yeniden yazılan staj defteri

8/8/2019 yeniden yazlan staj defteri

1/28

T.C.

GEBZE YKSEK TEKNOLOJ ENSTTSMHENDSL FAKLTES

STAJ DEFTER

Ad, Soyad Gkay VARLC Numaras 06101406Blm Malzeme Bilimi ve MhendisliiStaj Yapt Yer Bileim Elektrik n. Turz. San.

Tic. Ltd. ti.Staj Tarihleri 28.06.2010 23.07.2010

rencinin,


2/28

GEBZE YKSEK TEKNOLOJ ENSTTS MHENDSLK FAKLTES

YAPILAN NTARH KAPSAMI28.06.2010 23.07.2010 retim ve Kalite Kontrol

ZET

Geirdiim tm bir staj sresi boyunca bir izolatrn nasl ham maddeler kullanp

retildiini, retim srasnda hangi aamalarda neler olduunu, aamalar srasnda kabilecek

sorunlar ve son olarak da kalite kontrol srasnda her bir izolatrn nasl tek tek kontrolden

getiini grdm ve uyguladm. Ayrca retim iin gerekli olan malzemelerin tkenmesi ya

da azalmas durumunda nasl o malzemelerin miktarnn hesaplandn ve bir gnde

ortalama ne kadar malzeme tketildiini hesaplamay da rendim.

GR

Yaptm stajn amac bir izolatr retim fabrikasnda izolatrn nasl retildiini ve ayn

zamanda ortaya kan sorunlara nasl zm getirildiini renmek ve retilen rnn

kalitesinin nasl kontrol edildiini incelemek ve bu ilemleri uygulamakt. Yani stajda retim

ve kalite kontrol departmanlarnda uygulanan admlar renmekti.

Staj yaptm yerle ilgili bilgi vermek gerekirse EDE capacitor EDE Grup ad altnda olan

blmlerden yalnzca biri. EDE Grup iinde EDE Capactor, EDE Kondansator ve EDE

Power olmak zere blm bulunmaktadr. EDE markas 1974 ylnda ilk olarak

kondansatr retimine balam ve rn yelpazesini genileterek retimine devam etmitir.

EDE izolatrleri epoksi reine izolatr rnleri retiminde sektrn ilkleri gerekletirme

baars yakalam, sektrnn en iddial firmalarnn A snf tedarikisi ve zm orta

olarak hzl admlarla ilerlemektedir.

Staj Yeri YetkilisininAd, Soyad, mzas

Staj Yapann mzas


3/28



EDE Powerda harmonik filtreli kompanzasyon sistemleri ile kurulu ya da proje

aamasndaki tesislerin enerji kalitesi analizini yaparak mevcut problemlerin zm iin en

optimum sonular sunarak mhendislik kadrosuyla pazarda yine ilkler arasnda yer

almaktadr.

Fabrikaya ulam ise Bileim Elektrik Tuzla Kimyaclar Organize Sanayi Blgesi Melek Aras

Bulvar Kristal Caddesi No:14 Tuzla 34959 stanbul, Trkiye

Tel : +90 (216) 593 90 50

Fax: +90 (216) 593 90 60

www.edecapacitor.com


Staj Yapann mzas


4/28



Fabrika Blmleri

EDE Kondansatr rn Yelpazesi

Alak gerilim standart tip

Alak gerilim silindirik tip

Alak gerilim yksek performans

Alak gerilim daimi devre

EDE zolatr rn Yelpazesi

Dahiliden Dahile gei izolatrDahiliden Harice Gei izolatr

Kapasitif gerilim blc izolatr

Kapasitif gerilim blc aksesuar

Mesnet izolatrleri

zel tasarmlar


Staj Yapann mzas


5/28



retim Ak emas

y Quartzda ki nemin frnda giderilmesiy Gerekli olan malzemelerin kartrlmas ve hazrlanmas (quartz, reine, epoksi,

hzlandrc, boya, fleksibilatr)

y Temizlenip hazrlanm olan kalba vakum ortamnda santrifj ile epoksinindklmesi

y Kalbn frna verilip, piirilmesiy rnn tarihinin titreimli kalemle yazlmasy Kesimhanede tm izolatrlerin eit boyda olmas iin kesilmesiy Vakum testinin uygulanmasy Yksek gerilim testinin uygulanmasy retim aamasnda retilen rn zerinde oluan kk przlerin giderilmesi ve

rnn temizlenmesi

y rnn kolilere konarak sevkiyata hazr hale getirilmesi


Staj Yapann mzas


6/28



Stajda bir izolatrn nasl retildiini ve bu retim srasnda ne gibi sorunlar olabileceini

grdm. Ayrca kalite kontrol ksmnda ne tr testler uygulandn ve ne amala yapldn

renmi oldum. lk olarak izolatr nedir sorusunun cevabn vermek gerekirse; izolatr,

enerji nakil hatlarn, alt sahalar ve datm merkezlerinde baralar, tespit edildikleri yerden

yaltan tayan elemanlara denir. Enerji iletim ve datm ebekelerinde kullanlan

izolatrlerin iki ana grevi vardr. Bunlar;

y Elektriksel bakmdan iletkenleri topraktan ayrmaky letken arln ve iletkenlere gelen ek ykleri karlamaktr.

zolatrler, elektrik akmna kar byk diren gsteren, scak ve souk hava artlarna

dayankl malzemeler olan porselen ve camdan imal edilir. Bunlara ilaveten, silikon ve epoksi

reineli izolatrler de yaplmakta, ancak maliyeti yksek olduundan pek

kullanlmamaktadr.

zolatrlerin, iletkenlere gelebilecek ykleri emniyetli bir ekilde tayabilmeleri iin

mekanik dayanmlarnn da iyi olmas gerekir. zolatr balca 5 ksmdan oluur:


Staj Yapann mzas


7/28



1. Gvde: letkenin ve mesnet demirinin tutturulduu ksmdr.2. Tutturma yuvas: zolatr demirinin izolatre tespit edilebilmesi iin alan

dz veya vidal ksmdr.

3. Siper veya etek (damlalk): zolatrn elektriksel direncini artrmak iingvdeye yaplm bir veya birden fazla kanatlardr.

4. letken yuvas: zolatre balanacak olan iletkenlerin yerletirilmesi iinyaplm yuvalardr.

5. Tutturma demiri (izolatr demiri): zolatr direk veya konsol zerine tespit etmeyeyarayan demir aksamdr.

Benim staj yaptm yerde izolatr retimi iin pahal olmasna ramen epoksi malzemesi

kullanlmtr. Bunun nedeni bu malzemenin kimyasal direncinin yksek olmas ve korozyon

direnci yksek olan sper bir yaltkan malzeme olmasdr. Bu yzden altm yerde bu

malzemenin kullanm tercih edilmitir.


Staj Yapann mzas


8/28



Epoksi Nedir ve Nerelerde Uygulanr?

Yaplarn evresel etkilere kar dayankl hale getirilmesi her zaman yap sektrnn en

nemli tartma ve aratrma konularndan biri olmutur. Epoksi yzey kaplamalar, her trl

kara ve deniz yapsnda, doann (rzgar, frtna, dalga, sl deiimler, donma-znme,

kirlenme, kimyasal etkiler, vs.) ve sanayinin (mekanik, fiziksel ve kimyasal) en kt

koullarna kar yap yzeylerini (i ve d) estetik malzemelerle kaplayarak korumak iin

gelitirilen teknolojik yap malzemesi grubudur. Bunlarn yan sra, stn yapma zellii,

mekanik ve fiziksel dayanmlarndan dolay deiik yapdaki inaat malzemelerini birbirine

yaptrmak ve tutturmak iin de kullanlan epoksi malzemeler bulunmaktadr.

zolatr retimi Aamalar

Quartzn Hazrlanmas

Fabrikaya gelen quartz direk olaraktan bir yerden kartlaraktan paketlenip getirilmiyor.

Kaliteli bir retim olabilmesi iin ncelikle quartzn tane boyutunun ayarlanmas lazm ve

istenilen kalitede olmas iin baz aamalardan geiriliyor. Bunun iin fabrikaya gelmedennce quartz gnderen firma, quartz tme ilemlerinden geirerek tane boyutunu uygun

hale getirmitir. Bu sayede quartz un gibi inceciktir ve hafif bir topaklanma sz konusudur.

Bu quartz fabrikamza getirildikten sonra yine karma eklenmeye hazr deildir. nk

gelen quartzda nem vardr ve bu nemin olmas retim iin pek de salkl deildir. Bu yzden

quartz nce bir frn iinde yaklak 1 saat kadar sreyle 100 derece civarnda kurutup

nemini alrz. nk nemini almamamz daha sonra retim aamasnda bize baz sorunlar

kartabilir. quartzdaki nem alndktan sonra quartz retim iin hazr hale gelmi olur.


Staj Yapann mzas


9/28



Malzemenin Hazrlanmas ve Kartrlmas

Kumun nemi alnp uygun hale getirildikten sonra izolatr retimi iin malzemeler

kartrlr. Bunun iin gerekli olan malzemeler;

y Quartzy Epoksiy Reiney Hzlandrcy Fleksibilatry Boya

Hazrlanan bu karm uygun bir sistem ierisinde iyice kartrlr. Yani tm malzemelerin

homojen bir ekilde kendi erisinde dalmas salanr. Daha sonra kartrlan bu karm

Fotoraf 1de grdnz byk tanklar iine bir boru yardmyla gtrlr. Bu tanklarda

vakum ierisinde malzeme yine kartrlr. Yaklak -740 mm-Hglik bir vakum ortamnda

karm bir sre kartrlr. Vakumun olmasnn sebebi retim esnasnda herhangi bir ekilde

iersinde hava kalmasn nleyip daha sora retilen rn zerinde hava kabarcklarnn

olumasn nlemektir. Ayrca bu karm o zamanki hava scaklna bal olaraktan hzl

veya yava kartrlr. Ayrca her eit izolatr iin farkl oranlarda fleksibilatr kullanld

iin hepsinde kartrma hz farkldr. Eer iinde ok fleksibilatr varsa yava kartrlr

tam tersi olursa da hzl kartrlr.


Staj Yapann mzas


10/28



Bundan sonra iki durum sz konusudur. Birincisi elle manual olarak retilen izolatrler var.

Bunlar bushing izolatrleridir. Bunun iin karm direk olarak yukardaki tanklardan

alnrlar. Bir dieri ise otomatik olarak retilen izolatrler var. Bunlar iin daha kk olan

tanklarn ierisine o an iin ne kadar izolatr retilecekse o kadar karm konur. Eer

gereinden fazla karm koyar ve bunun iinde bekletirsek kalan karm katlap tank

iersinde kalacaktr ve ekstra maliyete sebep olacaktr. Yine bu kk olan tanklarda da ayn

miktarda vakum ortam vardr. Ayrca kk tanklarda toplanan karma boya sonradan

eklenir. nk burada retilen farkl izolatrler farkl renklerde istenir bu yzden bu kktanklarn ierisine sonradan belli bir oranda boya katlr.

Ayrca eklenen bir takm malzemeler vardr. Bunlardan biri hzlandrcdr. Bu zel

malzemeyi eklememizin sebebi, hem zamandan tasarruf salamak hem de gn ierisinde

daha fazla rn retebilmektir. Bu malzeme sayesinde karm kalba dkldkten sonra

frnda daha hzl pier yani katlar. Kattmz bir dier nemli zel malzeme de

fleksibilatrdr. Bunun katlma sebebi de epoksi ok sert bir malzemedir. Yani gevrek bir

malzemedir. Bu malzemenin herhangi bir sert darbede hemen krlmasn istemediimizdendolay bu zel malzeme katlr ve malzemenin gevrekliini istenilen lde azaltmay salar.


Staj Yapann mzas


11/28



Karmdan zolatr retimi

stediimiz karm hazr hale getirilip elde edildikten sonra karmdan nasl izolatr retimi

olduunu grdm. zolatr retimi iki trde yaplyor. Bunlardan biri manual yani elle

hazrlanan kalplar yardmyla retim bir dieri de otomatik olan makinelerdeki kalplarla

izolatr retimidir. Bugn manual yntemle elde edilen izolatrleri grdm. Bunun iin

gerekli olan karm kk tanklarda tamamza gerek yoktur. Zaten bu yntemle retmek

iin gerekli olan karmn hemen yannda retim yaplyor. Burada zel bir ara kullanlyor.

Her bir retimden nce kalp paralar sklp teker teker iyice temizleniyorlar. nk bir

nceki retimden kalan artk malzemeler temizlenmelidir yoksa yeni retilecek olan rnn

kalitesini etkileyebilir ya da kalbn tam oturmasn engelleyebilir. Temizlendikten sonra

kalplarn ii yalanyor bylece frndan ktktan sonra rnn kalp duvarlarna yapmas

engellenmi oluyor. Ayrca kalp paralarnn takld yerlerde iyice yalanr bylece bu

kalb amamz daha da kolaylar. zolatrn ierisinde baz metal paralar var. Bunlar bakr

ubuk, fij, ve somonlardr. Bunlar alt taraftaki kalp parasna tutturuluyorlar ve daha sonra

kalp duvarlar da buna taklyor. Bu kalp hazrlandktan sonra zel bir aletin iine

yerletiriliyor. Bu makine yine -740 mm-Hg vakum ortam oluturuyor ve santrifj

yaplaraktan kalba karm dklyor. Vakumun olmasnn sebebi yine ayndr. Eer karm

iinde hava varsa bu havay engellemek bylece izolatrn d ksmnda ya da iinde boluk

olumasn engelliyoruz. Ayrca eer bu olmazsa bazen ok byk onarlamayacak boluklar

olabilir. Bunu engellemek iin vakum ortamnda en yksek kalitede rnlerimizi retiyoruz.

Santrifjn yaplmasnn sebebi de epoksi karmmz kalbn her yerine yaymak ve her

yerini doldurabilmek iindir.


Staj Yapann mzas


12/28



Bu kalp iyice doldurulduktan sonra bu makinenin kapa alr ve iinden kalp alnr ve

yukarda grm olduunuz frnn ierisine konur. Burada belli bir scaklk deerinde birka

saat boyunca piirilir. Pime scakl ve pime sresi retim iin ok nemlidir. Eer

gereinden fazla scaklk verilirse numunenin yaps bozulabilir ve eer gereinden fazla az

srede tutulursa malzeme iyi pimez ve karmdaki yap birbirine iyi tutunamadndan

kalptan karlan izolatrn dndaki epoksi malzeme paralanabilir. Bu tr olaylar

engellemek iin her retilen izolatrde frnda tutulma sresi ve frn scakl dikkatle

ayarlanr ve kontrol edilir. Pime sresi de yaklak 1 saat kadardr. Kalp daha sonrasoumaya braklr ve souduktan sonra izolatr kalp ierisinden dikkatlice karlr.

Bugn de retimde dier yntemle retilen izolatrlerin nasl yapldn grdm. Burada

malzeme otomatik olarak retildii iin bu aletlere kk bir aletle malzeme retilecek

izolatr miktar kadar karm konarak retim mekanizmasna karm getiriliyor. Bu

sistemde tek taraf sabit olan kalp duvarna piston yardmyla dier kalp duvar getiriliyor ve

alttaki kalp yeri de hareket ettiriliyor. Alt ksmn zellii karmn buradan veriliyorolmasdr. Bu kalp duvarlarnn ierisinde elektronik bir sistem sayesinde hem stma hem de

soutma zellii vardr. Yani burada yaplan izolatrler daha sonradan frna verilmiyorlar.

Yine ayn ekilde her retilecek izolatrden nce kalplar iyice temizleniyorlar ve iyice

yalanyorlar. Yine ayn nedenlerden dolay yaplyor bu ilemler yani kalp duvarna

yapmasn rn atlamasn diye yaplyor. Fotoraf 2de grdnz gibidir sistem. Bir

kerede birka tane izolatr retimi de mmkndr.


Staj Yapann mzas


13/28



Kalplar iyice temizlenip yalandktan sonra pistonlar devreye giriyor ve dier kalp duvar

sabit olan kalp duvaryla birleiyor ve tamamen oturmas salanyor. Herhangi bir ekilde

karm szmasn engellemek iin dndan baz paralar takp daha da sabitleniyor kalp.

Bundan sonra getirilen karm hortum vastasyla bu sistemde kalba alttan aktarlyor.

Yava yava karm doldurulurken sistemin st tarafna baklyor. st ksmndan karm

kt zaman kalbn tamamyla dolduu anlalyor ve karm ak kesiliyor. Burada

izolatr retimi bir saat on dakika sryor. Bu sreye karmn katlamas piirilmesi ve

daha sonra soumas da dahildir. Yaplan rn daha sonra kalptan karlacaktr fakat yinede her ihtimale karn diye kalp duvarlar ok yava hareket ettirilerek rn kartlyor. Eer

aniden kartrsak rn krma riskimiz olduu iin buna dikkat ediliyor. rnler hem elle

yaplan hem de otomatik olan izolatrler daha sonra tavlama ilemi iin baka bir yere

geiyor.

Tavlama lemi

Bugn de retilen izolatrlerin nerede tavlandklarn ve bu ilemin nasl yapldn grm

oldum. Tavlama ileminin yaplmasnn nedeni yeni retilen izolatrlerde epoksi malzemenin

iyice birbirine tutunmasn salamak iin ve daha mukavemetli bir rn elde edebilmek iin

tavlama ilemine tabi tutulurlar. Bu ilemi yapmazsak eer retilen rnde belki atlamalar

olabilir ya da bir darbe aldnda daha kolay krlabilir ve gerektii kuvvetlere

dayanamayabilir. Ayrca malzemenin partikllerinin birbirine daha iyi tutunmasn salamak

iin yaplmtr. Bu ilemin yaplmasnn sebebi kalite kriterlerine uygun bir ekilde rnlerin

tavlanmasn amalar.


Staj Yapann mzas


14/28



zolatrlerin Tavlama lemi

y Kalptan karlan izolatrleri uygun ask aparatyla birbirine demeyecek ekildefrnn ierisine yerletirilir.

y Yerleim srasnda rnleri gruplayarak dizmeye zen gsterilir.y Frnn altrlmas iin yeterli doluluk salandnda kumanda panosundan frn

aarz.

y Frndaki s rolesi zerinden frn scaklk ayarn kontrol ederiz. Frn scaklk ayarbalangta 80 derece olmaldr.

y Tavlama ilemi srasnda krmz uyar yannca frnn kaplar alr.y Tavlama ilemi bitiminden sonra ask aparatlarn skerek rnn zerinde atlak v.b

fire nedenleri olup olmad kontrol edilir.

y Fire yoksa rnler tama aralarna yerletirilir. Eer fire var ise bunlar retim efinebildirilirler.

Tavlama ilemi genellikle akam 5ten sonra yaplr nk bu ilem olduka uzun srer ve

retimde ara vermemek iin akam yaplr. Tavlama ilemi 12 saat boyunca srer ve sistemin

iine scak hava flenir. Bylece metal paralara epoksi daha iyi tutunur ve daha salam bir

malzeme retmi oluruz.

Bugn de tavlama ilemi grdkten sonra rnler zerinde neler yapldn grdm. lk

olaraktan tavlamadan kan rnler toplanp tama aracna konuyorlar ve zerlerine tarih

yazlmas iin titreimli kalemin olduu yere gtrlyorlar. Orada her bir izolatr tek tek

makineye yerletiriyoruz ve sabitliyoruz. zerindeki tulardan retildii gnn tarihini

girerek her bir izolatre makine otomatik olarak tarihi iliyor.


Staj Yapann mzas


15/28


YAPILAN N

TARH KAPSAMI28.06.2010 23.07.2010 retim ve Kalite Kontrol

Tm retilen izolatrlere tarih srayla atldktan sonra bunlarn hepsi toplanyor ve

kesimhaneye gnderiliyorlar. Fakat kesimhaneye gnderilmeden nce eer kalptan karken

izolatrler zerinde artk paralar kalm ise onlar aletler yardmyla orada hemen

temizleniyorlar. Kesimhaneye gelen izolatrler burada srayla kesilip ayn boya getiriliyorlar.

nk retim srasnda ne olursa olsun az da olsa boy farklar olabileceinden hepsini

dzgn bir ekilde kesip hepsini eit boya getiriyoruz. Burada izolatrlerin hepsi eit boya

getirildikten sonra izolatrler kalite kontrolleri iin test alanna getiriliyorlar. Burada her bir

izolatre srasyla vakum testini uyguluyoruz. Daha sonrasnda ise yksek gerilim testi

uygulanr. Ayrca tm izolatrler bu aamaya gelene kadar her ilemden veya her admdan

sonra teker teker kontrol edilir. Eer retim srasnda herhangi bir hata olmu ise ya da

rnde bir boluk bir atlama krlma olmu ise bunlar fire alanna yollanrlar ve retim

efine haber verilir. Bu adma kadar gelen ksmda bir hata olmu ise bu durumda izolatrler

paralanrlar ve ilerinde bulunan bakr ubuk, fij kontrol edilir. Eer bu bakrlar salam ise

ve kullanlabilir durumdalar ise tekrardan retim aamas iin yerlerine geri gtrlrler

ancak rnn kalitesini drecek durumda olan salam olmayan paralar ise direk olarak

hurdaya verilirler. Bylece en yksek kalite de retimi salam oluruz.


Staj Yapann mzas


16/28


YAPILAN N


Bugn tm retim aamalarndan sonraki en nemli ksm grdm. Bu ksmda malzemelerin

kalite kontrolleri yaplyor. Her bir izolatre srayla vakum testi ve yksek gerilim testleri

uygulanyor. Eer burada bir sorunla karlalrsa malzeme fire alanna yollanyor.

Vakum Testi

retimden salam olarak gemeyi baaran tm izolatrler srayla vakum testinden gemekzorundadr. Burada zel bir vakum aleti kullanlmaktadr ve i basn -740 mm-hgye

getirilir. Bu aama da bu testi yapmamzn amac eer bakr ubuumuzda bir boluk atlak

ya da yark var ise bu durumda i basn giderek sfra doru gelecektir. Byle bir durum

ortaya kar ise rnn onarlmasnn imkan olmayaca iin fire alanna yollanrlar ve sorun

bakr malzememizde olduu iin de tekrar retime gnderilemez ve hurdaya verilir bu bakr

paralar. Bizim istediimiz boluun olmamasdr. Eer boluk olursa kullanld alana gre

ortamdaki yaltm salayan svnn ya da gazn dar kmasna sebep olur. Vakum aleti

fotoraf 3te grdnz gibidir. zerine 6 adet izolatr yerletirilir. Fakat buradaizolatrleri zerine doru yerletirmek ok nemlidir. nk eer bir ksm konduu boluu

ak brakrsa ya da bir ksm havada kaldndan dolay bir boluk oluursa bu durumda

vakum yaplamaz makine bouna alm olur. Bunun iin yerletirdiimiz izolatrleri

dzgn bir ekilde kontrol etmeliyiz. Bunlara dikkat ettikten sonra makine altrlr ve i

basnc -640 mm-Hgye drlr. basn istenilen deere drldkten sonra eer

zerindeki izolatrler 36kV 400Alik bushingler ise plastik bir kapak yardmyla tablo bal

geen ksm kapatlr ve bir plastik yardmyla skca tutturulur.


Staj Yapann mzas


17/28


18/28


YAPILAN N


Bugn de vakum testinde yine bulundum ve burada hatal bir izolatr knca neler

yapldn ve neler olduunu gzlemlemi oldum. Bir gn ierisinde yaklak 100-120 adet

izolatr vakum testinden geiriliyor. Fotoraf 4 ve 5de grld gibi arzal olan bir

izolatrde basn deiiyor. Normalde fotoraf 4de grlen i basn -640 mm-Hgdir ve

sorun karmayan bir izolatrde bu sabit bir ekilde kalmaldr. Ancak bu malzeme de bakr

ubuunda boluk olduundan dolay i basn -400 mm-Hg civarna kadar dmtr. Byle

bir malzemenin onarm da sz konusu olmadndan dolay fire alanna gnderilmitir. Eer

bakr ubuun iindeki boluk ya da atlak ok daha byk olsayd o zaman izolatrn

zerine taklan plastik kap ve ieri doru emilecekti ve gzmzle de bu durumu daha net bir

ekilde gzlemlemi olacaktk. Fakat fabrika da retilen rnlerin ok ok az ksmnda byle

bir hata sz konusudur. Ancak bin tane de bir tane kabilecek bir hatadr. Bu hatay

grebilmem iin bana ok daha nceden bozuk km olan bir malzeme gsterilmitir.

Bugn de vakum testinden baaryla geen izolatrlere yaplan yksek gerilim testini

grdm. Burada her bir izolatre trne bal olaraktan verilen talimatlara uyaraktan gerekli

yksek gerilimi uygulayaraktan test ederiz. Bu testi yapmamzn amac da izolatr ierisinden

geen ve fiji gmle kaplanm olan metalin zerinden akm getiinde bir elektrik

sramas olup olmadn tespit etmek iindir. Tabi ki bizim istediimiz burada herhangi bir

sramann olmamasdr.


Staj Yapann mzas


19/28


YAPILAN N


Yksek Gerilim Testi

Yksek gerilim testi fotoraf 6da grm olduunuz sistem zerinde yaplyor. Bu sistemi

bir kontrol paneli ile kontrol ediyoruz ve gerilimi kontrol panelinden arttryoruz. Bunun iin

her bir izolatr srayla buraya getiriliyor ve izolatrn tablo bal geen ksmna kablo

papularndan biri tutturuluyor. Bu kablodan yksek gerilim geerek izolatre ulayor. Eer

izolatrn alt ksm topraklanm metale demiyor ise izolatre bir para taklp o paraya da

topraklanm olan bir kablo papucu taklyor. Ayrca her ilemde papular arasnda elektrik

sramas olmasn diye araya yaltkan bir plastik taklyor. Bu yaltkan plastiin etrafna

lubricant ad verilen bir malzeme srlyor. Bu malzeme silikon gristen yaplr ve bunun

zellii yksek kimyasal dirence sahip olmas ve ok iyi bir dielektrik malzeme olmasdr.

Bu sayede sramalar da engellemi oluruz. Bu ilemler yapldktan sonra gvenliimiz iin

kafesin iinden kp kafesin kapsn kapatrz.

Gvenliimiz iin kafesin iinden ktktan sonra kapy iyice kapatrz ve kontrol panelinden

gerilimi veririz. Her bir izolatr eidi iin farkl gerilim miktarlar uygulanmaldr. Eeruygulanmas gereken gerilim miktarn aarsak bu durumda araya koyduumuz yaltkan

malzemelerde bir ie yaramayabilir ve 2 kablo papular arasnda elektrik sramas meydana

gelir ve bu da izolatrn d eperi zerinde elektriin getii yol zerinde siyah izlere sebep

olacaktr. Bunu istemediimiz iin de her zaman uygulanmas gereken gerilim

uygulanmaldr. Daha fazla gerilim uygulamamak iin uygun bir ekilde ayarlamalyz.

Fotoraf 7de grdnz gibi bu izolatre 38 kV gerilim uygulanmtr.


Staj Yapann mzas


20/28


YAPILAN N


Eer bu rnde bir sorun olsayd bu durumda kontrol panelinde bulunan bir k

yanmayabilirdi ya da kontrol paneli zerindeki ampermetre de ani deiimler olurdu ve bu

bize rnde hata olduunu gsterirdi. u ana kadar ben hi yle hatal bir rne rastlamadm.

Fakat yle bir rn km olsayd bu durumda o rn de fire alanna yollanacakt.

Uygulanan gerilim 1 dakika boyunca srmektedir ayn zamanda. Bu sre bittiinde alet

otomatik olarak uygulad gerilimi durduracaktr ve bizde kafesin kapsn atmzda aletin

alteri de kapanm olacaktr.

Yksek gerilim testini uyguladm kontrol panelini de yandaki ekilde gryorsunuz. Bu

panelde en soldaki gsterge uygulanan gerilimi gsteriyor. Onun yannda olan gsterge de

alete giren voltu gsteriyor. En sada olan gsterge de bizim iin en nemli olan gstergedir

yani ampermetredir. Bu gsterge sayesinde rnn hatal olup olmad anlalr. Ayrca

ampermetrenin yannda olan kk parada n olduu paradr. Fotoraf 8de net

olmamasna ramen o parada en sa tarafnda ki test srasnda yanyor. Fotoraf 9da

da test bittikten sonra yaptmz eyi gryorsunuz. Yine kendi gvenliimiz iin alter

kapal olsa bile alet zerinde yk bulunabilir diye topraa bal metal bir ubuk yardmyla

alete dokunuruz ve eer yklyse bunun giderilmesini salam oluruz. Bylece arplmadan

rahat bir ekilde kafesin iine girip rn alabiliriz. rn aldktan sonra zerinde kalan

lubricant yan temizleriz ve tama aracna geri koyarz.


Staj Yapann mzas


21/28


YAPILAN N


Tm bu gerilim testinden gemeyi baarm olan rnlere de daha sonra CAP tested, HV

tested ve PD tested damgalar vurulur. Bunlar rnlerin gerekli kalite kontrol aamalarndan

getiini gsteren damgalardr. Fotoraf 10da da bu damgalar gryorsunuz. Fakat yksek

gerilim testinde sorun karan bir izolatr olur ise bu durumda o izolatr zerine RED

damgas vurulur ve fire alanna yollanrlar. Bu rnlerin de iindeki bakrnn tekrardan

kullanlamayaca iin yine hurdaya verilirler.

Tanm Uygulanacak Gerilim

Tm 7.2 kV izolatrler 28 kV

Tm 12 kV izolatrler 38 kV

Tm 17.5 kV izolatrler 50 kV

Tm 24 kV izolatrler 50 kV

34 kV mesnet izolatrler 70 kV

36 kV kapasitif izolatrler 50 kV

st sayfa da grm olduunuz tabloda da her bir izolatr iin uygulanmas gereken

gerilimler verilmitir. Normalde dayanaca gerilimden uygun bir miktarda daha fazla

gerilim uygulayarak test yaplr. Bu sayede eer izolatr kullanld yerde normalde girmesi

gereken gerilimden biraz daha fazlas girerse diye daha fazla gerilim uygulanr. Fakat orada

yazan gerilimden de fazlas izolatre uygulanmaz.


Staj Yapann mzas


22/28


YAPILAN N


Normalde daha da fazla gerilime dayanacak kadar kaliteli olmasna ramen rne yle bir

fazlalktaki gerilim uygulanrsa ortamdaki havann neminden dolay ve izolatr zerinde

retimden kalan tozlar olduundan dolay test srasnda elektrik sramas olur kablo

papular arasnda ve izolatr yzeyinde siyah izler kalr. Mteriye zerinde izler olan bir

rn vermemek iinde normalde uygulanmas gereken gerilim neyse o uygulanr ve en

verimli sonular da almamz salanm olur.

Bugn de bu testlerden gemeyi baaran rnlere neler yapldn ve ayn zamanda her gn

yaplan krlma mukavemeti testini grdm. Vakum ve yksek gerilim testlerini baaryla

geen izolatrler daha sonra tama arac zerindeyken iindeki gm kapl fij iine kontak

malzemesi taklr. Bu kontak malzemesinin taklmasnn sebebi bushingler iindeki kontan

sk temas etmesini salamaktr. nk retilen bushingler i ksm biraz geni olduundan

tam temas salanamaz ve bizde bunun daha sk temas edebilmesi iin iine kontak

malzemesi takarz. Bunun iin eitli aletler kullanlr. Ayrca gn iersinde retilen

izolatrlerin dkm kalitesini test etmek amacyla krlma mukavemeti deneyi yaplr. Bu

testin yaplmasnn nedeni her gn ayn kalite de karm elde edilip edilmediini kontrol

etmek amacyla test edilir. Bunun iin de fotoraf 11de ki dzenek kullanlr. Bu dzenekte

aslnda 2 test birden yaplr. lk olarak torkmetre yardmyla curve somonun izolatrn

ierisinde gerei ekilde sabitlenip sabitlenmediinin testi yaplr. Torkmetreyi skarak curve

somonun izolatrn dna kp kmad gzlenir. Ayn zamanda mekanik dayanm

testinde izolatrn dayanma deerlerine uyup uymadnn da testi yaplr.


Staj Yapann mzas


23/28


YAPILAN N


Mekanik dayanm testi de fotoraf 12de grld gibi yaplyor. Bir krikonun yukar doru

kaldrlaraktan izolatre alttan kuvvet uygulanmas sonucu olur. zolatrn dayand arlk

bir panel zerinden de okunur. zolatrn dayanabilecei ortalama kuvvet ona taklan

somonun byklne bal olaraktan deiir. Aadaki tablo da grld gibi somon

numaralarna gre dayanabilecei kuvvetler verilmitir.

Di Normal deer Nm Max deer Nm Min deer NmM6 6.4 7.7 5.1M8 15 18 12

M10 32 38.5 25.6M12 45 54 36M16 110 132 88M20 220 264 176M24 295 345 245

Fotoraf 13de de krlma testini uyguladmz bir izolatr grlyor. Bu izolatr sisteme

sabitledikten sonra zerine taklan diin trne gre torkmetreyi ayarladktan sonraSomonunu yukar doru ekmeye altk ve bir klik sesi geldikten sonra da istenilen deere

geldiimizi anlam olduk. Bundan sonra da sistemin ikinci aamas olan mekanik dayanma

geldi. Burada da krmz grnen kroki ile izolatre alttan bir kuvvet uyguluyoruz. Bu

kuvveti yava yava uyguladktan sonra izolatr belli bir deerde krlr. Daha sonra bu

deeri bilgisayarda verisini gireriz ve burada her zaman benzer mekanik zelliklere sahip

izolatr retip retmediimiz kontrol edilir.


Staj Yapann mzas


24/28


YAPILAN N


Tm bu admlar tamamlandktan sonra yani tm retim aamalar bittikten ve gerekli kalite

kontrol testleri yapldktan sonra sra izolatrlerin zerinin temizlenmesi ve retim esnasnda

oluan kk przler gibi ufak eylerin giderilmesine gelir. Burada eer zerinde bir knt

var ise buralar zmpara katlar yardmyla zmparalanr ve bu kusuru giderilir ya da ok ok

ufak d yzeyinde bulunan zarar vermeyecek trden boluklar var ise bunlarda karmdan

biraz srlr ve bu kusuru da giderilir. Ayrca yzeyin daha temiz ve parlak olmas iin hava

tabancasyla zerinde ki tozlar atlr ve bir kimyasal srlerek biraz daha parlak grlmesi

salanr. Fakat bu aamada da rnn kalitesi gzden geirilir. Eer zerinde herhangi bir

atlak grlrse ya da gzken boluk tahminimizden daha byk ise o zaman bunlar fire

alanna konabilirler burada. Eer izolatrn epoksi olan d ksmnda bir krk varsa bunlar da

mteriye gnderilmezler nk krklara ve atlaklara dzeltme yapmak imkanszdr. Nasl

bir onarma yntemi kullanrsak kullanalm rn ilk frndan kt gibi o krk ya da atlak

ksm ayn dayankllkta olmayacandan dolay bunlar bu aamada elenirler. Bu aamadan

da baaryla gemeyi baaran izolatrlerimiz daha sonra ki blmde kaplanrlar ve kolilere

konaraktan sevkiyata hazr hale getirilirler. Gzden geirilme ksmnda kullanlan zmpara

katlar kaba zmpara katlardr. nk epoksi ok sert bir malzeme olduundan ince

zmparalar pek bir ie yaramazlar o yzden daha ok 80-120 arasnda ki kaba zmparalar

kullanlrlar.


Staj Yapann mzas


25/28


YAPILAN N


Sonu ve Deerlendirme

retim ve organizasyon olarak iletmeyi deerlendirmek gerekirse; her ey tamamiyle belirli

bir sistem ierisinde dzgn olarak yrtlmektedir. Bu sayede de retim srasnda hibir

aksaklk olmamaktadr. Ayrca retim iin her ey dzenlenmitir ve azalan malzemelerin

zerine gene gerekli miktarda alnaraktan deponun bo olmamas salanmaktadr.

Organizasyonda da herhangi bir sorun olmadn dnyorum. Herkesin grevi ne yapaca

belli olduundan ve bunlar doru ekilde yapldndan sistemi oturmu baarl bir

iletmedir.

Yaptm staj asndan da olduka verimli geen bir staj sresi yaadm. retim blmnde

ve kalite kontrolnde yer alaraktan polimer bir malzeme olan epoksi ile nasl izolatr

retildiini, sorunlarla nasl baa kldn ve kalitelerinin nasl lldn renmi

oldum.

Benden sonra da burada staj yapmay dnen arkadalarm iinde bence olduka iyi bir

iletme olduunu dnyorum. nk hem iletmedeki mhendisler hem de fabrika iinde

retimde yer alan efler olsun herkes bana her noktada yardmc oldu. Ayrca fabrikann

hemen hemen her yerine girmenizi ve kullanlan elektronik donanm da kullanmamza

olanak salyorlar. letmede herkes sizin iin btn olanaklar salyor.


Staj Yapann mzas


26/28


YAPILAN N


Fotoraf 1 Fotoraf 2

Fotoraf 3 Fotoraf 4


Staj Yapann mzas


27/28



Fotoraf 5 Fotoraf 6

Fotoraf 7 Fotoraf 8


Staj Yapann mzas


28/28



Fotoraf 9 Fotoraf 10

Fotoraf 11 Fotoraf 12

Fotoraf 13


Staj Yapann mzas

yeniden yazılan staj defteri

Documents