yangin algilama ve İhbar sİstemlerİ

YANGIN ALGILAMA ve İHBAR SİSTEMLERİ

ilk elektrikli zil 1891'de ABD'de üretilmiştir. İlk alarm butonu 1900'de, ilk elektrikli siren de

1914 yılında üretilmiştir. Klasik yangın algılama ve uyarı sistemleri ise 1930'lu

yıllarda, binalara ve fabrikalara kurulmaya başlamıştır. 1936'da ilk cam kırma tip alarm

butonu, 1970'de sıcaklık detektörleri, 1976'da ise iyonizasyon duman detektörleri

üretilmiştir. Mikroişlemcilerin 1980'li yıllarda büyük bir gelişme göstermesinden sonra

adreslenebilir yangın algılama ve uyarı sistemleri geliştirilmiştir.

TARİHÇE

Yangın Algılama ve İhbar Sistemi sürekli denetleme özelliğine sahip,

bir hayat koruma sisteminin gereksinimlerini karşılayacak yapıda olacak, sistem içinde

kullanılan yangın kontrol paneli, dedektörler, giriş/çıkış modülleri mikroişlemci kontrollü olacaktır.

YANGIN ALGILAMADA KULLANILAN SİSTEMLER

KLASİK (KONVANSİYONEL) SİSTEMLER

Yangın bölgelerine ayırma (Zonlama) ilkesi ile çalışan bu sistemler, kontrol panelinden yangın bölgesine götürülen bir çift kabloya paralel olarak bağlanan detektörler bu iki telli hattan hem enerjiyi alırlar, hem de uyarı sinyalini panele gönderirler. Klasik sistemlerde karar yetkisi detektörlerindir.

DİJİTAL ADRESLENEBİLİR SİSTEMLER

Bu tip sistemlerde her bir dedektörün panel tarafından tanınan kimlik kodu bulunmaktadır, bu sayede alarm durumunda algılama yapan dedektörün tam olarak yeri panel üzerinden görülebilmektedir. Adresli sistemlerde marka ve modele bağlı olarak, her bir bölgeye 128 adete kadar dedektör bağlanabilmektedir.

ANALOG ADRESLENEBİLİR SİSTEMLER

Analog Adresli sistemlerde dedektörler algıladıkları duman yada ısı miktarını panele bildirirler. Panel sürekli olarak tüm dedektörlerle haberleşerek ölçülen değerleri alır ve bunları panel önceden tanımlanmış olan referans değerleriyle karşılaştırıp, alarm durumuna gerek olup olmadığına karar verir.

ELEKTRONİK ADRESLENEBİLİR SİSTEMLER (İNTERAKTİF)

Bu sistemlerde panel kendisine bağlı elemanlarla hem yayın, hem de tarama yöntemini kullanarak haberleşir.Sahada kullanılan detektörler, modüller ve butonlar mikroişlemci kontrollü, elektronik adreslenebilir geçmişe dönük belleğe sahiptirler. Her bir detektör, modül ve buton sadece kendilerine ait geçmişe dönük, aşağıda tanımlanan bilgileri belleklerinde saklayabilmektedirler.

Cihaz adresi, Cihazın tipi ve çalışma modu, Sistem içinde sürekli çalıştığı süre, Çalıştığı zaman içinde arıza geçirdiği ve alarm

sayısı, Eğer var ise son girilen alarmın tarihi ve zamanı, Kalan/kullanılan çevresel kompazasyon miktarı, En son bakim tarihi, Kullandığı şantiye ve projenin adını, Detektörün hassasiyet değerleri, Arıza kodları hakkında bilgiler.

YANGIN ALARM

SİSTEMİNİN YAPISI

Algılama (Giriş) üniteleri

Değerlendirme Ünitesi

Çıkış Ünitesi

1. Duman Dedektörleri 2. Gaz Dedektörleri3. Sıcaklık Dedektörleri4. Alev Dedektörleri5. Işın Tipi Dedektörler6. Yangın İhbar Butonları

1. Yangın Alarm Paneli 1. Siren ve Kornalar2. Flaşörler3. Telefon Arama Cihazı4. Söndürme Sistemleri5. Tekrarlayıcı Panel

ALGILAMA (GİRİŞ) ÜNİTELERİ

Dedektörler

1) Bütün dedektörlerin kendilerini tanımlayan özel bir seri numarası olacaktır.

2) Dedektör, periyodik bakım sırasında temizlenmeye izin veren, sökülebilen parçalardan oluşacaktır.

3) Her bir dedektör değişik yangın algılama algoritmasına sahip olacaktır. 4) Dedektörlerde adresleme software yoluyla elektronik olarak sistem tarafından yapılacaktır.


Dedektörler

5) Her bir dedektör, hafızasında saklanan yangın parametrelerine bağlı olarak alarm kararları oluşturacak dahili bir mikroişlemciye sahip olacaktır.

6) Her bir dedektörde, haberleşmeyi ve alarm durumunu gösterecek şekilde iki ayrı LED gösterge olacaktır.

7) Dedektörler 32 adet arıza tipini ayırt edebilecektir.

8) Her bir dedektörün ve modülün sistem için ayrı bir adresi olacaktır.


EFS311 Sabit Sıcaklık Detektörü (KONVANSİYONEL)

EFS311 Sabit Sıcaklık Detektörü'nün iki farklı versiyonu bulunmaktadır. EFS311-60 genel amaçlı olarak kullanılan ve 60ºC'ta alarm veren modeldir. 90ºC'ta aktive olan EFS311-90 normal ortam sıcaklığı yüksek olabilen kazan dairesi, mutfak vb. yerlerde kullanılmalıdır.


245A/246A Sabit Sıcaklık Detektörleri

245A/246A Sabit Sıcaklık Detektörleri normalde açık kontaklı elektromekanik sıcaklık detektörleridir. 245A 57°C, 246A 88°C sıcaklıkta alarm vermektedir.Her iki detektör de ULC onaylıdır.


EFS315 Sıcaklık Artış Hız Detektörü

EFS315 ani sıcaklık artışlarını algılayabilecek şekilde tasarlanmıştır. İki ayrı yarı iletken sıcaklık algılayıcısının çıkışlarını karşılaştırarak yangına çok hızlı bir şekilde cevap verebilir. EFS315, duman detektörlerinin kullanılmasının uygun olmadığı ortamlarda en yaygın olarak kullanılan detektör tipidir. Çok yavaş sıcaklık artışlarında da sıcaklık 60°C'ye ulaştığında EFS315 alarm durumuna geçmektedir.


EFS303 İyonizasyon Duman Detektörü

EFS303, yangınların büyük bir çoğunluğunu oluşturan hidrokarbon yangınlarında ortaya çıkan küçük partiküllü siyah dumana en çabuk cevap veren, iyonizasyon tipi bir duman detektörüdür. Algılayıcı olarak kullanılan çift-odacıklı iyonizasyon hücresi EFS303'ün çevre sıcaklığı ve rutubet değişimlerinden etkilenmesini engellemekte ve bu nedenlerle detektörün yalancı alarm verme olasılığını ortadan kaldırmaktadır.


EFS306 Optik Duman Detektörü

EFS306, iyonizasyon duman detektörlerinin daha geç cevap verdikleri, kalın partiküllü beyaz duman meydana getiren yangınlarda hızlı cevap verebilen optik algılama yöntemi kullanmaktadır. Işık dağıtma esaslı bir optik algılama hücresi kullanılan EFS306, duman algılamada EFS303 ile birlikte bütün duman spektrumuna en hızlı cevap verebilecek bir ikili oluşturmaktadır.


EFS307 Kombine Optik Duman ve Sıcaklık Detektörü

EFS307, EFS306 Optik Duman Detektörü'nün 60ºC sıcaklıkta aktive olan bir sıcaklık algılayıcısı eklenmiş modelidir. Optik duman algılamasını gerektiren mahallerde, aniden tutuşarak başlayan yangınlarda optik sensörün etkisiz kalması olasılığına karşı sıcaklık algılaması ile alarm verme garantisini sağlamaktadır.


FIRERAY2000 Işın tipi Duman detektörleri

FIRERAY 2000, noktasal tip detektörlerin montaj ve işletmesinin uygun olmadığı yüksek tavanlı hacimlerde duman algılama için kullanılan bir detektördür. Modüle edilmiş bir infrared Işının duman tarafından zayıflatılmasını algılayarak çalışır. bir verici, bir alıcı ve kontrol ünitesinden meydana gelmektedir.


Alev Detektörü

Ultraviyole ve/veya infrared ışınımı algılar. Doğrudan yangını gören bir detektördür. Infrared ışınımı algılayarak çalışan detektörlerin, güneş gibi diğer infrared isinim kaynaklarından etkilenmemesi için kırpışmayı algılama vb. teknikleri ihtiva etmeleri gerekir


BG1 Yangın İhbar Butonu

Cam tarafından açık tutulan bir kontağın camın kırılması ile konum değiştirmesi prensibine göre çalışır. Parmakla bastırılarak kolayca kırılabilen cam, parçalanarak kullanana zarar vermesini önleyecek şekilde plastik film ile kaplanmıştır.

BG1 Yangın İhbar Butonu

Cam tarafından açık tutulan bir kontağın camın kırılması ile konum değiştirmesi prensibine göre çalışır. Parmakla bastırılarak kolayca kırılabilen cam, parçalanarak kullanana zarar vermesini önleyecek şekilde plastik film ile kaplanmıştır.

WR2001 Yangın İhbar Butonu

Dünyada en yaygın olarak kullanılan cam kırma tipi yangın İhbar butonudur. Kırıldığında bir mikro-anahtarı serbest bırakarak yangın ihbarı verilmesini sağlayan cam, koruyucu plastik film ile kaplanmıştır. WR2001 LPC onaylıdır ve harici ve ex-proof tipleri de mevcuttur.

Dedektör ve diğer ekipmanların yerleştirilme kuralları

Duman dedektörleri için;

Isı dedektörleri için;

1.2 18.8 14.4

1.6 18.3 14.0

2.0 17.9 13.5

2.4 17.4 13.0

2.8 17.0 12.5

3.2 16.5 12.0

3.6 16.0 11.5

4.0 15.5 10.9

4.4 15.0 10.3

4.8 14.4 9.7

KORİDOR GENİŞLİĞİ

(mt)

Dedektörler arası maks.uzaklık

Duman (mt) Isı (mt)

DEĞERLENDİRME ÜNİTESİ

1) Kontrol paneli modüler yapıda olacaktır.

2) Yangın alarm sistemindeki kendisine bağlı saha cihazlarını ve varsa kendine bağlı olarak çalışan diğer yangın alarm panellerini denetleyerek gerekli kontrol senaryolarını gerçekleştirecektir.

3) Kontrol ünitesi mikroişlemci kontrollü olacak ve gerçek zaman saati ile çalışacaktır. Kontrol ünitesi üzerinde 8x21 karakter alfanümerik LCD gösterge olacaktır. Bu gösterge üzerinden sistemin programlanması, alarm ve arıza bilgileri izlenebilecektir.


4) Ayrıca sistemin çalışma durumunu göstermek üzere Normal, Alarm, Durum, Arıza ve Test/Program

durumu için LED'ler bulunacaktır.

5) Kontrol ünitesi geçmişe dönük alarm, arıza ve bakımla ilgili ayrı ayrı olmak üzere 600'er olayı belleğinde saklayabilecektir.

6) Yangın kontrol panelleri ve izleme üniteleri ile bilgi alışverişinin yapılacağı RS-485 portuna sahip olacaktır.


7) Silinemeyen EEPROM hafızaya sahip olacaktır.

8) Bir çevrim hattına 125 dedektör, 125 giriş/çıkış modülü olmak üzere toplam 250 elektronik adreslenebilir cihaz bağlanabilecektir.

9) Kontrol ünitelerinin göstergelerini dışardan görebilmek için ön kapağında LEXAN malzemeden yapılmış bir penceresi olacaktır.

Firetrack COMPACT Firetrack COMPACT, 2 ve 4 zonlu modelleriyle, küçük ölçekli ticari ve endüstriyel tesislerin yangın alarm sistemleri için geliştirilmiş ekonomik ve kaliteli bir yangın kontrol panelidir. BS5839:Part 4'e uygun olarak tasarlanmış Firetrack COMPACT, şık ve dayanıklı metal muhafazası içerisinde, standartlara uygun kapasitede sızdırmaz tip bakım gerektirmeyen aküleri barındırabilmektedir.

FR2400 SerisiFR2400 serisi yangın kontrol panelleri 10 zondan 60 zona kadar modelleri ile her tip ve büyüklükte yangın alarm sistemleri için kullanılabilecek ekonomik ve güvenilir bir alternatif oluşturmaktadır. 20 zon ve 60 zon kapasiteli iki ayrı büyüklükte metal muhafazalar içerisinde sızdırmaz tip bakım gerektirmeyen aküler için yeterli hacmi sağlayan FR2400 serisi paneller, uluslararası standartlara uygun gösterge ve kontrol butonlarına sahip bulunmaktadırlar. FR2400 serisi paneller her türlü iki-telli yangın detektörleri ve yangın ihbar butonlarının bağlantısına elverişlidir ve standart sesli/ışıklı alarm devresi ve alarm rölesi çıkışları bulunmaktadır.

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Sirenler ve Kornalar

Binanın tüm bölümlerinde en az 65dB ses şiddetinde sesli uyarı verecek şekilde monte edilmelidirler. Uyuyan kişileri uyandırabilmek için tüm kapılar kapalıyken yatak başlarında da en az 75dB ses şiddeti elde edilmelidir. Normal kapılar ses şiddetinde en az 20dB, yangın kapıları gibi daha kalın kapılar 30dB’den fazla zayıflamaya neden olurlar.


AS1224 Elektronik Siren12-24V DC ile çalışan yüksek verimli bir sesli alarm cihazıdır. Sürekli ve dalgalı olmak üzere iki farklı ses verebilmektedir.

ES24 Electronic SounderES24 düşük akım çekerek 1m mesafede 100dB(A) ses seviyesi sağlayabilen yüksek performanslı bir sesli alarm cihazıdır. BS5839:Part 1'e uygun 800/970Hz frekanslı olanı da dahil olmak üzere 28 değişik ses çıkışı verebilmektedir.


B6-24 6" Alarm ZiliB6-24 yüksek verimli, döner merkezkaç hareketli motoru sayesinde düşük akımlarda yüksek ses seviyesi sağlayabilen bir alarm zilidir. 6" (15 cm) çapındaki çanI ile her türlü yangın alarm sistemlerinde kullanılmaya uygundur.

CHQ-BS Çevrimden beslemeli ADRESLİ kornaTek başına veya detektör tabanI olarak çalışabilme 1 çevremde 127 adet kullanılabilir, ancak çevrimin adres kapasitesini harcamaz (127 detektör + 127 ADRESLİ korna) Ton ve ses şiddeti ayarlanabilir Ayrıca korna hattI çekilmesine gerek kalmaz İnce profilli şık tasarım

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Flaşörler ve Lambalar

İhbar sistemlerinde çok kullanılan Sesli uyarı ve ışıklı uyarı sistemi olan flaşörler bir nevi zaman rölesidir. Flaşörler 24V ile çalışırlar.

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Flaşörler ve Lambalar

FB24 Xenon Flaşör LambaFB24, işitme engellilerin uyarılması için ya da gürültü seviyesi yüksek olan mahallerde, sesli alarm cihazlarının tamamlayıcısı olarak kullanılır.

GD25 Paralel İhbar LambasıGD25 otel odaları, asma tavanlar, yükseltilmiş döşemeler, havalandırma kanalları gibi ulaşılması güç yerlerde monte edilen detektörlerin alarm sinyallerinin uzak bir noktadan izlenebilmesi için kullanılır. Sıva-altı veya sıva-üstü monte edilebilir.

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Telefon Arama Cihazı

Montajı ve çalışması kolay olan güvenilir alarm sistemi, binaların hırsızlık gibi saldırılara ve de yangına karşı korunması için tasarlanmış bir güvenlik sistemidir. Sistemin merkezinde bulunan Kontrol Paneli kendisine bağlı tüm algılama cihazlarını sürekli kontrol eder ve acil durumda alarma geçerek, içerisinde bulunan siren aracılığıyla uyarır.


Panele, içerisindeki sirene ilave olarak dahili ya da harici (sabotaj korumalı harici siren olabilir) ilave sirenlerin bağlanması mümkündür. Aynı zamanda, bağlanacak bir otomatik telefon arama cihazı (telephone dialer) vasıtasıyla alarm durumunu polis, itfaiye ya da sizin istediğiniz bir telefon numarasını çevirerek bildirebilir.


SD-630 Telefon Arama Cihazı

6 ayrı telefon numarasını arayabilir ve 16 saniyelik önceden kaydedilmiş olan mesajı iletir. Bağlı olduğu telefon hattı meşgul olsa bile hattı kesip çevir sinyali alır ve gecikmeden arama yapar.

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Tekrarlayıcı Panel

• Network altında çalışan tüm santralleri alarm durumuna geçirebilme, reset edebilme, santrallerdeki alarmları iptal edebilme yeteneği • 32 adete kadar analog adresli yangın alarm santralı ve/veya tekrarlayıcı panel, network yapısı altında çalışabilir.• Tekrarlayıcı panel üzerinde bulunan 48 adet bölge LED'i ile yangın alarm santrallerinin bölgesel yangın durumları gösterilebilir.

ÇIKIŞ ÜNİTESİ LCD Göstergeli Tekrarlama Paneli

• Üzerinde arkadan aydınlatmalı 8x21 karakter alfanümerik LCD gösterge bulunacaktır. • RS-485 data hattına seri olarak bağlanacak ve direk merkezi kontrol ünitesi ile haberleşecektir. • İsteğe bağlı olarak panel üzerinde genel kontrol fonksiyonlarını yerine getirecek sistem reset, alarm susturma, arıza susturma ve genel alarm butonları bulunacaktır.

ÇIKIŞ ÜNİTESİ LED Göstergeli Tekrarlama Paneli

• Modüler yapıda ve mikroprosesör kontrollü olup, 24'lü LED gösterge modülü, 12'li anahtar veya röle modülü veya programlanabilir çıkışa sahip modüllerden uygun olanları isteğe bağlı olarak seçilerek bir araya getirme olanağı olacaktır. • RS-485 data hattına seri olarak bağlanacak ve direk kontrol ünitesi ile haberleşecektir.

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Tekrarlayıcı panel

TEKNİK ÖZELLİKLERİÇalışma gerilimi : 24V DCAna Gerilimi : 220V AC 50 Hz Ana Sigorta : 5A Operasyonlar : Alarm İptal, Alarm,

Sistemin Resetlenmesi,

Lamba Test Kontrol Butonları : Sıfırla, Alarm, Alarm

İptal, Giriş, Diğer Olaylar Göstergeler : Bölge LED’leri, Devrede,

Sistem Hatası, Genel Hata, Siren

Çalışma Sıcaklığı : (-10°C) - (+55°C)

Bağıl Nem : %95 (yoğunlaşmamış)

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Söndürme Sistemleri

• SU İLE SÖNDÜRME SİSTEMLERİ

• OTOMATİK SPRİNKLERLER

• SABİT YANGIN SÖNDÜRME TESİSLERİ

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Su ile Söndürme Sistemleri

Yangın musluk ve hortum sistemleri, binalarda yangına karşı mücadele amacıyla kullanılır. Ancak bunlar hiçbir zaman otomatik söndürme sistemlerinin yerini tutmazlar. Otomatik sistem bulunmayan ve dışarıdaki hidrant hortumlarının yetişmediği alanlarda bu sistemlerin bulunması zorunludur.

Yangın Musluk ve Hortumları

ÇIKIŞ ÜNİTESİ Su ile Söndürme Sistemleri

Endüstriyel işletmelerde su ile söndürme sistemlerinin en önemli kısımlarından biri hidrantlardır. Hidrantların görevi, yangın ile mücadelede, özellikle itfaiye ekiplerine basınçlı ve yeterli miktarda su temin etmektir.

Hidrantlar

ÇIKIŞ ÜNİTESİ OTOMATİK SPRİNKLER

Otomatik sprinkler bir yangın çıktığında kendiliğinden devreye giren ve alevlerin üzerine su sıkarak yangını söndüren veya yayılmasını önleyen cihazlardır. Bunlar binanın tavanına yakın olarak yerleştirilmiş olup, suyu bağlı oldukları boru sistemi vasıtasıyla alırlar.

Sprinkler

ÇIKIŞ ÜNİTESİ SABİT YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMLERİ

Karbondioksit, uzun yıllardan beri, parlayıcı sıvı, gaz yangınlarında, elektriksel ekipmanla ilgili yangınlarda ve bir dereceye kadar kağıt, kumaş ve diğer selülozik maddeler gibi sıradan yanıcı maddelerin yangınlarında kullanılmaktadır. Bu madde metal hidritleri ve selülozik nitrat gibi içinde oksijen taşıyan bazı maddeler dışında hemen hemen her türlü yangında çok etkilidir.

KARBONDİOKSİT VE SÖNDÜRME SİSTEMLERİ


Halojenli söndürme maddeleri, bir ya da daha fazla hidrojen atomlarının yerinde halojen atomları (flor, klor, brom, iyot) bulunan hidrokarbonlardır. Bu özellikle, sonuçta elde edilen maddelerin yanmaz olmasını sağlar. Halojenli maddeler hem portatif hem de sabit yangın söndürme sistemlerinde yaygın olarak kullanılır.

HALOJENLİ MADDELER VE SÖNDÜRME SİSTEMLERİ


Günümüzde var olan kuru kimyasal yangın söndürme maddelerinin üretiminde kullanılan kimyasal maddeler, sodyum bikarbonat, potasyum bikarbonat, potasyum klorür, ürepotasyum bikarbonat ve monoamanyum fosfattır. Bu baz maddelere, akış ve suya dayanıklılık özelliklerini arttırıcı ve muhafazayı kolaylaştıran çeşitli ilaveler karıştırılır.

KURU KİMYASAL MADDELER VE SÖNDÜRME SİSTEMLERİ


Köpük, esas olarak parlayıcı ve yanıcı sıvı dökülme ve tank yangınlarında soğutucu bir tabaka yaratacak şekilde kullanılır. Bu tür yangınlarda kullanılan en devamlı söndürme maddesi köpüktür. Sıvı yüzeyini kaplayan köpük tabakası, derinlik ve kararlılığına bağlı olarak oldukça uzun bir süre buhar çıkmasını engeller. Saçılan yakıtlar, köpük sayesinde kolayca etkisizleşebilirler. Uygun bir süre sonunda, köpük tabakası temizlenebilir.

KÖPÜKLÜ YANGIN SÖNDÜRME MADDELERİ VE SİSTEMLERİ

KAYNAKÇA

• Yangın ve Güvenlik Dergisi, Sayı:33, Eylül-Ekim 1997 • EEC SYSTEMS• Netwell Otomasyon ve Kontrol Sistemleri• Baumann Güvenlik Sistemleri Ltd. Şti.• Türksan İnşaat Bina Otomasyon Sistemleri• Gloran Yangın Söndürme Cihazları• Audio Elektronik Güvenlik ve Kontrol Sistemleri

yangin algilama ve İhbar sİstemlerİ

Documents