute netna gepkoxamkojeGoyakalutowrene, gepkoxamkoje

chijisretate tunwanatachine, wagepkoxamkoje chijisretategiyakannipgyatyachri gimretachine, mamajpopokannipgyatinitipa chiji, gi watsru wenuko, gi wa satu gagmunyegiko.2Ga wa satu Goyakalutowrerunetatnaka, tkachi gishpatyawakasretagipgujewniyachri. Goyakalu giwekachrigimaxikole gipipre waneyalutu.Gichkoplaji china sapletnagepkoxamkoje Goyakalutowrene,geneekalune wa chiji rumtukyapna gawa tsru wenu. Wane china sapleta, 3“Gigimtukanru chiji, gi wa tsru wenuko, gi

6 7

Page 394: Yine bible   new testament

394

wa gagmunkakako,wumaxikoletinpotukna Woyakalutewayegrene gijrotayna.”

4Ga wa njemlu gi pejnugimaxikoletkalune: satu pachagepkoxamkojmole gepkoxamkojewaragkane gimaxikoletkalunepanerumnunanuka Gisrayiliklopishane.

5 Gotaklopishanerune pamole gepiwaragkane gimaxikoletkalune.

Ga wa Roweklopishanerune pamolegepi waragkane.

Ga wa Kateklopishanerune pamolegepi waragkane.

6 Ga wa Gaseriklopishanerunepamole gepi waragkane.

Ga wa Neptaliklopishanerunepamole gepi waragkane.

Ga wa Manaseklopishanerunepamole gepi waragkane.

7 Ga wa Simoklopishanerune pamolegepi waragkane.

Ga wa Rewiklopishanerune pamolegepi waragkane.

Ga wa Gisachaklopishanerunepamole gepi waragkane.

8 Ga wa Sapolonoklopishanerunepamole gepi waragkane.

Ga wa Gosiklopishanerune pamolegepi waragkane.

Ga wa Migamiklopishanerunepamole gepi waragkanegimaxikoletkalune.

Gixolune potu yine klatalu mkachri gitakachine

9Wanepnute netatka. Wanenagixolune potu yine, gike mumkatayantaletanune, pachijnegajenemnunanukaya, ga wapanerumnunanukaya, ga wapayinemnunanukaya, ga wapatokanumnunanukayanumatyachineya, pogirchi tuplapijereginaple ga wa gowega Wgene getanu

tunwatachine. Klatalu mkachrigopowalu gitakachine. Ga wa kasureruwaneyna gimyoyna. 10Ga wagichkoplaji china sapletna:

Woyakalutenni gognetkaklewluwa pogirchi tuplapijeretuplatachri,

ga wa gowega Wgenenni.11Giyagni tuplapije ga wa tsrune ga

wa giwekachine sajruka tunwaletnapejnuruneko Goyakalutowrene.Tuplapije ginaple chijigapokjiwutachinni. Ga wayoptsojityegitluna Goyakalu. Wanechinna:

“Wane gixkalurupa.12 Goyakalunupni gimalwuru,ga wa goyaknuchi,ga wa gimatkalchi,ga wa poyagnutikolu,ga wa kagwakpiiru,ga wa giyaklu,ga wa muchkonchi rixgognenatanu

gike rixiniko mnikawnakatupa.Wane gixkalurupa.”

13Ga wa rugita satu wanna tsrune. Wanechinno, “Wa nyi klatalu mkachrigopowalu gitakachine ¿gi gixachinni gawa ginaka ruyakatyana?”

14Giyagni wane nchinru, “Nutsrukate,pixa gimata.”Wane chinno, “Nyinwa tsru

salewakchi giyakatyachinni. Ga waropowalutna rerkana ga wa klatarixkakluna gowega Wgenegragaya.15Wale chinanu Goyakalu tuplapijereginaple rawna.

Yonogyegitluna gogi ga wagoyechnokpashiwakategrukoya.

Ga wa pogirchi tuplapijeretuplatachri gipjiya gishyatna.

16 Gi nachpatkana.Gi ronunnagatewatanutkana.Ga wa tkachi gi gapyegitanutkana,

7

Page 395: Yine bible   new testament

395

ga wa giketsotaaji gemeruko.17 Gi rixanu gowega Wgene

wa pogirchi tuplapijereganikajiteswaji gwachrigirukotanna.

Gonu gishpakgatyawaakakagiwekgatachrigonu yegikosekanna.

Ga wa Goyakalu sheyiygaletannapejnuruko ktechgaya.”

Payokgipre rixinri gipre

8 1Ga wa payokgipre rixinri giprekgimaxikolero kotpukinitka,

gowukshinina pochkepotlu tengogne.2Payokgipre Goyakalutowrene neta,

Goyakalu ginaple tunwatachine.Payokgipre kowi geneekalune.

3Ga wa satu Goyakalutowreru gina.Yochpikikowakakwastsi tunwata.Pgamlupagiri yochpikgapi korikamrutikaluru waneylu. Ga wa gixopgamlupagiri reneeka, pejnurunekokpashirine gagjigognereyma rutakyapluwa korikwa yochpikikowakakwayapogirchi tuplapijere ginaple. 4Ga wapgamlu pagiripgya gatskota kpashirinegagjigognereymaGoyakalutowrerumyoya Goyakalugetanu. 5Ga wa gitowrerupgamlupagiriyochpikgapi rawa. Ga wa tsepotluxirnachrimero yochpikikowakakwaya.Ga wa chiji ruknoklu. Giyagniwanetkalu rutlogle, ga wa plaschigimkaka, ga wa rawrakle, ga wagiyolikchijru.

Payokgipre kowi waneyalune6Ga wa payokgipre gitowrerune, wa

payokgipre kowi waneyalunegalpookowletachine.

Muchinanu kowi7Ga wa muchinanu gitowreru

kowitatka. Ga wa wanetkalu giwruji ga

wa xirnachri, granchi kojetachri. Chijigiknookalurni. Satupje mapate chiji gawa satupje mapate gagmuna galga. Gawa pejnurniko kshanni polerni galgana.

Gepi rixinri kowi8Ga wa gepi rixinri gitowreru kowita.

Ga wa tsru magka pixkalutu xirnachrigalgachri, tsru wenu ruknooka. Ga watsru wenu mapate granchi rixatka. 9Gawa satupje mapate giyakotkalune tsruwenu gajene giwekachine gipnana. Gawa satupje mapate kanawkakagimtuuka.

Mapa rixinri kowi10Ga wa Goyakalutowreru mapa

rixinri kowita. Ga wa tengogne tujrukyatsro katagiri xirnachri katalo pixka.Giyagni satupje mapate wenkaka tapoka,ga wa gonu gishpakgatyawaka tapoka.11Ga wa katagiri giwaka wane chinkakapsagalu kshana. Ga wa satupje mapategonkaka kapsagalu kshana pixka rixatka.Giyagni gixo yinerni gipnana gonuchinanu gi rixanu kapsagalutkani.

Gepkoxamkoje rixinri kowi12Ga wa gepkoxamkoje rixinri

gitowreru kowita. Ga wa rumtuukasatupje mapate tkachi, ga wa satupjemapate ksuru, ga wa satupje mapatekatagirkaka. Giyagni satupje mapatetyekaka ruchpokinripa. Ga wa satupjemapate gogi gi pokamlata. Ga wagoyechno waneko pixka rixa.

¡Gi waneni! wa ginachripa chinanu13Ga wa netatka. Ga wa nyijnakotlu

tsru klatatalu tengogne ganikajitegalnachri gichkoplaji wane chinachri,“¡Gi waneni, gi waneni, gi wanenityechijne gwachine pimri kowigimkakachinanu wa mapa gitowrenekowitachinpatkagima!”

7 8

Page 396: Yine bible   new testament

396

Pamyo rixinri kowi

9 1Ga wa pamyo rixinriGoyakalutowreru kowita. Ga wa

netlo sato katagiri tengognegijrukyachro. Chiji gapokachro. Ga wagopnalutskata potu yoskekapregeneekaluru. 2Ga wa kotpuklugitskatpotupna. Gopnalu ratskopgyatya,xirnachripropgya pixka. Ga wa tkachiga wa kawlennipgyalu mapshaga rixkagopnalu giyakatyachrinnipgyaya. 3Gawa gipgya rushpakyana tsetsene. Chijirapokna. Geklo pixka rumkatagixletatka tsetse. Geklo kachingatepixka reneeka. 4Ga wa tsetsene wanechinkalune ma mumtukyapluna kshanachiji gajeru, gi wa girukokta poleruko,gi wa girukokta gagmunako, seyniyinepje wa Goyakalu gimaxiklegijrotayna waneyamigjenepje. 5Ga watsetsene geneeka ma muylatyapna yineseyni pamyo ksuru saletpotutkona yine.Ga wa wanna saletlewle geklosaletlewle pixka wa yineru tashkatinipixka. 6Ga wa walegognekakapa rujgagipnaletanunna yinepni, ga wa girukshikanruna. Ga wa raluka potugipnaletannimkana. Ga wa rasukininnagipnalu.

7Ga wa wane rixa gipgujewnaletnatsetskaka. Kawalyo pixka rixna, giylalugalpokyegitachine. Ga wa gijiwnawaneyna sagyeta pixkaluto, koripixkaluto. Ga wa gigojna yingoji pixka.8Ga wa kajiwutsalune suxojiwutsapixka. Ga wa giygina tsru mgenokluygipixka. 9Ga wa waneyna rustatlenayowuma gistatlechishpata pixka. Ga wagimejna pogimnu chiji yapachrokawalyo kosetanro gima pixkarixmejitna wa giylalu yegigasukyegimtachine pixka. 10Ga wawaneyna ginshina, geklonshi pixka, gawa gisruna. Ga wa ginshina rawa

muchkonna yine rumtukyapna pamyoksuru. 11Kpogirna. Towrechri gitsrukategitskata potu gajeru walenwa pogirna.Ga wa wale giwakni Gewreyonetokanuya Gawato. Ga wa Kriykotokanuya Gapolyo.

12Wa muchinanu wamonchigiknogatka. Wanewalu gepi wamonchiwanepnute.

Patsrujire rixinri kowi13Ga wa Goyakalutowreru patsrujire

rixinri kowita. Ga wa nyijnakotlu satuplaschi wa gepkoxamkoje gwacha yegigiyakatyachri, wa korikwayopchikikowakakwa gwagwachatachriyegi giyakatyachri Goyakalu getanu.14Ga wa wane chinru wa patsrujirerixinri gitowreru kowi waneyalutu,“Pkaspukanna wa gepkoxamkojetowrechine wa gostukalune tsruGeyoprate Gapga.”

15Giyagni kaspuukatkana wagepkoxamkoje towrechine wagalpokotkalune gipapko ga wa gogi gawa ksuru ga wa walapu chinanu wasatupje mapate yine ruylatinripna. 16Gawa wane pejnuna solalone kawalyoyapachine: Gepi kata wa pamolewaragka kata pamole waragka.Nyijnakotlu gi pejnuna.

17Ga wa wane nixa getletnakawalyone kaygawluya, ga wa wannagogo tuplatachine. Waneynagistatlechishpata xirnachri pixkalutu gawa ksajsernuru ga wa gasogrepixkalutu. Ga wa kawalyonejiwu tsrumgenoklujiwu pixka rixa. Ga watonama rushpakya xirnachrimero ga wakapgyalu ga wa gasogre. 18Tye mapatsru salewakchikaka kamakatna satupjemapate yinni. Wa xirnachriya ga wakapgyaluya, ga wa gasogreya,wannanama gishpakyachriya. 19Girixanu kawalyone muchkonu ginamna

9

Page 397: Yine bible   new testament

397

rawa, ga wa ginshina rawa. Gi rixanuginshina gimnu pixka rixa kajiwuru.Waleya rumtuklewatyana.

Menshinikanutkane20Ga wa gixetachine yine tyekaka tsru

salewakchiya mupnikatu, gi koxarenshinikanutna wa gimyonakamrurnaya, mayoptsojityegityanupluna kamchikaka gawa yagluchishkaka. Walenwa kori gawa sroschi, ga wa sintawo, ga wa sotlu,ga wa gagmuna kamrutikaluruyagluchisha. Walekaka gi gimkatagetleta. Gi rumkata yijnakleta. Girumkata yanreta. 21Gi koxarenshinikanyegitluna ruylalewlena, giwa kagonchiwleynako, gi warapoklewleynako, gi wagichowguynako.

Mturo kirukpoyi

10 1Ga wa satu Goyakalutowreruneta, tengogne gijrukyachri.

Kyachgapererumko sapowakamtachri.Ga wa kshitpo gijiwu gogo gwa. Ga wagigoji tkachi pixka gixa. Ga wa gijixixirnachristsigi pixka rixa. 2Ga wa gimyomturo kirukpoyi kopralatkalurowaneylu. Ga wa potuklejixi tsruwenurutaka. Ga wa kegnetjixi chiji rutaka.3Ga wa gichkoplaji saple rixa, wa tsrumgenoklu gigritini pixka. Ga wa walesaplewatini, payokgipre rutloglegimkaka yanumatatka.

4Ga wa payokgipre rutlogleyanumatinitka nyonatmakatkalu. Ga watengogne giyakatyachri tokanchi njema,wane nchinjeru, “Pushyapotutanru wapayokgipre rutlogle chinyawaka. Gi wapyonatanru.”

5Giyagni wa Goyakalutowreru, wa tsruwenu ga wa chiji neta tunwaletanru,teno yotunomyota potuklemyo. 6Ga wagiwekgognenatachri gike rixiniko

mnikawnakatu kawchinanu china.Tengogne ga wa tengogne gajerkakagiyakotachri, ga wa chiji ga wa chijigajerkaka giyakotachri, ga wa tsru wenuga wa tsru wenu gajerkaka koxagiyakotachri Wale kawchinanu wanechina wa maleshaplu gogi. 7Seyni waGoyakalutowreru payokgipre rixinrikowikle gimaklu, wa kowitinpatka,poyagkakpotutikolpatka Goyakalugiyogimatanru, chinyawakaKiglerpotunanu Tokanchi, wayegrenerunkakyawaka, wa tokanugeneklewatachine.

Gwa niklo mturo kirukpoyi8Ga wa tengogne giyakatyachri

tokanchi nyijnakotanru, numepegiynumsaletjeru. Wane china, “Gajewa.Pyoptotapanro wa kirukakopralatkaluro, waGoyakalutowrerumyo gwachro, wa tsruwenu ga wa chiji tunwatachri.”

9Giyagni towrechri yegi nyatka. Wanenchinru, “Mturo kirukpoyi penekanno.”Giyagni wane chinno, “Pyoptotanro

ga wa pnikanro. Ga watkapsatnanwakatanyi, seyni punamapochwaa rixnamatanyi wrolga pixka.”

10Giyagni towrechimyoya nyoptotlomturo kirukpoyi. Ga wa nniklo. Giyagninonama pochwaa rixa wrolga pixka. Wannikinitkalu, kapsananwakataa nixa.11Ga wa wane chinnona, “Goyakalutokanu pumkata geneklewletatnakagixolune yinepirana, ga wapayinepirana, ga wa patokankakayanumatyachinepirana, ga wapogirchinepirana.”

Towutkaluru wa kpashiwakpotugruko yantatinripa

11 1Ga wa neneeka yantapijekanojerchi pixkalutu. Wane

china, “Palnanu. Pyantatanru

9–11

Page 398: Yine bible   new testament

398

kpashiwakpotugruko Goyakalunu, gawa yochpikjetikowakakwa ga wa waneyoptsojityachine. 2Ga wakpashiwakpotuputu maleka gajerupetashatanu. Gi wa pyantatanru. Girixanu payine geneekalurni. Ga wagepkoxamkojmole gepi ksurukpashiwaka pokchi rakatokanna.

Wa gepi gipgujtalewatachine3“Ga wa gepi nupgujtatjene nutakanu.

Ga wa satu waragka gepi pachapatsrujiremolgogne tokanchireneklewatanna, kawshistugalu mkachrigitakachine.”

4Wannanwa gepi goliwamuna ga wagepi katalgapi, tye psolchijnekoGitsrukate getanu tunwatachrikaka. 5Gawa satu galuka gimtukletinipna,xirnachrimero gishpaknamatanna ga wakamnixjene ruylatanu. Ga wa satugaluka gimtukletinipna, rumkata wanegixa giylaletkota. 6Wanna gitaakarushyatyapluna tengogne, gina mamixinitipa Goyakalu tokanureneklewatinrinagogne. Ga warutaakana gonu chinanu,kashrijetyapluna gonu granchi rixinripa.Ga wa rutaakana chiji rumtukinripnapejnuruko tsru salewakchiya gi pejnukatananukta ralukyawakna.

7Ga wa rali gipgujtalewletinitkana,kmatsuru wa gitskata potugishpakyachri wannayma ruylakakanu.Ga wa raalixanunna, ga waruylatanunna. 8Ga wa gimanepnina tsrupotu pokchi gatnugapote rawanna. Tyetsru pokchinwa shinikanchiya Sotomaga wa Gigipto chinkaluru. Wane koxaRutsrukatna koroshishkitagitakikowaka. 9Ga wa pimrine yine, gawa panerune, ga wa patokanuyanumatyachine, ga wa payinegetmanetanna mapgogne ganikaji. Giwa ruchi kapnatkomanetanna. 10Ga wa

tyechijne gwachine gimuwyegitanna, gawa meyiwatanna, ga wagenekashlukaka yokanyegkakanna. Girixanu wanna nyi gepigipgujtalewatachine saletpotutannatyechijne gwachine.

11Mapgogne ganikajgogne chininrigiknoginitka, giweklunnipgya Goyakalugiyakatyachri jiglokna. Ga wa tunwatna.Ga wa tsru piklu rixna wa getachine.12Ga wa yijnakotluna gichkotokanurutengogne giyakatyachri. Wane chinna,“Gewi gatskotanu.”Ga wa tengogne ratskotatkana

kyachgapererumkoya. Ga wakamnixjenna getna.

13Ga wa walepapko wanetkalu tsrugiyolikchijru. Ga wa satupje pamoletetsru potu pokchi yawnana. Ga warupnanna giyolikchijruya wane pejnuna:payokgipre waragka yinni. Ga wagixetachinni pikpotutana.Rumalwutluna Goyakalu tengogneGajeru.

14Gepi chininri wamonchi giknogatka.Mapa chininri wamonchi giyampotugapokanu.

Payokgipre rixinri kowi15Ga wa payokgipre rixinri

Goyakalutowreru kowita. Ga watengogne gichkolu plaschi wane, wanechinachri:

Tyechijne pogirewatyawakaWutsrukatenutkani ga waKristotenutkani.

Ga wa Wale pogirewgognenatanugike rixiniko mnikawnakatupa.

16Ga wa gepmole gepkoxamkojetsrune Goyakalu getanu tuplapijerkaknatuplatachine chiji yonogjiwutna. Ga wayoptsojityegitluna Goyakalu. Wanechinna:

17 Wpoyagnutyi, WutsrukateGoyakalu,

11

Page 399: Yine bible   new testament

399

pejnuruko Girukotachri,wa wanerutu ga wa muchikawluru,gi rixanu pwatkalu tsru potupuyaklewle

ga wa pogirewatatka.18 Ga wa payine jigekanuwata.

Ga wa pjigekanu gapokatka.Ga wa gipnachine

gitakyagokikolpapko gapokagapnuru renekikolupnapwayegrene ga wa ptokanugeneklewatachine

ga wa kpashirine, ga wa pgiwakapikachine, mturune ga wa tsrune.

Ga wa rumtukikolupna tyechijnegimtukachine.

19Ga wa tengogne kpashiwakpotugrukoGoyakalunu kotpuuka. Ga wa tetkarupiratanru tokanchi gwanropajikpashiwakpotugruko Walenugwachropaji. Ga wa waneru rawrakle, gawa plaschi gimkaka, ga wa rutlogle, gawa giyolikchijru, ga wa tsru potugiwrujkaka.

Wa suxo ga wa gimnu gitsruka

12 1Ga wa tsru getkalurugipgujewna tengogneya, suxo

tkachi makatachro. Ga wa ksuru tojixirapukote rawa. Ga wa tojiwu twa sagyetapamole gepi katagiri gwanro. 2Ga wakamshiro. Tsaplewjeta tochinoya. Ga wachinowatatka tushpakawgenetinripa. 3Gawa satu getkaluru gipgujewnatengogneya. Ga wa wanetkalu serolugimnu gitsruka. Waneylu payokgiprejiwu,ga wa pamolegwalutu. Ga wa gijiwkakawaneru payokgipre pogirchisagyetatkaka. 4Ga wa ginshi kosetyalusatupje mapate katagirkaka tengognegajerkaka. Tyechijne ruknooka. Ga wagimnu gitsruka wa suxogishpakawgenetachropatka getanutunwata nikawgenetyaplo warushpakinipa. 5Ga wa wala

tushpakawgeneta. Jejni. Wa Walepayinemnunanuka girukotachripnikanojerchi yowumajeya. Ga warushatkapkatka Toturu. Goyakalu yegi gawa tuplapijere yegi rutaaka. 6Ga wa suxoyineru mwiyawakanu tya gasukleta.Wane waneylo twiyawaka, Goyakalugalpokotyawaka. Wane toglutikolupasatu waragka gepi pachapatsrujirmolegogne.

Mikili tengogne giknokyalu gimnu gitsruka

7Ga wa tsru giylalutkani tengogneya.Mikili ga wa waleymaluneGoyakalutowrene yagotlu gimnugitsruka. Ga wa gimnu gitsruka ga wawaleymalune gitowrene yagotlewata.8Ga wa gi rumkatlewatna. Ga wawanepnute maleshayatkanarawyawakakna tengogneya 9Ga waruknooka tsru potu gimnu gitsruka wakapokotu gimnu, wa kamchi gitsrukatechinkaluru, ga wa Satanasyo. Walenwapsolchijneko gwachine yokwitachri.Ruknooka. Tyechijne rapoka. Ga wagitowrene waleymananuko giknooka.

10Ga wa gichkoplajiru tengognenyijnakotya, wane chinachri:

Xawakni wanetkalugognewatikaluru ga wa giyaklu,

ga wa Woyakalutepogirewatyawaka,

ga wa Kristote girukotyawaka.Gi rixanu giknookalurunatkaniwumolene jigyegitachri.

Gogi, goyechno jigyegitnaGoyakaluyegiya.

11 Ga wa wanna gaalixlu jigyegitjernagowega Wgenegragaya,

Ga wa rupgujtalewlena tokanuya.Ga wa gi chipetgiwekletnarupninpotunanukna.

12Wale chinanu gimuwatanu tengognega wa tengogne gwachingi.

11 12

Page 400: Yine bible   new testament

400

¡Gi waneni tyechijne gajene ga watsru wenu gajene,

gi rixanu gixa yegi rujrukatkakamchi gitsrukate!

Tsru gimtuwnalu rixa.Gi rixanu rumatlupshinitsongognepje waneylu.

Wa gimnu gitsruka kojwaklo suxo13Ga wa gimnu gonru gitsruka

getnatkawa giknookalurutka ga watyechijnetkalu. Waneklu kojwaklo suxojeji wugenetachro. 14Ga wa suxo geneekagepmeji tsru klatatalumeji pixkalutuyineru mwiyawakanu talninripa, gimnugonruyegiya talninripa, twiyawakapatyinripa. Wane toglutikolupa gogi ga wagogkaka ga wa ganikajgogne. 15Ga wasuxo gajxigi raplikgatlu gonu gimnu,rapga pixka, rapogyegimtyaplo. 16Ga wachiji gipxaklo suxo. Chiji namata, ga warapga nikloka, gimnu gonru gitsrukagaplikgatanru. 17Giyagni gimnu gonrugitsruka jigekanuwpotuta suxo chinanu.Ralimta. Ruylalewatinripa gixetachinetoklopishaneyma, wa Goyakaluyokanatanrukaka kamrutachine, ga wagipgujtalewlu Gesopirana waneyalune.18Ga wa tsru wenu ksate tunwata gimnugonru gitsruka.

Kmatsuru tsru wenuya kanikyachri

13 1Ga wa netlu kmatsuru tsruwenuya kanikyachri. Ga wa

waneyalutu pamolegwa ga wapayokgiprejiwuruta. Ga wa gigwakakarawa pamole pogirchi sagyetatepixkalutu. Ga wa gijiwkaka rawayonatkaluru mupashiregnuchi giwaakaka.2Ga wa kmatsuru netanru mgenoklupixka rixa. Ga wa gijixi magemjixi pixkarixa. Ga wa ginama tsru mgenoklunamapixka rixa. Ga wa gimnu gitsruka genekluruyakle ga wa tuplapijere. Ga wa tsrupotu rutaklu. 3Ga wa satu gijiwu

gistakapgutatkaluru rupninripmaka. Gawa rustakikolu rupninripmakagituukaaka. Ga wa ruglajitna psolchijnegajeneko kmatsuru gajxigi rawinrina. 4Gawa yoptsojityegitluna gimnu gitsruka girixanu wale gitaklu kmatsuru. Ga wayoptsojityegitluna kmatsuru. Wanechinna, “¿Girupni wa kmatsurupixkalutu? ¿Katu gimkata giylakakletawaleyma?”

Kmatsuru gitaaka psolchijnegajeneko chinanu

5Ga wa kmatsuru geneeka namchiyayanumatyaplu tsrupirankaka ga wamupashiregnuchkaka. Ga wa rutaakagepkoxamkojmole gepi ksuru wanerixinripa. 6Ga wa yanumatamupashiregnuchi chinpiranyegityapluGoyakalu. Mupashiregnuchichingiwakatyaplu ga wa gipji, ga watengogne gwachine. 7Ga wa ruchichkayagotyapna kpashirine, ga wa raalixyapna.Ga wa rutaaka wale panerumnunanukayegi, ga wa pejnuruneko yine yegi, ga wapatokanumnunanuka yanumatyachineyegi, ga wa payinemnunanuka yegi. 8Gawa pejnuruneko tyechijne gwachineyoptsojityegitlu mapiranyegine giweklukirukatyegiya wa gowega Wgenekirukatyegiya. Walenwa gilyatkalururekamrutkoyakawa tye psolchijneko.

9 Wa kajnakopnalu yijnakotanu:10 Kashrewlu ganikachri,

kashichkalurupni ralimtanu.Girukokta yoglolewapi

giylalewatya, yoglolewapirumkata giylaletikolupa.

Ga wa tyenwa kpashirinekashnantakgognewle ga wa ralixlewlena.

Kmatsuru chiji gishpakyachri11Ga wa netlu satu kmatsurutnaka chiji

gishpakyachri. Gepigwalutni gowegaWgene pixka. Ga wa gimnu gitsruka

12 13

Page 401: Yine bible   new testament

401

pixka rixa yanumsaleta. 12Ga wamuchinanu kmatsuru pixka rixa gitaakotukoxa wale psolpotuyako, wale getanu. Gawa psolchijneko ga wa chiji gwachineyoptsojitjixa, yoptsojityegityapluna wamuchinanu kmatsuru, wa gistaakalurugipninripmaka gitukachritka. 13Ga watsru getkalurkaka kamruta. Tengognerujruukakyalu xirnachri. Chiji rapoka yinegetanu. 14Giyagni yokwitna tyechijnegwachine getkalurkakaya wa renekikolukamrutyaplu kmatsuru getanu. Wanechinna tyechijne gwachinekamrutyapluna kmatsuru yaglu. Walenwayoglolewapi gitsakikaluru ga wa ruweka.15Ga wa reneeka ruweekakyaplukmatsuru yaglu, wa kmatsuru yagluyanumatinripa. Ga wa reneekaginnakokta ruylajixyapa wa kmatsuruyaglu myoptsojityegitkane. 16Ga wa wanerixkakna pejnuruneko mturune ga watsrune, ponikolune ga wa kwamonurune,gishpakachine ga wa wayegrechine,potuklemyona rutakagimaxikletikolupnawaka gijrotna. 17Ma mumkatagagjiretinitipna ga wa gishankalumumaxikolenena kmatsuru giwaka wakagiwakpejnu.

18Ga wa tyenwa gimatkalewlu.Kanshinikanuru yantatanru kmatsurupejnu. Gi rixanu yineru pejnuni. Ga wawale pejnuni wa patsrujire pachapatsrujiremole patsrujire.

Wa satu pacha gepkoxamkojmole gepkoxamkoje waragkane shikalwatinri

14 1Netatkalu Gowega Wgene SiyoMagkate tunwatachri. Ga wa

Waleymalune satu pachagepkoxamkojmole gepkoxamkojewaragkane, Wale giwaka ga wa Rurugiwaka yonajrotatkalune. 2Ga wanyijnakotlu pagima tengognegiyakatyachri, gixo gonugimkaka pixka.Ga wa tsru rutloglegima pixka rixa. Ga

wa nyijnakotanrugima, kgitloklerunerutlotsaprena rutlotinrina pixkarixgimata. 3Ga wa shikalchi gerotushikaletna, pogirchi tuplapijere getanu gawa gepkoxamkoje giwekachine getanu gawa tsrune getanu. Ga wa gike gimkatagimatletlu shikalchi seyni wannapje, wasatu pacha gepkoxamkojmolegepkoxamkoje waragkane,gipekotikalune chiji gajeneyegiya.4Nyinwa suxoneyma mpuchotkone, girixanu suxo metkanewa. Nyinwa gowegaWgene gomkagitachine ginakakoktayinri. Nyinwa yinyegiya gipekotikalune.Nyinwa gegwikane Goyakalu chinanupaga wa gowega Wgene chinanupa. 5Ga waginamayna gi rukshigayrokletkana.Muklukanuwnakane.

Kiglerpotunanu Tokanchi gikerixiniko mnikawnakatu

6Ga wa satu Goyakalutowreru netatengogne ganikajite yapa galnalenata.Kiglerpotunanu Tokanchi gike rixinikomnikawnakatu waneyalutu, tyechijnegwachine runkakleyegitanrupa, ga wapayinemnunanukyegi, ga wapanerumnunanukyegi, ga wapatokanumnunanuka yanumatyachinyegi,ga wa pejnuruneko yine yegi.7Gichkoplaji wane chinreru, “MpikanruGoyakalu ga wa gimalwutanru. Gi rixanurapokatka rutakyagoklewlepapko.Gyoptsojityegitanru tengognekamrutachri, ga wa chiji, ga wa tsruwenu, ga wa gonu gishpakgatyawaakakakamrutachri.”

Rujrukanatka tsrupotni Wawiloni8Ga wa romkagitlu satu

Goyakalutowreru gepi chininri. Wanechina, “Rujrukanatka. Rujrukanatkatsrupotni Wawiloni. Suxo pixkatapoklewle getsotanrewle wingate,payinemnunanuka tutagata.”

13 14

Page 402: Yine bible   new testament

402

Ruykotkana mayonogyegityapluna wa kmatsuru

9Ga wa satu Goyakalutowreru mapachininri gomkagitna. Gichkoplajiyawane china, “Girukokta yoptsojityegitlukmatsuru ga wa wale yaglu, ga wagirukokta gijrota ga wa gimyogimaxikole yoptotachri, 10wale koxagiranru Goyakalu gimtuwnale wingate,myapjetu giyookaluru. Wale jgekanugirikalurostono giyookalurupa. Ga wawalepni saletpotutkona xirnachriya gawa gasogreya kpashirine towrechinegetanu, ga wa gowega Wgene getanu.11Ga wa wanna tsru salewnalepgyagatskogognenatanu gike rixinikomnikawnakatupa. Gi rapnanutanunnagogi ga wa goyechno, wa kmatsuru gawa wale yaglu yoptsojityegitachinepni,ga wa girukokta yoptotlu giwakagimaxikle.” 12Ga wa tyenwa kpashirinekashnantakgognerewle: Goyakaluyokanatanrukaka kamrutinripna ga waGeso romkagi galixletinripna.

GiglenshinikanyegitkalunniGitsrukaachi gwachine gipnakane

13Ga wa nyijnakotlu tokanchitengogne giyakatyachri, wane chinachri,“Pyonatanru:Giglenshinikanyegitkalunni gipnachinexanigognenanu, Gitsrukaachi gwachinegipnakane.”“Gigi,” china Giwekikaluru,

“yaprewatinrina rapnanutinripna. Girixanu kamrurna gomkagitanna.”

Tyechijne jirgika14Ga wa netatka. Ga wa waneru

kyachgapererumko klatalu. Ga wakyachgapererumko tuplata yineruWgene pixkalutu, kori sagyetawanejiwurutu. Ga wa satpokachrigistakapi gepragaspuru rawamyota.

15Ga wa kpashiwakpotugrukorushpakya satu Goyakalutowreru.Gichkoplaji china saplewyegitlukyachgapererumko tuplatachri. Wanechinru, “Pkashichanutkalu pustakapre.Pjirganutka. Gi rixanu rapokatkajirgikolpapko. Ga wa ruprigatkatyechijne jirgikolu.”

16Giyagni kyachgapererumkotuplatachri chiji ranikatkalu rustakapre.Ga wa chiji jirgakatka.

Wa tapatgatyawaka Goyakalu gimtuwnalyegi

17Ga wa tengogne gwachrikpashiwakpotugruko rushpakya satuGoyakalutowreru. Waneykoxlu walesatpokachri gistakapi gepragaspuru.18Ga wa yochpikjetikowakakwaruyakatya satu Goyakalutowreru. Walegitaaka xirnachri chinanu. Gichkoplajisaplewyegitlu gistakapi gepragaspuruwaneyalutu. Wane chinru,“Pkashichanru pustakapregepragaspuru, ga wa pjirganrugowapitsgawa chiji gajero. Gi rixanuralixatka gowaji chiji gajero.”

19Ga wa Goyaklalutowreru chijiraniklu rustakapre. Ga wa jirgalu chijigajero gowaji. Ga wa tapatgatyawakaGoyakalu gimtuwnalu yegi, ruknoklu.20Ga wa tapatgatyawaka gakatookapokchi malekate. Ga wa tapatgatyawakarushpakya granchi, kawalyo chipetapretennu gapokagragatachri, ga wa satupacha waragkastsi rowuknu.

Payokgipre ralipre tsru salewakchikaka

15 1Ga wa tengogne netyalu satugetkaluru, tsrupotu

koglajrewatachri. PayokgipreGoyakalutowrene payokgipre ralipre tsrusalewakchikaka waneyalune. Gi rixanutyekakaya ralipreta Goyakalu gimtuwnale.2Ga wa netlu tsru wenu witryoga

14 15

Page 403: Yine bible   new testament

403

pixkalutu xirnachrimero yapjetachri. Gawa kmatsuru gaalixachine, ga wa yaglu,ga wa giwakpejnu gaalixachine, witryopixkalutu tsru wenu gogomtatunwatachine. Ga wa gitlopitskakaGoyakalunu waneyalune. 3Ga washikaletluna Goyakalu wayegreru Moysisishikale ga wa gowega Wgene shikale.Wane china shikaletna:

Tsrupotkakni ga wakoglajrewatachrikakapkamrure,

Wutsrukate Goyakalu, pejnurukoGirukotachri.

Potuko potu ga wa galikakpotunanupixjetyawaka.

Payinemnunanuka Pogiryi.4 ¿Girupni gi wa pikanyi Pixa,

Wutsrukate?¿Ga wa katupni gi

gimalwugiwakatanyi?Gi rixanu Pixapjeni wa kpashiryi.Gi rixanu payinerumnunanukaginanu

ga wa yoptsojityegitanyina.Gi rixanu gipgujetkalurutkani

kiglerkaka pkamrutinri.

Payokgipre koripro5Wanepnute neta. Ga wa kotpuukalurni

kpashiwakpotugruko, gipgujtatikowakapjigajerugruko tengogne gajeru. 6Ga wakpashiwakpotugruko rushpakyanapayokgipre Goyakalutowrene, payokgipretsru salewakchikaka waneyalune.Katajimtalu powralu mkachrichratagitakachine. Ga wa gishrikakjeputachinekorimtaya. 7Ga wa satu wa gepkoxamkojegiwekachine genekna payokgipreGoyakalutowrene payokgiprekoriproswaga katseplu rumtuwnalegiwekgognenatachri gike rixinikomnikawnakatu Goyakalu. 8Ga wakpashiwakpotugruko katseplu kapgyaluGoyakalu goyaknu chinanu ga wa ruyakle

chinanu. Ga wa gike gimkata jiglokletlukpashiwakpotugrukonikawninpotunanuko payokgipre tsrusalewakchikaka payokgipreGoyakalutowrerunenu.

Towutkana rupkakyaplunakoriproswaga gwanru

16 1Ga wa kpashiwakpotugrukogiyakatyachri gichkoplaji

nyijnakota. Wane chinna payokgipreGoyakalutowrene, “Gajewa. Chijigipkakanru payokgiprepro Goyakalugimtuwnale yegi.”

Muchinanuproswaga2Giyagni muchinanu ralimta. Chiji

rupkakaproswagatlu walenu. Ga wagektutu mugletu trechi waneyatkanayine, wa kmatsuru gimaxiklewaneyalune ga wa wale yagluyoptsojityegitachine.

Gepi rixinriproswaga3Ga wa gepi rixininri tsru wenu

gipkakaproswagatlu walenu. Ga wagipnachrigraga pixka rixatka. Ga wapejnuruneko giwekachine tsruwenugajene gipnana.

Mapa rixinriproswaga4Ga wa mapa rixinri rapgakaka ga wa

gonu gishpakgatyawaakakarupkakaproswagatlu walenu. Ga wagranchitkani. 5Ga wa nyijnakotluGoyakalutowreru gonu gitakikaluruwane chinreta:

Pixni poyagkakachriyi, wa wanerutyiga wa muchikawluryi, kpashiryi,

gi rixanu tyekakapuklukanuwnayegjixa.

6 Gi rixanu wanna gipkaklukpashirinegraga,

ga wa ptokanugeneklewatachinegraga,

15 16

Page 404: Yine bible   new testament

404

ga wa granchi putna. Rumuknunina.7 Ga wa yochpikikowakakwa njema

wane chinreta:Gigi, Nutsrukate Goyakalu,

Pejnuruko Girukotachri.Galikakpotunanu ga wa

poyankaklewlunipuklukanuwnayegjixlewle.

Gepkoxamkoje rixinriproswaga8Ga wa gepkoxamkoje rixinri tkachi

gipkakaproswagatlu walenu. Ga watkachi geneeka jimyapna yine xirnaleya.9Ga wa yine tsru gemeruyaralgakakikna. Ga wa mupashiregnuchichingiwakatluna Goyakalu, tyekaka tsrusalewakchikaka girukotachri. Girenshinikautna rumalwutyapluna.

Pamyo rixinriproswaga10Ga wa pamyo rixinri

Goyakalutowreru kmatsuru tuplapijererupkakaproswagatlu walenu. Ga wamapshagalutkani walepogirewatyawaka. Ga wa gichinochinanu rashkannutanna. 11Ga wamupashiregnuchi chinpiranyegitlunaGoyakalu tengogne Gajeru gichinyegnachinanu ga wa gitrena chinanu. Gi warenshinikanutna kamrureyna.

Patsrujire rixinriproswaga12Ga wa patsrujire rixinri

Goyakalutowreru tsru Geyopreta Gapgarupkakaproswagata walenu. Ga wawalega gipriga ralpokgapotikolupa tkachigishpatyawakasreta pogirenegatnugapotepa. 13Ga wa neta gishpakletnamapa puchotlewatachine kamchinetolojru pixkalutkaka, gimnu gitsruknamagishpakyachri, ga wa kmatsurnamagishpakyachri, ga wa gixashatachinetokanchi geneklewatachinenamagishpakyachri. 14Gi rixanu nyinwakamchine getkalurkaka kamrutachine.

Rushpakna, psolchijne gajeneko pogireneyegi yachine, rapatkakikolupna giylaluyegi, Goyakalu pejnuruko Girukotachritsrupotgogne giylale.

15“Xakoka kachowguru pixka nixaginretanu. Giglenshinikanyegitkalurnigiyokachri ga wa girukotamkatachri,mamkatu ma yaninitipa. Ga wa mametikotupa patewle.”

16Ga wa Gewreyo tokanu Garmaketochinikowaka rapatkakikowakapna.

Payokgipre rixinriproswaga17Ga wa payokgipre rixinri

Goyakalutowreru kawlerurupkakaproswagatlu walenu. Watengogne gajeru kpashiwakpotugrukopogirchi tuplapijeryegiya rushpakyagichkoplaji, wane chinachri, “Wanegixkalurutkani.”

18Giyagni wanetkalu rawrakle ga waplaschigimkaka ga wa rutlogle, ga watsru giyolikchijru. Yinegapokchijitiniyakawlu mwajejetkatu tyepixkalutu tsrupotu giyolikchijru. 19Ga watsru pokchi mapasreta kotspaltatikaluru.Ga wa payine pokchikaka gijrukana. Gawa tsru Wawiloni gishiniika Goyakalugetanu, wa renekyaplu jigekanugimtuwnale wingate girikalurostono.20Ga wa pejnuruko kanipreklu galimta.Ga wa magkakaka gi rukshiika. 21Ga watengogne rujrukya giwruji tsru potupamyomole ginnu pixka, yine gogogijrukachri. Ga wa yine mupashiregnuchichinpiranyegitlu Goyakalu tengogneGajeru, tsru salewakchi giwruji chinanu.Gi rixanu tsrupotni tye salewakchi.

Tuklukanuwnayegjixikowaka tsro kapoklewaklero

17 1Ga wa runa wa payokgipreGoyakalutowrene satute, wa

payokgipreproswaga waneyalune satute,gita giynumsatachri. Wane chinno,

16 17

Page 405: Yine bible   new testament

405

“Punanu. Nekakgitanyituklukanuwnayegjixikowaka tsrokapoklewaklero gixo gonkakatuplatachro. 2Walayma rapoklewatnatyechijne pogirene. Ga wa psolchijnekogwachine gimeta tapoklewlewingateya.”

3Ga wa ranikno Giwekikaluruya.Yineru mwiyawakanu ranikno. Netlosuxo serolu kmatsuru gogo tuplatachro.Waneylu wale gixo mupashiregnuchigiwaakaka. Payokgiprejiwurutu ga wapamolegwalutu. 4Ga wa suxo paknigayoshmookaluru pixkalutu ga waserolumkachri gitakachro. Ga wa koritugletika, ga wa kwenuru potusotlejiruya, ga wa katajirojiperlajkakaya. Ga wa tomyo waneylokori girapistono. Gagnanutkalurkaka gawa kapcholkaka tapoklewleyakatsepostonoyalo. 5Ga wa tgiwakatojrota tyonatika:

Giyogimanatkaluro, Tsro Wawiloni, Kapoklewaklerone Ginro

ga wa Gagnanutkalurkaka Chiji Gajeru Ginro.

6Ga wa netlo suxo, kpashirinegraga gawa Geso gipgujtatachinegragagimetachro. Ga wa netinitkalo nuglajita.Tsru giglajru nixa.

Giyogimanatkaluru tokanchi suxopirana ga wa kmatsurupirana

7Ga wa Goyakalutowreru wanechinno, “¿Klu chinanu puglajita? Gitaginkakanyi giyogimanatkaluru tokanchisuxopirana, ga wa kmatsurututjitjerupirana, payokgiprejiwurutu gawa pamolegwalutu. 8Wa kmatsuru wapetanru, wa muchinanu wanenanru gawa gi wanetkalu, gitskata potugishpakyachripni ga wa gamgikowakayanu. Tyechijne gwachine wa giweklukirukate tye psolchijnekorekamrutkoklunuyakawa

myongiwakatkone ruglajitannaretinipluna kmatsuru wa muchinanuwanenanru ga wa gi wanetkalu ga wagapokachripa.

9“Ga ga tyenwa shinikanchikgimatkaleru. Payokgipre jiwchikakawalenwa payokgipre magka, wa suxotuplatyawaka. 10Ga wa walenwapayokgipre pogirchine. Pamyonegijrukanatka. Satu wane. Ga wa satu gigapokawa. Ga wa rapokinipa,pshinitsonu rumkata gwaleta. 11Ga wakmatsuru muchinanu wanenanru ga wagi wanetkalu, tyenwa pogirchi yokgipirixinri. Ga wa payokgipreymalutni. Gawa gamgikowaka yanuna.

12“Ga wa pamolegwakaka petanruwannanwa pamole pogirchine.Wannanwa gi yoptotawalupogirewatyawakna, seyni kmatsuruymapshinitsonu rutaakona. 13Ga wa wannawaneya satupje shinikanchi. Ga wamuchkonna ga wa rutakikolnarenekanruna kmatsuru. 14GowegaWgene yagotanna. Ga wa gowegaWgene gaalixanna. Gi rixanu Walenwagitsrukaachine Gitsrukate ga wapogirchine Pogire. Ga wa Waleymalunetomgakalune ga wa tsomitkalunni ga wapoyagkakachinni.”

15Ga wa Goyakalutowreru wanechinno, “Wa gonkaka petanru,kapoklewaklero tuplatyawaka, walenwayine ga wa gixolunkaka, ga wa payine,ga wa patokankaka yanumatyachine.16Ga wa pamolegwa wa petanru, wannaga wa kmatsuru gayegixanrokapoklewaklero. Ga wa giknookaluro gawa mamkato rixanunrona. Ga wa togitunikanna. Ga wa xirnachrimeroyayoxikininrona. 17Gi rixanu Goyakalugitakgajitna Wale gishinikanrukamrutinripna. Ga wa satupjeshinikanchi rixanna. Ga wapogirewatyawakna kmatsuru renekanna

17

Page 406: Yine bible   new testament

406

poyagkakikolpotunanukoGoyakalutokankaka. 18Ga wa suxopetanro walanwa tsru pokchi, tyechijnepogirene chinanu pogirewatachri.”

Nikawnanatka tsro Wawiloni

18 1Wanepnute netlu satuGoyakalutowreru tengogne

gijrukyachri. Tsru potu rutakikolu.Ratajiwnale pokamlatlu tye chiji. 2Gawa gichkoplaji china sapleta. Wanechina:

¡Nikawnanatka, nikawnanatka tsroWawilonyani!

Kamchine gwiyawaka tixatkaga wa pejnuruneko kamchinepuchotlewatachinegishyatikowaka,

ga wa pejnuruneko koshichinekapcholune ga wagayegixkalune.

3 Gi rixanu tapoklewle getsotanrewlewingate

payinemnunanuka gira.Walayma rapoklewatna tyechijnepogirene.

Ga wa marnewatachine tyechijnegajene

ponikowatatshichponponikowleshatinriya.

4Ga wa satu tokanchi tengognegiyakatyachri njema. Wane china:

Gishpakinitkalo, nayinerutene, gmamumukochirewatyanuplo,

ga wa gma yoptotyanuplu tsrutsaletikoluya.

5 Gi rixanu tengognepotukorapokmoletinitka tmukochire.

Ga wa Goyakalu gishinikatkalutma poyagkaklenu.

6 Papnutanro tixagapnulewletyawaka.

Gepi kata psatkakyegitanrotkamrure pixka.

Wa girapistono tutakgatanru,

gepi kata putakgatinro.7 Wane tixa galixkotletnawa ga wa

tponikowashatinri wanekpejnupenekanro tsalewnapotutinri gawa twamonuwatinri.

Gi rixanu wane chingajita, “Gitapogirewatachronotuplatachrono.

Gi wa mkapyalno.Gike nixiniko wamonchi netanu.”

8Wale chinanu pshinitsonuji rapokanutsalewninripotu:

gipnalu, wamonchi, ga wa tsrunachlu.

Ga wa xirnachri tyoxikikolupa.Gi rixanu gichkolni GitsrukaachiGoyakalutuklukanuwnayegjixjeru.

Wawiloni ruchiyagatanna9Wala ruchiyagatanna ga wa

rukegeknanuwatanrona tyechijnepogirene, walayma gapoklewatachinega wa tixje ponikowashatachine, wawanna getiniplu tyoxikikolupgya.10Tsalewnapotutinri, piklena chinanuwajra tunwatanna. Wane chinachinepni:

¡Gi waneni! Tsru potu pokchiWawiloni, gichkolu pokchini.

Gi rixanu pshinitsonuji rapokatkapuklukanuwnayegjixikolu.

11Ga wa saplewjekteyegitanronatyechijne gajene kmarnewaklerune gawa ruwamonuwatanrona. Gi rixanu gikewanepnute gagjitanunna rejnunkatna.12Rejnunkatna walenwa kori, ga wasroschi, ga wa kwenursotleru, ga wakatajiroji perlaji, ga wa wale potumkachrichrata, ga wa paknigayoshmookaluru pixkalutu mkachri, gawa pgayamtalu, ga wa serolu mkachri,ga wa pejnuruko pgamlumunalu, ga wapejnurukostono nikchi gitsrukagapkajere kamrutikalurustono, ga wapejnuruko kwenuru potu

17 18

Page 407: Yine bible   new testament

407

gagmunastonkaka, ga wasintawoshpata, ga wa yowuma, ga wakiglesotlerushpata. 13Ga wa kanilata, gawa pgamluru, ga wa pgamlugalo, ga wapgamlupagiri yochpiikalurupa,murmunga, pgamlupagirpotu, ga wawinga, ga wa goliwangi, ga wa walepotu trikopagi, ga wa triko, ga waprachine, ga wa gowegane, ga wakawalyone, ga wa chiji yapachrokakakawalyo kosetanro, ga wa manchikaka,ga wa yine giwekinri.

14 Wa gejnuji punshinikanugetsotanutanru gitspalatinyi.

Ga wa pejnuruko ponikoluga wa pejnuruko gatajiwnachripamginina.

Gi pagogneko rukshiiko.15Ga wa tyekaka marnewatyachine,walaya ponikowatachinetsalewnapotutinri piklena chinanuwajra tunwatanna. Ruchiyagatanronaga wa ruwamonuwatanrona. Wanechinanna:

16 ¡Gi waneni! ¡Gi waneni, tsrupokchini!

Wale potu klatalu mkachri,ga wa pakniga yoshmookalurupixkalutu,

ga wa serolu mkachri gitakachro.Ga wa kori tugletika, ga wakwenuru potu sotlejiruya

ga wa katajiroji perlajkakaya.Gi rixanu pshinitsonujigiknookalurni gi pejnunanukta

ponikolewlu.17Ga wa pejnuruneko kanawa

ganikachine, ga wa pejnurunekokyagapgaklerune ga wa pejnurunekokanawa kamrurewatyachine, ga wapejnuruneko tsru wenukamrurewatyachine, wajra tunwatanna.18Ga wa saplewjektetna retinrinatyoxikikolupgya. Wane chinna,“¿Girupni tye tsru pokchi pixkalutu?”

19Chijipagi rupkajiwutna. Ga wasaplewjetanna. Chiyagatanna gawawamonuwatanna. Wane chinna:

¡Gi waneni! ¡Gi waneni! Tsru potupokchini.

Walaya ponikowatnapejnuruneko kanawa waneyalunetsru wenu, tponikowleya.

Gi rixanu pshinitsonujigiknookalurotkani.

20 Gimuwatanu wala chinanu,tengogne gajene ga wakpashirine,

ga wa yokanatkalune, ga waGoyakalu tokanugeneklewatachine,

gi rixanu Goyakalugiklukanuwnayegjixlo gixachinanu.

Gike rixiniko rukshikonatka Wawiloni21Ga wa satu Goyakalutowreru

gichkolu gwalu sotlu, tsru ginripi sotlepixka. Tsru wenu ruknoklu. Wane china:

Tye pamuchkonu pixka tixagiknookota Wawiloni,

wa tsru potu pokchi.Ga wa gike rixiniko rukshiikonatka.

22 Ga wa kgitpetsaklerunegimaga wa kgitloklerunegimaga wa ktumlejiklerunegima,ga wa kowiklerunegima

gike rixiniko jemkotka pixaya.Ga wa pejnuruko kamrurchi gike

rixiniko rukshiikotka pixaya.Ga wa ginripsotlegima gike rixiniko

jemkotka pixaya.23 Ga wa katalo pokamlale gike

rixiniko pokamlatyegityi.Ga wa gnunrowatachriplaji ga wa

gnuruwatachroplajigike rixiniko jemkotka pixaya.

Gi rixanu kmarnewakleru pixanuwannanwa tsrukakalunetyechijneya.

18

Page 408: Yine bible   new testament

408

Gi rixanu pkagonchiwlepayinemnunanuka pyokwitinri.

24 Ga wa walaya rukshikika Goyakalutokanu geneklewatachinegraga,

ga wa kpashirinegraga,pejnurunniko giylatkalurunenatyechijneya.

Gimuwlu tengogneya

19 1Wanepnute pagima nyijnakotatengogneya gixolune

yineplajgima pixkalutu. Wane chinna:¡Gimalwutanru Goyakalu!Woyakalutenupni gognetkaklewlu,

ga wa goyaknuchiga wa giyaklu.

2 Gi rixanu galikakpotunanni ga wapoyagkaklewluni

putakyagoklewle.Gi rixanu Wale

giklukanuwnayegjixlo tsrokapoklewaklero,

chiji gajene gimtukachrotapoklewleya.

Wayegrenegraga rapnuyegitnawalamyoya.

3 Rumepe wane chinretna,¡Gimalwutanru Goyakalu!Tyoxikikolupgya

gatskogognenatanu gikerixiniko

mnikawnakatupa.4Ga wa gepmole gepkoxamkoje tsrune

ga wa gepkoxamkojenegepkoxamkojejixirune chiji gapoka.Yoptsojityegitluna Goyakalu, pogirchituplapijere tuplatachri. Wane chinna:

Wane gixkalurupa. ¡GimalwutanruGoyakalu!

5Ga wa pogirchi tuplapijere rushpakyasatu tokanchi wane chinachri:

NshikaletgimalwuretanruWoyakalute,

pejnurunekgi wayegrengi, ga wapikjengi,

mturune ga wa tsrune.6Ga wa pagima nyijnakota, gixolune

yineplajgima pixka, ga wa gixogonkakgima pixka, ga wa rutloglegimapixka, wane chinachri:

¡Gimalwutanru Goyakalu!Gi rixanu pogirewata WutsrukateWoyakalute pejnuruko Girukotachri.

7 Wumuwatanu ga wawumjikpotutanu.

Ga wa wumalwutanru.Gi rixanu rapokatka gowega Wgene

kashimyole.Ga wa ganunropa galpokotachrotka.

8 Ga wa teneeka tyoshmakyapluwale potu klatalu mkachrikatajimtalu ga wa powralu.

Gi rixanu wale potu klatalumkachri

walenwa kpashirinepoyagkaklewle.

Gowega Wgene kashimyole meyiwlu nachnewlupa

9Giyagni wane chinno, “Pyonatanru:Giglenshinikanyegitkalunni gowegaWgene kashimyole meyiwlunachnewlupa chanixkalune.”Ga wa wane chinno, “Tyenwa

Goyakalu tokanu galikakpotu.”10Ga wa gijixipta napoka

nyoptsojityegityaplu. Ga wa wale wanechinno, “Pgirukotinwa. Gi wanekopixanu. Pixje wayegrechrino gita, satuwannatno gita, wa pumolenegipgujtalewlu Gesopirana waneyalune.Goyakalu pyoptsojityegitanu. Gi rixanuwa gipgujtalewlu Gesopirana walenwaGoyakalu tokanu genekikolu pixka.”

Goyakalu Tokanu gakagloklewatachri11Ga wa netlu tengogne kotpuukaluru.

Ga wa wane netyalu kawalyo klatalu.Ga wa wale gogo tuplatachri WalenwaPoyagkakachri chinkaluru, ga wa

18 19

Page 409: Yine bible   new testament

409

Galikakpotu. Poyagkaklewleyarutakyagoklewata ga wa yagotlewata.12Ga wa giygale xirnachrimero pixkarixa. Ga wa gijiwu rawa gixo pogirchisagyeta. Waneylu giwaka yonatkaluru,gi satuna gimatanru, seyni Walepjegimatlu. 13Ga wa mkachri granchiyoshmookaluru gitakachrini. Ga wagiwaka wane chinka Goyakalu Tokanu.14Ga wa solalone tengogne gajenegomkagitlu, klatalone kawalyoneyapachine, wale potu mkachrigitakachine klatalu ga wa powralu. 15Gawa ginama rushpakya yoglolewapigepragaspuru, payinkaka ruylakinripa.Ga wa kanojerchi yowumajerugirukotanna. Ga wa Wale gakatoklutapatgatyawaka, Goyakalu pejnurukoGirukotachri jigekanu gimtuwnalewingate yegi. 16Ga wa gimkalu ga wagitpali yonatika giwaka: PogirchinePogire, ga wa gitsrukaachine Gitsrukate.

Kmatsuru ga wa gixashatachri Goyakalu tokanu geneklewatachri gipnale

17Ga wa satu Goyakalutowreru netatkachi tunwatachri. Tsruplaji rixasaplewleyegitna. Wane chinnapejnuruneko koshichine ga wakamejirune tengogne ganikajitegalnachine:

Ginanu. Gapatanu tsru nachnewluyegi Goyakalunu.

18Gnikyaplu pogirchinegitu, ga wasolalone gitsrukatenegitu, ga wagichkolungitu, ga wa kawalyonegitu, gawa wanna gogo tuplanatachinegitu, gawa pejnuruneko gishpakachinegitu, gawa wayegrechine ga wa mturune ga watsrunegitu.

19Ga wa netlu kmatsuru, ga watyechijne pogirene, ga wa wannasolalotene gapatachinni yagotyaplunakawalyo gogo tuplatachri ga wa Walesolaloteneyma. 20Ga wa kmatsuru

kashichkaluru ga wa waleymalugixashatachri Goyakalu tokanugeneklewatachri, wa getkalurkakakamrutachri wale getanu. Watyekakayma yokwitanna kmatsurugimaxikle yoptotachine, ga wa yagluyoptsojityegitachine. Wa nyi gepigiwekachinni xirnachripowgagiknookana, wa gasogrexirnyachripowga. 21Ga wa gixetachinnigiylatkana kawalyo gogo tuplatachriyoglolewapreya ginamagishpakyachriya. Ga wa pejnurunekokoshichine jinanna wannanigituya.

Satu waragka walapu rostutikolu Satanasyo

20 1Ga wa netlu Goyakalutowrerutengogne gijrukyachri. Ga wa

gitskata potu yoskekapre ga wa tsruyowumatsa gimyo waneyalutu. 2Ga wawale kashichlu gimnu gitsruka,kapokotu gimnu. Walenwa kamchigitsrukate, wa Satanasyo. Rostutlu. Satuwaragka walapu rostutikolupa. 3Ga wagitskata potu ruknoklu. Rushyayegitluga wa rogo rupityalu, mayokwityapatkana payinkaka, satuwaragka walapupoyagkakinpotunanuko. Wanepnuteparumkata kaspuukota pshinitsonu.

Muchinanupa yotunru4Ga wa netlo pogirchi tuplapijerkaka,

ga wa wala gogo tuplatachine. Ga warutaakana rutakyagoklewatinripna. Gawa netna giylatkalunemka, Gesogipgujtatikolu chinanugistaknojitkalunni ga wa GoyakaluTokanu chinanu. Wannanwa gi wayoptsojityegitluna kmatsuru, gi wayagluko. Gi koxa yoptotluna rumaxikolegijrotayna ga wa gimyoyna. Ga waKristoyma ruwekanna ga wapogirewatanna satu waragka walapu.

19 20

Page 410: Yine bible   new testament

410

5Ga wa pimrine gipnachine gigiwekawa ma poyagkaakanupachi satuwaragka walapu. Tyenwa muchinanupayotunru. 6Giglenshinikanyegitkalunniga wa kpashirine wa muchinanuyotunrupa waneyalunemnupa. Wannachinanu gi rutaaka wa gepi chininrigipnalu. Seyni wannapni wa Goyakaluga wa Kristote sasertotetene. Waleymapogirewgognenatanna satu waragkawalapu.

Satanasyo gapatkakna Koki gajene ga wa Makoki gajene giylalu chinanu

7Ga wa satu waragka walapupoyagkakinpatka, kaspuukotkaSatanasyo yoshmakikowakaya. 8Ga warushpakanu yokwityapna payinkaka,gepkoxamkojesretate chijiya gajene,Koki ga wa Makoki, rapatkakikolupnagiylalu chinanu. Tsru wenu ksatnepagipejnupna. 9Ga wa psolchijneko tsernuyanna. Ga wa kpashirine gwamtyawakaga wa galuukaluru pokchi sajrukna. Gawa tengogne rujrukya xirnachri ga waruylatanna. 10Giyagni kamchi gitsrukateyokwitjerna, xirnachri ga wa gasogrexirnachripowga ruknooka. Wanekoxnakmatsuru ga wa gixashatachri GoyakaluTokanu geneklewatachri.Saletpotgognenatkona gogi goyechnogike rixiniko mnikawnakatu.

Tsro klatalo tuplapije, ga wa gitakyagoklewlu

11Ga wa netlo tsro klatalo tuplapije,pogirchi tuplapijere. Wala gogotuplatachri yegi rusuptagamtyatka chijiga wa tengogne. Ga wa gi rukshikagwikowakatatkana. 12Ga wa netnagipnachine tsrune ga wa mturunetuplapije ginaple tunwatachine. Ga wakiruukaka kopraakalurni. Ga wa satokiruka kopraaka. Walanwa giweklukirukate. Ga wa gipnachine

gitakyagookikolu kiruukakayonatikaluruya, rixa kamruretyawakna.13Ga wa tsru wenga genekatkanagipnachine wane gwanatachine. Ga wagipukchi ga wa gipnachine gwiyawakagenekna wane gwanatachinerushpakinripna. Giyagni satkakagitakyagooka rixa kamruretyawaka.14Ga wa gipukchi ga wa gipnachinegwiyawaka xirnachripowga ruknooka.Tyenwa gepi chininri gipnalu, waxirnachripowga. 15Ga wa giweklukirukate mwagiwaakatkatuxirnachripowga ruknooka.

Gerotu tengogne ga wa gerotu chiji

21 1Ga wa netlu gerotu tengognega wa gerotu chiji. Gi rixanu wa

muchinanu tengognenanu ga wamuchinanu chijinanu gisuptagamtatka.Ga wa maleshatkalu tsru wenu. 2Ga wakpashiri pokchi gerotu Gerosale netagijrukleta tengogneya Goyakaluyegiya,galpokotkaluru gnuruwatachro pixkagigletkaluro tganurupa chinanu.3Nyijnakotlu gichkotokanuru pogirchituplapijere giyakatyachri, wanechinachri, “Xaniyakawa Goyakalupjiyineymatka. Rumwapjitanna. Wannapnirayinerutene. Ga wa Waleko Goyakaluwannaymapa. 4Wale sheyiygaletannapejnuruko giktegna. Ga wa gipukchimaleshpatkalu, gi wa wamonchiko, giwa saplewjekteruko, gi kachinoluko.Maleshpatkalu. Gi rixanu muchinankakagisuptagamtatka.”

5Ga wa pogirchi tuplapijeretuplatachri wane china, “Xani psolukogerotu nkamruta.”Ga wa wane china, “Pyonatanru. Gi

rixanu tye tokanchikakni wapoyagkakachri ga wa galikakpotunanu.”

6Ga wa wane chinno, “Wanegixkalurutkani. Gitni wa muchinanugwachri yongano ga wa ralipre

20 21

Page 411: Yine bible   new testament

411

yongano, wa yinuwakachrino ga waralipreno. Wa gonunnagatewatachripaGita genekanru gonu gishpakgatyawakagiwekgatachri gonu genekashatkaluru.7Wa gaalirewatachri tyekakayoptotachripni. Gitapni Royakalutno.Walepni nwugene. 8Ga wakpiklegolune, ga wa malixkane, ga wagagnanutkalurune, ga wakgiylalewaklerune, ga wakapoklewaklerune, ga wakagonchiwatachine, ga wa yagluchishakyonogyegiklerune, ga wa pejnurunekokayroklerune giknookona gipowgaya,xirnachri ga wa gemsotlerugipragkachri galgikwaka. Tyepni wagepi chininri gipukchi.”

Gerosale gerotu9Ga wa runa satu Goyakalutowreru,

wa payokgiprepro katsepolu payokgipreralipre tsru salewakchi waneyalunesatute, gita giynumsatachri. Wanechinno, “Punanu. Nekakgitanyignuruwatachro, wa gowega Wgenegnunropa.” 10Ga wa Giwekikaluruyaranikno. Tsru magka tenolu rutakno. Gawa rekakgitno kpashiri pokchi Gerosale,tengogne gijrukyachri Goyakaluyegiya.Goyakalu goyaknu waneyalutu. 11Ga wapokamlale kwensotlejiru pixka, gaspesotleji pixka, katwergalu pixkalutu.12Kaprijererni, tsru tenolu potu prijeru.Pamole gepi gipgyaptoterutu. Ga wagipgyaptokaka yegi pamole gepiGoyakalutowrene. Ga wa giwakchikakayonatikalurni. Wannanwa pamolegepinerune Gisrayiline giwaka. 13Tkachigishpatyawakasreta wanero mapagipgyapto. Ga wa tkachi potuklesretatewanero mapa gipgyapto. Ga wa tkachikegnetesretate wanero mapa gipgyapto.Ga wa tkachi gimxityawakasretatewanero mapa gipgyapto. 14Ga wapokchi prijere rapuko gwachri sotlukaka

waneylu pamole gepi giwaka, wagowega Wgene pamole gepiyokanatanune giwaka.

Wa pokchi gepkoxamkoje tsojrirutu15Ga wa Goyakalutowreru gita

giynumsatachri waneylu korijeyantapije, yantatyaplu pokchi ga wagipgyaptokaka ga wa prijere. 16Ga wapokchi gepkoxamkojetsojrirutu.Rowuknu ga wa waneko pshinru tsernu.Ga wa yagotpokchitlu yantapijeya,payokgipre pacha gepkoxamkojmolegepkoxamkoje waragkastsi. Rowuknu gawa tsernu ga wa tennu patenkakluni.17Ga wa pokchi prijere yantata. Gepiwaragka gepi pacha kilometro, yineruyantale pixka, wa towrechri yantale.18Ga wa gaspe sotle kamrutikaluruprijere. Ga wa pokchi kori makojniwitryo pixka katwergalu. 19Ga wapokchi prijere tuplatyawaakakapejnuruko kwenuru sotlu gigletikaluru.Wa muchinanu tuplatyawaka gaspesotleni. Ga wa gepi rixinri ksagiropolsotlerni. Ga wa mapa chininrikalsetoni klatsotlerni. Ga wagepkoxamkoje rixinri gesmeraltapoletwergasotlerni. 20Ga wa pamyorixinri sartonika serotwergayongalni. Gawa patsrujire rixinri sartyo gasersotlerni.Ga wa payokgipre rixinri krisolitopwalpootwergasotlerni. Ga wa yokgipirixinri weriro gamampolnursotlerni. Gawa mturuji rixinri topasyoksajipwalnursotlerni. Ga wa pamolerixinri krisoprasopwaltwergasotlerni. Gawa pamole satupje rixinri gasintoksajpolnursotlerni. Ga wa pamole gepirixinri gamatista pakni pixkalutusotlerni. 21Ga wa pamole gepigipgyaptonwa pamole gepi katajiroperla. Satkaka gipgyaptonwa satu perla.Ga wa pokchiputni wa kori mkoje,witryo pixka katwergalu.

21

Page 412: Yine bible   new testament

412

Wa gowega Wgene Walenwapokchi katalote

22Ga wa kpashiwaka potu gi wanenetya. Gi rixanu Gitsrukaachi Goyakalupejnuruko Girukotachri ga wa gowegaWgene Walenwa kpashiwaka potu tyepokchiya. 23Ga wa pokchi gi galuklutkachi gi wa ksurukopokamlatyegityapmaklu. Gi rixanuGoyakalu goyaknu pokamlatyegitlu. Gawa gowega Wgene Walenwa pokchikatalote. 24Ga wa pokchi pokamlanuyananna payine. Ga wa tyechijnepogirene ganikyegitanru pogirewlena.25Ga wa rupgyaptotkaka gike rixinikogishyatka gogi. Gi rixanu maleshaplugoyechno wane. 26Ga wa payinkakaganikyegitanru pogirewlena ga wakagwakpiirena. 27Ga wa gike rixinikowane jiglokanu gi satuna gimuteru, giwa gagnanutkaluru kamrutachriko, giwa gayroklewatachriko, seyni wannapjegiweklu kirukate gowega Wgenenuyonatkaluru.

Pagapga gonu giwekgatachri

22 1Rekakgitno pagapga gonugiwekgatachri, katajgalu ga wa

katwergalu. Goyakalu tuplapijere ga wagowega Wgene tuplapijeregiyakgatyachri. 2Ga wa ganikajputu gawa pasretaspuwnagkaka wanerugiweklu gagmunate, pamole gepi gejnujigwajetyachri, paksurkaka satukogejnujitnaka rawa. Ga wa gisure payinegitskalaakakachripni. 3Gi wakamakpiiruko wanepatka. Ga wa wanerawa Goyakalu tuplapijere, ga wagowega Wgene tuplapijere. 4Ga wawayegrene yonogyegitanru. Ga waretgojitanruna. Ga wa gijrotnarawgiwakatanu. 5Ga wa maleshpatkalugoyechno wane. Ga wa gigaluukaluropni yochpiikaluro

pokamlanu. Gi wa tkachi pokamlanuko.Gi rixanu Gitsrukaachi Goyakalupokamlatyegitanna. Ga wa wannapogirewgognenatanutka gike rixinikomnikawnakatu.

Pshinitsonu nunanu6Wane chinno, “Tyekakni wa

poyagkakachri tokanchi ga wagalikakpotunanu tokanchi. Gitsrukaachiwa tokanu geneklewatachinegiwekinrikaka Goyakalute, yokanatowreta rekakgityapna wayegrenepshinitsonu gimkata wanegixkalurkakapa.

7“Pshinitsonu nunanu.Giglenshinikanyegitkalurni wa tokanchigimretachri twu tokanchigeneklewatachri kirukate gajerutokanchi.”

8Ga wa gitni Gwano tyekakajemachrino ga wa getachrino, ga wanjeminitka ga wa netinitka, chiji napokanyoptsojityegityapluGoyakalutowrerujixi ginaple, watyekaka nekakgitjeru. 9Wale wanechinno, “Pgirukotinwa. Gi wanekopixanu. Pixje wayegrechrino gita. Satuwannatno gita, wa pumolene tokanchigeneklewatachine, ga wa twu kirukatokanu gimretachine.Pyoptsojityegitanru Goyakalu.”

10Ga wa wane chinno, “Gi wa giprekgimaxikoleru pushyatinri twu kirukagajeru tokanu, wa tokanchigeneklewatachri chinanru. Gi rixanu gigowukatkalu gigogne. 11Wampoyagkaakatu mpoyagkaakatpatkani.Ga wa kapcholu kapcholpatkani. Ga wapoyagkakachri poyagkakpatkani. Ga wakpashiri kpashirpatkani.”

12“Pshinitsonu nunanu. Ga wanapnure Gitaymaplu, satkakanenekyapa rixa kamruretyawaka.13Gitni wa muchinanu yongano ga wa

21 22

Page 413: Yine bible   new testament

413

ralipre yongano, wa muchichachrino gawa ralipreno, ga wa yinuwakachrino gawa yoptukyawakno.

14“Giglenshinikanyegitkalunnigerkamkatnachinwa, rutakikolupnagiweklu gagmunate chinanu, ga wapokchi gipgyaptote jiglokinripna.15Malekna kewene, ga wakagonchiwatachine, ga wakapoklewaklerune, ga wakgiylalewaklerune, ga wa yagluchishakyonogyegiklerune, ga wa pejnurunekogayroklewlu galukachine ga wagayroklewlu koschekachine.

16“Gitni Geso nyokanatlu notowrerugixa yegi rupgujtatyaplu tyepirankakagapatjetachinkaka chinanu. TawitskinoGita, ga wa Tawiklopishno. Ga wa GitniGonsagno gatajiwnachrino.”

17Ga wa Giwekikaluru ga wagnuruwatachropa wane china, “Tekali.”Ga wa yijnakotachri wane koxa

chinanu, “Tekali.” Ga wagonunnagatewatachri runanu. Ga wa

girukokta galuklu gonu giwekgatachrigenekashatkaluru yoptotanru.

18Goyakalu tokanu geneklewatachinechinyawaka, wa twu kiruka gwachri,pejnuruneko yijnakotachinenupgujtayegita gita. Girukoktayognikyegitinri tokanchi tye pnute,Goyakalu yognikinri wale tsrusalewakchi, wa twu kirukayonpiranyegitkaluru salewakchi. 19Gawa girukokta tye tokanchi geneekalurukontokanutinri twu kiruka gajeru,Goyakalu koninri walenupmaka giweklugagmunateya wa kpashiri pokchigajeruya, twu kirukayonpiranyegitkaluru.

20Tyepirankaka gipgujtatachriWutsrukate wane china, “Gigi.Pshinitsonu nunanu.”Wane gixkalurupa. Punanu,

Wutsrukate Geso.21Gitsrukaachi Geso gimutangi

pejnurunekgi gixa. Wanegixkalurupa.

22