YAŞAM KALİTESİ

• Maslow’un İhtiyaç Hiyerarşisi Teorisi• Abraham Maslow, insanların neden farklı

zamanlarda farklı gereksinimlerini ön plana çıkardıklarını araştırmış ve bir ihtiyaç hiyerarşisi teorisi geliştirmiştir.

• Bu teoriye göre, insanın gereksinimleri 1′den 5′e doğru önem sırasıyla:– 1. Fiziksel gereksinimler (yiyecek, su, barınma…)– 2. Güvenlik gereksinimi (emniyet, korunma, sağlık…)– 3. Sosyal gereksinimler (bir topluluğa ait olma hissi,

sevgi…)– 4. Saygı görme gereksinimi (toplumda sayılma,

sosyal statü…)– 5. Kişisel ilgileri/fikirleri/idealleri ortaya koyma

gereksinimi (kendini geliştirme, kişisel yaşamı zenginleştirme, kişisel hedefleri gerçekleştirme…)

• Maslow’un “ihtiyaç hiyerarşisi” teorisine göre insan, önce en önemli gereksinimini tatmin etmeye çalışır. Bir düzeydeki gereksinim karşılandığı zaman sıra bir sonrakine gelir.

• Açlık çeken bir insanın (gereksinim 1) çevre sağlığıyla (g. 2) ya da klasik müziğin son gelişmeleriyle (g. 5) ilgilenmesini bekleyemeyiz.

• Bu aynı zamanda şu anlama da geliyor:Temel gereksinimlerini (g. 1 ve 2) karşılayamayıp umutsuzluğa kapılmış topluluklar, etik kaygıları (g. 3 ve 4) ikinci plana atıldığı için temel gereksinimleri karşılanacağı vaadedilerek kolaylıkla kandırılabilir ve etik dışı işlere yönlendirilebilir.

Yaşam kalitesi• DSÖ’ne göre, yaşam kalitesi ;

– bireyin yaşadığı kültür ve değerler sistemi içinde kendi yaşamını nasıl algıladığıdır;

– bireyin amaçları, umutları, standartları ve endişeleri ile ilişkilidir;

• yaşam kalitesi (quality of life). “hedefleri, beklentileri, standartları, ilgileri ile bağlantılı olarak, kişilerin yaşadıkları kültür ve değer yargılarının bütünü içinde durumlarını algılama biçimi” dir.

• Bir diğer ifadeyle; yaşam kalitesi, kişinin içinde yaşadığı sosyokültürel ortamda kendi sağlığını öznel olarak algılayışını tanımlamaktadır.

• Yani bu kavram tıp teknikleri, laboratuar işlemleriyle ölçülen bir nicelik değil, sübjektif olarak yaşantılanan bir niteliktir ve aslında pahalı zevklerle doğrudan bir ilişkisi yoktur.

• Esas amaç kişilerin kendi fiziksel, psikolojik ve sosyal işlevlerinden ne ölçüde memnun olduklarının ve yaşamlarının bu yönleri ile ilgili özelliklerin varlığı veya yokluğunun ne ölçüde onları rahatsız ettiğinin saptanmasıdır.

• Bir örnek: • merdiven inip çıkamamak bir fiziksel işlev kaybı

değerlendirmesidir. • merdiven çıkamamanın kişinin yaşamının niteliği

üzerine olan öznel (algılanan) etkisi yaşam kalitesi ile ilişkilidir. – Merdiven çıkamayan birinin, mesela, çok acil bir hasta

yakınını ziyaret edemeyişi ve bunun hastanın kaybedilmesiyle imkansız hale gelmesi onun yaşam kalitesi üzerinde ciddi tahribat yapabilirken;

– merdiven çakamayan ve bunu dinlenmek için geçici bir fırsat olarak görüp kitap okuyarak çok zamandır yapmak istediği bir arzusunu gerçekleştirmeye çalışan biri için yaşam kalitesi üzerinde olumlu katkı bile sunabilir.

• Bir başka örnekle, kişinin kaç saat uyuduğu değil, uykusundan memnun olup olmadığıdır yaşam kalitesini belirleyen.

• yaşam kalitesi çok geniş bir kavram olup, – bireyin fiziksel sağlığı, – psikolojik durumu, – bağımsızlık düzeyi, – sosyal ilişkileri ve – çevresindeki önemli özelliklerden etkilenir.

• Yaşam kalitesi kavramının genel olarak içerdiği boyutlar:

• Psikolojik / Emosyonel Durum: Yaşamdan doyum bulma, yararlılık, beden imajı, anksiyete, otonomi, dinlenme ve meşguliyet ile ilgili durumlar, bir iş tamamlama, yaşamın anlamı, yaşamın normalliği ve mutluluk gibi duygulardır.

• Fiziksel Durum: Fonksiyonel yeterlilik ve günlük yaşam aktiviteleri, yeme, iştah, cinsellik, zindelik / güçlülük, yorgunluk, sağlık - hastalık görüşü ile tanı ve tedavinin sonucudur.

• Sosyal ve Bireysel Durum: Bireysel fonksiyon, sosyal aktiviteler, başkalarından destek görme, mahremiyet, reddedilme, rol işlevi gibi sosyal durumlarıdır.

• Finansal ve Maddi Durum: Mevcut durumdaki geleceğe ilişkin güvenlik duygusu, barınma durumu, sağlık sigortası, iş güvencesi, ev değiştirebilmedir.

• Yaşam kalitesi iki sınıfa ayrılır. – sağlıkla doğrudan ilgili olmayan yaşam kalitesi– sağlıkla ilgili yaşam kalitesidir.

Sağlıkla Doğrudan ilgili Olmayan Yaşam Kalitesi

• Kişinin, hem içinde yaşadığı kültürel yapı ve değerler sistemi bağlamında, hem de kendi amaçları, beklentileri, standartları ve endişeleri açısından, yaşamdaki durumu ile ilgili algısıdır. 4 alanda değerlendirilir. Bunlar:

• 1- Kişisel içsel alan (değerler, inançlar, arzular, kişisel hedefler, sorunlarla başa çıkma vb.)

• 2- Kişisel sosyal alan (aile yapısı, gelir durumu, iş durumu, toplumun tanıdığı olanaklar vb)

• 3- Dışsal Doğal Çevre Alanı (hava, su kalitesi vb)• 4- Dışsal Toplumsal Çevre Alanı (kültürel, sosyal ve dini

kurumlar, toplumsal olanaklar, okul, sağlık hizmetleri, güvenlik, ulaşım, alışveriş vb.)

Sağlıkla ilgili Yaşam Kalitesi• Kişinin içinde bulunduğu sağlık durumundan

memnuniyet ve sağlık durumuna verdiği duygusal cevabı da içeren bir kavram olarak kabul edilmektedir.

• Sağlıkla ilgili yaşam kalitesi, sağlığın bireylerin fonksiyonlarını yerine getirmekteki yeteneklerini ve bireylerin yaşamlarındaki algıladıkları fiziksel, mental ve sosyal alanı ifade eder.

• Toplum düzeyinde SYK toplumun sağlık algısını ve fonksiyonel durumunu etkileyen kaynaklar, politikalar ve uygulamalarla ilgilidir.

Yaşam Kalitesini Etkileyen Problemler

• Fiziksel problemler: – Ağrı, bulantı/kusma, halsizlik, defekasyon

yapamama,beslenememe, görünüm bozukluğu, uykusuzluk, disfaji…

• Psikososyal problemler:– Anksiyete, depresyon, deliryum, kendine güven kaybı,

cinsel sorunlar, gelecekteki belirsizlikler… – Uzun yaşam süresi, kansere bağlı morbiditeler, tedavi

yöntemlerine bağlı sorunlar

SYK kullanım ve ölçümü;

• Sağlıkla ilgili bireysel ve toplumsal müdahalelerin (tedavi, program vs) başarısının değerlendirilmesinde 2 grup tanımlayıcı ölçüt vardır. – Nesnel (Objektif) iyilik (Ölçülebilen şeyler

tansiyon, kollesterol, kansızlık ….) – Öznel (Subjektif) sağlık ve iyilik durumu.

(kişinin kendisini sağlık olarak iyi hissetemsi)

• Bireysel anlamda tedavinin hasta üzerindeki etkisi (tedavi başarısı) (tedavi öncesi ve sonrası karşılaştırılır)

• Grup üzerinde ise gruplar arası farklılığın ortalama veya ortanca değerlerle karşılaştırma. (programın başarısı veya toplumun hizmet gereksiniminin değerlendirilmesi)

• SYK halk sağlığı alanında kullanımı– Toplumun sağlık hizmeti gereksiniminin

belirlenmesi– Yürütülen programların etkinliğinin

değerlendirilmesi – Toplumun alt gruplarının (cinsiyet, sosyal

sınıf, engellilik) toplumsal olanaklardan ve hizmetlerden yayarlanımlarının karşılaştırılması.

YAŞLILARDA YAŞAM KALİTESİ

YAŞLILARDA YAŞAM KALİTESİ

• Yaşlanma doğal bir süreçtir, ancak yaşlılıkla birlikte ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler birçok sorunu beraberinde getirmekte; kronik hastalıklar, buna bağlı olarak da kısıtlılık ve özürlülük oranları artmaktadır.

• Yaşlılık bireyin fiziksel açıdan kayba uğradığı, yeti yitimlerinin artarak bireyin çevreye bağımlı hale geldiği ve ruhsal sorunların daha fazla gözlendiği, bağımlılığın artığı bir dönemdir.

• Yaş ve yaşam kalitesi arasında negatif ilişki söz konusudur.

Yaşlılarda yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen faktörler,

• Yaşlılarda yaşam kalitesini etkileyen en önemli faktör yaşlılığa etki eden kronik hastalıklardır. – anjinal ağrı (GÖĞÜS AĞRISI), – üriner inkontinans, (idrar kaçırma)– Kas iskelet sistemi ile ilgili problemler, – Görme –işitme yetersizlikleri ve – mental problemler– Uyku problemleri– beslenme yetersizlikleri

• sakatlıkların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilediği, bu durumun kadınlarda daha belirgin olduğu ortaya konulmuştur. Sakatlıklar bireyin yaşamını farklı alanlarda etkiler, ancak en çok etkilenen alan öz bakımdır.

• Yaşlılarda görme sorunları fonksiyonel yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesinde azalma ile ilişkilidir.

• Duyma kayıpları da yaşlılarda yaşam kalitesini etkileyen bir diğer problemdir.

• Uyku problemleri yaşlılarda sık görülür ve konsantrasyon güçlüklerine neden olarak yaşam kalitesini azaltır (56).

• Yaşlılarda beslenme yetersizlikleri sık rastlanan ve yaşam kalitesini etkileyen bir durumdur (56).

YAŞAM KALİTE ÖLÇEKLERİ

• Türkiye’de yetişkinlerde klinik uygulamada daha önce sık olarak SF36 ve kısa form SF 12.

• DSÖ yaşam Kalitesi anketi (WHOQOL-100), • Bunun kısa formu (WHOQOL-BREEF)• Yaşam kalitesi Anketi Yaşlı modülü (WHOQOL-

OLD) • Çocuklar için KINDL, PedsQol ölçekleri

kullanılıyor. • Engelliler için (DIS-QOL) kullanılıyor.

1-Kısa Form-36 (Short Form-36, SF-36):

• Yaşam kalitesini değerlendirmede geçerli ve oldukça sık kullanılan bir ölçüttür.

• Ware ve arkadaşları tarafından 1987 yılında geliştirilmiş, ülkemizde geçerlilik ve güvenirliliği yapılmıştır.

• Herhangi bir yaş, hastalık veya tedavi grubuna özgü değildir.

• Genel sağlık kavramlarını içerir. Klinik pratikte ve araştırmalarda kullanılmak üzere geliştirilmiştir.

• Fiziksel fonksiyon, fiziksel rol kısıtlanması, emosyonel rol kısıtlanması, vücut ağrısı, sosyal fonksiyon, mental sağlık, canlılık, genel sağlık olmak üzere sekiz alt skalada 36 soru içerir her bir alt boyutun puanı0-100 arasında değişir puan ile yaşam kalitesi doğru orantılıdır.

• Fiziksel komponent ve mental komponent olmak üzere iki özet skalası vardır.

• Fiziksel komponent özet skalası; fiziksel fonksiyon, fiziksel rol, vücut ağrısı ve genel sağlık alt skalalarından,

• mental komponent özet skalası ise; canlılık, sosyal fonksiyon, emosyonel rol ve mental sağlık alt skalalarından oluşur.

• SF-36'nın son 4 haftayı değerlendiren standart versiyonunun yanı sıra son 1 haftayı değerlendiren akut versiyonu da mevcuttur.

• SF-36'ya daha kısa birer alternatif olarak 12 sorudan oluşan SF-12 ve her alt skalanın birer soru ile temsil edildiği 8 sorudan oluşan SF-8 formları da bulunmaktadır.

• WHOQOL-100 orjinal ölçeği 100 sorudan oluşmaktadır. Ölçek 6 alan (domain) ve her bir alanda farklı sayılarda olmak üzere biri genel bölüm olmak üzere 25 bölümden (facet) oluşmaktadır.

• Her bir bölüm 4‟er sorudan oluşmaktadır. • Sorular 5‟li likert tipi ordinal yanıt ölçeğine sahiptir. • Ölçeğin toplam skoru yoktur. • Her bir bölüm ve alan maksimum 20 puan veya 100

puan üzerinden skor alır. • Yüksek puan daha iyi yaşam kalitesini ifade eder.

• Bu ölçeğin Türkçe sürümünde (WHOQOL-100 TR) ayrı bir “Sosyal Baskı” fasetini oluşturan Türkiye‟ye özgü 3 ek soru daha vardır.

• WHOQOL-Bref, orjinal ölçekteki (whoqol-100) genel fasetten iki, geri kalan 24 fasetten de birer soru alınarak oluşturulmuş olan 26 soruluk bir ölçektir.

• WHOQOLBref, uzun ölçeğin aksine 4 alandanoluşmuştur, Ayrı ayrı fasetleri yoktur.

• Bu ölçeğin de toplam skoru yoktur. Her bir bölüm ve alan maksimum 20 puan veya 100 puan üzerinden skor alır.

• ALANLAR:– Bedensel Alan –– Ruhsal Alan – Sosyal Alan – Çevresel Alan – Çevresel Alan-Tr Ulusal Sorulu

Bedensel AlanGündelik işleri yürütebilme

İlaçlara veya tedaviye bağımlılık

Canlılık ve bitkinlik

Hareketlilik

Ağrı ve rahatsızlık

Uyku ve dinlenme

Çalışabilme gücü

Ruhsal Alan Beden imgesi ve dış görünüş

Olumsuz duygular

Benlik saygısı

Olumlu duygular

Maneviyat,din, kişisel inançlar

Düşünme, öğrenme, bellek ve dikkatini toplama

Sosyal İlişkilerDiğer kişilerle ilişkiler

Sosyal destek

Cinsel yaşam

Çevre Maddi kaynaklar

Fiziksel güvenlik ve emniyet

Sağlık hizmetleri ve sosyal yardım : Ulaşılabilirlik ve nitelik

Ev ortamı

Yeni bilgi ve beceri edinme fırsatları

Dinlenme ve boş zaman değerlendirme fırsatları ile bunlara katılabilme

Fiziksel çevre ( Kirlilik/ gürültü/ trafik/ iklim )

Ulaşım

• WHOQOL-Bref Alanları ve Alan / Bölüm İlgili Soru numaraları– BEDENSEL ALAN : 3,4,10,15,16,17,18– RUHSAL ALAN: 5,6,7,11,19,26– SOSYAL İLİŞKİLER ALANI: 20,21,22– ÇEVRE ALANI: 8,9,12,13,14,23,24,25,27

• WHOQOL-OLD modulü 24 likert tipi soru ve altı alt alandanoluşmaktadır. Bu alanlar duyusal yetenekler, otonomi, geçmiş, bugün ve geleceğe ait faaliyetleri, sosyal katılım, ölmek ve ölüm, yakınlık başlığıyla yer almaktadır.

• Duyusal yetenekler; görme, işitme, koku, tat alma, iştah ve dokunma duyularındaki değişiklerin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini,

• Otonomi; bağımsızlık, saygı, genel olarak yaşamı kontrol etme, özgür biçimde tercih yapma ve bu faktörlerin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini,

• Geçmiş, Bugün ve Gelecek Aktiviteleri (G.B.G Aktivite); geçmişte elde edilen başarılar ve bu başarıdan yaşam boyu memnuniyet durumu, geçmişten söz edilmesi ve gelecek ile ilgili duygu ve düşünceler sorgulanmaktadır.

• Sosyal Katılım; zamanı kullanma ile ilgili görüşler ve önemli faaliyetlere katılma durumu,

• Yakınlık; diğer kişilerle ilişkiler ve sosyal desteği,• Ölüm ve ölmek; ölümün kabul edilebilir ve kaçınılmaz olması ile

ilgili düşünceler ve ölümün anlamı araştırmaktadır.

• WHOQOL-BREF(TR)• Ulusal Sürüm - Şubat 1999• RUH SAĞLIĞI PROGRAMI• DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ

• CENEVRE

• SİZİNLE İLGİLİ• Başlamadan önce kendinizle ilgili genel bir kaç soruyu cevaplamanızı istiyoruz. Lütfen doğru

yanıtları yuvarlağa alınız ya da verilen boş yerleri doldurunuz.• Cinsiyetiniz nedir? � Erkek � Kadın• Doğum tarihiniz nedir? _____________/_____________/_____________• GÜN / AY /

YIL• Gördüğünüz en yüksek eğitim derecesi nedir? � Hiç eğitim almadım• � İlkokul-ortaokul• � Lise veya eşdeğeri• � Yüksek• Medeni durumunuz nedir?• � hiç evlenmemiş � ayrı yaşıyor• � evli � boşanmış• � evli gibi yaşıyor � eşi ölmüş• Şu anda bir hastalığınız var mı? � evet � hayır• Eğer şu anda sağlığınızla ilgili yolunda gitmeyen bir durum varsa, sizce bu nedir?• __________________________________________• hastalık / sorun

AD SOYAD: …………………………………………………ŞİMDİ, Lütfen her soruyu okuyunuz, duygularınızı değerlendiriniz ve her bir

sorunun ölçeğinde size en uygun olan yanıtı rakamını yuvarlağa alınız.

Çok kötü

Biraz kötü Ne iyi, ne kötü

Oldukça iyi

Çok iyi

1G1

Yaşam kalitenizinasılbuluyorsunuz?

1 2 3 4 5

Hiç hoşnut değil

Çok az hoşnut

Ne hoşnut, ne de değil

Epeyce hoşnut

Çok hoşnut

2G4

Sağlığınızdan ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

Aşağıdaki sorular son iki hafta içinde kimi şeyleri ne kadar yaşadığınızı soruşturmaktadır.

Hiç Çok az

Orta derecede

Çokça Aşırı derecede

3F1.4

Ağrılarınızın yapmanız gerekenleri ne derece engellediğini düşünüyorsunuz?

1 2 3 4 5

4F11.3

Günlük uğraşlarınızı yürütebilmek için herhangi bir tıbbi tedaviye ne kadar ihtiyaç duyuyorsunuz?

1 2 3 4 5

5F4.1

Yaşamaktan ne kadar keyif alırsınız? 1 2 3 4 5

6F24.2

Yaşamınızı ne ölçüde anlamlıbuluyorsunuz?

1 2 3 4 5

Hiç Çok az Orta derecede

Çokça Son derecede

7F5.3

Dikkatinizi toplamada ne kadarbaşarılısınız?

1 2 3 4 5

8F16.1

Günlük yaşamınızda kendinizi ne kadar güvende hissediyorsunuz?

1 2 3 4 5

9F22.1

Fiziksel çevreniz ne ölçüde sağlıklıdır?

1 2 3 4 5

Aşağıdaki sorular son iki haftada kimi şeyleri ne ölçüde tam olarakyaşadığınızı ya da yapabildiğinizi soruşturmaktadır.

Hiç Çok az Orta derecede

Çokça Tamamen

10F2.1

Günlük yaşamı sürdürmek için yeterli gücünüz kuvvetiniz var mı?

1 2 3 4 5

11F7.1

Bedensel görünüşünüzü kabullenir misiniz? 1 2 3 4 5

12F18.1

Gereksinimlerinizi karşılamak için yeterli paranız var mı?

1 2 3 4 5

13F20.1

Günlük yaşantınızda gerekli bilgilere ne ölçüde ulaşabilir durumdasınız?

1 2 3 4 5

14F21.1

Boş zamanları değerlendirme uğraşları için ne ölçüde fırsatınız olur?

1 2 3 4 5

Aşağıdaki sorularda, son iki hafta boyunca yaşamınızın çeşitli yönlerini ne ölçüde iyi ya da doyurucu bulduğunuzu belirtmeniz istenmektedir.

Çok kötü Biraz kötü Ne iyi, ne kötü

Oldukça iyi

Çok iyi

15F9.1

Hareketlilik (etrafta dolaşabilme, bir yerlere gidebilme) beceriniz nasıldır?

1 2 3 4 5

Hiç hoşnut değil

Çok az hoşnut

Ne hoşnut, ne de değil

Epeyce hoşnut

Çok hoşn

ut

16F 3.3

Uykunuzdan ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

17F10.3

Günlük uğraşlarınızı yürütebilme becerinizden ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

18F12.4

İş görme kapasitenizden ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

19F6.3

Kendinizden ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

20F13.3

Diğer kişilerle ilişkilerinizden ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

21F15.3

Cinsel yaşamınızdan ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

22F14.4

Arkadaşlarınızın desteğinden ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

Hiç hoşnut değil

Çok az hoşnut

Ne hoşnut, ne de değil

Epeyce hoşnut

Çok hoşnut

23F17.3

Yaşadığınız evin koşullarından ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

24F19.3

Sağlık hizmetlerine ulaşma koşullarınızdan ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

25F23.3

Ulaşım olanaklarınızdan ne kadar hoşnutsunuz?

1 2 3 4 5

Aşağıdaki soru son iki hafta içinde bazı şeyleri ne sıklıkta hissettiğiniz ya da yaşadığınıza ilişkindir.

Hiçbir zaman

Nadiren

Arasıra Çoğunlukla

Her zaman

26F8.1

Ne sıklıkta hüzün, ümitsizlik, bunaltı, çökkünlük gibi olumsuz duygulara kapılırsınız?

1 2 3 4 5

Hiç Çokaz

Ortaderecede

Çokça

Aşırıderecede

U. 27

Yaşamınızda size yakın kişilerle (eş, iş arkadaşı, akraba) ilişkilerinizde baskı ve kontrolle ilgili zorluklarınız ne ölçüdedir?

1 2 3 4 5

• Bu formun doldurulmasında size yardım eden oldu mu? ………………………………………

• Bu formun doldurulması ne kadar süre aldı? …………………………………………………..

• Soru formu ile ilgili yazmak istediğiniz görüş var mı?

• YARDIMLARINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER.

• WHOQOL-OLD .TR• Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi

Ölçeği • Yaşlı Modülü Türkçe Sürümü

• 2005

KANSER HASTALARININ SOSYO-DEMOGRAFİKÖZELLİKLERİNİN YAŞAM KALİTELERİNE ETKİSİ

• Bu çalışmada, ülkemizdeki kanser hastalarının yaşam kaliteleri ile sosyo-demografik özelliklerden; cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, meslek ve gelir arasındaki ilişki incelenmiştir.

• Ankara’da beş onkoloji hastanesinde yatarak veya ayaktan tedavi alan 508 kanser hastasına “yüzyüze görüşme” yöntemi uygulanarak gerçekleştirilmiştir.

• Araştırma kapsamındaki kanser hastalarının sosyo-demografik özelliklerinin yaşam kaliteleri üzerinde etkilerinin değerlendirilmesi sonucunda; – cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim durumu, meslek ve gelirin

yaşam kalitelerinde etkili olduğu bulunmuştur (p<0.05).

– Vedat IŞIKHAN, Şeref KÖMÜRCÜ, Ahmet ÖZET, Fikret ARPACI, Bekir ÖZTÜRK

ORTALAMA ±SD

Özellik Sayı Bedensel Alan

Ruhsal Alan

Sosyal Alan

Çevresel Alan

Çevresel Alan-Tr

Cinsiyet Erkek 169 12.3±5.3 14.4±3.7 10.0±2.8 13.4±3.5 13.9±3.1

Kadın 189 9.6±4.0 11.8±3.4 8.1±2.8 11.7±3.7 12.2±3.4

P değeri 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Öğrenim durumu

OYD 237 9.2±4.0 11.7±3.1 8.1±2.7 11.2±3.4 11.8±3.0

Okur yazar 57 13.1±4.3 14.8±3.1 10.4±2.7 14.0±2.5 14.4±2.2

Ilkokul 43 14.0±4.4 14.8±4.1 10.6±2.5 14.5±3.5 14.8±3.2

Ortaokul ve üzeri 21 17.5±2.5 18.9±1.4 12.1±2.8 18.2±1.3 18.3±1.0

p 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Sosyal güvence

Yok 44 9.2±3.3 12.0±3.0 7.9±2.6 10.7±3.0 11.4±2.9

ES,SSK,Bağ-Kur 184 12.6±4.3 14.3±3.7 9.9±2.9 14.1±3.5 14.4±3.3

YK 129 9.0±4.9 11.6±3.4 8.1±2.8 10.7±3.0 11.5±2.7

p 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

Eşin olup olmama

Var 235 11.6±5.0 13.5±4.0 9.4±3.0 12.8±3.9 13.2±3.4

ORTALAMA ±SD

Özellik sayı Bedensel Alan

Ruhsal Alan

Sosyal Alan

Çevresel Alan

Çevresel Alan-Tr

Gelir durumu

Var253 11.5±5.0 13.6±3.8 9.3±2.9 13.2±3.7 13.6±3.3

Yok105 9.5±3.8 11.6±3.4 8.2±2.9 10.9±3.4 11.6±3.0

P değeri 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00

ORTALAMA ±SD

Özellik Sayı

Bedensel Alan

Ruhsal Alan

Sosyal Alan

Çevresel Alan

Çevresel Alan-Tr

Diabet

Var 84 9.2 ±4.8 12.1 ±3.7 9.1 ±2.6 12.5 ±3.9 12.9 ±3.5

Yok 274 11.4 ±4.6 13.3 ±3.7 9.0 ±3.0 12.5 ±3.7 13.0 ±3.3

P 0.00 0.01 0.8 0.9 0.8

KAH

var 36 9.5 ±3.3 11.3±3.1 9.0±2.9 12.8±3.0 13.3±2.7

yok 322 11.0 ±4.9 13.2±3.8 9.0±3.0 12.5±3.8 13.0±3.4

P 0.06 0.00 0.98 0.61 0.52

Kalp Yetmezliği

Var 67 9.7±4.0 12.5±3.3 8.8±2.8 12.8±3.5 13.4±3.0

Yok 291 11.2±3.3 13.1±3.9 9.0±3.5 12.4±3.8 12.9±3.4

P 0.01 0.28 0.47 0.50 0.30

Hipertansiyon

Var 193 9.7±4.6 12.4±3.5 9.0±2.7 12.4±3.4 12.9±3.0

Yok 165 12.3±4.6 13.7±4.0 9.2±3.2 12.6±4.0 13.0±3.7

P 0.00 0.00 0.22 0.45 0.66

Serebro-vasküler olay

Var 32 10.3±3.7 12.7±3.8 9.0±2.9 12.8±3.8 13.5±3.4

Yok 326 10.9±4.8 13.0±3.8 9.0±3.0 12.5±3.7 13.0±3.4

P 0.51 0.70 0.90 0.63 0.45

Var 158 9.4±4.4 12.1±3.5 8.8±2.8 11.8±3.6 12.4±3.2

Yo

ORTALAMA ±SD

Özellik sayı Bedensel Alan

Ruhsal Alan

Sosyal Alan

Çevresel Alan

Çevresel Alan-Tr

Engel durumu

yok182 12.3±5.3 14.0±3.8 9.6±2.9 13.0±3.8 13.5±3.5

var176 9.4±3.6 12.0±3.5 8.4±2.9 11.9±3.6 12.5±3.3

P Değeri

0.00 0.00 0.00 0.00 0.01