CHƯƠNG TRÌNH• Chẩn đoán X quang bụng cấp: đại cương• Hội chứng tắc ruột• Chấn thương bụng kín• Các bệnh lý bụng cấp khác• X quang ống tiêu hóa

– Thực quản– Dạ dày – tá tràng– Ruột non– Đại tràng

• Hình ảnh học các tạng khác thuộc bộ máy tiêu hóa

BS Phí Ích Nghị, FVH

X QUANG BỤNG CẤPđại cương

CÁC KỸ THUẬT

• HÌNH BỤNG KHÔNG SỬA SOẠN• SIÊU ÂM• X QUANG CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN• CHỤP QUANG MẠCH • VÀ X QUANG CAN THIỆP• CÁC KHẢO SÁT KHÁC

• HÌNH BỤNG KHÔNG SỬA SOẠN• Kỹ thuật :

• Bao nhiêu phim ?• Yếu tố kỹ thuật ?• Tư thế nào quan trọng ?

• Cách phân tích• 4 loại bất thường

• Chỉ định : hơi tự do tắc ruột

sỏi niệu

CÁC KỸ THUẬT

Phân tích hệ thống:- Khí tự do trong phúc mạc- Khí trong ống tiêu hóa: hình thái- Đánh giá thành ruột- Tụ khí ngoài phúc mạc?- Khí trong các cấu trúc ống khác- Hình ảnh các cấu trúc mô mềm sinh lý- Tụ dịch trong phúc mạc- Các bóng mờ bệnh lý- Các đóng vôi bệnh lý- Khung xương, đáy phổi

SIÊU ÂM : phụ thuộc người thực hiện và tình trạng bệnh nhân

Kỹ thuật : chuẩn bị bệnh nhân ? tần số đầu dò ?

Cách phân tích: dấu hiệu dương tính và âm tínhChỉ định : linh động

SIÊU ÂM DOPPLER

CÁC KỸ THUẬT

• X QUANG CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN• Kỹ thuật

• Chuẩn bị ?• Cách thu thập : lát cắt, trường, ma trận

tiêm chất cản quang tĩnh mạch ? tái tạo ?

• Ưu, khuyết điểm• Chỉ định• Phân tích kết quả : của sổ hiển thị

CÁC KỸ THUẬT

QUANG MẠCH• Chỉ định giới hạn

X QUANG CAN THIỆPDẫn lưu áp xe bụngThủ thuật nghẽn mạch cầm máuDẫn lưu đường mậtMở túi mật ra da

CÁC KHẢO SÁT KHÁCCản quang ống tiêu hóa: baryt, tan trong nướcCộng hưởng từ

CÁC KỸ THUẬT

TRIỆU CHỨNG HỌC

KẾT QUẢ BÌNH THƯỜNGCĂNG VÀ Ứ KHÍ BỆNH LÝ TRONG ỐNG TIÊU

HÓA: dạ dày, tá tràng, ruột non, đại tràng DÀY THÀNH ỐNG TIÊU HÓA BỆNH LÝTỤ DỊCH TRONG PHÚC MẠCTỤ DỊCH NGOÀI PHÚC MẠCKHÍ TỰ DO TRONG KHOANG PHÚC MẠCTỤ KHÍ NGOÀI PHÚC MẠCTỤ KHÍ TRONG LÒNG? TRONG THÀNH TẠNG

RỖNG VÀ TRONG CÁC CẤU TRÚC DẠNG ỐNG

CĂNG GIÃN ỐNG TIÊU HÓA

• Căng giãn dạ dày• Căng giãn tá tràng• Căng giãn ruột non• Căng giãn đại tràng• Căng giãn ruột non lẫn đại tràng

• Căng giãn dạ dày

• Nguyên nhân

• Cơ học : loét, ung thư, xoắn, bezoar hẹp miệng nối, lồng ruột

• Không cơ học : toan máu, ure máu cao• cắt tk X• heroin

CĂNG GIÃN ỐNG TIÊU HÓA

• Căng giãn dạ dày• Căng giãn tá tràng• Căng giãn ruột non• Căng giãn đại tràng• Căng giãn ruột non lẫn đại tràng

• Căng giãn tá tràng

• Nguyên nhân

• viêm nhiễm lân cận: viêm tụy cấp, viêm túi mật cấp• viêm tá tràng• bệnh xơ cứng bì• luput ban đỏ

• X quang: kết hợp giãn dạ dày trong tắc cao ở ruột non

• Căng giãn dạ dày• Căng giãn tá tràng• Căng giãn ruột non• Căng giãn đại tràng• Căng giãn ruột non lẫn đại tràng

CĂNG GIÃN ỐNG TIÊU HÓA

• Căng giãn dạ dày• Căng giãn tá tràng• Căng giãn ruột non• Căng giãn đại tràng• Căng giãn ruột non lẫn đại tràng

CĂNG GIÃN ỐNG TIÊU HÓA

PHÂN BIỆTRUỘT NON – ĐẠI TRÀNG

• Các nếp Kerckring• Nếp ngấn thanh mạc• Khẩu kính• Số lượng quai• Phân bố các quai ruột• Cao / rộng• Chất cặn bã

• Căng giãn dạ dày• Căng giãn tá tràng• Căng giãn ruột non• Căng giãn đại tràng• Căng giãn ruột non lẫn đại tràng

CĂNG GIÃN ỐNG TIÊU HÓA

DÀY THÀNH ỐNG TIÊU HÓA BỆNH LÝ

• VIÊMCrohn

• TÂN SINHLymphoma

• THÂM NHIỄMNhiễm Amyloz

• MẠCH MÁUMáu tụ thành ruột

• PHÙGiảm protein máuTắc tĩnh mạchGiãn bạch mạch

TỤ DỊCH TRONG PHÚC MẠC• X QUANG QUY ƯỚC

– Trong tiểu khung– Dọc hai bên hông– Giữa bụng

• SIÊU ÂM– Phản âm trống, chuyển dịch– Lượng ít– Bản chất dịch

• X QUANG CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN– Mật độ– Vị trí– Nguyên nhân

TỤ DỊCH KHU TRÚ

• X QUANG QUY ƯỚC– Tụ dịch ? – khối u ?

• SIÊU ÂM– Phản âm, chất chứa, vỏ bọc ?

• X QUANG CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN– Mật độ, bắt cản quang ?

TỤ DỊCH NGOÀI PHÚC MẠC• Khoang quanh thận

– thận, tuyến thượng thận, niệu quản• Khoang cận thận trước

– tá tràng, tụy, đại tràng lên, đt xuống– động mạch gan, lách

• Khoang cận thận sau– Động mạch chủ bụng, bạch mạch– Thân đốt sống– Tá tràng, tụy, đường mật, đại tràng– Ruột thừa sau manh tràng, đm gan, lách

KHÍ TỰ DOTRONG KHOANG PHÚC MẠC

NGUYÊN NHÂNthủng tạng rỗngnguồn gốc xuyên phúc mạcnguồn gốc trong phúc mạc

10 – 15% thủng tạng rỗng không thấy hơi tự do ổ bụng

TỤ KHÍ NGOÀI PHÚC MẠC

• Nguyên nhân :– Thủng tạng rỗng– Áp xe tạo khí

• X quang quy ước• Siêu âm• XQCLĐT

TRIỆU CHỨNG HỌC

KẾT QUẢ BÌNH THƯỜNGCĂNG VÀ Ứ KHÍ BỆNH LÝ TRONG ỐNG TIÊU

HÓA: dạ dày, tá tràng, ruột non, đại tràng DÀY THÀNH ỐNG TIÊU HÓA BỆNH LÝTỤ DỊCH TRONG PHÚC MẠCTỤ DỊCH NGOÀI PHÚC MẠCKHÍ TỰ DO TRONG KHOANG PHÚC MẠCTỤ KHÍ NGOÀI PHÚC MẠCTỤ KHÍ TRONG LÒNG, TRONG THÀNH TẠNG

RỖNG VÀ TRONG CÁC CẤU TRÚC DẠNG ỐNG