yapay zeka, dr. Öğr. Üyesi yakup emÜlemuly.cumhuriyet.edu.tr/dersler/mkt4016/b01.pdf · 17 dr....

DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP EMÜLCUMHURIYET ÜNİVERSİTESİTEKNOLOJİ FAKÜLTESİYAZILIM MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

B01. Giriş1

Dr. Öğr. Üyesi Yakup EMÜL, Yapay Zeka Ders Notları (B01. Giriş)

YAPAY ZEKA

YZ01.1 Giriş

Notlandırma:

%30 Öğrenci Sunumları (2 Adet)

%70 Sınavlar (1 Arasınav + 1 Final)

Kaynaklar

S. Russell and P. Norvig Artificial Intelligence: A Modern Approach Prentice

Hall, 2003, Second Edition

Artificial Intelligence: A Modern Approach, Stuart Russell & Peter Norvig,

3rd Edition, Prentice Hall, 2010.

Yapay Zeka: İnsan-Bilgisayar Etkileşimi, Vasif V. Nabiyev, 3. Baskı, Seçkin

Yayıncılık, 2010.

2 Dr. Öğr. Üyesi Yakup EMÜL, Yapay Zeka Ders Notları (B01. Giriş)

YZ01.1 Giriş

Bazı Kavramlar:

Yapay Zeka (YZ) Artificial Inteligence (AI)

Makine Öğrenmesi Machine Learning

Akıllı Makineler

Makineler Arası İletişim

1.-, 2.-, 3.-, 4.-, .. sanayi devrimleri

X-nesli, Y-nesli, XY-nesli (Antropolojik kavramlar bakımından) ve Bilişim

teknolojileri


YZ01.1 Giriş

Neden YZ çalışalım?

YZ bilgisayarları daha kullanışlı hale getirir.

Zeki bilgisayarlar insan medeniyetinin gelişiminde önemli bir yapı taşı olacaktır.

YZ bütün bilimsel çalışmalar içinde önemli bir yere sahip olacaktır.

İnsan doğasının en önemli parçalarından olan düşünmek ve zekice kararlar

alabilme eylemini anlamada bilgisayarlar ve YZ algoritmaları oldukça önemli

imkanlar sunmaktadır.

Teoriyi çalışan programlara dönüştürmek bizlere çalıştığımız alanda daha ayrıntılı

öngörülerde bulunmamıza imkan sağlamaktadır.

YZ, bilgisayar bilimleri için son derece iyi sonuçlar vermektedir.

YZ, bilgisayar bilimi dışındaki çalışmalarda da oldukça iyi sonuçlar vermektedir.

YZ çalışmaları bilgisayarı aynı zamanda deneysel bir objeye dönüştürür.


YZ01.1 Giriş

YZ’nin Tanımı nedir?


YZ01.1 Giriş

YZ’nin Tanımı nedir?

Sizler bu konuda ne düşünüyorsunuz?


YZ01.1 Giriş


İnsan gibi düşünebilen makinalar Rasyonel (Gerçekçi) düşünebilen

sistemler

İnsan gibi davranabilen makinalar Rasyonel (Gerçekçi) davranabilen

sistemler

YZ01.1 Giriş

“İnsan düşüncesi ile ilişkilendirdiğimiz faaliyetlerin otomasyonu,

karar verme, problem çözme, öğrenme gibi faaliyetler”

Bellman, 1978



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

“Hesaplamalı modellerin kullanılmasıyla zihinsel yetilerin

incelenmesi”

Charniak & McDermott, 1985



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

“Bilgisayarların zihinsel, tam anlamıyla ve gerçek anlamda

düşünmelerini sağlamak için heyecan verici yeni çaba”

Haugeland, 1985



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

“İnsanlar tarafından çalıştırıldığında zeka gerektiren işlevleri yapan

makineler üretme sanatı”

Kurzweil, 1990



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

" Akıllı davranışları hesaplamalı işlemler açısından açıklamayı ve

taklit etmeyi amaçlayan bir çalışma alanı "

Schalkoff, 1990



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

"Şu anda insanların yapmakta daha iyi olduğu şeyleri, bilgisayarlara

yaptırılması çabası."

Rich & Knight, 1991



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

" Algılamayı, aklını ve hareketini mümkün kılan hesaplamaların

incelenmesi "

Winston, 1992



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

“Akıllı davranış otomasyonu ile ilgili bilgisayar bilimleri dalı”

Luger & Stubblefield, 1993



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

“Akıllıca davranan bilgisayar programlarının tasarımı ve incelenmesi.

Bu programlar, davranışlarını zekice düşündüğümüz bir insan veya

hayvan gibi davranacak şekilde yapılandırılmıştır”

Dean et al., 1995



sistemler


sistemler

YZ01.1 Giriş

“Bilgisayar programları yazma, matematik yapma, akıl yürütme, dili

anlama ve hatta otomobil kullanma gibi birçok insanın zihinsel

aktiviteler için zeka gerektirdiği söylenebilir. [Bu sistemler]'in aynı

zamanda yapay zekayı ortaya çıkardığı söylenebilir.”

Nilsson, 1998



sistemler


sistemler

YZ01.2 Bazı Gelecek Öngörüleri ve YZ için Söylenenler

"radyonun geleceği yok", Lord Kevin - iskoçyalı fizikçi

"Artık yeni hiçbir şey yok. İcat edilebilecek her şey icat edildi.", Charles H. Duell

- Amerikan Patent Dairesi Başkanı (1899)

"Deniz altıların savaşta ne işe yarayabileceğini anlayamadım. En fazlasından

mürettebatın boğularak ölmesine sebep olabilir.", Herbert George Wells - Yazar

(1901)

"Atlar her zaman kullanılacaktır. Otomobil ise ancak geçici bir moda olabilir.",

Henry Ford’un kredi talebi üzerine otomotiv sektörünün geleceği konusunda

ekspertiz veren bir banka müdürü (1903 - Henry Ford ilk arabasını yaptığında

geri vites koymayı unutmuştur.)

"Uçaklar hoş oyuncaklar. Ama askeri bir değerleri yok.", Mareşal Ferdinand

Foch, I.Dünya Savaşı'nda Fransız Orduları Başkomutanı (1911)

"Artistlerin konuşmalarını kim duymak ister ki?", Harry M. Warner, film

endüstrisi yöneticisi (1927 - O sıralarda yeni icat edilen sesli film hakkında)



"Televizyon en geç altı ay içinde piyasadan silinecektir. İnsanlar her akşam böyle

bir kutuya bakmak istemez.", Daryik F. Zanuck - Twenty Century Fox'un başkanı

(1944)

"Bilgisayarlar gelecekte belki sadece 1,5 ton ağırlığında olacaklar.", Popular

Mechanics Dergisi - (1949)

"Sound'larını beğenmedim, ayrıca gitar gruplarının modası geçti.", Decca Record

Plak Firmasının bir yöneticisi. (1962 - Beatles grubu hakkında)

"İnsanların büyük çoğunluğu için tütün tüketimi gayet sıhhi bir şeydir.", Doktor

Ian G. McDonald, Operator (1963)

"İnsanların evlerinde bilgisayar bulundurmaları için herhangi bir neden

göremiyorum.", Kenneth Olsen, Digital Equipment Corp.'un (bir bilgisayar

firması) başkanı (1977)

"Çok güzel bir buluşa benziyor ama tanrı aşkına bunu kim, niye kullanmak istesin

ki?", Rutherford B. Hayes - ABD Başkanı (1876 yılında ilk telefonu gördükten

sonra yaptığı yorum)



"Çevreciler boşuna endişeleniyorlar. Bir nükleer enerji istasyonunun bir yıllık

atığını, masanızın çekmecesinde bile saklayabilirsiniz.", Ronald Reagan - ABD

eski başkanı (1980 - Bunun bir gaf olduğu hâlâ tartışmalıdır!)

Geçtigimiz bir yıl içinde otomobilin yapısını degiştirecek herhangi bir ilerleme

kaydedilmedigini göz önüne alırsak, bu buluşun da gelişme ve evrimini

tamamladığı sonucuna varabiliriz., Scientific American dergisi (2 Ocak 1909)

"Bu mücadeleden atın galip çıkacağına inanıyorum. Otomobil sadece gelip geçici

bir heves olacaktır.", II. Wilhelm - Alman İmparatoru (1905)

"Hepiniz saçmalıyorsunuz. Tanrı aşkına, bir aktörün ya da aktrisin konuşmalarını

duymayı kim ister ki?..", Henry M. Warner (1927 - Sessiz sinema döneminin film

yapımcılarından)

"Televizyon en geç altı ay içinde piyasadan silinecektir. İnsanlar her akşam böyle

bir kutuya bakmak istemezler.", Daryik F. Zanuck Twentieth Century Fox'un

başkanı (1944)



"ENIAC’taki hesap makinesinin 18 bin lambadan yapıldığını ve 30 ton

ağırlığında olduğunu düşünürsek bilgisayarlar da bin lambadan oluşacak ve 1,5

ton ağırlığında olacaktır.", Popular Mechanics adlı bilim dergisi (1949 - O

dönemde yaklaşık ağırlıkları 1,5-2 tondur)

"İnsanlarin evlerinde bilgisayar bulunması da ne demek. Bence hiç kimsenin

evine bilgisayar sokmak için herhangi bir geçerli nedeni olamaz.", Ken Olson -

DEC şirketi başkanı (1977)


* "www.internethaber.com" sitesindeki bir haberden alınmıştır.


Yapay zekanın (YZ) olanakları ve olası tehlikeleri, insan müdahalesi olmadan

makinelerin öğrenmesi ve akıl yürütmesi söz konusu olduğunda, birçok görüş ortaya

atılmaktadır. Bu görüşlerden hangisinin gelecekteki realitemize en yakın olacağını

yalnızca zaman söyleyecektir. O zamana kadar, realitemizi en iyi tahmin edenin kim

olacak dersiniz? (28 Best Quotes About Artificial Intelligence, Bernard Marr, 2017

Forbes web sitesi)

“Tam yapay zekanın gelişimi, insan ırkının sonunu adım adım getirebilir… YZ kendi kendine

başlayıp, giderek artan bir oranda kendini yeniden tasarlayabilir. Yavaş bir biyolojik evrimle

sınırlı olan insan ise bununla rekabet edemez ve yerini kaybeder. ”- Stephen Hawking, BBC

“Yapay zeka Google’ın nihai sürümü yani internetteki her şeyi anlayabilen en nihai arama

motoru olacaktır; Ne istediğini tam olarak anlayan ve sana doğru olanı veren. Bunu şimdi

yapmak için erken ancak, buna giderek daha fazla yaklaşabiliriz ve bu temelolarak üzerinde

çalıştığımız şey ”—Larry Page

“Yapay zekadaki ilerleme hızı (dar anlamıyla AI'dan bahsetmiyorum) inanılmaz derecede hızlı.

Deepmind gibi gruplara doğrudan maruz kalmazsanız, ne kadar hızlı olduğu hakkında hiçbir

fikriniz yoktur - üstel bir hızda büyüyor. Ciddi derecede tehlikeli bir şey olma riski beş yıllık bir

zaman dilimindedir. En fazla 10 yıl. ”—Elon Musk, Edge.org hakkında bir yorumda bulundu.



“Yapay zekanın ayaklanması, hızlı bir şekilde yükselebilir ve daha korkunç ve hatta felaket hale

gelebilir. Başlangıçta kanserden kurtulmaya programlanmış bir tıbbi robotun, kanseri yok

etmenin en iyi yolunun hastalığa genetik olarak eğilimli olan insanları imha etmek olduğu

sonucuna varabileceğini hayal edin. ”- New York Times'ta yazan teknoloji uzmanı Nick Bilton

“Sizi gerçekten korkutmak istemiyorum, ama yüksek oranda AI çalışan kaç tane insanla

konuşsam hepside endişe duyuyordu.”- Son Buluşumuzun yazarı James Barrat: Yapay Zeka ve

İnsanlık Döneminin Sonu, Washington Post röportajı.

“Çok aptalca bir şey yapmadığımızdan emin olmak için belki de ulusal ve uluslararası düzeyde

düzenleyici bir denetim yapılması gerektiğini düşünmeye başlıyorum. Yapay zekâyla aslında bir

canavarı çağırıyor olabiliriz.”—Elon Musk, MIT’nin AeroAstro Centennial Sempozyumu.

“Asıl soru, ne zaman bir YZ hakları bildirgesi hazırlayacağız? Bu neyden oluşacak? Ve buna

kim karar verecek? ”—Gri Scott

“Yapay zeka ve biyoteknolojideki en son araştırmaların ortaya koyduğu ahlaki ve etik

meseleleri ele almalıyız; Bunun yaşam süresini önemli oranda uzatması, tasarım bebeklerin

ortaya çıkması gibi konularda özellikle” —Klaus Schwab



“Bazı insanlar buna yapay zeka diyor, ancak gerçek şu ki bu teknoloji bizi geliştirecek. Bu

yüzden yapay zeka yerine, zekâmızı arttıracağımızı düşünüyorum. ”—Ginni Rometty

Yapay zekaya ilgi duymaktan daha çok korkuyorum - aslında, belki korku ve ilgi birbirinden

uzak değil. Her şey zihninizde gerçek olabilir, kandırılabilir ve normalde yapmayacağınız

şeylere inanırsınız. Otomatların yönettiği bir dünya artık tamamen gerçekçi görünmüyor. Biraz

ürpertici. ”—Gemma Whelan

Yapay zeka hakkında konuşuyorsanız “Terminatör” hakkında konuşmalısınız. Aslında bunun

böyle olduğunu düşünüyorum. İnsanüstü zekaya sahip yapay olarak zeki bir sistemin vahşet

getireceğini düşünmüyorum. Kültürümüzü bozacağını düşünüyorum. ”—Gri Scott

“Hükümet insansız uçakların, kök hücrelerin veya yapay zekanın kullanılmasına karşı bir

düzenleme getirirse, tüm bunlar iş ve araştırmanın o ülkenin sınırlarını terk edip başka bir yere

gitmesini doğuracaktır” —Peter Diamandis

“Yapay zekanın anahtarı her zaman temsil olmuştur.” —Jeff Hawkins

“Toplumun yapay zeka ile nasıl başa çıktığını görmek ilginç olacak, ancak kesinlikle harika

olacak.” —Colin Angle



“Yapay Zeka, beyin-bilgisayar arayüzleri veya sinirbilim temelli insan zekası gelişimi şeklinde

insandan zekâya daha fazla yol açabilecek her şey - dünyayı değiştirmek için en iyisini

yapmanın ötesine geçiyor. Hiçbir şey aynı ligde bile değil. ”—Eliezer Yudkowsky

“Yapay zeka hızla büyüyor, yüz ifadeleri empati uyandırabiliyor ve ayna nöronlarını

titretebiliyor.” —Diane Ackerman

“Bazı insanlar yapay zekanın bizim aşağılık hissetmemize neden olacağından endişe duyuyor,

ancak o zaman aklı başında herhangi biri bir çiçeğe her baktığında aşağılık kompleksi olması

gerekir.” —Alan Kay

“YZ’nin 2029 yılına kadar insan seviyelerine ulaşacağını, 2045'ten sonra medeniyetimizdeki

insan biyolojik makine zekasının, zekamızın milyar katı ile çarpılacağını izleyin”, Ray Kurzweil

“Hiç kimse bunu bu şekilde ifade etmiyor, ama YZ’nin neredeyse beşeri bir bilim disiplini

olduğunu düşünüyorum. Bu gerçekten insan zekasını ve insanın bilişini anlama girişimidir. ”—

Sebastian Thrun

“Yapay zekaya harcanan bir yıl, birinin tanrıya inanması için yeterlidir.” —Alan Perlis

“Bir insan zihninin, 2035 yılına bir YZ makinesine ayak uydurabilmesinin hiçbir mantıklı

nedeni ve yolu yoktur” —Gri Scott



“Yapay zeka bizim zekamızdan daha mı düşüktür?” - Spike Jonze

“Şimdiye kadar Yapay Zekanın en büyük tehlikesi, insanların bunu anlamaları için çok erken

sonuç çıkarmalarıdır.” -Eliezer Yudkowsky

“Yapay zeka hakkındaki üzücü olan şey, yapay ve dolayısıyla zekadan yoksun olmasıdır.” —

Jean Baudrillard

“Yapay zekayı unut - büyük, cesur yeni bir dünyada, aramamız gereken yapay aptallıktır.” —

Tom Chatfield

“Yapay zeka üzerine çalışmadan önce neden doğal aptallık konusunda bir şeyler yapmıyoruz?”

—Steve Polyak



Sonuç?

Aklınızdan ne geçiyor?

(a) YZ iyidir.

(b) YZ kötüdür.

(c) Fikrim yok.

(d) YZ diye bir şey yok aslında.

(e) ??


YZ01.3 Yaklaşım-1: İnsanımsı Davranış

Turing testi: insanımsı davranış için nihai test:

1. Bilgisayar ve insan bir uzman hakem

tarafından sorguya çekilir…

2. Sorgu sonunda uzman hakem aralarındaki

farkı söyleyemiyorsa (hangisinin

bilgisayar, hangisinin insan olduğuna dair),

bilgisayar testi geçer.



Turing testi: insanımsı davranış için nihai test:

1. Bilgisayar ve insan bir uzman hakem

tarafından sorguya çekilir…

2. Sorgu sonunda uzman hakem aralarındaki

farkı söyleyemiyorsa (hangisinin

bilgisayar, hangisinin insan olduğuna dair),

bilgisayar testi geçer.

Turing 2000 yılında en az %30 ihtimalle bu

testi geçebilecek bir YZ’nin olacağını

öngörmüştür.



Turing testi için bazı tartışmalar:

Duck Criterion

"When I see a bird that walks like a duck and swims

like a duck and quacks like a duck, I call that bird a

duck"

James Riley, Poet

Ördek Kriteri

"Bir ördek gibi yürüyen ve bir ördek gibi yüzen ve

bir ördek gibi dolanan bir kuş gördüğümde, o kuşa

ördek derim"

James Riley, Şair



Turing testi için bazı tartışmalar:

A spooky theory

"… an inteligent machine might fail the Turing test

because it may believe it is in its best interest not to

show how inteligent it is."

Virginia Savova and Leonid Peshkin, Harvard

Ürkütücü bir teori“…

Akıllı bir makine Turing testinde başarısız olabilir,

çünkü ne kadar zeki olduğunu göstermemenin

kendisi için en iyisi olduğuna karar verebilir.”

Virginia Savova ve Leonid Peshkin, Harvard



Çin Odası Argümanı:

Birçok kitaptan oluşan bir kütüphanesi, bir sürü boş

alıştırma kitabı ve birçok yazı gereçleri içeren bir odada

oturduğunuzu hayal edin.

Dış dünya ile tek bağlantınız duvardaki “giriş” ve “çıkış”

olarak adlandırılan iki yuvadan geçiyor olsun.

Bazen Çince karakterli kağıt parçaları odanıza “giriş”

yuvası ile gelmektedir.

Bir kağıt parçası giriş yuvasına her girdiğinde,

göreviniz kural kitaplarında, kağıttaki Çince

karakterlerin desenine uyan bölümü bulmaktır.

Kural kitabı, boş bir kağıda hangi deseni seçeceğinizi

size söyleyecektir.

Kural kitabına göre uygun kalıbı yazdıktan sonra,

göreviniz onu çıktı alanından çıkarmaktır.


Çince "doğa"

sembolü


Çin Odası Argümanı:

Bu arada, Çince anlamıyorsunuz ve

üzerinde çalıştığınız sembollerin Çince semboller

olduğunun da farkında değilsiniz.

Aslında girdi olarak aldığınız Çince karakterler bir hikaye

hakkında sorulardı ve ürettiğiniz çıktı, sorulan sorulara

uygun, hatta belki de "derin bir anlayış" içeren cevaplardı.

Aslında, dışarıdaki sorgulayıcılar için çıktılarınız o kadar

iyi olmuştur ki, sorgularına verilen yanıtları her kim (ya da

her ne) ürettiyse, anadili Çince ya da en azından Çincesi

akıcı olması gereken biri (yada bir şey) olduğuna ikna

olmuşlardır.


Çince "doğa"

sembolü


Çince anlıyor musun?

Tiz makine sesinde "Hayır" diyor.

Ne düşünüyorsun?

Bu cevap YZ olasılığını reddetmemidir?

Sistemin cevabı:

Şahıs, genel olarak Çinceyi anlayan sistemin bir parçası

Robotun cevabı:

Algılama, konuşma vb. ile birlikte bir robota da aynı yetenekleri

koyun. Bu ajan gerçek bir anlayışa ve zihinsel durumlara sahip

görünüyor.


Çince "doğa"

sembolü


Çin odası argümanı, bir programı yürüten dijital bir bilgisayarın,

programın bilgisayarı ne kadar akıllıca veya insansı davranmasına neden

olacağına bakılmaksızın, bir "zihine", "anlamaya" veya "bilince" sahip

olamayacağını göstermektedir, yani odak noktazsı AI yazılımıdır. Tartışma

ilk olarak, 1980 yılında Davranış ve Beyin Bilimleri alanında yayınlanan

"Minds, Brains and Programs" adlı makalesinde filozof John Searle

tarafından sunuldu. O zamandan beri yaygın olarak tartışılmaktadır.

Argümanın merkezinde Çin odası olarak bilinen bir düşünce deneyi

bulunmaktadır.

Argüman, zihnin biçimsel semboller üzerinde çalışan bir bilgi işleme sistemi

olarak görülebileceğini savunan, işlevselliğin ve hesaplamanın felsefi

konumlarına yöneliktir. Spesifik olarak, argümanın Searle'ın güçlü AI olarak

adlandırdığı bir konumu reddetmesi amaçlanmıştır: "Doğru giriş ve çıkışlara

sahip olan uygun şekilde programlanmış bir bilgisayar, bu şekilde

insanların zihinlerinde olduğu gibi bir akla sahip olacaktır."

Her ne kadar yapay zeka (AI) araştırmacılarının ifadelerine tepki olarak

sunulmuş olsa da, AI araştırmasının amaçlarına karşı bir argüman değildir,

çünkü bir makinenin gösterebileceği zeka miktarını sınırlamaz. Argüman

sadece programları çalıştıran dijital bilgisayarlar için geçerlidir ve genel

olarak makineler için geçerli değildir.


John Searle in

December 2005

https://en.wikipedia.org/wiki/File:John_searle2.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/File:John_searle2.jpg

YZ01.4 Yaklaşım-2: İnsanımsı Düşünme

Beyin fonksiyonlarının işleyişine dair bilgi birikimi?

Düşünsel soyutlamanın seviyesi?

Yukarda sayılanların geçerliliğinin ölçülmesi?

Bilişsel Bilimin odağında bunlar bulunmaktadır.


YZ01.5 Yaklaşım-3: Rasyonel Eylem

Aristo bunu denedi

Doğru argümanlar veya düşünce süreçleri nelerdir?

AI'nın çoğunun temeli sağlandı

Tüm akıllı davranışlar mantık tarafından kontrol edilmez

Hedefimiz nedir? Düşünmenin amacı nedir?


YZ01.5 Yaklaşım-3: Rasyonel Eylem

Hedeflere ulaşmak için hareket.. Verilen bir inanç kümesi

Rasyonel davranış “doğru olanı” yapıyor

Hedef başarısını en üst düzeye çıkarmak için beklenen şey

Bu Russell & Norvig tarafından benimsenen yaklaşımdır.


YZ01.6 YZ’nin Temelleri

Felsefe

(M.Ö 450) Sokrates, dindar kişiyi dindar olmayan kişilere göre ayırt etmek

için algoritma istedi

Aristo, muhakeme için yasalar geliştirdi

Matematik

(1847) Boole mantıksal çıkarım yapmak için resmi dili tanıttı.

Ekonomi bilimi

(1776) Smith ekonomileri, kendi refahlarını en üst seviyeye çıkaran

ajanslar olarak görüyor (kazanç)

Nörobilim

(1861) Beyinin bilgiyi nasıl işlediğini inceleyen çalışma


YZ01.6 YZ’nin Temelleri

Psikoloji

(1879) Bilişsel psikoloji başladı.

Dilbilim

(1957) Skinner’ın dil öğreniminde davranışçı yaklaşım çalışması.

CS-tabanlı (bilgisayar bilimi tabanlı) AI

(1956) “Dartmouth Konferansı” ile başladı.

John McCarthy

LISP, mantığın muhakemeye uygulanması

Marvin Minsky

Basite indirgenmiş sinir ağları

Yuvalar ve çerçeveler

Zihin Topluluğu


YZ01.7 YZ’nin Tarihi

CS-tabanlı (bilgisayar bilimi tabanlı) AI

(1956) “Dartmouth Konferansı” ile başladı.

John McCarthy

LISP, mantığın muhakemeye uygulanması

Marvin Minsky

Basite indirgenmiş sinir ağları

Yuvalar ve çerçeveler

Zihin Topluluğu

Claude Shannon

Bilgisayar denetleyicisi

Bilgi teorisi

Açık döngülü 5 bilyalı hokkabazlık

Allen Newell ve Herb Simon

Genel Problem Çözücü


YZ01.8 YZ Soruları

İnsan kadar zeki bir şey yapabilir miyiz?

Arı kadar zeki bir şey yapabilir miyiz?

Evrimsel olarak, kendini geliştiren, özerk ve esnek bir şey yapabilir

miyiz?

Örüntü tanıma ile bu tesisi yılda 20 milyon TL tasarruf ettirebilir

miyiz?

Otomatik dolandırıcılık tespiti ile bu bankayı 50 milyon TL/yıl

tasarruf ettirebilir miyiz?

Yeni bir "el yazısı tanıma aracısı" sektörüne başlayabilir miyiz?


YZ01.8 YZ Soruları

Bunlardan hangisi bir zekanın varlığına işaret eder?

Satrançta birini yendiniz.

Bir dizi bilinen aksiyom kullanarak matematik teoremini kanıtlıyorsunuz.

Bazı malzemeler satın almanız, üç farklı iş arkadaşınızla tanışmanız, kitapları

kütüphaneye iade etmeniz ve egzersiz yapmanız gerekmektedir. Gününüzü

herşeyin verimli bir şekilde başarılacağı şekilde planlıyorsunuz.

Birini savunmanız istenen bir avukatsınız. Davalının suçlu olduğu üç benzer

davayı hatırlıyarak bu potansiyel bu müşteriyi geri çeviriyorsunuz.

Sokakta geçen bir yabancı saatinizin farkına varıyor ve “Bana saati

söyleyebilir misiniz?” Diye soruyor, “Saat 3:00” diyorsunuz.

Dağınık bir atölyede büyük bir Phillips marka tornavida bulmanız isteniyor.

Atölyeye giriyor (daha önce burada hiç bulunmamışsınız), birşeylerin üzerine

düşmeden arıyor ve sonunda tornavidayı buluyorsunuz.


YZ01.8 YZ Soruları

Bunlardan hangisi bir zekanın varlığına işaret eder?

Altı aylık bir bebeksiniz. Ses organlarınızla sesler üretebiliyor ve çevrenizdeki

konuşma seslerini duyabilirsonuz, ancak işittiğiniz sesleri nasıl yapacağınızı

bilmiyorsunuz. Sonraki yıl, ebeveynlerinizin dilinin ne olduğunu ve nasıl aynı

sesleri çıkaracağınızı anladınız.

Arapça öğrenen bir yaşında bir çocuksunuz. Ses dizilerini duymakta ve onların

dünyadaki belirli anlamlarla ilişkili olduğunu anlamaktasınız. İki yıl içinde,

çümleleri anlamlı parçalara nasıl ayıracağınızı ve kendi kelimelerinizi ve

cümlelerinizi nasıl üreteceğinizi öğreniyorsunuz.

Birisi bir ritim tutuyor ve sizde onunla birlikte uyumlu bir şekilde ve o

bitirinceye kadar devam ediyorsunuz..

Bir tür ilkel omurgasızsın. Dünyanızda nasıl hareket edeceğiniz hakkında

hiçbir şey bilmiyorsunuz, yalnızca yiyecek bulmanız ve hayatta kalmanız

gerekiyor. Bir sürü zorluk ve sıkıntıdan sonra, her şey yolunda gidiyor yiyecek

bulup hayatta kalmayı başarıyorsunuz.


YZ01.8 YZ Soruları

Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri şu anda YZ ile yapılabilir?

Nizami bir masa tenisi maçı yapılması

Kıvrımlı bir dağ yolu boyunca otonom bir araç sürüşü

İstanbulun göbeğinde otonom bir araç sürüşü

Nizami bir batak/okey oyunu oynanması

Yeni bir matematik teoremi bulmak ve ispat etmek

İstemsiz komik bir hikaye yazmak

Uzmanlık gerektiren bir hukuk alanında, yeterli yasal tavsiyeler vermek

Sözlü İngilizce’yi gerçek zamanlı olarak Sözlü İsveççe’ye çevirmek

Bir NASA uzay aracı için operasyon programlarının planlanması

Satrançta dünya şampiyonunu yenmek


YZ01.9 Bir YZ Sisteminin Bileşenleri

Bir ajan çevresini sensörler yoluyla

algılar ve çevreye aktüatörler

aracılığıyla etki eder.

İnsan:

sensörler gözler, kulaklar,

aktüatörler (efektörler) eller, bacaklar,

ağızdır.

Robot:

sensörler kameralar, sonar, lazerler,

radar, çarpma,

efektörler kıskaçlar, manipülatörler,

motorlardır.

Ajanın davranışı, algıyı eyleme

döndüren fonksiyonu ile tanımlanır.



Rasyonalite

Rasyonel (gerçekçi) bir ajan doğru

olanı yapar; peki doğru olan nedir?

Sabit bir performans ölçmü, çevre

üzerinde gözlenen eylem etkilerinin

serisini değerlendirir.



PÇAS kullanarak görevleri tanımla

Performance

Çevre

Aktüatörler

Sensörler

Örnek-1: YZ taksi sürücüsü




Performans ölçüsü:




Performans ölçüsü: güvenlik, hız,

konfor, maksimum kazanç.






Çevre:






Çevre: yollar, diğer trafik, yayalar,

müşteriler







müşteriler

Aktüatörler:







müşteriler

Aktüatörler: direksiyon, gaz pedalı,

fren, sinyal, korna







müşteriler


fren, sinyal, korna

Sensörler:







müşteriler


fren, sinyal, korna

Sensörler: kameralar, sonar, hız

göstergesi, GPS, kilometre sayacı,

ivmeölçer, motor sensörleri



Örnek-2: Tıbbi tanı sistemi

Performans ölçüsü:




Performans ölçüsü: Sağlıklı hasta,

maliyetleri en aza indirme, hukuki

güvence






güvence

Çevre:






güvence

Çevre: hastalar, hastane, çalışanlar






güvence


Aktüatörler:






güvence


Aktüatörler: Ekran görüntüsü

(sorular, testler, teşhisler, tedaviler,

yönlendirmeler)






güvence




yönlendirmeler)

Sensörler:






güvence




yönlendirmeler)

Sensörler: Klavye (semptomların

girişi, bulgular, hastanın cevapları)



Örnek-3: Parça toplayan robot:

Performans ölçüsü: Doğru kutudaki

parça yüzdesi

Çevre: Konveyör bantlı parçalar,

kutular

Aktüatörler: Eklemli kol ve el

Sensörler: Kamera, ortak açı

sensörleri



Örnek-4: Etkileşimli İngilizce

öğretmeni:

Performans ölçüsü: Testte

öğrencinin puanını en üst düzeye

çıkarmak

Çevre: Bir gurup öğrenci


(alıştırmalar, öneriler, düzeltmeler)

Sensörler: Bilgisayar klavyesi



ÇEVRESEL özellikler:

Tam gözlenebilir / kısmi gözlenebilir

Bir ajanın sensörleri, zamanın her bir anında çevresinin tam durumuna

erişimini sağlar.






erişimini sağlar.

Deterministik / Stokastik (Stratejik)

Çevrenin bir sonraki durumu, mevcut durum ve ajanın yürüttüğü eylem

tarafından tamamen belirlenir. (Eğer diğer ajanların eylemleri dışında

çevre belirleyici ise, o zaman çevre stratejiktir)






erişimini sağlar.


Çevrenin bir sonraki durumu, mevcut durum ve ajanın yürüttüğü eylem

tarafından tamamen belirlenir. (Eğer diğer ajanların eylemleri dışında

çevre belirleyici ise, o zaman çevre stratejiktir)

Epizodik (aralıklı) / ardışık

Ajanın deneyimi, küçük "bölümler" e bölünmüştür (her bölüm, tek bir

eylemi algılayan ve sonra tek bir eylemi gerçekleştiren ajandan oluşur) ve

her bölümdeki eylem seçimi, yalnızca bölümün kendisine bağlıdır.




Statik / dinamik

Bir ajan düşünürken çevre değişmez. (Eğer ortamın kendisi zaman

geçtikçe değişmiyorsa, ancak aracının performans puanını değiştirirse,

çevre yarı-dinamiktir)




Statik / dinamik




Kesikli / sürekli

Sınırlı sayıda belirgin, açıkça tanımlanmış algı ve eylem.




Statik / dinamik




Kesikli / sürekli


Tekli-ajan/çoklu-ajan

Bir ortamda kendi başına çalışan bir ajan.




Statik / dinamik




Kesikli / sürekli



Bir ortamda kendi başına çalışan bir ajan.

Ortam türü, ajan tasarımını büyük ölçüde belirler. Gerçek dünya

(elbette) kısmen gözlenebilir, stokastik, sıralı, dinamik, sürekli, çok

ajanlı gibi



Ajan Fonksiyonları ve Programlar

Bir ajan, tamamen fonksiyonlara göre algı dizileri algılayarak, ajan

fonksiyonu tarafından tamamen belirtilir.






Bir ajan fonksiyonu (veya küçük bir denklik sınıfı) rasyoneldir.






Bir ajan fonksiyonu (veya küçük bir denklik sınıfı) rasyoneldir.

Amaç: rasyonel ajan fonksiyonunu tam olarak uygulamak için bir yol

bulmak.




Tam gözlenebilir / kısmi gözlenebilir.



Statik / dinamik

Kesikli / sürekli



Çevre Gözlemlenebilir Deterministic Epizodik Static Kesikli Ajanlar

Saatli Satranç

Saatsiz Saranç






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli




Saatli Satranç Tam Stratejik Ardışık Yarı Kesikli Çoklu

Saatsiz Saranç Tam Stratejik Ardışık Statik Kesikli Çoklu






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli






Poker






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli






Poker Kısmi Stratejik Ardışık Statik Kesikli Çoklu






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli







Tavla






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli







Tavla Tam Stokastik Ardışık Statik Kesikli Çoklu






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli








Taksi şöförlüğü






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli








Taksi şöförlüğü Kısmi Stokastik Ardışık Dinamik Sürekli Çoklu






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli









Tıbbi Tanı Koyma






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli









Tıbbi Tanı Koyma Kısmi Stokastik Epizodik Statik Sürekli Tekli






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli










Görüntü Analizi






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli










Görüntü Analizi Tam Deterministik Epizodik Yarı Kesikli Tekli






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli








Robot Kol Parça

Tutma






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli








Robot Kol Parça

TutmaTam Deterministik Epizodik Yarı Kesikli Tekli






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli








Robot Kol Parça


Etkileşimli İngilizce

Öğretmeni






Statik / dinamik

Kesikli / sürekli








Robot Kol Parça


Etkileşimli İngilizce

ÖğretmeniKısmi Stokastik Ardışık Dinamik Kesikli Çoklu

YZ01.10 YZ Ajanları

AJAN Tipleri:

Ajan türleri (genel olarak artan ve karmaşıklaşan

ortamları kullanma becerisi)

1. Basit refleks ajanları

2. Durumsal-refleks ajanları

3. Hedefe-dayalı ajanlar

4. Fayda-tabanlı ajanlar

5. Öğrenmeye-dayalı ajanlar


Not: Her ajan kendi eylemlerini

algılayabilir (ancak her zaman

etkilerini değil)


AJAN Tipleri:








Yapay zeka rasyonel ajanların bir çalışması olarak

tanımlanabilir.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:









tanımlanabilir.

Rasyonel bir ajan, bir kişi, firma, makine veya

yazılım olarak karar veren herhangi bir şey

olabilir.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:









tanımlanabilir.

Rasyonel bir ajan, bir kişi, firma, makine veya

yazılım olarak karar veren herhangi bir şey

olabilir.

Geçmiş ve şimdiki algıları (belirli bir durumda

ajanının algısal girdileri) göz önünde

bulundurduktan sonra en iyi sonucu verecek bir

eylem gerçekleştirir.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:

Akıllı Ajanların yapısını anlamak için,

Mimari ve Ajan Programına aşina

olmalıyız.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:



olmalıyız.

Mimari, ajanın üzerinde çalıştığı

makinedir. Sensörler ve etkileyiciler

(aktüatörler) içeren bir cihazdır, örneğin:

robotik bir araba, kamera, PC.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:



olmalıyız.





Ajan programı, bir ajan fonksiyonunun bir

uygulamasıdır. Bir ajan fonksiyonu,

algılama sırasından (bir ajanın o tarihe

kadar algıladığı her şeyin geçmişi) bir

eyleme kadar yapılan bir haritalama işidir.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:



olmalıyız.





Ajan programı, bir ajan fonksiyonunun bir

uygulamasıdır. Bir ajan fonksiyonu,

algılama sırasından (bir ajanın o tarihe

kadar algıladığı her şeyin geçmişi) bir

eyleme kadar yapılan bir haritalama işidir.

Ajan = Mimari + Ajan Programı




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:

Örnek Ajanlar:

Bir yazılım ajanı, tuş vuruşlarına, dosya

içeriğine, ekranda algılayıcı ve ekran

işlevi gören ağ paketlerine, dosyalara,

aktüatör olarak çalışan ağ paketlerine

sahiptir.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:

Örnek Ajanlar:





sahiptir.

Bir insan ajanının gözleri, kulakları ve

sensörler ve eller gibi hareket eden diğer

organları, bacakları, ağzı ve aktüatör

olarak çalışan diğer vücut parçaları vardır.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:

Örnek Ajanlar:





sahiptir.

Bir insan ajanının gözleri, kulakları ve

sensörler ve eller gibi hareket eden diğer

organları, bacakları, ağzı ve aktüatör

olarak çalışan diğer vücut parçaları vardır.

Bir robotik ajan, sensörler ve aktüatör

olarak çalışan çeşitli motorlar, kameralar

ve kızılötesi telemetreler içerir.




etkilerini değil)


AJAN Tipleri:

Ajan türleri (genel olarak artan ve

karmaşıklaşan ortamları kullanma

becerisi)

Basit refleks ajanları

Durumsal-refleks ajanları

Hedefe-dayalı ajanlar

Fayda-tabanlı ajanlar

Öğrenmeye-dayalı ajanlar





1. Basitçe "if / else"

kurallarını kullan.

2. Kısa ve mantıklı basit

ifadeler olabilir.



Tarih algısı, bir ajanın geçmişten şimdiye kadar algıladığı her şeyin

tarihidir.

.





tarihidir.

Basit refleks ajanları algı geçmişinin geri kalan kısmını görmezden gelir

ve sadece mevcut anın algı temelinde hareket eder.





tarihidir.



Ajan fonksiyonu, koşul-eylem kuralını temel alır.





tarihidir.



Ajan fonksiyonu, koşul-eylem kuralını temel alır.

Koşul-eylem kuralı, bir durumdur yani bir eyleme koşulu eşleyen bir

kuraldır. Eğer durum doğruysa, o zaman harekete geçirir, değilse

geçirmez.




Bir ajan fonksiyonu yalnızca ortam tamamen gözlenebilir olduğunda

başarılı olur.





başarılı olur.

Kısmen gözlenebilir ortamlarda çalışan basit refleks ajanları için, sonsuz

döngüler genellikle kaçınılmazdır. Eğer ajan hareketlerini rastgele

seçebiliyorsa, sonsuz döngülerden kaçmak mümkün olabilir.





başarılı olur.




Basit refleks ajanları ile ilgili sıkıntılar şunlardır:

Çok sınırlı zeka.





başarılı olur.






Durumun algısal olmayan bölümleri hakkında hiçbir bilginin olmaması.





başarılı olur.







Genellikle oluşturmak ve depolamak için çok büyüktür.





başarılı olur.







Genellikle oluşturmak ve depolamak için çok büyüktür.

Ortamda herhangi bir değişiklik olursa, kural setinin güncellenmesi gerekir.




Elektrikli süpürge robotu:





Performans

T zamanında temizlenmiş herbir birim

kare alan için 1 puan?

Birim zaman başına düşen temizlenen

birim kare sayısı?

Birim zamanda atılan adım sayısı?





Performans

Çevre

Emme gücü

Kir-toz miktarı

kare bölgeler tarafından tanımlanan

çoklu alanların sayısı





Performans

Çevre

Eylem

Sola git

Sağa git

Emiş yap

Boşta bekle





Performans

Çevre

Eylem

Sensörler

Konum ve bileşenler

[A, kirli]





Performans

Çevre

Eylem

Sensörler

Rasyonel: olan her şeyi bilemez

Çevre kısmen gözlenebilir olabilir





Performans

Çevre

Eylem

Sensörler


Rasyonel: olan herşeyi göremez

Ortam stokastik olabilir





Performans

Çevre

Eylem

Sensörler


Rasyonel: olan her şeyi göremez

Rasyonel: her zaman başarılı değildir





Ajan refleksi



AJAN Tipleri:



becerisi)








2. Durumsal refleks

Ajanları:

Model-bazlı refleks

ajanları olarak da

isimlendirilirler.



2. Durumsal refleks

Ajanları:


ajanları olarak da

isimlendirilirler.

Durumu, mevcut

durumla eşleşen bir kural

bularak çalışır.



2. Durumsal refleks

Ajanları:


ajanları olarak da

isimlendirilirler.

Durumu, mevcut



Model-bazlı bir ajan,

dünyadaki modeli

kullanarak kısmen

gözlemlenebilir ortamları

kullanabilir.



2. Durumsal refleks

Ajanları:


ajanları olarak da

isimlendirilirler.

Durumu, mevcut



Model-bazlı bir ajan,

dünyadaki modeli

kullanarak kısmen

gözlemlenebilir ortamları

kullanabilir.

Ajan, her bir algı

tarafından ayarlanan ve

algı geçmişine bağlı olan

iç durumu izlemelidir.



2. Durumsal refleks

Ajanları:

Mevcut durum, dünyanın

görülemeyen kısmını

tanımlayan bir tür yapıyı

koruyan ajanın içinde

depolanmaktadır.



2. Durumsal refleks

Ajanları:

Mevcut durum, dünyanın

görülemeyen kısmını

tanımlayan bir tür yapıyı

koruyan ajanın içinde

depolanmaktadır.

Durumun güncellenmesi

hakkında bilgi gerektirir:

dünyanın ajandan

bağımsız olarak nasıl

geliştiğini ve

ajan eylemlerinin dünyayı

nasıl etkilediği.



2. Durumsal refleks

Ajanları:

Özetle:

Daha önce gözlenmiş durumları

hafızaya alır

Mevcut durumun gözlenmemiş

tarafları içinde tepkiler verir.



2. Durumsal refleks

Ajanları:

Özetle:


hafızaya alır



Örnek: Refleksiv Elektrikli

Süpürge Ajanı



2. Durumsal refleks

Ajanları:

Özetle:


hafızaya alır



Örnek: Refleksiv Elektrikli

Süpürge Ajanı


if (durum = Kirli )

emişYap

else

if (zaman birimi > 3 olduğu

halde diğer kareyi

henüz ziyaret

etmediysen)

orayaGit


AJAN Tipleri:



becerisi)









3. Hedefe-dayalı

Ajanlar:

Bu tür ajanlar, o anda ki

hedeflerinden ne kadar

uzakta olduklarına dayanarak

karar verirler (istenen

durumların tanımı)



3. Hedefe-dayalı

Ajanlar:

Bu tür ajanlar, o anda ki

hedeflerinden ne kadar

uzakta olduklarına dayanarak

karar verirler (istenen

durumların tanımı)

Her hareketin hedefe olan

mesafeyi azaltması

amaçlanmaktadır. Bu durum,

ajanın, hedef durumuna

ulaşan eylemi seçerek, çoklu

olasılıklar arasından seçim

yapmasını sağlar.



3. Hedefe-dayalı

Ajanlar:

Kararlarını destekleyen bilgi

açıkça temsil edilir ve

değiştirilebilir; bu ajanları

daha esnek kılar.



3. Hedefe-dayalı

Ajanlar:

Kararlarını destekleyen bilgi

açıkça temsil edilir ve

değiştirilebilir; bu ajanları

daha esnek kılar.

Genellikle arama ve

planlama gerektirirler.

Hedef tabanlı aracının

davranışları kolayca

değiştirilebilir.



3. Hedefe-dayalı

Ajanlar:

Hedef, ajanların isteklerini

yansıtır.



3. Hedefe-dayalı

Ajanlar:


yansıtır.

Hedeflerle uyumlu olup

olmadığına bakmak için

proje eylemler

gerçekleştirebilir



3. Hedefe-dayalı

Ajanlar:


yansıtır.

Hedeflerle uyumlu olup

olmadığına bakmak için

proje eylemler

gerçekleştirebilir

Zaman alır; mantık yürütme

esnasıda ortam aynı

kalmayabilir.


AJAN Tipleri:



becerisi)









4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:

Bir önceki kullanımlarını

yapı taşı olarak geliştiren

ajanlara fayda-tabanlı (bazlı)

ajanlar denir.



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:




ajanlar denir.

Birden fazla olası alternatif

olduğunda, hangisinin en

iyisi olduğuna karar vermek

için, fayda bazlı ajanlar

kullanılır.



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:




ajanlar denir.

Birden fazla olası alternatif

olduğunda, hangisinin en

iyisi olduğuna karar vermek

için, fayda bazlı ajanlar

kullanılır.

Her durum için bir tercihi

(faydayı) temel alan

eylemleri seçerler.



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:

Bazen istenen hedefe

ulaşmak yeterli olmayabilir.

Hedefe ulaşmak için daha

hızlı, daha güvenli ve daha

ucuz bir rota arayabiliriz.



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:






Ajan mutluluğu dikkate

alınmalıdır. Faydanın

ölçümü, ajanın ne kadar

“mutlu” olduğunu açıklar.



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:






Ajan mutluluğu dikkate

alınmalıdır. Faydanın

ölçümü, ajanın ne kadar

“mutlu” olduğunu açıklar.

Dünyadaki belirsizlikten

dolayı, bir fayda-bazlı ajan,

beklenen faydayı en üst

seviyeye çıkaran eylemi

seçer.



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:

Bir fayda fonksiyonunun

görevi, bir durumları ilişkili

mutluluk (memnuniyet)

derecesini tanımlayan gerçek

bir sayıya eşlemektir.



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:






Faydayı ölçmek için

değerlendirme fonksiyonu

kullanılır:

f(durum) değer



4. Fayda Tabanlı

Ajanlar:






Faydayı ölçmek için

değerlendirme fonksiyonu

kullanılır:

f(durum) değer

Rekabet hedeflerini

değerlendirmek için

kullanışlıdır.


AJAN Tipleri:



becerisi)









5. Öğrenmeye-dayalı

Ajanlar:

YZ'daki bir öğrenme ajanı,

geçmiş deneyimlerinden

öğrenebilecek veya öğrenme

yeteneklerine sahip olan bir

ajan türüdür.




Ajanlar:

YZ'daki bir öğrenme ajanı,

geçmiş deneyimlerinden

öğrenebilecek veya öğrenme

yeteneklerine sahip olan bir

ajan türüdür.

Temel bilgilerle hareket

etmeye başlar ve daha sonra

öğrenme yoluyla otomatik

olarak harekete geçip adapte

olur.




Ajanlar:

Bir öğrenme aracısı esas

olarak dört kavramsal

bileşenden oluşur:

1. Öğrenme elemanı:

Çevreden öğrenerek

iyileştirmeler yapmaktan

sorumludur.




Ajanlar:




2. Kritik: Eleştirmen olarak

da isimlendirilen analiz

birimidir. Öğrenme elemanı,

bir sabit performans

standardına göre ajanın ne

kadar iyi yaptığını

tanımlayan kritikten geri-

bildirim (geri-besleme) alır.




Ajanlar:




3. Performans elemanı: Dış

faaliyetin seçiminden

sorumludur.




Ajanlar:




3. Performans elemanı: Dış

faaliyetin seçiminden

sorumludur.

4. Problem Üreteci: Bu

bileşen yeni ve bilgilendirici

deneyimlere yol açacak

eylemler önermekten

sorumludur.

B01. Kaynaklar

https://www.internethaber.com/gelecekle-ilgili-yanlis-tahminler-foto-galerisi-

1177490.htm?page=21

https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_room

28 Best Quotes About Artificial Intelligence, Bernard Marr, 2017 Forbes magazine.

https://www.geeksforgeeks.org/agents-artificial-intelligence/

S. Russell and P. Norvig Artificial Intelligence: A Modern Approach Prentice Hall, 2003, Second Edition

Artificial Intelligence: A Modern Approach, Stuart Russell & Peter Norvig, 3rd Edition, Prentice Hall,

2010.

Yapay Zeka: İnsan-Bilgisayar Etkileşimi, Vasif V. Nabiyev, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2010.


https://www.internethaber.com/gelecekle-ilgili-yanlis-tahminler-foto-galerisi-1177490.htm?page=21

https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_room

https://www.geeksforgeeks.org/agents-artificial-intelligence/

yapay zeka, dr. Öğr. Üyesi yakup emÜlemuly.cumhuriyet.edu.tr/dersler/mkt4016/b01.pdf · 17 dr....

Documents