wspólna polityka rolna i polityka rozwoju obszarów wiejskich
DESCRIPTION
Wspólna Polityka Rolna i Polityka Rozwoju Obszarów Wiejskich. Dominika Milczarek. Wykład 7Wpływ integracji na sytuacjęw sektorze rolnym i na obszarach wiejskich. Negocjacje – „Rolnictwo”. 9 grudnia 1999 – przyjęcie polskiego stanowiska negocjacyjnego przez Radę Ministrów - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Wspólna Polityka Rolnai Polityka Rozwoju Obszarów Wiejskich
Wykład 7 Wpływ integracji na sytuację w sektorze rolnym i na obszarach wiejskich
Dominika Milczarek
2
Negocjacje – „Rolnictwo”
9 grudnia 1999 – przyjęcie polskiego stanowiska negocjacyjnego przez Radę Ministrów
Otwarcie negocjacji w obszarze „Rolnictwo” - najpóźniej ze wszystkich 29 obszarów negocjacyjnych - 19 czerwca 2000.
Polska zaakceptowała i zobowiązała się do wdrożenia całości acquis communautaire w obszarze „Rolnictwo”.
3
Negocjacje – „Rolnictwo” cd.
Główne problemy podczas negocjacji:
1. Dostęp do płatności kompensacyjnych (dopłat bezpośrednich)
2. Limitowanie wielkości produkcji rolnej
3. Dostosowania sektora mięsnego
4. Dostosowanie sektora mleczarskiego
5. Wsparcie ze wspólnotowego budżetu na budowę systemu IACS w Polsce
4
Płatności bezpośrednie
Konieczność wprowadzenia płatności bezpośrednich w nowych krajach UE ze względu na:
Nie dyskryminowanie nowych krajów, Kwestia konkurencyjności na jednolitym
rynku, Potrzeba modernizacji, Argument uczciwości, Kwestia korzyści wynikających z
poszerzenia (Wilkin 2003).
5
Negocjacje – polityka regionalna
Wdrożenie całości acquis communautaire w obszarze „Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych”.
Zbudowanie systemu koordynacji polityki spójności, odpowiednie struktury administracyjne, itd.
W 1999 r. rozpoczęto przygotowanie Narodowego Planu Rozwoju(Źródło UKIE)
6
Negocjacje - wyniki
Rocznie trafi w latach 2004-2006 – 2,4 mld euro 2-krotnie więcej niż wynoszą wydatki budżetowe
na rolnictwo (bez KRUS) w 2002 r. (5085 mln PLN czyli 1271 mln euro).
Są to środki związane z: płatnościami bezpośrednimi, interwencją rynkową i subsydiami eksportowymi, działaniami rozwoju wsi, funduszami strukturalnymi w rolnictwie.
Ponadto środki krajowe.
Źródło: SAEPR FAPA
7
Płatności bezpośrednie
Płatności bezpośrednie (na hektar UR)W 2004 r. podstawowy poziom dopłat
bezpośrednich – 25% poziomu UE, 100% dopłat w 2013 r.
W latach 2004, 2005, 2006 wyniosą 55%, 60% i 65% poziomu stawek unijnych (I i II filar WPR i środki krajowe)
Uproszczony system dopłat bezpośrednich
Limity produkcjiOkresy przejściowe
8
Płatności bezpośrednie
System uproszczony:1.Podstawowa stawka dopłaty (do każdego ha):
25%, 30% i 35% KOPERTY KRAJOWEJ, podzielona przez całkowity obszar użytków (160, 198, 238 zł);
2.W sektorze roślinnym – dodatkowa dopłata (zboża, len, strączkowe, tytoń, chmiel, ziemniaki skrobiowe);
3.W sektorze zwierzęcym – dodatkowa dopłata do powierzchni paszowej
4.Dopłaty dodatkowe ze środków na rozwój wsi oraz ze środków krajowych.
5. W sumie 440, 480, 520 (produkcja roślinna), 340, 420, 520 (produkcja zwierzęca)
9
Płatności bezpośrednie
1. Limity produkcji: lata 1995-19982. Okresy przejściowe:
• system uproszczony 5 lat (możliwość przedłużenia);
• wybrane sektory (mleczarski – dostosowanie jakości do końca 2006, przetwórstwo mięsne do końca 2007 r.).
10
Programy pomocowe
Programy przedaksesyjne finansowane przez UE:
Program PHARE SAPARDProgram finansowany z pożyczki Banku
Światowego: Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich
(PAOW): A - Mikropożyczki B - Zmiana struktury siły roboczej i wsparcie
instytucjonalne C- Infrastruktura wiejska
11
SAPARD
SAPARD – Specjalny Program Akcesyjny Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich
Obejmuje lata 2000-2006 Rocznie Komisja Europejska przeznacza
dla krajów kandydujących 520 mln. euro Dla Polski – 171,7 tys. euro rocznie. Ponad 2/3 funduszy SAPARD: Polska,
Rumunia i Bułgaria
12
SAPARD – Działania:
1. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych Trudności: sytuacja finansowa w sektorze
przetwórstwa, wysokie koszty gwarancji kredytowych, duża liczba obowiązkowych dodatkowych dokumentów, itd.
2. Inwestycje w gospodarstwach rolnych Trudności: sytuacja finansowa gospodarstw,
brak własnych funduszy, wymagania formalne, etc.
3. Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich Gminy miały znaczne doświadczenie w
przygotowywaniu tego typu projektów
13
SAPARD – Działania:
4. Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich Wprowadzone dopiero w połowie 2002
r., najaktywniejszą grupą – przedsiębiorcy (ponad połowa wniosków)
5. Program rolnośrodowiskowy (projekt pilotażowy) - nieuruchomiony
6. Szkolenia zawodowe7. Pomoc techniczna
SAPARD – przyjęte projekty
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Liczba miesięcy od rozpoczęcia programu
Licz
ba p
rzyj
ętyc
h pr
ojek
tów
Estonia
Słowacja
Litwa
Polska
Słowenia
Rumunia
Czechy
Bułgaria
Węgry
Łotwa
Źródło: EC Sapard Annual Report 2003
15
SAPARD - ocena
Główne bariery absorpcji w ocenie benficjentów i doradców: trudne warunki stawiane beneficjentom, rozbudowana i skomplikowana
dokumentacja, zbyt późne przekazywanie informacji o
ostatecznie obowiązujących zasadach programu do instytucji doradczych
Ważna rola instytucji doradczych!(Polska Wieś po wejściu do UE FDPA)
16
Mieszkańcy wsi o integracji z UE
Dominacja przekonań o ujemnych konsekwencjach przyłączenia do UE
Korzyści z przystąpienia do UE - przyśpieszenie przeobrażeń strukturalnych (Sikorska 2001)
Sposób głosowania w referendum (77,45% za): za przystąpieniem do UE: 49% mieszkańców wsi, 38% - rolników; przeciw przystąpieniu – 29% mieszkańców wsi, 43% rolników.
Największe obawy związane z integracją dotyczą: upadku wielu gospodarstw rolnych, wykupu ziemi przez cudzoziemców, wzrostu trudności ze zbytem polskich produktów (ISP 2002).
17
Potencjalny wpływ integracji na sektor rolny
Według UKIE 2003: Znacząca poprawa sytuacji ekonomicznej
rolnictwa w ujęciu sektorowym, Poprawa sytuacji dochodowej rolnictwa
dzięki dopłatom bezpośrednim, Poprawa sytuacji konkurencyjnej polskich
gospodarstw rolnych, Stabilizacja cen skupu produktów rolnych, Wzrost dochodów rodzin rolniczych, Nie poprawi się sytuacja gospodarstw
socjalnych.
18
Potencjalny wpływ integracji na sektor rolny
Atutem rolnictwa polskiego są niższe koszty niż w krajach UE-15. Z czasem czynnik ten będzie tracił na
znaczeniu. Osłabienie tego efektu ze względu na
znaczne koszty dostosowawcze
„Warunkiem koniecznym poprawy sytuacji rolnictwa i obszarów wiejskich jest spójna polityka państwa gwarantująca wzajemną komplementarność wdrażanych programów pomocowych”(Bilans korzyści i kosztów... 2003)
19
Seminarium „Polska wieś i rolnictwo w półtora roku po akcesji” UKIE, luty 2006 Badania Lecha Goraja i Łukasza Hardta Dane rachunkowe polskiego FADN wskazują na istnienie bardzo wyraźnej tendencji malejącego znaczenia dopłat w tworzeniu dochodu.
Sieć Danych Rachunkowych z Gospodarstw Rolnych (www.fadn.pl)
Gospodarstwa towarowe (pole obserwacji 745 tys., pow. 2 ESU)
Wpływ integracji
20
Udział dopłat w tworzeniu w 2004 r. dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego wg klas wielkości ekonomicznej (IERiGŻ)
32,8
9,3
18,9
25,0
14,514,9
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
(=< 4 ESU) (4 =< 8 ESU) (8 =< 16 ESU) (16 =< 40
ESU)
(40 =< 100
ESU)
(> 100 ESU)
Bardzo małe Małe Średnio - małe Średnio -
duże
Duże Bardzo duże
Klasa wielkości ekonomicznej
%
21
DB nie stymulują inwestycji w grupie gospodarstw największych i nie zapewniają istotnego wzrostu dochodowości w małych
Badanie społeczne - obawy względem systemu DB:
negatywny system bodźców („koszenie trawy i kasy”),
niekorzystny wpływ na rynek dzierżawy ziemi i na zmianę struktury agrarnej,
dopłaty zaburzają konkurencję w UE (wg części rolników korzystna byłaby „opcja zerowa”, a więc zniesienie DB w UE).
Wpływ integracji
22
Wpływ integracji
Inne wnioski z badania społecznego UKIE Rolnicy doskonale znają reguły WPR Korzystają z Internetu Rosną aspiracje edukacyjne Dobrze oceniają system ODR, gorzej
ARiMR Ich stosunek do UE jest ambiwalentny
23
Potrzeba wypracowania precyzyjnej definicji gospodarstwa rolnego
Różne definicje wypaczają rzeczywisty obraz stanu rolnictwa i gospodarstw rolnych
W nowej definicji - formuła określająca związek gospodarstwa rolnego z rynkiem
Z dotychczasowego sektora gospodarstw rolnych należy wyłączyć „gospodarstwa domowe użytkujące ziemię”
Odmienne programy wsparcia dla gospodarstw domowych użytkujących ziemię i gospodarstw towarowych (L.Goraj)
Wpływ integracji, rekomendacje
24
Pytania do dyskusji
Czy dopłaty bezpośrednie powinni otrzymywać wszyscy rolnicy? Czy wykluczyć gospodarstwa najmniejsze z systemu?
Jeśli nie DB nie dla wszystkich, to jaki inny rodzaj wsparcia?
Jaki powinien być system płatności w długim okresie (nie zależeć od wielkości produkcji ani wielkości gospodarstwa)?
Czy polityka ROW powinna być zróżnicowana regionalnie (instrumenty)?