yaŞlanma ve metabolİzma ... yaşlanmayı kontrol etmek için gençlik pınarı veya...

YAŞLANMA YAŞLANMA VE METABOLİZMAVE METABOLİZMA

Tarih : 24 Mayıs 2003 Cumartesi / 20:00 Yer : Hilton Otel / MERSİN

Dr.Yahya LaleliDr.Yahya Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu

Kurucusu ve Yöneticisi

Hadise zedeleyicidir, Hadise zedeleyicidir, kısıtlayıcıdır, ilerleyicidir, kısıtlayıcıdır, ilerleyicidir, hepimizin içinden gelir ve hepimizin içinden gelir ve

üniversaldır.üniversaldır.

Yaşlanma: Zamanla birikerek süregelen, hastalıklara hassasiyeti arttıran veya hastalığa sebep olan değişikliklerle giden ve ölümle neticelenen bir prosestir.

Yaşlanma insanı geniş bir hastalık yelpazesine hassas kılar.

Yaşlanmayı kontrol Yaşlanmayı kontrol etmek için gençlik etmek için gençlik

pınarı veya bir iksir pınarı veya bir iksir aramayalım.aramayalım.

Mümkün olan mutlu Mümkün olan mutlu ve sağlıklı olarak ileri ve sağlıklı olarak ileri yaşlara ulaşmaktır. yaşlara ulaşmaktır.

Bu bir şanstır.

Yaşlılık Karakteri:Yaşlılık Karakteri:  Etkili ve etkin olmada sürekli azalma,  O2 alma kapasitesinde azalma (metabolizma azalır)  Organlar atrofiye olur, görme ve duyma kaybıyla

beraber denge kaybı olur,  İmmun sistem çöker,  Vücut zedelenmelere açıktır, yaralar geç

kapanır,  Sifinkter kontrolleri azalır,  Kötü huylu tümörlerin oluşum şansı artar.

Yaşlılığın sebep olduğu Yaşlılığın sebep olduğu hastalıklar nelerdir ? hastalıklar nelerdir ?

 Metabolik sendrom,Metabolik sendrom,  Kardiyovasküler sistem hastalıkları,Kardiyovasküler sistem hastalıkları,  Diyabet,Diyabet,  Akciğer hastalıkları (Amfizem KOAH)Akciğer hastalıkları (Amfizem KOAH)  Artrit/Adale-İskelet HastalıklarıArtrit/Adale-İskelet Hastalıkları  Görme bozuklukları, depresyon ve Görme bozuklukları, depresyon ve

kazalar.kazalar.

Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz.Yaşlanma hiçbir hastalığa sebep olmaz. Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı Meydana gelen fizyolojik değişiklikler nedeniyle bazı

hastalıkların ihtimali artar.hastalıkların ihtimali artar.

94-95 projeksiyonu 9.02.2001

Kadın 72

Erkek 67

FİZYOLOJİK YAŞLANMA FİZYOLOJİK YAŞLANMA  FİZİKSEL FİZİKSEL YAŞYAŞ

YAŞLANMA YAŞLANMA  HASTALIKHASTALIK

Figure 1-2. Comparison of individuals living at various ages and periods of time with the “ideal” maximum life span (A) ideal, (B) 1980, (C) 1920, (D) 1900, (E) 3000 BC.

Yaşlılığı Belirlemede “Biomarker” Yaşlılığı Belirlemede “Biomarker” Belirleme Zorlukları:Belirleme Zorlukları:

 Fertler arası biyolojik farklılıklar,  Yaşlanma ve hastalık proseslerinin örtüşmesi,  Yaşa bağlı değişikliklerin hangilerinin benign,

hangilerinin patolojik olduğunun ayrım zorluğu,  Herhangi bir prosesin organ içi tahrip edici olma

düzeyinin belirlenememsi, kritik ve kritik olmayan tahribat düzeyinin ayrımı.

Kardiyovasküler sistemde yaşlanmaya Kardiyovasküler sistemde yaşlanmaya bağlı fizyolojik değişikliklerbağlı fizyolojik değişiklikler

 Arterlerde elastite azalır, sol ventrikül yükü artar,  Sistolik basınç artar,  Sol ventrikül büyür,  Diastolde genişleme zamanı uzar,  Arterlerdeki baro reseptör algılaması düşer kalp

hızı azalır,  Kalp adalesi fibrozisi aort bazında kalsifikasyon,

his hüzmesinde zedelenme ve sağ fibroz tirigonda yırtılma,

 -adrenerjik reseptör sitimulasyonuna azalmış cevap,

 Baro ve kemoreseptörlerin azalmış cevabı ve katekolaminlerde artış,

 İzole sistolik hipertansiyon, diastolik disfonksiyon,

 Artri ventriküler iletişim bozukluğu  Aort valve kalsifikasyon

Kardiyovasküler risk faktörleri kümesiKardiyovasküler risk faktörleri kümesi

 Hipertansiyon  Obesite  Hiperinsulinemi  Diabet  Hipertrigliseridemi  Küçük, yoğun LDL  Düşük HDL-C  Hiperkoagulabilite

İnsülinİnsülin direncidirenci

Endothelial Endothelial disfonksiyondisfonksiyon

AterosklerozisAterosklerozis

Deedwania PC. Am J Med 1998:105(1A):1S-3S

Metabolik Sendromun Genel ÖzellikleriMetabolik Sendromun Genel Özellikleri

Risk Faktörü Belirleyici/tanımlayıcı seviye Abdominal obesite (bel çevresi)

Erkeklerde Kadınlarda

>102 cm (>40 in.) >88 cm (>35 in.)

Yükseltilmiş trigliserid >150 mg/dL Düşük HDL kolesterol

Erkeklerde Kadınlarda

85 mm Hg Fasting glukoz >110 mg/dL

Metabolik SendromMetabolik Sendrom

Kazanılmış nedenler – Fazla kilo ve obesite – Bedensel hareketsizlik – Bazı kişilerde yüksek karbonhidrat

içeren diyetler (>%60 karbonhidrat kaynaklı)

Genetik/moleküler nedenler – Cd 36 (FAT) – Daf2/unc 64 (Ins.Resp.)

Metabolik Sendrom Metabolik Sendrom Tedavisine Yönelik AmaçlarTedavisine Yönelik Amaçlar

– Altında yatan nedenleri azaltmak  Fazla kilo ve obesite  Bedensel hareketsizlik

– Lipid ve lipid olmayan risk faktörlerini beraberce tedavi etmek

 Hipertansiyon  Tromboza meyil  Atriojenik dislipidemi

Diabet Önleme Programı: Yaşam sitilinde yapılan değişiklikler Tip 2 Diyabet gelişim riskini azaltmaktadır.

Source www.nih.gov, Ağustos 2001

http://www.nih.gov/

Modifiye Edilebilir Parametrelerin Modifiye Edilebilir Parametrelerin KazançlarıKazançları

Diabet kontrolü HbA1c %1 düşüş :

Diabetten ölüm %21 azalma M.I. Bağlı ölüm %14 azalma Diabet komplikasyonu %37 azalma

ACE inhibitörü (ramipril) kullanımı, 55 yaş üzeri >4.5 yıl :

Bütün nedenlere bağlı ölüm %25 az Kardiyovasküler ölümler %37 az

Tansiyon kontrolü Sistolik basıncın 10 mm düşürülmesi:

Ölüm nedenlerine %15 azalma M.I. bağlı ölümde %11 azalma Myokart komplikasyonunda %13 azalma

Peroxisome proliferator-activator receptor alpha

TG , Apo CIII , Lipoprotein lipaz , Apo A1)

İnsülin direncinde , Ox.LDL resp. (Cd36)

BMI= ağırlık (kg) / boy (m2)

Lipid ve Lipoproteinlerin Lipid ve Lipoproteinlerin Arterioskleroz Dışı Hastalık İlişkileriArterioskleroz Dışı Hastalık İlişkileri

Apolipoprotein E4 variantı - Alzheimer hastalığına yatkınlık

Cytokrom P-450 polimorfizmi - Alzheimer hastalığı ile ilişkili

Nöron içi kolesterol düzeyi - Nöron içi plak teşekkülü

ABC Transport Protein Genetik Bozukluğunun Kolesterol Metabolizmasına Etkisi

(The Fats of Life, 2003)

ABCA, Transport Sistemi

(The Fats of Life, 2003)

Sitosterolemi (tendonlarda

xantomlar hemolitik anemi ve arterit)

Yaşlanmanın izahı:Yaşlanmanın izahı:  Stochastic Teori (Rasgele eskime ve dökülme)  İmmünolojik, Neuroendokrin  SERBEST RADİKALLER ve LİPİD

PEROKSİDASYONU  Artmış oksidasyon, glikozilasyon,  Kalıtsal faktörler/ sporadik mutasyon  Yaşam şekli

 hepsinin toplamı !.

Yaşlanma Hızını Artıran/Azaltan Etkenler:Yaşlanma Hızını Artıran/Azaltan Etkenler:  Egzersiz noksanlığı,  Sigara, uykusuzluk, alkol bağımlılığı,  Vücut kitlesi ve yağ dağılımı,  Genetik/Moleküler-Telemeraz geni,  Kronik hastalıklar/diabet, hipertansiyon, endokrin

sistem hastalıkları,  Sosyo-ekonomik faktörler/eğitim, meslek, gelir durumu  Kısıtlayıcı olmayacak tarzda yaşam beklentisi,  Metabolizmanın yavaşlatılması,  Kemik ve adale gücünün artırılması//Dengenin idamesi

N E G A T İ F

P O Z İ T İ F

Yaşlanmaya karşı yapabileceklerimiz:Yaşlanmaya karşı yapabileceklerimiz:

 Antioksidanlar o Vitaminler o Flavonoidiler o Metaloproteinler

 Oksidan maddelerin az oluşturulması/alınması  HMG-CoA Reductase intibitörleri (statinler)

Reseptörlerden zengin beslenme

 Pozitif düşünce,

 Ulaşılacak hedef,

 Grup oluşturma,

Ruhsal KondisyonRuhsal Kondisyon  Denge ve adale gücünün

korunması,  Eklemlerin çalıştırılması,  Kemiklere ağırlık veren

egzersiz,

Fiziksel KondisyonFiziksel Kondisyon

Yaşlanmayı takipte kullanılabilecek belirleyiciler

 Vücut Kitlesi (Body Mass Index)  Vücut Kompozisyonu/Kemik Mineral

Dansitesi  GTT/PP Kan Şekeri  HbA1C  İnsülin/ILGF  Kolesterol/HDL  Homocystein  Solunum Fonksiyonları  Genomik, proteomic testler

İnanıyoruz ki “uzun yaşam tıbbi” sağlıklı yaşam sürecini

uzatacak; sağlık desteği, hastalıkların önlenmesi, diyet,

egzersiz, tütün kullanımının durdurulması ve bütün bunların yanısıra gelişmiş tıbbi bakım ve

temel araştırmaların sonucu ortaya çıkan yeni keşifleri de