intro plastische opvoeding = “kunstzinnig” doe-vak esthetica = kunstbeschouwend vak ...
TRANSCRIPT
www.centrumartvorming.be
Intro
Plastische opvoeding = “kunstzinnig” doe-vak
Esthetica = kunstbeschouwend vak
Technologie = praktijkgericht/werkstuk maken
U.K. “Craft, Design and Technology” (integratie)
www.centrumartvorming.be
Bijzondere didactiek Plastische Opvoeding
www.centrumartvorming.be
Werkwijze
Onderdompelen in de praktijk door concrete klassituatie na te bootsen → ervaring
Deze bevragen en daaraan besluiten vastknopen → reflectie
Nodige ondersteunende theorie meedelen
Alzo tot inzicht komen: hoe een tekenles concreet vormgeven → concept
Jaarplannen en lesmodellen meedelen en inoefenen
Alzo aanzet geven tot zelf lessen voor de beeldende vakken leren concipiëren, voorbereiden en uitvoeren → inoefening
www.centrumartvorming.be
Opdracht 1
Vertel in beelden dat je achter elkaar
Een boom ziet in de winter Het koud aanvoelt en onbehaaglijk In de zomer in vakantiestemming bent
Werk dit uit op het opdrachtenblad met kleurpotloden
www.centrumartvorming.be
Kleurpotlood tekentechniek inoefenen
Wat? Kleurpotloden zijn waskrijtjes (wasco) in een houten
omhulsel
Belangrijke eigenschappen Je kan met één potlood verschillende lichte en donkere
schakeringen bekomen Je kan in verschillende lagen over elkaar werken
• Verschillende kleuren over elkaar mengen zich• Over kleurvlakken kan je figuren, lijnen, streepjes tekenen• Je werkt best van licht naar donker
Je kan kleuren in elkaar laten overvloeien Je kan met kleurpotloden al bewegende, al kleurende
vormen, figuren…tekenen, zonder voorafgaand omtreklijnen te tekenen
www.centrumartvorming.be
Opdracht 2
Je krijgt een tekenblad A4 met kleurpotloden en stiften
Opdracht: maak een titelblad waardoor jou identiteit of persoonlijke mythologie naar voren komt
Beperking: je naam en groep moet erop voorkomen
Opgelet! Vertel geen verhaal, je ontwerp moet voor zichzelf spreken door de beeldtaal
www.centrumartvorming.be
Besluit
Elk beeld dat je maakt is een eigen, persoonlijk beeld, zoals jij de wereld ervaart
Elk beeld Heeft een inhoud gebruikmakend van
• De visuele waarneming (de ervaring)• Jouw verbeelding• Jouw emoties
Bestaat uit beeldaspecten: de bouwstenen • Licht, kleur, ruimte en vorm (zie geel A3 blad)
Is via materialen gemaakt met een techniek: geeft een eigen karakter aan het beeld
• Kleurpotlood-tekentechniek
www.centrumartvorming.be
Inhoud: hoe tekenles organiseren ?
1 Starten met een gerichte bevraging rond beginsituatie 2 Met thematisch leerplan als steun 3 Vertrekkende van een centraal idee
beeld- en vormaspecten: licht, kleur, ruimte en vormmet uitbreiding rond “compositie”
techniek: kleurpotloden, aquarel, gouache Inbreng kunsthistorie: “man made” gebied Inbreng nieuwe media: internet, ppt-presentatie
4 Bedenken lesorganisatie via stappenplan 5 Hoe evalueren?
www.centrumartvorming.be
1 Starten met gerichte bevraging (BS)
Wat betekent voor jou kunst?
Heb je tijdens de vakantie een museum of een tentoonstelling bezocht? Welk of wat?
Ben je actief met kunst bezig? Wat? Hoeveel uur per week?
Wat verwacht je dit jaar voor dit vak?
www.centrumartvorming.be
2 Met thematisch leerplan als steun
Hulp van een thematisch leerplan: 2e graad elk trimester een thema zowel voor muziek als P.O.
3e jaar Ouder-kind relatie Vrienden, partners Oud worden, ziekte en afscheid nemen
4e jaar De stad als leefmilieu Arbeid, rust en vrije tijd Op zoek naar geluk
www.centrumartvorming.be
Tweede trimester : arbeid, rust en vrije tijd
Lesonderwerp Techniek/materialen Doel Media
Aanvuloefening watersport A4-tekenbladKleurpotloden
Aanvullen van een realistischeAfbeelding meteen denkbeeldig landschap
Strook van een kalender/afficherond watersport
Verbeelde wereldmuziek WaterverftechniekTekenpapier A4 formaat
Gericht luisterend de muziek-taal omzetten in kleur en vorm
Cassetterecorder en tapes :M. Nyman/E. Varèse/en wereldmuziek
Verbeelde poëzieOmzetten emoties in kleur/vorm
A4-tekenblad Kleurpotloden
Een gedicht of de woordinhoud omzetten in kleur en vorm
Tekst gedicht “Februarizon”door Paul Rodenko met voor-bereidende tekening
Ontwerpen van een story boardvan een film
A4-tekenpapier met kleur-potloden
Van een bestaand story boardde ontbrekende schakel ontwerpen
Videofragmenten over scène en sequens ook bij minder populaire niet-westerse films
Derde trimester : Op zoek naar geluk
Lesonderwerp Techniek/materiaal Doel Media
Het tarot-spel met verwijzing naar de oorsprong in vreemde culturen (Egypte, Italië, Tempe-liers en zigeuneroorsprong)
Kaartmateriaal per leerling aanmaken en in verband brengen
Zelfstandig een gerichte opdracht kunnen uitvoeren rond een beeldend probleem
Voorgesneden kaart ontwerpen naar kleur en vorm
Spiegeloefening Een textuur uitknippen uit tijd-schrift en spiegelen
Begrippen structuur/textuur bij-brengen en afbeelding kunnen spiegelen
TijdschriftenUitgewerkt voorbeeld
Paradijservaring oproepen via beelden uit de kunstgeschiedenis
Waterverftechniek en schetsen
Kunnen werken met beeldmateriaal uit de kunstwereld en zelfstandig kunnen verwerken
Voorbeelden uit 2000 jaar kunstgeschiedenis : Atlantis en Santorini
www.centrumartvorming.be
3 Vertrekkende van een centraal idee
IDEE → UITWERKING → PRESENTATIE
In woorden Via beelden
B+VMan madeTechniekNieuwe media
Naar anderen verdedigen
PROCES PRODUCT
Moet herbeleefbaar zijn in documentenTekeningMaquetteCompositieinstallatie
www.centrumartvorming.be
Uitbreiding: De beeld- en vormaspecten
Licht, kleur, ruimte en vorm met afgeleiden
Vb. uitwerking compositie
www.centrumartvorming.be
2 COMPOSITIE: inleiding
EVENWICHT
www.centrumartvorming.be
2 COMPOSITIE: 2. 1 compositorische begrippen
2.1.1 SYMMETRIE EN ASYMMETRIE
voorwerp opstelling
www.centrumartvorming.be
1.2 STABIEL EN LABIEL 1.3 STATISCH EN DYNAMISCH
2 COMPOSITIE: 2. 1 compositorische begrippen
www.centrumartvorming.be
1.4 ORGANISCH EN GEOMETRISCH
2 COMPOSITIE: 2. 1 compositorische begrippen
www.centrumartvorming.be
2.1 CENTRALE COMPOSITIE
2 COMPOSITIE: 2.2 uitgesproken composities
P. Cézanne
www.centrumartvorming.be
2.3 DRIEHOEKSCOMPOSITIE
2 COMPOSITIE: 2.2 uitgesproken composities
E. Delacroix, Vrijheid leidt het volk op de barricades
www.centrumartvorming.be
2.4 OVERALL COMPOSITIE
2 COMPOSITIE: 2.2 uitgesproken composities
M. Broodhaers, coquillles d’oeufs
www.centrumartvorming.be
Inbreng kunsthistorie
www.centrumartvorming.be
“Just what is it that makes today’s homes so different, so appealing ?”-- Richard Hamilton
lollypop
televisie / radio
ford-logo
seksuele vrijheid : pin-up
de maan(landing)
ingeblikte ham
stofzuiger
gespierde lichaam in hetmidden, zelfbewust
www.centrumartvorming.be
inspiratie
KUBISMEcollage
kubisme pop-art
www.centrumartvorming.be
inspiratie
FUTURISMEsnelheid
futurisme pop-art
www.centrumartvorming.be
inspiratie
SURREALISMEverlangens
surrealisme pop-art
www.centrumartvorming.be
inspiratie
DADAÏSME‘alles is kunst’
dadaïsme pop-art
www.centrumartvorming.be
4 Bedenken les PO via stappenplan 4.1 Bedenk een originele opdracht (leerplan?) 4.2 Lestitel met subtitel: noteren op bord
Beeldende probleemstelling Kunst kijken: inbreng kunsthistorie/beschouwing Opdracht uitschrijven in deelstappen: gefaseerde
werkontleding Doelen formuleren Leerinhoud: vakspecifieke kant van de opdracht Beoordelingscriteria relateren aan gestelde doelen
4.3 Uitwerking 4.4 Aandachtspunten bij lessen P.O. 4.5 Model jaarplan P.O.
www.centrumartvorming.be
4.1 Bedenk een originele opdracht
Niet te ver gezochtMoet bereikbaar zijnMoet een uitdaging vormen
Kijk naar het leerplan Open leerplan: geen beperkende opsomming van
leerinhouden Keuze maken uit doelen Houd rekening met vakgebonden minimumdoelen
(eindtermen)
www.centrumartvorming.be
4.2 Lesonderwerp aanbrengen
Beeldende probleemstellingKunst kijken: inbreng kunsthistorie/beschouwingOpdracht uitschrijven in deelstappen: gefaseerde
werkontledingDoelen formulerenLeerinhoud: vakspecifieke kant van de opdrachtBeoordelingscriteria relateren aan gestelde doelen
www.centrumartvorming.be
4.3 Uitwerking Vakoverschrijdende intro, leerlingbetrokken inspelen op
de belevingswereld van de lln
Gericht formuleren gewenste activiteit: oorspronkelijk maar niet te ver gezocht met nieuwe combinatie materiaal en techniek
Brainstorming en mindmapping met schakel- en kennisassociaties: oplossingen combineren en in de convergente fase combineren; inbrengen buitentextuele inhouden(zie freeware site: http://freemind.sourceforge.net/)
Inspirerende (hedendaagse) kunstwerken selecteren en verwerken (voldoende afbeeldingen); beperkt maar ter zake doende
www.centrumartvorming.be
Media
inleiding
inrichting krachtige leeromgeveing
vroeger-nu
Media
bord
apparatuur
programmatuur
kwalitatieve evaluatie
functioneel bordgebruik
overhead
apparatuur
programmatuur
kwalitatieve evaluatie
schriftelijk studiemateriaalhandboek
cursus
audiovisuele media
ICT
Powerpoint/ beamer
internet
onderwijs met behulp van internet
bron van informatie (webquest)
contacten met andre leerlingen of experten
studiebegeleiding
publiceren van werkjes
onderwijs door middel van internet (hoort eerder bij werkvormen) courseware
contacten tussen leerkrachten
enkele kanttekeningen
vergelijkende tabel
Geïntegreerd mediagebruik motiveren door varieren
praktische plannen
bibliografie
www.centrumartvorming.be
Sfeerscheppende klasactiviteit organiseren afgestemd op het gekozen thema (in kring plaatsen, in groepjes indelen, klasgesprek organiseren, stellingenspel e.d.)
Vormgevende principes en van belang zijnde beeld- en vormaspecten (licht, kleur, ruimte en vorm) met korte toelichting techniek met beperkte inoefening
Niet beperken tot tweedimensionale producten maar ook ruimtelijk werken met inbreng nieuwe media (dvd, internet e.d.)
Bereikbaar eindproduct beoordelen als gevolg van een ontwerpproces
www.centrumartvorming.be
positief negatiefVeel formaten Alleen A4-formaat
Veel materialen en ICT-gebruik Alleen met hard potlood
Verschillende ondergronden en
ruimtelijke werken
Alleen op papier
Rechtstreekse waarneming Tweedehands kijken
documentatie
Tekening leidt eigen leven Strikte weergave
Formaatvullende compositie met afsnijding
Gecentreerde compositie
Sfeer en expressie Techniciteit/trukjes/systeempjes/
Fotorrealisme
Cross over naar randvlakken Slechts binnen beeldend gebied
Presentatie werken/bespreken Alleen cijfer geven
4.4 Aandachtspunten bij bedenken opdrachten
www.centrumartvorming.be
Japans schermEdo-periode (18e eeuw)
www.centrumartvorming.beDegas: cottonexchange
www.centrumartvorming.be
Plastische Opvoeding 3e gr Menswetenschappen
inhoudsopgave kunstenaars en –stromingen ter illustratie van de opdrachten
5e jaar menswetenschappenkunststroming/techniek beeld- en vormaspect kunstenaar/ontwerper
fotografie ordeningcompositieklasfoto componeren
Henri Cartier-Bressonfotograaf-schilder
surrealisme associatie-oefening René MagritteSalvator Dali
Vlaamse primitieven stofweergave Jan van EyckRogier van der WeydenHugo van der Goes
abstract-expressionisme action paintingautomatismedrippings
Jackson Pollockkortfilm Martin ScorceseNew York story
arte poveraconceptuele kunst
(be-)spiegelinggezichtsbedrog
Michelangelo PistolettiJan Dibbets
4.5 Model jaarplan P.O.
www.centrumartvorming.be
5 Hoe evalueren? 5.1 Kennis, vaardigheden en attitudes?
1 Voorbereiding/documentatie/materiaal %2 Proces: welke evolutie doorgemaakt? %3 Houding: inzet/zelfredzaamheid/sociale
vaardigheden%
4 Product: opbouw/beeldaspecten/oorspronkelijk/techniek
%
Bijkomende vraag: Waarom vond je de opdracht leuk/minder leuk?
www.centrumartvorming.be
5.2 Taakgerichte zelfevaluatie rond opdracht: maak een postzegelserie via een stappenplan
Wat? Hoe Wat is belangrijk?
1 Voorontwerp voor 3 zegels
Met dunne omtreklijnen Zijn de zegels een serie geworden?
2 voorwaarden Grootte: 3x de grootte van een zegel
Tekst: land/waarde/munteeneid
Zijn de zegels niet te groot/klein?
Zegel met juiste voorwaarden?
3 Ontwerp tonen aan docent
Bewust nagedacht over vorm/plaatsing tekst?
4 Voorontwerp omzetten in pentekening met O.I.-inkt e
Aanwenden van penstructuren en omtreklijnen
Hulplijnen aangewend voor tekst?
5 Bedenk welke kleurcontrasten je gaat aanwenden?
Noteer de bijhorende kleuren onder elk van de 3 zegels
Bewust nagedacht over de vormgeving van de achtergrond (meer dan egale kleur?)
www.centrumartvorming.be
6 Toon de tekening aan de leraar Heeft de zegel een eigen voorstelling?
Ook de kartelrandjes getekend?
7 Tekening drogen
Gum het potlood van de voortekening uit
Heb je de potloodtekening omgezet
in een pentekening?Heb je de voortekening gegumd?
8 Kleur de pentekening met kleurpotlood en gebruik voor elke zegel: gemengde kleuren
Al of niet dekkendTwee kleurcontrasten naar keuze
Gelaagde werkwijze
Heb je je aan deze
voorwaarden gehouden?
www.centrumartvorming.be
5.3 Algemeen: zelf- en “peer” evaluatie Stap 1. Kennismaking
Voldoende interesse voor de opdracht? Stap 2. Inspiratie
Waar inspiratie opgedaan Hoe info en documentatie verwerkt?
Stap 3. Uitvoering Met deze opdracht kon ik moeilijk/gemakkelijk starten Verklaar waarom? Beschrijf in volgorde je werkwijze
Stap 4. Zelfevaluatie Ben ik authentiek (persoonlijk, origineel geweest? Verklaar Uiteindelijk ben ik tevreden over het eindresultaat, omdat… Welk ander werk van je medeleerlingen sprak je aan en
waarom? Heb ik goed zelfstandig of in groep kunnen werken? Wat heb ik van deze oefening onthouden?
www.centrumartvorming.be
Evaluatie: verwerking van opdracht Reflectieverslag: leren nadenken over je eigen leeractiviteit (over het bezoek, de opdrachten, het groepswerk en over jezelf)
Bezoek Hoe heb je deze manier van werken ervaren? Wat is de meerwaarde of minwaarde van deze manier van
leren in vergelijking met lessen in de klas?
Opdrachten Wat vond je van de opdrachten in het algemeen? De allerleukste? Waarom? Andere leuke opdrachten? En waarom? Welke vond je niet tof? Waarom? Bedenk zelf een opdracht die wij vandaag hadden kunnen
doen.
www.centrumartvorming.be
Vervolg verwerking
Groepswerk Hoe was het klasoverschrijdend werken binnen je
groepje? Geef elke leerling van je groep een cijfer tussen
1=onvoldoende en 5=uitblinkend
A=samenwerken in je groep
B=actief zoeken naar antwoorden/oplossingen
C=creativiteit/inventiviteit
Naam A B C
1
2
3
4
www.centrumartvorming.be
Vervolg verwerking
Noteer op twee lijntjes van elke leerling: Kwaliteit: iets waarin hij/zij uitblonk tijdens het
samenwerken Leerpunt: waarin kan hij/zij zich in het groepswerk nog
verbeteren, waar volgende keer meer aandacht geven?
Naam kwaliteit leerpunt
1
2
3
www.centrumartvorming.be
Vervolg verwerking
Over jezelf Hoe voelde je jezelf binnen de groep? Hoe kwam je over bij je medeleerlingen? Geef jezelf een cijfer van 1 tot 5
• Samenwerking• Actief zoeken naar oplossingen/antwoorden• Creativiteit
Wat heb je geleerd van jezelf als lerende? Als functionerende in groep? Als kunstliefhebber?
Dochy, Schelfhout en Janssens, Anders evalueren, Assessment in de praktijk
www.centrumartvorming.be
Besluit
Tendens naar meer competentiegericht leren Samenspel van kennis, vaardigheden en
attitudes toepassen in een didactische context (het atelier)
Voor P.O. : integratie tussen inbreng man-made gebied, beeld- en vormaspecten en techniek (via stappenplan)