YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ

AYDINLATMA PROJESİ

BİTİRME TEZİ

Tez Danışmanı: Doç.Dr. Özgür Cemal ÖZERDEM

Hazırlayanlar: Hasan ÖZTÜRK (20124251)

Duygu GÖKÇE (20124239)

Mayıs 2015

ii

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ..................................................................................................................................... i

İÇİNDEKİLER ...................................................................................................................... ii

KISALTMALAR ................................................................................................................... iii

ÇİZELGE LİSTESİ ................................................................................................................. ıv

ŞEKİL LİSTESİ ....................................................................................................................... v

1.1 Tez Amacı ........................................................................................................................... 1

1.2 Literatür Araştırması ........................................................................................................... 1

1.3 Yöntem ............................................................................................................................... 2

2. AYDINLATMA NEDİR? .................................................................................................... 3

2. A) Aydınlatma türleri….………………………………………………………………………………………………………….…….3

2.1 Aydınlatma Hesabı, Formülleri ve Yardımcı Elemanlar .................................................... 4

2.1.2 Aydınlık şiddeti tanımı .................................................................................................... 5

2.1.3 Önemli maddelerin yansıtma katsayıları.......................................................................... 5

2.1.4 Oda aydınlatma verimi .................................................................................................... 6

2.1.5 Mekanlara göre en az aydınlatma şiddetleri .................................................................... 6

2.1.6 Çeşitli lambaların güç ve ışık akıları ............................................................................... 7

2.1.7 Aydınlatma Hesabı…………………………………………………………………………………………………………………8

3.BİNANIN AYDINLATMA PROJESİ ÇİZİMİ VE SEMBOLLERİ .................................... 9

3.1 Aydınlatma, Priz, Zayıf Akım Sembolleri Çizimi ............................................................. 9

3.2 Proje Kapağı ....................................................................................................................... 9

3.3 Vaziyet Planı Özellikleri ve Çizimi .................................................................................. 11

3.4 Elektrik Projeleri Uygulama Standartları .......................................................................... 12

3.5. Binanın Aydınlatma Tesisatı ve Yardımcı Elemanların Mimari Plan Üzerindeki Gösterimi………..13 3.5 1. Anahtar, priz, armatürlerin çizimi ve dikkat edilmesi gereken noktalar…………………………………13

3.5.2 Ana kolon hattı ve kolon hattı ...................................................................................... 14

ii

3.5.2.1 Ana kolon hattı ........................................................................................................... 14

3.5.3Priz linyelerinin çizimi ........................................................................................................ 14

3.5.4.Aydınlatma linyelerinin çizimi .................................................................................................... 15

3.5.5 Priz ve aydınlatma sortilerinin çizimi ............................................................................ 15

3.5.6 Zayıf akım hatlarının çizimi........................................................................................... 16

3.5.6.1 Telefon tesisatı ............................................................................................................ 17

3.5.6.4 Yangın alarm sistemi ................................................................................................... 18

4.KOLON ŞEMASI ............................................................................................................... 20

4.1.Kolon Şeması Tanımı…………………………………………………………………………………………………………………20

4.2.Kolon Şeması Çizimi ........................................................................................................ 20

4.3.Tablo Yükleme Cetveli ..................................................................................................... 21

5.GERİLİM DÜŞÜMÜ VE AKIM KONTROLÜ ................................................................. 22

5.1Gerilim Düşümü Yapılacak Hat Seçimi……………………………………………………………………………………….22 5.2 Gerilim Düşümü……………………………………………………………………………………………………………………….23 5.3 Akım Kontrolü Hesabı……………………………………………………………………………………………………………… 24

6-Toraklama nedır yapımı……………………………………………………………………………………………….…24

7. Projede Kullanılan Semboller…………………………………………………………………………………………27

8-Elektrık tesısatı uygulamasında dıkkat edılecek hususlar………………………………………….…….28

9-Sonuç…………………………..…………………………………………………………………………………………………….….31

KAYNAKÇA .................................................................................................................... ….32

ii

i

ÖNSÖZ

Geniş bilgi birikimi, yol göstericiliği ve tecrübesiyle çalışmam süresince bizden desteğini ve

yardımını esirgemeyen değerli Hocamız Sayın Doç.Dr.Özgür Cemal ÖZERDEM ‘e sonsuz

saygılarımızı ve teşekkürlerimizı sunarız.

Hasan ÖZTÜRK

Duygu GÖKÇE

iii

KISALTMALAR

CIE : International Commission on Illumination.

EMO : Elektrik Mühendisleri Odası.

TEDAŞ : Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi.

TSE : Türk Standartları Enstitüsü

iii

ıv

ÇİZELGE LİSTESİ

Çizelge 1.1:Önemli maddelerin yansıtma katsayıları.

Çizelge 1.2: K değerlerine göre oda aydınlatma verimi

Çizelge 1.3: Aydınlatma şiddeti.

Çizelge 1.4: Çeşitli lambaların güç ve ışık akıları.

Çizelge 1.5: Aydınlatma hesabı ve formülleri.

Çizelge 1.6: Aydınlatma hesabı ve formülleri.

v

ŞEKİL LİSTESİ

Şekil 1.1 : Aydınlatma, priz, zayıf akım sembolleri.

Şekil 1.2 : Proje kapağı.

Şekil 1.3 : Vaziyet planı.

Şekil 1.4 : Anahtar, priz, armatür çizimi.

Şekil 1.5 : Priz linye çizimi.

Şekil 1.6 : Aydınlatma linye çizimi

Şekil 1.7 : Aydınlatma sortisi çizimi.

Şekil 1.8 : Priz sortisi çizimi

Şekil 1.9: Telefon tesisatı.

Şekil 1.10: Telefon tesisatı kolon şeması.

Şekil 1.11: Yangın alarm sistemi.

Şekil 1.12: Yangın alarm sistemi kolon şeması

Şekil 2.1: Kolon şeması

Şekil 2.2: Tablo yükleme cetveli.

Şekil 3.1: Gerilim düşme hesabı.

Şekil 3.2: Akım kontrol hesabı.

Şekil 3.3:Temel topraklaması

Şekil 3.4: Topraklama serıtı cekılmesı

Şekil 3.5:Topraklama direnç hesabı

Şekil 3.6: Sembol listesi

Şekil 3.7: Sembol listesi

1

1.1 Tez Amacı

Bu çalışmada, hayatımızın önemli bir gereksinimi olan bina içi aydınlatmanın uygulama

aşamalarında ve iyi bir aydınlatmada dikkat edilmesi gereken bilgilerin neler olduğunun

öğrenilmesi ve tezde yer alan bilgilerin hazırlanacak yeni projelere ışık tutması

amaçlanmıştır.Proje sayesinde öğrenilen semboller, yönetmelik ve hesaplamalar farklı

projelerin uygulanmasına da olanak sağlayacaktır.Bu aydınlatma projesinde, bina içi tv,

internet, telefon ve yangın alarm sensörlerinin çizimi ve uygun yerlere yerleştirilmesi görsel

öğeler yardımıyla sunulmaktadır.Bu çalışma sayesinde uygun ekipmanlar sağlandığında

aydınlatma projelerini anlayabilmek, başka mekanlara uygun aydınlatma projesi

hazırlayabilmek, projede yer alan semboller ve standartlarla ilgili yeterli bilgi düzeyine

ulaşılabilecektir.Proje oluşturulurken aydınlatma ile ilgili yönetmelikler, ulusal ve

uluslararası standartlar göz önünde bulundurulmuştur.Bu yönetmelikler, ulusal ve

uluslararası standartlar öğrenilerek ve bu alandaki değişimler takip edilerek yeni projeler

için kullanılabilecektir.

1.2 Literatür Araştırması

Günümüzde aydınlatma, görsel konfor ve estetik anlayışlar baz alınarak mimari

yapıya uygun bir şekilde uygulanmaktadır.Yapılan araştırmalar etüt edildiğinde

aydınlatmanın amacının, belli bir aydınlık düzeyi oluşturmak olmadığı iyi görme

koşullarını sağlaması gerektiği sonucuna varılmıştır(Sirel, 1992).Bir diğer araştırma

aydınlatmayı daha spesifik bir şekilde tanımlayarak, ihtiyacın ne olduğu belirlenerek

en iyi görme düzeyini sağlamak olarak açıklamıştır.Bu açıklamalar ışığında

aydınlatma projeleri oluşturulurken ihtiyaç ve iyi görme koşulları birlikte

sağlanmalıdır.Bunlardan bir tanesinin eksikliği proje uygulamalarında yanlışlıklara

neden olmaktadır.Yapılan araştırmalar aydınlatma projesi uygulanırken görsel

konforu ve estetiği sağlayacak hesaplamaların uluslararası ve ulusal standartlar

doğrultusunda yapılmasının gerekliliğini ön plana çıkartmıştır.Aydınlatmanın doğru

bir uygulama olabilmesi için ortamın ne kadar ışığa ihtiyacı varsa ona uygun ışığın

kullanılması gerekmektedir.Amaç doğru ışığın doğru yerde kullanımını

sağlamaktır(Gençoğlu, 2005).Doğru yerde kullanımları sağlayabilmek için ulusal ve

uluslararası standartlar göz önünde bulundurulmalıdır.Işıkların doğru yerlere

konumlandırılması yeterli olmamakla birlikte kullanılan malzemenin kaliteli olması

gerekmektedir.

2

Doğru bir aydınlatma uygulamasının çeşitli faydalar sağladığı yapılan araştırmalar

sonucu ortaya konulmuştur.Şenyurt’a (2011) göre iyi bir aydınlatma gözün gereksiz

yere yorulmasını önleyerek sağlık problemlerinin oluşmamasını sağlayacak, aynı

zamanda mekanın ve mekan içerisindeki nesnelerin tam olarak algılanmasını

sağlayarak kazaların önlenmesini, iş performansının artmasına zemin

hazırlayacaktır.Elektrik elektronik mühendislerinin gelişmeleri ve yasal

düzenlemeleri takip etmesi gerekmektedir.Bu konuda yapılan literatür çalışmasında

projenin yapım ve uygulama aşamasındaki kişilerin yasal uygulamalara uygun ve

kullanıcı ihtiyaçlarını baz alarak çalışmalarını yürütmeleri konusunda

sorumluluklarının olduğu kanısına varılmıştır(Erkin, Manav, Kutlu ve Küçükdoğu,

2009).

1.3 Yöntem

Aydınlatma projesi ile ilgili literatür taramasının ardından bina içi aydınlatma tesisatı

projeleri ve bu projenin uygulanmasında yol gösterecek bilgiler kategorize edilmiştir.

Bina içi elektrik tesisatının uygulanması ile ilgili bilgilere ulaşılırken uygulama

sırasında kullanılacak yönetmelikler, semboller, şekiller ve araştırmaya ışık tutacak

aydınlatma bilgilerine, başta Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO) resmi sitesi

olmak üzere internet siteleri, dergiler, tezler, kitaplar etüt edilerek ulaşılmıştır.Analiz

ve sentez yöntemi kullanılarak bilgilerin düzenlenmesi ve projede kullanılır düzeye

gelmesi sağlanmıştır.Yapılan literatür taraması projenin çizimi için taban

oluşturmuştur.Projenin çizimi için gerekli bilgiler sağlandıktan sonra mühendislerin

çizim için yaygın olarak kullandıkları autocad programı kullanılmıştır.Yöntem olarak

Autocad programı tercih edilmesinin nedeni hatalı uygulamaların kolay düzeltilmesi,

zamandan tasarruf sağlayabilmek ve çizim için kullanılabilecek en iyi programlardan

birisi olmasıdır.‘Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğinde’ yer alan ölçüler doğrultusunda

malzemeler ve miktarları belirlenmiştir ve listesi word belgesinde oluşturulmuştur.

Tablolarda yer alan diğer bir bilgi de aydınlatma hesaplarının ve maliyet hesabının

nasıl yapılacağı ile ilgilidir.Maliyet hesabı yapılırken Excel programına malzemeler

ve maliyetleri aktarılarak hesaplama yapılmıştır.Excel programı maliyetin doğru

hesaplanmasını ve düzenli bir şekilde dosyalanmasını sağlamıştır.

3

2.AYDINLATMA NEDİR?

Hayatımızın her aşamasında ışığa ihtiyacımız vardır. Işığın varlığı eylemlerimizi

büyük ölçüde gerçekleştirmemize olanak sağlamaktadır. Bulunulan ortamda doğal ya da

yapay ışıklandırmanın olması ortamın ve ortamda bulunan nesnelerin iyi bir şekilde

görülebileceği anlamına gelmemektedir.Aydınlatma; “nesnelere, bunların çevrelerine

ya da bir bölgeye, bir kent bölgesine görülebilmeleri için ışık uygulamasıdır” (Sirel,

1997).Uygulanması planlanan ışığın uygun yerlere ve uygun ölçüde yerleştirilmesi

gerekmektedir.Aydınlatma projeleri uygulanırken dikkat edilmesi gereken nokta iyi

görme koşullarına ulaşılabilmesidir.Bir mekanın ışıklandırılması aydınlatma olarak

algılanmamalıdır.Rastgele ışıklandırmalar bir süre ortamın görülmesine olanak

sağlamaktadır ve kısa bir süre sonra görme eylemini rahatsız edecek boyuta

ulaşacaktır.Işıklandırmalar tekniklere uygun olarak yapıldığında iyi görme koşulları

sağlanacak ve aydınlatmada belirlenen amaca ulaşılacaktır.Aydınlatma sistemleri tek

bir parça halinde düşünülmemelidir.Bu sistem içerisinde birçok ışık kaynağı ve

armatür bulunmaktadır.Armatürlerin ve ışık kaynaklarının uygun bir şekilde

yerleştirilmesi ve ortama en uygun yapıyı oluşturması sağlandığında iyi bir

aydınlatmadan söz edilebilir.İyi bir aydınlatmanın oluşabilmesi için birçok bileşenin

bir araya gelmesi gerekmektedir. İyi bir aydınlatma sayesinde insanlar iyi bir yaşam

standardı ulaşacaktır.Bu nedenle aydınlatma projeleri oluşturulurken önem kazanan

ışıklandırma yapmak değil, ortam iyi analiz edilerek ortama en uygun aydınlatmayı

yapabilmektir.

2.a)Aydınlatmanın Türleri

Doğal aydınlatma

Şenyurt’a (2011) göre; doğru aydınlatma, ana kaynağı güneş olan gün ışığının, görsel konfor

gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlanan aydınlatma sistemi olarak tanımlanmaktadır.

Aydınlatma tesisatı uygulamalarında doğal ışık kaynakları ve mimari yapının proje çiziminde göz

önünde bulundurulması ve projelerin bu bağlamda oluşturulması gerekmektedir.

4

Yapay aydınlatma

Yapay aydınlatma; yapma ışık kaynaklarından üretilen ışığın, görsel konfor gereksinimlerini

karşılamak üzere tasarlanan aydınlatma sistemi olarak tanımlanmaktadır.

Bütünleşik aydınlatma

Görsel konfor gereksinimlerini karşılamada, gün ışığının yetersiz kaldığı durumlarda takviye

edici olarak yapma ışığın kullanıldığı aydınlatma sistemine bütünleşik aydınlatma denir.Aydınlatma

aydınlatılan yere göre iki sınıfa ayrılmaktadır.

İç aydınlatma

Dış mekanlardan ayrılmış alanların iç mekanların yani bina, müze, okul, hastane vb yerlerin

aydınlatmasını içermektedir.

Dış aydınlatma

Dış aydınlatma; bina dışı çeşitli ölçekteki yapma çevrenin aydınlatma sistemini konu alır.

İyi Bir Aydınlatmanın Sağlayacağı Faydalar

Aydınlatma; “kişilerin asgari görme ihtiyacını sağlayan, ışığın üretim ve dağılımını kontrol eden,

ekonomik koşullar altında görme konforunu bağlı olarak da iş verimini yükseltmeyi amaç edinen

özel bir bilim dalı haline gelmiştir”.

2.1 Aydınlatma Hesabı, Formülleri ve Yardımcı Elemanlar

2.1.1 Işık akısı tanımı

Işık akısı Lümen ( lm ); bir ışık kaynağının her doğrultuda verdiği toplam ışık

miktarıdır.Işık kaynağına verilen elektrik enerjisinin, ışık enerjisine dönüşen

kısmıdır.Buna kullanılan armatürün verimi de diyebiliriz. Işık akısı Ø harfi ile

gösterilir.

5

2.1.2 Aydınlık şiddeti tanımı

Birim yüzeye düşen ışık akısı toplamına aydınlık şiddeti denir.Bir ışık kaynağının

her doğrultuda verdiği ışık seviyesini belirtir.Aydınlık şiddetinin birimi lükstür.

2.1.3Önemli maddelerin yansıtma katsayıları

Çizelge 1.1: Önemli maddelerin yansıtma katsayıları

Aydınlatma yapılırken bulunulan mekanın renk degerleri aydınlatılacak ısın akısına gore

belırlenır. Koyu renkte olan kısımların aydınlatma ısık akılarının yuksek olacagı göz onune

alınmalıdır. Acık ve sade renklı olan kısımlar da aydınlatma şiddetının cok yüksek tutulmasına

gerek olmamaktadır.Ayrıca kullanılacak renk faktorunun ışıgı yansıtıp yansıtmadıgı göz onune

alınması gerekmektedir.

6

2.1.4 Oda aydınlatma verimi

Çizelge 1.2: k değerlerine göre oda aydınlatma verimi η.

2.1.5 Mekanlara göre en az aydınlatma şiddetleri

Tabloda bazı mekanlarda kullanılması istenen asgari aydınlatma şiddetleri

verilmiştir.Tabloda günümüzde kullanılan her mekana yer verilmemiştir.Aydınlatma

hesabı yapılırken, aydınlatma projesi çizilecek mekanların özellikleri dikkate

alınmalıdır.

Çizelge 1.3: Aydınlatma şiddeti

7

2.1.6 Çeşitli lambaların güç ve ışık akıları

Çizelge 1.4: Çeşitli lambaların güç ve ışık akıları.

8

2.1.7 Aydınlatma hesabı

Apartman daıremızde ıs yerı ve odalar mutfak ve antre aydınlatma degerlerı

verılmıstır.

Çizelge 1.5 Aydınlatma hesabı ve formülleri

MAHAL İSMİ İ Ş YERİ SALOM Y. ODASI Ç. ODASI ANTRE MUTFAK

. KISIM

Mahal eni ( a ) ( m ) 10,2 4 3,81 3,3 6,3 3,5

Mahal boyu ( b ) ( m ) 5,2 4,7 3,4 2,9 1,3 3,7

Mahal yüksekliği ( H ) ( m ) 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00

Armatür yüksekliği ( h ) ( m ) 3,00- 0,20 3,00- 0,75 3,00- 0,44 3,00- 0,75 3,00- 0,44 3,00- 0,20

İstenilen aydınlık şiddeti ( E ) Lüx 150 100 75 75 100 100

Tavan-duvar-yer yansıtma faktörleri 80-50-30 80-50-30 80-50-30 80-50-30 80-50-30 80-50-30

Mahal endeksi ( k )

1,60 1,01 0,78 0,72 0,50 0,84

Mahal verimi (cetvelden) ( h ) 0,36 0,35 0,30 0,42 0,27 0,33

Seçilen armatür gücü ( W ) 40 20 20 20 20 36

Seçilen armatür ışık akısı ( Ø ) 3060 2350 2350 2350 2350 2350

Seçilen armatür tipi R N J N V J

Hesaplanan armatür sayısı

9,03 2,86 1,72 0,91 1,64 2,09

Kullanılacak armatür sayısı N3x40W N3 x 20 W J2 x 20 W N1 x 20 W V2 x 20 W J2 x 36 W

AYDINLATMA HESABI

k=a x b / h x (a+b)

Z=E x a x b x 1,25 / Ø x h

9

3.BİNANIN AYDINLATMA PROJESİ ÇİZİMİ VE SEMBOLLERİ

3.1 Aydınlatma, Priz, Zayıf Akım Sembolleri Çizimi

Şekil 1.1: Aydınlatma, priz, zayıf akım sembolleri.

3.2 Proje Kapağı

Projenin en başında projeyi oluşturan mühendis ya da mühendislik firmasınca proje

ile ilgili bilgileri içerisinde bulunduran bir kapak bulunmalıdır.Bu kapakta proje

sorumlularının ve projenin uygulandığı yapının bilgileri yer almaktadır.Projenin

onaylandığına dair Elektrik Mühendisleri Odası, uygulama sorumluları, elektrik

dağıtım şirketi, yapı denetim şirketi tarafından isim ve onaylamaların yapıldığı bilgisi

gösterilmektedir.Proje kapağının görsel şekli aşağıda gösterilmektedir.

10

Şekil 1.2: Proje kapağı.

3.3 Vaziyet Planı Özellikleri ve Çizimi

Yapının en yakın yol- sokak ve caddedeki elektrik direği ve binaya olan uzaklığının

çizilerek gösterildiği plana vaziyet planı denir.Vaziyet planı elektrik işletmesinin hangi

hattan elektrik vereceğini belirlenmesinde kullanılmaktadır.Plan bazı hesaplamalarda

kullanılacak ölçüleri içermektedir.Bu ölçüler, yapının ana kolon hattından enerji

alınarak direğe olan uzaklığı ve hesaplamalar sonucu kullanılacak kablo özelliğinin

belirlenmesini sağlamaktadır.Vaziyet planında yer alan bilgiler kolon şeması ile ilgili

uygulamalarda kullanılacaktır.Vaziyet planı bazen çizilmemekle birlikte çizilen planlar

1:1000 ölçeğinde çizilmektedir.

Şekil 1.3: Vaziyet planı.(örnek)

3.4,Elektrik Projeleri Uygulama Standartları

Elektrik iç tesisatı, bir binanın iç kısımlarında yer alan aydınlatma tesisatının genelini

kapsayan uygulamalarıdır.Bu uygulamalar priz, zayıf akım, TV, internet, telefon v.b

tesisatları içermektedir. Elektrik iç tesisatı yürürlükte bulunan, kanun yönetmelik ve EMO

proje standartlarına uygun olarak hazırlanmaktadır.(MEB).Elektrik iç tesisatı

uygulamalarına başlamadan önce projesi hazırlanacak binanın her katına ait mimari

planlar ilgililerden temin edilerek Elektrik İç Tesisat Planının hazırlanması gerekmektedir.

Her kata ait mimari plan üzerinde elektrik, zayıf akım ve diğer tesisat planları çizilmelidir.

Çizimler hataların oluşmasını önlemek ve zamandan tasarruf sağlamak açısından

bilgisayar programları kullanılarak çizilmelidir.

Elektrik tesisatları uygulanırken yürürlükte yer alan Türk Standartları’na uyumuna

özen gösterilmelidir.Tesisatta kullanılacak borular standartlara uygun seçilmeli ve

döşenmelidir.Sıva altında ve üstünde bergman ve stalpanzer, sadece sıva altında peşel

borular ve plastik elektrik tesisat boruları kullanılmalıdır.Kullanılan boruların iletkenlere

zarar vermemesi için ağzı çapaklı, keskin köşeli borular kullanılmamalı, boru uçlarına

ağızlıklar takılmalıdır.Boruların iç çapı ile kıvrılma yarıçapı ve sayısı, gerekli sayıdaki

yalıtılmış iletkenin zarar görmeden geçebileceği büyüklükte seçilmelidir.Aynı zamanda

iletkenlerin gerektiğinde değiştirileceği de dikkate alınmalıdır.Peşel borulu tesislerde

kullanılacak peşel kutuların iç çapı en az 58 mm olacak ve bu kutularda dörtten fazla

boru ile bağlantı yapılmaması gerekir.Duvar üzerinde dirsekli boru kullanılarak yapılan

yapı giriş hatlarında boru, duvardan en az 5 cm açıklıkta olmalıdır.Duvar arkasında kolay

tutuşabilen gereçler bulunduğunda ise bu açıklık en az 30 cm olmalıdır.Boru ile duvar

arasına en az 30 cm genişliğinde elektrik arkına dayanıklı bir levha yerleştirilirse

yukarıdaki açıklıklar daha küçük tutulabilir.Bu şekildeki yapı giriş hatlarında da kolay

tutuşabilen gereçlerin iletkenlere yaklaşmasını önleyici tedbirler alınmalıdır.Anahtardan

anahtar altı prize geçiş yapılamaz.Bu priz bulunduğu konum olarak bu adı almıştır.

Anahtara ve anahtar altı prize gelen besleme iletkenleri normal olarak ayrı borular

içinde çekilmelidir.Prizler, dağıtım kutusu olarak kullanılmamalıdır.Projede yer alan bazı

elemanların standartlara uygunluğunu aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Anahtarlar, zeminden 110 cm yukarıda

• Prizler, zeminden 40 cm yukarıda

• Tablolar, zeminden 200 cm yukarıda

• Buatlar, zeminden 220 cm yukarıda

• Tesisat hattının, kapılardan 30 cm; duvar birleşim noktalarından ve

pencerelerden 50 cm uzakta olması gerekir.

3.5 Binanın Aydınlatma Tesisatı ve Yardımcı Elemanların Mimari Plan

Üzerindeki Gösterimi

Bir binanın aydınlatma tesisatı oluşturulmadan önce mimari plan kullanılacak

belgelerin arasında bulunmalıdır.Aydınlatma tesisatı mimari plan göz önünde

bulundurularak çizilmelidir.

3.5.1 Anahtar, priz, armatürlerin çizimi ve dikkat edilmesi gereken

noktalar

Projeler hazırlanırken anahtar, priz, armatür ve tabloların konumu iç mimari tasarım ve

mekanik tesisat yerleşimi göz önünde bulundurularak belirlenmelidir.Anahtarların yerleşim

yerleri kapıların açılış yönüne uygun olmalıdır.Armatürler genelde odanın orta kısmına

yerleştirilse de özel durumlara ve ihtiyaçlara göre konum seçilmelidir.Priz yerleri

belirlenirken ev yaşantısını kolaylaştırması ve prize ulaşımın rahatlıkla yapılması dikkate

alınmalıdır.Prizlerin sayısı odaların özellikleri doğrultusunda hesaplanmalıdır.Anahtar, priz ve

armatürler yerleştirilirken İç Tesisat Yönetmeliği baz alınmalıdır.Yönetmelikte belirtildiği

gibi, çamaşır makinesi, buzdolabı ve bulaşık makinesi gibi ev aletlerine ayrı prizler

koyulmalıdır.

Şekil 1.4: priz, armatür çizim

3.5.2 Ana kolon hattı ve kolon hattı

Sayaçtan sigorta tablosuna ya da dağıtım tablosuna kadar olan hatlara kolon hattı

denir.Evlerde kolon hattında en az 4 mm² kesitinde bakır iletken kullanılır.

3.5.2.1 Ana kolon hattı

Elektrik kurumunun enerji dağıtım direğinden sayaca ya da ana dağıtım tablosuna

kadar olan hatta ana kolon hattı denir.Ana kolon hattında ek olmaz ve kullanılacak bakır

iletkenin kesiti en az 6 mm² olur.Elektrik tesislerinin yapımında alıcılardan sayaca

kadar olan kısmın yapımı ve sorumluluğu tesisatı yapan elektrikçiye aittir.Ana kolon

hattının şebekeye bağlanması ve kontrolü ise elektrik kurumu yetkilileri tarafından

yapılır.

3.5.3Priz linyelerinin çizimi

Dağıtım tablosundan, prizin bağlandığı buata kadar çizilen hattır.Priz linyelerinde ve

priz sortilerinde en az 2,5 mm² lik bakır iletken kullanılır.Priz linyelerinde her

çizilen linyeye bir numara verilir.Böylece hangi sigorta ile ilişkilendirildiği kolayca takip

edilir. Bütün prizler, toprak hatlı olmak zorundadır.Banyolarda en az iki (çamaşır makinesi

ve elektrikli şofben gücüne uygun), mutfakta ise en az üç bağımsız priz linyesi (bulaşık

makinesi, elektrikli fırın ve elektrikli su ısıtıcısı gücüne uygun) olacaktır.Prizlerin

kullanma amacı ve güçleri belirtilecek, kullanma amacı belli olmayan priz güçleri bir

fazlı priz için en az 300 watt, üç fazlı priz için en az 600 watt kabul edilecektir.Priz

linyelerine en çok yedi priz bağlanabilecek, ancak priz güçleri toplamı 2000 VA.’yı

geçmeyecektir.

Şekil 1.5: Priz linye çizimi

3.5.4Aydınlatma linyelerinin çizimi

Dağıtım tablosundan, son aydınlatma armatürünün bağlandığı buata kadar

çekilen hatta aydınlatma linyesi adı verilir.Aydınlatma linyelerinde en az 2,5

mm²’lik bakır iletken ve aydınlatma sortilerinde de en az 1,5 mm²’lik bakır iletken

kullanılır.Priz linyelerinde olduğu gibi her çizilen aydınlatma linyesine bir numara

verilir.

Şekil 1.6: Aydınlatma linye çizimi.

3.5.5.Priz ve aydınlatma sortilerinin çizimi

Son dağıtım buatından prize veya aydınlatma armatürüne, alıcıya kadar çekilen hatta sorti adı

verilir.Priz sortilerinde en az 2,5 mm²’’lik bakır iletken, aydınlatma sortilerinde de en az 1,5

mm²’lik bakır iletken kullanılır.

Şekil 1.7: Aydınlatma sortisi çizimi.

Şekil 1.8: Priz sortisi çizimi.

3.5.5 Zayıf akım hatlarının çizimi

Zayıf akım tesisatı, yangın alarm, telefon, seslendirme ve anons, VHF-UHF ve

uydu anten ortak TV, acil aydınlatma, kapalı devre TV (CCTV) ve veri iletişim

(DATA) sistemlerini kapsar.

3.5.6.1 Telefon tesisatı

Tesisat, telefon prizlerinden kat veya ara telefon terminallerine kadar PVC boru

veya özel kanal içinden en az 0,5 mm çapında bakır iletkenli PVC izoleli, PVC kılıflı

elektriksel özelliklere uygun bina içi telefon kablosu çekilmek suretiyle

yapılmalıdır.Kullanılacak malzemeler TSE standartlarına uygun olarak seçilmelidir.

Şekil 1.9: Telefon tesisatı.

Şekil 1.10: Telefon tesisatı kolon şeması

3.5.6.4 Yangın alarm sistemi

Yangın ihbar butonları yangın kaçış yollarında tesis edilecek ve her kaçış/çıkış

noktasında bir adet yangın ihbar butonu bulunacaktır.Yangın ihbar butonlarının bir kattaki

her hangi bir noktadan o kattaki her hangi bir yangın ihbar butonuna yatay erişim

uzaklığı 50 m’yi geçmeyecek şekilde düzenlenecektir.Tüm yangın ihbar butonları

görülebilir ve kolayca erişilebilir olacaktır.Yangın ihbar butonları, yerden en az 110 cm ve

en fazla 140 cm yükseklikte monte edilecektir.Sesli ve ışıklı uyarı cihazlarının hatları

PVC boru içerisinde plastik izoleli, en az 2x 2,5 mm² kesitinde iletkenlerle

yapılmalıdır.Rutubetli yerlerde tesisat, etanj malzeme ile sıva üstünden yapılmalıdır.

Şekil 1.14: Yangın alarm sistemi.

Şekil 1.15: Yangın alarm sistemi kolon şeması(örnek)

4.KOLON ŞEMASI

4.1.Kolon Şeması Tanımı

Yapı bağlantı hattı, ana kolon, kolon ve linye hatları da olmak üzere tüketiciye

(alıcıya) kadar olan elektrik tesisat bağlantılarının tek hat şeklinde gösterimine kolon

şeması denir.Kolon şemalarının sigorta akım değerleri ile şalterlerin akım değerleri,

TEDAŞ girişinden linyelere doğru büyük akım değerinden küçüğe doğru sıralanmalıdır.

Tesise enerji girişinden başlayarak, sigorta cinsi ve akım değerleri, uzunluğu, kablo

cinsi ve kesiti, sayaç, ana şalter, ana ve dağıtım panoları, panolar üzerinde bulunan

ölçü aletleri ve ölçme alanları, linye sigortaları ve cinsleri, linye şalterleri cinsi ve akım

değerleri, topraklama ve topraklama iletkenleri kolon şemasında yer almalıdır.

4.2.Kolon Şeması Çizimi

Kolon şeması, mimari kat sayısına uygun olarak çizilir, tabloların isimleri, güçleri,

sigorta ve şalter anma değerleri, ana tablodan itibaren kolon hattı uzunluğu, kesiti ve cinsi

ile ana tabloda hangi faza bağlı olduğu ve sayaç anma akımları belirtilir.Kolon hattında en

az 4 mm²’ lik iletken kullanılır.Yapı bağlantı hattı da dahil olmak üzere tüketiciye (alıcıya)

kadar olan elektrik tesisat bağlantılarının tek hat şeklinde gösterimine kolon şeması denir.

Kolon şemalarının hazırlanması ve çizimi aşamasında tesise enerji girişinden başlayarak,

sigorta cinsi ve akım değerleri, uzunluğu, kablo cinsi ve kesiti, sayaç, ana şalter, ana ve

dağıtım panoları, panolar üzerinde bulunan ölçü aletleri ve ölçme alanları, linye sigortaları

ve cinsleri, linye şalterleri cinsi ve akım değerleri kolon şeması üzerine yazılmalıdır.

Panodan alıcılara çekilen kabloların kesiti ve cinsi ile birlikte tesisin topraklaması da

gösterilir.Projelendirilen tesise kompanzasyon yapılacaksa, kompanzasyonun da kolon

şeması üzerinde gösterilmesi gereklidir.Kolon şemalarının çiziminde sigorta akım değerleri

ile şalterlerin akım değerleri, enerji girişinden makinelere doğru büyük akım değerinden

küçüğe doğru sıralanmalıdır.Seçicilik olarak adlandırılan bu konu, korumada çok

önemlidir.

Şekil 2.1: Kolon Şeması.

4.3.Tablo Yükleme Cetveli

Tablo yükleme ve faz dağıtım cetveli çizilen aydınlatma projesinin bir özetini

sunmaktadır. Tabloların yükleme cetvelleri, yüklerin özelliklerini, sorti cins ve sayılarını,

linye güçlerini, sigorta cins ve kesme kapasitelerini ve gerekli diğer bilgileri

kapsar.Yükleme cetveli sayesinde aşağıdaki soruların cevaplarını bulabiliriz:

Elektrik dağıtım sistemlerinde fazlar arası yükün dengeli dağıtılması istenmektedir.Bunun

nedeni fazlar arası yük dengeli dağıtılmadığı zaman dağıtım hatlarında ve trafolarda sorunlar

yaşanabilmektedir.Bu durum yerel trafoların yüklenmesini ve yük dağılımını

etkilemektedir.Yükleme cetvelinde bu faz dağılımı gösterilmelidir.Doğru faz dağıtımı;

mahallemizde,yöremizde ve şehrimizdeki besleme trafolarının doğru bir şekilde çalışmasını

sağlayacak ve oluşabilecek sorunları en aza indirecektir.Bu nedenle fazlara eşit ya da

yaklaşık oranlarda güç dağıtımı yapılmalıdır.Işık ve priz linyelerine kullanılacak sigorta

özellikleri, hangi faza bağlanacağı ve linye ile beslenen alıcı özellikleri belirtilmelidir.

Şekil 2.2: Tablo yükleme cetveli.

5.GERİLİM DÜŞÜMÜ VE AKIM KONTROLÜ

5.1Gerilim Düşümü Yapılacak Hat Seçimi

Yapılan projelerde ana kolon, kolon ve linye hatlarında kullanılan iletken kesitlerinin

uygun olup olmadığı gerilim düşümü kontrolü ile belirlenir.Bu amaçla tüm

aydınlatma projelerinde en uzun ve en güçlü linyeler için iletken kesitin uygunluğu

belirlenir.Çamaşır makinesi ve buzdolabı gibi cihazlar iç tesisat yönetmeliğine göre

ayrı linye ile besleneceğinden, genellikle gerilim düşümü hesaplamalarında bu

linyeler dikkate alınır.Gerilim düşümü sınırı kullandığımız kablo kesiti ve linyenin

uzunluğu ile ilgilidir.Besleme ve aydınlatma devrelerinde 220 volt için izin verilen

% gerilim düşümü, çalışma geriliminin % 1,5 i dir. 380 volt belseme yapmışsak, izin

verilen % gerilim düşümü, çalışma geriliminin % 3 ü dür.Hesap değerlerimiz

sonucunda bu değer aralığının üstünde bir değer bulunduysa kablo kesiti

artırılmalıdır.

5.2.Gerilim Düşümü

Şekil 3.1: Gerilim düşümü hesabı

Tüm alıcılar, çektiği akımdan dolayı hat iletkenleri üzerinde düşen bir gerilime sebep

olur. Bu da elektrik şirketi bağlantı noktasındaki 220 V değerindeki gerilimin elektrikli cihaz

bağlantı noktasında daha düşük bir değerde olmasına sebep olur.Bu sebeple bu gerilim

düşümünün kabul edilebilir bir seviyede tutulması için doğru iletken ve kesitinin seçilmesi

gerekir.Bu yapıldıktan sonra da sağlaması yapılır. İşte bu sağlama hesabına “Gerilim

Düşümü Hesabı” denir.Yapılan projelerde ana kolon, kolon ve linye hatlarında kullanılan

iletken kesitlerinin uygun olup olmadığı gerilim düşümü kontrolü ile belirlenir. Bu amaçla

tüm aydınlatma projelerinde en uzun ve en güçlü linyeler için iletken kesitin uygunluğu

belirlenir.Çamaşır makinesi ve buzdolabı gibi cihazlar iç tesisat yönetmeliğine göre ayrı

linye ile besleneceğinden, genellikle gerilim düşümü hesaplamalarında bu linyeler dikkate

alınır.

24

5.3 Akım Kontrolü Hesabı

Akım kontrolü hesabı ana kolon ve kolon hatlarında kullanılan kabloların akım taşıma

kapasitelerinin test edilmesidir.Bir anlamda kullanılan iletken kesitinin uygunluğunun

onaylanmasıdır.Hesaplama; besleme geriliminin 2 Faz ve ya 3 faz olmasına göre yapılır.

Şekil 3.2: Akım Kontrolü

6. Topraklama

Temel topraklanması tüm yeni binalarda uygulanmak zorundadır.

Şekil 3-3:temel topraklaması

25

- Temel topraklayıcı kapalı bir ring şeklinde yapılmalıdır.Binanın dış duvarlarının

temellerine veya temel platformu içine yerleştirilmelidir.

Sekil3-4: Topraklama şerit çekimi

- Temel topraklayıcı her tarafı betonla kaplanacak şekilde düzenlenmeli ve temel betonu

döküldükten sonra her yönde en az 5 cm beton içinde kalacak şekilde yerleştirilmelidir.Son

noktalar temelin dışına çıkarılmalıdır.

- Topraklayıcının beton içindeki yeri uygun mesafelere konarak tutucularla sabitlenmelidir.

Örneğin 2 m aralıklarla 30 cm’lik kazıklarla sabitlenmelidir.

- Kuvvetlendirilmiş (çelik hasırlı) temellerde topraklayıcı en alt sıradaki çelik hasır üzerine

yerleştirilmeli ve yerini sabitlemek için yaklaşık 2 m aralıklarla çelik hasıra bağlanmalıdır.

26

Sekıl 3-5:topraklama dırenc hesabı

- Temel topraklamasında 30 mm x 35 mm boyutlarında galvanizli çelik şerit veya 10 mm

çapında yuvarlak galvanizli çelik çubuk kullanılmalıdır.

- Oturduğu tabanı büyük olan binalarda temel topraklayıcı tarafından çevrelenen alan enine

bağlantılarla 20 m x 20 m’lik gözlere bölünmelidir.

- Temel topraklamasının bağlantı filizleri bina içine girdikleri yerde en az 15 m uzunluğunda

olmalıdır.Bu filizler giriş noktalarında korozyona karşı korunmalıdır.

- Temel topraklaması yapılan yerlerde mutlaka ‘potansiyel dengeleme barısı’ tesis

edilmelidir.

- Ana potansiyel dengeleme yapmak amacıyla potansiyel dengeleme barısına bağlanarak

bağlantı filiz veya bağlantı parçası bina ana panosunun yanına yerleştirilmelidir.

- Topraklama iletkenlerinin topraklama direncinin ölçülmesi sırasında ayrılabilmesi için

gerekli düzenekler kolay ulaşılabilir yerlerde olmalıdır.

- Topraklama iletkeni ayırıcı düzeneğinin mekanik dayanımı yeterli olmalıdır.

- Temel topraklamalarda kullanılacak malzemeler pil olayına meydan verilmeyecek şekilde

seçilmelidir.

27

- Çubukların eklerinde kullanılan malzemeler çubuklarla ayrı mekanik dayanıma sahip

olmalıdır.

- Temel topraklaması aynı zamanda yıldırımdan korunma tesislerindeki topraklama görevini

görür. Bunun içinde bina çevresinde çıkışlar bırakılır.Bu çıkışlar çelik şeritlerle olduğu gibi

kablo ile de olabilir.Kablonun kesiti en az 50 mm2 (NYY) olmalıdır.

- Temel topraklamasını yaparken binanın elektrik projesinin onaylanmasında ön şartlardan

birisi olan ‘temel topraklama projesi'n deki ayrıntılara aynen uyulmalıdır.

Elektrik sistemlerinin kurulması ve işletilmesinde topraklama öncelikle insan ve yararlı

hayvanları tehlikeli akımlardan korunmak için yapılır.Bunun yanında topraklanmanın

yapılması ile potansiyel dalgalanmalar ve sekonder devirlerdeki etkilenmeler

önlenir.Ülkemizde topraklama tesislerinin yapılması ve işletilmesi en son olarak 21.08.2001

tarih ve 24500sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren ‘Elektrik Tesislerinde

Topraklamalar Yönetmeliği’ ile belirli bir düzen altına alınmıştır.

7.PROJEDE KULLANILAN SEMBOLLER

Sekil 3-6: şekil listesi

28

8.ELEKTRİK İÇ TESİSAT UYGULAMALARINDA DİKKAT EDİLECEK

HUSUSLAR

1. Tesisatın, sıva altı veya sıva üstü geçeceği bağımsız bölümler projesinden belirlenmelidir.

2. Sıva altı tesisatta polietilen yanmaz spiral borular kullanılmalıdır.

3. Borular döşemede şap altından, duvarlarda alçı-panel arkasından, asma tavan olan

yerlerde asma tavan içinden, asma tavan olmayan yerlerde asmolen içinden geçirilmelidir.

4. Borular serbest bırakılmamalı, kroşe, kablo bağı veya benzeri malzemelerle sabit hale

getirilmelidir.

5. Şap altında boruların en fazla üç tanesi yanyana döşenmeli, daha fazla borunun yanyana

döşenmesi halinde, aralarında 4 cm mesafe bulunan üçlü gruplar teşkil edilmelidir.

6. Döşeme ve duvarlarda her türlü delme işi, matkapla yapılmalı, keski kullanılmamalıdır.

7. Asmolen döşeme ve tuğla duvarlardaki kanallar itina ile açılmalı, gereğinden daha geniş

ve derin kanallar açılıp asmolen tuğlalara zarar verilmemelidir.

8. Alçı paneller üzerine monte edilecek kasa ve armatür yerleri ölçü şablonlarına uygun

şekilde titizlikle açılmalıdır.

29

9.Boruların ferşinden sonra boru içinden paslanmaz galvanizli telden kılavuz çekilmelidir.

10.İletkenler; şap, alçı panel, asma tavan ve sıva işleri tamamlandıktan sonra çekilmeli ve

önceden belirlenmiş renk kodlamasına uyulmalıdır.

11.Tesisatta buat kullanılmayacaksa, anahtar ve priz kasalarının içinde yapılacak buatlamada

yanmaz klemensler kullanılmalıdır.

12.Priz ve anahtar bağlantı terminalleri dağıtım klemensi olarak kesinlikle

kullanılmamalıdır.

13.Kablolar kesinlikle yekpare olarak çekilmeli, kabloda herhangi bir ek olmamalıdır.

14.Çekilen kabloların lamba ve kasa uçları en az 15 cm kalacak şekilde kesilmeli, kesitlere

uygun yüksüklerle yüksüklenmeli ve yanmaz klemenslere bağlanmalıdır.

15.Kablolar pano içlerinde de form payı vermeye müsait ölçülerde kesilmeli, yüksüklenmeli

ve klemens numarasına uygun kablo kodlayıcıları ile kodlanmalıdır.

16.Anahtar, priz üst elemanları ve armatürler son kat boyadan sonra takılmalıdır.

17.Son kat boyadan önce bütün testler tamamlanmış ve gerekli tutanaklar düzenlenmiş

olmalıdır.

18.Panolardaki bağlantılar projesindeki tek hat şemalarına uygun şekilde yapılmalıdır.

19.Panolardaki şalt malzemeler ve bağımsız bölüm isimleri yanmaz ve silinmez etiketlerle

projelerine uygun olarak etkilenmelidir.

20.Panoların tek hat ve kumanda şemalarının bir kopyası naylon kılıf içinde panolardaki

proje cebinde muhafaza edilmelidir.

21.Banyo küveti ya da duş küveti bulunan bölümlerde koruma bölgesinde (yerden 2,25 m

yükseklikte ve küvet ya da duş teknesi kenarlarından 60 cm uzaklıktaki bölüm) sıva altından

veya duvar örtülerinin arkasından kesinlikle iletken geçirilmemelidir.

22.Birden fazla anahtar ve prizin yanyana olduğu hallerde grup çerçeveli anahtar ve prizler

kullanılmalıdır.

23.Telefon prizleri müstakil olmalı, elektrik priz veya anahtarları ile aynı grup içerisinde

olmamalıdır.

24.Akkor flamanlı, halojen vb. ampüllü yüksek ısı yayan armatürlerin ve cihazların iç

bağlantılarında ısıya dayanıklı silikon kablolar ve yanmaz klemensler kullanılmalıdır.

25.Topraklama direnci 1 ohm’den veya şartname verilerinden küçük olacak şekilde

topraklama sistemi tesis edilmelidir.

26.Topraklama çukurlarına kömür tozu veya kaya tuzu konmalıdır.

30

27.Topraklama megeri ile gerekli ölçümler yapılıp, tutanaklar düzenlenmelidir.

28.Tüm malzeme ve techizat ilgili standartlara uygun olmalıdır.

29.Temel altında kablo girişleri için bırakılacak Polietilen ve PVC borular projelerdeki

ölçülerinde titizlikle uygulanmalıdır.

30.Borular içerisinde galvanizli (paslanmaz) çelik tel bırakılmalı ve boruların tıkanmaması

için boru ağızları kör tapalarla kapatılmalıdır.

31.Boru ek yerleri sızdırmazlık sağlayacak şekilde contalanmalı veya yapıştırılmalıdır.

32.Bırakılan PVC boruların içerisinden, daha sonra polietilen borular geçirilmelidir.

33.İki boru arasındaki boşluk, sızdırmayacak şekilde conta veya benzeri malzeme ile

doldurulmalıdır.

31

6.SONUÇ

Apartman projemizde gerek aydınlatma yonetmelıklerı gerekse hesaplamaları ve kolon

sekıllerı kullanılan semboller ve ozellıklerının nasıl ve nerelerde kullanılacagını ayrıntılı bır

sekılde ögrenmıs bulunmaktayız.

32

KAYNAKÇA

http://www.elektrikport.com

http://soruncevapliyalim.com/diger-odevler/19822-temel-topraklama-nedir-ve-temel-topraklama-

nasil-yapilir.html

http://www.emo.org.tr

http://www.renksan.com/urun-detay.aspx?PId=16

http://elektrom.net/ampul-lumen-degerleri-lambalarin-isik-akisi/

MAHAL İSMİ İŞ YERİ SALOM Y.ODASI Ç.ODASI ANTRE MUTFAK

. KISIM

Mahal eni ( a ) ( m ) 10,2 4 3,81 3,3 6,3 3,5

Mahal boyu ( b ) ( m ) 5,2 4,7 3,4 2,9 1,3 3,7

Mahal yüksekliği ( H ) ( m ) 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00 3,00

Armatür yüksekliği ( h ) ( m ) 3,00- 0,20 3,00- 0,75 3,00- 0,44 3,00- 0,75 3,00- 0,44 3,00- 0,20

İstenilen aydınlık şiddeti ( E ) Lüx 150 100 75 75 100 100

Tavan-duvar-yer yansıtma faktörleri 80-50-30 80-50-30 80-50-30 80-50-30 80-50-30 80-50-30

Mahal endeksi ( k )

1,60 1,01 0,78 0,72 0,50 0,84

Mahal verimi (cetvelden) ( h ) 0,36 0,35 0,30 0,42 0,27 0,33

Seçilen armatür gücü ( W ) 40 20 20 20 20 36

Seçilen armatür ışık akısı ( Ø ) 3060 2350 2350 2350 2350 2350

Seçilen armatür tipi R N J N V J

Hesaplanan armatür sayısı

9,03 2,86 1,72 0,91 1,64 2,09

Kullanılacak armatür sayısı N3x40W N3 x 20 W J2 x 20 W N1 x 20 W V2 x 20 W J2 x 36 W

AYDINLATMA HESABI

***LÜTFEN AŞAĞIDAN KULLANIAĞINIZ ARMATÜRÜN TÜRÜNÜ SEÇİN!

k=a x b / h x (a+b)

Z=E x a x b x 1,25 / Ø x h

0,60 0,24 75 960

0,65 0,25 60 730

0,70 0,27 100 1380

0,75 0,29 20 1000

0,80 0,31 40 2050

0,85 0,33 32 1550

0,90 0,34 125 5600

0,95 0,35 250 12000

1,00 0,36 400 21000

1,05 0,37 700 37000

1,10 0,38 1000 52000

1,15 0,39 12v- 50 w 1500

1,20 0,40

1,25 0,41

1,30 0,41

1,35 0,42

1,40 0,43

1,50 0,45

1,55 0,45 SALON N

1,60 0,46 ODA N

1,70 0,47 MUTFAK P

1,75 0,47 DÜKKAN P

1,80 0,48 ATELYE R

1,85 0,49 DEPO C

1,90 0,49 SIĞINAK E

1,95 0,51 OTOPARK P

2,00 0,51

2,10 0,52

2,20 0,53

2,30 0,54

2,40 0,55

2,50 0,56

2,65 0,57

2,85 0,58

3,00 0,59

3,25 0,60

3,50 0,61 SALON 100

3,75 0,62 ODA 50

4,00 0,63 MUTFAK 125

4,35 0,64 DÜKKAN 250

4,70 0,65 DEPO 60

5,00 0,66 OTOPARK 60

5,70 0,72 ATELYE 250

6,00 0,75

6,70 0,81

7,00 0,84

7,70 0,90 SALON 100

8,00 0,93 ODA 100

8,70 0,98 MUTFAK 40

9,00 1,01 DÜKKAN 40

9,70 1,07 OTOPARK 40

10,00 1,10 ATELYE 40