XIII. DERS NOTLARI: BAĞİMSİZ DEVLETLER TOPLULUĞU XIII. DERS NOTLARI: BAĞİMSİZ DEVLETLER TOPLULUĞU ÜLKELERİNDE EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜN TEMEL ÖZELLİKLERİÜLKELERİNDE EKONOMİK DÖNÜŞÜMÜN TEMEL ÖZELLİKLERİ

Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme FakültesiTürk Dünyası İşletme Fakültesi

““DÖNÜŞÜM EKONOMİLERİ”DÖNÜŞÜM EKONOMİLERİ” dersi dersi

Öğr. Gör. Elşen Resul oğlu BAĞIRZADEÖğr. Gör. Elşen Resul oğlu BAĞIRZADE

BAKÜ -2011BAKÜ -2011

BDT BDT ÜLKELERİÜLKELERİ Ermenistan,Ermenistan, Azerbaycan,Azerbaycan, Beyaz RusyaBeyaz Rusya Gürcistan,Gürcistan, Kazakistan, Kazakistan, Kırgızistan,Kırgızistan, Moldova,Moldova, Rusya,Rusya, Tacikistan,Tacikistan, Türkmenistan,Türkmenistan, Ukrayna,Ukrayna, Özbekistan,Özbekistan,

DÖNÜŞÜM ÖNCESİDÖNÜŞÜM ÖNCESİ Yoksulluk,Yoksulluk,

Az gelişmiş altyapı,Az gelişmiş altyapı,

Güçlü, ancak esnek olmayan komuta sistemi,Güçlü, ancak esnek olmayan komuta sistemi,

Büyük bir kamu sektörü,Büyük bir kamu sektörü,

Nüfusun piyasa ekonomisi ilkelerinden Nüfusun piyasa ekonomisi ilkelerinden tamamen habersiz olması,tamamen habersiz olması,

DÖNÜŞÜMÜN TEMEL AŞAMALARIDÖNÜŞÜMÜN TEMEL AŞAMALARI Bağımsızlıktan sonra BDT ülkelerinin gelişmesini Bağımsızlıktan sonra BDT ülkelerinin gelişmesini

aşağıdakı aşamalara bölmek mümkündür:aşağıdakı aşamalara bölmek mümkündür:

İlk dönem:İlk dönem: bağımsızlığın ilk yıllarında ekonomik bağımsızlığın ilk yıllarında ekonomik kriz ve sosyo-ekonomik buhran dönemi.kriz ve sosyo-ekonomik buhran dönemi.

İkinci dönem:İkinci dönem: Siyasal ve ekonomik reform Siyasal ve ekonomik reform uygulamalarının sonucu olarak istikrar dönemi.uygulamalarının sonucu olarak istikrar dönemi.

Üçüncü dönem:Üçüncü dönem: Sosyo-ekonomik gelişme ve Sosyo-ekonomik gelişme ve ekonomik büyüme dönemi. ekonomik büyüme dönemi.

İLK DÖNEMİLK DÖNEM İlk dönemdeİlk dönemde ülkelerin hepsi aynı problemlerle karşı-karşıya kalmıştır. Bunların sırasına ülkelerin hepsi aynı problemlerle karşı-karşıya kalmıştır. Bunların sırasına

aşağıdakıları ait ede biliriz:aşağıdakıları ait ede biliriz:

Ekonomik buhran;Ekonomik buhran;

Ekonomik ilişkilerin kırılması ile geleneksel satış pazarlarının yitirilmesi ve bunun Ekonomik ilişkilerin kırılması ile geleneksel satış pazarlarının yitirilmesi ve bunun sonucunda sanayi işletmelerinin kapanması ve insanların rifah seviyesinin düşmesi;sonucunda sanayi işletmelerinin kapanması ve insanların rifah seviyesinin düşmesi;

Yoksulluk ve işsizliğin büyümesi;Yoksulluk ve işsizliğin büyümesi;

Eğitim ve sağlık hizmetlerinin tıkanması;Eğitim ve sağlık hizmetlerinin tıkanması;

Sosial güvenlik sisteminin çökmesiSosial güvenlik sisteminin çökmesi

Sermaye ve işgücü verimliliğinde düşüş,Sermaye ve işgücü verimliliğinde düşüş,

Teknolojinin üretimde kullanımının azalması,Teknolojinin üretimde kullanımının azalması,

Tarımsal yeterliliğin sağlanamaması,Tarımsal yeterliliğin sağlanamaması,

Savunma sanayi harcamalarının artması,Savunma sanayi harcamalarının artması,

Kayıtdışı ekonominin derinleşmesi,Kayıtdışı ekonominin derinleşmesi,

Hayat standartı ve tüketimin düşmesiHayat standartı ve tüketimin düşmesi

İKİNCİ DÖNEMİKİNCİ DÖNEM İkinci dönemİkinci dönem genellikle, 1990 genellikle, 1990’l’lı yılların ikinci ı yılların ikinci

yarısından başlamaktadır. Bu zaman temel reform yarısından başlamaktadır. Bu zaman temel reform politikaları aşağıdakı yönlerde ölmuştur:politikaları aşağıdakı yönlerde ölmuştur:

- Mali ve parasal istikrarın sağlanması;- Mali ve parasal istikrarın sağlanması; - Özelleştirme;- Özelleştirme; - Rekabet sisteminin oluşturulmasına yönelik - Rekabet sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmalar;çalışmalar; - Tarım ve toprak reformları;- Tarım ve toprak reformları; - Temel hammadde kaynaklarının piyasaya - Temel hammadde kaynaklarının piyasaya sunulması çalışmaları; sunulması çalışmaları;

ÜÇÜNCÜ DÖNEMÜÇÜNCÜ DÖNEM Üçüncü dönem Üçüncü dönem genellikle aşağıdakı özellikler genellikle aşağıdakı özellikler

taşımaktadır:taşımaktadır: - Petrol ve doğalgaz gelirlerinin artması;- Petrol ve doğalgaz gelirlerinin artması; - Bölgesel kalkınma politikaları;- Bölgesel kalkınma politikaları; - Altyapının geliştirilmesi politikaları;- Altyapının geliştirilmesi politikaları; - Yolsuzluk ve kayıtdışı ekonomi ile - Yolsuzluk ve kayıtdışı ekonomi ile mücadele politikaları;mücadele politikaları; - Yoksullukla m- Yoksullukla mücadele politikalarıücadele politikaları - Batıya yönelik entegrasyon politikalarının - Batıya yönelik entegrasyon politikalarının sıklaştırılması. sıklaştırılması.

KAYNAKLARKAYNAKLAR Elşen BAĞIRZADE, Piyasa Ekonomisinde Tarımsal Elşen BAĞIRZADE, Piyasa Ekonomisinde Tarımsal

İlişkilerin Hukuksal Düzenlenmesi Sorunları, Basılmamış İlişkilerin Hukuksal Düzenlenmesi Sorunları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bakü, Devlet İktisat Üniversitesi, 2005.Yüksek Lisans Tezi, Bakü, Devlet İktisat Üniversitesi, 2005.

İbrahim ÖRNEK, Seyhan TAŞ, Metin YILDIRIM, Geçiş İbrahim ÖRNEK, Seyhan TAŞ, Metin YILDIRIM, Geçiş Ekonomileri, Bursa, 2009Ekonomileri, Bursa, 2009

Betül DURAL, Betül DURAL, Geçiş Ekonomileri: Plandan Piyasaya, İstanbul, 2007

Hasan YAVUZ, Geçiş Ekonomileri, Gelişmekte olan Ülkeler ve Türkiye, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 2005

http://http://www.wikipedia.orgwww.wikipedia.org – ONLINE Ensiklopedi – ONLINE Ensiklopedi