yenĠdoĞan ve sÜt ÇocuĞu beslenmesĠ · akut hastalıkta azalma akut otitis media hastanede...
TRANSCRIPT
Doç. Dr. Kamile MARAKOĞLU
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi
Aile Hekimliği AD.
YENĠDOĞAN VE SÜT ÇOCUĞU BESLENMESĠ
Sunu Planı
Beslenmenin önemi Dünyada ve ülkemizde anne sütü verilme sıklılığı Anne sütünün bebek ve anne açısından yararları Bebek nasıl emzirilmeliMemeyi reddin nedenleriBebek ne zaman emzirilmeli?Meme ile ilgili problemlerSütün sağılmasıSüt nasıl artırılır?Tamamlayıcı beslenmede 10 basamakAile Hekimin rolü
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Doğum Sonrası Dönem
A)Yenidoğan Dönemi (0 - 4 hafta )
B) Süt Çocukluğu Dönemi (1 ay - 12 ay)
C) Oyun Çocukluğu Dönemi (1 - 3 yaĢ )
D) Okul Öncesi Dönemi (4 - 5 yaĢ )
E) Okul Çocukluğu Dönemi (kızlarda 6-10 yaĢ, erkeklerde 6-12 yaĢ )
F) Ergenlik Dönemi ( kızlarda 10-18 yaĢ, erkelerde 12-20 yaĢ )
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Beslenmenin Önemi
Beslenme yaĢamın her döneminde önemlidir.
Büyümenin en hızlı olduğu evrelerden bebeklik döneminde beslenme ayrı bir önem taĢımaktadır.
Doğumdan iki yaĢın sonuna kadar devam eden dönem, çocuklarda büyüme-geliĢmenin en hızlı olduğu yaĢama sağlıklı baĢlangıç için en kritik dönemdir.
Çocukluk çağı hastalıklarının en önemli ölüm nedenlerinden biri olan büyüme geriliği, bazı vitamin ve mineral eksiklikleri ile ishaller en sık 0-2 yaĢ grubu çocuklarda görülmektedir.
Büyümenin en hızlı olduğu bu dönemde oluĢan büyüme geriliğinin iki yaĢ sonrasında düzeltilmesi oldukça güçtür.
Bu nedenle, süt çocuğu ve küçük çocukların beslenmesiyle ilgili alıĢkanlıkların bu dönemde kazandırılması ve annelerin bu konuda bilinçlendirilmesi gerekmektedir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Süt Çocukluğu
YaĢ (aylar) Tartı*(gr/ay) Boy*(cm/3 ay)
0 - 3 Ay 600 – 1000 8
4 - 6 Ay 600 – 800 8
7 - 9 Ay 400 – 600 4
10 - 12 Ay 400 – 600 4
* 0 - 12 ay çocukların üçer aylık dönemlerde tartı artıĢı aylık, boy artıĢı 3 aylık artıĢ olarak belirtilmiĢtir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya25 Mayıs 2013
Anne Sütü
Bir toplumun geleceği sağlıklı bireylerin varlığı ile süreklidir.
Çocukların sağlıklı olarak dünyaya gelmesi ve yetiĢmesi için annelerin gebe ve emziklilik döneminde, fetal geliĢme, süt yapımı, besinlere olan gereksinmelerinin artması ve buna bağlı olarak yeterli ve dengeli beslenmeleri ve sağlıklarını korumaları konusunda bilinçlendirilmeleri gereklidir.
Yenidoğan bir bebek için en uygun besin ANNE SÜTÜ’dür. Anne sütü bebeğin sağlıklı olması, tüm besin öğeleri gereksinmelerini karĢılaması, kolaylıkla sindirilebilmesi ve enfeksiyonlara karĢı koruması açısından yeri doldurulamaz bir besindir.
Yenidoğan bir bebeğe ĠLK 6 AYLIK dönemde SADECE ANNE SÜTÜ verilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
1989 yılında, DSÖ ve UNICEF “Emzirmenin Korunması, Özendirilmesi ve Desteklenmesinde Doğum Hizmetlerinin Rolü” ne iliĢkin önerileri belirten bir ortak bildiri yayımlamıĢtır.
ÇalıĢma, “Başarılı Emzirmede 10 Öneri” adı altında özetlenmiĢtir. Doğum yapılan hastanelerde bu 10 öneriyi gerçekleĢtiren hastanelere “Bebek Dostu Hastane” unvanının verilmesi kararlaĢtırılmıĢtır.
Türkiye’de anne sütünün teĢviki için yürütülen çalıĢmalar 1987 yılında baĢlatılmıĢtır. 1991 yılından bu yana anne sütünün teĢviki ve bebek dostu hastaneler programı çalıĢması sürdürülmektedir .
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
“Başarılı Emzirmede 10 Öneri”
1- Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan emzirmeye iliĢkin yönerge bütün sağlık kuruluĢlarında bulunmalıdır.
2- Tüm sağlık personeli bu yönerge doğrultusunda eğitilmelidir.
3- Hamile kadınlar emzirmenin yararları ve yöntemleri konusunda bilgilendirilmelidir.
4- Doğumu izleyen ilk yarım saat içinde emzirmeye baĢlanmaları için annelere yardımcı olunmalıdır.
5- Annelere,emzirmenin nasıl olacağı ve bebeklerden ayrı kaldıkları durumlarda sütün salgılanmasını nasıl sürdürecekleri konusunda bilgi verilmeli ve uygulama ile gösterilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
“Başarılı Emzirmede 10 Öneri”
6- Tıbben gerekli görülmedikçe, yeni doğanlara anne sütünden baĢka bir yiyecek yada içecek verilmemelidir.
7- Anne ile bebeğin 24 saat bir arada kalmalarını sağlıyacak bir uygulama benimsenmelidir.
8- Bebeğin her isteyiĢinde emzirilmesi teĢvik edilmelidir.
9- Emzirilen bebeklere yalancı meme veya emzik türünden herhangi bir Ģey verilmemelidir.
10- Anneler, taburcu olduktan sonra da emzirmeye devam edebilmeleri, karĢılaĢabilecekleri sorunları çözebilmeleri ve bebeklerinin ve kendilerinin kontrollerini yaptırabilmeleri yönlerinden baĢvurabilecekleri sağlık kuruluĢları hakkında bilgilendirilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Dünyada 150 ülkede 20.000’e yakın bebek dostu sağlık kuruluĢu bulunmaktadır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bebek Dostu Hastanelerin Emzirme Süresine Etkisi
0-5 Aylık Bebeklerde
BDH DĠĞER
Emzirme Oranı %42 %34
Kaynak: Pediatrics 2005 116(5): e702?8. Basel Üniv.
N:2861
-Emzirme politikalarını net olarak ortaya koymuş hastanelerin, destek
ekiplerinin ve dolayısıyla da emzirme sıklığının yüksek olduğunu
Gösteriyor.
– Kurum içi surveyans da emzirme kalite geliştirmesi için motivasyon
Sağlayabilir.
WHO ve UNICEF ÖNERĠSĠ
Anneler ilk yarım saat içerisinde emzirilmeye başlanmalıdır.
İlk 6 ay sadece anne sütü verilmelidir.
6 aydan itibaren ek besinlere başlanmalıdır.
2 yaş ve üzerine kadar ek besinlerle birlikte emzirmeye devam edilmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Dünyada bebek beslenmesi
Dünyada yılda 4 milyon yenidoğan 1 ay dolmadan ölmekte
Düşük doğum ağırlıklı bebeklerin oranı gelişmekte olan ülkelerde
% 16
İlk 6 ay kesintisiz emzirme (UNICEF Verileri)
Gelişmekte olan ülkelerde % 37
Gelişmiş ülkelerde %35
Türkiye %42
İlk bir saat içinde emzirme gelişmekte olan ülkelerde %39
En düşük oran % 27 ile Güney Asya’da
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Ülkemizde TNSA Verileri
1993 1998 2003 2008
Bir süre emzirenler --- %95.2 % 97 %96.7
Ġlk bir saat içinde emzirme --- %51.8 % 54 %39
Ġlk bir günde emzirme %76 %84.8 %84.0 %73,4
Anne sütünden önce ek gıda alma %39.0 %23,2
Tek baĢına anne sütü0-1 ay %14 %44 %692-3 ay % 6 % 16 %424-5 ay % 2 % 11 %246.ay %0.0 % 1,8 %1.6
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
2008 TNSA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Anne sütü verilmesini etkileyen faktörler
Erkek eşin bilgi düzeyi arttıkça annelerin bebeklerini
ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslemesi artmaktadır
Hekim bebek bakımı eğitimini, sadece anneye değil
babaya ve diğer bakım vericilere de vermelidir.
Eğitimlere gebelik döneminde başlanmalıdır.
Doğumdan sonra da yine emzirmenin takibini
yapabilmek için hemşirenin ev ziyareti yapması
sağlanmalıdır
Doğum öncesi eğitim alanların almayan annelere göre
toplam anne sütü verme süreleri daha uzundur.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
21
Annelerin Desteğe Ġhtiyacı Var
Anne sütü verilmesini azaltan faktörler
Anne sütünün yeterli gelmeyeceği kaygısı
Erken, hazırlıksız doğum
Emzirme konusundaki yanlış inanç ve uygulamalar
Sigara ve alkol kullanımı
Ülkemizde de annelerin birçoğu sütünün yeterli
gelmeyeceğine inanmakta ya da emzirme ile ilgili
birçok geleneksel yöntem nedeniyle bebeklerini yeterli
besleyememektedir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Sezeryan Doğum
Sezeryan ile doğum annenin emzirmesine
engel olmamakla birlikte sezeryan olan
anneler iki temel sorunla karşılaşmaktadır.
Ağrı ve bebeğin emzirme için kucakta
tutulmasının zor olması,
Annelerin bu dönemde emzirmeyle ilgili olarak
desteklenmesi gerekmekte.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMĠ VE DEĞERĠ
Anne sütü ve emzirmenin hem bebek hem de anne için baĢta;
beslenme olmak üzere,
sağlık,
bağıĢıklık sistemi
geliĢimsel, psikolojik, sosyal
Ve ekonomik yönden çok sayıda yararları vardır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bebek Ġçin Yararları
Her zaman hazır, taze ve uygun ısıdadır.
Besin değeri bebek için idealdir.
Sindirimi kolaydır, aktif enzimler içerir.
Hormonlar ve büyüme faktörleri içerir.
Bebeği enfeksiyonlara karşı korur
(IgA ve diğer immünglobulinler)
Allerjiye karşı koruyucudur.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bazı kronik hastalıklar ve obesite riskini azaltır.
Kabızlık ve pişik daha az görülür.
Analjezik etkisi vardır.
Çene ve diş gelişiminde rolü vardır.
Anne-bebek arasındaki bağı güçlendirir.
Bebek Ġçin Yararları
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Meme dokusunda ve anne sütünde kök hücre mevcut
Hassiotou F. Breastmilk is a novel source of stem cells with multilineage differentiation potential. Stem Cells. 2012
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
HAMLET(Human Alpha-lactalbumin Made LEthal to Tumor cells)
Tümör hücrelerinde apopitozu uyarıyor
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Annenin çocukluğunda karĢılaĢtığıenfeksiyonlarda edindiği immün hafızaanne sütü ile nakledilir.
Holmlund U. Maternal country of origin, breast milk characteristics and potential influences on immunity in offspring. Clin Exp Immunol, 2010
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Anne sütünün uyku düzenleyici rolü
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Melatonin, triptofan, nukleozidler/nukleotidler ve vitamin B12
WAPM Working Group on Nutrition: Potential chronobiotic role of human milk in sleep regulation
Sertac Arslanoglu, Journal of Perinatal Medicine, 012
Anne sütünün kognitif fonksiyonlara etkisi
Anne sütü alanlar formül mama ilebeslenenlere göre, 5, 7, 11, 14. yaĢtaokuma, yazma ve matematikte dahaiyiler.
UK millennium cohort study
Der G. Effect of breast feeding on intelligence in children: prospective study, sibling pairs analysis, and meta-analysis. BMC 2006
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Akut
hastalıkta
azalma
Akut otitis
media
Hastanede
kalıĢ
süresinde
kısalma
Spesifik kronikhastalık riskindeazalma
Obesite
Kanser
Koroner kalphastalığı
Allerjikdurumlar
Tip 1 diyabet
Enflamatuarbarsak hastalığı
NörogeliĢimsel sonuçlardaiyileĢme
NörogeliĢimselavantaj
IQ daha iyi
Görme daha iyi
Anne sütü alanpreterm bebeklerde
daha çabuk olgunlaĢır
Anne sütünün uzun dönem faydaları
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Antropometrik standartlara uygun geliĢirler.
Solunum sistemi enfeksiyonlarının sıklığı azalır.
Ġnsüline bağımlı diyabet görülme riski azalır.
Nekrotizan enterokolit görülme riski 10 kat daha azalır .
ġiĢmanlık görülme riski azalır.
Apandisit,invajinasyon, hipertrofikpilor stenozu görülme riski azalır
Büyüme iliĢkisi
Astım iliĢkisi
Diyabet iliĢkisi
Cerrahi durumlar
ġiĢmanlık iliĢkisi
Nekrotizan enterokolit
ANNE SÜTÜ
Anne Sütü ile diyabet
kanser
kardiyovasküler hastalıklar
arasında negatif korelasyon olduğunu göstermektedir
Epidemiyolojik ÇalıĢmalar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya25 Mayıs 2013
Ucuz, hazırlama sorunu yoktur.
Uterus involüsyonunu sağlayarak, postpartum
kanamayı azaltır.
Anemi oluşmasını engeller.
Laktasyonel amenore ile doğum aralığını
artırmaya yardım eder.
Anne Ġçin Yararları
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Anne için Yararları
Gebelik öncesi kiloya dönmeye yardımcı olur.
Annede sakinlik ve duygusal tatmin sağlar.
Meme ve Over kanserinden korur.
Postmenopozal osteoporoz ve kalça kırığı
riskini azaltır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
EMZĠRMENĠN PSĠKOLOJĠK YARARLARI
DUYGUSAL BÜTÜNLEġME
Anne ve çocuk arasında yakın sevgi dolu iliĢki sağlar.
GELĠġME
Annenin duygusal açıdan tatminini sağlar.
Bebek daha az ağlar.
Anne bebeğine daha sevgi dolu davranır.
Bebeği terk etme veya hırpalama olasılığı daha düĢüktür.
Anne sütü ile beslenen çocuklar ileri yaĢlarda zeka
testlerinde daha baĢarılı olurlar.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
ANNE SÜTÜNÜN ÖZELLĠKLERĠ
Kolostrum
Doğumdan sonraki ilk birkaç günde salgılanan sarımsı
renkteki koyu kıvamlı süte denir.
Antienfektif etmenlerden zengindir.
Olgun sütten daha fazla oranda protein içerir (% 3-3.5 g)
Demir, C vit. ve amino asitleri yeterli miktarda içerir
Na, K, Ca, Mg, olgun süte göre fazladır.Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Kolostrum
Çinko ve A, D, B12 vit. yüksek oranda bulunmaktadır.
Büyüme faktörleri içerir.
Laktoz ve yağ oranı matür sütten azdır.
Barsak florasının oluşmasına katkısı vardır.
Laksatif etkisi vardır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Matür (Olgun) Süt
Doğumdan birkaç gün sonra salgılanmaya başlar.
Bileşimi bir öğünde emzirmenin başından sonuna doğru
farklılık gösterir.
Ön Süt: Protein, laktoz, vitamin ve sudan zengindir.
Son Süt: Yüksek oranda yağ içerir, enerjinin büyük
bölümünü karşılar.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Ġlaçlar ve anne sütü
LactMed (internet sitesi)
Kemoterapotikler
Ergo bileĢikleri
Statinler
Amfetamin
Anne sütüverilmez
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Emzirmenin Kontrendikasyonları Bebekte;
Galaktozemi
Fenilketonüri
Annede;
Aktif, tedavi edilmemiĢ tüberküloz
Tanı/tedavi amaçlı radyoaktif izotop alımı
Suçiçeği (doğumdan 5 gün önce 2 gün sonra)
Antimetabolit/kemoterapötik alımı
Madde bağımlılığı
Memede herpes lezyonu (diğer memede yoksa o memeden emebilir)
HIV + anne (?)
Aktif CMV infeksiyonu (prematüreler için)
H1N1 enfeksiyonu (afebril oluncaya kadar)
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Memelerde süt yapımı nasıl olur?
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
PROLAKTĠNHer emzirme sonrasında salgılanır.
Bir sonraki emzirme için süt oluĢturur
Meme baĢından
duygusal uyarı
Kandaki
prolaktin
Gece daha fazla salgılanır
Ovulasyonu baskılar
18
Bebek emiyor
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bebek ne kadar fazla
emerse, meme o
kadar fazla süt yapar
PROLAKTĠN
Geceleri prolaktin
salgısı daha fazladır
Süt üretimini artırmak için
gece emzirmek özellikle yararlıdır
Prolaktin anneyi
gevĢetir, rahatlatır
Anne bebeği gece emzirse
bile genellikle iyi dinlenir
Prolaktinle ilgili hormonlar ovulasyonu
baskılar
Emzirme yeni bir gebeliği önlemeye
yardımcıdır
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
OKSĠTOSĠN REFLEKSĠ (Süt Ġnme Refleksi)Memelerden sütün dıĢarı salınmasını sağlar.
Emzirmeden önce veya emzirme sırasında oluĢur.
Meme baĢından
duygusal uyarı
Kandaki
oksitosin
Bebek emiyor
Uterusun kasılmasını sağlar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Oksitosinmemedeki sütün akmasını sağlar
(boĢalma refleksi)
OKSĠTOSĠN SALGISINI ETKĠLEYEN FAKTÖRLER
Bebeğiyle mutlu olmak, sevgiyle onu düĢünmek,
Sütünün onun için en iyi besin olduğunu düĢünmek,
Bebeğini görmek, dokunmak, sesini duymak
Annenin kendine güvenmesi
Ağrı
EndiĢe(Sütünün yeterli olmadığı ile ilgili kaygılar v.b.),
ġüphe
Stres, Sigara ve alkol kullanımı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Emzirmeye Hazırlık
Anne, ellerini su ve sabunla yıkamalı,
Meme başları temiz olmalı,
Rahat, sakin ve istekli olmalı,
Bebeğin altı temiz olmalıdır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bebek Nasıl Tutulmalı?
Dört Temel Nokta:
Bebeğin başı ve gövdesi düz bir hatta olmalı,
Yüzü memeye bakmalı,
Vücudu anneninkine yakın olmalı,
Yenidoğan poposundan tutulmalı,
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bebek Memeye Doğru YerleĢtiğinde;
Ağzı geniş açıktır,
Alt dudağı dışa dönüktür,
Areolanın büyük kısmını almıştır,
Çenesi memeye dokunur,
Yanakları yuvarlak ve dolgundur,
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Memeye iyi yerleĢmiĢ bebekBebeğin ağzı geniĢ, iyice açık,
Dilini öne doğru uzattığı için alt dudağı dıĢa dönük,
Çenesi anne memesine değiyor,
Alttan areolanın büyük bir kısmı bebeğin ağzı içinde kaldığı için areolanın çok azı görülüyor
ETKĠN EMME GERÇEKLEġĠR
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Memeye iyi yerleĢmiĢ bebek
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
ANNEMĠN SÜTÜ MÜKEMMEL
Doğru YerleĢmeme - Etkisiz Emme Belirtileri
Bebeğin ağzı geniş açık değildir,
Dudaklarını ileriye uzatmıştır,
Alt dudağı dışa dönük değildir,
Çenesi anne memesine değmez,
Yanakları içe çöküktür,
Areolanın çoğu kısmı dışarıdan gözlenir,
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
56
Ġkizlerin Emzirilmesi
Doğru YerleĢmeme ve Etkisiz Emme
Sonucunda
Bebek meme başını emdiği için
meme çatlakları, ağrı ve abse olur,
Sütü tam alamadığı için doymaz ve
memelerde gerginlik olur,
Doymayan bebek tartı alamaz ve
memeyi reddeder,
Sonuçta memelerde süt yapımı
azalır. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Memeye uygun Ģekilde yerleĢmeme nedenleri
• Biberon kullanma:
• Emzirme düzenine alıĢmadan önce, su veya süt için biberon kullanma
• Emme şaşkınlığı - Meme başı şaşkınlığı
• Deneyimsiz anne
• Ġlk bebek
• Daha önceki bebeklerin biberonla beslenmesi
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Memeye uygun Ģekilde yerleĢmeme nedenleri
ĠĢlevsel zorluk
• Küçük ve zayıf bebek
• Meme baĢı küçük veya meme dokusunun esnekliği azsa
• Memelerin sütle çok dolu olması (memede tıkanıklık)
• Emzirmeye baĢlamada bir gecikme olması
Yardım eksikliği
• Geleneksel yardımın ve sosyal desteğin yokluğu
• Doktor, ebe ve hemĢirede danıĢmanlık bilgisi eksikliği
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
MEMEYĠ REDDĠN NEDENLERĠ
Hastalık;
Enfeksiyonlar
Beyin hasarı
Bebek memeyi alır ancak güçsüz emer
Ağrı
Forseps yada vakum uygulanan bölgede ağrı
Bebek ağlar ve beslenmeye zorlanırsa mücadele eder
Ağızda acıma
Kandida enfeksiyonu (pamukçuk), diĢ çıkarma
v.b.
Bebek birkaç kez emer, durur ve ağlar
Sedatif etkisi
Anneye verilen ilaçlar nedeniyle bebek
uyuklayabilir
Bebek ağrılı, hasta ya da ilaç etkisinde olabilir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
MEMEYĠ REDDĠN NEDENLERĠ
Anneden ayrılma
Annenin iĢe baĢlaması
Yeni bir bakıcının varlığı
Çok sık bakıcı değiĢtirme
Aile düzeninde değiĢiklik; taĢınma,
gezmeye gitme vb.
Annede hastalık veya mastit
Annenin adet görüyor olması
Annenin kokusunda değiĢiklik
Bir değiĢiklik bebeği üzmüĢ olabilir
(Emme grevi –sıklıkla 3 – 12 aylarda)
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
MEMEYĠ REDDĠN NEDENLERĠ
YenidoğmuĢ bebek memeye
tutulduğunda, baĢını “ hayır”
der gibi sağa sola çevirebilir -
Arama reflexi - NORMAL
4-8.aylar arasında bebeklerin
her Ģey dikkatini çekebilir -
NORMAL
1 yaĢından sonra bebek anne
sütünü kendi kendine kesebilir -
NORMAL
GörünüĢte mi, gerçek bir red mi?
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Dil bağı
Ankyloglossia, tongue tie
Minör malformasyondur.
Dil altı, orta hatta
Normalde apopitozis ile ortadankalkan embriyolojik dokunun devametmesidir.
Dilin hareketlerini kısıtlar.
Ailesel özellik gösterir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Dil bağı
Ön dil bağı: Ġnce bir anterior membran
Arka dil bağı: Kalın posterior fibröz bant
Bazen görülmeyebilir, palpasyongerekir.
Görülme sıklığı tam olarak bilinmiyor.
ÇeĢitli boyutlarda.
%5-10 görüldüğü bildirilmekte.Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Dil bağı
Hangi oranda anne memesini almaya engel olduğu bilinmiyor.
Bebeğin yemesi, konuĢması ya da yutmasınıetkiliyebilir.
Normalde bebeğin dili anne memesini emerkenalt diĢ etini örter.
Dil bağı olan bebekte ise bebek dilini uygunyerleĢtirip , hareket ettirmediği için annesininmeme baĢını emme yerine çiğner.
Dil bağında sorunlar
Ġyi beslenememe Memeye yerleĢememe Emerken “klik”sesi Memeden yavaĢça kayma “Çiğneme” Tartı alamama/kayıp Hipernatremi Huzursuzluk Memede uyuma
Ultrason ile yapılan çalıĢmada frenulotominin dil hareketlerini serbestleĢtirerek bebeğin emmesini artırdığı, annenin ağrısını azalttığı bulunmuĢtur.
Bebek acıkınca;
Kıpırdanmaya,
Dil ve dudak hareketleri,
yalanmaya baĢlar.
Ağzını açar, aranmaya baĢlar
Hareketlenir,
Elini ağzına götürür.
Her istediğinde ?
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bebeklerin ilk ayda her istedikçe emzirilmeleri, ağlamasıbeklenmemelidir.
Ağlama açlığın geç birgöstergesi olarak kabuledimelidir.
Ağlayan bebek memeyizor tutar. ÖncesakinleĢtirilmesi gerekir.
Sonunda ağlar. ARTIK ÇOK GEÇ
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Emzirmenin Süresi
Kendisi bırakana kadar bebeği
memede tutmak gerekir.
İlk günler toplam süre 45 dk
Daha sonra 15 dk
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Bebek uyuyor, emme isteğiyok,
Bebek emme çabasında bulunmazsa
Ġlk hafta 2 saatte bir,
ilk ay 3 saatte bir
emzirilmeye çalıĢılmalıdır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Yenidoğanın mide kapasitesi
1. GÜN5-7 ml
3. GÜN22-27 ml
10. GÜN60-80 ml
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
YETERLĠ SÜT ALAN BEBEK
Günde en az 6-8 kez açık renk idrar
çıkarır
Günde 3-5 kez gaita yapar
2. haftanın sonunda doğum ağırlığına
ulaşır
İlk 3 ay boyunca ayda 800-1000 gr,
sonraki 3 ayda aylık 600-800 gr alır.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Emzirmenin ilk haftalarında daha sık yaşanır.
Emzirmeyi etkiler ve bebeğin yeterli süt
almasını engeller.
Annenin anksiyete yaşamasına neden olabilir.
Anne emzirmeyi devam ettirmekte güçlük
çeker.
MEME PROBLEMLERĠ
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Meme ile Ġlgili Hangi Problemler Görülür?
Memelerin sütle aşırı dolması (engorgment)
Mastit
Meme absesi
İçe dönük ya da düz meme başı
Meme başı ağrısı ve çatlakları
Bu durumların tanınması ve tedavisi anneyi rahatlatma ve
emzirmenin devamı açısından önemlidir.Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
içe çökük meme ucu
Enjektör bu noktadan kesilir
Piston kesilen uçtan sokulur
Anne pistonu yavaĢça çeker
DÜZ VE ĠÇE ÇÖKÜK MEMELERĠN DÜZELTĠLMESĠ
Gerekirse ilk iki hafta: Anne sütünü sağıp bebeğe kapla verme,
Anne sütünü bebeğin ağzına sağma.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
ELLE SÜT SAĞMA
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Antep ili cam eĢya müzesinde sergilenen, Roma Dönemi Cam Süt Pompası M.S 3.yy
Biberon Yerine Kap Yöntemi
90
Biberon Yerine Enjektör
Yöntemi
Dolu meme
Sıcaktır
Ağırdır
Serttir
Süt akar
AteĢ yoktur
TıkanmıĢ meme
Acı verir
Ödemli gibidir
Meme ucu düzleĢmiĢtir
Parlaktır
Kırmızı görülür
Süt akmaz
24 saat içinde ateĢ olabilir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
MEME TIKANMASININ TEDAVĠSĠ
Memeyi “dinlendirmeyiniz”
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
MEME TIKANMASININ TEDAVĠSĠMemeyi “dinlendirmeyiniz”
Bebek emebiliyorsa
Bebek ememiyorsa
Emzirme öncesi oksitosin refleksini uyarmak için
Emzirme sonrası ödemi azaltmak için
Sık emzirtiniz, pozisyon vermeye yardımcı olunuz.
Elle ya da pompayla sütü sağınız
Ilık yaĢ pansuman ya da ılık duĢ
Omuz ve sırta masaj
Memelere hafif masaj
Meme ucu derisine uyarı
Annenin gevĢemesine yardım
Memeye soğuk yaĢ pansuman
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
meme iltihabı
Tıkalı kanal ve meme iltihabı belirtileri
Tıkalı kanal
Sütün birikmesi(Süt stazı)Dokuya sızması
Ġnflamasyon
Ġnfeksiyon
bakteriler
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
24 saat sonra
Belirtiler ĢiddetlenmiĢ
Çatlak oluĢmuĢ ya da
ĠyileĢme olmamıĢsa
24 saatten uzun süren ateĢ
Antibiyotik; 10-14 gün
Annenin tam istirahati
Ağrı kesiciler Nystatin krem 100.000 IU/g, sol 100.000/ml
Günde 4 kez emzirme sonrası, 7 gün ya da iyileĢene kadar
Gentian viole boyası:
bebeğin ağzına %0.25 GV solüsyon lezyonların geçmesinde 3 gün sonraya kadar ya da 5 gün
Meme uçlarına %0.5 GV 5 gün
Meme baĢı çatlaklarının tedavisi
Meme baĢı çatlaklarının ilaçla tedavisi:
Bitkisel içerikli (gayazulen-garmastankrem-) veya saf lanolin içerenkremler tercih edilir.
Bu kremler hasarlı bölge üzerini kapatarak bir
bariyer oluĢturur. Bu bariyer ciltte bulunannemin buharlaĢmasını önler ve çatlak yerininonarması sağlanır. Nemli iyileĢtirme yoluyladerinin kuruması önlenir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
SÜTÜN SAĞILMASI
Süt Sağılmasını Gerektiren Durumlar
Süt birikmesi, kanal tıkanıklığı,
Çökük meme başı,
Anne işe başlamışsa
Dolu memeyi almayı
kolaylaştırmak için
Meme ucunu yara olmaktan
korumak için,
Emme sorunu olan bebek,
Memeyi reddeden bebek
DDA ve Prematüre bebek
Hasta bebek
Hasta anne
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
SÜT SAĞMA YÖNTEMLERĠ
Elle sağma
Pompa ile sağma
Enjektör pompası
Ilık ġiĢe Metodu
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Süt Sağma Pompası
101Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
102
ENJEKTÖR POMPASI
Pistonu Ters Tak
Meme Ucu Üzerine
Koy
Dışa Çek
Meme İçe Doğru
Emilir
Tekrarla
Süt Akmaya Başlar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
103
ILIK ġĠġE METODU
Cam ġiĢe
1-3 Litrelik
ġiĢe Ağzı 2-4cm
Sıcak Su,Soğuk Su
El Bezi
YumuĢak EmiĢ Yapar
Sıcaklık OksitosiniUyarır Süt Akar
Süt Ne Kadar Sıklıkla Sağılmalıdır?
Bebeğin emeceği sıklıkta 3 saatte bir sağmalı
Geceleri de sağmalı
Bebekten uzak olacağı zaman anne yeterli
sütü bırakmalı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Sağılan Anne Sütünün Saklanması
Oda ısısında 8 saat
25-37 oC 4 saat 15-25 oC 8 saat
Buzdolabında 72 saat
Buzlukta 2 hafta,
Derin dondurucuda 3-6 ay saklanabilir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Saklanan Anne Sütünün Kullanılma
Ġlkeleri
Her sağmada süt ayrı steril kaplarda toplanmalı ve üzerine
tarih-saat yazılmalı.
Kullanılacağı zaman tarihi daha önce olan sütler verilmeli.
Buzdolabına indirilerek veya ılık suda bekleterek çözülmeli.
24 saat içinde kullanılmalı.
Çözünmüş süt tekrar dondurulmamalı.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Beslenmenin değerlendirilmesinde idrarsayısı
1. gün 1 kez
2. gün 2 kez
3. gün 3 kez
4. gün 4 kez
5. gün 6-8 kez idrar yapar.
Bebeğin 3. gününden sonraki idrar sayısıaldığı anne sütüne bağlıdır.
4. günden sonra 5’in altında idrar yapması
anne sütünün az olduğunun belirtisidir. Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Süt nasıl artırılır?
Daha çok yemeli fazladan…… kalori Daha çok su içmeli fazladan…….litre Daha çok süt içmeli fazladan……..litre Bitki çayları içme Memede uzun süre tutma Bol tatlı yeme Her ağladıkça emdirme
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Galaktogog
Antiemetikler
• Metoklopramid, metpamid, ektrapiramidal yan etkiler, anne sütüne geçiĢi var.
• Domperidon alerji, ilaç etkileĢimi(makrolit), bağırsak krampları
Antipsikotikler,
• Klorpromazin
• Sulpirid
Hormonlar
• Oksitosin
• Büyüme hormonu (somatotropin)
• Tirotropin salgılayıcı hormon (TRH)
• MedroprogesteronAnne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Galaktogog
Bitkiler
Çemen otu, Rezene, Keçisedefi otu, Mine çiçeği, Anason,
Rezene, Kimyon, Melisa, Robios, Deve dikeni
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Turkyılmaz C, The effect of galactagogue herbal tea on breast milk
production and short-term catch-up of birth weight in the first
week of life. J Altern Complement Med. 2011
Çemen otu süt üretimini artırıyor
Bitkisel süt artırıcılar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Galaktogog
Bebeğini emzirmek isteyen ancak her türlü
uygulamaya rağmen süt üretimini artmayan
annelere fayda-zarar hesabı yapılarak
domperidon önerilebilir.
Domperidon 10 mg, günde 3 kez, 1-2 hafta
Bitkisel ilaçlar standardize değil, bilimsel
çalıĢma az.
Mama (günde bir bardak)
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Emziren anneler için gerekli günlük besin tüketim miktarları
Besin Grupları Miktar (g) Ölçü
Süt, yoğurt (kalsiyum, proteinler,
yağ)
400g-600g
2-3 su bardağı
Peynir (kalsiyum, proteinler, yağ) 50-60g 2 kibrit kutusu kadar
Et, tavuk, balık (proteinler,
vitaminler)
90-100g 3-4 porsiyon
Yumurta, kuru baklagiller (proteinler, karbonhidrat)
100g 1 porsiyon
Taze sebze ve meyveler (vitamin ve
lifler)
500-700g 5-7 porsiyon
Ekmek (karbonhidrat, vitaminler) 100-150g 4-6 dilim
Pirinç, bulgur, makarna vb. (karbonhidrat)
300-450 g En fazla 2-3 porsiyon
Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006,Nutrition during lactation. http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=1577&page=113-152Yeterli ve Dengeli Beslenmede Besin Grupları vee Önemi, TC SB Temel Sağlık Hizmetleri
Emziren anne; artan besin gereksinimi
karĢılayacak Ģekilde sağlıklı ve dengeli beslenmelidir.
Günlük alınması
gereken miktar
660 gr
%75
daha az alım
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Türkiye Beslenme ve Sağlık AraĢtırması (TBSA) 2010
Günlük alınması
gereken miktar
100 gr
%60
daha az alım
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Günlük alınması gereken miktar
100 gr
%60
daha az alım
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Günlük alınması
gereken miktar
700 gr
%18
daha az alım
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Günlük alınması
gereken miktar
150 gr
%22
daha fazla alım
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Günlük alınması
gereken miktar
450 gr
%80
daha az alım
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Günlük Ġhtiyaç* 15 18 700 1.000 310
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Yetersizlik %38 %38 %34 %13
Günlük Ġhtiyaç* 17 500 2,8 1,4 1,6 2,0
*Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi, SB & Hacettepe Üniversitesi Diyetetik ve Beslenme Bölümü,
Yetersizlik %36 %29 %35 %19 %28
Emzirme döneminde vitamin ve mineral eksikleri yaĢanmaktadır.
Doğum sonrası 13-17. haftalarda kemik
yoğunluğunda azalma saptanan kadınların oranı:1
1. Ackurt F, et al. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish women and outcome of pregnancy. Eur J Clin Nutr. 1995 Aug;49(8):613-22. 2. Baysal A. Sosyal Eşitsizliklerin beslenmeye Etkisi. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 25 (4), 2003 Özel Eki:66-72.
Demir eksikliği saptanan kadınların oranı:2
%80%50
Emziren anneler ülkemizde dengesiz beslenmeden en çok etkilenen 3 gruptan biridir
*Diğerleri: gebe ve ile okul öncesi çocuklar. 1. Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006. 2. Ackurt F, et al. Biochemical assessment of nutritional status in pre- and post-natal Turkish women and outcome of pregnancy. Eur J Clin Nutr. 1995 Aug;49(8):613-22.
%39 %43,1%36,4
%60
%73,3
0
20
40
60
80
Ferritin B2 vit B6 vit B12 vit
Ülkemizde doğum sonrası 13-17. haftalarda yapılan ölçümlerde eksiklik riski saptanma oranları2
Folat
Emzirme döneminde enerji ve besin öğesi gereksinmeleri artar.
Enerji ve Besin Ögeleri Normal kadın Gebe kadın Emziren Kadın
Enerji (kal/gün) 2000-2100 2150-2400 2500-2600
Protein (g/kg) 0.8-1.0 1.1-1.4 1.1-1.4
Kalsiyum (mg/gün) 1000 1300 1000
Demir (mg/gün) 18 27 18
Çinko (mg/gün) 10 15 15
Ġyot (mcg/gün) 150 220 250
A vitamini (mcg/gün) 700 770 1200
D vitamini (mcg/gün) 10 10 10
E vitamini (mg/gün) 15 15 19
C vitamini (mg/gün) 90 90 120
B1 vitamini (mg/gün) 1.1 90 1.4
B2 vitamini (mg/gün) 1.1 1.4 1.4
B3 vitamini (Niasin) (mg/gün) 14 1.8 17
B6 vitamini (mg/gün) 1.3 1.9 2.0
B9 vitamini (Folik asit) (mcg/gün) 400 600 500
B12 vit (mcg/gün) 2.4 2.6 2.8
Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006
Lactamil ne ürünüdür?
Lactamil, emziren annelerin artan besin ihtiyacı göz önünde bulundurularak özel olarak geliĢtirilmiĢ zengin içerikli sütlü içecektir.
Lactamil, emziren annenin protein, vitamin ve mineral depolarını güçlendirmeye destek olur.
Sağlıklı annenin; süt bileĢimi güçlenir, bebeği de sağlıklı büyür!
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Lactamil; emziren anneler içindir.
Lactamil inek sütünden daha yüksek miktarlarda;enerji, protein, vitamin ve mineral içerir.
• B6 vitamini 5 kat
• B9 vitamini 24 kat
• Kalsiyum 1.5 kat
• Demir 90 kat
• Çinko 3 kat
• İyot 4 kat
• Kolin 1.5 kat
• A vitamini 2 kat
• C vitamini 12 kat
• D vitamini 6 kat
• E vitamini 30 kat
• B1 vitamini 4 kat
• B3 vitamini 22 kat
• B5 vitamini 2 kat
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Lactamil, emziren annenin günlükmakro ve mikro nutrient ihtiyaçlarını destekler!
Değerler Besin Öğeleri Gereksinmeleri* Lactamil : 200 ml : 40 gr
Makro Besin Öğeleri BirimLaktasyondaki
KadınNormal Kadın Ekstra Ġhtiyaç
1 bardak:
40 g
1 bardak ile günlük
ekstra ihtiyacı
karĢılama oranı
1 bardak ile günlük
toplam ihtiyacı
karĢılama oranı
Enerji kcal 2.500 2.000 500 159,6 32% 6%
Protein g 72 47 25 7,6 30% 11%
Lif g 29 25 4 1,0 26% 4%
Karbonhidrat g 26
Yağ g 2,8
Vitaminler
Vitamin A mcg 1.300 700 600 242 40% 19%
Vitamin B1 (Timin) mcg 1.400 1.100 300 322 107% 23%
Vitamin B12 (Kobalamin) mcg 2,8 2,4 0,4 0,5 130% 19%
Vitamin B2 (Riboflavin) mcg 1.600 1.100 500 360 72% 23%
Vitamin B3 (Niasin) mg 17 14 3,0 4,4 147% 26%
Vitamin B5 (Pantotenik asid) mg 7,0 5,0 2,0 1,4 70% 20%
Vitamin B6 (Piridoksin) mg 2,0 1,3 0,7 0,4 61% 21%
Vitamin B9 (Folik asid) mcg 500 400 100 240 240% 48%
Vitamin C mg 120 90 30 36 120% 30%
Vitamin D mcg 10 10 0 4 ** 40%
Vitamin E mg 19 15 4,0 3,8 95% 20%
Vitamin H (Biotin) mcg 35 30 5,0 6 120% 17%
Omega 3 mcg 1.300 1.100 200 32,8 16% 3%
Omega 6 mcg 13.000 12.000 1.000 300 30% 2%
Mineraller
Kalsiyum mg 1.000 1.000 0 400 ** 40%
Demir mg 18 18 0 8,4 ** 47%
Magnezyum mg 310 310 0 32 ** 10%
Fosfor mg 700 700 0 266 ** 38%
Ġyot mcg 290 150 140 40 29% 14%
Çinko mg 15 10 5,0 2,2 44% 15%
Sodyum mg 100
Potasyum mg 360
Klor mg 200
Diğer
Kolin mg 550 425 125 52 42% 12%
* Türkiye Beslenme Rehberi** ek ihtiyaç yok
Gebe ve emziren annede yeterli ve dengeli beslenme gereklidir.
Tüm annelerin kendi fizyolojik gereksinimlerini karĢılamaları
Kendi vücut besin depolarını dengede tutmaları ve
Bebeğin sağlıklı büyüme ve geliĢmesi için...
1. Samur G. Gebelik ve Emziklilik Döneminde Beslenme. TC SB Temel Sağlık Hizmetleri GM 2006. 2. Nutrition during lactation. http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=1577&page=153-159.
klşk
A a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK
1. Ġlk 6 ay sadece anne sütü
2. 2 yaĢına kadar anne sütü ile beslenmeye devam edilmesi
3. Responsive (bebeğin ihtiyaçlarına cevap veren) beslenme
Beslenmeye zorlama olmamalı
Beslenme yapılan yer önemlidir
Yemek yeme aynı zamanda karĢılıklı bir iletiĢimdir
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK
4. Tamamlayıcı besinlerin hazırlanması ve saklanması
• El yıkama eğitimi
• Temiz kase, bardak, kaĢık kullanılması
• Biberon kullanılmamalı
5. Tamamlayıcı besin miktarı
• Az miktarda baĢlanıp daha sonra artırılmalı
• Bir bebeğin mide kapasitesi ancak 200 ml dir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK
6. Besin kıvamları
• Püre (6. ayda)
• Pütürlü (7. ayda)
• Parçalara ayrılmıĢ (9. ayda)
7. Besin verilme sıklığı ve enerji dansiteleri
• 6-8 ayda ek 2-3 öğün
• 9-11 ayda ek 2-3 ana öğün, 1-2 ara öğün
• 12-23 ayda ek 3 ana öğün, 1-2 ara öğünAnne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK
8. Tamamlayıcı besinlerin besleyici içerikleri
• Protein ve mikronütrient içeriği yüksek
• Bebekçe sevilen
• Baharatlı olmayan
• Ailece temin edilebilen
BEBEĞĠN ENERJĠ ĠHTĠYACI
• Fe: karaciğer, et, tahıllar
• Vit A: karaciğer, yumurta sarısı, yeĢil meyva ve sebzeler
• Zn: karaciğer, et, yumurta sarısı
• Kalsiyum: süt ürünleri, balık
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
HANGĠ AYDA HANGĠ BESĠNLER
6-7 AY
Sebze: havuç, kabak, balkabağı, patates, yer elması, kereviz, bezelye, yeĢil yapraklı sebzeler
Et: kıyma (yağsız), tavuk, balık, yumurta sarısı
Meyva: elma, kayısı, armut, Ģeftali, muz (kabuğu soyulabilen meyvalar)
Süt ürünleri: yoğurt (Ģekersiz), muhallebi
Pekmez (tatlandırıcı olarak)
Tuz eklenmeyecek
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
HANGĠ AYDA HANGĠ BESĠNLER
7-8 AY
Tahıllar: pirinç, ekmek
Et: kuzu karaciğer, mercimek
Süt ürünleri: çökelek, lor
Zeytinyağı, tereyağı
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
HANGĠ AYDA HANGĠ BESĠNLER
9-12 AY
Tahıllar: pilav, makarna
Et: köfte
Süt ürünleri: peynir
Kıymalı sebze yemekleri, çorbalar
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
TAMAMLAYICI BESLENMEDE 10 BASAMAK
9. Vitamin ve mineral suplemantasyonu
• Demir
• Vit A
• Vit D
• Çinko
• Flor desteği
10. Hastalık sırasında ve sonrasında beslenme
• Beslenmenin bu dönemde de devamının sağlanması
• Evde yapılan besinlerin önerilmesi
• Aileye sağlıklı besin davranıĢı kazandırılması ve sağlanması
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Demir eksikliği Anemisi
• 6-24 AYDA SIK
DÜġÜK DOĞUM AĞIRLIĞI
PREMATÜR
BĠR YAġINDAN ÖNCE ĠNEK SÜTÜ
GÜNDE 750 ML ÜZERĠ ĠNEK SÜTÜ
UYGUN OLMAYAN TAMAMLAYICI BESLENME
4. AYDA DEMĠR EKLENMESĠ (4-12 ay arası her bebeğe proflaktik amaçlı ücretsiz demir desteği sağlanması, 13-24 ay anemisi olan bebeklere demir tedavisi önerilmesi amacıyla 2004 yılında Demir Gibi Türkiye projesini baĢlatmıĢtır.)
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
D vitamini
1 hafta- 1yaĢ?
GüneĢten yaralanma sıklığı düĢük! Ülkemizde maternal D vitamini eksikliði önemli bir problemdir. Bu
nedenle, hayatın ilk haftasından itibaren beslenme tarzı ne olursa olsun (Formüla ya da anne sütü fark etmez), tüm bebeklere en az bir yaĢına kadar, tercihen 3 yaĢına kadar 400 ünite/gün D vitamini (günde 3 damla D vitamini)uygulanmalıdır. Bu dozdaki D vitamini
günde bir kez 3 damla olmak üzere yıl boyunca sürekli verilmelidir.
2005 yılında; D vitamini yetersizliği konusunda bilinçlendirilmesi, 1 milyon bebeğe günlük 400 U D vitamininin 1 yıl süre ile verilmesi amacıyla "Bebeklerde D Vitamini Yetersizliğinin Önlenmesi ve Kemik Sağlığının
Korunması" projesini baĢlatmıĢtır.Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya
25 Mayıs 2013
Zn (Çinko)
Topraklarımızda çinko düzeyi düĢük!!
Altıncı ayda verilen çinko-------
Altıncı aydan önce baĢlanan tamamlayıcı beslenmeden etkilidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Tavsiye edilen içme suyundaki flor desteği miktarı
World Health Organization
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Emzirmenin korunması ve desteklenmesinde aile hekiminin tutum ve davranıĢları
Doğum sonrası erken dönemde anne ile
yenidoğan bebeği arasındaki etkileşimi başlatmak
için olabildiğince birlikte olmaları sağlanır.
Emzirmenin başarılı olması aile hekimlerinin en
önemli işlevlerinden biri..
Aile hekimi bebek bakımı ile ilgili aileye zaman
ayırmalı, soruları yanıtlanmalıdır.
Brodribb W. Et al. Attitudes to infant feeding decision-making--a mixed-methods study of Australian medical
students and GP registrars. Breastfeed Rev. 2010;18:5-13.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
Aile Hekimlerinin Rolü
Annelerin bebeklerini yeterli ve etkili
emzirmesi için: (32. gebelik hf..)
Anne sütünün önemini kavramalarını
sağlamalı
Etkin emzirmeyi,
Emzirme tekniklerini,
Emzirme sıklığını, süresini,
Emzirme sırasını öğretmelidir.
Anne ve Bebek Sağlığı Vakfı Konya 25 Mayıs 2013
ĠLGĠNĠZ ĠÇĠN TEġEKKÜRLER