yaŞ ve kuru meyve sebze İle°darİ...5 yaù ve kuru meyve sebze sektÖrÜ İle seracilik diù...

GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI AVRUPA BİRLİĞİ VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

KASIM / 2016

YAŞ VE KURU MEYVE SEBZE İLE SERACILIK DIŞ PAZAR ÇALIŞMASI

1 YAŞ VE KURU MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ İLE SERACILIK DIŞ PAZAR ÇALIŞMASI

İÇİNDEKİLER A. YAŞ MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ ............................................................................ 3

1. EKİM ALANLARI ....................................................................................................... 3

2. ÜRETİM..................................................................................................................... 3

2.1. TÜRKİYE’DE ÜRETİM ......................................................................................... 3

2.2. DÜNYADA ÜRETİM ............................................................................................ 4

3. DIŞ TİCARET ............................................................................................................ 5

3.1. TÜRKİYE’NİN YAŞ MEYVE SEBZE DIŞ TİCARETİ ............................................ 5

3.2. DÜNYADA YAŞ MEYVE SEBZE DIŞ TİCARETİ ................................................. 7

4. POTANSİYEL PAZARLAR .......................................................................................10

4.1. İran .....................................................................................................................10

4.2. Almanya .............................................................................................................10

4.3. Irak .....................................................................................................................10

4.4. İngiltere ...............................................................................................................10

4.5. Ukrayna ..............................................................................................................10

4.6. Ürdün ..................................................................................................................10

4.7. Beyaz Rusya ......................................................................................................10

4.8. Gürcistan ............................................................................................................10

4.9. Polonya ..............................................................................................................10

4.10. Katar ...................................................................................................................11

5. SEKTÖRDE YAŞANAN SIKINTILAR VE YAPILMASI GEREKENLER .....................11

B. TÜRKİYE’DE ÖRTÜALTI ÜRETİM SEKTÖRÜ ......................................................12

1. TÜRKİYE’DE ÖRTÜALTI ÜRETİMİ ..........................................................................13

2. SONUÇ ....................................................................................................................13

C. KURU MEYVE SEKTÖRÜ .....................................................................................14

1. SEKTÖRÜN GENEL DURUMU ................................................................................14

2. TÜRKİYE’NİN KURU MEYVE DIŞ TİCARETİ ...........................................................14

2.1. İTHALAT .............................................................................................................14

2.2. İHRACAT ............................................................................................................14

D. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME ............................................................................24

KAYNAKÇA ..................................................................................................................24


TABLOLAR DİZİNİ

Tablo 1. Türkiye Meyve Sebze Ekim Alanları ........................................................................ 3

Tablo 2. Türkiye Meyve ve Sebze Üretimi (ton) .................................................................... 3

Tablo 3. Dünyada Lider Olduğumuz İlk 10 Yaş Meyve Sebze ............................................... 3

Tablo 4. 2015-2016 Ocak-Haziran Ayı Yaş Meyve Sebzenin Genel Sekreterliklere Dağılımı. 4

Tablo 5. Dünya Yaş Meyve Sebze Üretiminde İlk 10 Ürün .................................................... 5

Tablo 6. Türkiye’nin Yaş Meyve Sebze İhracatı ..................................................................... 5

Tablo 7. Türkiye’nin 2015- 2016 Ocak-Haziran Ayı Yaş Meyve Sebze İhracatında İlk 10 Ürün

.............................................................................................................................................. 5

Tablo 8. 2016-2016 Ocak- Haziran Ayı Yaş Meyve Sebze İhracatı Yapılan İlk 10 Ülke ......... 6

Tablo 9. Dünya Yaş Meyve Sebze İhracatında İlk 10 Ülke (bin $) ......................................... 7

Tablo 10. Dünya Yaş Meyve Sebze İhracatında İlk 10 Ürün .................................................. 7

Tablo 11. Yaş Meyve Dış Ticaret Matrisi ............................................................................... 8

Tablo 12. Taze Sebze Dış Ticaret Matrisi .............................................................................. 9

Tablo 11: Türkiye’de Örtüaltı Varlığı (2015/Da).....................................................................12

Tablo 12: İller Bazında Örtüaltı Varlığı (2015/Da) .................................................................12

Tablo 13: İller Bazında Cam Sera Varlığı (Da) ......................................................................12

Tablo 14: İller Bazında Örtüaltı Sebze Üretimi (2015) ...........................................................13

Tablo 15: İller Bazında Örtüaltı Meyve Üretimi (2015) ..........................................................13

Tablo 16: Türkiye’nin Kuru Meyve İhracatı ............................................................................15

Tablo 17: Türkiye’nin Kuru Üzüm İhracatı ve Dünya Kuru Üzüm İthalatına İlişkin Genel Bilgiler

(2015) ...................................................................................................................................16

Tablo 18: Türkiye’nin Kuru Kayısı İhracatı ve Dünya Kuru Kayısı İthalatına İlişkin Genel Bilgiler

(2015) ...................................................................................................................................17

Tablo 19. Antep Fıstığı Potansiyel Dış Pazar Çalışması .......................................................18

Tablo 20. Ceviz Potansiyel Dış Pazar Çalışması ..................................................................19

Tablo 21. Badem Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması ............................................................20

Tablo 22. Kuru Üzüm Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması .....................................................21

Tablo 23. Kuru Kayısı Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması .....................................................22

Tablo 24. İncir Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması ................................................................23

GRAFİKLER DİZİNİ

Grafik 1. 2015-2016 Ocak-Haziran Ayı Yaş Meyve Sebzenin Genel Sekreterliklere Dağılımı 4

Grafik 2. Türkiye Yaş Meyve Sebzenin Ülke Grubuna Göre Dağılımı .................................... 6


A. YAŞ MEYVE SEBZE SEKTÖRÜ

Yaş sebze meyve sektörü, meyve ve sebzelerin tarımsal faaliyetlerle yetiştirilmesi ve

yetiştirilen ürünlerin doğal bozunum süresinin tamamlanmasından önce işleme tesislerine

ulaştırılması faaliyetlerini içerir.

1. EKİM ALANLARI

Tablo 1. Türkiye Meyve Sebze Ekim Alanları

TARIM ALANI 2015 Bin (ha) Toplam Alan İçindeki Payı (%)

Meyve 3.284 13.7

Sebze 809 3.4 Kaynak:TÜİK

2. ÜRETİM

2.1. TÜRKİYE’DE ÜRETİM

Tablo 2. Türkiye Meyve ve Sebze Üretimi (ton)

ÜRÜNLER YILLAR

2014 2015

Yumuşak Çekirdekli Meyveler 3.067 3.163

Sert Çekirdekli Meyveler 3.563 4.052

Turunçgiller 3.183 3.975

Sert Kabuklu Meyveler 809.799 1.123.750

Üzümsü Meyveler 5.649.577 5.206.370

Meyve Üretimi Toplam 16.876.201 17.525.012

Sebze Üretimi Toplam 28.569.781 29.552.290 Kaynak: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü

Türkiye 2015 meyve üretiminde en çok payı, Yumuşak Çekirdekliler grubu içerisinden

2.480.444 ton üretimle elma; Sert Çekirdekliler grubu içerisinden 1.700.000 ton üretim ile

zeytin; Turunçgiller grubundan 1.816.798 ton üretim ile portakal; Sert Kabuklular grubu

içerisinden 646.000 ton üretim ile fındık; Üzümsü Meyveler grubundan 3.650.000 ton üretim

ile üzüm almaktadır.

Türkiye 2015 yılı sebze üretiminde ise, 12.615.000 ton üretim ile domates birinci

sıradayken, 3.918.558 ton üretim ile karpuz 2., 1.879.189 ton üretim ile soğan(kuru) 3.sırada

yer almaktadır.

Dünyada lider konumda olduğumuz yaş meyve sebze ürünlerinde ilk 10 ürün Tablo

3’de yer almaktadır.

Tablo 3. Dünyada Lider Olduğumuz İlk 10 Yaş Meyve Sebze

Sıra Ürünler Dünya Üretimi* Türkiye Üretimi** Üretimdeki Pay(%)

1 Fındık 858.697 549.000 64

2. İncir 1.117.452 298.914 26,7

3 Kiraz 2.294.455 494.325 21,5

4 Ayva 596.532 139.311 23

5 Kayısı 4.111.076 780.000 19

6 Vişne 1.348.628 179.752 13

7 Antepfıstığı 916.921 88.600 9,7

8 Zeytin 20.396.699 1.676.000 8,2

9 Domates 163.963.770 11.820.000 7,2

10 Biber 31.171.567 2.159.348 6,9 Kaynak: *FAO, **TÜİK, 2013


Tablo 3’de yer alan ürünler, Ülkemiz açısından oldukça önem arz etmektedir. Ülkemiz

yaş meyve sebze ürünlerinin Genel Sekreterliklere dağılımı ise Tablo 4’de verilmiştir.

Tablo 4. 2015-2016 Ocak-Haziran Ayı Yaş Meyve Sebzenin Genel Sekreterliklere Dağılımı

Genel Sekreterlikler 2015 Değer ($) 2016 Değer ($) Artış-Azalış (%) 2016 Payı (%)

AKİB 431.023.680,80 415.910.915,23 -4 47

BAİB 276.869.634,48 212.070.040,54 -23 24

DKİB 170.380.294,31 90.623.748,36 -47 10

EİB 39.742.507,51 75.671.103,27 90 9

UİB 28.398.224,05 33.296.997,75 17 4

İİB 20.203.019,27 27.247.260,04 35 3

DAİB 14.025.659,37 14.505.626,28 3 2

Diğer 11.567.470 20.109.460 74 2

GENEL TOPLAM 992.210.489,72 889.435.151,02 -10 100 Kaynak: Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri, Ocak-Haziran 2016 Sektör Raporu

Grafik 1. 2015-2016 Ocak-Haziran Ayı Yaş Meyve Sebzenin Genel Sekreterliklere Dağılımı

Kaynak: Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri, Ocak-Haziran 2016 Sektör Raporu

2.2. DÜNYADA ÜRETİM

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nün en güncel verileri olan 2012 yılı

verilerine göre; 2012 yılında dünyada 57,2 milyon hektar alanda yaş sebze üretimi yapılmıştır.

Söz konusu alanda yetiştirilen toplam yaş sebze 1,1 milyar ton olup, domates yaklaşık 162

milyon tonluk üretimi ile dünyada en çok yetiştirilen yaş sebze ürünüdür. Domates ürününü,

sırasıyla karpuz (105 milyon ton), kuru soğan (83 milyon ton), lahana (70 milyon ton), hıyar ve

kornişon (65 milyon ton) ürünleri takip etmektedir. 2012 yılı itibarıyla toplam yaş sebze

üretiminde 2011 yılına kıyasla % 1,7 oranında artış meydana gelmiştir (Ekonomi Bakanlığı Yaş

Meyve Sebze Sektör Raporu). Dünya yaş meyve sebze üretiminde ilk 10 ürün Tablo 5’te yer

almaktadır.


Tablo 5. Dünya Yaş Meyve Sebze Üretiminde İlk 10 Ürün

Ürün Üretim (ton)

1.Domates 161.793.834

2.Karpuz 105.372.341

3.Muz 101.992.743

4.Kuru Soğan 82.851.732

5.Elma 76.378.738

6.Lahana 70.104.972

7.Portakal 68.223.759

8.Üzüm 67.067.129

9.Hıyar ve Karnişon 65.134.078

10.Patlıcan 48.424.295 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu, 2016

3. DIŞ TİCARET

3.1. TÜRKİYE’NİN YAŞ MEYVE SEBZE DIŞ TİCARETİ

Tablo 6. Türkiye’nin Yaş Meyve Sebze İhracatı

Yıllar Miktar (kg)

Değer ($)

Narenciye Taze Meyve Taze Sebze Genel Toplam

2013 Miktar(kg) 1.371.187.267 726.614.356 1.242.180.420 3.345.253.335

Değer ($) 930.586.507 708.240.793 691.838.549 2.348.552.931

2014 Miktar(kg) 1.585.469.868 774.407.548 1.166.584.109 3.531.680.598

Değer ($) 942.212.767 720.446.032 710.183.663 2.393.534.501

Kaynak: AKİB

Tablo 7’de Türkiye’nin 2015- 2016 Ocak-Haziran Ayı Yaş Meyve Sebze İhracatında İlk

10 ürüne yer verilmiştir.

Tablo 7. Türkiye’nin 2015- 2016 Ocak-Haziran Ayı Yaş Meyve Sebze İhracatında İlk 10 Ürün

Ürün 2015-2016(Ocak-Haziran)

Değer ($)

2015 Ocak-Haziran 2016 Ocak-Haziran

1.Domates 281.116.456,84 156.660.141,91

2.Kiraz/Vişne 69.570.402,56 137.868.331,01

3.Limon 128.617.232,48 119.874.002,81

4.Portakal 84.464.594,00 81.182.045,71

5.Biber 50.633.035,92 59.451.382,55

6.Mandarin 59.385.662,12 54.502.793,09

7.Greyfurt 42.609.056,07 54.016.426,02

8.Nar 31.683.843,99 38.585.646,15

9.Kabak 22.009.546,36 23.757.115,49

10.Şeftali 25.274.586,78 17.509.923,49

Kaynak: Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri, Ocak-Haziran 2016 Sektör Raporu (Ülkeler

2016 yılı Fob ($) değerlerine göre sıralanmıştır)


2014 yılında en fazla ihraç edilen yaş meyve sebze ürünü 430 milyon dolarla

domatesken, bu ürünü sırasıyla mandarin (369 milyon dolar), limon (286 milyon dolar), üzüm

(203 milyon dolar) ve portakal ( 190 milyon dolar) izlemektedir. Tablo 8’de 2015-2016 Ocak

Haziran ayında Türkiye’nin yaş meyve sebze ihracatı yaptığı ilk 10 ülkeye yer verilmiştir.

Tablo 8. 2016-2016 Ocak- Haziran Ayı Yaş Meyve Sebze İhracatı Yapılan İlk 10 Ülke

ÜLKE

2015-2016(Ocak-Haziran)

Değer ($)

2015 Ocak-Haziran 2016 Ocak- Haziran Artış/Azalış

(%)

1.IRAK 148.254.390,93 155.315.327,00 5

2.ALMANYA 68.208.535,05 110.061.081,17 61

3.RUSYA FEDERASYONU 451.247.521,55 92.202.379,39 -80

4.ROMANYA 44.540.301,68 70.350.789,62 58

5.UKRAYNA 29.074.479,89 51.848.765,39 78

6.BEYAZ RUSYA 11.411.482,45 47.640.457,89 317

7.SUUDİ ARABİSTAN 23.759.330,62 41.390.064,36 74

8.GÜRCİSTAN 19.221.341,00 40.333.314,98 110

9.BULGARİSTAN 26.144.148,33 26.164.554,71 0

10.HOLLANDA 17.468.004,85 26.094.419,57 49

Kaynak: Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri, Ocak-Haziran 2016 Sektör Raporu (Ülkeler

2016 yılı Fob ($) değerlerine göre sıralanmıştır)

Grafik 2. Türkiye Yaş Meyve Sebzenin Ülke Grubuna Göre Dağılımı

Kaynak: Türkiye Yaş Meyve Sebze İhracatçı Birlikleri, Ocak-Haziran 2016 Sektör Raporu


3.2. DÜNYADA YAŞ MEYVE SEBZE DIŞ TİCARETİ

Dünyada toplam yaş meyve ihracatı 2012 yılı itibarıyla 61,8 milyar dolar

seviyelerindedir. 2012 yılında toplam ihracat 2011 yılına göre % 2,2’lik bir artış kaydetmiştir.

Önde gelen ihracatçı ülkeler ise İspanya (7,4 milyar $), ABD (6,2 milyar $), Şili (4 milyar $),

Hollanda (3,8 milyar $) ve İtalya’dır (3,3 milyar $). Trademap verilerine göre ülkemiz 1,7 milyar

dolarlık ihracat hacmiyle 2012 yılı itibarıyla dünya yaş meyve ihracatından % 2,7’lik pay

almakta ve 12’inci sırada yer almaktadır (Ekonomi Bakanlığı Yaş Meyve Sebze Sektör

Raporu).

2012 verilerine göre, Dünyada yaş meyve sebze ihracatında önde gelen ilk 10 ülke

Tablo 9’da yer almaktadır.

Tablo 9. Dünya Yaş Meyve Sebze İhracatında İlk 10 Ülke (bin $)

Meyve İhracatı Sebze İhracatı

Ülkeler 2012 Pay (%) Ülkeler 2012 Pay(%)

İspanya 7.373.136 11,9 Hollanda 5.427.100 17,1

ABD 6.192.875 10,0 İspanya 4.236.778 13,3

Şili 4.012.651 6,5 Meksika 3.862.505 12,2

Hollanda 3.779.603 6,1 Çin 2.857.404 9,0

İtalya 3.345.205 5,4 ABD 2.091.087 6,6

Çin 2.849.940 4,6 Fransa 1.403.155 4,4

Belçika 2.599.436 4,2 Kanada 1.079.830 3,4

Meksika 2.528.752 4,1 Belçika 894.743 2,8

Ekvador 2.158.200 3,5 İtalya 846.869 2,7

Güney Afrika 2.051.539 3,3 Fas 627.400 2,0

TOPLAM 61.819.319 100,0 TOPLAM 31.740.025 100,0 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu, 2015

2012 verilerine göre, Dünya yaş meyve sebze ihracatında önde olan ilk 10 ürüne Tablo

10’da yer verilmiştir.

Tablo 10. Dünya Yaş Meyve Sebze İhracatında İlk 10 Ürün

Meyve İhracatı Sebze İhracatı

Ürünler 2012 Pay (%) Ürünler 2012 Pay(%)

Muz 8.869.094 14,3 Domates 7.871.342 24,8

Üzüm 7.124.245 11,5 Biber 4.272.266 13,5

Elma 7.109.881 11,5 Soğan ve Şalot 2.600.018 8,2

Portakal 4.636.122 7,5 Patates 2.561.012 8,1

Mandarin 4.218.600 6,8 Hıyar ve Kornişon 2.108.827 6,6

Armut 2.530.333 4,1 Sarımsak 1.967.354 6,2

Çilek 2.328.919 3,8 Havuç ve Şalgam 1.117.782 3,5

Şeftali 2.190.027 3,5 Karnabahar ve Brokoli

1.069.416 3,4

Diğer Meyveler 2.084.073 3,4 Kuşkonmaz 1.046.155 3,3

Kivi 2.073.914 3,4 Mantar 1.025.009 3,2

Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu, 2015


Tablo 11. Yaş Meyve Dış Ticaret Matrisi

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yılla

rı A

rası

İth

ala

tı

(Bin

$)

Tü

rkiy

e'd

en

20

11

-20

15

Yılla

rı A

rası

İth

ala

tı

(Bin

$)

Tü

rkiy

e'n

in

Payı

Kiş

i B

aş

ı

Ürü

n A

rzı

(Kg

/Kiş

i/Y

ıl)

Nü

fus

(Mil

yo

n

Kiş

i)

Mü

slü

man

Nü

fus

un

Ora

nı (%

)

Kiş

i B

aş

ı

Mil

li G

elir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uzaklık

(Km

)

ST

A v

ey

a

Gü

mrü

k

Bir

liğ

i

Tarı

m

Ala

nın

da

İşb

irliğ

i

An

laşm

ası

Tarı

m

Yü

rütm

e

Ko

mit

esi

ABD 53.832.930 50.193 0,09 84,63 319 0,80 54.629 8.734 X

Almanya 33.389.553 659.446 1,98 28,82 81 5,00 47.774 2.039 X X X

Rusya Federasyonu 25.719.429 2.601.246 10,11 23,42 144 11,70 12.736 1.796 X

İngiltere 23.551.630 146.603 0,62 6,07 65 4,60 46.297 2.837 X X

Hollanda 23.143.419 150.322 0,65 42,13 17 5,50 52.139 2.538 X X X

Fransa 20.362.989 51.293 0,25 123,58 66 7,50 42.726 2.600 X X X

Çin 18.758.968 59 0,00 111,30 1.364 1,80 7.590 6.841

Kanada 18.061.605 21.175 0,12 22,96 36 2,80 50.231 8.169 X X

Belçika 15.855.856 42.954 0,27 51,89 11 6,00 47.328 2.516 X

Japonya 11.579.364 5.897 0,05 23,48 127 0,10 36.194 8.773

Hong Kong 9.433.290 14.659 0,16 0,69 7 1,30 40.170 7.722

İsveç 4.665.435 44.762 0,96 5,19 10 4,90 58.899 2.396 X

İtalya 9.785.616 132.842 1,36 269,30 61 2,60 35.223 1.723 X

Suudi Arabistan 5.138.846 311.605 6,06 55,79 31 97,10 24.406 2.130

BAE 4.630.292 57.673 1,25 29,82 9 76,00 43.963 2.683

Polonya 6.152.038 123.937 2,01 109,88 38 0,10 14.337 1.642 X

Güney Kore 5.284.726 957 0,02 54,58 50 0,20 27.970 7.754 X X

İsviçre 4.405.645 11.258 0,26 48,56 8 5,70 85.617 2.185 X

Norveç 3.439.006 36.083 1,05 4,04 5 3,00 97.300 2.703 X

Hindistan 2.218.948 1.873 0,08 63,79 1.295 14,60 1.582 4.222 X

Endonezya 3.674.094 3.232 0,09 62,89 254 88,10 3.492 9.113 X

Avusturya 4.955.518 30.911 0,62 111,46 9 5,70 51.122 1.603 X X

Litvanya 2.959.203 12.037 0,41 25,87 3 0,10 16.490 1.737 X X

Danimarka 2.874.649 30.261 1,05 12,26 6 4,10 60.718 2.300 X

Belarus 3.024.449 87.223 2,88 46,79 9 0,20 8.040 1.605

Çek Cumhuriyeti 2.828.323 59.157 2,09 24,40 11 0,10 19.502 1.829 X X X

Ukrayna 3.706.569 669.879 18,07 60,72 45 0,90 3.082 1.185 X X

Finlandiya 2.115.696 2.204 0,10 3,85 5 0,80 49.843 2.319 X

Kuveyt 1.873.601 18.425 0,98 10,66 4 86,40 43.594 1.782 X

Singapur 2.407.871 17.380 0,72 0,00 5 14,90 56.284 8.307

Kaynak: TÜİK, Trademap ve FAOSTAT


Tablo 12. Taze Sebze Dış Ticaret Matrisi

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yılla

rı A

rası

İth

ala

tı

(Bin

$)

Tü

rkiy

e'd

en

20

11

-20

15

Yılla

rı A

rası

İth

ala

tı

(Bin

$)

Tü

rkiy

e'n

in

Payı

Kiş

i B

aş

ı

Ürü

n A

rzı

(Kg

/Kiş

i/Y

ıl)

Nü

fus

(Mil

yo

n

Kiş

i)

Mü

slü

man

Nü

fus

un

Ora

nı (%

)

Kiş

i B

aş

ı

Mil

li G

elir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uzaklık

(Km

)

ST

A v

ey

a

Gü

mrü

k

Bir

liğ

i

Tarı

m

Ala

nın

da

İşb

irliğ

i

An

laşm

ası

Tarı

m

Yü

rütm

e

Ko

mit

esi

ABD 33.827.309 1.586 0,00 107,51 319 0,80 54.629 8.734 X

Almanya 25.133.525 249.003 0,99 42,19 81 5,00 47.774 2.039 X X X

İngiltere 16.517.202 27.684 0,17 39,45 65 4,60 46.297 2.837 X X

Rusya Federasyonu 12.267.757 1.699.146 13,85 107,67 144 11,70 12.736 1.796 X

Fransa 11.913.789 27.537 0,23 79,06 66 7,50 42.726 2.600 X X X

Kanada 11.693.533 250 0,00 62,05 36 2,80 50.231 8.169 X X

Hollanda 10.577.381 57.970 0,55 285,83 17 5,50 52.139 2.538 X X X

Belçika 6.638.504 7.700 0,12 188,83 11 6,00 47.328 2.516 X

Japonya 4.753.022 6.236 0,13 89,00 127 0,10 36.194 8.773

İtalya 4.994.738 4.535 0,09 214,66 61 2,60 35.223 1.723 X

İsveç 2.922.196 13.002 0,44 35,81 10 4,90 58.899 2.396 X

Malezya 3.064.674 0 0,00 41,43 30 61,40 11.307 7.998 X

İsviçre 2.731.829 26.363 0,97 46,54 8 5,70 85.617 2.185 X

Avusturya 2.886.356 31.030 1,08 69,88 9 5,70 51.122 1.603 X X

Endonezya 2.299.306 0 0,00 40,26 254 88,10 3.492 9.113 X

BAE 2.329.921 1.719 0,07 23,96 9 76,00 43.963 2.683

Çek Cumhuriyeti 2.411.023 12.147 0,50 16,38 11 0,10 19.502 1.829 X X X

Polonya 2.814.703 33.848 1,20 137,08 38 0,10 14.337 1.642 X

Somali 1.943.127 2 0,00 10,83 11 98,60 543 4.402 X

Singapur 2.059.415 48 0,00 4,50 5 14,90 56.284 8.307

İspanya 3.418.627 794 0,02 273,29 46 2,30 29.722 3.088 X X

Hong Kong 1.833.008 2 0,00 5,16 7 1,30 40.170 7.722

Norveç 1.734.172 6.924 0,40 33,26 5 3,00 97.300 2.703 X

Danimarka 1.956.550 11.553 0,59 50,87 6 4,10 60.718 2.300 X

Pakistan 1.048.061 0 0,00 27,34 185 96,40 1.317 3.619 X X

Suudi Arabistan 1.688.126 55.898 3,31 74,32 31 97,10 24.406 2.130

Litvanya 2.113.764 598 0,03 104,95 3 0,10 16.490 1.737 X X

İrlanda 1.600.989 0 0,00 50,83 5 0,90 54.339 3.287 X

Katar 929.230 350 0,04 13,06 2 77,50 96.732 2.383

Kuveyt 1.269.354 2.748 0,22 87,14 4 86,40 43.594 1.782 X

Kaynak: TÜİK, Trademap ve FAOSTAT


4. POTANSİYEL PAZARLAR

4.1. İran

İran önemli bir narenciye ülkesidir. Fakat iç piyasada kendine yeterli olamamasından

kaynaklı ithal etmek durumundadır. Ülkenin portakal ve mandalina ithalatı ön sıradadır.

4.2. Almanya

Almanya yaş meyve sebze ithalatçısı ülkelerden biridir. Ülkemiz yaş meyve sebze

ihracatında Almanya ön sıralarda bulunmakla beraber, son yılda ihracatımız %66 artmış

bulunmaktadır.

4.3. Irak

Irak, Türkiye’nin yaş meyve sebze ihracatında ilk sırada yer almaktadır. Son yılda

ihracat oranının %23 oranında düşmesi üzerine Turunçgil ithalatında ön sırada olan Irak

potansiyel pazarı değerlendirilmelidir.

4.4. İngiltere

Türkiye’nin yaş meyve sebze ihracatında önde olan İngiltere, bu sektörde önde gelen

ithalatçı ülkelerden biridir. Geçtiğimiz yılda, Ülkemizin yaş meyve sebze ihracatı %87 oranında

artmış bulunmaktadır.

4.5. Ukrayna

Rusya ambargosu sonrası Ülkemizin yaş meyve sebze ihracat açığını en çok kapatan

ülkelerden biridir. Geçtiğimiz yılda yaş meyve sebze ihracat oranında %200 gibi ciddi bir artış

gözlemlenmiştir.

4.6. Ürdün

Ürdün, Ülkemiz yaş meyve sebze ihracatı, özellikle de elma ihracatı açısından oldukça

önem arz eden ülkelerden birisidir. Geçtiğimiz yıla oranla %750 oranında çok yüksek bir artış

yaşanmıştır. Potansiyel pazarlarımız içerisinde önemi göz ardı edilmemelidir.

4.7. Beyaz Rusya

Rusya ambargosu sonrası, özellikle yaş sebze ihracatımızda %800 oranında artış

yaşadığımız Beyaz Rusya (Belarus), yaş meyve sebze önde gelen ithalatçı ülkelerden birisi

olup, Ülkemiz yaş meyve sebze sektöründe potansiyel pazarlarımız içerisinde yer almaktadır.

4.8. Gürcistan

Ülkemiz özellikle yaş sebze ihracatında Gürcistan, ilk sıralarda yer almaktadır.

Geçtiğimiz yıla oranla yaş sebze ihracatımızda %260 değerinde artış söz konusu olmuştur.

Ülkemize yakın olması, kültür benzerliği ve navlun maliyetlerinin az olması gibi hususlar, Türki

Cumhuriyetlere yönelik potansiyel Pazar şansımızı arttırmaktadır.

4.9. Polonya

Polonya yaş meyve sebze tüketimi yönünden önde olan ülkelerdendir. Özellikle

portakal, mandalina gibi turunçgil ürünlerinde önde gelen ithalatçı ülkelerden olup, turunçil

ürünlerinde Dünyada iyi konumda olduğumuz ülkemiz açısından Polonya pazarı

değerlendirilmelidir.


4.10. Katar

Katar’da narenciye ithalatında son yıllarda önemli bir artış söz konusudur. Ülkemizin

Katar’a ihracatında özellikle elma, portakal ve domates ürünleri iyi bir potansiyele sahiptir.

5. SEKTÖRDE YAŞANAN SIKINTILAR VE YAPILMASI GEREKENLER

Ülkemizde tarımın küçük ölçekli alanlarda yapılması ve sürekli bulunabilirlik

olmamasından kaynaklı sıkıntılar yaşanabilmektedir. Ülkemiz meyve ve sebze üretiminin

mevsimsel ve bölgesel özellik arz etmesi nedeniyle ihracata yönelik faaliyette bulunan yeterli

kapasiteye sahip, modern yapıda birçok tesis yılın belli dönemlerinde atıl kalması ve buna bağlı

olarak, sektöre bağlı çalışan yan sektörlerin de (nakliyeci, ambalaj, işçi, vb.) atıl kalmasına yol

açması sıkıntı oluşturmaktadır.

Neler yapılmalıdır?

- Kullanılmayan arazilerin tarımda kullanılmasının sağlanması ile tarım üretiminin büyük ölçekli alanlarda yapılması sağlanmalı,

- Pazar odaklı İyi tarım uygulamaları yaygınlaştırılmalı, üreticilerin iyi tarım

konusunda bilinçlendirilmelerini sağlanmalı,

- Ana tedarikçi konumuna gelmek için çalışmalar hızlandırılmalı,

- Markalaşmaya önem verilmeli,

- Geliştirilen tohum çeşitleri iyileştirilmeli,

- Sertifikalı tohum ve fidan, fide üretimi/ sertifikalı çoğaltma materyali üretimi yaygınlaştırılmalı,

- Pazar, Hedef Ürün bilinçlendirme ve tanıtım çalışmaları yapılmalı,

- Yükleme ve boşaltma limanlarında yaş meyve sebze terminalleri (depo, soğuk

hava deposu) oluşturulmalı,

- Soğuk zincir yöntemi ile pazarlama ağının geliştirilmesi teşvik edilmeli,

- Hedef pazarlarda bilinilirliği ve güvenilirliği arttırmak adına çalışmalara önem verilmeli,

- Hedef pazarlarda satış ağı etkinleştirilmeli,

- Sektör temsilcileri, ihracatçı birlikleri, STK’lar, üniversiteler ve kamu kuruluşları

arasında etkin koordinasyon sağlanmalıdır (Türkiye 2023 İhracat Stratejisi Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu, TİM, 2010).


B. TÜRKİYE’DE ÖRTÜALTI ÜRETİM SEKTÖRÜ

İklim koşullarının üretim üzerindeki etkilerini asgari düzeye indirme konusunda en

yaygın kullanılan yöntem olan seracılığın ülkemizde son derece yaygın ve başarılı

uygulamaları mevcuttur. Özellikle Antalya ve Mersin illerinde kümelenen seralar; cam sera,

plastik sera, alçak tünel ve yüksek tünel olarak sınıflandırılmaktadır.

Türkiye’de sera varlığı incelendiğinde son yıllarda cam sera kurulumunun kayda değer

bir gelişme göstermediği, bununla birlikte plastik sera ve özellikle yüksek tünel tipi üretim

alanlarında artış olduğu anlaşılmaktadır.

Tablo 11: Türkiye’de Örtüaltı Varlığı (2015/Da)

Yıllar Toplam Cam Sera Plastik Sera Yüksek Tünel Alçak Tünel

2008 542.158 82.253 211.680 66.960 181.265

2009 567.180 82.932 220.186 77.046 187.016

2010 563.805 80.772 230.543 81.521 170.969

2011* 611.451 78.878 247.962 108.910 175.701

2012 617.760 80.728 278.730 95.095 163.207

2013 615.124 80.739 278.661 97.986 157.737

2014 643.442 80.976 298.651 107.095 156.720

2015 663.621 79.977 309.430 112.674 161.541 Kaynak: TÜİK

*2011 yılından itibaren örtüaltı alanlarına süs bitkileri alanları da dahil edilmiştir.

Tablo 12: İller Bazında Örtüaltı Varlığı (2015/Da)

İller Toplam alan (dekar) Oran

Antalya 258.500 39

Mersin 162.500 24

Adana 96.300 15

Muğla 38.200 6

Samsun 22.000 3

İzmir 15.200 2

Aydın 13.800 2

Hatay 11.000 1,5

Diğer 46.000 7,5

TOPLAM 663.500 100

Kaynak: TÜİK, 2015

Tablo 13: İller Bazında Cam Sera Varlığı (Da)

İller Cam sera (dekar) Oran

Antalya 66.935 84

Mersin 5.970 7,5

Muğla 5.779 7

İzmir 325 0,4

Yalova 154 0,2

Diğer 813 0,9

TOPLAM 79.976 100

Kaynak: TÜİK, 2015


1. TÜRKİYE’DE ÖRTÜALTI ÜRETİMİ

Türkiye’de yaklaşık 30 Milyon tonluk sebze üretiminin 6,4 Milyon tonu (%21), 19 Milyon

tonluk meyve üretiminin 370 Bin tonu (%2) ve 1,6 Milyar adet süs bitkisi üretiminin 1,2 Milyar

adedi (%77) seralarda üretilmektedir (TÜİK, 2015). Tablo 14 ve 15’de Türkiye’de örtüaltı sebze

ve meyve üretim değerleri yer almaktadır. Örtüaltı sebze üretiminde özellikle domates üretimi

nedeniyle Antalya lider il konumunda olup örtüaltı meyve üretiminde ise yoğun çilek üretimi ile

paralel olarak Mersin ön plandadır.

Tablo 14: İller Bazında Örtüaltı Sebze Üretimi (2015)

Kaynak: TÜİK

Tablo 15: İller Bazında Örtüaltı Meyve Üretimi (2015)

İller Üretim Miktarları (Ton)

Mersin 255.000

Antalya 65.000

Aydın 42.900

İzmir 1.426

Kaynak: TÜİK

2. SONUÇ

Örtüaltı üretimi iklim koşullarından etkilenme düzeyini azaltması, daha verimli ve kaliteli

üretime olanak sağlaması, dönemsel üretim zorunluluğunu ortadan kaldırması ve doğal

koşullarda üretimi mümkün olmayan ürünlerin üretilebilir olması gibi nedenlerden dolayı

üreticiler ve ülke ekonomisi açısından son derece önemlidir. Son yıllarda, örtüaltı üretiminin

geliştirilmesi amacıyla; üretimde kullanılan mekanizasyonun geliştirilmesi, ürün çeşitliliğine

yönelim ve örtüaltı üretimin kümeleme mantığı çerçevesinde organize alanlarda uygulanması

gibi çalışmalar hız kazanmıştır.

Örtüaltı üretimde en önemli üretim merkezi konumunda bulunan Antalya ili başta olmak

üzere Mersin ve İzmir gibi illerimizde örtüaltı üretimin cazibesini ve karlılığını sürdürebilmesi

için ihraç pazarlarımızın korunması, yeni pazarlara erişim ve örtüaltında alternatif ürünlerin

üretiminin sağlanması gerekmektedir. Bunun yanısıra modern seraların geliştirilmesi adına

yapılan çalışmaların süreklilik arz etmesi, bunların yapı malzemesi olarak ihracı ve ABD ve

Hollanda gibi örtüaltı üretimde referans ülke olma hususunda atılması gereken birçok adım

vardır.

İller Üretim Miktarları (Ton)

Antalya 3,3 Milyon

Mersin 970.000

Adana 635.000

Muğla 566.000

İzmir 170.000

Manisa 40.000

Aydın 22.500


C. KURU MEYVE SEKTÖRÜ

1. SEKTÖRÜN GENEL DURUMU

İlk ihracatçı sektörlerimizden olan kuru meyve sektörü, ülke tarımsal üretiminin güçlü

alanlarından olan yaş meyve sebze üretimine bağlı olarak önemli bir üretim ve ihracat alanıdır.

Tamamı yerli girdilere dayalı üretim yapısı ile ülkemize önemli miktarlarda döviz

kazandırmaktadır.

Kuru meyve üretimi, özellikle yaş üretimin gerçekleştiği batı ve güney bölgelerimizde

önemli bir gelir ve istihdam alanıdır. Sektörün gelişmesi, üretimin artmasıyla beraber kaliteli

ürün üretme ve ihracat yapılan ülkelerin sayısı ve niteliklerinin artırılması ile doğru orantılıdır.

2. TÜRKİYE’NİN KURU MEYVE DIŞ TİCARETİ

Kuru meyve ürünlerinin mevcut ihracat potansiyelinin arttırılması amacıyla

sürdürülebilir üretimin yanı sıra uluslararası sağlık standartlarının sağlanması, ürünlerin kalitesi

ve rekabetçi fiyat politikalarının geliştirilmesi son derece önemlidir. Mevcut pazarlarımızda

kalıcı olmak, yeni pazarlara erişim ve kuru meyve ürünlerimizim öncelikli talep edilebilir ürünler

olması en önemli hedeflerimiz arasındadır.

2.1. İTHALAT

Türkiye, kuru meyve ithalatında önemli bir yer tutmamaktadır. Bununla birlikte 2015

yılında dünya kuru kayısı ithalatının %1,2’sine tekabül eden 4,8 Milyon $ değerinde kuru kayısı

ve 8 Milyon $’lık kuru üzüm ithalatı gerçekleşmiştir (www.trademap.org).

2.2. İHRACAT

2015 yılında kuru meyve ihracatımız Türkiye genelinde bir önceki yıla göre miktar

bazında %5'lik düşüşle 412.099 ton, değer bazında %8 düşüşle 1,3 Milyar $ olarak

gerçekleşmiştir. 2015 yılı kuru meyve ihracatımız ürün grupları bazında incelendiğinde

çekirdeksiz kuru üzümün en önemli ihraç ürünümüz olduğu ve miktar bazında % 54, değer

bazında ise % 32'lik bir paya sahip olduğu görülmektedir. Çekirdeksiz kuru üzümü sırasıyla

miktarda % 16, değerde % 23 pay sahibi olan kuru kayısı ve miktarda % 15, değerde %17 pay

sahibi olan kuru incir izlemektedir.

http://www.trademap.org/


Tablo 16: Türkiye’nin Kuru Meyve İhracatı

İhracat

Değerleri

2014 2015 Miktar

%

Değişim

Değer

%

Değişim

Birim Fiyat

%

Değişim Ürün Miktar

(Ton)

Değer (000 $) Birim

Fiyat

Miktar Değer (000 $) Birim

Fiyat

Çekirdeksiz

Kuru Üzüm

226.445 478.327 2,11 224.538 430.220 1,92 -1 -10 -9

Kuru Kayısı 78.900 346.984 4,4 65.555 304.082 4,64 -17 -12 5

Kuru İncir 63.889 252.769 3,96 62.021 230.552 3,72 -3 -9 -6

Antep Fıstığı 2.220 42.364 19,08 5.127 75.997 14,82 131 79 -22

Badem 6.487 73.507 11,33 4.974 69.296 13,93 -23 -6 23

Ceviz 4.370 62.621 14,33 4.092 58.850 14,38 -6 -6 0

Çamfıstığı 420 22.372 53,28 1.103 41.982 38,07 163 88 -29

Diğer 52.377 179.698 44.689 135.079

TOPLAM 435.108 1.458.642 412.099 1.346.058 -5 -8

Kaynak: EİB

2.2.1 En Fazla İhraç Edilen Kuru Meyveler

Türkiye, kuru meyve üretimi ve uluslararası ticaretinde en önemli ülkelerden biridir. Ülkemizin ihraç ettiği en önemli ürünler; kuru üzüm, kuru

kayısı, kuru incir ve sert kabuklu meyvelerdir. Aşağıda yer alan tablolarda söz konusu ürünlere ilişkin Türkiye’nin ihracat rakamları, en fazla ihracat

yaptığı ülkeler, o ülkelerin söz konusu ürünün ticaretinde dünyadaki sıralaması ve değişim oranları verileri yer almaktadır.


Tablo 17: Türkiye’nin Kuru Üzüm İhracatı ve Dünya Kuru Üzüm İthalatına İlişkin Genel Bilgiler (2015)

İthalatçı Ülkeler

Türkiye'nin Kuru Üzüm İhracatına İlişkin Göstergeler (2015) Türkiye'nin

İhracat Değeri (Bin $)

Ülkenin Türkiye İhracatında Payı

(%)

İhracat Miktarı (Ton)

Birim Fiyat ($/Ton)

2011 - 2015 Arası İhracat

Gelir Değişimi (%)

2011 - 2015 Arası İhracat Miktar

Değişimi (%)

Dünya İthalatında

Payı (%)

Dünya 430.000 100 224273 1.913 -4 1 100

İngiltere 127.192 29,6 67263 1.891 -4 1 13,3

Almanya 57.766 13,5 30791 1.876 -11 -6 9,7

Hollanda 50.639 11,8 26954 1.879 -3 2 7

İtalya 32.771 7,6 16516 1.984 -4 0 2,7

Fransa 29.557 6,9 14805 1.996 -3 1 3,5

Avustralya 21.873 5,1 12350 1.771 -8 -2 2,1

Belçika 17.970 4,2 9143 1.965 -7 -3 2,4

Kanada 12.748 3 7124 1.789 -3 3 3,7

İrlanda 10.376 2,4 5365 1.934 -1 4 0,9

İspanya 10.010 2,3 4916 2.036 5 9 2

Yeni Zelanda 7.261 1,7 4041 1.797 -5 1 1

S. Bölge 5.407 1,3 3170 1.706 12 20 0,3

İsviçre 5.198 1,2 2299 2.261 4 6 0,6

Japonya 4.165 1 1799 2.315 10 11 5,6

İsveç 3.985 0,9 1229 3.242 34 34 1,4

Avusturya 3.525 0,8 2021 1.744 2 9 1

Rusya 3.442 0,8 1719 2.002 -10 -5 1,9

Polonya 3.002 0,7 1594 1.883 18 25 1,6

Kaynak: Trademap


Tablo 18: Türkiye’nin Kuru Kayısı İhracatı ve Dünya Kuru Kayısı İthalatına İlişkin Genel Bilgiler (2015)

İthalatçı Ülke Türkiye'nin Kuru Kayısı İhracatına İlişkin Göstergeler (2015) Türkiye'nin

İhracat Değeri (Bin $)

Ülkenin Türkiye İhracatında Payı

İhracat Miktarı (Ton)

Birim Fiyat (Dolar/Ton)

2011 - 2015 Arası İhracat Gelir Değişimi (%)

2011 - 2015 Arası İhracat Miktar

Değişimi (%)

Dünya İthalatındaki Payı

(%)

Dünya 302.689 100 65.267 4.638 -2 -9 100

ABD 50.964 16,8 9.934 5.130 -1 -8 12,4

Fransa 28.968 9,6 5.042 5.745 3 -5 8,2

İngiltere 25.154 8,3 4.972 5.059 1 -6 9,7

Almanya 21.959 7,3 4.040 5.435 -5 -13 7,7

Avusturya 18.991 6,3 3.541 5.363 0 -7 5,2

Rusya 12.029 4 5.491 2.191 -26 -20 3,1

Brezilya 10.893 3,6 2.212 4.925 -3 -12 3,4

S. Bölge 10.542 3,5 2.123 4.966 8 1 2,5

İspanya 10.421 3,4 1.952 5.339 9 -1 2,8

Hollanda 10.379 3,4 2.124 4.887 2 -7 3,4

Mısır 8.270 2,7 2.501 3.307 3 7 1,2

Cezayir 7.729 2,6 1.509 5.122 10 6 1,5

Polonya 7.603 2,5 1.733 4.387 8 0 2,4

Kanada 5.903 2 1.168 5.054 -3 -11 2,4

İtalya 5.672 1,9 1.071 5.296 -1 -9 2

İsrail 5.578 1,8 1.090 5.117 -6 -11 1,5

BAE 4.714 1,6 823 5.728 20 12 1,3

İsviçre 3.988 1,3 617 6.464 8 -3 1,8

Kaynak: Trademap


Tablo 19. Antep Fıstığı Potansiyel Dış Pazar Çalışması

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı

(Bin

$)

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

Dış

Tic

are

t D

en

ge

si

(Bin

$)

Ülk

en

in

20

15

Yılı

İth

ala

tın

da

Ürü

n

Bir

im D

eğ

eri

($/T

on

)

Tü

rkiy

e'd

en

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı

(Bin

$)

Tü

rkiy

e'n

in P

ay

ı

(%)

Kiş

i B

aş

ı Ü

rün

Arz

ı (K

g/K

işi/

Yıl)

Nü

fus

(Mil

yo

n K

işi)

Mü

slü

ma

n

Nü

fus

un

Ora

nı

(%)

Kiş

i B

aş

ı M

illi

Ge

lir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uza

klık

(K

m)

Se

rbe

st

Tic

are

t

An

laş

mas

ı ve

ya

Gü

mrü

k B

irli

ği

Ta

rım

Ala

nın

da

İşb

irli

ği

An

laş

mas

ı

Ta

rım

Yü

rütm

e

Ko

mit

es

i

Hong Kong 3.267.145 -1.708.890 8.302 3.953 0,12 0,00 7,2 1,30 40.170 7.722

Almanya 1.526.905 -834.002 11.438 24.858 1,63 0,00 81,0 5,00 47.774 2.039 X X X

İtalya 608.519 -563.147 12.571 69.095 11,35 0,00 60,8 2,60 35.223 1.723 X

Çin 474.628 -375.162 6.974 0 0,00 0,00 1.364,3 1,80 7.590 6.841

Lüksemburg 503.393 -365.552 11.198 0 0,00 0,00 0,6 2,30 116.613 2.354 X

Fransa 479.335 -442.070 12.599 1.694 0,35 0,00 66,2 7,50 42.726 2.600 X X X

Hollanda 521.379 -49.896 11.416 1.133 0,22 0,00 16,9 5,50 52.139 2.538 X X X

Rusya Federasyonu 458.539 -456.725 10.568 322 0,07 0,00 143,8 11,70 12.736 1.796 X

Hindistan 348.846 -346.488 10.124 2.760 0,79 0,00 1.295,3 14,60 1.582 4.222 X

İspanya 382.018 -337.994 10.496 905 0,24 0,00 46,5 2,30 29.722 3.088 X X

Belçika 402.986 -44.007 9.967 4.519 1,12 0,00 11,2 6,00 47.328 2.516 X

İngiltere 230.996 -221.490 9.377 553 0,24 0,00 64,6 4,60 46.297 2.837 X X

BAE 220.463 -59.782 7.899 1.545 0,70 0,00 9,1 76,00 43.963 2.683

İsrail 156.248 -155.943 10.631 12.376 7,92 0,00 8,2 17,70 37.206 891 X X

Vietnam 200.279 -199.033 4.547 417 0,21 0,00 90,7 0,20 2.052 7.114 X

Japonya 125.136 -125.063 14.415 17 0,01 0,00 127,1 0,10 36.194 8.773

Lübnan 117.196 -115.971 13.994 1.579 1,35 0,00 4,5 59,70 10.058 713 X

Avustralya 96.505 -86.237 14.410 805 0,83 0,00 23,5 1,90 61.980 14.513 X

Kanada 120.304 -119.180 13.992 483 0,40 0,00 35,5 2,80 50.231 8.169 X X

Mısır 44.082 -44.045 21.423 4.658 10,57 0,00 89,6 94,70 3.366 1.111 X X

Polonya 109.695 -104.129 8.118 0 0,00 0,00 38,0 0,10 14.337 1.642 X

İsviçre 38.854 -37.871 20.217 1.880 4,84 0,00 8,2 5,70 85.617 2.185 X

Suudi Arabistan 117.967 -112.526 3.820 8.179 6,93 0,00 30,9 97,10 24.406 2.130

Kongo Demokratik Cumh 96 0 31.000 0 0,00 0,00 74,9 1,60 442 5.228

Maldivler 1.095 0 29.500 0 0,00 0,00 0,4 98,40 7.635 5.697

Avusturya 21.126 -17.871 15.627 203 0,96 0,00 8,5 5,70 51.122 1.603 X X

Norveç 8.046 -6.655 15.916 0 0,00 0,00 5,1 3,00 97.300 2.703 X

Slovakya 41.162 -33.440 9.996 0 0,00 0,00 5,4 0,10 18.501 1.552 X

Güney Kore 37.519 -37.464 13.002 0 0,00 0,00 50,4 0,20 27.970 7.754 X X

Litvanya 35.759 -29.486 10.117 0 0,00 0,00 2,9 0,10 16.490 1.737 X X

Kaynak:TÜİK, Trademap, FAOSTAT


Tablo 20. Ceviz Potansiyel Dış Pazar Çalışması

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı

(Bin

$)

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

Dış

Tic

are

t

Den

ge

si

(Bin

$)

Ülk

en

in 2

01

5 Y

ılı

İth

ala

tın

da

Ürü

n

Bir

im D

eğ

eri

($/T

on

)

Tü

rkiy

e'd

en

20

11

-

20

15

Yılla

rı A

rası

İth

ala

tı (

Bin

$)

Tü

rkiy

e'n

in P

ay

ı

Kiş

i B

aş

ı Ü

rün

Arz

ı (K

g/K

işi/

Yıl)

Nü

fus

(Mil

yo

n K

işi)

Mü

slü

ma

n

Nü

fus

un

Ora

nı

(%)

Kiş

i B

aş

ı M

illi

Ge

lir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uza

klık

(K

m)

Se

rbe

st

Tic

are

t

An

laş

mas

ı ve

ya

Gü

mrü

k B

irli

ği

Ta

rım

Ala

nın

da

İşb

irli

ği

An

laş

mas

ı

Ta

rım

Yü

rütm

e

Ko

mit

es

i

Almanya 1.226.643 -907.714 8.827 9.163 0,75 0,21 81,0 5,00 47.774 2.039 X X X

İtalya 923.684 -841.235 5.027 3.775 0,41 0,18 60,8 2,60 35.223 1.723 X

İspanya 816.415 -742.876 6.667 3.687 0,45 0,31 46,5 2,30 29.722 3.088 X X

Hong Kong 753.143 -446.917 3.905 4.048 0,54 0,00 7,2 1,30 40.170 7.722

Güney Kore 608.771 -606.697 11.043 1.710 0,28 0,03 50,4 0,20 27.970 7.754 X X

Japonya 648.932 -648.766 11.099 450 0,07 0,00 127,1 0,10 36.194 8.773

Kanada 420.656 -415.352 8.396 2.046 0,49 0,00 35,5 2,80 50.231 8.169 X X

İngiltere 371.765 -343.699 9.790 2.577 0,69 0,00 64,6 4,60 46.297 2.837 X X

Meksika 465.529 1.003.850 4.343 0 0,00 0,85 125,4 0,10 10.326 11.779

Fransa 353.967 409.326 7.967 2.159 0,61 0,51 66,2 7,50 42.726 2.600 X X X

Hollanda 331.352 -195.172 8.168 7.586 2,29 0,00 16,9 5,50 52.139 2.538 X X X

Avustralya 224.494 -145.834 9.653 455 0,20 0,11 23,5 1,90 61.980 14.513 X

Brezilya 204.734 -184.502 9.031 634 0,31 0,03 206,1 0,10 11.727 10.376 X

Irak 187.920 -187.893 4.483 60.956 32,44 0,05 34,8 98,90 6.420 1.263 X

İsrail 194.534 -194.295 9.113 1.861 0,96 0,00 8,2 17,70 37.206 891 X X

BAE 215.606 -114.962 6.074 5.262 2,44 0,00 9,1 76,00 43.963 2.683

Avusturya 184.296 -128.633 8.190 22 0,01 0,40 8,5 5,70 51.122 1.603 X X

Çin 293.077 4.778 4.761 4.948 1,69 1,25 1.364,3 1,80 7.590 6.841

İsviçre 151.730 -148.351 10.212 225 0,15 0,30 8,2 5,70 85.617 2.185 X

Belçika 104.897 -61.321 8.024 505 0,48 0,04 11,2 6,00 47.328 2.516 X

Tayvan 132.327 -131.631 9.424 3.179 2,40 0,00 23,0 0,10 37.719 8.160

Vietnam 153.528 -140.291 3.331 31.881 20,77 0,00 90,7 0,20 2.052 7.114 X

İsveç 103.053 -96.182 10.177 628 0,61 0,00 9,7 4,90 58.899 2.396 X

Norveç 74.819 -73.268 13.723 2 0,00 0,00 5,1 3,00 97.300 2.703 X

Hindistan 18.446 175.667 3.287 0 0,00 0,03 1.295,3 14,60 1.582 4.222 X

Ürdün 35.684 -34.514 8.002 0 0,00 0,00 6,6 98,80 5.423 979 X X

Rusya Federasyonu 85.747 -82.651 10.441 1.529 1,78 0,00 143,8 11,70 12.736 1.796 X

Mısır 40.834 -40.776 8.204 5.795 14,19 0,24 89,6 94,70 3.366 1.111 X X

Portekiz 83.961 -78.965 7.371 0 0,00 0,44 10,4 0,60 22.124 3.585 X

Bahamalar 1.463 0 64.250 0 0,00 0,00 0,4 0,10 22.217 9.816



Tablo 21. Badem Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı (

Bin

$)

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

Dış

Tic

are

t

Den

ge

si

(Bin

$)

Ülk

en

in 2

01

5 Y

ılı

İth

ala

tın

da

Ürü

n

Bir

im D

eğ

eri

($/T

on

)

Tü

rkiy

e'd

en

20

11

-

20

15

Yılla

rı A

rası

İth

ala

tı (

Bin

$)

Tü

rkiy

e'n

in P

ay

ı

Kiş

i B

aş

ı Ü

rün

Arz

ı (K

g/K

işi/

Yıl)

Nü

fus

(M

ily

on

Kiş

i)

Mü

slü

ma

n

Nü

fus

un

Ora

nı

(%)

Kiş

i B

aş

ı M

illi

Ge

lir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uza

klık

(K

m)

Se

rbe

st

Tic

are

t

An

laş

mas

ı ve

ya

Gü

mrü

k B

irli

ği

Ta

rım

Ala

nın

da

İşb

irli

ği

An

laş

mas

ı

Ta

rım

Yü

rütm

e

Ko

mit

es

i

Almanya 3.069.718 -2.528.103 9.319 1.097 0,04 0,00 81,0 5,00 47.774 2.039 X X X

Hindistan 2.675.943 -2.663.684 7.711 36 0,00 0,00 1.295,3 14,60 1.582 4.222 X

Hong Kong 2.347.048 -1.092.201 7.462 12 0,00 0,00 7,2 1,30 40.170 7.722

İspanya 2.539.845 138.275 8.643 2.577 0,10 3,21 46,5 2,30 29.722 3.088 X X

Fransa 1.242.621 -1.169.043 9.495 1.457 0,12 0,01 66,2 7,50 42.726 2.600 X X X

BAE 1.284.207 -617.027 8.247 1.027 0,08 0,12 9,1 76,00 43.963 2.683

Japonya 1.132.381 -1.132.183 10.213 169 0,01 0,00 127,1 0,10 36.194 8.773

İtalya 1.218.100 -823.733 9.618 1.668 0,14 1,19 60,8 2,60 35.223 1.723 X

Kanada 904.243 -898.851 9.915 0 0,00 0,00 35,5 2,80 50.231 8.169 X X

Güney Kore 820.585 -818.566 10.285 0 0,00 0,00 50,4 0,20 27.970 7.754 X X

Hollanda 774.084 -347.722 9.201 137 0,02 0,00 16,9 5,50 52.139 2.538 X X X

İngiltere 716.341 -561.501 10.061 172 0,02 0,00 64,6 4,60 46.297 2.837 X X

Belçika 572.289 -254.482 9.823 4 0,00 0,00 11,2 6,00 47.328 2.516 X


Meksika 343.752 -330.547 10.273 0 0,00 0,00 125,4 0,10 10.326 11.779

İsviçre 363.055 -354.176 10.234 13 0,00 0,00 8,2 5,70 85.617 2.185 X

İran 482.398 -370.949 15.024 23.237 4,82 1,12 78,1 99,70 5.443 1.693 X X

Çin 204.398 -190.952 7.070 1 0,00 0,03 1.364,3 1,80 7.590 6.841

Danimarka 283.060 -260.271 10.050 254 0,09 0,00 5,6 4,10 60.718 2.300 X

Suudi Arabistan 271.003 -265.391 7.751 24.686 9,11 0,00 30,9 97,10 24.406 2.130

Irak 63.729 -63.624 13.765 50.216 78,80 0,02 34,8 98,90 6.420 1.263 X

İsveç 222.253 -193.970 10.089 32 0,01 0,00 9,7 4,90 58.899 2.396 X

Polonya 201.012 -177.979 10.093 0 0,00 0,00 38,0 0,10 14.337 1.642 X

Ukrayna 53.561 -53.124 9.552 841 1,57 0,00 45,4 0,90 3.082 1.185 X X

Hırvatistan 37.203 -36.744 10.687 0 0,00 0,05 4,2 1,30 13.475 1.521 X

Avusturya 143.432 -111.859 10.291 41 0,03 0,00 8,5 5,70 51.122 1.603 X X

Ürdün 117.952 -114.897 9.892 2.729 2,31 0,32 6,6 98,80 5.423 979 X X

Macaristan 29.457 -27.491 10.165 893 3,03 0,01 9,9 0,30 14.027 1.391 X X

Slovenya 14.149 -13.813 10.810 0 0,00 0,00 2,1 2,40 24.002 1.637 X X

Tayvan 203.140 -202.051 8.659 125 0,06 0,00 23,0 0,10 37.719 8.160



Tablo 22. Kuru Üzüm Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı

(B

in $

)

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

Dış

Tic

are

t

Den

ge

si

(Bin

$)

Ülk

en

in 2

01

5 Y

ılı

İth

ala

tın

da

Ürü

n

Bir

im D

eğ

eri

($/T

on

)

Tü

rkiy

e'd

en

20

11

-

20

15

Yılla

rı A

rası

İth

ala

tı (

Bin

$)

Tü

rkiy

e'n

in P

ay

ı

Kiş

i B

aş

ı Ü

rün

Arz

ı (K

g/K

işi/

Yıl)

Nü

fus

(Mil

yo

n K

işi)

Mü

slü

ma

n

Nü

fus

un

Ora

nı

(%)

Kiş

i B

aş

ı M

illi

Ge

lir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uza

klık

(K

m)

Se

rbe

st

Tic

are

t

An

laş

mas

ı ve

ya

Gü

mrü

k B

irli

ği

Ta

rım

Ala

nın

da

İşb

irli

ği

An

laş

mas

ı

Ta

rım

Yü

rütm

e

Ko

mit

es

i

İngiltere 1.357.306 -1.304.031 2.065 690.812 50,90 0,01 64,6 4,60 46.297 2.837 X X

Almanya 933.330 -775.056 2.038 402.645 43,14 14,07 81,0 5,00 47.774 2.039 X X X

Hollanda 680.395 -510.049 1.967 273.346 40,17 0,08 16,9 5,50 52.139 2.538 X X X

Japonya 461.299 -461.209 2.926 19.035 4,13 1,49 127,1 0,10 36.194 8.773

Kanada 354.024 -344.018 2.443 69.299 19,57 2,88 35,5 2,80 50.231 8.169 X X


Belçika 234.143 -113.118 1.822 123.787 52,87 0,01 11,2 6,00 47.328 2.516 X

Brezilya 259.025 -258.917 1.635 4.248 1,64 6,99 206,1 0,10 11.727 10.376 X

Hindistan 150.884 6.226 3.510 96 0,06 1,92 1.295,3 14,60 1.582 4.222 X

Çin 203.394 187.199 1.463 7.179 3,53 8,47 1.364,3 1,80 7.590 6.841

Meksika 157.488 -149.047 1.631 0 0,00 2,79 125,4 0,10 10.326 11.779

Polonya 150.787 -144.340 1.879 21.161 14,03 0,00 38,0 0,10 14.337 1.642 X

BAE 111.136 -57.338 2.495 2.328 2,10 0,01 9,1 76,00 43.963 2.683

Ukrayna 150.406 -149.782 1.422 4.908 3,26 12,68 45,4 0,90 3.082 1.185 X X

İsveç 128.725 -107.389 3.355 12.118 9,41 0,00 9,7 4,90 58.899 2.396 X

Danimarka 124.845 -104.141 2.885 8.177 6,55 0,00 5,6 4,10 60.718 2.300 X

Suudi Arabistan 81.645 -58.292 1.885 539 0,66 4,85 30,9 97,10 24.406 2.130

ABD 178.119 1.740.408 1.979 1.838 1,03 24,29 318,9 0,80 54.629 8.734 X

Tayvan 92.489 -80.883 2.439 908 0,98 4,34 23,0 0,10 37.719 8.160

Kazakistan 71.717 -69.972 699 274 0,38 3,94 17,3 56,40 12.602 3.213

Venezuela 74.693 -74.690 2.586 92 0,12 1,34 30,7 0,30 12.772 10.090

Kolombiya 72.825 -72.601 1.736 0 0,00 0,54 47,8 0,10 7.904 11.107 X

Çek Cumhuriyeti 65.936 -52.943 1.995 9.088 13,78 7,10 10,5 0,10 19.502 1.829 X X X

Norveç 69.123 -68.677 3.679 2.487 3,60 0,00 5,1 3,00 97.300 2.703 X

Güney Kore 58.448 -58.297 2.601 960 1,64 5,16 50,4 0,20 27.970 7.754 X X

Belarus 30.600 -29.770 1.812 43 0,14 0,80 9,5 0,20 8.040 1.605

İrlanda 77.383 -72.182 2.208 43.472 56,18 0,00 4,6 0,90 54.339 3.287 X

Cezayir 84.278 0 2.372 11.725 13,91 14,66 38,9 98,20 5.484 2.615

Pakistan 2.039 -1.481 1.960 0 0,00 0,36 185,0 96,40 1.317 3.619 X X

Irak 43.376 -42.946 1.735 200 0,46 7,76 34,8 98,90 6.420 1.263 X



Tablo 23. Kuru Kayısı Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı

(Bin

$)

Ülk

en

in

20

11

-20

15 Y

ılla

rı

Ara

sı

Dış

Tic

are

t

Den

ge

si

(Bin

$)

Ülk

en

in 2

01

5 Y

ılı

İth

ala

tın

da

Ürü

n

Bir

im D

eğ

eri

($/T

on

) T

ürk

iye

'de

n

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı

(B

in $

)

Tü

rkiy

e'n

in P

ay

ı

Kiş

i B

aş

ı Ü

rün

Arz

ı (K

g/K

işi/

Yıl)

Nü

fus

(M

ily

on

Kiş

i)

Mü

slü

ma

n

Nü

fus

un

Ora

nı

(%)

Kiş

i B

aş

ı M

illi

Ge

lir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uza

klık

(K

m)

Se

rbe

st

Tic

are

t

An

laş

mas

ı ve

ya

Gü

mrü

k B

irli

ği

Ta

rım

Ala

nın

da

İşb

irli

ği

An

laş

mas

ı

Ta

rım

Yü

rütm

e

Ko

mit

es

i

ABD 268.636 -226.675 4.377 243.328 90,58 0,17 318,9 0,80 54.629 8.734 X

Almanya 183.084 -119.218 5.921 152.120 83,09 0,00 81,0 5,00 47.774 2.039 X X X

İngiltere 185.751 -171.924 5.565 115.115 61,97 0,00 64,6 4,60 46.297 2.837 X X


Fransa 165.785 -115.806 5.631 147.779 89,14 2,02 66,2 7,50 42.726 2.600 X X X

Avustralya 87.415 -85.107 5.370 88.823 101,61 0,56 23,5 1,90 61.980 14.513 X

Brezilya 78.706 -78.638 5.550 75.565 96,01 0,00 206,1 0,10 11.727 10.376 X

Kazakistan 84.769 -70.552 535 2.995 3,53 0,88 17,3 56,40 12.602 3.213

Hindistan 51.663 -51.496 3.647 8.328 16,12 0,01 1.295,3 14,60 1.582 4.222 X

Hollanda 71.378 -39.162 5.341 52.741 73,89 0,00 16,9 5,50 52.139 2.538 X X X

Kanada 53.568 -50.386 6.078 33.878 63,24 0,01 35,5 2,80 50.231 8.169 X X

Polonya 45.158 -43.281 4.757 35.505 78,62 0,11 38,0 0,10 14.337 1.642 X

İsveç 32.685 -31.420 6.794 17.207 52,65 0,00 9,7 4,90 58.899 2.396 X

İsviçre 36.601 -35.154 7.217 19.733 53,91 1,01 8,2 5,70 85.617 2.185 X

Danimarka 28.775 -20.895 6.180 13.873 48,21 0,00 5,6 4,10 60.718 2.300 X

Belçika 27.340 -21.679 5.846 7.720 28,24 0,00 11,2 6,00 47.328 2.516 X

Yeni Zelanda 31.208 -30.233 5.464 18.201 58,32 0,61 4,5 0,90 44.342 16.841 X

İsrail 31.501 -31.471 5.228 27.509 87,33 1,16 8,2 17,70 37.206 891 X X

Slovakya 15.536 -11.306 5.614 12.680 81,62 0,28 5,4 0,10 18.501 1.552 X

Norveç 18.738 -18.609 7.720 4.691 25,04 0,00 5,1 3,00 97.300 2.703 X

Çin 4.917 9.287 1.128 4.213 85,68 0,04 1.364,3 1,80 7.590 6.841


Japonya 24.618 -24.609 8.721 9.684 39,34 0,97 127,1 0,10 36.194 8.773

BAE 14.264 -11.148 5.878 15.579 109,22 0,00 9,1 76,00 43.963 2.683

Mısır 20.534 -19.929 4.371 35.674 173,73 1,12 89,6 94,70 3.366 1.111 X X

Belarus 13.511 -12.659 2.644 3.156 23,36 0,00 9,5 0,20 8.040 1.605

Ukrayna 54.994 -54.802 2.507 26.243 47,72 2,98 45,4 0,90 3.082 1.185 X X

İspanya 50.791 -35.483 5.656 46.196 90,95 2,84 46,5 2,30 29.722 3.088 X X

Slovenya 4.299 -4.192 5.711 2.096 48,76 0,21 2,1 2,40 24.002 1.637 X X

Meksika 5.991 -5.948 3.625 3.806 63,53 0,01 125,4 0,10 10.326 11.779



Tablo 24. İncir Potansiyel Dış Pazarlar Çalışması

ÜLKELER

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı (

Bin

$)

Ülk

en

in

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

Dış

Tic

are

t

Den

ge

si

(Bin

$)

Ülk

en

in 2

01

5 Y

ılı

İth

ala

tın

da

Ürü

n

Bir

im D

eğ

eri

($/T

on

)

Tü

rkiy

e'd

en

20

11

-20

15

Yıl

ları

Ara

sı

İth

ala

tı

(Bin

$)

Tü

rkiy

e'n

in P

ay

ı

Kiş

i B

aş

ı Ü

rün

Arz

ı (K

g/K

işi/

Yıl)

Nü

fus

(M

ily

on

Kiş

i)

Mü

slü

ma

n

Nü

fus

un

Ora

nı

(%)

Kiş

i B

aş

ı M

illi

Ge

lir

($/Y

ıl)

Tü

rkiy

e'y

e

Uza

klık

(K

m)

Se

rbe

st

Tic

are

t

An

laş

mas

ı ve

ya

Gü

mrü

k B

irli

ği

Ta

rım

Ala

nın

da

İşb

irli

ği

An

laş

mas

ı

Ta

rım

Yü

rütm

e

Ko

mit

es

i

Hindistan 266.100 -265.252 7.115 109 0,04 0,01 1.295,3 14,60 1.582 4.222 X

Fransa 271.053 -226.263 3.328 169.070 62,38 0,05 66,2 7,50 42.726 2.600 X X X

Almanya 282.829 -189.772 3.687 204.617 72,35 0,00 81,0 5,00 47.774 2.039 X X X

ABD 120.428 -11.742 3.364 70.700 58,71 0,08 318,9 0,80 54.629 8.734 X

İngiltere 108.680 -102.003 3.331 49.067 45,15 0,00 64,6 4,60 46.297 2.837 X X

İtalya 100.033 -56.217 3.975 66.109 66,09 0,19 60,8 2,60 35.223 1.723 X

Kanada 93.250 -92.763 4.692 18.482 19,82 0,00 35,5 2,80 50.231 8.169 X X

İsviçre 86.249 -84.181 4.697 48.854 56,64 0,00 8,2 5,70 85.617 2.185 X

Hollanda 89.305 3.106 3.478 52.308 58,57 0,00 16,9 5,50 52.139 2.538 X X X


Avusturya 62.432 -27.763 4.182 19.059 30,53 0,00 8,5 5,70 51.122 1.603 X X

Japonya 50.591 -50.582 7.194 30.938 61,15 0,12 127,1 0,10 36.194 8.773

Belçika 51.769 -28.382 3.697 14.126 27,29 0,00 11,2 6,00 47.328 2.516 X

Hong Kong 47.754 -40.859 6.812 12.787 26,78 0,00 7,2 1,30 40.170 7.722

Avustralya 32.816 -32.392 4.675 22.880 69,72 0,00 23,5 1,90 61.980 14.513 X

Danimarka 36.747 -20.531 4.537 8.409 22,88 0,00 5,6 4,10 60.718 2.300 X

İsveç 32.677 -31.620 5.075 12.274 37,56 0,00 9,7 4,90 58.899 2.396 X

Meksika 32.296 -7.470 2.689 431 1,33 0,04 125,4 0,10 10.326 11.779

Çin 14.732 -13.859 1.501 23.633 160,42 0,01 1.364,3 1,80 7.590 6.841

BAE 23.276 -10.498 4.225 18.005 77,36 0,09 9,1 76,00 43.963 2.683

Polonya 22.709 -22.189 3.478 10.900 48,00 0,00 38,0 0,10 14.337 1.642 X

Slovakya 21.706 -11.068 3.563 15.811 72,84 0,00 5,4 0,10 18.501 1.552 X

Katar 8.271 -8.146 2.396 587 7,09 0,01 2,2 77,50 96.732 2.383

Slovenya 7.833 -7.742 3.654 2.695 34,40 0,00 2,1 2,40 24.002 1.637 X X

Kuveyt 6.054 -5.890 1.891 2.948 48,70 0,00 3,8 86,40 43.594 1.782 X


Pakistan 384 1.120 2.421 49 12,69 0,00 185,0 96,40 1.317 3.619 X X

Norveç 12.200 -12.197 5.702 3.153 25,85 0,00 5,1 3,00 97.300 2.703 X

Suudi Arabistan 12.420 -6.456 1.930 14.471 116,52 0,00 30,9 97,10 24.406 2.130

Ukrayna 13.981 -13.946 2.025 9.455 67,63 0,00 45,4 0,90 3.082 1.185 X X



D. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME Ülkemizde kuru meyve sektörü tarımsal faaliyetimiz içerisinde çok önemli bir yer

tutmaktadır. Kuru meyve ihracatı konusunda bugüne kadar önemli pazar kazanımları elde

edilmekle beraber sektörün gelişmesi için mevcut pazarların korunması ve yeni pazarlara

erişimin sağlanması büyük önem arz etmektedir.

Dünya kuru meyve pazarı dikkate alındığında, ülkelerin pazar paylarının oluşmasında

ürününü tat ve aroması, kalite standartlarının sağlanabilme düzeyi ve sağlık ve hijyen

kurallarına uyumun belirleyici unsurlar olduğu göze çarpmaktadır. Uluslararası yeni pazarlara

açılım ve mevcut pazarların korunması ve geliştirilmesi için uluslararası kuruluşlar tarafından

belirlenen sağlık gereklilikleri ve teknik düzenlemelere uyum sağlanması son derece önemli

bir husustur. Son yıllarda kuru meyve pazarında yaşanan rekabet ve alternatif ülkelerin pazara

girmeleri gibi nedenlerle ülkemizin sağlık gereklilikleri ve sürdürülebilir arz konularında hassas

davranması gerekmektedir.

Kuru meyve ihracatımızda AB ülkelerinin ağırlığı dikkate alındığında, AB mevzuatının

takibi ve bu mevzuatların gerekleri doğrultusunda üretim yapılması Pazar mevcudiyetimizi

korumamız açısından son derece önemlidir. Bununla beraber AB’nin yanısıra dünyanın diğer

önemli kuru meyve tüketicileri olan ABD, Çin, Kanada, Rusya, Hindistan ve Kanada gibi

ülkelerin değerlendirilerek bu ülkelere ihracat olanaklarının artırılması sektörün gelişimi

açısından önem arz etmektedir.

KAYNAKÇA TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri Veritabanı, 2016

Ekonomi Bakanlığı Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu, 2015 İhracat Genel Müdürlüğü, Tarım

Dairesi Başkanlığı

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yaş Sebze Meyve Sektör Raporu, 2016

TÜİK İnternet Sitesi (TÜİK)

FAO İnternet Sitesi (FAOSTAT)

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, 2016

Akdeniz İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği, Yaş Meyve Sebze Sektörü Türkiye Geneli

Değerlendirme Raporu, 2016

Türkiye 2023 İhracat Stratejisi Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu, TİM, 2010

Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı, TR63 Bölgesi Yaş Meyve Sebze Sektör Raporu, 2015

yaŞ ve kuru meyve sebze İle°darİ...5 yaù ve kuru meyve sebze sektÖrÜ İle seracilik diù...

Documents