MOT SO Y K I E N THAM GIA XAY DlTNG LUAT GIA

TS. Nguyen Ngoc Tudn

Chu tick Hoi Tham dinh gid Viet Nam

Nguyen Thu truong Bo Tai chinh

Truac het, thay mat Hoi Tham dinh gia Viet Nam toi xin hoan nghenh nhung

CO gang cua Ban soan thao - Bg Tai chinh da nghien cuu xay dung Du thao luat

gia. Day la Sir can thiet khach quan de dap ung nhung yeu cau cua quan ly kinh

te a nuoc ta noi chung va quan ly gia ca noi rieng trong thoi ky phat trien mai

phuc vu yeu cau chien luge phat trien kinh te trong giai doan moi.

De gop phan hoan chinh Du thao nay, toi xin tham gia hai phan sau:

I. Nhung quan diem Ion can quan triet trong xay dung luat gia

II. Nhung y kien dong gop doi voi phan tham dinh gia cua Du thao Luat nay

Ve diem thir 1: > r r r

\ Luat gia ca can quan triet va nhat quan ca che kinh te thi trwang dinh

hu-ang xa hoi chu nghia

- Day la quan diem cot loi mang tinh nguyen tac, la sgi chi do xuyen suot

trong xay dung luat gia. Ve co ban phai the hien ro gia ca dugc hinh thanh theo

quy luat cung cau, canh tranh va thi truong

- Tuy nhien chung ta con "Dinh huong xa hgi chu nghia'' phai dugc the hien

nhu the nao? Vi du:

+ Gia ca co gop phan thuc hien cong bang xa hgi khong?

+ Gia ca vai chinh sach phat trien mien nui, dan tgc nhu the nao?

+ Gia ca voi vung bi thien tai, lu lut nhu the nao?

+ Khi CO bien dong gia ca, tang chi so CPI co thuc hien bu luang, bu trg cap

xa hgi khong?

- Hien nay the giai dang yeu cau ta lam sao the hien ro de dugc cong nhan co

nen kinh te thi truong. Van de quan ly gia ca nhu the nao la mot trong nhung van

de rat quan trong de chung minh cho yeu cau c6 nen kinh te thi truong.

+ Toi con nha khi ta dam phan gia nhap WTO the giai yeu cau giai trinh hang

tram cau hoi ve gia ca, xem co phu hop vai san choi cua WTO khong? ..vvv

Vi vay luat gia phai the hien ro nhiing yeu cau nay.

Tren quan diem do, toi de nghi Ban soan thao luat gia can tap trung ra soat va

het sue tranh cac tinh hinh: ^

+ Co nhung quy dinh de tiep tuc con tinh trang "bao cap" va "Vua da bong,

vua thoi coi" '• ' ' " '

- Co nhung quy dinh chua thuc su khuyen khich canh tranh ve gia nham tao

dieu kien cho nguoi tieu dung dugc huong gia re, do la bien phap tot nhat bao ve

nguoi tieu dung '

- Co nhung quy dinh chua thuc su manh trong viec kiem soat va han che kiem

soat gia dgc quyen

• - Co nhung quy dinh chua thuc su manh trong viec thuc day qua trinh "tu do

hoa gia ca theo ca che thi truong".

2. Luat gia phai xuat phat va ngay cang phu hffp vol yeu cau nu'O'c ta

ngay cang hgi nhap sau rgng vol the gi6*i.

Yeu cau nay la mot tat yeu khach quan ma phap lenh gia da quy dinh. Mat

khac tir nhieu nam nay hoat dong tham dinh gia a nuoc ta da tham gia cac to

chuc tham dinh gia quoc te nhu Uy Ban chuan mirc tham dinh gia quoc te

(IVSC), Hiep hgi tham dinh gia ASEAN (AVA), Hiep Hgi th4m dinh gia The

giai (WAVO) .

Dieu do doi hoi nhung quy dinh cua Luat gia phai minh bach, phu hop voi

kinh te thi truong, voi thong le quoc te dugc Viet Nam chap thuan, dac biet phai

kien quyet chong nhung quy dinh mang tinh chat bao cap, xin cho, "vua da bong

vua thoi coi". Tuc la chung ta phai kien dinh, dut khoat phat trien manh tham

dinh gia doc lap, phai tiep tuc thuc hien xa hoi hoa hoat dong tham dinh gia.

Nhat thiet khong ducfc lap lai " tham dinh gia Nha nuac", vi nhu vay trai voi

kinh te thi-truong, trai voi xu the hoi nhap va mau thuan vai nliieu dieu ma luat

phap da va se quy dinh. ;:

Viec thuc hien quan ly Nha nuac doi voi hoat dong tham dinh gia phai bang

xay dung co che chinh sach, luat phap cho tham dinh gia, dac biet la phai day

manh cong tac thanh tra, kiem tra va xu ly doi voi nhirng vi pham cua hoat dong

tham dinh gia. Dut khoat khong thuc hien quan ly Nha nuac doi voi tham dinh

gia bang viec thanh lap lai he thong tham dinh gia Nha nuoc. Nhu vay chac chan

la se khong hieu qua, tro lai co che xin cho, ton kem, tieu cue vi do la tinh trang

"vua da bong vua thoi coi", khong dam bao nguyen tac doc lap, khach quan

trung thuc cua tham dinh gia. - - -

The giai dang nhin ta xem co phai Viet Nam thuc su c6 nen kinh te thi truong

khong? Neu du luat gia khong dut khoat voi viec nay (tuc la khong thanh lap he

thong tham dinh gia Nha nuoc) thi he qua chac chan la khong phu hop vai san

choi chung cua cac dinh che tai chinh the giai.

3. Luat gia ve co* ban se duffc ton tai lau dai (10-15 nam) do do nhirng

nha xay dung luat nay can thay dien bien cua tinh hinh trong nhieu nam toi,

tir do phan cong nguai dam nhiem cong viec sao cho phu hop

- Dieu do doi hoi nhung quy dinh ve tham dinh gia phai dugc nhin xa, trong

rgng mot each khoa hgc, khach qua, phu hgp, khong the vi viec dinh gia ngay

cang thu hep ma ma rgng tham dinh gia doi vai quan ly Nha nuoc mot each

khien cuang, khong phu hgp nham niu keo, coi tham dinh gia la bien tuong cua

dinh gia. . ..

- Nguyen tac cao nhat ciia tham dinh gia la danh gia gia tri thi truang cua tai

san tai mot dia diem, thai diem nhat dinh, mot each khach quan, trung thuc va

doc lap. Chac chan rang tham dinh gia Nha nuoc khong the dam bao nguyen tac

nay.

- Nha nuoc can tao dieu kien va chuyen giao dan nhiing cong viec mang tinh

nghiep vu ma Nha nuac truac mat con dang nam cho cac to chuc xa hoi nghe

nghiep dam nhan. Du luat gia can co nhung quy dinh ro ve nhimg viec nay, vi du

giao cho Hoi tham dinh gia Viet Nam dam nhiem viec dao tao, boi duong nghiep

vu, cap nhat kien thuc moi hang nam cho doi ngii tham dinh vien ve gia, to chuc

thi va cap The Tham dinh vien ve gia..vv

- Nha nuac co the thanh lap Vien nghien cuu khoa hoc tham dinh gia de

nghien cuu xay dung ca che, chinh sach, tieu chuan, phuong phap tham dinh gia,

xay dung cac thong tin, ngan hang dij lieu ve tham dinh gia.. de dap ung yeu cau

cua cac doanh nghiep tham dinh gia. -

Hoi Tham dinh gia Viet Nam dang co gang thuc hien vai tro la cau noi giua

doanh nghiep tham dinh gia voi quan ly Nha nuac •

Hoi TDGVN dong thoi la to chuc phan bien xa hoi doi vai viec xay dimg ca

che, chinh sach tham dinh gia va viec thuc hien co hieu qua quan ly Nha nuoc

doi vai tham dinh gia.

Hoi mong muon Nha nuac phai la ba do thuc sir, tao dieu kien cho Hoi phat

trien va lam tot cac vai tro nay. Do la nhimg dieu can thiet ma Du luat gia can

tinh toi va co nhimg quy dinh sao cho phu hap. - ; • ̂ " ' ' ^ . -

Van de thu*2:

1. Luat gia can lam ro su* giong va khac nhau co ban giira khai niem dinh

gia va tham dinh gia ~ -

- Truac het phai that ro: Trong kinh te ke hoach hoa tap trung bao cap chi co

duy nhat khai niem dinh gia.

- Thuc te a cac nuoc kinh te thi truang tren the giai va ngay a Viet Nam khai

niem tham dinh gia da xuat hien vai kinh te thi truang

- Trong kinh te thi truong ca dinh gia va tham dinh gia deu la 2 cong cu quan

trong khong the thieu ma Nha nuoc can su dung de huong dan, dieu tiet va quan

ly gia ca. Tuy nhien 2 khai niem nay tuy c6 nhung diem giong nhau nhung cung

CO nhieu diem khac nhau ca ban, Theo chung toi Luat gia can phai lam ro mot

each sau sac.

Theo suy nghi cua chung toi va thuc tien cua cac nuoc co kinh te thi truang

tren the giai cho thay:

- Dinh gid la quyen lire cua Nha nuac va cua Chu so hiaxi tai san, dinh gia luon

gan lien vai chinh sach, phan cong, phan cap quyen dinh gia cua Thu tuong Chinh

phu (kem theo danh muc quyet dinh gia) trong co che thi tru'ong; Muc gia dugc

quy dinh do co quan c6 tham quyen ban hanh dugc chap hanh nghiem chinh trong

pham vi tinh thanh pho hay ca nuoc; nguyen tac, phuong phap dinh gia phai theo

quy che tinh gia cua Bg Tai chinh va yeu to chinh sach xa hgi cua Dang, Nha nuac

trong tung thai ky.

- Tham dinh gid la viec danh gia va danh gia lai gia tri thi truong cua tai san tai

mot thai diem, dia diem nhat dinh; tham dinh gia (tren the giai va a Viet Nam)

deu do doanh nghiep thuc hien theo Tieu chuan Tham dinh gia Viet Nam va Quoc

te va dac biet ket qua tham dinh gia mang tinh tu van, tham khdo, khong bat bugc

khach hang so hiju tai san phai thuc hien ... (nguyen tac, phuong phap tham dinh

gia la theo Tieu chuan Tham dinh gia Viet Nam va quoc te va khong giong vai

nguyen tac, phuong phap dinh gia)

Nhu vay, ro rang trong kinh te thi truang ca dinh gia va tham dinh gia deu la

hai cong cu quan trong cua Nha nuoc trong dieu hanh, chi dao va quan ly gia.

Nhung tinh chat va muc do quan ly khac nhau. Trong kinh te thi truong viec dinh

gia cua Nha nuac ngay cang thu hep, nhung hoat dong tham dinh gia ngay cang

phat trien. Vi tham dinh gia la boat dong ngay cang gan vai thi truong, the hien

ro tinh linh hoat, phu hgp voi thi truang.

Hoat dong tham dinh gia chi xuat hien o nuoc ta sau su nghiep doi moi cung

voi su xay dung va phat trien kinh te thj truong dinh huong xa hoi chu nghia.

Toi con nha, nam 1997 voi trach nhiem Truang ban Ban vat gia Chinh phu

toi la nguoi ky quyet dinh thanh lap trung tarn tham dinh gia dau tien tai Ha noi f r

true thuoc Ban Vat gia Chinh phu. Tiep sau. Nam 1998 toi la nguoi ky quyet

dinh thanh lap trung tarn tham dinh gia thu hai tai Thanh pho Ho Chi Minh. Cho

tai nay, nuac ta co tren 50 Cong ty tham dinh gia vai hang tram van phong hoac

chi nhanh a tren ca nuoc va tat ca hoat dong doc lap theo luat doanh nghiep.

Tham chi d Viet Nam da co hang chuc cong ty tham dinh gia nuac ngoai hoat

dong, CO 4 cong ty tham dinh gia nuac ngoai da tham gia Hoi Tham dinh gia Viet

Nam.

Nhung nam qua Nha nuac ( Ban Vat gia Chinh phu truac day va Bo Tai

chinh tu nam 2002 tai nay) da ban hanh nhieu Van ban phap quy, tao ra hanh

lang phap ly cho hoat dong tham dinh gia. Cu the:

- Phap lenh gia , .

- Nghi dinh cua Chinh phii v l thim dinh gia (Nghi dinh 101/CP 2005)

- 12 tieu chuan tham dinh gia Viet nam

- Cac Thong tu huang dan ve tham dinh gia -

- Quy dinh nhung van de dao tao, boi duang, tieu chuan cap The tham dinh

vien ve gia..

Tat ca hanh lang phap luat do da dan dua tham dinh gia timg buac hoat dong

theo quy luat cua kinh te thi truang va ngay cang phat trien phu hgp vai xu the

hgi nhap voi the giai. ' ' ^ ' '

Mat khac voi xu the khang dinh cua the giai, ma a nuac ta xu the nay cilng da

dugc khang dinh tir Phap lenh gia la cung voi su phat trien cua kinh te thi truang

dugc dinh gia true tiep cua Nha nuac se ngay cang thu hep chi con tap trung vao

mot so it hang hoa, dich vu mang tinh doc quyen hoac toi quan trong doi voi nen

kinli te va an sinh xa hoi; trong khi do tham dinh gia ngay cang phat trien.

2. Khong phu hop va thuc sy khong can thiet thanh lap lai he thong

tham djnh gia Nha nuoc. Luat gia can tiep tuc tao hanh lang phap ly va dieu

kien thuan lo*! de phat trien manh he thong tham dinh gia tu nhan, doc lap.

Chuong IV cua Du thao Luat gia quy dinh ve tham dinh gia:

- Muc 2 ve to chuc tham dinh gia quy dinh: . ^

+ To chuc tham dinh gia thuoc cac thanh phan kinh te tuc la cac doanh nghiep

tham dinh gia

+ To chuc tham dinh gia cua Nha nuoc. -

Tiep theo la cac Dieu 33, 34, 35, 36, 37....la cac dieu quy dinh mang tinh

hanh lang phap ly co ban cho hoat dong cua hai he thong to chuc tham dinh gia

nay. Qua nghien cuu cho thay nhung dieu quy dinh nay khong ro rang, khuc triet,

tham chi mau thuan rat ro. Hau nhu cac dieu quy dinh nay chi ap dung cho cac

doanh nghiep tham dinh gia doc lap con doi voi cac to chuc tham dinh gia Nha

nuoc thi dung ngoai cac quy dinh nay. Chinh vi vay ma thai bao kinh te Viet

Nam so 70 ngay 23/3/2011 da co bai "khong nen co tham dinh gia cong" va Thai

bao Tai chinh Viet Nam so ra ngay 1/4/2011 da co bai "Binh dang trong hoat

dong cung cap dich vu tham dinh gia". .̂

Theo chung toi, Nha nuoc khong nen thanh lap lai to chuc Nha nuac ve tham

dinh gia vi nhu vay vai su phat trien cua kinh te thi truang viec dinh gia true tiep

cua Nha nuoc ngay cang bi thu hep nay lai tai lap tham dinh gia Nha nuoc se de

la mot hinh thuc bien tuong cua dinh gia. Truac Nghi dinh 101/2005/ND-CP ra

dai, khi do chua co cac to chuc tham dinh gia tu nhan,cac "To chuc Nha nuac

dugc giao nhiem vu tham dinh gia" la he thong cacTrung tam Tham dinh gia cua

Bg Tai chinh va cac So Tai chinh, den nay da chuyen sang hoat dong theo luat

doanh nghiep (La cac Cong ty co phan, Cong ty trach nhiem hihx han) theo Nghi

dinh 101/2005/ND-CP tranh dugc hien tugng " vua da bong vua thoi coi" . Thuc

te vua qua cac doanh nghiep tham dinh gia da lam tot vai tro, nhiem vu cua minh

trong CO che thi truong, nay theo Du thao Luat lai tai lap "To chuc tham dinh gia

Nha nuoc" la khong phu hgp co che thi truang va thong le quoc te.

Theo suy nghi cua chung toi, Nha nuac van phai thuc thi quyen quan ly doi

voi viec dinh gia va tham dinh gia qua viec xay dung co che chinh sach, hanh

lang phap ly va day manh cong tac thanh tra kiem tra.

Diem 3 Dieu 33 ve nguyen tac hoat dong tham djnh gia quy djnh:

- Bao dam tinh dgc lap ve chuyen mon nghiep vu va tinh trung thuc, khach

quan.

Diem lb Dieu 52 ve quyen va nghia vu cua tham dinh vien ve gia quy

dinh:

- Dgc lap ve chuyen mon nghiep vu. ''-^ "

Vai nhung quy dinh nhu vay, thuc su chi co nghia doi vai cac tham dinh vien

ve gia dgc lap con tham dinh vien ve gia Nha nuac ro rang dung ngoai hoac

dung tren cac quy dinh nay. " ' " ' • • • '

Dieu 49 quy dinh:

"Tham dinh vien ve gia cua Nha nuoc la nguai da dugc cap The tham dinh > •x

vien ve gia dang lam cong tac gia tai cac ca quan cua Nha nuac ve tai chinh gia

ca". ' ' •

Theo chung toi quy dinh nay la su bat binh dang khong the chap nhan giua

tham dinh vien ve gia cua Nha nuac va tham dinh vien ve gia dgc lap. Xin de

nghi khong nen cap the tham dinh vien ve gia cho cong chuc va vien chuc ma

khong phai thi sat hach, dieu nay bat binh dang voi cac tham dinh vien ve gia

phai thi, khong phu hgp voi luat cong chuc va thong le quoc te (tren the giai

khong CO mot tham dinh vien ve gia nao la khong phai thi). Mat khac, cong chuc

khong phai ky Chung thu, Bao cao nhu tham dinh vien tai doanh nghiep, vi vay

The tham dinh vien ve gia cap cho cong chuc la khong phu hop.Tren thuc te vua

qua mot so cong chuc, vien chuc da c6 tham nien lam gia 20-30 nam, nhimg qua

ki thi de lay The tham dinh vien ve gia phan Ion deu bi trugt, nhu vay khong the

noi rang cong chuc c6 tham nien 10 nam nghien cuu, nghiep vu quan ly gia la co

trinh do tham dinh gia. Vi dinh gia, quan ly gia va tham dinh gia la 2 nghiep vu

chuyen mon khac biet nhau.

Qua nghien cuu chung toi thay kinh nghiem quan ly Nha nuoc trong co che

thi truong tren the gioi va phu hgp voi cai each hanh chinh cua Nha nuoc ta, mot

nguyen ly can dugc thuc hien nhat quan la:

- Nha nuac quan ly va chi lam nhimg cong viec ma khong co doanh nghiep va

tu nhan nao lam hoac doanh nghiep vd tu nhan khong lam noi, con khi doanh

nghiep da vd dang lam duac tot cong viec do thi Nha nuac khong nen tham gia

de chia viec, md nen tap trung vdo viec quan ly Nhd nuac de cong viec do sao

cho minh bach vd hieu qud. -

Dieu 36 ve ket qua tham dinh gia.

De nghi Du luat ghi ro: "Ket qua tham dinh gia chi la co so tu van tham

khao. Nguoi co quyen so huu tai san (chu so huu tai san) mai la nguai quyet

dinh"

Tren day la mot so y kien xin dong gop voi Ban soan thao Du luat gia rat

mong dugc Ban soan thao tiep thu hoan chinh Du thao Luat gia tao ra hanh lang

phap ly phu hgp kinh te thi truang cua Viet Nam va thong le quoc te de viec

quan ly gia va nghe tham dinh gia ngay cang phat trien.

Xin tran trgng cam on!