ÇİMENTO

Çimento Nedir?

Çimentonun Tarihçesi

ÇİMENTO

Çimento, ana hammaddeleri

kalkerle kil olan ve mineral

parçalarını (kum, çakıl, tuğla,

briket vs) yapıştırmada kullanılan

bir malzemedir. Çimentonun bu

yapıştırma özelliğini yerine

getirebilmesi için mutlaka suya

ihtiyaç vardır. Çimento, su ile

reaksiyona girerek sertleşen bir

bağlayıcıdır.

"Çimento" kelimesi, yontulmuş taş kırıntısı anlamındaki

Latince "caementum" sözcüğünden türemiş, sonraları

“bağlayıcı” anlamında kullanılmaya başlanmıştır.

İlk betonarme yapının tarihi 1852 olmakla birlikte, yapıların

inşasında bağlayıcı malzemelerin kullanımı çok eskilere

dayanır.

Bağlayıcı madde olarak kullanılan ilk madde kireçtir. Bu konuda kesin

bulgular olmamakla birlikte, kirecin bağlayıcı özelliğinin insanlık tarihinin

erken dönemlerinde M.Ö. 2000’li yıllarda keşfedildiği söylenebilir. Eski

Mısır, Kıbrıs, Girit ve Mezopotamya'nın değişik yörelerinde kirecin bir yapı

malzemesi olarak kullanılmasına ait örneklere rastlanılmıştır.

Daha sonra

yaklaşık 2000 yıl

önce, Romalılar

söndürülmüş kireci

volkanik küllerle ve

sonraları, pişirilmiş

tuğladan elde edilen

tozlarla karıştırarak

bugünkü çimentonun

özelliklerine benzer

bir hidrolik bağlayıcı

kullanmaya

başlamışlardır.

Araştırma sonuçları, Anadolu'da Çatalhöyük'teki evlerin

yapımında kullanılan sıvanın 7000 yıl öncesine tarihlendiğini

ortaya koymuştur.

Hitit kentlerinde, özellikle Çorum, Tokat ve Malatya illerindeki antik

kentlerde, magneziyen kireç ile karıştırılmış puzolanik aktif doğal

malzemelerin harç yapımında kullanıldığı görülmüştür.

İlk Çimento FabrikasıDünya’da ilk çimento fabrikası,

İngiltere'de 1848 yılında

kurulmuştur.

Türkiye’nin çimento sektörü ile

tanışması ise esas olarak 1912

yılında özel sektör girişimi ile

olmuştur. Türkiye’de üretime geç

başlanması su kireci imalinin yeterli

olmaması ve bu yılların Osmanlı

İmparatorluğu’nun çöküş dönemlerine

rastlamasından kaynaklanmaktadır.

KATKILAR

KİMYASAL VE MİNERAL

KATKILAR

KATKILAR

Betonun özelliklerini

geliştirmek üzere üretim

sırasında veya

dökümden önce

transmiksere az miktarda

ilave edilen maddelere

katkı adı verilir. Katkı

maddelerini kökenine

göre kimyasal ve mineral

katkılar olarak ikiye

ayırmak mümkündür.

Kimyasal Katkılar

- Su Azaltıcılar (Akışkanlaştırıcılar)

- Priz Geciktiriciler

- Priz Hızlandırıcılar

- Antifrizler

- Hava Sürükleyici Katkılar

- Su Geçirimsizlik Katkıları

Mineral Katkılar

Mineral katkılar tek başına

iken çimento gibi bağlayıcılık

özelliği taşımazlar fakat

birlikte kullanıldıklarında

çimentoya benzer görev

yaparlar, dolayısıyla çimento

ekonomisi sağlarlar. Mineral

katkılardan yüksek dayanımlı

beton üretiminde de

yararlanılır.

ÇİMENTO

TÜRLERİ

Portland Çimentosu

Betonarme yapılarda kullanımı en yaygın çimento türüdür.

Portland çimentosu belirli oranda kalkertaşı (CaCO3) ve

kilin (SiO2 ve Al2O3) karıştırılıp klinkerde pişirilmesinden

sonra bilyali degirmende öğütülmesiyle elde edilir.

Çimentonun sertleşmesini geciktirmek üzere klinkere bir

miktar alçı taşı da eklenir.

Granüle yakın fırın cürufu ile

Portland çimentosu klinkeri

karışımının az miktarda alçıtaşı

ile öğütülmesi ile elde edilir.

Genelde, bu tür çimentolar deniz

suyu ve diğer sülfatlı ortamlarda

portland çimentosuna kıyasla

daha yavaş dayanım kazanırlar

ve daha yüksek bir dayanıma

sahip olurlar. Ancak

geçirimlilikleri daha düşüktür.

Yüksek Fırın Cüruf Çimentosu

Traslar silisli ve alüminli maddeler içeren volkanik tüflerdir. Kendi

başlarına bağlayıcılık özellikleri olmamasına rağmen, çimentoda

mevcut kireçle bu özelliği kazanırlar. Bu tür çimentoların geçirimliliği az

hidrasyon ısıları düşük olduğundan genellikle su yapılarında

kullanılırlar.

Traslı Çimentolar

Portland çimentosu

klinkerinin ağırlıkça en

fazla %19'nun puzolanik

malzeme ile değiştirilmesi ve

alçı taşı eklenmesiyle elde

edilir. Katkılı çimento traslı

çimento için belirtilen

özelliklere sahiptir fakat traslı

çimentodan farkı puzolan

oranının daha fazla

olmasıdır.

Katkılı Çimentolar

DİĞER ÇİMENTO

TÜRLERİ

1.Uçucu Küllü Çimento

2.Süper Sülfat Çimentosu

3.Sülfata Dayanıklı Çimento

4.Erken Dayanımı Yüksek

Çimento

ÇİMENTONUN KULLANIM

ALANLARI

• Genel amaç için kullanılabilir.

• Her türlü betonarme yapılar

• Yüksek yapılar

• Yer betonları

• Genel olarak çeşitli prefabrik

betonarme elemanlar

• Köprüler ve viyadükler

• Su depoları

• Beton briket üretimi

• Duvar ve sıva işleri

• Beton ya da betonarme

kanalizasyon boruları

ÇİMENTONUN KULLANIM ALANLARI

• Genel amaç için

kullanılabilir.

• Her türlü betonarme

yapılar

• Yüksek yapılar

• Yol kaplamaları

• Kaldırım betonları

• Yer betonları

• Kayar-kalıp sisteminin

kullanıldığı yapılar

• Genel olarak prefabrik

betonarme elemanların

üretimi

• Köprüler

• Demiryolu traversleri

• Sanat yapıları (viyadük, alt geçit, üst

geçit)

• Su depoları

• Beton ve betonarme borular

• Beton briket üretimi

• Tünel kalıp uygulamaları

• Öngermeli betonlar

PORTLAND ÇİMENTONUN KULLANIM ALANLARI

• Genel amaç için

kullanılabilir.

• Her türlü betonarme yapılar

• Yol kaplama betonları

• Temeller ve istinat duvarları

• Su kanaletleri

• Barajlar

• Sıva ve duvar harcı

• Beton ya da betonarme

borular

• Orta derecede sülfat içeren

endüstriyel zeminler

• Arıtma tesisleri

KOMPOZE ÇİMENTONUN KULLANIM

ALANLARI

• Kıyı ve liman inşaatları

• Açık deniz yapıları

• Atık su tesisleri

• Temel kazıkları

• Su kanaletleri

• Barajlar

• Beton ya da betonarme

yeraltı su boruları

• Sülfat etkisindeki

endüstriyel zeminler

• Arıtma tesisleri

• Tünel kaplamaları

SÜLFATLARA DAYANIKLI ÇİMENTONUN

KULLANIM ALANLARI

1. Hammadde Üretim ve Hazırlama: Çeşitli kazı ve yükleme sistemleri ile

üretilen kalker, marn, kil, demir cevheri gibi hammaddeler stoklanır.

Stoklardan alınan hammaddelerin tane büyüklükleri önce kırıcıda 0-30

mm'ye azaltılır. Daha sonra değirmenlerde öğütülür. Değirmenden çıkan

malzemede maksimum %1 rutubet olmalıdır. Elde edilen malzemeler bant

üzerinde taşıma esnasında kimyasal analize tabi tutulur ve otomatik olarak

istenilen özelliklerde karıştırılarak farin stoğunda biriktirilir.

ÇİMENTO ÜRETİMİ

2. Pişirme: Fırın içine gelen

farin döner fırında yavaş yavaş

pişerek 1400°C lik kısımda

sinterleşir. Fırında pişirilen

malzeme, ağırlığının %35′ini

kaybeder. Daha sonra fırından

alınan klinker 100°C ye

soğutularak klinker silolarına

alınır. Fırının sonunda 1000°C

sıcaklığa düşen hava,

siklonlardan beslenen farinin ve

pişirmede kullanılan kömürün

kurutulmasında kullanılır.

(CaCO3+ Isı–> CaO + CO2)

3. Çimento Öğütme ve Paketleme: Silolarda biriktirilen

klinker, imal edilecek çimento türüne göre belli oranlarda

alçı, tras, kalker ve uçucu kül gibi ilave malzemeler

katılarak değirmenlerde öğütülerek paketlenir.

Türkiye'de Çimento Standartları

Türkiye'de çimento üretimine ilişkin ilk geliştirilen standat 1959

yılının 6/640 numaralı standardıdır.1975 ve 1985 yılları arasında eski

standartları iptal eden ve çimento çeşitlerini 6'dan 11'e çıkaran 6

farklı standart geliştiren Türkiye, 2000 yılında Avrupa standartlarını

norm haline getirmiş ve EN 197 standardını benimsemiştir.

AGREGALAR

Agrega Nedir, Nerelerde Kullanılır

ve Nasıl Elde Edilir?

Kum, çakıl, kırma taş, cüruf gibi çeşitli büyüklükteki taneli malzemelere agrega denir.

Agregalar bir

bağlayıcı yardımı ile

bağlandıkları zaman

beton, harç, asfalt

gibi sağlam kütleler

meydana getiren cisimlerdir.

Agregalar, doğada doğal

olarak bulundukları gibi iri

taş parçalarının

konkasör adı verilen taş

kırma makinelerinde

kırılması sonucunda da

elde edilebilirler.

Konkasörde elde edilen

agreganın irisine kırma

taş, incesine kırma kum

denir. Kırma taş ve kırma

kuma mıcır adı verilir.

(Konkasör)

Agregalar tane iriliklerine göre 3’e

ayrılırlar.

İri Agrega ( Çakıl )

Kırma taş, çakıl veya bunların karışımından elde edilen ve 4 mm

çaplı eleğin üstünde kalan malzemelerdir.

İnce Agrega ( Kum )

Doğal kum, kırma

kum veya bunların

karışımından elde

edilen 4 mm çaplı

elekten alta geçen

malzemelerdir.

Karışık ( Tüvanan ) Agrega

Doğal agrega ocağından doğrudan doğruya elde edilen elenmiş

ince ve iri agrega karışımıdır.

Agregalar elde ediliş

şekillerine göre 2 grupta

toplanabilirler.

(Yüksek Fırın Cürufu)

Doğal Agrega

Doğal agrega, kum

ocaklarından, dere

yataklarından ya da

deniz kıyısından elde

edilir.

Yapay Agrega

Yapay agrega ise

taşların konkasör ile

kırılmasıyla mekanik

olarak üretilir.

AGREGALARIN KULLANIM ALANLARI

Konut

Sanayi tesisleri

Hastane gibi her türlü binada

Karayolu yapımında

Boru hattı

Beton santrallerinde

Zemin kaplama alanlarında

Demir yolarında

Sıcak asfalt yapımında

Havaalanlarında, baraj inşaatlarında,

şeker fabrikalarında

Agregalarda Aranan En Önemli Özellikler

Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmaları,

Zayıf taneler içermemeleri (deniz

kabuğu, odun, kömür gibi),

Basınca ve aşınmaya dayanıklı

olmaları,

Toz, toprak ve betona zarar verebilecek

maddeleri içermemeleri,

Yassı ve uzun taneler içermemeleri,

Çimentoyla zararlı reaksiyona

girmemeleridir.

HAZIRLAYANLAR

ECE AYNUR

OKAN ÇAKAL

ALEYNA BULUT

ONUR BURAN