YAPI MALZEME

BİLGİSİ

Döşeme Tipleri

Doç. Dr. Reyhan ERDOĞAN

DÖŞEME TİPLERİ

1. Gevşek yüzeyli döşemeler

Çakıl, kırma taş (mıcır) gibi malzemelerin kullanıldığı döşeme tipidir. Bilindiği gibi çakıl tane iriliği 7 mm’den büyük, yuvarlak ve köşeli minerallerden meydana gelen agrega çeşididir. Peyzaj mimarisinde kullanılmakta olan çakıl taşı, döşendiği mekanlarda dekoratif olduğu kadar, sıcak ve soğuktan da etkilenmeyecek bir dayanıklılığa sahiptir Kırmataş ise, granit, diorit, bazalt, kalker (kireç taşı) gibi taşların makineler yardımıyla kırılmasıyla elde edilir. “1 numara mıcır” demek, tane iriliği 1 cm. olan kırma taş demektir.

Gevşek yüzeyli döşemeler bazı dezavantajları nedeniyle sınırlı kullanım alanına sahiptirler. Bu tip zeminler;

Sabit olmayan, oynak karakterdedir.

Temizlenmesi zordur.

Bununla birlikte, çakıl ve mıcır bir bağlayıcı ile karıştırılarak daha sabit döşeme malzemesi olarak kullanılabilirler.

Her iki malzemenin birbirine göre avantaj ve dezavantajları söz konusudur. Çakıl, doğal bir malzemedir ve görünüm itibariyle mıcıra göre daha sıcaktır. Ancak, mıcıra göre daha az stabil yüzey oluşturur. Döşeme malzemesi olarak kullanımlarında, sağlanabilirlik önemli bir faktör olmaktadır.

AGREGA (MICIR) TANIM VE

ÖZELLİKLERİ:

Beton üretiminde kullanılan kum, çakıl, kırmataş gibi malzemelerin genel adı agregadır. Beton içinde hacimsel olarak %60-75 civarında yer işgal eden agrega önemli bir bileşendir. Agregalar tane boyutlarına göre ince (kum, kırma kum.. gibi) ve kaba (çakıl kırmataş... gibi) agregalar olarak ikiye ayrılır.

Agregalarda aranan en önemli

özellikler şunlardır:

Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmaları, Zayıf taneler içermemeleri (deniz kabuğu, odun, kömür... gibi) Basınca ve aşınmaya mukavemetli olmaları, Toz, toprak ve betona zarar verebilecek maddeler içermemeleri, Yassı ve uzun taneler içermemeleri, Çimentoyla zararlı reaksiyona girmemeleridir. Agreganın kirli (kil, silt, mil, toz,...) olması aderansı olumsuz etkilemekte, ayrıca bu küçük taneler su ihtiyacını da arttırmaktadır. Beton agregalarında elek analizi, yassılık, özgül ağırlık ve su emme gibi deneyler uygun aralıklarla yapılarak kalite sürekliliği takip edilmelidir. Betonda kullanılacak agregalar TS 706'ya uygun olmalıdır.

2. Sabit yüzeyli döşemeler

Üzerlerine gelecek yükleri taşıma

yönünden daha dayanıklı, sabit, kolay

temizlenebilen döşemelerdir. Sabit

yüzeyli döşemelerin yapımında

kullanılabilecek çok çeşitli malzeme

bulunmaktadır.

Podima taşı

2.1. Beton döşemeler

Beton döşemeler içinde en çok kullanılanları grobeton, beton plaktaş, beton parke ve karo-mozaik döşemelerdir. Grobeton döşemeler, beton ürünü döşemeler içinde en geniş kullanış alanı gösteren döşeme tipidir. Yapım kolaylığı ve ucuzluğu nedeniyle hemen hemen her yerde uygulanmaktadır. Grobeton döşemelerin dayanıklılığı kullanılan çimento dozajına bağlı olduğu kadar, beton hazırlamada gösterilen malzeme ve yapım koşulları ile yakından ilişkilidir.

http://images.google.com.ph/imgres?imgurl=http://www.hurtasbeton.com/plaktas.jpg&imgrefurl=http://www.hurtasbeton.com/katalog.html&usg=__WpPhrDrXcw2zhYWw_7ZxErPYAww=&h=80&w=119&sz=20&hl=en&start=1&itbs=1&tbnid=nrvaUT0Mb7QXUM:&tbnh=59&tbnw=88&prev=/images%3Fq%3DBeton%2Bplakta%25C5%259F%26gbv%3D2%26ndsp%3D18%26hl%3Den%26sa%3DG

Döşemede kullanılan grobetondaki çimento dozu ve beton kütlenin kalınlığı, alanın kullanım amacı ile yakından ilişkilidir. Teras, yaya yolu gibi üzerine aşırı yükün gelmeyeceği normal kullanım alanları için 250-300 Dozlu 10 cm kalınlığındaki grobeton yeterli olabilmektedir. Araç yolu gibi üzerine fazla yükün gelmesinin söz konusu olduğu alanların kaplanmasında ise, yükün miktarına bağlı olarak 300 dozun üzerinde ve 12,5-15 cm kalınlığında grobeton döşemeler yapılabilir. Bazı durumlarda bu tip yüzeyler, demir techizat kullanılarak beton olarak da döşenebilmektedir.

Grobeton döşemelerin dayanıklılığı, boyutlarıyla da yakından ilişkilidir. Bu nedenle 1x1, 2x1, 2x2 ve 2x3 m. Boyutlarında anolar halinde dökülmelidir. Daha büyük boyutlarda dökülen grobeton döşemelerde çatlamalar olabilir. Döşemelerde her 10 m.’de bir “genleşme (dilatasyon) derzi” bırakılmalıdır.

Grobeton döşeme yüzeyine metal mala (normal mala ve derz malaları), ahşap mala veya süpürge ile değişik görünümler verilebilir.

Grobeton döşemelerin yüzey bitişleri (finish) yüksek dozlu harç ile yapılmazsa, zamanla aşınmaya uğrar. Aşınmanın derecesi, üzerindeki yoğunlukla ilişkilidir.

Grobeton döşemeler mineral oksit boyalar kullanılarak renklendirilebilir. Bu işlem boyaların harca karıştırılması ile yapılır. Betonun mukavemetinin azalmaması için kullanılacak boya çimento ağırlığının % 10’unu geçmemelidir.

2.1.1. Grobeton döşemelerin

yapımı

Grobeton döşemelerin yapımında aşağıdaki aşamalar takip edilir:

Zeminin drenajına ilişkin önlemlerin alınması,

Altyapı tesisat hatlarına ilişkin önlemlerin alınması,

Zeminin çeşitli aletler yardımıyla sıkıştırılması,

Zemin üzerinde kum, kırma taş (mıcır) ya da blokajla temel oluşturulması

Kalıpların çakılması,

Harcın hazırlanması ve betonun dökülmesi,

Beton prizleninceye kadar gerekli işlemlerin yapılması.

1

Döşeme malzemesi ne olursa olsun, ilk yapılacak işlemlerden birisi döşeme zemini için drenaj önlemlerinin alınmasıdır. Döşeme zeminine çevresindeki alanlardan gelecek yüzey suyu veya zeminden yükselecek taban suyu, zaman içerisinde döşemelerde çökmelere neden olmaktadır. Bu nedenle gerekli önlemlerin en baştan alınması gerekmektedir (projenin sörvey aşamasında taban suyu durumunun tespiti?!.)

2

Drenajla ilgili önlemlerin yanı sıra, döşeme

yapılacak alanın altyapı (yüzey drenajı, sulama,

aydınlatma, telefon gibi) projesine göre,

döşemenin altından geçecek olası hatların

durumu değerlendirilmeli; gerektiğinde bu hatlar

döşemenin yapımından önce geçirilmeli ya da

bu hatların geçirilebilmesi için büz, boru, kanal

gibi malzemeler daha önceden döşenmelidir.

3

Drenaj ve altyapı tesisatına ilişkin önlemlerin alınmasından sonra döşeme zemininin sağlam olması için sıkıştırma işlemi yapılır. Döşeme yapılacak zemindeki toprağın gevşek yapıda olması durumunda, bu gevşek malzemenin sıyrılması ve yerine kil malzeme serildikten sonra sıkıştırma yapılması gerekebilir.

4

Bir sonraki aşamada döşemenin temeli

oluşturulur. Bu amaçla zemine kum, kırma

taş ve blokaj gibi malzemeler kullanılır.

Kum ve kırma taş malzemenin kalınlığının

5 cm., blokaj tabakasının kalınlığı 10 cm.

olması yeterlidir.

5

Zeminin sağlamlaştırılması ve temel

işlemlerinden sonra dökülecek betonun

planına göre kalıplarının çakılması işlemi

yapılır.

6

Kalıplar hazırlandıktan sonra harcın hazırlanması ya da hazır olarak sağlanan harcın yerine dökülmesi işlemi yapılır. Anolar halinde tasarlanan grobeton döşemelerde beton dökme işlemi dama tahtası deseni esasına göre iki aşamada yapılır. Bir anoya komşu ano ilk aşamada dökülmez, ikinci aşamada ilk dökülen anonun betonunun prizlenmesini takiben dökülür. Bu işlem geniş alanlarda çalışma kolaylığı sağlar. Bir yaya yolu gibi alana beton dökülmesinde ise, bir boş bir dolu şeklinde döküm yapılması aynı kolaylığı sağlar.

7

Betonun dökülmesi ile işlem sona ermez.

Beton prizleninceye kadar beton yüzeyini

korunması (insan ve hayvanlara karşı) ve

prizlenme işleminin sağlıklı olması için

sulama yapılması gerekir. Sulama işlemi

mevsime ve hava sıcaklığına bağlı olarak

8-10 gün sürebilir.

Kilitli Beton Parke Taş Yaşadığınız çevre ile bütünleşen, doğa ile içiçe olmasını seven

beton altyapı elemanları günümüzde peyzaj mimarisinin ve inşaat

sektörünün vazgeçilmez parçalarıdır.Kolay kullanımı uzun ömürü ve

az masraflı oluşu, kilitli beton parke taşlarının ve dekor taşlarının en

ekonomik malzeme haline getirmiştir.Döşenmesi kolay ve çok az

maliyetlidir.Kırılmadan sökülüp yeniden yerine takılabilir.Uzun yıllar

her türlü doğa şartlarınave ağır yüke dayanan beton parke makinası

imalat taşlarının sağlamlığı ve uzun ömrü artık herkes tarafından

onaylanmaktadır.

Kilitli beton parke taşları ve dekoratif taşlar %5 ten daha az bir

emiciliğe sahip olduğundan asfatl ve diğer kaplama

malzemelerinden oldukça uzun ömürlüdür.Bu sayede malzemenin

ömrüne ve görüntüsüne en çok zarar veren tuzlar ve kimyasal

maddelerin zararlı etkileri en aza inmektedir.Beton altyapı

elemanlarının inşaat ve peyzaj mimarisindeki uygulama alanları o

kadar çeşitlidir ki kullanıcı hayal gücünü kullanarak daha önce

bilinen döşeme şekillerinin ve uygulama alanlarının dışında yepyeni

uygulamalar yaratabilir. Bahçe bordürü, Yol

Bordürü,Çim Bordürü ve Yağmur Oluğu Beton Parke taşları gibi

yüksek yoğunluk

ta ve mukavemette imal edildiğinden ömürleri kaplama taşları kadar

uzun olabilmektedir.Yaya yollarının, araç ve yeşil alanlardan

ayrıldığı tüm sınırlarda kolaylıkla kullanılabilir.

Çim taşı

Kilit parke

Küp

otopark

Parketaş

Prizmatik

Rustik

tekdekor

Kum Taşı