yatırımlara teşvik Öngörüsü propozohen lehtësira për investime · ne, bizneset turke dhe...

40
Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime Ekonomik Bölgeler için Türkiye Örnek Olabilir Për Zonat Ekonomike të merret shembull Turqia T.C. Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, KTTO üyeleriyle biraraya geldi Zv. Ministri i Punëve të Jashtme i Republikës së Turqisë Naci Koru takoi Antarët e OTKT-s Kosova-da Enerji Sektörü Sektori i Energjisë në Kosovë KEDS ile Röportaj Intervistë me KEDS Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Upload: others

Post on 06-Sep-2019

13 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 1 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime

Ekonomik Bölgeler için Türkiye Örnek Olabilir Për Zonat Ekonomike të merret shembull Turqia

T.C. Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, KTTO üyeleriyle biraraya geldiZv. Ministri i Punëve të Jashtme i Republikës së Turqisë

Naci Koru takoi Antarët e OTKT-s

Kosova-da Enerji SektörüSektori i Energjisë në Kosovë

KEDS ile RöportajIntervistë me KEDS

Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

KTTOD1
Sticky Note
Kosova'da
Page 2: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës2 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Oda Bülteni /Buletini i OdësKosova Türkiye Ticaret Odasının yayın organı. İki ayda bir yayınlanır.Është botim i Odës Tregtare Kosovaro Turke. Publikohet një herë në dy muaj.

Kosova Türkiye Ticaret Odası adına imtiyaz sahibi Başkan Vekili / Në emër të Odës Tregtare Kosovaro Turke z.Kryetar: Ahmet Mithat Milli

Yayın Koordinatörü / Koordinator i Publikimit: Esin Muzbeg Editör ve Tercüman / Editor dhe Përkthyes:Selda Pajazit – Ahmetaj

Bu bülten Kosova Türkiye Ticaret Odası İdaresi tarafından Yayın Kurulu koordinasyonunda hazırlanmaktadır.Ky buletin me anë të koordinimit të Redaksisë përgaditet nga Administrata e Odës Tregtare Kosovaro Turke.

Yayın Kurulu KTTO-nun İcra Kurulu Üyelerinden oluşur:Redaksia përbëhet nga Antarët e Këshillit Ekzekutiv të OTKT-së:

Ahmet Mithat Milli – Başkan Vekili /z. Kryetar Ayhan Demirkıran – Başkan Yardımcısı/Nënkryetar Abdurrahman Balkız – Üye/AntarëAyhan Albeyoğlu – Üye/AntarëGökhan Hacıibrahimoğlu – Üye/AntarëMustafa Erdem – Üye/AntarëAli Hocaoğlu – Üye/Antarë

Bültende aktarılan ekonomi haberleri, şirket haberleri ve yorumlar Odanın görüşünü temsil etmez . Kaynak gösterilerek alıntı yapılır.Lajmet ekonomike, lajme nga kompanitë dhe komentet e vendosura në buletin nuk përfaqësojnë vlerësimet dhe pikëpamjet e Odës. Mund të përdoren citime duke u deklaruar burimi prej nga është marrë.

Mizanpaj ve Yayın / Dizajni dhe Botimi:ASHA Sh.p.k.

Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Adresa: Imzot Nike Prella No. 42 Ulpianë Prishtinë – KOSOVËTel: + 381 38 550 [email protected]

PërmbajtjaIçindekiler3

4

7

15

21

30

Başlarken / Parathënie

Ekonomi Haberleri / Lajme nga Ekonomia

Röportaj / Intervistë

Odadan Haberler / Lajme nga Oda

Şirketlerden Haberler / Lajme nga Konpanitë

Şirket Tanıtımı / Promovimi i Kompanisë

Türkçe / Shqip

KTTOD1
Sticky Note
İ
KTTOD1
Sticky Note
Başlarken ...... Ekonomi Haberleri ....... Analiz ...... Odadan Haberler...... Şirketlerden Haberler.... Şirket Tanıtımı.......
Page 3: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 3 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Değerli üyeler, Sevgili işadamları,

Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) Bülteninin yeni sayısını değerlendirmelerinize takdim ediyoruz. Bu sayımızda ağırlıklı olarak ele alacağımız konu Kosova’da enerji sektörü olacak. Sektörün başat aktörü olan KEDS Kosova Elektrik Dağıtımı ve Tedariki Şirketi ile geniş çaplı bir söyleşimizi sizlerle paylaşacağız. Sektörle ilgili bir analizi, gene üyemiz ELEN temsilcisi Lulzim Syla’dan aldık. Bu alanda faaliyet gösteren diğer üyelerimiz Federal Elektrik ve FMT Group’un çalışmalarını da gerçekleştirdiğimiz ziyaretler kapsamında aktarıyoruz. Bunun haricinde bu döneme ilişkin önemli ekonomik gelişmeleri, üyelerimizden haberleri ve KTTO’dan haberleri sizlerle paylaşıyoruz. Malumunuz olduğu üzere önümüzdeki dönemde Kosova’da Parlamenter seçimleri var. Siyasi ajanda ön plana çıktığı zaman ekonomik hayat durmasa da büyük projeler bir duraklamaya geçiyor. Kosova’da fizibilite çalışmaları yapılmış ve hükümet tarafından adım atılması beklenen Kosova e Re gibi enerji projeleri, Priştine – Elez Han otoyolu gibi alt yapı projeleri, Brezovica gibi geniş çaplı turizm projelerinin yanı sıra özel sektörün yatırım yapabileceği alanlar da mevcut. Bu bağlamda seçimlerin başarıyla sonuçlanıp taze bir kanla yeni hükümetin ve parlamentonun görev başında olmasını ve kararlı adımlarla Kosova’nın ekonomik kalkınması yönünde ilerlemeler kaydetmesini bekliyoruz. Kosova’da faaliyet gösteren Türk ve Kosovalı özel sektörün temsilcileri olarak iki ülke arası ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve özellikle Kosova’ya Türk yatırımlarının çekilmesi konusunda samimiyetle çalışmaya devam ediyoruz. Kosova’nın çevresiyle birlikte ekonomik potansiyeli, öne çıkan sektörleri ve Kosova devletinin sunduğu imkanları derleyip değerlendirerek Türk işadamlarının dikkatine sunuyoruz.

Të nderuar anëtarë, të respektuar biznesmenë,

Ofrojmë në vlerësimin tuaj, numrin e ri të buletinit të Odës Tregtare Kosovaro – Turke (OTKT). Në këtë numër te buletinit do të fokusohemi në Sektorin e Energjisë në Kosovë. Sai përket këtij sektori, do t- ju publikojmë një intervistë të gjërë me akterin dominues në këtë fushë i cili është “Kompania për Distibuimin dhe Furnizimin me Energji Elektrike në Kosovë – KEDS”. Ndërkaq, analiza e këtij sektori në Kosovë është përgaditur sërish nga njëri ndër antarët tanë “Kompania ELEN – Lulzim Syla”. Gjatë vizitave që realizuam me antarët tjerë, të cilët operojnë në këtë lëmi siç janë Federal Elektrik dhe FMT Group na njohtuan lidhur me aktivitetet e tyre në këtë drejtim. Përveç kësaj, do të njohtoheni lidhur me zhvillimet ekonomike të vendit, me lajmet nga antarët, si dhe lajme nga Oda të cilat ishin aktuale gjatë kësaj periudhe. Siç e dini edhe ju gjatë periudhës në vijim në Kosovë do të mbahen zgjedhjet Parlamentare. Kur agjenda politike është në qendër të vëmendjes, edhe pse nuk ndalet jeta ekonomike prap se prap ndikon në ngecje të dukshme. Përveç projekteve të energjisë siç është “Kosova e Re”, projetet e infrastukturës siç është autostrada Prishtinë – Hani Elezit, projektet e turizmit siç është projekti i gjërë i Brezovicës të cilat kanë kaluar në fazën e hulumtimit dhe punimit të fizibilitetit, dhe për të cilat tani pritet që qeveria të ndërmerr hapa, ekzisojnë edhe investime të cilat mund të realizohen nga ana e sektorit privat. Në këtë kontekst ne shpresojmë dhe presim që, këto zgjedhje të kalojnë me sukses dhe me një vullnet të ri, Qeveria dhe Parlamenti të udhëheqin detyrat e tyre me qëllim që Kosova të përparojë në drejtim të zhvillimit ekonomik. Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në Kosovë, vazhdojmë punimet tona në drejtim të kontribuimit për zhvillojmin e mardhënieve ekonomike në mes të dy shteteve e veçanërisht të ndikojmë në tërheqjen e investimeve Turke në Kosovë. Ne punojmë drejt orientimit të Bizneseve Turke duke njohtuar ata, lidhur me potencialet të cilat i posedon Kosova dhe rajoni, dhe mundësitë të cilat i ofron Qeveria e Kosovës në këtë kontekst. Me anë të këtij buletini të përgaditur pranoni përshendetjet tona nga Kosova.

Saygılarımla, / Me respekt,

Ahmet Mithat MİLLİBaşkan V. / Kryetar z.

ParathënieBaslarken...Kosova Türkiye Ticaret Odası, iki ülke arası ekonomik ilişkilerin sivil kanadında bir destekleyici unsur olarak hizmetlerinin 5. Yılını geride bıraktı. Kosova ile Türkiye arasında hem ticaret hem de yatırım ilişkilerinin daha da geliştirilmesi ile Odamızın kurumsal kapasitesinin, hizmetlerinin ve gücünün de gelişeceğini temenni etmekteyiz. Bu bülteni de Kosova’dan bir Merhaba deme vesilesi kılıyoruz.

Türkçe Shqip

Page 4: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës4 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Hükümet, yaklaşık 82 bin kamu çalışanının maaşlarına % 25 oranında zam yapılması kararı aldı. Hükümet ayrıca Trepça madenlerinde çalışanların maaşlarına % 50, emeklilik maaşlarına ise % 25 zam yapma kararı aldı. Zamlı maaşlar Nisan ayından itibaren alınacak. Bunun üzerine Kosova Ekonomi Odası (OEK) Başkanı Safet Gerxhaliu, kosova’nın kamu sektöründe zam artışına değil, istihdama ihtiyacı olduğunu söyledi. İstihdamın yaratılması ile sosyo ekonomik kriz, fakirlik ve işsizliğin daha kolay atlatılabileceğini söyleyen Gerxhaliu, 80 bin kamu çalışanına zam yapmanın hem bütçeye ağırlık vereceğini hem de IMF ve Dünya Bankası’yla ilişkileri zora sokacağını belirtti. Ekonomi uzmanları, zamla birlikte enflasyonun da artacağı uyarısında bulunuyor. Ekonomi uzmanları kamu sektörü çalışanlarına yapılan % 25’lik zammın fiyatların da artmasına neden olacağını değerlendirdi. Uzmanlara göre zam kararı, enflasyonun çok üstünde. Kosova İstatistik Kurumunun geçen yıl için % 1,3 oranında bir enflasyon rakamı verdiği kaydedildi. Ekonomi Profesörü Naim Gashi, son 6 yılın enflasyonunun toplamının bile çift haneli rakama geçmediğini belirterek %25’lik zammı yüksek buldu. Profesör Berim Ramosaj ise maaşlara yapılan zammın, fiyatlara da yansıyacağını ve enflasyonun artacağını öne sürdü. Uluslararası Para Fonu – IMF ise , hükümetin kamu sektörü için yaptığı son zam nedeniyle rahatsız olduğunu açıklayarak, bu zammın harcamaları artıracağını, aşırı olması nedeniyle hem mali düzenlemelere baskı yapacağını hem de özel sektörde rekabeti bozacağını dile getirdi. Zeri gazetesine bir röprotaj veren IMF’nin Kosova Misyon Şefi Jacques Miniane, kamu sektörüne yapılan zamla 2011 yılındaki senaryonun tekrarlandığını belirterek, bu süreç sonunda IMF ile programın iptal edildiğini hatırlattı. Miniane, bu zam kararının bütçeye 130 Milyon €’luk ek harcama getirdiğine dikkat çekerek, hükümetin finansal problemlerle karşılaşmaması için, diğer harcamalardan bu oranda tasarruf yapması gerektiğini söyledi. Bütçe planlamasına göre 45 Milyon € maaş artışı ve kamu sektöründe reformlar için ayrılmıştı. Bunun 27 Milyonu zam 18 milyonunun da reformlar için öngörülmesine rağmen tamamı zamma kullanılacak. Ancak IMF uzmanları orta vadede bütçeye gelecek yükleri dikkate alarak endişelerini dile getirdi. Önümüzdeki dönemde UÇK savaşçıları, Sırp dönemindeki siyasi mahkumlar, sağlık sigortası ve toplu sözleşmeye ilişkin yasal düzenlemeler ve % 25’lik zam kararının bütçeye getireceği yük göz önünde bulundurulunca yıllık 130 – 140 Milyon €’luk ek bir maliyeti hesaplamasını gündeme getiriyor.

Qeveria morri vendim lidhur me rritjen e pagave me 25% të 82 mijë shërbyesëve civil në Kosovë. Qeveria po ashtu vendosi edhe në rritjen e pagave të minatorëve të Trepqës me vlerë 50 %, e po ashtu edhe rritjen e pensioneve të tyre me 25 %. Pagat me rritje do të merren që nga muaji Prill 2014. Në këtë kontekst Kreu i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK) Safet Gërxhaliu tha se Kosova ka nevojë për vende të reja pune e jo për rritje pagash në sektorin publik. Gërxhaliu i cili theksoi se me punësime të reja do të kalohej më lehtë kriza socio-ekonomike, varfëria e papunësia, Ai po ashtu tha se rritja e pagave në sektorin publik për rreth 80 mijë punonjës publik do të bëhet barrë për buxhetin e vendit dhe do ti acarojë marrëdhëniet me Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe Bankën Botërore. Ekspetët ekonomik bëjnë të ditur se me rritjen e pagave do të rritet edhe inflacioni në vend.

Megjithate ekspertët ekonomik thonë se me rritjen e pagave me 25% dedikuar punonjësve publike do të shkaktojë rritjen e çmimeve në vend. Sipas ekspertëve vendimi për rritje pagash është shum më e lartë se inflaconi. Agjencia e Statistikave të Kosovës raporton se vlera e inflacionit vitin që lam pas është 1.3 %. Profesori i ekonomisë, Naim Gashi, thotë se rritja e pagave është dukshëm shumë herë më e madhe sesa inflacioni, për arsye se inflacioni në Kosovë, bashkuar në gjashtë vitet e fundit, nuk e kalon shifrën dyshifrore, derisa rritja e pagave vetëm gjatë këtij viti është 25 për qind. Ndërsa sipas Profesorit Berim Ramosaj kjo shkallë e rrijes së pagave përveç se do të shkaktojë rritjen e çmimeve po ashtu do të ndikojë edhe në rritjen e inflacionit në vend. Ndërkaq, Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) është i shqetësuar me masat e fundit të Qeverisë së Kosovës në rritjen e pagave të cilat do të rrisin shpenzimet në mënyrë të konsiderueshme, duke i vlerësuar si ngritje drastike në sektorin publik të cilat shkaktojnë presion kundër rregullës fiskale dhe njëkohësisht dëmtojnë edhe konkurrencën në sektorin privat. Shefi i misionit të FMN-së për Kosovë, Jacques Miniane, në një intervistë për gazetën “Zëri” thotë se mosmarrja parasysh e vërejtjeve të FMN-së është ripërsëritje e skenarit të vitit 2011, kur u pezullua programi me Kosovën. Miniane, rekomandon qeverinë që të ketë parasysh se këto vendime do t’i rrisin për 130 milionë euro në vit shpenzimet, kështu që duhet reduktuar shpenzimet tjera për të mos u përballur me probleme financiare.Sipas planifikimit të buxhetit 45 Milion € janë ndarë për rritjen e pagave sa i përket punonjësve në sektoin publik. Edhe pse 27 Milion €, nga vlera 45 Milionëshe ishin të parapara për rritje pagash ndërsa 18 Milion tjera planifikohen të shfrytëzohen për reform, kjo vlerë totale do të shrytëzohet vetëm për rritje pagash në sektorin publik. Por ekspertët e IMF –s duke marrë parasyshë ngarkesën që do të shkaktohet në një periudhë të ardhshme shprehin shqetësimet e tyre. Kur vlerësojmë barrën e cila do t’i ngarkohet buxhetit, duke rikujtuar ushtarët e UÇK-s, të dënuarit

Reagojnë ekpertët pas aprovimit të rritjes së pagave

Zamm resmileşince, tepkiler uzmanlara kaldı

Lajme nga EkonomiaEkonomi Haberleri

KTTOD1
Sticky Note
Zam
Page 5: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 5 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

Öte yandan, Maliye Bakanı Besim Beqaj, IMF heyeti ile Nisan ayında görüşmelerin başlayacağını açıklamıştı. Ancak hükümetin kamu çalışanlarına % 25 oranında zam yapma kararı IMF’nin de Kosova ziyaretini erkene almasına neden oldu. (03.03.2014/ 10.03.2014/ 15.03.2014 /24.03.2014 / 22.04.2014 tarihli haberler)

politik gjatë regjimit sërb, sigurimet shëndetësore, rregullimet ligjore lidhur me kontratën kolektive si dhe rrita e pagave me 25%, mund të thuhet se buxheti i Kosovës do të goditet me vlerë rreth 130 – 140 Milion €.Ndërkaq, Ministri i Financave Besim Beqaj kishte bërë të ditur se takimet me përfaqësuesit e IMF-s do t’i realizojnë gjatë muajit Prill 2014. Por, vendimi i Qeverisë për rritjen e pagave bëri që IMF të përshpejtojë vizitën në mënyrë të hershme. (03/03/2014 – 10/03/2014 – 15/03/2014 – 24.03.2014 )

Kompania Turke Oferton për Reciklimin e Mbeturinave

Türk şirketi çöplerin geri dönüşümü projesine talip

12.03.2014 – Çevre Bakanı Dardan Gashi, Türkiye’den “Vefa S” şirketinin temsilcilerini kabul etti. Gilan kökenli olan Türk işadamının, Türkiye’de çöplerin geri dönüşümü teknolo-jileri ile ilgili olduğu bildirildi. Şirket Genel Müdürü Aliriza Serter, 200 Milyon € civarında bir yatırım yapmayı plan-ladıklarını öne sürdü.

12/03/2014 – Ministri i Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH), Dardan Gashi ka pritur përfaqësuesit e kompanisë “Vefa S” nga Turqia. PërfaqKjo ësuesit e kompanisë të cilët janë turq me prejardhje nga Gjilani, kanë bërë të ditur se merren me riciklimin e mbeturinave dhe kanë përmendur në mënyrë më të hollësishme procesin e grumbullimit dhe riciklimit të mbeturinave; teknologjinë që përdorin, etj. Al-iriza Serter, drejtori i përgjithshëm i kompanisë raportoi se janë të interesuar të investojnë mbi 200 milionë euro lidhur me këtë projekt.

Nënshkruhet Kontrata e Përgjithshme Kolektive

Toplu Sözleşme Yapıldı

18.03.2014 – Toplu sözleşme Kosova Başbakanı Hashim Thaçi ve çalışanlar adına, Kosova Bağımsız Sendikalar Birliği (BSPK) Başkanı Haxhi Arifi ve Ekonomik –Sosyal Konseyi Başkanı Alush Sejdiu ile işverenler adına Kosova Ekonomi Odası Başkanı (OEK) Safet Gerxhaliu ve Kosova İş İttifakı (AKB) Başkanı Agim Shahini tarafından imzalandı. Anlaş-ma işveren ile çalışan arasında, iş ilişkisinin düzenlenmesi, çalışma saatleri ve izinler, maaş, diğer kişisel gelirler ve öde-meler, çalışanların bilgilendirilmesi konuları, iş sözleşmesi-nin sonlandırılması ve anlaşmazlıkların çözümü hususunda tarafların hak ve yükümlülükleri konularını düzenliyor. Top-lu Sözleşmesinin 1 Ocak 2015 itibariyle yürürlüğe girmesi hedefleniyor.

18/03/2014 - Në emër të Qeverisë së Kosovës Kryeministri Hashim Thaqi, në emër të punonjësve, Kryetari i Bashkësisë së Pavarur të Sindikatave të Kosovës (BSPK) Haxhi Arifi dhe Kryetari i Këshillit Ekonomiko – Social Alush Sejdiu; dhe në emër të punëdhënësve Kreu i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK) Safet Gërxhaliu dhe Kryetari i Aleancës Kosovarë për Biznes(AKB) Agim Shahini, nënshkruan Kontratën e Përg-jithshme Kolektive të Kosovës. Kjo marrëveshje me rret me rregullimin e qështjeve sa i përket të punësuarit dhe punëdhënësit; (1) krijmi i mardhënieve të punës, orari i punës dhe kohëzgjatja e pushimeve; paga, të ardhurat dhe pagesat tjera personale; qështjet lidhur me informimin e punonjësve; përfundimi i kontratës së punës; dhe të drejtat dhe obligimet e palëve dhe mënyra e zgjedhjes së kontest-eve. Kjo kontrat parashihet të hynë në fuqi që nga data 01 Janar 2015.

Lajme nga EkonomiaEkonomi Haberleri

Page 6: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës6 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Arnavutluk ile Kosova arasında uzlaşma Yolları

Arritja e marrëveshjeve në mes të Kosovës dhe Shqipërisë

Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Kosova için çifte ver-gilendirmenin kaldırıldığını duyurdu. Rama, bu kararın iki ülkenin Prizren’de düzenlediği hükümetler arası to-plantısının bir sonucu olduğunu belirtti. Hükümetler, iki ülke arasında ekonomik işbirliğini ve kalkınmayı engelley-en bariyerlerin kaldırılması hususunda ortak bir karar almıştı. Öte yandan, Gümrükler Genel Müdürü Lulzim Rafu-na kısa zaman içinde Kosova ile Arnavutluk arasında güm-rük formaliteleri kaldırılıp malların daha hızlı geçişlerinin sağlanacağını bildirdi. Kosovalı firmalar Arnavutluğa ürün ihracatı için prosedürlerin çok fazla olduğundan yakınıyor; Arnavutluk Başbakanı Edi Rama da Sırbistanlı üreticilerin Arnavutluğa, Kosovalı üreticilerden daha kolay ürün gön-derebildiğini kabul etmişti. Öte yandan Arnavutluk Güm-rük Müdürü Elisa Spiropali de prosedürlerin hafifleyeceğini doğruladı. Rama ayrıca ortak gümrük terminallerinin kurulması ger-ektiğine dikkat çekerek, böylece ticaretin kolaylaştırılması ve malların dolaşımının serbestliğinin söz konusu olacağını belirtti. (19.03.2014 / 22.04.2014/24/04/2014 tarihli haberler)

Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama raportoi se hiqen taksat e dyfishta në mes të Kosovës dhe Shqipërisë. Rama bëri të ditur se ky vendim është marrë si rexzultat i takimit të dy shteteve në Prizren. Qeveritë e këtyre dy vendeve kanë arritur të dakordohen se duhet eliminuar barrierat e shfaqura në mes të dy shteteve për të ngritur nivelin dhe vëllimin e bashkëpunimit dhe zhvillim-it ekonomik në mes të dy shteteve. Ndërkaq, Drejtori i Përgjith-shëm i Doganave Lulzim Rafuna, bëri të ditur se për një kohë shumë të shkurtër do të largohen formalitetet doganore në mes të Kosovës dhe Shqiprisë dhe se në këtë kontekst do të mundëso-het që përmes kufinjëve të shteteve të përshpejtohet kalimi i mallërave. Kompanitë Kosovare ankohen duke thënë se sa i përket eksportit të mallërave në Shqipëri procedurat doganore janë të shumta dhe zvarritëse; në këtë drejtim edhe Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama kishte pranuar se mallërat e eksportuara drejtShqipërisë kalojnë më lehtë nga Sërbia se sa nga Kosova. Ndër të tjera, Drejtoresha e Doganës së Shqipërisë Elisa Spiropa-li konfirmojë edhe një herë se procedurat në këtë drejtim do të kalojnë në lehtësime të dukshme.Rama , ndërkaq theksoi nevojën e krijimit të terminaleve të për-bashkëta doganore mes dy vendeve për të lehtësuar sipërmar-rjen, tregtinë dhe lëvizjen e prodhimit mes dy vendeve. (lajm. Nga dt: 19/03/2014 ; 22/04/2014; 25/04/2014)

Lajme nga EkonomiaEkonomi Haberleri

Ekonomik Bölgeler için Türkiye Örnek Olabilir

Për Zonat Ekonomike të merret shembull Turqia

24/03/2014 - Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK), Safet Gërxhaliu, ka deklaruar se krijimi i Zonës së Lirë Ekonomike në dy komunat e Kosovës, Mitrovicë dhe Gjakovë, është një ndër vendimet më të qëlluara të Qeverisë së Kosovës por, sipas tij, krijimi i këtyre zonave ka qenë kërkesë e kahershme edhe e komitetit të biznesit. Nëse përdoret një kampanjë promovuese dhe një marketing agresiv për t’i promovuar këto zona atëherë këto do të jenë atraktive jo vetëm për komunitetin e biznesit vendor, por edhe për investimet e përbashkëta me partnerë të huaj, theksoi Gërxhaliu.Kryetari i Odës Ekonomike shtoi : Krijimi i Zonave të Lira Ekonomike nuk duhet të mbetet vetëm vendim i Qeverisë . Krijimi i këtyre zonave në Mitrovicë dhe Gjakovë është i një rëndësie të veçantë, dhe se nuk duhet të mbetet vetëm vendim, por duhet të përcaktohen kriteret dhe kushtet të cilat duhet të plotësohen për bizneset, të cilat duhet të jenë pjesë e këtyre zonave, në mënyrë që ato vërtet ta kenë atë efektivitetin e pritur në këto dy komuna. Në qoftë se këto zona ekonomike në këto dy komuna do të kenë suksese, atëherë do të krijohen edhe zona të tjera në qendrat e Kosovës, ka thënë ai.

4.03.2014 – Kosova Ekonomi Odası (OEK) Başkanı Safet Gerxhaliu, Yakova ve Mitrovica şehirlerinde Serbest Bölgelerin kurulmasına ilişkin hükümet kararının oldukça isabetli olduğuna dikkat çekerek, ancak bu taleplerin iş dünyası tarafından çoktan dile getirildiğinin unutulmaması gerektiğini söyledi. Bu bölgelerin oluşturulması için hukuki zemin ve kriterlerinin belirlenmesi hususunda tanıtıcı bir halkla ilişkiler kampanyasının yürütülmesi gerektiğini belirten Gerxhaliu, ancak o zaman pozitif bir etkisi olacağını kaydetti. Gerxhaliu, bu bölgelerin tanıtımı için bir kampanya ve agresif bir marketing uygulanırsa, sadece yerli iş dünyası için değil, yabancı yatırımlar ve ortak projeler için de çekici bir hal alacağına inandığını söyledi. Hükümet tarafından alınan bu kararın sadece karar olarak kalmaması için uygulama kriterleri ve şartlarının belirlenmesi ve iş dünyasından bunları yerine getirmesinin beklenmesi gerektiğini ifade eden Oda Başkanı Gerxhaliu, bu iki belediyedeki serbest bölgenin başarıya ulaşması halinde de bu örneklerin Kosova çapına yayılabileceğini dile getirdi.

Page 7: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 7 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

Sipas Gërxhaliut, Kosova duhet ta ndjekë shembullin e Turqisë për Zonat e Lira Ekonomike. “Krijimi i zonave të lira ekonomike në komunat e ndryshme të Turqisë, qoftë në Bursa, Izmir, Aganam, Kajder, janë bartëse të zhvillimit ekonomik atje. Mendoj se këto modele duhet të barten në Kosovë, sepse qëllimi kryesor është të rriten mirëqenia dhe zhvillimi ekonomik”, ka thënë ai.Mirëpo sa i përket gatishmërisë së Kosovës për ambientin e të bërit biznes, Gërxhaliu ka theksuar se për fat të keq, ky vit kalendarik është vit i stërngarkuar me probleme politike dhe agjendë politike dhe, sipas tij, në njëfarë forme ekonomia është lënë anash, tha ai.

Gerxhaliu’ya göre Kosova’da serbest bölgelerin başarıya ulaşması için Türkiye’deki Serbest Bölgeler model olarak alınabilir. Bursa, İzmir ve sair belediyelerdeki serbest bölgeler modellerinin aktarılması suretiyle Kosova’ya faydalı olacağını söyleyen Gerxhaliu, temel amacın sosyal refah ve ekonomik kalkınma olduğunu belirtti. Öte yandan iş dünyasının hazır olmasına rağmen bir handikaba dikkat çeken Gerxhaliu, maalesef bu yılın seçim yılı olduğunu ve politik ajandanın her şeyin önüne geçip ekonomiyi bir kenara ittiği yönünde serzenişte bulundu.

Lajme nga EkonomiaEkonomi Haberleri

Yatırım Fonu Sağlam mı? A është i Sigurt Fondi për Punësim dhe Investim?

07/04/2014 – Flitet se mjetet e Agjencisë së Kosovës për Privatizim dhe Fondit për Pension do të transferohen në Fondin e Punsimit i cili pritet të formohet. Disa thonë se mjetet në fjalë janë të siguruara me mekanizma të mira, por disa nga ekpertët ekonomik mendojnë se fondet nuk menaxhohen në mënyrë korrekte. Fondi për Punësim dhe Investim ka hyrë në rend të ditës pasi që Kryeministri Hashim Thaqi përmendi këtë projekt të paraparë disa here. Sipas Hashim Thaqit ky fond do të mbështetet me një pjesë të mjeteve të cilat i posedon Kosova jashtë vendit. Të ardhurat e Agjencioncisë së Kosovës për Privatizim të cilat i mlodhi gjatë privatizimit të kompanive publike kanë arritur vlerën 600 Milion €, ndërsa Mjetet e Fondit për pension kanë arritur vlerën 900 Milion €.

07.04.2014 –Emeklilik Fonu ve Özelleştirme Ajansı kaynaklarının yeni kurulacak olan İstihdam ve Kalkınma Fonuna aktarılması konusunda farklı düşünceler ileri sürülüyor. Kimileri fonların iyi mekanizmalarla koruma altına alındığını ileri sürerken, özellikle iktisatçılar fonların iyi yönetilemediğini dile getiriyor. İstihdam ve Kalkınma Fonunu son günlerde Başbakan Hashim Thaçi dillendirerek gündeme taşıdı. Thaçi’ye göre söz konusu Fon, Kosova’nın yurtdışındaki bankalarda duran kaynaklarının bir kısmı ile desteklenecek. Kosova Özelleştirme Ajansı tarafından özelleştirilen toplumsal şirketlerden toplanan gelir 600 Milyon €’ya, Emeklilik Fonu kaynakları ise 900 Milyon €’ya ulaştı.

07/04/2014 – Subvancionet e Ministrisë së Bujqësisë këtë vit do të mbulojnë edhe blegtorinë, prodhimin e qumshtit bletarinë, vreshtarinë, dhe kultivimin e perimeve në vend. Fermerët të cilët kultivojnë perime në hapësira të hapura do të mbështeten 300 € për hektar, vreshtarët të cilët punojnë me tokë të hapësirës prej 10 ar deri në 1 hektar do të marrin 1000 € për hektar, ndërkaq vreshtarët të cilët punojnë tokën me më shumë se 100 hektar do të përkrahen me 300 € në këtë drejtim. Prodhuesit e qumshit do të përkrahen në bazë të cilësisë së qumshtit. Për një litër të qumështit me cilësi të lartë do të ofrohen 6 cent, për cilësi të klasit të parë 4 cent, dhe për cilësi të klasit dytë 2 cent. Ndërsa sa i përket blegtorisë, për një lopë do të ofrohen 50 €, për dele dhe kingja 10 €, si dhe për bleari do të ofrohen 10 €.

07.04.2014 – Tarım Bakanlığı bu yıl hayvancılık, süt üretimi, arıcılık, bağcılık ve sebze yetiştiriciliğini de doğrudan sübvansiyonlar kapsamına aldı. Açık alanlarda sebze yetiştiren çifçiler hektar başına 300 €, 1 dönüm ile 100 hektar arası bağcılık yapanlar hektar başına 1000 €, 100 hektarın üzerinde bağcılık yapanlar ise hektar başına 300 € ile desteklenecek. Süt üreticileri de kaliteli süt ürünlerine göre desteklenmeye devam edilecek. Ekstra kaliteli süt için litre başına 6 sent, birinci kalite için 4 sent, ikinci kalite için ise 2 sent destek sağlanacak. Hayvancılıkta ise inek ve süt ineği başına 50 €, koyun ve keçi başına 10 €, arıcılıkta da kovan başına 10 € destekler sağlanacak.

Tarımcılık alanında sübvansiyonlar artıyor Rritet numri i grandeve në sektorin e bujqësisë

Page 8: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës8 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga EkonomiaEkonomi HaberleriDevam Vazhdim

Türkçe Shqip

Enerji Projelerinde İkilemler Dilema në Projektet e Energjetikës

07.04.2014 - Balija Drejtor Ekzekutiv i Shoqatës së Bankave, raporton se normat e interesit kanë hyrë në trend të rënjes. Drejtori Ekzekutiv thotë se paraqitet një ulje në normat mesatare të depozitave nga 3.6 për qind sa ishte ne shkurt të vitit 2013 në 2.0 për qind, që do të thotë se kishte ulje për 1.6 për qind për këtë periudhë një vjeçare. Ndërkaq norma mesatare për kredi ishte 13.5 % dhe ka pësuar ulje në 11.8 . Balija kërkon nga bizneset që të ofrojnë kërkesa fizibile për kredi dhe pasqyra të rregullta financiare, në mënyrë që biznesi i tyre dhe biznes plani konkret të vlerësohen me rrezik më të ulët, me ç’rast do të kenë mundësi të marrin norma më të përshtatshme të interesit për kredi.

7.04.2014 – Bankalar Derneği İcra Müdürü Petrit Balija, faizlerin düşme trendinde olduğunu açıkladı. Geçen yılın aynı dönemine göre (Şubat 2013 / Şubat 2014) mevduat faizlerinin % 3,6’dan %2’ye gerilediğini bildiren Balija, kredi faizlerinin de %13,5’ten %11,8’e gerilediğini dile getirdi. Balija, işadamalarına iyi fizibilitesi yapılmış projelerle ve düzgün finansal raporlamalarla müracaatlarını yapmalarını salık vererek, böylece düşük bir risk faktörü değerlendirmesi olup uygun faiz oranlarıyla kredi alınabileceklerini söyledi.

Faizler düşüyor Normat e Interesit shënojnë rënie

10/04/2014 - Ministri i Zhvillimit Ekonomik (MZHE), Fadil Ismajli, po merr pjesë në Forumin e Berlinit të vendeve të Evropës Lindore “East Forum Berlin 2014”. Ismajlii prezantoi të veçantat, dhe përparësitë e Kosovës krahas vendeve të rajonit. Sipas Ismaili-t, Kosova ka përparësi të ndryshme siç janë: popullata e re e arsimuar dhe aftësuar, sektori minerar, qoftë ai i thëngjillit apo mineraleve, agrokultura me një përqindje të konsiderueshme të tokës bujqësore që më tutje ofron edhe mundësinë e prodhimit të ushqimit organik, dhe po ashtu duke mos harruar edhe sektorin shumë premtues, atë të turizmit, gjegjësisht atij malor dhe skijimit.

10.04.2014 – Ekonomik Kalkınma Bakanı Fadil İsmajli Doğu Avrupa 2014 Berlin Forumuna (East Forum Berlin 2014) katıldı. İsmajli söz konusu forumda Kosova’nın diğer bölgelere göre öncelikleri ve imkanlarını anlattı. İsmajli’ye göre Kosova eğitimli ve yetenekli genç nüfus; madencilik, mineraller ve kömür sektöründeki potansiyeller; organik tarıma elverişli kayda değer büyüklükteki arazilerde tarımcılık; doğa turizmi ve kayak başta olmak üzere turizm alanlarında öncelikler ve yatırım imkanları bulunuyor.

Ülke küçük ama potansiyeller büyük Kosova vend i vogël, por me potenciale të mëdha

13.04.2014 Deputeti i Pavarur në Kuvendin e Kosovës Prof. Muhamed Mustafa thotë se ka konstatuar se Projekti më i madh i energjisë së Kosovës termocentrali “Kosova C” (pas rikonstruktimit të tij i cili quhet “Kosova e Re”), për shkak të vendimeve politike ka hyrë në rrugë të dështimit. Mustafa i cili tha se, sikur Qeveria të respektonte vendimin e Kuvendit që termocentrali të ishte me kapacitet prej 1000 megavatësh e jo 2000 siç proceduan, atëherë ky projekt do të realizohej. Prof. Mustafa kosntatoi se meqenëse është vonuar krijimi i një termocentrali të tillë i cili tani parashihet të krijohet me kapacitete më të vogla, kjo gjendje po rrezikon që Kosova të bëhet e varur nga importi i energjisë me çmime super të larta dhe në këtë drejtim ndikon edhe në fatura shumë më të larta.

13.04.2014 - Bağımsız milletvekili ve ekonomi profesörü Muhamed Mustafa Kosova’nın en büyük enerji projesi olan “Kosova C” (projenin revizyonundan sonraki adıyla “Kosova e Re”) termik santral projesinin siyasilerin kararları nedeniyle zora düştüğünü söyledi. Parlamento tarafından onaylandığı üzere 1000 MW kapasiteli bir santral inşaatı olarak proje devam etseydi başarılı bir süreçle sona erebileceğini ileri süren Mustafa, hükümetin bunu 2000 MW kapasiteye çıkarmasının sorun yarattığını belirtti.

Page 9: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 9 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga EkonomiaEkonomi HaberleriDevam Vazhdim

Deputeti, duke e bazuar në vonesat për ndërtimin e kapaciteteve të reja gjeneruese e në anën tjetër kërkesën e vazhdueshme të Komisionit Evropian për mbylljen e termocentralit “Kosova A” para fundit të vitit 2017, thotë se kjo gejndje do të ndikojë dhe do të vështërsojë punët e Kosovës.Mustafa, ka folur edhe për mungesën e një vizioni të qartë të Qeverisë për energjetikën, për realizim të projekteve pa një studim paraprak të fizibilitetit, por edhe për domosdoshmërinë e përshpejtimit të investimeve të KEDS-it për t’i ulur humbjet teknike e ato komerciale. Ndërsa, Shoqëria civile në Kosovës kërkon që të ndërpritet procesi përgatitor për ndërtimin e Termocentralit “Kosova e Re”. Përfaqësues të Konsorciumit Kosovar të Shoqërisë për Energji, (KOSID) që janë marrë vazhdimisht me çështjet energjetike, konsiderojnë se në Kosovë ekzistojnë alternativa tjera energjetike që sigurojnë rrymë të mjaftueshme.Në anën tjetër, ekspertë për çështje ekonomike konsiderojnë se projekti i Termocentralit “Kosova e Re” duhet të fillojë së ndërtuari sa më shpejt, në mënyrë që në fund të vitit 2017, të mbyllet Termocentrali “Kosova A”, pasi konsiderohet ndotësi më i madh në vend. Eksperti për këtë çështje, Palokë Berisha, shprehet se Kosova të vetmin burim të sigurt të energjisë ka thëngjillin, por duke mos anashkaluar as burimet tjera alternative.Ky projekt ka pësuar shumë ndryshime. Në radhë të parë termocentrali kishte 2100 megavat, pastaj projekti riemërohet nga Termocentrali “Kosova C” në “Kosova e Re”, ku prapë ulet kapaciteti prodhues në 1000 megavat.Ndërsa, ndryshimi i tretë bëhet kur shpallet tenderi për ndërtimin e termocentralit me 600 megavat, pastaj nga pakoja tenderuese hiqet ndërtimi i Termocentralit “Kosova B”. Kurse, vitin e kaluar po nga pakoja tenderuese hiqen minierat e qymyrit. Ndërkaq, Termocentrali “Kosova e re” llogaritet të jetë një ndër projektet më të mëdha në Kosovë, ndërsa kostoja për ndërtimin e tij, vlerësohet të jetë 1.5 miliard €.Ndër të tjerash, gjatë ditëve në vijim Komiteti Drejtues i Projektit (KDP) Termocentralit “Kosova e Re”, i udhëhequr nga Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Fadil Ismajli, mbajti takimin e radhës ku është aprovuar ristrukturimi i projektit “Kosova e Re”. Termocentrali i ristrukturuar “Kosova e Re”do të ndërtohet më mënyrë të dy bllokëve me kapacitet 300 + 300 MË. Ndërsa Termocentrali Kosova B dhe rezervat e qymyrit janë vendosur të largohen nga projekti. Projekti me të gjitha ndryshimet dhe i ristrukturuar do t’i dërgohet të gjithë investitorëve potencial . Ndërkaq gjatë komunikatës për media është raportuar se këto ndryshime janë bërë si rezultat i komenteve dhe propozimeve nga përfaqësuesit e intitucioneve vendore dhe ndërkombëtare. Investitorët potencial të cilët kanë shprehë interesim dhe kanë hyrë në listën e ngushtë janë:

1. Adani Power / PT Adani Global consortium / Indi – Indonezia 2. Park Holding / Turqi 3. PPC / Contour Global LLP consortium / Greqi – Angli - SHBA(Lajme nga 13/04/2014 – 24/04/2014)

Mustafa, bugün öngörülenden daha küçük kapasite ile kurulması planlanan termik santralin gecikmeleri nedeniyle Kosova’nın enerji açığını kapatmak için çok yüksek fiyatlarla enerji ithaline maruz kalacağını bunun da fiyatlara yansıyacağını dile getirdi. 2017’de Avrupa Komisyonunun Kosova A termik santralini kapatmaya zorlaması Kosova’yı zor duruma düşüreceğini kaydeden milletvekili Mustafa, hükümetin net bir enerji stratejisinin olmamasını büyük bir eksiklik olarak niteleyerek, teknik ve ticari kayıpların önlenmesi için de KEDS’in taahhüt ettiği yatırımları bir an önce hızlandırması gerektiği üzerine durdu. Öte yandan Sürdürülebilir Kalkınma için Kosova Sivil Toplum Konsorsiyumu – KOSID temsilcileri, Kosova e Re termik santralının yaratacağı çevresel etkiler dikkate alınarak projenin hayata geçirilmemesi gerektiğini ileri sürdü. KOSID’e göre hükümetin enerji tasarrufuna ve alternatif enerji kaynaklarına öncelik vermsi ile elektrik enerjisindeki eksiklik giderilebilir. Enerji uzmanları ise 2017 yılında Kosova A termik santralinin kapatılma şartının söz konusu olduğuna dikkat çekerek Kosova e Re projesinin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini dile getiriyor. Enerji uzmanı Paloke Berisha, Kosova’nın en sağlam enerji kaynağının kömür olmasına rağmen, diğer alternatif kaynakların da gözardı edilmemesini istedi. 2100 MW kapasite ile tasarlanan “Kosova C” gözden geçirilirek Kosova e Re adıyla 1000 MW’a düşürüldü. Üçüncü değişiklikle de Kosova B ihale kapsamından çıkarılarak Kosova e Re projesi 600 MW’a indirildi. Son değişiklikle ihale paketinden kömür yatakları da çıkarıldı. Kosova e Re termik santral projesi hala Kosova’nın en büyük projesi olarak lanse ediliyor. Öngörülere göre projenin maliyeti 1,5 Milyar €. Kosova e RE Projesinde değişiklikler kabul edildi. - Ekonomik Kalkınma Bakanı Fadil İsmajli Başkanlığında yürüten ve bakanlardan oluşan Komite, Kosova e Re projesine ilişkin değişiklileri kabul etti. Revize edilen Kosova e Re termik santrali 300 + 300 MW kapasiteli iki blok şeklinde inşa edilecek. Kosova B termik santrali ve kömür yatakları ise projeden çıkarıldı. Projenin yeni hali potansiyel yatırımcılara tekliflerini sunmaları için iletilecek. Söz konusu değişiklikelerin hem yerli hem de uluslararası ilgili kurumlardan gelen görüş ve öneriler çerçevesinde yapıldığı dile getirildi. Halihazırda kısa listede olan ve proje ilgi gösteren potansiyel yatırımcılar şunlar:

1. Adani Power / PT Adani Global consortium / Hindistan – Endonezya 2. Park Holding / Türkiye 3. PPC / Contour Global LLP consortium Yunanistan ve İngiltere-ABD (13.04.2014 / 24.04.2014 haber kaynağı

Page 10: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës10 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga EkonomiaEkonomi HaberleriDevam Vazhdim

Propozohen lehtësira për investime

Türkçe Shqip

Ministri i Financave (MF), Besim Beqaj paralajmëroi se Qeveria e Kosovës shpejt do të aprovoj dokumentin e lehtësirave për investime në Kosovë. Beqaj, bëri të ditur se në kuadër të bashkëpunimit në mes të institucioneve shtetërore dhe biznesit është vendosur që të aprovohen lehtësirat për investime në vend. Ministri Beqaj raportoi se, duke u marrë parasyshë vlera e investimeve dhe punësimet përmes tyre, investiorët në fjalë do të gëzojnë disa lehtësira sa i përket lirimit nga disa tatime nëmes 3 – 7 vite të aktiviteteve biznesore. Në këtë drejtimështë arritur dakordimi edhe me biznesin që të ketë së paku 4 kategori të lehtësirave.

- Kategoria e parë është ajo e cila do të shkon për inv1estime të reja mbi 10 milionë euro dhe krijim mbi 150 vende pune e cila do të ketë pushim nga taksat për 7 vite. - Për investimet që do të shkojnë deri në 10 milionë euro dhe krijojnë së paku 100 vende pune do të aplikohet pushimi nga taksat së paku për 5 vite- Për investime të reja prej 2 deri në 5 milionë euro dhe së paku 50 vende të reja të krijuara për punësim, pushimi nga taksat do të jetë për 4 vite;- Për investime deri në 2 milionë euro, që ka të bëjë me investimet e vogla, që ka të bëjë me biznese të të rinjve, që ka të bëjë me biznese të grave dhe biznese të tjera të cilat janë të natyrës dhe investimit më të vogël, por që hapin së paku 30 vende pune, pushimi nga taksat do të jetë për 3 vite.

Yatırımlara Teşvik Öngörüsü

Maliye Bakanı Besim Beqaj, hükümetin kısa zaman içinde Kosova’da yatırımların kolaylaştırılması için bir düzenleme yapacağını açıkladı. Beqaj, hükümet ile özel sektör arasında daha iyi bir işbirliği ve teşvik amacıyla yatırımlara kolaylıkların geleceğini ileri sürdü. Kosova hükümetinin yeni yatırımlar konusunda yatırım miktarı ve istihdam gözönünde bulundurularak, yatırımcının bazı vergilerden 3 ila 7 yıl muaf tutulacağı bildirildi. Beqaj, özel sektör temsilcileriyle 4 ana kategoride uzlaştıklarını dile getirdi:

- 10 Milyon €’nun üzerinde yatırım yapan ve 150’den fazla istihdam sağlayan şirketlere 7 yıl vergi muafiyeti - 10 Milyon €’ya kadar yatırım yapan ve 100’ün altında istihdam sağlayan yatırımlar için 5 yıl vergi muafiyeti - 2 ila 5 Milyon € arasında yatırım yapan ve 50 kişiden daha az istihdam sağlayan yatırımlar için de 4 yıl vergi muafiyeti - 2 Milyon €’ya kadar yatırım yapan; küçük çaplı yatırım yapan; genç girişimci olan, kadın girişimci olan, yatırım miktarı küçük ancak en az 30 istihdam yaratan işletmeler için de 3 yıl vergi muafiyeti sağlanacak. (hbr. kaynağı 10.04.2014 /17.04.2014)

Kryeministri Hashim Thaqi Vazhdon me Premtime

Başbakan Hashim Thaçi-nin vaatleri devam ediyor

Kryeministri Hashim Thaqi gjatë vizitave që i realizojë në sektorin privat vazhdojë premtimet e tij. Kryeminisri gjëtë vizitave të radhës u takua edhe me fermerët në qytetin e Vushtrrisë. Thaqi u zotua se gjatë katër viteve të ardhshme do të investohet me vlerë rreth 500 milion €, dhe se në këtë drejtim do të hapen rreth 50 mijë vende pune. Ndërkaq, Kryeministri Tahqi ka bërë të ditur se që nga muaji Maj 2014 tokat bjqësore do të përkrahen me nga 300 € për një hektarë . Kryeministri duke mos ndërprerë vizitat me radhë, ka vizituar edhe fabrikën e pëpunimit të ujit “DEA”. Gjatë kësaj vizite, Kryeministri sërish duke përmend fondin me vlerë 1.5 miliard €, Ai tha se ky fond do të shfrytëzohet për punësime të reja dhe zhvillimin e ndërmarrjeve. Kryeministri u zotua se Qeveria e Kosovës do të punojë në këtë drejtim.

Başbakan Hashim Thaçi özel sektöre düzenlediği bir dizi ziyarette vaatlere devam etti. Başbakan, ziyaretleri sırasında, Vushtri bölgesinde tarımcılarla-da bir araya geldi. Thaçi yaptığı açıklamada önümüzdeki 4 yıl içinde tarım sektörüne 500 Milyon € kadar yatırımın yapılacağını ve 50 bin işyerinin açılacağını ileri sürdü. Öte yandan Thaçi Mayıs ayından itibaren çiftçinin çalıştığı toprakta hektar başına 300 € teşvik alacağını belirtti. Thaçi ziyaretlerini aksatmadan, Su Fabrikası DEA’da da karşılandı, istihdam yartmak amacıyla iş dünyasına sağlanacak olan 1.5 Milyar €’luk fon konusunu tekrar gündeme taşıyarak, istihdam fonunun, şirketlerin gelişimi ve yeni istihdam yerlerinin açılması için kullanılacağını belirtti. Başbakan, hükümet olarak ellerinden gelen desteği sunacaklarını ifade etti.

Page 11: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 11 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga EkonomiaEkonomi HaberleriDevam Vazhdim

Ndër të tjera, Kryeministri Thaqi, duke folur lidhur me Projektin e Brezovicës, konsideroi se me realizimin e këtij projekti do mundësohet punësimi i rreth 4000 personave. Thaçi gjatë konferencës para-ofertuese për Projektin e Brezovicës, me investitorët e huaj të parakualifikuar tha se malet e Sharrit, konkretisht hapësira zhvillimore ku është projekti i Brezovicës ofron mundësi unike për investime në këtë vend atraktiv në Kosovë. Thaçi i cili zotohet se investitorët që do të investojnë në këtë projekt do ta kenë mbështetjen e Qeverisë së Kosovës, Ai, njëkohësisht shprehi besimin se privatizimi dhe fuqizimi i sektorit privat është një faktor kyç në zhvillimin e një ekonomie moderne të tregut,do të mundëson hapjen e vendeve të reja të punës dhe krijimit të mirëqenies së gjithëmbarshme dhe se ky besim është gurthemel i politikave tona, tha Kryeministri. (lajme : 24/03/2014 – 21/04/2014)

Hashim Thaçi, öte yandan Brezovica Projesinin hayata geçmesi ile 4000 kadar kişi için iş imkanı sağlanacağını öne sürdü. Brezovica Projesi için ön yeterlilik alan uluslar arası şirketler nezdinde bir konuşma yapan Thaçi, Sharr Dağlarında olan bu projenin çekici ve benzersiz bir yatırım imkanı tanıdığını söyledi. Bu projeye yatırım yapacak olan yabancı yatırımcıların arkasında Kosova hükümetinin olacağını belirten Thaçi, özel sektör eliyle yeni istihdamların sağlanacağı ve sosyal refahın artacağına inandıklarını ve bu inancın ekonomik politikaların temel taşı olduğunu kaydetti. (hbr. Kaynağı 24.03.2014 /21.04.2014 )

Takimet e Zv. Kryeministrit Turk në KosovëTürkiye Başbakan Yardımcısı İşler’in Kosova Temasları

Me rast të festës Kombëtare të Komunitetit Turk në Kosovë, më 23 – 24 Prill 2014 një delegacion zyrtarë me Kryesi të Zv. Kryeministrit të Republikës së Turqisë Emrullah İşler vizituan Kosovën. Emrullah İşler gjatë kësaj vizite takoi përfaqësuesit e Institucioneve të ndryshme të Kosovës: Kryetarin e Kuvendit të Kosovës Jakup Kransniqi, Kryeministrin e Kosovës Hashim Thaçi, Ministrin e Administratës Publike Mahir Yağcılar, Deputetët Turk në Parlamenti e Kosovës, Bashkësinë Islame etj. İşler, gjatë takimeve të ralizuara raportoi se Turqia konsideron Kosovën si një partner shum të rëndësishëm në rajon. Zv. Kyeministri Turk, duke rikujtuar se Turqia do të vazhdojë ofrimin e mbështetjeve për Kosovën, njëkohësisht rikujtoi edhe një herë lidhjet historike dhe njerëzore në mes të Kosovës dhe Turqisë. İşler, duke bërë të ditur se Turqia do të vazhdojë lobimin në drejtim të antarësimit të Kosovës në Institucione Ndërkombëtare, Ai shprehi bindjen e fuqishme që ardhmëria e Kosovës do të shkoi drejt Antarësimit në BE dhe NATO.Në këtë kontekst, ne si Republikë e Turqisë mbështesim negociatat të cilat bëhen me anë të ndërmjetësimit të BE-së në mes të Kosovës dhe Turqisë dhe mendojmë se si rezultat i kësaj , Kosova do të njohet edhe nga antarët tjerë të BE-se të cilët ende nuk e kanë njohur Kosovën si shtet.

23 – 24 Nisan 2014 - 23 Nisan Kosova Türklerinin Milli Bayramı vesilesiyle Türkiye Başbakan Yardımcısı Emrullah İşler başkanlığında üst düzey bir heyet Kosova’yı ziyaret etti. Emrullah İşler, Kosova Meclis Başkanı Jakup Krasniçi, Başbakan Hashim Thaçi, Kamu Yönetimi Bakanı Mahir Yağcılar, Kosova Parlamentosundaki Türk milletvekili heyeti ve İslam Birliği gibi çeşitli kurum ve kuruluş temsilcileriyle temslarda bulundu. İşler görüşmeleri sırasında Türkiye’nin Kosova’yı bölgede önemli bir partner olarak gördüğünü belirtti. İşler, Türkiye ile Kosova arasındaki güçlü tarihi ve insani bağların olduğuna vurgu yaparak Türkiye’nin Kosova’ya olan desteğinin devam edeceğini söyledi. İşler, Kosova’nın uluslararası kurumlara üyeliği konusunda Türkiye’nin sağladığı lobi desteğini sürdüreceklerini belirterek Kosova’nın geleceğini Avrupa Birliğinde ve NATO üyeliğinde gördüklerini ifade etti.

Türkçe Shqip

Page 12: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës12 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga EkonomiaEkonomi HaberleriDevam Vazhdim

Zëvendës Kryministri i Republikës së Turqisë Emrullah İşler gjatë takimeve të cilat realizojë, me theks të veçant përmendi edhe investimet Turke të realizuara në Kosovë. İşler, bashkëpunimet ekonomike vlerësoi si lidhje pozitive dhe ndërkohë bëri të ditur se do të punojnë edhe më tutje në inkurajimin e investimeve Turke të reja në Kosovë. Zv. Kryeministri po ashtu shprehi kënaqsinë lidhur me realizimin e projekteve të infrastrukturës siç janë aeroporti ndërkombëtar i Prishtinës, autostrada etj.

Bu çerçevede Kosova ile Sırbistan arasında Avrupa Birliğinin aracılığı ile yürütülen müzakereleri Türkiye olarak desteklediklerini ve bunun sonucunda AB’nin Kosova’yı şu an tanımayan üyeler nezdinde de tanımayı getireceğini belirtti. Türkiye Başbakan Yardımcısı Emrullah İşler temasları sırasında Kosova’daki Türk yatırımlarına da vurgu yaptı. İşler, ekonomik işbirliğini olumlu olarak değerlendirdi ve yeni yatırımcıların gelmesini teşvik edeceklerini kaydetti. Yeni havalimanı, otoyol gibi altyapı projelerinden memnuniyet duyduğunu sözlerine ekledi.

AB Kosova Yardımlarına Devam Ediyor BE vazhdon të mbështesë Kosovën

Bashkimi Evropian ka planifikuar një instrument të ri, si Instrument i Asistencës për Para-anëtarësim. Me anë të këtij instrumenti i cili titullohet “IPA2”, për periudhën 2014-2020, pritet të arrihet forcimin afatgjatë të planifikimit, qasjes sektoriale, programimin shumëvjeçar dhe mundësinë e përfitimit të fondeve shtesë, të lidhura me performancën e një vendi apo sektori.Kosova pritet të përfitojë në sektorët e bujqësisë, energjisë dhe sundimit të ligjit, dhe po ashtu ofrohet mbështetje në zbatimin e rregullave dhe rregulloreve në luftën kundër krimit, korrupsionit, trafikut të drogës dhe luftimin dukurive të tjera negative.Me këtë rast, Ministria e Integrimeve Evropiane, ka mbajtur konferencë promovuese mbi këtë program. Kosova është pjesë e Asistencës së Para-anëtarësimit që nga viti 2007 dhe IPA 1 ka përfunduar në vitin 2013.Gjatë kësaj periudhe janë investuar 7,5 milionë euro në arsim, 22 milionë euro në fushën e sundimit të ligjit, dhe 9,4 milionë euro në zhvillimin e bujqësisë dhe atë ekonomik.

23.04.2014 – Avrupa Birliği üyelik öncesi yeni bir destek mekanizması geliştiriyor. 2014 – 2020 yıllarını kapsayacak olan “IPA2” isimli program çerçevesinde AB’nin potansiyel adaylarına uzun vadeli projelerin ve planlamaların yapılması ve desteklenmesi hedefleniyor. Bu kapsamda Kosova’nın da tarım, enerji, hukukun üstünlüğü, suç, yolsuzlukla mücadele, uyuşturucu ticareti gibi konuların önlenmesi konusunda destek alması öngörülüyor. Avrupa Entegrasyonları Bakanlığı IPA 2014 programının tanıtımı konusunda bir toplantı düzenledi. Kosova AB’nin 2007 ile 2013 yılları arasında sürdürülen IPA 1 Programına dahil olup, eğitim alanında 7,5; hukukun üstünlüğünün sağlanması için 22; tarımcılığın gelişmesi için ise 9,4 Milyon €’luk desteklerden yararlandı.

Page 13: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 13 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Ky dokument i përmbledhur i kushtohet në veqanti problemit të energjisë në Republikën e Kosovës e cila që nga pas lufta ka qenë pothuajse faktori kryesor në zhvillimin ekonomik të vendit.

Sot Evropa është para një sfide të madhe që quhet Energjia, e që në vete ngërthen shumë komponente që ndërlidhen ngushtë me të siq janë: industria, transporti, bujqësia, arsimi, mjekësia, etj. Përveq krijimit të parakushteve për të ndërtuar një mekanizëm që do të krijonte një siguri më të lartë dhe qëndrueshmëri afatgjate të prodhimit dhe furnizimit me energji elektrike, energjia në vete është edhe një nga faktorët kryesorë të zhvillimit të gjithëmbarshëm ekonomik të vendeve të Europës. Në bazë të dhënave të fundit nga Eurostat, parashihet rritje e konsumit të energjisë globale me rreth 3% në vitin 2013. Gjithashtu planifikohet të rriten edhe kapacitetet e prodhimit të gazit dhe kërkesa për të parashihet të jetë për 4% më e lartë se në vitin 2012. Ndërsa ndryshimi tjetër do të jetë ulja e çmimit të naftës si rezultat i ofertës më të madhe në treg sesa kërkesës për të.

Sipas raportit të vitit 2012 të “World Energy Outlook2012” të publikuar nga Agjensia Ndërkombëtare për Energji - IEA, nga viti 2013 deri në vitin 2035 në botë parashihen të investohen rreth 11.8 trilion dollarë në nivel botëror vetëm në fushën e efiçiencë së energjisë dhe që pritet të rezultojë në: 17.5 trilion në zvogëlim të fakturave për karburante, 50% zvogëlim të ulje të kërkesës për energji në nivel botëror dhe rreth 1.3 trilion dollarë zvogëlim në ndërtim të infrastrukturës së re për energji.Ndërsa sipas publikimit të fundit nga EREC - “Re- thinking 2050”, vizioni i Bashkimit Evropian është që në vitin 2050 furnizimi me energji të bëhët 100% nga burime të energjisë së ripërtritshme.Në të gjitha hulumtimet që janë bërë me biznese deri më tani në Kosovë, del se energjia elektrike shihet si një prej faktorëve kryesor qoftë në rritje të konkurrueshmërisë në treg kur çmimi i energjisë është i lirë, apo si problem kryesor kur ka mungesë të energjisë elektrike apo reduktime gjatë sezonit të dimrit. Kosova sot ballafaqohet me nevojën për të përcaktuar qartë objektivat zhvillimore me një strategji afatgjate gjë që do të rezultonte edhe në kërkesën reale për energji e cila do të plotësonte nevojat e domosdoshme të amvisërisë, industrisë për një zhvillim të qëndrueshëm. Ky përcaktim do të kishte efekte të mëdha edhe në gjenerim të punësimit dhe mbarë zhvillimin ekonomik të vendit.

Bu çalışma savaştan sonra ülkenin ekonomik kalkınmasının neredeyse başat faktörlerinden biri olan Kosova Cumhuriyetindeki enerji meseleleri üzerine odaklanmaktadır.

Bugün Avrupa, Enerji dediğimiz bir meydan okuma ile karşı karşıyadır ve sanayi, ulaştırma, tarım, eğitim, sağlık gibi, bu alanla yakın ilişikte olan bileşenlerle doğrudan bağlantılıdır. Elektrik enerjisinin üretimi ve tedariki konusunun uzun vadeli, güvenli ve istikrarlı bir hal alabilmesi için bir mekanizmanın kurulmasının ön koşul olmasının yanı sıra enerji, başlı başına tüm Avrupa’nın kapsamlı bir ekonomik gelişmesinin temel faktörünü oluşturmaya devam etmektedir. Eurostat verilerine göre 2013 yılında kürsel çapta enerji tüketiminin %3 oranında artması öngörülmekteydi. Aynı zamanda, gaz üretiminin de artmasının planlanmasına rağmen, 2012 yılına oranla 2013 yılında %4 oranında bir talep artışı da beklenmekteydi. Diğer bir değişiklik ise akaryakıt fiyatlarının aşağıya çekilmesi yönünde idi çünkü arz piyasa talebinin üzerinde seyretmekte.

Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) “World Energy Outlook 2012” raporuna göre, 2013 ile 2035 yılları arasında, tüm dünya çapında 11,8 Trilyon $’lık bir yatırımın, enerji verimliliği alanlarına yapılması bekleniyor ve bunun sonucunda akaryakıt tüketiminin 17,5 Trilyon $ azalması, dünya çapında enerji talebinin %50 oranında azalması ve enerji altyapısı inşaatı harcamalarının 1,3 Trilyon $ civarında azalması öngörülmektedir. Öte yandan EREC’in son yayınlarından biri olan “Re – thinking 2050” raporuna göre Avrupa Birliği bir vizyon olarak 2050 yılında enerji tedarikinin %100’ünü yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamayı hedefliyor. Elektrik enerjisi konusunda Kosova’da iş dünyası ile yapılan tüm araştırmalar, enerjinin temel bir faktör olduğunu ortaya koymaktadır. Elektrik enerjisi, gerek ucuzluğuyla piyasada rekabetçi olabilmenin faktörü olarak, gerek enerji eksikliğinde temel problemi oluşturması, gerekse özellikle kış aylarında kesintilerin uygulanması dikkate alınarak önemli bir faktör olduğunu göstermektedir. Kosova bugün, hane halkının enerji taleplerini karşılayacak, güçlü bir sanayinin gelişimini sağlayacak ve ülkede reel enerji talebini yerine getirebilecek kalkınma hedefleri belli ve uzun vadeli bir stratejinin oluşturulması ihtiyacı ile karşı karşıyadır.

AnalizëAnalizKosova ve EnerjiHazırlayan: Lulzim Syla / Giriş

ENERGJIA DHE KOSOVAPërgatitur nga: Lulzim Syla / Parathënje

Page 14: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës14 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

AnalizëAnaliz

Për të bërë një përmbledhje të shkurtë pa hyrë në detale të numrave, Kosova përkatësisht qeveritë e saj që nga paslufta nga viti 1999, kanë shpenzuar së bashku me donatorët e jashtëm mbi 1 miliardë euro në riparim të blloqeve të Termocentralit Kosova A & B dhe qindra miliona të tjerë në riparim të sistemit të shpërndarjes së energjisë elektrike deri tek konsumatori i fundit, mbi 300 milion janë shpenzimet për blerje të gjeneratorëve dhe derivative përcjellëse nga ana e qytetarëve dhe bizneseve dhe mbi 500 milion euro derivate të shpenzuara për të kompenzuar humbjet e energjisë që ndodhin çdo dit në vendin tonë. Dhe krejt në fund është importi i energjisë elektrike që na ka shkaktuar humbje me mbi 500 milion euro për këto 14 vite.Përveq problemeve të lartëpërmendura, problemet politike me Serbinë vazhdimisht kanë shkatuar dëme financiare si rezultat i keqpërdorimeve nga ana e rrjetit të shpërndarjes së energjisë nga Serbia kur ka pasë nevojë për import të energjisë. Gjithashtu humbjet teknike të energjisë si rezultat i trashëgimit të një infrastrukture të dobët të shpërndarjes së energjisë brenda vendit ka krijuar dëme të mëdha financiare duke ulur në masë të madhe inkasimin e borxheve nga klientët.Ky është bilanci negativ i mbi 2 miliardë humbjeve janë shkaktuar nga mungesa e një strategjie të mirëfillt dhe të qëndrueshme për energji. Dëmet e shkaktuara dhe vonesat e tilla në implementim të ndërtimit të kapaciteteve të reja siq është Termocentrali Kosova e re apo C dhe burime të energjisë së ripërtritshme, po na bëjnë të varur nga importi dhe po rrezikojmë shumë në dëmtim serioz të industrisë, biznesit dhe në përgjithësi ekonominë e vendit, ku sipas Bankës Botërore mesatarja e dëmtimit të një biznesi nga reduktimet e energjisë elektrike në Kosovë është rreth 2500 euro në muaj.

Sayılara ilişkin detaylara girmeden kısaca ifade etmek gerekirse, Kosova hükümetleri, yabancı bağışçılarla birlikte 1999 yılından bu yana 1 Milyar €’nun üzerinde bir harcamayı Kosova A ve B termik santrallerine ait blokların onarımı için gerçekleştirmiştir; yüzlerce milyon ise son tüketiciye kadar dağıtım ağı ve sisteminin onarımına harcanmıştır; vatandaşların ve şirketlerin satın aldığı jeneratörler ve akaryakıt için 300 Milyon €’nun üzerinde bir kaynak harcanmıştır; enerji kayıplarının giderilmesi için akaryakıta 500 Milyonluk bir kaynak harcanmış ve son 14 yıl içinde enerji ithalatı için 500 Milyon € harcanmıştır. Yukarıda bahsedilen problemlerin yanı sıra Sırbistanla olan siyasi meseleler nedeniyle Kosova için enerji ithalatına ihtiyaç duyulduğunda Sırbistan’ın dağıtım hatları kullanıldığı için her daim kötüye kullanılıp Kosova’ya ciddi finanasal maliyetler getirmiştir. Kötü bir dağıtım altyapısının devralınması nedeniyle enerjide teknik kayıplar ve müşterilerden borçların ödenmesi konusundaki düşük oran büyük finansal zararlar vermiştir. Bu durum, kararlı ve anlamlı bir enerji stratejisi eksikliğinin sonuçları olarak yaklaşık 2 milyar €’luk bir kaybın negatif bilançosudur. Mevcut zararlar ve Kosova e Re veya C gibi termik santrallerin inşa edilme sürecinde meydana gelen gecikmeler, yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilememesi, Kosova’yı enerji ithalatına maruz bırakmanın yanı sıra sanayiye, iş dünyasına ve genel olarak ülkenin ekonomisine de ciddi zararlar vermektedir. Dünya Bankasının raporuna göre Kosova’da elektrik enerjisi kesintilerinden dolayı şirketler aylık yaklaşık 2500 €’luk bir zarara uğruyor.

Enerji ve KosovaÖzet

Energjia dhe KosovaPërmbledhje

Në tetor të vitit 2012 Republika e Kosovës ka ridefinuar strategjinë për energji në përputhje me kërkesat dhe direktivat të BE-së dhe kërkesat për integrim europian. Kosova është anëtare e Komunitetit të Energjisë. Gjithashtu Republika e Kosovës synon arritjen e caqeve 20-20-20 që kërkon Bashkimi Evropian për sektorin e energjisë, që nënkupton e para reduktim të emetimit të C02-shit me 20%, e dyta të rritet me 20% përqindja e burimeve të energjisë së ripërtritshme në konsumin final të energjisë, dhe me 20 % të rritet apo përmirësohet efiçienca e energjisë. Ndërsa caku obligativ i Kosovës për BRE dhe EE për vitin 2020 është 25%. Për ti arritë këto synime duhet përkushtim i madh fillimisht nga qeveria, biznesi, dhe nga shoqëria civile.

Avrupa Birliği’nin direktifleri ve Avrupa entegrasyonlarının talepleri doğrultusunda Kosova Cumhuriyeti bunlarla uyumlu olacak şekilde enerji stratejisini 2012 yılının Ekim ayında yeniden düzenledi. Kosova Enerji Topluluğunun üyesidir. Kosova Cumhuriyeti aynı zamanda enerji sektöründe Avrupa Birliği’nin talep ettiği 20-20-20 hedeflerine ulaşmayı amaçlayan bir ülkedir; ki bu hedefler CO2 emisyonlarının %20 oranında azalmasını, toplam enerji tüketiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının % 20 oranında artırılmasını ve enerji verimliliğinin % 20 oranında artırılması veya iyileştirilmesini öngörmektedir. Öte yandan BRE ve EE konusunda Kosova için koyulan zaruri hedef 2020 yılı için %25’tir. Bu hedeflere ulaşmak için başta Kosova hükümeti olmak üzere, iş dünyası ve sivil topluma büyük görevler düşmektedir.

Şimdi Nerdeyiz Ku jemi tani

Türkçe Shqip

Page 15: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 15 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

AnalizëAnalizEnerji Mevzuatı Legjislacioni për Energji

Sot Kosova në aspektin legjislativ qëndron shumë më mirë se në vitet e kaluara, dhe tani është shumë më afër përmbylljes së legjislacionit që kërkohet edhe nga organizmat e veqanta në kuadër të Bashkimit Evropian. Republika e Kosovës ka miruatuar disa nga ligjet me rëndësi të veqant që hapin rrugën për krijim të një mekanizmi i cili do të krijojë parakushtet për ndërtim të kapaciteteve të reja të energjisë, ofron mundësi për investime të huaja dhe mbi të gjitha krijojnë parakushtet për një zhvillim të qëndrueshëm ekonomik. Deri më tani janë miratuar:

- Ligji për Energji- Ligji për Energjinë Elektrike- Ligji për Rregullatorin e Energjisë- Ligji për Efiçiencën e Energjisë- Ligji për Gazin Natyror- Ligji për Ngrohje Qendrore, dhe- Ligji për Paisjet nën Presion

Përveq Strategjisë së Energjisë dhe ligjeve të lartëpërmendura, Kosova ka përgaditur edhe rregulloret ligjore mbështetëse për biokarburantët ku sipas direktivës 2009/28/EC edhe Kosova obligohet që 10% të karburanteve në transport të jenë nga biokarburantet në vitin 2020.Gjithashtu Zyra e Rregullatorit për Energji (ZRRE) është themeluar në qershor të vitit 2004, i cili ka për detyrë të rregullojë aktivitetet në Sektorin e energjisë në Kosovë, përfshirë energjinë elektrike, ngrohjen qendrore dhe gazin, në pajtim me detyrimet që dalin nga Traktati i Komunitetit të Energjisë. Edhe tek pjesa e gjenerimit të energjisë nga burime të ripërtëritshme dhe efiqiencës së energjisë Kosova ka avancuar dukshëm duke finalizuar legjislacionin e nevojshëm dhe në përputhje me direktivat e KE-së duke ju hap rrugë mundësisë për plotësim të direktivave që rrjedhin nga Traktati i Komunitetit të Energjisë dhe investimeve të jashtme për BRE dhe EE.

Kosova bugün geçmiş yıllara göre mevzuat açısından çok daha iyi bir konumda olup, Avrupa Birliği çerçevesindeki özel organlar tarafından talep edilen mevzuatı tamamlamaya da çok daha yakındır. Kosova Cumhuriyeti, özel öneme sahip birçok yasal düzenlemeyi çıkararak yeni enerji kapasitelerinin inşa edilmesine önkoşul yaratan, yabancı yatırımlara imkan sunan, hepsinden de önemlisi istikrarlı bir ekonomik gelişmeye imkan yaratan bir mekanizmanın kurulma yolunu açtı. Bugüne kadar sektörle ilgili şu yasalar çıktı: - Enerji Yasası - Elektrik Enerjisi Yasası - Enerji Düzenleme Yasası - Enerji Verimliliği Yasası - Doğal Gaz Yasası - Merkezi Isıtma Yasası ve - Basınçlı Kaplar Yasası

Enerji Stratejisi ve yukarıda bahsedilen yasaların yanı sıra Kosova, bioyakıtlar konusunda 2009/28/EC gibi Avrupa direktifleri çerçevesinde yasal alt mevzuatları da hazırlamış olup, 2020 yılında ulaşımda kullanılan yakıtların %10’unun bioyakıttan oluşması konusunda taahhüt altına girmiştir. Öte yandan Enerji Düzenleme Ofisi (ZRRE) Haziran 2004’te kurulmuştur. Söz konusu ofisin görevi Kosova’da elektrik enerjisi dahil, enerji sektöründeki aktiviteleri, merkezi ısıtma sistemini ve gaz sistemini, Enerji Topluluğu Antlaşmasından doğan yükümlülükler çerçevesinde düzenlemek olarak tanımlanmıştır. Yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretimi ve enerji verimliliği konularına gelince ise, Kosova bu alanda da Enerji Topluluğu Anlaşmasından doğan ve BRE ile EE konusundaki yabancı yatırımları gerektiren konularda Avrupa Komisyonu direktifleri ile uyumlu gerekli mevzuatı tamamlama konusunda önemli ilerlemeler kaydetmiştir.

Qeveria e Kosovës me ka privatizuar rrjetin e shpërndarjes së energjisë (KEK) deri në 35 kV dhe tani nga maji i këtij viti menaxhohet nga blerësi i saj me 100% të aksioneve dhe plan të investimit me 300 milion euro për 10 vitet e ardhshme. Bazuar në të dhënat e Operatorit të Sistemit, Transmisionit dhe Tregut (KOSTT), infrastruktura energjetike që ajo menaxhon dhe është përgjegjëse është si vijon përmes Fig.1:

Kosova hükümeti 35kV’ye kadar elektrik enerjisi dağıtım ağını özelleştirmiştir. 2013 yılının Mayıs ayından itibaren özelleştirmeyi alan şirket 10 yıl içinde 300 Milyon €’luk bir yatırım taahhüdünde de bulunarak şirket varlıklarının %100 sahibi olarak işletmeye başlamıştır. Enerji sisteminden sorumlu olan ve yöneten KOSTT – Sistem, Nakil hattı ve Piyasa Operatörü verilerine göre Kosova’da enerji altyapı verileri şu şekildedir. (Tablo 1):

Enerji Altyapısı Infrastruktura Energjetike

Page 16: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës16 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

AnalizëAnalizDevam Vazhdim

BRE'den Elektrik enerjisi kapasiteleri (MW) / Kapaciteti i Energjisë elektrike nga BRE (MW)

BRE-EE (MW)BRE-EE (MW) 2013

3

2

4

4

6

6

7 8

8

9 10

10 12 14

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Fotovoltaik Enerji Energjia fotovoltaike

Katı biokütleBiomasa solide

RüzgarEra

Hidrocentrale tëvogla egzistuese

Mevcut küçükhidroelektrik santralları

Yeni küçük hidroelektrik santrallarıHidrocentrale të vogla të reja

Zhurr hidroelektrik santrHidrocentrali i ZhuritTOPLAM TOTALI

1.35 31.35 70 90 110 130 140 150

46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21

60 140 150 160 180 200 220

305 305 305 305

47.56 142.56 264.21 298.21 636.21 679.21 712.21 765.21

Gerilim (kV)Tensioni (kV)

Yenilenebilir enerjinin başat kaynağı Burimi primar i energjisë së ripërtëritshme

Hidroelektrik santralları (<10MW)Hidrocentralet (<10MW)

Rüzgar Era

Güneş Enerjisi Energjia solare

Biogas ve biokütle Biogazi dhe Biomasa

(€/MWh)(€/MWh)

Hat sayısı Numri i linjave

Toplam uzunluk (km)Gjatësia e përgjithshme në (km)

400

220

110

6

13

45

182

232

728

1,142Toplam:Totali:

63.3

85.0

j/a

71.3

Përveq kësaj, infrastrukturës elektro-energjetike të Kosovës do ti shtohet këtë vit edhe ndërtimi i kapacitetit të tensionit 400 kV projekt i përbashkët në mes të Republikës së Kosovë, Republikës së Shqipërisë dhe me ndihmë financiare nga Banka Gjermane KfW në vlerë PREJ 75.5 milion euro. Kjo linjë do të lehtësojë në masë të madhe shkëmbimin e energjisë në nivel rajonal.

Kosova Ekonomik Kalkınma Bakanlığının belirlediği yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına ilişkin hedef göstergelerinin yerine getirilmesi için gerekli görülen kapasiteleri göstermektedir. (MW) Bunların haricinde Kosova’nın elektrik enerjisi altyapısına bu yıl Kosova Cumhuriyeti ile Arnavutluk Cumhuriyetinin ortak projesi olan ve Alman Bankası KfW tarafından 75,5 Milyon €’luk bir projeyle desteklenen 400 kV gerilim kapasiteli nakil hattı da inşa edilip eklenecektir. Bu nakil hattı enerjinin bölgesel olarak dağılımı konusunda büyük kolaylıklar sağlayacaktır.

Tablo 2 : Tabela, Fig.2:

Ndërtimi i kapaciteteve të reja energjetikeMe vendim të Qeverisë së Kosovës dhe me mbështetje të BB-së në vitin 2015 është planifikuar të fillojë ndërtimi i Termocetralit të ri me kapacitet prej 600 MW. Dhe ndërtimi të përfundojë në vitin2018. Ky kapacitet i ri do të stabilizojë dukshëmfurnizimin me energji elekrike për amvisëri dhe industri.

Yeni Enerji Kapasitelerininİnşaatı Kosova hükümetinin kararı ve Dünya Bankasının desteği ile 2015 yılında 600 MW kapasiteli yeni bir termik santralin inşaatına başlanması planlanıyor. Söz konusu projenin 2018’de bitirilmesi öngörülüyor. Bu kapasitenin inşa edilmesiyle hem sanayi hem de hanelerdeki enerji tedarikinde ciddi bir iyileştirmenin olması bekleniyor.

BRE'den Elektrik enerjisi kapasiteleri (MW) / Kapaciteti i Energjisë elektrike nga BRE (MW)

BRE-EE (MW)BRE-EE (MW) 2013

3

2

4

4

6

6

7 8

8

9 10

10 12 14

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Fotovoltaik Enerji Energjia fotovoltaike

Katı biokütleBiomasa solide

RüzgarEra

Hidrocentrale tëvogla egzistuese

Mevcut küçükhidroelektrik santralları

Yeni küçük hidroelektrik santrallarıHidrocentrale të vogla të reja

Zhurr hidroelektrik santrHidrocentrali i ZhuritTOPLAM TOTALI

1.35 31.35 70 90 110 130 140 150

46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21

60 140 150 160 180 200 220

305 305 305 305

47.56 142.56 264.21 298.21 636.21 679.21 712.21 765.21

Yenilenebilir enerjinin başat kaynağı Burimi primar i energjisë së ripërtëritshme

Hidroelektrik santralları (<10MW)Hidrocentralet (<10MW)

Rüzgar Era

Güneş Enerjisi Energjia solare

Biogas ve biokütle Biogazi dhe Biomasa

(€/MWh)(€/MWh)

Gerilim (kV)Tensioni (kV)

Hat sayısı Numri i linjave

Toplam uzunluk (km)Gjatësia e përgjithshme në (km)

400

220

110

6

13

45

182

232

728

1,142Toplam:Totali:

63.3

85.0

j/a

71.3

BRE'den Elektrik enerjisi kapasiteleri (MW) / Kapaciteti i Energjisë elektrike nga BRE (MW)

BRE-EE (MW)BRE-EE (MW) 2013

3

2

4

4

6

6

7 8

8

9 10

10 12 14

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Fotovoltaik Enerji Energjia fotovoltaike

Katı biokütleBiomasa solide

RüzgarEra

Hidrocentrale tëvogla egzistuese

Mevcut küçükhidroelektrik santralları

Yeni küçük hidroelektrik santrallarıHidrocentrale të vogla të reja

Zhurr hidroelektrik santrHidrocentrali i ZhuritTOPLAM TOTALI

1.35 31.35 70 90 110 130 140 150

46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21

60 140 150 160 180 200 220

305 305 305 305

47.56 142.56 264.21 298.21 636.21 679.21 712.21 765.21

Gerilim (kV)Tensioni (kV)

Hat sayısı Numri i linjave

Toplam uzunluk (km)Gjatësia e përgjithshme në (km)

400

220

110

6

13

45

182

232

728

1,142Toplam:Totali:

Yenilenebilir enerjinin başat kaynağı Burimi primar i energjisë së ripërtëritshme

Hidroelektrik santralları (<10MW)Hidrocentralet (<10MW)

Rüzgar Era

Güneş Enerjisi Energjia solare

Biogas ve biokütle Biogazi dhe Biomasa

(€/MWh)(€/MWh)

63.3

85.0

j/a

71.3

Page 17: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 17 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

AnalizëAnalizDevam Vazhdim

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarında Mevcut Durum ve Yatırım Potansiyelleri

Gjendja aktuale me burimet e ripërtëritshme të energjisë dhe potencialet për investime

Enerji Düzenleme Ofisi (ZRrE) yeni teknoloji ve yeni ekipmanla kapasite gelişimlerine ilişkin olarak teşvik edici tarifeler belirledi. Aynı zamanda yenilenebilir enerji kaynaklarının başat olanlarını belirleyerek destek listesine koydu.

Destek listesince kabul edilen yenilenebilir kaynaklardan elektrik enerjisi üretimine ilişkin teşvik edici tarife (Feed-in) tablo 3’te gösterilmektedir: Tablo 3

Zyra e Rregullatorit të Enegjisë (ZRrE) ka caktuar tarifat nxitëse për kapacitetet gjenruese me teknologji të re dhe me paisje të reja. Gjithashtu ka përcaktuar burimet primare të energjisë së ripërtëritshme që përdoren në prodhimin e energjisë elektrike të pranuara në Skemën e mbështetjes dhe janë si në tabelat në vijim.Tabela nr.2. Paraqet kapacitetin e instaluar të nevojshëm për përmbushjen e Caqeve Indikative për konsum nga burimet e ripëtëritshme të energjisë, të përcaktuara nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik të Kosovës në (MW)Ndërsa Tarifa Nxitëse (Feed-in) e aplikueshme për energjinë elektrike të prodhuar nga burimet e ripërtëritshme dhe të pranuar në Skemën e mbështetjes është si vijon në tabelën fig.3:

Türkçe Shqip

Önceliklerin Önceliği Prioritet e prioriteteve

Kosova’da son yıllarda enerji üzerine çok fazla tartışmaların yapılmasına ve gerek sivil toplum, gerek hükümet gerekse dünya çapında çeşitli lobi kurumları arasında bir iyiniyet ve uzlaşmanın olmamasına rağmen, önceliklerin önceliği olarak vatandaşlara istikrarlı ve düzenli elektrik enerji tedarikinin sağlanması olmalıydı, diğer bütün konular ikincil öneme sahip olup çözümlenebilir niteliktedir.

Edhe pse në Kosovë viteve të fundit është diskutuar shumë për energji duke mos arritë që të ketë një mirëkuptim cilësor messhoqërisë civile, qeverisë dhe lobimeve të ndryshme nga mbarë bota, prioritet i të gjitha prioriteteve do të duhej të ishte furnizimi rregullt dhe i qëndrueshëm i qytetarëve me energji elektrike, ndërsa të gjithaelementet e tjera janë sekondare dhe të zgjidhshme.

Tavsiyeler Rekomandimet

Për imlementim të strategjisë së energjisë, kërkohet zbërthim i projekteve që dalin nga kjo strategji. Përpilimi i këtyre projekteve dhe zbatimi i tyre kërkon një fond financiar të veqant mbështetës. Krijimi i një fondi zhvillimor prej anës së qeverisë për promovimin e produkteve dhe shërbimeve që ndikojnë në zhvillimin dhe aplikim të projekteve në këtë segment. Ky fond do të duhej të përdorej edhe për stimulim për hulumtim të projekteve zhvillimore dhe nxitjen e inovacioneve në fushën e energjisë së ripërtritshme.

Enerji stratejisinin uygulanabilmesi için bu stratejiden ortaya çıkan projelerin uygulanması gerekir. Bu projelerin hazırlanıp uygulanması için ise destekleyici özel bir finansal fonu gerektirir. Kalkınmayı etkileyen ürünlerin ve hizmetlerin tanıtımı ve bu alandaki projelerin hayata geçirilmesi için Hükümet tarafından bir fonun oluşumu önem arz eder. Bu fonun, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik eden ve yenilikler getiren projelerin ve araştırmaların desteklenmesi için kullanılması gerekir.

BRE'den Elektrik enerjisi kapasiteleri (MW) / Kapaciteti i Energjisë elektrike nga BRE (MW)

BRE-EE (MW)BRE-EE (MW) 2013

3

2

4

4

6

6

7 8

8

9 10

10 12 14

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Fotovoltaik Enerji Energjia fotovoltaike

Katı biokütleBiomasa solide

RüzgarEra

Hidrocentrale tëvogla egzistuese

Mevcut küçükhidroelektrik santralları

Yeni küçük hidroelektrik santrallarıHidrocentrale të vogla të reja

Zhurr hidroelektrik santrHidrocentrali i ZhuritTOPLAM TOTALI

1.35 31.35 70 90 110 130 140 150

46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21 46.21

60 140 150 160 180 200 220

305 305 305 305

47.56 142.56 264.21 298.21 636.21 679.21 712.21 765.21

Gerilim (kV)Tensioni (kV)

Hat sayısı Numri i linjave

Toplam uzunluk (km)Gjatësia e përgjithshme në (km)

400

220

110

6

13

45

182

232

728

1,142Toplam:Totali:

Yenilenebilir enerjinin başat kaynağı Burimi primar i energjisë së ripërtëritshme

Hidroelektrik santralları (<10MW)Hidrocentralet (<10MW)

Rüzgar Era

Güneş Enerjisi Energjia solare

Biogas ve biokütle Biogazi dhe Biomasa

(€/MWh)(€/MWh)

63.3

85.0

j/a

71.3

Page 18: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës18 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

AnalizëAnalizDevam Vazhdim

Heqja e taksave dhe subvencionimi i familjeve dhe bizneseve për prodhim të energjisë së ripëtritshme dhe efiçiencë

Për të nxitë sadopak qytetarët dhe bizneset për të implementuar masat e efiçiencës së energjisë dhe për të prodhuar energji nga burime të ripërtitshme duhet të hiqet dogana dhe TVSH-ja të paktën për disa vite për të për të nxitë përdorimin dhe edukimin për këto masa, sepse edhe ashtu deri më tani buxheti i shtetit ka përfituar shumë pak nga ky segment sepse nuk ka pasë import të tyre, ku një nga arsyet ka qenë edhe çmimet e larta. Produktet që do të jepnin efekt direkt janë: materialet e ndërtimit me efiçiencë të lartë, panelet fotovoltaike, panelet termike për ngrohje të ujit sanitar, ngrohjet qendrore me pelet, poqat ekonomike (fluoroshente kompakte), kompenzatorët e energjisë për industri, etj. Praktika e zhvillimit të këtyre projekteve kryesisht bëhët në bashkëpunim me bashkëpunim siq janë organizatat botërore që mbështesin programet për energji dhe efiqiencë siq janë BERZH, Banka Botërore, IFC, apo edhe segmnete tjera që mbështesin këto projekte që dalin si projekte nga fondet e Komisionit Europian siq janë: “Intelligent Energy Europe” etj.

Edukimi, përgaditja e kuadrove të reja në sektorin e energjisë

Kosova edhe pse vlersohet me popullsi në moshë të re, ajo vuan nga mungesa e mirëfillt e edukimit dhe zhvillimit të resurseve humane për treg të punës. Raporti i fundit “Energjia e Ripërtëritshme si shans i Zhvillimit Ekonomik në Kosovë” punuar nga GIZ dhe kompania Evro Energji në Prishtinë ne vitin 2013, dalin të dhëna shumë interesante dhe me mundësi shfrytëzimi për gjenerim të punësimit nëse investojmë dhe reagojmë shumë shpejtë në krijim të inxhinierëve dhe teknikëve të rinj që do të ishin të gatshëm për aktvizim në industri të prodhimit të pjesëve makinerike, elektrike, elektronike dhe shërbimet përcjellëse për liderët botëror të energjisë, EE-së dhe energjisë së ripërtritëshme.

Potenciali për zhvillim të biznesit nga sektori i energjisë dhe efiçiencës në Kosovë

Edhe pse në Kosovë viteve të fundit janë bërë disa hulumtime në fushën e prodhimit të energjisë e sidomos energjisë nga BRE-të, prap nevoja për krijimin e atlaseve të erës, diellosjes, dhe ujërave është e domosdoshme dhe do të krijonin një potencial për thithje të investimeve të jashtme. Hulumtimi i fundit i bërë nga Evro Energie në bashkëpunim me GIZ mbi potencialet e energjisë së ripërtritshme nxjerrë të dhëna interesante për BRE-të sidomos në fushën e energjisë nga era,

Vergilerin kesilmesi , aile ve işletmelerin yenilebilir ve tasarruflu enerji sübvansyonlarından yararlanması

Vatandaşları ve işletmleri biraz olsun teşvik etmek, tasarruflu enerjinın uygulanması için gereken tedbirleri almak ve yenilebilir kaynaklardan enerji üretmek için, en azından bir kaç yıl, bu önlemler hakkındaki eğitimi teşvik etmek için ,gümrük ve KDV-nin kaldırılması gerekmektdir. Çünkü, kendi ithalatı olmadığından, uygulanan fiyatlar çok yüksek olup, şimdiye kadar devlet bütçesi bu segmenten çok az kazamıştır. Doğrudan etki verecek ürünler şunardır: yükses tasarruflu inşaat malzemeleri, fotovolt paneller, su ısınması için termik paneller, pelet ile merkezi ısıtma,ekonomik ampüller, endüstri enerjisi

Ağırlıklı olarak bu tür projeler kurumlarla yapılan işbirlikleri kapsamında gerçekleşiryor. Enerji ve tasarruf projelerini destekleyen sözkonusu kuruluşlar, arasında Dünya Bankası – BERZH, Uluslar Arası Finans Kuruu (IFC), veya bu programları destekleyen diğer segmentler örn. Avrupa Komisyonu fonları “Intelligent Energy Europe”, v.s.

Enerji Sektöründe Yeni Kadroların Eğtilip Yetiştirilmesi

Kosova genç nüfusa sahip oldmasına rağmen, işgücü piyasasında, insan kaynaklarının eğitim ve gelişimi bilnen bir eksiktir. GIZ ve Evro Enerji firması tarafından 2013 yılında, “Yenilerbilir Enerji Kosova-nın Ekonomik Kalkınması için bir Şans” isimi altından hazırlanan son rapora göre, çok ilginç veriler çıkmış olup, yenileyici istihdamın sağlanması için iyi bir fırsat olmaktadır. Bu doğrultuda, yeni ve genç mühendis ve teknisyenlerin yetiştirilmesinde hemen müdahale edilirse, küresel enerji liderlerine, mekanik parça, elektrik, elektronik, yardımcı hizmetler, tasarruflu enerji ve yenilebilir enerji sanayisi imalatı sağlanabilir.

Kosova-da Enerji Sektörü ve Tasarruf Konsunda iş Potansyellerin Kalkınması

Kosova-da, son yıllarda enerji üretimi hakkında özellikle BRE enerjisi hakkında araştırmalar yapılmış olmasına rağmen, yinede dış yatırımlarının çekilmesi için potensyal oluşturabilecek rüzgar, güneş ve su haritalarının oluşturulması gerekmektedir. Yenilebilir enerji potensyalleri konusunda, Evro Enerji şirketi ile GIZ tarafından yapılan son rapora göre BRE hakkında çıkan ilginç veriler, özellikle rüzgar enerjisi ile ilgili , hatta İsviçre-li bir şirket tarafından yapılan diğer bir araştırmaya göre Kosova’da rüzgar enerjisi üretim kapasitesi yaklaşık 300 MGW7 olduğu saptanmaktadır. Bu araştırmadan yola çıkarak, iş sektöründe rekabeti artırma konusunda ulaşılan veriler doğrultusunda daha fazla odaklanacağım.

KTTOD1
Sticky Note
Eğitilip
KTTOD1
Sticky Note
Kosova'da enerji ve tasarruflu enerji sektöründe iş geliştirme potansiyeli
KTTOD1
Sticky Note
potansiyel
KTTOD1
Sticky Note
potansiyelleri
Page 19: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 19 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

ku vetëm në Kosovë sipas një hulumtimi tjetër të bërë nga një kompani Zvicrane del se se kapaciteti i prodhimit të energjisë me erë në Kosovë është rreth 300 MGW7. Por nga ky hulumtim ka disa të gjetura shumë të mira për nxitjen e aftësisë konkurruese në sektorin e biznesit, ku në këtë pikë do të fokusohem më shumë. Kosova vuan tash sa vite nga mungesa e prodhimit industrial dhe si rezultat vlerës së vogël të eksporteve që të dyjat janë si parakusht kryesor për një gjenerim të lartë të punësimit në Kosovë. Nga raporti del se në rast të implementimit të investimeve në fushë e energjisë së erës mund të gjenerohen edhe qindra vende të reja të punës vetëmnga ky sektorë duke ndërlidhur një numër të konsiderueshëm të kompanive që kryejnë shërbimet përcjellëse duke krijuar vlerë të shtuar siq janë: kompanitë për prodhimin e paisjeve dhe komponentëve të ndryshme elektrike, mekanike, elektronike etj, pastaj kompanitë e operimit, planifikimit, instalimeve dhe servisimeve. Por gjithashtu nga ky raport del se deri në vitin 2030 parashihen të ndërtohen mullinjë të ri të erës dhe do të prodhohen edhe rreth 872 mijë GWh energji elektrike nga era. Kjo do të gjenerojë rreth 794 mijë të punësuar nëpërmjet energjisë së erës dhe për këtë arsye nëse Kosova din ti shfrytëzojë potencialet që do të ndërtohen në vitet në vazhdim në gjithë botën do të mund të krijoheshin me mijëra vende tjera pune duke inkuadruar përsëri kompanitë e sipërpërmendura.

Gjithashtu hulumtimet në fushën e efiçiencës së energjisë janë shumë të dobishme për të nxjerrë vlerësime të mëtutjeshme rreth dizajnimit të programeve mbështetëse në fushën e efiçiencës së energjisë qoftë në amvisëri apo industri.

Rëndësi të veqant ka edhe anëtarësimi i Kosovës në organizmat botërorë që merren me fushën e energjisë së ripërtritshme, mbrojtjes së ambientit, rritjes së efiçiencës etj.

Përgatitja e projekteve për reduktim të përdorimit të automjeteve në trafik që krijojnë ndotje të lartë duke eliminuar automjetet e vjetra dhe zëvendësimi i tyre përmes implementimit të projekteve në fushën e transportit publik.

Lulzim SylaPrill, 2014 Prishtinë

Sanayi üretimi ki son bir kaç yıldır Kosova-da bu ekisklik vurgulanmakta ve düşük ihracat değerleri Kosova-da istihdam yaratılmasının temel önkoşuları olarak ortamı etkiliyor. Rapor verilerine göre, rüzgar enerjisi alanında yatırımların uygulanması durumunda sadece bu sektörden yüzlerce yeni istihdam sağlanabilir, çeşitli ekipman, elektrik, mekanik malzemeleri üreten, ayrıca planlama, kurulum ve servis alanında yan hizmetler sunan bir dizi şirket görevlendirilebilir. Ayrıca bu rapor verilerine göre, 2030 yılında yeni rüzgar enerji santrallerinin inşa edilip, 872 bin GWh cıvarında rüzgar –dan enerji elektriğinin üretilmesi planlanıyor. Bunun sonucunda, eğer Kosova yıllar sonra yaratığı potensyallerinde yararlanmayı becerebilirse 794 bin istihdam sağlayıp, önümüzdeki yıllarda da tüm dünyada binlerce istihdam sağlayabilir yukarıda belirtilen şirketleri bünyesine katabilir.

Ayrıca, enerji tasarrufu alanında yapılan araştırmalar, hane ve sanayi enerjisi tasarrufu konusunda destekleyici programların tasarımında yararlı olacaktır.

Kosova-nın, yenilerbilir enerji, çevre korunması, tasarrufun yükselmesi alanlarında faaliyet gösteren dünya örgütlerinde Üyeliği de önemli bir hamledir.

Toplu taşıma alanında, projelerin uygulanmasıyla, trafik ortamını kirleten eski araçların yenileriyle değişitirilmesi de önemli unsurlardan biridir.

Lulzim SylaNisan 2014 Priştine

AnalizëAnalizDevam Vazhdim

Page 20: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës20 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

Lajme nga Oda… Odadan Haberler…

T.C. Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, KTTO üyeleriyle biraraya geldi

Zv. Ministri i Punëve të Jashtme i Republikës së Turqisë Naci Koru takoi Antarët e OTKT-s

05.05.2014 - Priştine,Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, Kosova temasları sırasında (2 Mayıs Cuma akşamı) Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) üyeleriyle biraraya geldi. Naci Koru onuruna verilen akşam yemeğinde buluşan işadamları, Kosova’da iş yapma ortamı, Türk işadamlarının konumu, karşılaşılan sıkıntılar ve çözümler üzerine durdu. KTTO Başkan Vekili Ayhan Demirkıran, Kosova Türkiye Ticaret Odasının 50’ye yakın üyesinin bulunduğunu ancak bünyesinde barındırdığı şirketlerin hem Türkiye’den gelen yatırımcı şirketler olduğunu hem de Kosovalı büyük şirketlerin yer aldığını söyledi. Demirkıran, Kosova Türkiye Ticaret Odasının sadece Türk üyelerinin yatırımlarının 250 Milyon €’nun üzerinde olduğunu, 500 Milyon €’luk bir ciroya sahip olduğunu ve bu şirketlerde 6000’inin üzerinde bir istihdamın sağlandığını vurguladı. Demirkıran, Kosovalı üyelerle birlikte Kosova ekonomisinin yaklaşık olarak % 20 – 25’inin temsil edildiğini dile getirdi. Öte yandan Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, Türkiye’nin ekonomik olarak son 10 yılda hızlı bir ilerleme kaydettiğini belirterek, bu ivmenin devam etmesiyle Türkiye’nin daha güçlü bir ülke olacağını dile getirdi. Yurtdışındaki Türk işadamlarının da önemine değinen Koru, ‘Burada diplomatik olarak bizim bir Büyükelçiliğimiz var ama siz işadamları adeta birer elçi olarak görev yapıyorsunuz’ diye konuştu.

05.05.2014 - Prishtinë, Zv. Ministri i Punëve të Jashtme të R.T. Naci Koru, gjatë vizitave që realizojë në Kosovë, u takua (2 Maj 2014 – e Premte) edhe me Antarët e Odës Tregtare Kosovaro – Turke (OTKT) Në darkën e cila është organizuar për nderë të zt. Naci Koru , zv. Ministri i cili u takua me biznismenë diskutoi qështjet lidhur me mjedisin e biznesit në Kosovë, pozita e biznismenëve Turk në Kosovë, sfidat me të cilat ballafaqohen ata dhe alternativat për zgjedhjen e problemeve.Nënkryetari i OTKT-s Ayhan Demirkıran, bëri të ditur se Oda Trgetare Kosovaro – Turke përmban në vete afro 50 antarë ndër të cilët disa janë kompani investitore nga Turqia dhe disa të tjera janë kompani të mëdhaja Kosovare. Demirkıran, raportoi se sa i përket kompanive Turke të cilët janë Antarë të OTKT-s, vlera e investimeve të tyre në Kosovë është mbi 250 Milion €, të cilët posedojnë gjiro rreth 500 Milion €, dhe të cilët kanë punësuar mbi 6000 persona. Demirkıran, po ashtu theksoi se së bashku me Antarët Kosovarë, Oda Tregtare Kosovaro Turke përfaqëson rreth 20 – 25% të ekonomisë Kosovare. Ndërkaq, zv. Ministri i Punëve të Jashtme të R.T. Naci Koru , duke rikujtuar se Turqia gjatë 10 viteve të fundit ka shënuar rritje të madhe ekonomike, bëri të ditur se me vazhdimin e këtij vëllimi të rritjes ekonomike, Turqia do të shëndrrohet në një shtet edhe më të fuqishëm . Koru, i cili theksoi rëndësinë e bizneseve Turke jashtë vendit, tha se : “Sa i përket qështjeve diplomatike këtu kemi një Ambasadë, por Ju biznismenë operoni pothuajse si ambasadorë në këtë drejtim”.

Page 21: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 21 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, Çifte Vergilendirmenin Önlenme Anlaşması ve Serbest Ticaret Anlaşması konularına değinerek bu anlaşmaların yürürlüğe girmesiyle her iki ülkenin yararına olacağını söyledi. Türk işadamları Kosova’ya bir Ticaret Müşavirinin atanmamış olmasının eksikliğini dile getirdi. Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, bu konuların takipçisi olacağını belirtti. Başkent Priştine’de düzenlenen akşam yemeğine Dışişleri Bakan Yardımcısı Naci Koru, Bilişim Teknolojileri Daire Başkanı Elçi Haldun Koç, T.C. Priştine Büyükelçisi Songül Ozan, büyükelçilik personeli ve Kosova Türkiye Ticaret Odası Yönetim Kurulu üyeleri katılıdı.

Naci Koru zv. Ministri Punëve të Jashtme, duke përmendur marrëveshtjet e arritura, siç janë Marrëveshja për Ndalimin e Tatimeve të Dyfishta dhe Marrëveshja për Tregti të Lirë, bëri të ditur se me hyrjen në fuqi të këtyre marrëveshjeve që të dyja shtetet do të arrijnë rezultate të dobishme. Biznismenët Turk, theksuan brengën lidhur me mos përcaktimin e Këshilltarit të ri të Tregtisë në Kosovë . Zv. Ministri Koru deklaroi se do të ndjekë rregullimin e këtyre qështjeve. Në darkën e cila është organizuar në Kryeqytetin e Kosovës – Prishtinë, të pranishëm ishin: Zv. Ministri i Punëve të Jashtme të Republikës së Turqisë - Naci Koru, Kryetari i Zyrës për Teknologji dhe Informacion – Elçi Haldun Koç , Ambasadorja e Republikës së Turqisë në Prishtinë – Songül Ozan, Stafi i Ambasadës, dhe Antarët e Bordit të Drejtorëve të Odës Tregtare Kosovaro Turke.

Lajme nga Oda… Odadan Haberler…

KTTO’dan üye ziyaretleri Vizita e Antarëve të OTKT-s

Kosova Türkiye Ticaret Odası (KTTO) Başkanı Ahmet Mithat Milli, üye ziyaretleri kapsamında (13.05.2014) Federal Elektrik ve FMT Group şirketlerini ziyaret etti. Federal Elektrik Şirketinin ortakları Mümin Şilek ve Basri Petrovci tarafından kabul edilen KTTO Başkanı Mithat Milli, şirketin çalışmaları ve piyasada durum hakkında bilgi aldı. 2006 yılından bu yana faaliyette olduklarını ifade eden Mümin Şilek, kalitesine ve standardına güvendikleri Türk ürünlerinin Kosova’ya getirilmesi için yoğun çaba sarf ettiklerini dile getirdi. Piyasaya her çeşit ürünün sokulabileceğini ifade eden Basri Petrovci ise “Biz Türkiye’den standardı olan kaliteli ürünleri getirmeyi hedefledik, bu yöndeki çabamıza da devam edeceğiz” diye konuştu.

Öte yandan KTTO Başkanı Ahmet Mithat Milli, Kosova’da 2002 yılından bu yana bulunduğunu ve ilk yıllarda daha standartsız ürünlerin girmesine rağmen, zamanla trendin iyiye doğru gittiğini memnuniyetle gözlemlediğini belirtti.

Kryetari i Odës Tregtare Kosovaro Turke Kosova (OTKT)- Ahmet Mithat Milli gjatë vizitave të radhës takoi Antarët Federal Elektrik dhe FMT Group. Ahmet Mithat Milli cili u mirëprit nga vet ortakët e Kompanisë Federal Elektrik Mümin Şilek dhe Basri Petrovci, u njohtua lidhur me punimet e kompanisë dhe pozitën e tyre në treg. Mümin Şilek i cili bëri të ditur se që nga viti 2006 operojnë në këtë drejtim, theksoi se me angazhim të vazhdueshëm përpiqen që në Kosovë t’i sjellin produktet më cilësore me standarde më të besueshme nga Turqia. “ Ne që nga fillimi jemi fokusuar që nga Turqia të sjellim produkte me standarde dhe me cilësi të lartë, edhe më tutje do të vazhdojmë punën dhe angazhimin tonë në këtë drejtim” tha Basri Petrovci i cili konsideron se në treg mund të futen produkte të ndryshme.

Duke bërë të ditur se në Kosovë qëndron që nga viti 2002, Kreu i OTKT-s Ahmet Mithat Milli duke u shprehur optimist tha se se në krahasim me vitet e para kur produktet arrinin pa standarde në vend, me kalimin e kohës ky trend ka hasur në ndryshime dhe do të ketë ende përmirësime në këtë drejtim.

Devam Vazhdim

Page 22: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës22 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Federal Elektrik, başta elektrik sayaçları olmak üzere bu sektörde Türkiye’den birçok firmanın temsilciliğini yapıp ürünlerinin tedarikini yapıyor. Türkiye’den Kosova’ya getirilen yeni dijital sayaçlar konusunda da çok çaba sarf ettikklerini ifade eden firma temsilcileri, gerek bakanlık gerekse yetkili tüm organlar tarafından yapılan testler sonucu söz konusu sayaçların “Made in Turkey” ibaresiyle Kosova piyasasına girmesine önayak olduklarını bildirdiler.

FMT Group: Sektörde Derinleşmeyi HedefliyoruzKTTO Başkanı Ahmet Mithat Milli, aynı sektörde fakat başka bir alanda faaliyet gösteren diğer bir KTTO üyesi FMT Group’u yeni mekanında ziyaret etti. FMT Group sahibi Tahir Tatar tarafından kabul edilen Mithat Milli, şirketin çalışmaları hakkında bilgi aldı. Rekabet ortamının çok iyi olmadığını ve piyasada rayice uygun olmayan tekliflerin sunulup işlerin bitirilmediğini belirten Tatar, bu durumdan dolayı sektörün de zarar gördüğünü kaydetti. Jeneratör tedariki ve servisi, LED lamba, UPS, regülatör, solar panel gibi konularda faaliyet gösteren FMT Group mevcut sektörde derinleşmeyi hedefliyor. Şirket sahibi Tahir Tatar, mühendisliğini kendilerinin yaptığı birçok ürünü piyasanın taleplerine göre sunduklarını ve sektörde kaliteyle yer etmeyi amaçladıklarını söyledi. Kosova kökenli olmalarına rağmen Türkiye’de yetiştiklerini ve Türkiye sermayeli olarak bu bölgelere geldiklerini kaydeden FMT Group Yöneticisi Tahir Tatar, Kosova’nın yanı sıra bölge ülkeleri olan Arnavutluk, Karadağ ve Makedonya’da da faaliyet gösterdiklerini belirtti.

Federal Elektrik, duke filluar nga njëhsorët elektrik, bënë distribuimin e shumë kompanive Turke dhe furnizimin me produkteve sa i përket këtij sektori. Përfaqësuesit e kompanisë të cilët kanë bërë të ditur se më shumë janë angazhuar dhe f të fokusuar në njësorët e rinj digjital, raportuan se si rezultat i iniciativës dhe përkushtimit të tyre, pas të gjitha testimeve e bëra lidhur me njësorët në fjalë si nga Ministria Përkatëse po ashtu edhe nga organet tjera kompetente, këta njësorë më në fund kanë arritur të hynë në tregun e Kosovës me frazën “Made in Turkey”.

FMT Group: Synojmë të thellohemi në këtë sektorKreu i OTKT-s Ahmet Mithat Milli, vizitoi edhe një antarë tjetër FMT Group i cili i takon po të njëjtit sektor por i cili operon në një drejtim tjetër. Mithat Milli i cili u mirëprit nga Tahir Tatar Pronar i FMT Group, u njohtua lidhur me punimet e kompanisë . Mjedisi konkurrues në treg nuk është në gjendje shumë të mirë, ofertat e paraqitura nuk janë të drejta dhe nuk përfundojnë në mënyrë të premtuar, dhe si rezultat i kësaj situate sektori hasë në dëmtime, tha Tatar. FMT Group synon të thellohet në sektorin aktual të cilin drejton lidhur me furnizimin dhe servisimin i gjeneratorëve , LED llampa, UPS, regullator, panele solare, etj. Meqenëse kompania zotëron inxhinierinë e vet shumë prej produkteve prezantohen në bazë të kërkesave të tregut, synojmë që në këtë sektor të zëm vend me cilësi të lartë, thotë pronari i kompanisë Tahir Tatar. Tahir Tatar Drejtor i kompanisë FMT Group i cili raportoi se, pavarësisht që me origjinë janë Kosovarë, janë rritur në Turqi dhe se këtu kanë arritur me kapital nga Turqia. Së fundmi Tatar, bëri të ditur se operojnë edhe në shtet fqinje në: Shqipëri, Mal të Zi dhe Maqedoni.

Lajme nga Oda… Odadan Haberler…Devam Vazhdim

Priştine’de Türk ve Kosovalı İşadamları İkili İş Görüşmelerinde

Biznismeët Kosovarë u Takuan me Biznismenët Turk në Prishtinë

17.04.2014, Priştine - Kosova Türkiye Ticaret Odası, TÜMSİAD (Tüm sanayici ve İşadamları Derneği) üyelerinden oluşan ve Trader Türk Derneği tarafından Kosova programı düzenlenen işadamlarına ilişkin bir program düzenledi. 17 Nisan 2014 tarihinde Victory Otelde düzenlenen programa Türkiye’den 20’nin üzerinde Kosova’dan da 100’ün üzerinde firma katıldı. Kosovalı ve Türk işadamları ikili iş görüşmeleri ile işbirliği imkanlarını aradı.

17/04/2014, Prishtinë – Oda Tregtare Kosovaro – Turke organizoi një aktivitet dedikuar Antarëve të TÜMSİAD (Shoqata e të Gjithë Industrialistëve dhe Biznismenëve) agjendën e të cilëve, në Kosovë e drejtoi Shoqata Turke Trader.më 17 Prill 2014 në aktivitetin e organizuar në Hotel Viktori morrën pjesë më shumë se 20 afaristë Turk dhe rreth 100 biznismenë Kosovarë. Biznismenët Turk dhe ata Kosovarë, gajtë takimeve B2B diskutuan rreth mundësive për bashkëpunime në mes vete.

Page 23: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 23 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerAtlantik Group Filloj të Shërbejë me Qendër të Re Lojistike

Atlantik Group Yeni Lojistik Merkezinde Hizmete Başladı

Atlantik Group, yaklaşık 2 Milyon € yatırım yaptığı yeni lojistik merkezinde hizmete başladı. Atlantik Group ev sahipliğinde düzenlenen bir akşam yemeğinde KTTO’ya üye Türkiye kökenli işadamlarıyla biraraya gelindi. Türkiye’nin Priştine Büyükelçisi Sayın Songül Ozan Hanımefendinin ve TİKA Kosova Koordinatörü Sayın Eyüp Yavuz Ümitli’nin de katıldığı davet çerçevesinde Atlantik Group’un yeni lojistik merkezi gezildi. Büyükelçi Ozan, Türk işadamlarının başarılı performanslarından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. KTTO Başkanı Ahmet Mithat Milli de bu güzel davet için emeği geçen herkese teşekkür etti. Öte yandan Group Başkanı Ayhan Demirkıran, ilgi gösteren ve destekleyen herkese teşekkürlerini iletti. Bölge ülkeleri Makedonya, Arnavutluk ve Bosna’da da yatırımları bulunan grup şirketi, logistik merkezi yatırımları ile Kosova’da kalıcı olmak istediklerini gösterdiklerini ve önümüzdeki yıllarda üretime yönelik planlarının olduğunu , ülkede istihdama katkı sağlamak istediklerini dile getirdiler. Ayhan Demirkıran 1999’daki Kosova savaşından sonra ülkeye gelen ilk Türk işadamlarından biri. Kosova’daki yatırımları 3 Milyon €’nun üzerinde olan Group, 2014 yılında ciro hedefinin 15 Milyon € olduğunu açıkladı. Atlantik Group 94 merkezi personel, 45 alt distribötör kadrosu ile toplamda 139 kişilik kadro ve 74 dağıtım aracı ile hizmet vermeye devam ediyor. Türkiye’den Başta Ülker olmak üzere Hayat Kimya,Erpiliç,Patos cips gibi 20’ye yakın firmanın tek distribütörlüğünü, bunun yanında Almanya (Vileda), İspanya (Gullon), İtalya, Bosna gibi Avrupa ve bölge ülkelerden de bazı markaların tedariki ve dağıtımını gerçekleştiriyor.

Atlantik Group, me rreth 2 Milion € investim, hapi qendrën e re logjistike. Në një darkë të organizuar ku nikoqirë ishte kompania Atlantik Group, u takuan kompanitë Antare të OTKT-s me origjinë Turke. Po ashtu edhe me praninë e Ambasadorës së Republikës së Turqisë në Prishtinë Znj. Songül Ozan dhe Koordinatorin e TİKA-s në Kosovë zt. Eyüp Yavuz Ümütlü është shëtitur qendra logjistike e kompanisë Atlantik Group. Kryetari i OTKT-s Ahmet Mithat Milli në fjalimin e tij përshendeti dhe falenderoi organizatorët e darkës në fjalë. Ndërkaq, Kreu i Atlantik Group Ayhan Demirkıran falenderoi të gjithë ata të cilët shprehën interesimin dhe përkrahjen e tyre. Group-i i cili posedon investime edhe në rajon si në Maqedoni, Shqipëri dhe Bosne, me anë të investimit për qendër logjistike në Kosovë ka dëshmuar dëshirën për qëndrueshmëri, planifikim në prodhimtari gajtë viteve të ardhshme si dhe kontribuim për punësimin e qytetarëve të këtij shteti . Ayhan Demirkıran është njëri ndër biznismenët e parë Turk i cili erdhi në Kosovë që nga viti 1999 pas periudhës së luftës. Goup-i, i cili ka investuar mbi vlerën 3 Milion €, bëri të ditur se në vitin 2014 synon të arrijë vlerën e xhirosë 15 Milion €. Atlantik Group vazhdon të shërbejë me 74 vetura për shpërndarje të mallërave, si dhe me 134 punëtorë prej të cilëve 94 janë punëtor qëndror, ndërsa 45 nën distributor. Atlantik Group duke filluar nga produktet e firmës së njohur Üller, ditribuon produketet e afro 20 kompanive të shquara Turke siç janë Produktet e Hayat Kimya, Erpiliç, çipsave Patos, etj. Atlantik Group përveç produkteve nga Turqia, po ashtu bënë edhe furnizimin dhe shpërndarjen e disa markave tjera të shquara siç janë : nga Gjermania (Vileda), nga Spanja (Gullon), nga Italia, Bosna dhe disa shtete tjera të Europës.

Page 24: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës24 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

BKT – Bankası Yeni ürünü Tarım Kredileri ile Kosova’da

BKT-Kosova fillon me produktin e ri Agro kreditim

Ulusal Ticaret Bankası – BKT, tarımsal ürünler yetiştirciliği ile ilgili firmaların karşılaştığı zorlukları ve kredilendirmeleri kolaylaştırmaya yönelik yeniliklere devam ediyor. Bu sefer tarım,alanında faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli işletmeler için yeni kredi ürünleri pazara sunulmuştur. Tarım sektorü Kosova-da gelişmekte olan bir alan olup, Kosova ekonomisinin gelişiminde büyük bir öneme sahiptir. Bu sektörün rolü GSYİH büyümesini yansıtmakla beraber ülkede yeni iş yerlerinin oluşturulmasını da etkiler. Tarımcılık, son yıllarda meyve, sebze, bağcılık, küçük ve büyük baş hayvancılıkta olduğu gibi bir çok yönde gelişmiş olan bir sektördür.Kosova tarıma elverişli bir iklime sahip olup, 1.1 milyon arazisi olan bir ülkedir. Arazinin %53 tarıma elverişli toplraklardan oluşmkatadır.Kosova-nın tarımsal kalkınma ile ilgili kapasitelerini gözönünde bulundurarak, bizim bankamız 19 Mart 2014 tarihinde yürürlüğe giren, “Tarımsal Kredi” adı altında adlandırılan çiftçileri kredilendirme projesini başlatılmıştır. Bizim amacımız, müşterilerimize sağladığımız hizmetler konusunda rekabetçi olmakla beraber , 30.000 € üzerindeki mıktarlar için hipotek değil sadece menkul teminat talep edilmektedir. Öte yandan yatırım kredileri için 84 ay-a kadar vadelendirme olanağı da sunulmaktadır. Geçtiğimiz günlerde, Ulusal Ticaret Bankası (BKT) ve Güneydoğu Avrupa için Avrupa Fonu (EFSE) arasında bir işbirlği anlaşması imzalandı. Sözkonusu anlaşmanın amacı, çiftçilerin kredilendirilmesi için 5 Milyon avro tutarında bir fonun hazırlanmasıdır. EFSE’den BKT-ye tahsis edilen fonun, bazı yönleri ile işletmeler için son derece avantajlı olması planlanıyor.

• Daha uzun vadeler• Daha cazip faiz ranları• Esnek Ödeme ornaları• Grace dönemi• Yatırım ve sermaye artışı için hedeflerBu olumlu koşulların uygulanması, işletmelerin kapasitelerini geliştirmek ve artırmak amacıyla desteklemektedir.Banka, tarım sektörünün desteklenmesi ile, Kosova’da genel ekonomik gelişimi üzerinde hızlı bir etkiye sahip olacağına inanıyor.

Banka Kombëtare Tregtare gjithmonë sjell risi sa I përket kreditimit si dhe lehtësimit në përballimin e sfidave që hasin bizneset, agro kultivuesit etj. Kësaj radhe ka nxjerrë në treg produkte të reja kredie për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme që operojnë në fushën e bujqësisë, Kredinë AGRO.Sektori I Agro bisnesit në Kosovë është në zhvillim e sipër dhe shumë I rëndësishëm në zhvillimin e ekonomisë Kosovare. Roli I këtij sektori reflekton jo vetëm në rritjen e GDP por gjithashtu krijon edhe vende të reja të punës. Në vitet e fundit Agrokultura është zhvilluar në shumë drejtime si perim kultura , pemtaria, vreshtaria , fermat e kafshëve të mëdha dhe të imëta, etj. Kosova përbëhet nga 1.1 milion sipërfaqe toke nga e cila 53% e saj është tokë punuese me klimë shumë të favorshme për zhvillimin e Bujqësisë.Duke I parë të gjitha këto kapacitete të zhvillimit të bujqësisë në Kosovë, banka jonë ka filluar projektin për kreditimin e fermerëve dhe zyrtarisht produkti I agro kreditimit ka hy në fuqi me datën 19 Mars 2014.Objektivi ynë është që të jemi kompetitivë sa I përket kushteve të cilat do ti ofrojmë për klientët tanë, që deri në shumën 30.000 euro nuk do të kërkohet hipotekë por vetëm kolaterall I luajtshëm kurse maturiteti për kredi investive mund të jet deri në 84 muaj. Kohët e fundit Banka Kombëtare Tregtare (BKT) nënshkroi një marrëveshje me Fondin Europian për Europën Juglindore (EFSE). Subjekt i kësaj marrëveshjeje është marrja e një fondi në vlerë prej 5 milionë euro per kreditim te fermerëve. Fondi i akorduar BKT-së nga EFSE, është planifikuar të jetë shumë i favorshëm për bizneset në disa aspekte:

• Maturim më i gjatë• Norma atraktive të interesit• Plani i pagesës fleksibil• Grace periudha • Destinacion për investime dhe rritje të kapitalitZbatimi i këtyre kushteve të favorshme do të bëhet me qëllim që të mbështeten bizneset për zhvillimin dhe rritjen e kapaciteteve të tyre . Banka beson se mbështetja për sektorin e agrobiznesit, do të ketë ndikim të shpejtë në zhvillimin e përgjithshëm ekonomik në Kosovë.

KTTOD1
Sticky Note
BKT Kosova, Yeni Ürünü olan Tarım Kredilendirmeleri ile Başlıyor
KTTOD1
Sticky Note
arazilerden oluşmaktadır.
KTTOD1
Sticky Note
KTTOD1
Sticky Note
aya
KTTOD1
Sticky Note
oranları
KTTOD1
Sticky Note
planı
Page 25: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 25 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

“Elen” Almanya Piyasasında Ofis Açtı

Elen firması, projelendirme elektro-enerji sistemlerinin kurulumu, teknik danışmanlık ve enerji tasarrufu ile ilgili çözümler doğrultusunda hizmet veren bir şirkettir. Partnerlerimiz tarafından sunulan dhe kullanılan en son teknolojik çözümlerle, Elen heryerde ve herzaman tasarruflu bir şekilde kullanılabilecek olan enerji elektriği ile ilgili transferleri zenginleştirip olanakları kolaylaştırıyor.Kosova-da yıllarca tanınan bir lider olarak, artık hedefimiz faaliyetlerimizi bölgesel olarak da genişletmek olacak. Şimdiye kadar ulaştığımız başarılarımızın sonucu olarak, 20 yıla aşkın tecrübelerimizle, bu yıl Mart ayından itibaren, Elen Almanya-nın Nuremberg şehrinde faaliyete başladığı ofisiyle iftahar etmektedir. Bu doğrultuda, sunduğumuz ürün ve hizetlerimizle piyasada genişlemeyi, özellikle elektrik tesisatı, elektrik montajı, yenilebilir enerji, ve bu gibi alanlarda ilgi odağı olup Kosova-dan Almanya-ya dış kaynak olmayı hedefliyoruz. Sonuç olarak, sunduğumuz hizmet ve ürünlerimizle, amacımız Almanya ve Avupa piyasasında aktif olmaktır.

Kompania Elen është kompani e specializuar në ofrimin e shërbimeve të projektimit, instalimit të sistemeve elektro-energjetike, këshillimeve teknike dhe zgjidhjeve në efiçiencë të energjisë. Duke vlerësuar dhe përdorur zgjidhjet teknologjike më të fundit të ofruara nga partnerët tanë, Elen po pasuron dhe thjeshtëson format dhe mundësitë e bartjes së energjisë elektrike në mënyrë që ajo të përdoret kudo dhe në çdo kohë në mënyrë sa më efiçiente.Si një lider i njohur prej vitesh në Kosovë, tashmë synojmë të shtrijmë aktivitetin tonë edhe në rajon.Me kënaqësi ju njoftojmë se si rezultat i sukseseve të deri tanishme, të një përvoje të gjatë mbi 20 vjeçare, që nga Marsi i këtij viti Elen ka hap zyret e saja edhe në qytetin e Nuremberg të Gjermanisë.Me ç`rast synojmë zgjerimin e tregut përmes produkteve dhe shërbimeve që ofrojmë, në fokus të veçantë në fushën e instalimeve elektrike, asemblimit elektrik, energjisë së ripërtëritëshme etj. dhe do të jemi si oursourcing nga Kosova për Gjermani. Me një fjalë të jemi aktiv me shërbimet dhe produktet në gjithë tregun Gjerman si dhe atë Evropian.

Elen Hap Zyre edhe në Tregun e Gjermanisë

“Mehemt Akif” Kolejinde Kalpler Beraber ÇarpıyorGülistan Eğitim Merkezi tarafından, Arnavutça, Türkçe ve Boşnak dillerinde, şarkı, dans, müzik ve şiirler eşliğinde, “Kalpler Beraber Çarpıyor” slloganıyla “1. Kültür Festivali” düzenldi Festivalin açılışı, “Etno Klasik” grubu tarafından yorumlnan “Baresha – Çoban” melodisiyle gerçekleştirildi. Bu etnilere ait softa ve kıyafetlerin segilenmesiyle, Priştine Ulusal Tiyatrsonun sofra koridoru adeta bir etnologji müzesini canlandırdı. Geleneksel Arnavut sofra ve kıyafetleri “Dera e Hapur (Açık Kapı)” Kadın Derneği tarafından hazırlandı. Öte yandan Türk sofrası ise “Mehmet Akif Türk Koleji” çalışanları tarafından hazırlanıp sergilendi. Festivalimizde, Lipyan, Prizren, Yakova’da bulunan “Mehmet Akif Türk Koleji” öğrencileri yanısıra, Prishtine’de bulunan “Uluslararası Okul - ISP” öğrencileri, ve “Yllka” Anaokulu öğrencilerimiz de katılarak her üç dilde şarkılar söylediler.

Institucioni Arsimor Gulistan me këngë e valle, poezi dhe muzikë në shqip, turqisht e boshnjakisht e hapi edicionin e parë të Festivalit Kuturor me moton “Zemrat rrahin së bashku”.Melodia e ”Bareshës“ interpretuar nga “Etno Klasik” ka hapur festivalin. Korridori i Teatrit Kombëtar ka ngjasuar me një muze etnologjike ku janë ekspozuar veshje e sofra të këtyre tri etnive. Për veshjen dhe sofren tradicionale shqiptare ishte kujdesur shoqata e grave “Dera e hapur”. Ndërsa për sofren turke stafi turk i Kolegjeve “Mehmet Akif”.Në Festivalin tonë kanë marrë pjesë nxënësit e Kolegjit “Mehmet Akif” në Lipjan, Prizren dhe Gjakovë, nxënësit e Shkollës Internacionale të Prishtinës si dhe fëmijët e institucionit parashkollor “Yllka” të cilët kanë kënduar në tri gjuhë. Nuk mbeti pa u prezantuar as kultura boshnjake kur me këngë e valle të rinjët nga Prizreni luajtën vallen tradicionale.

Zemrat Rrahin së Bashku në Kolegjet e “Mehmet Akifit”

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

N.T.Sh. ELEN Rr “Bedri Shala” p.n

Kosovë – 10000 Prishtinë

Telefon/Fax: +381 (0) 220 563 Mobil: +377 (0) 44 169 156 Email: [email protected]

ELEN GmbH BBCN-Bavarian Business Center Network Fürther Str. 27, 90429 Nürnberg

Tel. +49-911-28707070 Mob: +491 5736129247

E-mail: [email protected]

www.elenks.com

“Elen” Almanya Piyasasında Ofis Açtı

Elen firması, projelendirme elektro-enerji sistemlerinin kurulumu, teknik danışmanlık ve enerji tasarrufu ile ilgili çözümler doğrultusunda hizmet veren bir şirkettir.

Partnerlerimiz tarafından sunulan dhe kullanılan en son teknolojik çözümlerle, Elen

heryerde ve herzaman tasarruflu bir şekilde kullanılabilecek olan enerji elektriği ile ilgili transferleri zenginleştirip olanakları kolaylaştırıyor.

Kosova-da yıllarca tanınan bir lider olarak, artık hedefimiz faaliyetlerimizi bölgesel olarak da genişletmek olacak.

Şimdiye kadar ulaştığımız başarılarımızın sonucu olarak, 20 yıla aşkın tecrübelerimizle, bu yıl Mart ayından itibaren, Elen Almanya-nın Nuremberg şehrinde faaliyete başladığı ofisiyle iftahar etmektedir.

Bu doğrultuda, sunduğumuz ürün ve hizetlerimizle piyasada genişlemeyi, özellikle elektrik tesisatı, elektrik montajı, yenilebilir enerji, ve bu gibi alanlarda ilgi odağı olup Kosova-dan Almanya-ya dış kaynak olmayı hedefliyoruz.

Sonuç olarak, sunduğumuz hizmet ve ürünlerimizle, amacımız Almanya ve Avupa piyasasında aktif olmaktır.

Page 26: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës26 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

Ayrıca, festivalde boşnak Kültürü de sergilenerek türküler eşliğinde geleksel folklor oyunları gerçekleştirildi. ISP Korosu beyaz gömlekleri ile sahneyi iki kez doldururken, Arnavutça ve Türkçe şarkılar – türküler söylediler. ISP öğrencisi Anita Syla, bu sene Türkiye Olipiyatları çerçevesinde düznelenecek olan “12. Dil ve Kültür Festivalinde” Kosovayı temsil edeceği şarkıyı seslendirdi. “Bayram Curri” Devlet okulu öğrencilerinin tarafından geleneksel Arnavut Halk oyunları misrafirlerin beğenisine sunuldu. Yakovalı kız öğrencileri ise, Türk folklor müziği eşliğinde geleneksel Türk halk oyunlarını sergilediler. Festival sırasında, ülkedeki kültüre sağladıkları katkılarından dolayı ünlü isimler onurlandı. Nexhmije Pagarusha, Melihate Qena, Shkurte Fejza, Rona Nishliu ve Blerta Zeqiri-ye onursal plaketler takdim edildi. Başbakan Yardımcısı Hajredin Kuqi ve Prishtine Belediye Başkanı Shpend Ahmeti-nin de aralarında bulunduğu seyirciler önünde, Nexhmije Pagarusha “Sizin Sevginizle Yaşıyorum” dedi Eğitim Kurumu “Gülistan” hedefi, bu festivalin toplumlar arasındaki dostluk köprüsünü oluşturması ve insanlar arasında kültürel değerlerinin tanınması ve aktarılmasıdır.

Kori i ISP-së me këmisha të bardha e ka mbushur dy here skenën derisa kënduan këngë në gjuhën shqipe dhe turke. Nxënësja e ISP-së Anita Syla mori pjesë me këngën e saj e cila do ta përfaqësojë Kosovën në Olimpiadën e 12-të të Festivalit Kulturor dhe Gjuhësor që do të mbahet këtë vit në Turqi. Asambli folklorik “Bajram Curri” i formuar nga nxënësit e shkollave publike prezantoi vallet tradicionale shiptare. Nxënëset nga Gjakova nën ritmin e muzikës folklorike turke vallëzuan vallen tradicionale turke.Ky festival nuk e la pa nderuar edhe figura të shquara që kanë kontribuar në zhvillimin e kultures në vend.Nexhmije Pagarusha, Melihate Qena, Shkurte Fejza, Rona Nishliu e Blerta Zeqiri u nderuan me nga një pllakat nderi. “Jetoj me dashurinë e juaj” ka thënë Nexhmije Pagarusha para publikut në mesin e të cilëve ka qenë edhe zëvendëskryeministri Hajredin Kuçi dhe kryetari i Prishtinës Shpend Ahmeti. Institucioni Arsimor Gulistan synon që ky Festival të jetë një urë lidhëse e faktor i rëndësishëm në marrëdhëniet miqësore mes popujve përmes njohjes dhe shkëmbimit të vlerave kulturore.

AMERIKA-da GELENEKSEL BAŞARI DEVAM EDİYOR HOUSTON, USA I-SWEEEP 2014 (International Sustainable World Energy Engineering Environment Project Olympiad)Amerika-da gerçekleştirilen SWEEEP (International Sustainable World Energy Engineering Environment Project Olympiad) isimli Bilimsel Olimipat-ta, Amerika Birlerşik Ülkelerinden ve daha bir çok ülkeden yarışan öğrenciler arasında Arrita Beqa ve Deniza Peja, altın madalyalarla ödüllendiler. Mehmet Akif Kolejinden katılan sözkonusu öğrenciler, altın madalyaları Amerika’da düzenlenen I-SWEEEP olimpiyatı bünyesinde gerçekleştirdikleri Çevre alanındaki projeden kazanmışlardır. Öğrencilerimiz, Arrita Beqa ve Deniza Peja “Usage of fish manure as a fertilizer” projelesini sunmuşlardır.

HOUSTON, USA I-SWEEEP 2014 (International Sustainable World Energy Engineering Environment Project Olympiad)Nxënësit Arrita Beqa dhe Deniza Peja u nderuan me medalje të artë në olimpiadën shkencore I-SWEEEP (International Sustainable World Energy Engineering Environment Project Olympiad) që është mbajtur në Amerikë e ku konkurronin nxënësit e shumë shteteve të botës poashtu edhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.Në olimpiadën I-SWEEEP dy nxënësit e Kolegjit Mehmet Akif e kanë fituar medaljen e artë përmes projektit në lëmin e ambientit në olimpiadën e organizuar në Amerikë. Nxënësit Arrita Beqa dhe Deniza Peja prezantuan projektin e tyre “Usage of fish manure as a fertilizer” dhe janë shpërblyer me medaljen e artë.

Zemrat Rrahin së Bashku në Kolegjet e “Mehmet Akifit”

Page 27: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 27 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

Öte yandan, I-SWEEEP olimpiyatında yer alan öğrencilerimiz, Rrona Dushi ve Jehona Dushi isimli öğrencilerimizm“Removal of toxic metals from water by using pumpkin seeds” projeleriyle, Arbana Behluli ve Blerta Gjinolli “Adsorption of Cu(II) and Pb(II) ions in Goshica clay in natural form” isimli projeleriyle, bronz madalyalarla ayrıca ödüllendirildiler.

KENIA, AFRICA GCIEPO 2014 (Golden Climate International Environmental Project Olympiad)Öğrencilerimiz Bardha Azemi ve Zana Demiri ise, Kenya (Afrika-da) düzenlenen “Climate International Environmental Project Olympiad (GCIEPO)” Uluslararası olimpiatında Kosova Cumhuriyetini temsil ettiler. Bardha Azemi ve Zana Demiri “Adsorption Of Cr 6 Ions From The Waste Of Leather Tanning Process Through The Use Of Ferronickel Slag” isimi altındaki projeleriyle GCIEPO olimpiatında gümüş madalyalarla ödüllendirildiler.

Nxënësit Rrona Dushi dhe Jehona Dushi me projektin “Removal of toxic metals from water by using pumpkin seeds” dhe Arbana Behluli e Blerta Gjinolli me projektin “Adsorption of Cu(II) and Pb(II) ions in Goshica clay in natural form” poashtu kanë marrë pjesë në olimpiadën I-SWEEEP dhe janë shpërblyer me medalje të bronztë.

KENIA, AFRICA GCIEPO 2014 (Golden Climate International Environmental Project Olympiad)Ndërsa nxënësit Bardha Azemi dhe Zana Demiri përfaqësuan Republikën e kosovës në Olimpiadën Ndërkombëtare Golden Climate International Environmental Project Olympiad (GCIEPO) e cila organizohet në Kenia (Afrikë).Nxënësit tanë Bardha Azemi dhe Zana Demiri me projektin “Adsorption Of Cr 6 Ions From The Waste Of Leather Tanning Process Through The Use Of Ferronickel Slag” kanë marrë pjesë në olimpiadën GCIEPO dhe jan; sh;pblzer me medalje të argjentë.

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

TEB Bankası geleceğin basketbolcularını destekliyor10 Nisan, 2014, Priştine – Bugün yapılan basın toplantısında, TEB bankası ile Kosova Basketbol Federasyonu – FBK (Federata e basketbollistëve të Kosovës) arasında bir işbirliği anlaşması imzalanarak, TEB, Kosova Basketbol Federasyonu – FBK tüm ligleri ve yeni kategorileri için resmi sponsoru olmuştur. FBK Başkanı Erolld Belegu , açıklamasında, Yönetim Kurulunun, Federasyon Yönetimini ele aldığından bu yana, son aylarda yapılan en başarılı olayın bunun olduğunu vurguladı. Belegu, anlaşmanın önemine değinerek, “Bizim programımızın kilit noktası, basketbol liglerine ait yeni kategorinin gelişmesi” dedi. Başkan, ayrıca “TEB-in resmi sponsorluğu bizlere ayrı bir gurur vermekle beraber, sözkonusu destek ile önümüzdeki üç yıl içinde, tüm yeni kategori , liglerin, kupaların ve ayrıca takım sayısı ve oyuncu sayısının artmasında, ayrıca antrönerlerin daha profesyonel çalışmalarında katkıda bulunacağı gerçeğini” vurguladı TEB – Kosova Gn. Müdürü Ayhan Albeyoğlu, basketbol programında yeni kategori liglerine destek vererek, aslında TEB Bakası olarak, Kosova gençliğine yatırım tahaddütnü yansıtmakla beraber, basketbolda yeni nesillerin gelişmesine destek verdiklerini vurgulayarak, “Amacımız genç oyuncuların saha, okul ve yaşamlarında lider olmaları için yardımcı olmaktır, dedi.

10 prill, 2014, Prishtinë – Në konferencën për shtyp që u mbajt sot, Banka TEB nënshkroi marrëveshjen e bashkëpunimit me Federatën e Basketbollit të Kosovës duke u bërë në këtë mënyrë sponzor zyrtar i FBK-së dhe i të gjitha ligave të kategorive të reja.

Kryetari i Federatës së Basketbollit të Kosovës, Erolld Belegu, theksoi se kjo është një prejarritjeve më të mëdha të federates në muajt e fundit prej momentit që bordi ka marrë menaxhimin e federates. “Pika kyçe e programit tonë ka qenë zhvillimi i ligave të basketbollit në kategoritë e reja dhe ndjehemi krenar që tashmë Banka TEB do të jetë sponzor zyrtar i të gjitha ligave të reja si dhe i kupave për këto grupmosha për tri vitet e ardhshme që do të kontribuojë në rritjen e numrit të ekipeve e lojtarëve si dhe puna me trajnerë do të jetë edhe më profesionale ” – theksoi Belegu.Kryeshefi ekzekutiv i bankës TEB, Ayhan Albeyoglu theksoi se përkrahja e ligave te gjeneratave të reja në basketboll reflekton përkushtimin e bankës TEB për të investuar në rininë e sotme në mënyrë që të mundësohet zhvillimi i programave basketbollistike të gjeneratave të reja të Kosovës.

Banka TEB përkrah basketbollistët e së ardhmes

KTTOD1
Sticky Note
taahhüdünü
Page 28: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës28 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Albeyoğlu, ayrıca “bizim isteğimiz, onlara takip edebilecekleri modeler sunup, ekip çalışmasının, spor, eğitim ve ayrıca saygınlığın önemini, vurgulayarak doğru yolu göstermektir” dedi. Gn. Müdür Ayhan Albeyoğlu açıklamasında şunları ekledi: “bu anlaşma bizim için sadece bir basketbol sponsorluğu değil, sporun dışında hayatta karakter ve kararlılığı yapılanmasını, ve başarıya ulaşımımanın da bir göstergesi dir. Öte yandan, TEB Genel Müdür Yardımcısı Arton Celina, TEB Bankasının herzaman gençleri destekldiklerini ve onların faaliyetlerini kolaylaştırmak amacıyla yardımcı olmaya çalıştıklarını belirtti. Müdür Yardımcısı Celina, “Bu işbirliği ile, Kosova Basketbol Federasyonu işin teknik ve organizasyon kısmı ile , TEB Bakası ise finansal desteği ile gençlerin faaliyetlerini endişesiz bir şekilde kolaylaştıracağı düşüncesindeyiz” dedi.

TEB-in sosyal sorumluluğu, faaliyet gösterdiği yerlerde toplum için katkıda bulunmaktır. Bu çerçevede, spor, sanat ve kültür alanlarında TEB Bankası sponsorluk programı aracılığıyla yatırım yapmaya devam etmektedir.

“Synimi ynë është që të ndihmojmë lojtarët e rinj të bëhen liderë në fushë, shkollë dhe jetë. Ne dëshirojmë që t’ju japim atyre modele për t’i ndjekur duke ua theksuar rëndësinë e punës ekipore, korrektësinë sportive e gjithashtu edhe shkollimin dhe të qenit të respektueshëm. Për neve, ky nuk është vetëm një sponzorizim i basketbollit, por është ndërtim i karakterit dhe vendosmërisë për të arritur sukses në jetë edhe jashtë fushës së sportit” – tha kryeshefi ekzekutiv i bankës TEB, z Ayhan Albeyoglu.Ndërsa zëvendës drejtori i bankës TEB, Arton Celina, tha se është me rëndësi të përmendetse bankës TEB gjithmonë i ka interesuar t’i përkrah fëmijët dhe gjeneratat e reja për t’ua lehtësuar aktivitetet e tyre. “Përmes këtij bashkëpunimi, Federata e Basketbollit të Kosovës do të përkujdeset në aspektin tekniko-organizativ të ndeshjeve e banka TEB do të jap përkrahje financiare në mënyrë që të fëmijët të ushtrojnë aktivitetin e tyre pa brenga” – tha zëvendës drejtori menaxhues, Z. Celina.

Përgjegjësi sociale e TEB-it është që të kontribuojë në të mirë të komunitetit ku vepron prandaj përmes programit të sponzorizimit në fushat e sportit, artit e kulturës, banka TEB vazhdimisht investon në sfera të

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

TEB Bankası Kosova-da ilk Tarım Kredi Kartlarını Dağıttı

Banka TEB ka shpërndarë Agro Kredit Kartelat e para për fermerët kosovarë, duke ndihmuar kështu në përmirësimin e sektorit të bujqësisë në Kosovë.Agro Kartela ofron qasje të lehtë në financa për fermerët në mbarë Kosovën si dhe u mundëson fermerëve dhe agrobizneseve blerjen e inputeve dhe pajisjeve bujqësore me këste, me 0% interes dhe me grejs periudhë deri në 6 muaj.

Teb Bankası, Kosova’da tarım sektörünün gelişimine destek olmak amacıyla, Kosovalı çiftçilerin ilk Tarım Kredi Kartlarını dağıttı. TEB Bankası, Tarım Kredi Kartları, Kosova genelinde bulunan çiftilerin finansmana kolay erişim sunup sağlamakla birlikte, tarımsal ekipmangirdilerin satın alımında %0 faiz ve 6 aylık greys dönemi uygulaması ile çiftçi ve tarımsal ürünler yetiştirciliği ile ilgili firmalara yardımcı olmaktadır.

Banka TEB shpërndan Agro Kredit Kartelat e para në Kosovë

KTTOD1
Sticky Note
modeller
KTTOD1
Sticky Note
desteklediklerini
KTTOD1
Sticky Note
çiftçilerin
KTTOD1
Sticky Note
finansmana
KTTOD1
Sticky Note
"sağlamakla birlikte" silinsin....
KTTOD1
Sticky Note
tarımsal ekipman ve girdilerin
Page 29: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 29 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

TEB Bankası Yeşil Kredi ve Yeşil Starkart-ını Sundu

03/04/2014 3 prill, 2014, Prishtinë – Në konferencën për shtyp që u mbajt sot, Banka TEB në partneritet me Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), Projektin Kosovar për Energji të Qëndrueshme (KOSEP) , dhe Bashkimin Evropian, për herë të parë prezentuan projektin e kredisë së gjelbër që i mundëson klientëve përfitim të granteve deri në 20%, si dhe u prezentua produkti më i ri, Starkartela e gjelbër, përmes së cilës klientët e bankës TEB do të mund të blejnë produkte që kursejnë energji, me këste, pa kamatë dhe të përfitojnë gjithashtu deri në 20% të vlerës së blerjeve (duke mos e përfshirë TVSH-në).Anton Kobakov, kryesues i zyrës rezidente të Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim në Prishtinë, theksoi se TEB është banka e parë në Kosovë që promovon dhe që ka marrë iniciativën për një produkt të tillë për kursimin e energjisë. “Banka TEB shfaqi kapacitet të lartë për të futur inovacione në sektorin bankar në Kosovë duke dhënë si grant deri në 20% të vlerës së kredisë, që po dëshmohet si vlerë e shtuar ndaj klientëve për të zëvendesuar pajisjet e vjetra me ato moderne” theksoi Kobakov.Kryeshefi ekzekutiv i bankës TEB, Ayhan Albeyoglu, duke falenderuar për bashkëpunim drejtuesit e EBRD-së, KOSEP-it dhe Bashkimit Evropian e quajti TEB-in si bankë dinamike dhe inovative për produktet e lansuara në tregun bankar në Kosovë duke u munduar që gjithmonë të ofrojë mundësi unike për klientët.“Kredia e gjelbër lansohet për herë të parë në Kosovë për t’i financuar të gjithë klientët, si ata individualë, ashtu edhe ata biznesorë në investimet e tyre për të kontribuar në rritjen e efiçiencës së energjisë. Përmes këtij produkti do t’ju mundësojmë klientëve tanë që të kenë fatura më të ulëta dhe përfitime më të mdha duke paguar më pak, gjatë zëvendësimit të pajisjeve të vjetra me ato më moderne duke dhënë në këtë mënyrë kontribut multidimenzional në shoqëri për një zhvillim të përgjithshëm ekonomik” tha kryeshefi ekzekutiv i bankës TEB.Ndërsa zëvendës drejtori i bankës TEB, Orcun Ozdemir, tha se është me rëndësi të përmendet se prej momentit që ky projekt është lansuar dhe deri më tani, TEB ka lëshuar kredi të gjelbëra për konsumatorët në një vlerë totale prej 2.5 milion EURO. Prandaj, vlera totale e granteve që do të ndahen për konsumatorët e kredive të gjelbra dhe investimet në projektet e efiçiencës së energjisë do të jetë 200,000 EUR për fazën e parë.

“Z. Ozdemir, gjithashtu prezentoi veçoritë unike të Starkartelës për produktet efiçiente të energjisë përmes së cilës konsumatorët shumë lehtë mund të blejnë produktet që e kursejnë energjinë ku ata kanë mundësi të paguajnë me këste dhe pa interes si dhe do të mund të përfitojnë grante deri në 20% të vlerës së blerjes”.

3 Nisan, 2014, Priştine – Gerçekleştirilen basın toplantısında, TEB Bankası, Avrupa Imar ve Kalkınma Bankası (BERZH), Kosova İstikrarlı Enerji Projesi (KOSEP) ve Avrupa Birliği ortaklığı ile ilk defa “”Yeşil Kredi Projesi” sunulurken, sözkonusu kredi müşterilerine %20’ye kadar hibe sunuyor. Ayrıca, “Yeşil Starkard” projesi ile TEB Bankası müşterilerine enerji tasarrufu sağlayan ürünleri taksit ile ve faizsiz satın alamayı sağlayarak, (KDV dahil değil) değerinin % 20 kazandırıyor.

Avrupa Imar ve Kalkınma Bankası (BERZH) Priştine Ofisi Başkanı Anton Kobakov, “TEB Bankasının Kosova-da ilk defa böyle bir inisyatif alarak enerji tasrrufu için sözkonusu ürünü sunduğunu” vurguladı. Komabkov, Ayrıca “ TEB Bankasının yüksek bir kapasite gösterip, Kosovanın bankacılık sektöründe yenilikler getirerek, müşterilerine eski donanımları yerine yenilerini alma fırsatı sunup, kredilerinin %20-sini hibe olarak katma değer nitelğinde değerlendirdiğini kanıtladı” dedi. TEB Bankası Genel Müdürü Ayhan Albeyoğlu,sözkonusu işbirliği için Avrupa Imar ve Kalkınma Bankası (BERZH), Kosova İstikrarlı Enerji Projesi (KOSEP) ve Avrupa Birliği temsilcilerine teşekkür ederek, TEB-in dinamik ve yenilikçi bir yapıya sahip olduğunu, Kosova pazarında yeni ürünleri lanse ettiğini ve herzaman müşterilerine benzersiz imkanlar sunmaya çalıştığını söyledi.Teb-in Genel Müdürü, Yeşil Kredinin Kosova-da ilk kez lanse edildiğini bildirerek, tüm müşterilerine finans sağlamak adına kurulan bir kredi olmakla birlikte, hem bireysel hem de firma sahibi müşterilerinin yatırımlarında enerji tasarrufu için katkıda bulunmaktadır, dedi. Albeyoğlu, bu ürün sayesinde, müşterilerinin fatura değerlerinin düşmesi, daha düşük fatura ödemeleri ile kazançlarının artması, eski donanımlarını yeni ve modern olanaları ile değiştirmeleri, ve böylece genel ekonomik kalkınma için topluma çok boyutlu katkı sağlanağını, vurguladı. Öte yandan, TEB Bankası Müdür Yardımcısı Orçun Özdemir, projenin lanse edimesinin hemen ardından bugüne kadar müşteriler tarafından 2.5 Milon € değerinde yeşil kredi talep edildiğini önemle vurguladı. Müdür Yardımcısı, ayrıca sözkonusu enerji tasarrufu ve yatırımları için yapılan yeşil kredi projesine yönelik hibe değerinin ilk etapta 200.000 € olduğunu söyledi. “Sayın Özdemir, aynı zamanda Starkartın enerji tasarrufu ürünlerine yönelik benzersiz özelliklerinden bahsederek, müşterilerin çok kolay bir şekilde yeni donanımlara sahp olabileceklerini ve bu şekilde enerji tasarrufundan faydalanabileceklerini söyledi. Müdür Yardımcısı, müşterilerin bu şekilde ödemelerini faizsiz bir şekilde taksitlendirebileceklerini ve satın alma fiyat değerinin %20-sini kazanabilecekleri bilgilerini de aktardı.

Banka TEB prezenton produktin e kredisë së gjelbër dhe Starkartelën e gjelbër

KTTOD1
Sticky Note
Kobakov
KTTOD1
Sticky Note
niteliğinde
KTTOD1
Sticky Note
olanlar
KTTOD1
Sticky Note
edilmesinin
KTTOD1
Sticky Note
sahip
Page 30: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës30 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Türkçe Shqip

Më pas, Melvis Asin, zëvendës drejtor i sektorit të bashkëpunimit në zyrën Bashkimit Evropian në Kosovë, theksoi rëndësinë e këtij projekti si hap të rëndësishëm të përmbushjes së kritereve të energjisë efiçiente drejt integrimit të politikave të Bashkimit Evropian.Fjalën përfundimtare e dha Besim Islami, menaxher i projektit të KOSEP, i cili dha detajet e projektit dhe u fokusua në avantazhet që sjell shfrytëzimi i këtij produkti për përmirësimin e standardit të jetesës për të gjithë qytetarët.Banka TEB vazhdon të lansojë produkte inovative në tregun bankar në Kosovë duke kontribuar vazhdimisht në mirëqenien e qytetarëve të vendit si dhe në zhvillimin ekonomik në përgjithësi.

Ardından, Avrupa Birliği Kosova Ofisinde faaliyet gösteren İşbirliği Sektörünün Müdür Yardımcısı Sn. Melvis Asin, enerji tasarrufu ile ilgili olan bu projenin, Avrupa Birliği kriter politikası için önemli bir adım oduğunu vurguladı. Më pas, Melvis Asin, zëvendës drejtor i sektorit të bashkëpunimit në zyrën Bashkimit Evropian në Kosovë, theksoi rëndësinë e këtij projekti si hap të rëndësishëm të përmbushjes së kritereve të energjisë efiçiente drejt integrimit të politikave të Bashkimit Evropian.Kosova İstikrarlı Enerji Projesi (KOSEP) - Menejeri Besim İslami, proje hakkında detaylardan bahsederek, toplumun yaşam standardını iyileştirmek amacılya geliştirlen bu ürünün kullanımı ve avantajları konusuna değindi.TEB Bankası, sürekli olarak vatandaşların refahına ve genel olarak ülkenin ekonomik kalkınmasnda katkıda bulunarak , Kosova pazarında yenilikçi ürünlerini lanse etmeye devam ediyor.

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

KTTOD1
Sticky Note
Paragrafi duhet te fshihet - ka mbet ne gjuhen shqipe...
Page 31: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 31 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

“Amacımız Güvenli, Sürekli ve Kaliteli Enerji”

1. Jeni duke e udhëhequr kompaninë më të madhe dhe më komplekse në vend. Nga ana tjetër, jeni zotuar të bëni një investim prej 300 milionë eurosh. A do të jeni në gjendje të realizoni planin e investimeve dhe prioritetet e caktuara?

Me transferimin e aksioneve të shpërndarjes dhe furnizimit me energji elektrike nga Qeveria e Kosovës, përkatësisht KEK-u te Kosova Çalik Limak Energy (KCLE), që nga data 8 maj 2013 u themelua kompania e pavarur me emrin KEDS. Me qëllim të përshtatjes me standardet evropiane dhe për të ofruar një rrjet të besueshëm të shpërndarjes, KEDS i ka dhënë rëndësi të veçantë investimeve. Në vazhdën e kësaj, qysh para privatizimit të kompanisë, është hartuar një plan investues në vlerë prej 300 milionë eurosh në 15 vitet e ardhshme. Duke folur për prioritetet e dala qysh në fillim të këtij procesi, ashtu siç është vlerësuar edhe më herët, me qëllim të arritjes së standardeve evropiane, është paraqitur nevoja për ndërrime moderne dhe të sigurta, për përforcim të rrjetit, ulje të humbjeve teknike dhe komerciale, si dhe për ofrimin e furnizimit të sigurt dhe cilësor dhe në bazë të standardeve. Duke pasur parasysh që investimet dhe projektet e planifikuara në sektorin e energjisë janë afatgjata, konsiderohet normale nëse efekti i tyre nuk shihet aty për aty. Ndryshimet nuk arrihen brenda ditës dhe natyrisht duhet kohë për realizimin e tyre. Në këtë aspekt lusim konsumatorët tanë për mirëkuptim.Që nga marrja e KEDS-it në pronësi, nga maji i vitit 2013 deri më tani, në një periudhë prej afro 8 muajsh, ne kemi arritur të investojmë një shumë prej 16.5 milionë eurosh. Jemi të përkushtuar që të sigurojmë furnizim të vazhdueshëm dhe cilësor me energji elektrike për konsumatorët ,si dhe për investitorët tjerë në Kosovë.

2. Në Kosovë kërkesa për energji elektrike është gjithnjë në rritje e sipër. Për t’u përballur me këto kërkesa: a) A ekzistojnë projekte të ngjashme sikur projekti i termocentralit të ri në Kosovë dhe cilat janë pikëpamjet tuaja lidhur me projektin e termocentralit të ri në Kosovë?

Kosova posedon rezerva të mëdha të linjitit, por me njësitë gjeneruese ekzistuese të vjetëruara të prodhimit nuk mund të plotësojnë kërkesat energjetike, prandaj ka nevojë për modernizimin e tyre. Për momentin 15% e energjisë së konsumuar në Kosovë KEDS importon nga tregu i jashtëm. Ndërtimi i kapaciteteve të reja të prodhimit vendor të energjisë do të siguronte një stabilitet të lartë, si dhe do ta bënte KEDS -in të pavarur nga importi. Energjia e blerë nga jashtë, duke qenë me kosto të lartë, paguhet me çmim dyfish më të lartë se energjia e prodhuar në vend.

1. Kosova’nın en büyük ve komplike şirketlerinden birini yönetiyorsunuz. Diğer yandan, şirket olarak vaat ettiğiniz yatırım 300 milyon € civarında. Yatırım planlamanızı ve önceliklerinizi tanımlayabilir misiniz?

Devlet hisselerinin Kosova Çalık Limak Energy (KCLE) şirketine satışı ve elektrik dağıtım şebekesi ve tedarik operasyonlarının KEK’ten transfer edilmesiyle, Kosova Elektrik Dağıtım ve Tedarik Şirketi (KEDS), özel bağımsız kuruluş olarak 8 Mayıs 2013 tarihinde faaliyetlerine başladı. KEDS, Avrupa Standartlarına uygun bir dağıtım şebekesi kalitesini sağlamak için öncelikli olarak yatırıma önem vermiştir. Bu hususta, güvenli ve sürekli enerji temini için özelleştirme öncesinde planlamaya başlayarak , önümüzdeki 15 yılı kapsayacak şekilde 300 Milyon €’luk yatırım programı yapmıştır.Yatırım planımızın başta gelen öncelikleri arasında, daha önce değinildiği gibi Avrupa standarlarını yakalayacak şekilde şebekenin modern ve güvenilir şekilde değiştirilmesi, şebekenin güçlendirilmesi, teknik ve ticari kayıpların azaltılması, tedarik, sağlık ve güvenlik standartlarının kalitesinin sağlanması önceliklendirilmiştir. Elektrik enerjisi sektöründe yapılan proje ve yatırımlar uzun vadeli olduğu için etkilerinin hemen hissedilmemesi normaldir. Değişim bir günde gerçekleşemez, gerçekleşmesi için zaman gereklidir. Bu yüzden, tüm müşterilerimizden bu konuda sabırlı olmalarını beklemekteyiz.KEDS Şirketini devir aldığımız Mayıs 2013 tarihinden itibaren, sekiz ay gibi kısa bir süre içinde, dağıtım ve tedarik ağında 16,5 Milyon € değerinde bir proje gerçekleştirme başarısına eriştik. KEDS olarak amacımız Kosova’daki tüm müşterilerimiz ve yatırımcılar için güvenli, sürekli ve kaliteli enerji tedarik etmek ve bunu sürdürülebilir hale getirmektir.

“Qëllimi ynë është furnizimi i sigurtë, i vazhdueshëm dhe cilësor me energji elektrike”

KEDS Genel Müdür Vekili George Karagutoff ile söyleşi....Intervistë me George Karagutoff – U.D. i Drejtorit të Përgjithshëm në KEDS

KTTOD1
Sticky Note
Röportaj - vjen pas Analiz ne vend te "Şirketlerden Haberler/ Lajme nga kompanite" duhet te jane "Röportaj / intervista"
KTTOD1
Sticky Note
KEDS Genel Müdürü George Karagutoff ile söyleşi.... Intervistë me George Karagutoff Drejtori i Përgjithshëm në KEDS
Page 32: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës32 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Kur shikohet me këtë sy, Termocentrali i Ri i Kosovës, si dhe projektet e ngjashme, duhet të priten me kënaqësi dhe të përkrahen. Projektet e tilla të mëdha dhe të ngjashme do të siguronin zhvillim më të shpejtë të vendit si dhe do të ndikonin në sektorin ekonomik dhe politik, duke e vendosur Kosovën në pozitë më të favorshme.

b) Në Kosovë përveç linjitit si burim kryesor, a ka burime të tjera alternative të energjisë?

Kosova posedon diku rreth 14 miliardë tonë rezerva të linjitit, duke qenë vendi më i pasur në botë me kapacitetet e linjitit për kokë banori. Projekti i Termocentralit të Ri, si i tillë, besoj është vlerësuar nga të gjitha palët e ndërlidhura, dhe mendoj që mund të ketë disa gjëra që mund të shtohen apo të hiqen. Ne këtë aspekt, çështjet parësore që dalin në sipërfaqe, janë kostoja e projektit dhe ndikimi në ambient. Në çdo projekt, studimi i fizibilitetit paraprakisht vlerëson detajet si dhe koston e nevojshme. Duke besuar në rezervat e larta si dhe kaloritë e linjitit në Kosovë, mund të themi se i njëjti paraqet një potencial të konsiderueshëm, që duhet të përdoret në mënyrë të duhur.Kosova duke qenë një vend që synon të hyjë në Bashkimin Evropian duhet të plotësojë politikat e përshtatshme për anëtarësim. Siç e dimë të gjithë, njëri nga kushtet në fushën e energjisë është prodhimi i së paku 20% të energjisë nga burimet e pastra, si uji, era apo dielli.

c) Si mund t’ ju ndihmojnë projektet e tilla alternative dhe si i vlerësoni ato duke pasur parasysh nevojat e Kosovës?

Çdo burim i energjisë, duke përfshirë energjinë alternative, do të kontribuonte në përmbushjen e kërkesës për energji elektrike në Kosovë dhe do të ndikonte në sigurinë e furnizimit me energji elektrike. Dihet se 97% e prodhimit të energjisë është e bazuar nga linjiti. Termocentralet aktuale të linjitit kanë kapacitete të larta, mirëpo nuk ofrojnë fleksibilitet në prodhim, sepse ndalimi dhe startimi i tyre kërkon shumë kohë, nganjëherë më shumë se 6 orë, që shkaktojnë telashe të mëdha në furnizim me energji. Ndërsa, burimet alternative do të mund të ndihmojnë në përmbushjen e orëve kur ka luhatje të kërkesës për energji. Kërkesa për energji në Kosovë e arrin kulmin gjatë orëve të mbrëmjes dhe të mëngjesit, ndërsa bie përgjysmë pas mesnate. Për t’u përballur me një kërkesë të tillë, kapacitetet e reja prodhuese shtesë do të mund të plotësonin këto kërkesa, natyrisht së bashku me burimet aktuale të prodhimit.Një hidrocentral, bie fjala, mund të ndalet dhe të startojë për pak minuta, dhe kështu do të ulte kostot dhe do të ndikonte në stabilitetin e furnizimit të vazhdueshëm me energji elektrike.

2. Kosova enerji sektörü açısından hızla gelişmektedir. Bu gelişimi karşılamaya yönelik olarak:a) Elektrik sektöründe bu ihtiyacı karşılamaya yönelik olarak Yeni Kosova Üretim Santrali veya buna benzer projeler var mıdır? Yeni Kosova Üretim Santrali projesine ilişkin görüşleriniz nelerdir?

Kosova büyük linyit rezervlerine sahip bir ülke olmakla birlikte, enerji üretim tesislerinin verimsiz ve modernize edilme ihtiyacı yüzünden enerji ihtiyacının tamamı karşılanamamaktadır. Şu an, Kosova’da tüketilen enerjinin %15’i KEDS tarafından dışarıdan ithal edilmektedir. Yeni üretim tesisleri aracılığıyla elektrik tedariki daha istikrarlı hale getirilebileceği gibi, dış elektrik kaynaklarından bağımsız olmayı da sağlayacaktır. Dış kaynaklardan enerji temini maliyet yönünden daha yüksek olup, ithal edilen elektrik enerjisi yerli elektrik enerjisi maliyetinden iki kat daha fazladır.Bu açıdan bakılırsa, hiç şüphesiz, Yeni Kosova Üretim Santrali ve benzeri projeler hoş karşılanmalı ve desteklenmelidir. Bunun gibi büyük projeler ülkenin daha hızlı ilerlemesini sağlayacak ve Kosova’nın ekonomik ve politik olarak gelişmesini olumlu ve güçlü bir biçimde etkileyecektir.

b) Kosova’da, ana kaynağı linyit olan veya yerine alabilecek alternatif enerji kaynakları potansiyeli var mıdır?Kosova, 14 milyar ton doğrulanmış linyit rezervine sahiptir. Bu yüzden, kişi başına sahip olduğu linyit kapasitesine göre dünyanın en zengin ülkesidir. Projenin tüm tarafları tarafından ilgilenildiğine inandığım Yeni Kosova Üretim Santarlinin bazı eksileri ve artıları bulunmaktadır. Bunların en başında gelen en önemli konu maliyet ve doğal tabiatın etkilenmesidir. Herhangi bir projeden önce, fizibilite süreciyle maliyetler detaylıca değerlendirilmelidir. Kosova’nın linyit rezervine ve sahip olduğu yüksek kalori değerlerine dayanarak konuşacak olursak, linyit azımsanmayacak ve etkili bir şekilde kullanılması gereken bir potansiyel oluşturuyor diyebiliriz.Ayrıca Kosova gibi, Avrupa Birliği üyesi olmayı amaçlayan bir ülke, her şeyden önce bu topluluk tarafından ortaya konulan politikaları yerine getirmelidir. Hepimizin bildiği gibi, elektrik enerjisi konusundaki şart, en az %20 elektrik enerjisinin hidro, rüzgar ve güneş gibi temiz ve yenilenebilir kaynaklardan üretilmesi yönündedir.

c) Alternatif enerji projeleri size ne şekilde yardımcı olabilir ve Kosova’nın enerji ihtiyacı yönünden nasıl değerlendiriyorsunuz?Her türlü enerji kaynağı, alternatif kaynaklar dahil olmak üzere, Kosova’nın ihtiyaçlarını karşılama konusunda katkıda bulunup güvenli enerji tedariği sağlar. Kosova elektrik enerjisinin %97’si linyit üretimine dayanır. Mevcut linyit tesisleri yüksek kapasiteli olmayıp üretimde de yeterli esnekliğe sahip değildir.

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

Page 33: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 33 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

Termik üretim santrallerinin enerji ihtiyacı değişimlerine yönelik durdurulması ve başlatılma gibi operasyonlar belirli bir zaman gerektirdiğinden, kimi zaman 6 saatten uzun bir süre enerji tedarikinde sorun yaşanabilmektedir. Alternatif kaynaklar, bu noktada saatlik değişimleri karşılayabilir. Bu noktada Kosova’da elektrik enerjisi talebi sabah ve akşam saatlerinde en yüksek seviye ulaşırken, gece yarısından sonra yarıya inmektedir. Bu ihtiyacı karşılamaya yönelik, esnek üretim tesisleri ve yerli kaynaklarla birlikte bu talepleri daha rahat karşılanabilecektir.Örneğin hidro tesisler birkaç dakika içinde devre dışı kaldığı gibi aynı süre içerisinde tekrar çalıştırılabilmektedir. Bu şekilde masraflar azaltılabilir, enerji tedarik güvenliği sağlanabilir ve daha sürekli bir elektrik hizmeti sunulabilir.

3. Enerji sektörünü nasıl değerlendiriyorsunuz? Enerji sektörüne yatırım konusundaki görüşleriniz nelerdir?

Bugün, elektrik enerjisi Kosova’da ekonomik gelişmenin temelini oluşturmaktadır. Kosova‘nın sahip olduğu elektrik enerjisi bütün endüstri tesisleri ve konutlardaki ihtiyacını karşılamaktadır. Elektrik enerjisinin yeterli miktarda üretilmesi yeni yatırımların hızlanmasını sağlayarak ülkenin gelişmesini hızlandıracaktır.Ülkenin bu sektöre bağlı olması ve kullanabileceği doğal gaz gibi diğer enerji kaynaklarının olmayışı, alternatif enerji tedarikinin önemini daha da artırmaktadır.

4. Kosova iş gücü yeterliliği ve bürokratik anlamdaki ilişkiler nasıldır?

Kosova yeni yapılanmakta olan bir ülke olarak ekonomik olarak gelişmekte, yasalar ve kurumları Avrupa Birliğine uygun olarak geliştirilmektedir. Bu yeniden yapılanma süreci, uzun ve emek isteyen bir süreçtir, çünkü yeni uygulamaların tecrübe edilmesi ve adaptasyonu gerekmektedir. KEDS de bu süreç içerisinde Kosova Devleti ve ilgili kurumlarla ortaklaşa ve koordinasyon halinde çalışarak süreçlerini ve kendisini etkileyen yasa ve yönetmelikleri yenilemeye devam etmektedir. Bu yoğun koordinasyon ve ortak çalışmalar ile her geçen gün yeni bir adım atıllmakta ve Kosova’nın ihtiyacı olan sürekli ve güvenli enerji tedariği konusunda çalışmalar devam etmektedir. Yeni ve modern gereklilikleri karşılayacak iş gücünün oluşturulması KEDS açısısından büyük önem arz etmektedir. Bu noktada mevcut personelin geliştirilmesine yönelik şirket içi eğitimlere ağırlık verilmiş, yeni ve uygun personel ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak KEDS Akademi projesi başlatılmıştır.

3. Si e vlerësoni sektorin e energjisë? Cilat janë pikëpamjet tuaja lidhur me investimet në këtë sektor?

Energjia elektrike aktualisht paraqet themelin e zhvillimit të vendit dhe duhet të jetë e bollshme për t’i tërhequr investitorët e huaj dhe për të përshpejtuar zhvillimin e vendit.Duke mos pasur burime tjera alternative sikurse gazi natyror, që lidhen me këtë sektor, atëherë rritet rëndësia e gjetjes së energjisë alternative. Energjia që prodhohet aktualisht në Kosovë përdoret për të gjitha kërkesat e industrisë si dhe harxhimet e amvisërisë – ngrohjen, përgatitjen e ushqimit dhe shpenzimet e tjera ditore. Në këtë situatë, prodhimi i energjisë në sasi të mjaftueshme do të jetë gjenerator i zhvillimit të vendit dhe do të krijonte lehtësira të mëdha për qytetarët e vendit.

4. Çka mendoni lidhur me mjaftueshmërinë e fuqisë punëtore dhe ndërlidhjet burokratike?

Kosova, si vend në tranzicion dhe në krijim e sipër, duhet të zhvillohet sipas rregullave dhe standardeve të Bashkimit Evropian. Ky proces merr kohë relativisht të gjatë, pasi nevojitet përvojë dhe adaptim me praktikat e reja.KEDS në këtë mes do të veprojë në partneritet dhe koordinim me Qeverinë e Kosovës dhe organet tjera dhe do të jetë pjesë e zhvillimeve të standardeve dhe rregullave të kërkuara. Secilën ditë po shënohet një hap i ri në këtë proces të vështirë partneriteti dhe punët po vazhdojnë për të siguruar furnizim stabil me energji elektrike.Për t’u ballafaquar me nevojat e reja moderne, KEDS i kushton rëndësi të lartë themelimit të fuqisë punëtore. Për këtë janë duke u zhvilluar trajnime për stafin e brendshëm ekzistues, dhe për t’u përballur me kërkesat e reja për fuqi të freskët punëtore KEDS ka filluar projektin e saj të quajtur KEDS Akademi.

5. A mund të jepni informata lidhur me projektin e KEDS Akademisë dhe pse e ndërmorët këtë projekt?

Ne jemi në Kosovë që përpos përmbushjes së misionit tonë primar, furnizimit me energji elektrike, të jemi edhe pjesë aktive e shoqërisë. Kur erdhëm këtu, filluam menjëherë që të punojmë në zhvillimin e programit me qëllim të qartë: avancimin e mëtutjeshëm profesional të rinisë dhe punësimin e studentëve më të mirë. Këtë iniciativë e quajtëm KEDS Akademi. Me lejoni t’ju informoj se KEDS Akademia ofron programe të akredituara për studentë të institucioneve të arsimit të lartë dhe programe tjera interaktive për nxënësit e shkollave të mesme teknike në Kosovë, me qëllim të zvogëlimit të numrit të papunësisë duke ofruar punësim në KEDS dhe njohuri për punësim në ndërmarrje tjera të ngjashme.

Page 34: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës34 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Aktualisht pjesë e akademisë janë 20 studentë të vitit të fundit të degës së elektrikës në Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike të Universitetit të Prishtinës “Hasan Prishtina” dhe 30 nxënës nga dy shkollat e mesme teknike, asaj të Prishtinës dhe Obiliqit.Programi ka dy drejtime, atë të Udhëheqësisë dhe Teknik Industrial, përderisa gjatë zhvillimit secili program ngërthen në vete pjesën teorike dhe praktike. Fillimisht që nga muaji shkurt është nisur me pjesën teorike. Ne kemi sjellë ligjërues të mirënjohur me kredenciale ndërkombëtare nga Universiteti Boğaziçi në Turqi, i ranguar nga Autoriteti Botëror i Rangimeve Universitare në mesin e 200 universiteteve më të mira në botë. Por, kemi përfshirë gjithashtu edhe stafin vendor. Sidoqoftë, KEDS nuk ka nisur me Akademinë vetëm sa për të përmbushur një obligim shoqëror. Nëse ne ia hapim dikujt një derë, ne nuk e mbyllim atë. Menjëherë pas përfundimit të akademisë, të gjithë pjesëmarrësit do të pajisen me certifikata të njohura ndërkombëtarisht nga Universiteti Boğaziçi. Në varësi nga suksesi i tyre dhe procesi i vlerësimit gjatë kësaj periudhe kohore, 5 studentë dhe 5 nxënës do të bëjnë një udhëtim arsimor në Turqi, ku do të përfitojnë zhvillim profesional, do të shkëmbejnë përvoja dhe do të vizitojnë shumicën e ambienteve të kompanive Çalik dhe Limak. Të gjithë pjesëtarëve të akademisë do t’u ofrohet kontrata e praktikës gjashtëmujore. Pas kësaj periudhe dera do të vazhdojë të jetë e hapur, por duhet të dëshmohen individualisht. Dëshirë dhe objektiv e jona është që këta studentë të rinj të kenë aftësi që të konkurrojnë suksesshëm në tregun e punës në Kosovë dhe jashtë saj. Vetëm atëherë, ne do të vlerësojmë se qëllimi ynë është përmbushur dhe të gëzuar do të vazhdojmë tutje. Qëllimi ynë, pos aftësimit të studentëve dhe nxënësve, është edhe shkëmbimi i njohurive akademike në mes të Turqisë dhe Kosovës. Tashmë ne jemi urë lidhëse në mes të Universitetit Boğaziçi të Stambollit dhe Universitetit “Hasan Prishtina” të Prishtinës, sepse që të dy këto universitete janë partnerë të akademisë sonë. Sigurisht, nuk e kemi ndërmend të ndalemi. Ne synojmë që këtë akademi ta shndërrojmë në gjenerator punësimi, duke i dhënë një ndihmesë ekonomisë së vendit. Dhe besoj se jemi në rrugë të mbarë në realizimin e këtij qëllimi.

5. KEDS Akademi projesi hakkında bilgi verir misiniz? Beklentileriniz nedir?

Biz, öncelikli misyonumuz olan enerji tedarikinin yanı sıra Kosova’da toplumun aktif bir parçası olmak üzere yola çıktık. Buraya geldiğimizde hemen, programlı bir gelişim için, açık ve net bir amaçla çalışmaya başladık. Amacımız, profesyonel anlamda gençleri daha iyi yetiştirmek ve başarılı öğrencileri iş sahibi yapmaktır. Söz konusu girişimi, KEDS Akademi olarak adlandırdık.Kosova’da işsizlik oranının azalması için, KEDS şirketinde çalışma olanağının sağlanması ve bu bilgilerden benzer şirketlerde çalışma konusunda da yararlanılması amacıyla, KEDS Akademi, Kosova’da yüksek öğrenimde okuyan öğrencilere akredite programlar sunarken, lise düzeyinde teknik bölümünde okuyan öğrencilere de çeşitli programlar uyguluyor. Hasan Priştine Üniversitesi, Elektrik Mühendisliği Fakültesi Elektrik Bölümünde okuyan 20 son sınıf öğrencisi ve Priştine ile Obiliç’te bulunan teknik liselerden toplam 30 öğrenci, şu an akademimizde eğitim görmektedir.İki ana bölümden oluşan ve Yönetim ile Endüstriyel Teknik olarak uygulanmakta olan programımızda, teori ve pratik birbiriyle iç içe geçmiş durumdadır. Programımız, Şubat ayından itibaren teori bölümüyle başlamıştır. Yerel ekibin yanı sıra, Dünya Üniversiteler Sıralamasında en iyi 200 üniversite arasında yer alan Türkiye’deki Boğaziçi Üniversitesi’nden tanınmış hocalar da eğitim vermektedir.KEDS olarak bu akademiyi sadece toplumsal bir yükümlülüğü yerine getirmek için kurmadık. Projeyi önemli bir soruna çözüm getirecek, uzun soluklu bir çalışma olarak görüyoruz. Biz faydalı bir kapı açtıysak bir daha kapatmayız. Katılımcılar, akademi bitiminde, Boğaziçi Üniversitesi tarafından verilecek ve uluslararası olarak tanınan birer sertifikaya da sahip olacaklar. Başarı ve bu süre zarfında yapılacak olan değerlendirme kriterlerine göre 5’i üniversite 5’i de lise öğrencisi olmak üzere 10 öğrenciye, Türkiye’de bir eğitim programına tabi tutarak, mesleki gelişim, tecrübe paylaşımı ve Çalık - Limak şirketlerinin tesislerini ziyaret etme fırsatı sunacağız. Ayrıca akademiye katılan herkesle altı aylık stajyerlik kontratı yapılacak. Bu dönem sonrasında da kendini kanıtlamış olan kişilere kapılarımız her daim açık olmaya devam edecek. Bizim arzu ve amacımız, bu genç öğrencilerin Kosova ve diğer ülke piyasalarında başarılı bir şekilde rekabet etme becerilerine sahip olmalarıdır. Ancak o zaman, amacımıza ulaştığımızı değerlendirebilir, mutlu bir şekilde yolumuza devam edebiliriz.Öğrencilerin eğitimi dışında bir diğer amacımız da, Türkiye ve Kosova arasında akademi eğitimi konusunda bilgi paylaşımıdır. Şimdi, biz İstanbul Boğaziçi Üniversitesi ve Hasan Priştine Üniversitesi arasında bir köprü vazifesi görmekteyiz, çünkü söz konusu üniversiteler akademimizin paydaşlarıdır.Tabii ki durmaya niyetli değiliz. Amacımız, yerel ekonomiye katkıda bulunarak, bu akademiyi bir istihdam kaynağına dönüştürmek olacak. Bu amacımıza ulaşmak için, doğru yolda yürüdüğümüze olan inancım tamdır.

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

Page 35: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 35 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Lajme nga Kompanitë Sirketlerden HaberlerDevam Vazhdim

6. 2014 ve sonrası için yapılan proje ve yatırımlar nelerdir?

Yukarıda da söylediğim gibi, 2014 yılında yapılacak olan yatırımların çoğu elektrik tedariğinin kalitesi ve güvenliğinin sağlanması, şebekenin modern ve daha gelişmiş bir şekilde yenilenmesi, trafo ve elektrik sayaçlarının değiştirilmesi, teknik ve ticari kayıpların azaltması ve tabii ki müşterilerimizin ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla dağıtım şebekesinin genişlemesine yönelik olacaktır.

Ayrıca, yeni çağrı merkezi, yeni faturalama prosedürleri, yeni müşteri hizmetleri ofisleri, yeni ödeme kanalları gibi modern uygulamalar getirerek müşteri hizmetlerini geliştirmek KEDS’in en önemli önceliklerdir. Bu noktada geliştirdiğimiz ve önem verdiğimiz her proje müşterilerimizin hizmeti daha kolay, daha kaliteli ve sürekli alabilmesi yönündedir.

Müşterilerimizin bizim için önemi çok büyük olup, yaptığımız faaliyetlerle ihtiyaçlarının en iyi şekilde karşılanmasını tek odak noktamızdır.

6. Cilat janë projektet dhe investimet e planifikuara gjatë vitit 2014 dhe më tutje?

Siç thashë edhe më lartë, shumica e projekteve gjatë vitit 2014 kanë të bëjnë me sigurimin e furnizimit të vazhdueshëm dhe cilësor me energji elektrike, me zëvendësimin e pajisje të vjetra me më moderne dhe më të avancuara, me ndërrimin e transformatorëve dhe njehsorëve elektrik, zvogëlimin e humbjeve komerciale dhe teknike dhe natyrisht, prioritet do të jetë zgjerimi dhe përforcimi i rrjetit për të përmbushur kërkesat e konsumatorëve tonë.

Për më tepër, Qendra e re e Thirrjeve, procedura e re e faturimit, zyrat e reja të shërbimeve për konsumatorë dhe mënyrat e reja të pagesës, janë vetëm disa nga projektet e implementuara prioritare, me qëllim të përmirësimit të shërbimeve tona ndaj konsumatorëve. Në këtë pikë, secili projekt i implementuar me prioritet është me qëllim që konsumatorët tanë të kenë shërbime të rregullta dhe sa më cilësore.Konsumatorët tonë janë të rëndësishëm për ne dhe aktivitetet tona bëhen me qëllim të përmbushjes së kërkesave të tyre në mënyrë sa më të mirë. Ky është fokusi ynë.

Page 36: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës36 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

Promovimi i KompanisëSirket Tanitim

Firması, projelendirme, elektro – enerji sistemlerinin kurulumu, teknik danışmanlık ve enerji tasarrufu ile ilgili çözümler doğrultusunda hizmet veren bir şirkettir. Kosova-da yıllarca tanınan bir lider olarak, artık hedefimiz faaliyetlerimizi bölgesel olarak da genişletmek olacak. Partnerlerimiz tarafından sunulan dhe kullanılan en son teknolojik çözümlerle, Elen heryerde ve herzaman tasarruflu bir şekilde kullanılabilecek olan enerji elektriği ile ilgili transferleri zenginleştirip olanakları kolaylaştırıyor.

Elen është një kompani e specializuar në ofrimin e shërbimeve të projektimit, instalimit të sistemeve elektro-energjetike, këshillimeve teknike dhe zgjidhje në efiçiencë të energjisë.Si një lider i njohur prej vitesh në Kosovë, tashmë synojmë të shtrijmë aktivitetin tonë edhe në rajon. Duke përdorur dhe vlerësuar zgjidhjet teknologjike më të fundit të ofruara nga partnerët tanë, Elen po pasuron dhe thjeshtëson format dhe mundësitë e bartjes së energjisë elektrike në mënyrë që ajo të përdoret kudo dhe në çdo kohë në mënyrë sa më efiçiente.

HAKKIMIZDA RRETH NESH

MISYONUMUZ MISIONI YNËİş etiğinin en yüksek standartları altında çalışmak, ve müşterilerimizin yatırımlarından dolayı memnun ve güvenli hissetmelerini sağlamak adına değer yaratmak.

Të punojmë në bazë të standardeve më të larta të etikës së biznesit dhe të krijojmë vlera prej të cilave klientët tanë ndihen të sigurt në investimet e tyre.

VIZIONI YNËTë zhvillohemi - Të jemi ndërmarrja lider në ofrimin e produkteve dhe shërbimeve në fushën e elektro energjetikës dhe energjisë së ripërtëritëshme.

VIZYONUMUZGelişmek - Elektrik enerjisi ve yenilenebilir enerji alanında ürün ve hizmetler sunan bir lider olmak.

PRODUKTET DHE SHËRBIMET TONAElektrik mühendisliği, elektronik & bilişim ve yenilenebilir enerji alanında geniş ir yelpazeye sahip olup, özellikle şu hizmetlerimizi sunmaktayız: • Elektrik tesisatı • Güvenlik sistemleri • BMS & Smart Home, • TV/LAN Ağ sistemleri • Aydınlatma çözümleri • Yenilebilir Enerji

ÜRÜNLRİMİZ ve HİZMETLERİMİZNe ofrojmë një gamë të gjerë produktesh dhe shërbimeve të inxhinierisë elektrike, elektronike & TI dhe të energjisë së rinovueshme ku më kryesoret po i veçojmë:• Instalime Elektrike • Sistemet e Sigurisë • BMS & Smart Home, • Sistemet e Rrjetave TV/LAN • Zgjidhje për Ndriçimin • Energji të Ripërtëritëshme

PARTNERLERİMİZPARTNERËT

KLIENËTKLIENTËT

GEREKÇELER: Elektrk Enerjisi alanında 22 yıllık deneyim 25 persona staf profesional, 20.000 memnun müşteri sayısı Son yıllarda 150 gerçekleştirilen proje sayısı FAKTE: 22 vite eksperience në fushën e elektro energjetikës25 persona staf profesional , 20.000 klientë të kënaqur150 projekte të realizuara gjatë këtyre viteve

N.T.SH. Elen Rr “Bedri Shala” p.n Kosovë – 10000 PrishtinëTelefon/Fax: +381 (0) 220 563Mobil: +377 (0) 44 169 156Email: [email protected]

KTTOD1
Sticky Note
Ürünlerimiz
KTTOD1
Sticky Note
bir
Page 37: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 37 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

ÜYELERİMİZ

ANËTARËT

Kosova Türkiye Ticaret Odası iki ülke arası ekonomik bağları geliştirmek için üyelerinden de güç alarak çalışmalarına devam ediyor…

KTTO ÜYELİK KATEGORİLERİ

· Kurucu Üyelik Kategorisi · Asil Üyelik Kategorisi · KOBİ Üyelik Kategorisi · Mesleksel Üyelik Kategorisi · Bireysel Üyelik Kategorisi

Oda Tregtare Kosovaro Turke për të zhvilluar marrëdhënjet ekonomike në mes të Kosovës dhe Turqisë dhe duke marrë fuqinë dhe mbështetjen nga anëtarët e Odës vazhdon punën e saj në këtë drejtim… KATEGORITË E ANËTARËSIMIT NË OTKT · Kategoria e Anëtarësisë Themeluese · Kategoria e Anëtarësisë Permanente· Kategoria e Anëtarësisë NVM’ve · Kategoria Anëtarësisë Profesionale · Kategoria e Anëtarësisë Individuale

Türkçe

Shqip

Page 38: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës38 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

BNP PARIBAS JOINT VENTURE

CONSTRUCTION

engineering decor

Specialized Customs And Legal Representatives

Shoqëria e Avokatëve - Law Firm

NDËRRMARRJA TREGTARE SHËRBYESE

PRISHTINË KOSOVË

ATLANTIKg r o u p

UgeGroup VISION

ÜYELERİMİZ/ ANËTARËT

Page 39: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

Oda Bülteni | Buletini i Odës 39 Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3

www.kt-to.org

Page 40: Yatırımlara Teşvik Öngörüsü Propozohen lehtësira për investime · Ne, bizneset Turke dhe Kosovare, duke realizuar ativitetet tona si përfaqësues të sektorit privat në

ODA BÜLTENIBULETINI I ODËS

Yıl -Viti /Sayı –Numri:2014 /3