xuyÊn thÁi bÌnh dƯƠng (tpp): nhỮng nh ng tỚi xuẤt...
TRANSCRIPT
i
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
ĐỖ HUY PHÚ
THAM GIA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC KINH TẾ
XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG (TPP): NHỮNG ẢNH
HƯỞNG TỚI XUẤT KHẨU DỆT MAY CỦA VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
Hà Nội – 2015
ii
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
ĐỖ HUY PHÚ
THAM GIA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC KINH TẾ
XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG (TPP): NHỮNG ẢNH
HƯỞNG TỚI XUẤT KHẨU DỆT MAY CỦA VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kinh tế quốc tế
Mã số: 60 31 01 06
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ QUỐC TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS HÀ VĂN HỘI
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
PGS.TS Hà Văn Hội
XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN
TS. Nguyễn Anh Thu
Hà Nội – 2015
iii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan các nội dung trong luận văn thạc sĩ này là công trình
nghiên cứu của tôi, dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS Hà Văn Hội– Trƣờng ĐH
Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội. Các số liệu, bảng biểu đƣợc sử dụng để nghiên cứu,
phân tích, nhận xét, đánh giá trong luận văn đều đƣợc lấy từ các nguồn chính thống
nhƣ đã ghi chú và liệu kê trong các tài liệu tham khảo. Bên cạnh đó, đề tài có sử
dụng các khái niệm, nhận xét, đánh giá của các tác giả, các cơ quan, tổ chức khác
và đều đƣợc ghi rõ trong nội dung cũng nhƣ ở phần tài liệu tham khảo của luận văn.
Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm
trƣớc Hội đồng, cũng nhƣ kết quả luận văn của mình.
Tác giả luận văn
Đỗ Huy Phú
iv
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đƣợc luận văn này, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, tôi đã
nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ và động viên trong quá trình thực hiện.
Xin đƣợc gửi lời cảm ơn chân thành và đặc biệt nhất tới PGS.TS Hà Văn Hội
– giảng viên hƣớng dẫn trực tiếp luận văn của tôi. Cảm ơn sự hƣớng dẫn nhiệt tình,
đầy trách nhiệm, những góp ý và gợi mở quý báu của thầy từ khi tôi bắt đầu thực
hiện luận văn này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Khoa Kinh tế và Kinh doanh Quốc tế,
trƣờng Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHKT - ĐHQGHN), Phòng
Đào tạo của trƣờng ĐHKT - ĐHQGHN, các thầy cô trực tiếp tham gia giảng dạy
chƣơng trình cao học về Kinh tế Thế giới và Quan hệ Kinh tế Quốc tế, khóa K22,
năm học 2013-2015, các cán bộ của Khoa và của Phòng tham gia quản lý và hỗ trợ
khóa học.
Xin đƣợc cảm ơn gia đình, các đồng nghiệp, các thành viên của lớp Cao học
K22 - ĐHKT, ĐHQGHN và những ngƣời bạn của tôi, những ngƣời đã luôn sát cánh
bên tôi, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt thời gian qua.
Tác giả luận văn
Đỗ Huy Phú
v
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................1
DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... II
DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................4
DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................ ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
PHẦN MỞ ĐẦU ................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞLÝ LUẬN,
THỰC TIỄN CỦA VIỆC THAM GIA TPP. ............ ERROR! BOOKMARK NOT
DEFINED.
1.1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU. ........... ERROR! BOOKMARK NOT
DEFINED.
1.1.1 Các nghiên cứu xoay quanh vấn đề Hiệp định thương mại tự do và
ngành dệt may Việt Nam. ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2 Các nghiên cứu xoay quanh vấn đề tác động của Hiệp định đối tác
xuyên Thái Bình Dương (TPP) đến kinh tế Việt Nam. ....... Error! Bookmark not
defined.
1.1.3 Các nghiên cứu xoay quanh vấn đề tác động của Hiệp định đối tác
xuyên Thái Bình Dương đến ngành dệt may ........ Error! Bookmark not defined.
1.1.4 Kết luận ....................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THAM GIA TPP. ERROR!
BOOKMARK NOT DEFINED.
1.2.1 Khái quát về Hiệp định Thương mại tự do. .......... Error! Bookmark not
defined.
1.2.2 Khái quát về Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương
(TPP).………………………………………………………………………………………
…...Error! Bookmark not defined.
vi
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN
............................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
2.1 QUY TRÌNH PHÂN TÍCH ........................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
2.2 CÁC PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN. ERROR! BOOKMARK NOT
DEFINED.
2.2.1 Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu ....... Error! Bookmark not defined.
2.2.2 Phương pháp phân tích, tổng hợp. ............. Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Phương pháp kế thừa ................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.4 Phương pháp nghiên cứu điển hình ............ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. ẢNH HƢỞNG CỦA TPP TỚI XUẤT KHẨUDỆT MAY CỦA VIỆT
NAM...................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
3.1 KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH XUẤT KHẨU DỆT MAY CỦA VIỆT NAM ... ERROR!
BOOKMARK NOT DEFINED.
3.1.1 Khái quát về ngành dệt may của Việt Nam. Error! Bookmark not defined.
3.1.2 Xuất khẩu dệt may của Việt Nam. ............... Error! Bookmark not defined.
3.1.3 Tình hình xuất khẩu vào một số thị trường thuộc TPP. .. Error! Bookmark
not defined.
3.2 ẢNH HƢỞNG CỦA CÁC ĐIỀU KHOẢN TRONG TPP TỚI XUẤT KHẨU
DỆT MAY CỦA VIỆT NAM ........................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
3.2.1 Ảnh hưởng của điều khoản cắt giảm thuế quan. ....... Error! Bookmark not
defined.
3.2.2 Ảnh hưởng của Quy định xuất xứ. ............... Error! Bookmark not defined.
3.2.3 Ảnh hưởng của điều khoản tự vệ. ................ Error! Bookmark not defined.
3.2.4 Ảnh hưởng của điều khoản về lao động. ..... Error! Bookmark not defined.
3.2.5 Ảnh hưởng của điều khoản về môi trường. . Error! Bookmark not defined.
3.2.6 Ảnh hưởng do làn sóng đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI .................. Error!
Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP CHO NGÀNH DỆT MAY....... ERROR! BOOKMARK
NOT DEFINED.
vii
KHI TPP CÓ HIỆU LỰC ..................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
4.1 CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC TỪ TPP ĐỐI VỚI NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM
ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
4.1.1 Cơ hội đối với ngành dệt may Việt Nam ..... Error! Bookmark not defined.
4.1.2 Thách thức đối với ngành dệt may Việt Nam. ........... Error! Bookmark not
defined.
4.2 KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP DỆT MAY VIỆT NAM. ............... ERROR!
BOOKMARK NOT DEFINED.
4.3 KHUYẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ. ............... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
KẾT LUẬN ........................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................5
1
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Chữ viết tắt Tên đầy đủ Nghĩa tiếng Việt
1 AFTA ASEAN Free Trade Area Khu vực Mậu dịch tự do
ASEAN
2 ASEAN Association of Southeast
Asian Nations
Hiệp hội các quốc gia Đông
Nam Á
4 CMT Cut – Make – Trim Phƣơng thức gia công
5 EPA Economic Partnership
Agreement
Hiệp định đối tác kinh tế
6 EU European Unicon Liên minh châu Âu
7 FDI Foreign Direct Investment Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài
8 FOB Free On Board Giao lên tàu
9 FTA Free Trade Agreement Hiệp định thƣơng mại tự do
10 GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội
11 GSP Generalized System of
Preferences
Hệ thống ƣu đãi thuế quan phổ
cập
12 ILO International Labour
Organization
Tổ chức Lao động Quốc tế
13 MFN Most Favoured Nation Đãi ngộ Tối huệ quốc
14 OBM Original Brand
Manufacturing
Sản xuất thƣơng hiệu gốc
15
ODM
Original Designed
Manufacturer
Nhà sản xuất thiết kế gốc
16 TPP Trans- Pacific Strategic
Economic Partnership
Agreement
Hiệp định đối tác Kinh tế
xuyên Thái Bình Dƣơng
2
17 VCCI Vietnam Chamber of
Commerce and Industry
Phòng Thƣơng mại và
Công nghiệp Việt Nam
18 VINATEX The Vietnam National
Textile and Garment Group
Tập đoàn Dệt may Việt Nam
19 VJEPA Vietnam – Japan Economic
Partnership Agreement
Hiệp định đối tác kinh tế
Việt Nam – Nhật Bản
20 WTO World Trade Organization Tổ chức Thƣơng mại thế giới
3
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT Bảng Nội dung Trang
1 Bảng 1.1 Một số chỉ tiêu chủ yếu về TPP 20
2 Bảng 3.1 Thị trƣờng và kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may
của Việt Nam năm 2014.
36
3 Bảng 3.2 Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu 37
4 Bảng 3.3 Thời gian sản xuất trong ngành may mặc Việt
Nam với một số đối thủ cạnh tranh.
40
5 Bảng 3.4 So sánh thời gian vận chuyển giữa Việt Nam,
Trung Quốc, Ấn Độ
41
6 Bảng 3.5 So sánh giá xuất khẩu dệt may của Việt Nam và
các nƣớc.
45
7 Bảng 3.6 Thuế suất (kết hợp) của Nhật Bản đối với hàng dệt
may nhập khẩu từ Việt Nam
48
8 Bảng 3.7 Biểu thế nhập khẩu dệt may vào Hoa Kỳ của một
số mặt hàng.
51
9 Bảng 3.8 Dự đoán kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đến
năm 2025
53
10 Bảng 3.9 Dự đoán ảnh hƣởng ngành của TPP 55
11 Bảng 3.10 Dự đoán ảnh hƣởng của TPP tới các nƣớc 56
12 Bảng 3.11 Dự đoán tác động của RoO đối với dệt may 60
13 Bảng 3.12 Dự đoán tác động của tiêu chuẩn lao động cao hơn 76
4
DANH MỤC HÌNH
STT Hình Nội dung Trang
1 Hình 3.1 10 mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam
năm 2014
36
2 Hình 3.2 Kim ngạch xuất nhập khẩu và tăng trƣởng mặt
hàng dệt may. (đơn vị: triệu USD)
39
3 Hình 3.3 Thời gian sản xuất điển hình của xuất khẩu
dệt may Việt Nam
43
4 Hình 3.4 Tình hình nhập khẩu nguyên liệu và xuất khẩu
dệt may
42
5 Hình 3.5 Chỉ số năng suất lao động khu vực sản xuất các
nƣớc
44
6 Hình 3.6 KNXK và thuế suất NK đối với hàng may
mặc vào thị trƣờng Hoa Kỳ
54
7 Hình 3.7 Nhập khẩu hàng dệt may của Hoa Kỳ từ một số
đối tác đã ký FTA
61
5
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Ngô Tuấn Anh và Đỗ Đức Trung, 2014. Hiệp định đối tác kinh tế chiến lƣợc
xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP) : Những cơ hội và thách thức đặt ra đối với
Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và phát triển, số 200,
2. Đỗ Đức Bình, Nguyễn Tiến Long và Hồ Trung Thành, 2014. Hiệp định đối
tác kinh tế chiến lƣợc xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP) : Những kỳ vọng và tác
động đối với Việt Nam. Tạp chí Kinh tế và phát triển, số 200, tháng 2/2014,
trang 3-6
3. Cassing, 2010. Phân tích ở mức độ ngành. Hội thảo: Đánh giá tác động của
các hiệp định thương mại tự do đối với kinh tế Việt Nam. Hà Nội. EU-
Vietnam MUTRAP III.
4. Hoàng Văn Châu, 2014. Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương – TPP và
vấn đề tham gia của Việt Nam. Hà Nội : NXB Bác Khoa.
5. Phạm Minh Đức, 2014. Báo cáo ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh
thực hiện Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP). Hội thảo VCCI.
Hà Nội.
6. Hà Văn Hội, 2012. Phân tích chuỗi giá trị xuất khẩu dệt may Việt Nam. Tạp
chí Khoa học ĐHQGHD, Kinh tế và Kinh doanh, số 28, trang 49-59.
7. Hà Văn Hội, 202015. Tham gia TPP : Cơ hội và thách thức đối với xuất khẩu
gạo của Việt Nam. Tạp chí Khoa học ĐHQGHN : Kinh tế và Kinh doanh, số
31, trang 1-10.
8. Hiệp hội dệt may Việt Nam, 2015. Bản tin Kinh tế - Dệt may năm 2014. Hà
Nội.
9. Hiệp hội dệt may Việt Nam, 2014. Bản tin Kin tế -Dệt may năm 2013. Hà
Nội.
6
10. Đỗ Vũ Hƣng, 2013. Tác động của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương
tới quan hệ thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ. Đề tài nghiên cứu cấp Viện,
Viện Nghiên cứu Châu Mỹ.
11. Stefano Inama, Hồ Quang Trung và Trần Bá Cƣờng, 2011. Báo cáo ‘Đánh
giá tác động của quy tắc xuất xứ trong các Hiệp định thƣơng mại tự do của
Việt Nam’, MUTRAP Ha Noi 09/2011.
12. Trần Quốc Khánh, 2013. Báo cáo ‘Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình
Dương và sự tham gia của Việt nam’.
13. Duy Nguyên Lợi, 2014. Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dƣơng (TPP) :
Thực trạng, xu hƣớng và đối sách của Việt Nam. Những vấn đề kinh tế và
chính trị thế giới, số 9, trang 12-20.
14. MUTRAP, 2010. Đánh giá tác động của các Hiệp định thương mại tự do đối
với kinh tế Việt nam. Dự án Hỗ trợ thƣơng mại đa biên (MUTRAP). Hà Nội.
15. Văn Đức Mƣời, 2013. Tham luận ‘Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình
Dương (TPP) – Góc nhìn từ ngành nông nghiệp’
16. Bùi Thành Nam, 2014. Những tác động của Hiệp định thƣơng mại tự do.
Tạp chí lý luận chính trị, số 9, trang 101-105.
17. Đặng Thị Tuyết Nhung và Đinh Công Khải, 2011. Tóm tắt nghiên cứu chính
sách : Chuỗi giá trị ngành dệt may Việt Nam 2011. Chương trình giảng dạy
kinh tế Fulbright.
18. Trần Thị Mai Thành, 2012. Thực trạng và xu hướng Hiệp định thương mại
tự do (FTA) trong khu vực ASEAN. Luận văn thạc sỹ, Đại học Kinh tế.
19. Bùi Văn Tốt, 4/2014. Báo cáo ngành dệt may. Công ty cổ phần chứng khoán
FPT.
20. Nguyễn Thị Thu Trang, 2014. Báo cáo : Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình
Dương (TPP) : Bản chất – Diễn tiến – Tác động.
21. Trung tâm Thông tin – tƣ liệu, Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung
ƣơng, 2013. Tổng quan về Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái
Bình Dương (TPP).Hà Nội.
7
22. Trung tâm Thông tin – tƣ liệu, Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung
ƣơng, 2013. Báo cáo Tác động của Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược
xuyên Thái Bình Dương (TPP) : Lợi ích chính trị và khuyến nghị chính sách.
Hà Nội.
23. Lê Tiến Trƣờng, 2013. Báo cáo : Hiệp định TPP : Quan điểm và cách tiếp
cận của Hiệp hội Dệt may Việt Nam. HCM.
24. Phí Vĩnh Tƣờng và Phạm Sỹ An, 2014. Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình
Dƣơng : cơ hội, thách thức và một số khuyến nghị chính sách. Tạp chí Kinh
tế và phát triển, số 203, trang 15-25.
25. Ngô Thị Hải Xuân, 2012. Hiệp định đối tác thƣơng mại xuyên Thái Bình
Dƣơng : Cơ hội và thách thức đối với ngành dệt may xuất khẩu sang thị
trƣờng Hoa Kỳ. Tạp chí Phát triển kinh tế, số 265, trang 9-16.
Tiếng anh
26. Fred Burke, 2013. Trans-Pacific Partnership: Overview and Quantitative
Assessment. TPP: Opportunites & Challenges-How can Vietnam Companies
Become Supplier to U.S, AmCham VietNam, Ho Chi Minh city, 07/2013.
27. Peterson Institute for International Economics, 2012. The Trans-Pacific
Partnership and Asia-Pacific Intergration: Policy Implications. Number
PB12-16.
28. Peter A. Petri, Michael G. Plummer and Fan Zhai.The Trans-Pacific
Partnership and Asia-Pacific Intergration: A Quantitative Assessment. East-
West Center Working Papers, Economics Series, No 119.
29. David Vanzetti and Pham Lan Huong, 2014. Rules of origin, labour
standards and the TPP. Australian National University and Independent
consulant, 17th
Annual Conference on Global Economic Analysis.
Một số trang web tham khảo chính:
30. Hiệp hội dệt may Việt Nam: www.vietnamtextile.org.vn/
8
31. Hiệp hội bông sợi Việt Nam http://www.vcosa.org.vn/
32. Trang web của bộ Công thƣơng: http://www.mot.gov.vn
33. Trang web của Hải quan Việt Nam: http://www.customs.gov.vn
34. Trang web của Viện nghiên cứu và quản lý Trung Ƣơng: www.ciem.org.vn
35. Trang web của Ủy ban tư vấn về chính sách thương mại quốc tế thuộc VCCI
http://www.trungtamwto.vn