Sprawy wewnętrzne

Wspólny europejski

system azylowy

Europe Direct to serwis, który pomoże Państwuznaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii

Europejskiej.

Numer bezpłatnej infolinii (*):

00 800 6 7 8 9 10 11(*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń

również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty).

Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu).

Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2014

ISBN 978-92-79-34638-5doi:10.2837/75733

© Unia Europejska, 2014Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Printed in BelgiumWYDRUKOWANO NA PAPIERZE BIELONYM BEZ CHLORU PIERWIASTKOWEGO (ECF)

1

Przestrzeń ochrony i solidarności dla grup wymagających szczególnej troski

Wspólny europejski system azylowy jest moim głównym priorytetem od samego początku mojego mandatu. Już od pierwszego dni angażuję się w negocjacje w tej sprawie. Wdrożenie wspólnego europejskiego systemu azylowego jest historycznym osiągnięciem, czymś, do czego państwa członkowskie i Parlament dążyły od 1999 r.

Wspólny europejski system azylowy zapewni lepszy dostęp do procedury azylowej osobom szukającym ochrony; doprowadzi do wydawania bardziej sprawiedliwych, szybszych i lepszych decyzji w sprawie udzielenia azylu; zagwarantuje, że osoby, które obawiają się prześladowań, nie będą odsyłane tam, gdzie grozi im niebezpieczeństwo; a ponadto zapewni godne i przyzwoite warunki zarówno osobom ubiegającym się o azyl, jak i tym, którym udzielono ochrony międzynarodowej w UE.

Wykonaliśmy ogromną pracę, aby to osiągnąć. Jednak nasz sukces nie jest jeszcze stuprocentowy. Teraz musimy dołożyć starań, aby wdrożyć nasze prawodawstwo oraz zapewnić poprawne i jednolite funkcjonowanie tego wspólnego systemu. Dopiero wtedy stworzymy przestrzeń ochrony i solidarności w pełni zasługującą na to miano. Będzie to osiągnięcie, z którego będziemy dumni.

Cecilia Malmström,komisarz do spraw wewnętrznych

Wspólny europejski system azylowy

Azyl i UE

Dyrektywa w sprawie procedur azylowych

Dyrektywa w sprawie warunków przyjmowania

Dyrektywa w sprawie kwalifikowania

Rozporządzenie Dublin II

Eurodac

2

WSPÓLNY EUROPEJSKI SYSTEM AZYLOWY (CEAS)

AZYLU udziela się osobom uciekającym przed prześladowaniem lub poważną krzywdą.

Proces ubiegania się o azyl przebiega obecnie podobnie w całej UE. (Dyrektywa w sprawie procedur azylowych).

Osoby ubiegające się o azyl otrzymują świadczenia materialne w ramach przyjmowania, takie jak zakwaterowanie i wyżywienie. (Dyrektywa w sprawie warunków przyjmowania).

Sąd może uchylić decyzję odmowną „pierwszej instancji”.

Pracownik przeszkolony w zakresie prawa UE z pomocą tłumacza przesłuchuje osobę ubiegającą się o azyl, aby określić, czy może się ona kwalifikować do

otrzymania statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej. (Dyrektywa w sprawie kwalifikowania i dyrektywa w sprawie procedur azylowych).

Od każdego wnioskodawcy pobiera się odciski palców i przesyła do bazy danych, zwanej Eurodac. (Rozporządzenie Eurodac). Dane te wykorzystuje się w celu identyfikacji państwa odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu. (Rozporządzenie Dublin).

Jeśli wnioskodawcy nie udzielono azylu w „pierwszej instancji”, może on odwołać się od takiej decyzji odmownej do sądu.

W następstwie potwierdzenia przez sąd decyzji odmownej „pierwszej instancji” wnioskodawca może zostać odesłany do swojego kraju pochodzenia lub tranzytu.

Udzielenie statusu uchodźcy lub statusu ochrony uzupełniającej nadaje danej osobie pewne prawa, takie jak dostęp do zezwolenia na pobyt, do zatrudnienia i do opieki zdrowotnej. (Dyrektywa w sprawie kwalifikowania).

OŚRODEK RECEPCYJNY

3

OBOWIĄZEK OCHRONY

• Azyluudziela sięosobomuciekającymprzedprześladowaniemlubpoważnąkrzywdą.Azyljestjednymzprawpodstawowych;udzielanie go jestmiędzynarodowymzobowiązaniemnamocykonwencjigenewskiejdotyczącejstatusuuchodźcówz1951r.

• Na obszarze, na którym granice są otwarte i na którym po-wszechna jest swoboda przemieszczania się, niezbędne jest sto-sowaniewspólnegopodejściadoazylunaterytoriumcałej UE.

• Przepływyosóbubiegających sięoazylnie są stałe aniniewy-stępują równomiernie na terytorium całej UE. Zmieniały się,spadającnaprzykład znajwyższegopoziomuodpowiadającego425  tys. wniosków o udzielenie azylu w państwach UE-27w 2001 r.doponiżej200tys.w2006r.W 2012 r.wnioskówbyłoponad 330tys.

• Udzielanieazyluniemożeodbywaćsięwsposóbprzypadkowy.PaństwaczłonkowskieUEsąwspólnieodpowiedzialnezagodneprzyjęcieosóbubiegającychsięoazyl,zapewnienieimsprawied-liwego traktowania i  rozpatrywanie ich spraw zgodnie z jed-nolityminormami,takabyrezultatbyłpodobny,niezależnieodmiejscazłożeniawniosku.

UE JAKO PRZESTRZEŃ OCHRONY

Od1999r.UEpodejmujedziałaniamającenacelustworzeniewspól-negoeuropejskiegosystemuazylowegoiudoskonalenieobowiązują-cychramprawnych.

Uzgodniono nowe przepisy UE, wprowadzając wspólne wysokienormyi umacniającwspółpracęwceluzapewnieniarównegotrakto-waniaosóbubiegającychsięoazylwramachotwartegoisprawiedli-wegosystemu,niezależnieodmiejscazłożeniawniosku.Wskrócie:

• zmieniona dyrektywa w sprawie procedur azylowychma na celupodejmowanie bardziej sprawiedliwych, szybszych i lepszychdecyzjiw sprawieudzieleniaazylu.Osobyoszczególnychpotrze-bachubiegającesięoazylotrzymająniezbędnewsparciewceluprzedstawienia wyjaśnień dotyczących ich wniosku, większą

ochronęuzyskająwszczególnościmałoletnibezopieki iofiarytortur;

• w zmienionej dyrektywie w sprawie warunków przyjmowaniazapewnia się humanitarne świadczenia materialne związanez przyjmowaniem(takiejakzakwaterowanie)osobomubiegają-cymsięoazylwcałejUEorazpełneposzanowanieprawpodsta-wowychtychosób.Zapewniasięrównieżstosowaniezatrzyma-niajedyniejakośrodkaostatecznego;

• w zmienionej dyrektywie w sprawie kwalifikowaniawyjaśnia siępodstawy udzielania ochrony międzynarodowej, co sprawia,że decyzje w sprawie udzielenia azylu mają solidniejsze opar-cie. Dyrektywa spowoduje również poprawienie dostępu osóbkorzystającychzochronymiędzynarodowejdoprawiśrodkówintegracji;

• w zmienionym rozporządzeniu Dublin II zwiększono ochronęosóbubiegającychsięoazylnaetapieprocesuustalaniapaństwaodpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku oraz wyjaśnionozasadyregulującestosunkimiędzypaństwami.Wrozporządze-niutymustanowionosystemmającynaceluwczesnewykrywa-nieproblemóww krajowych systemach azylowych i systemachprzyjmowania oraz rozwiązywanie ich głównych przyczyn,zanimprzerodząsięonew prawdziwykryzys;

• zmienione rozporządzenie Eurodac umożliwiorganomściga-niadostępdounijnejbazydanychoodciskachpalcówosóbubiegających sięo azylw ściśleokreślonychokolicznościachw celuzapobieganianajpoważniejszymprzestępstwom,takim jakzabójstwaiaktyterroryzmu,ichwykrywanialubścigania.

AZYL I UE

4

Osobom uciekającym przed prześladowaniem i szukającym ochrony międzynarodowej trzeba zapewnić jednolite gwarancje – osoby ubiegające się o azyl muszą mieć dostęp do sprawiedliwych i skutecznych procedur azylowych.

CZEGO DOTYCZY DYREKTYWA W SPRAWIE PROCEDUR AZYLOWYCH

Wdyrektywiewsprawieprocedurazylowych (1)określonoprzepisydotyczące całegoprocesuubiegania sięo azyl,w tymsposobu skła-daniawniosku,zasadrozpatrywaniawniosku,pomocy,jakąotrzymaosoba ubiegająca się o azyl, środków odwoławczych oraz tego, czyodwołanie się umożliwi danej osobie pozostanie na danym teryto-rium,atakżemożliwychdziałańwprzypadkuucieczkiwnioskodawcyorazsposobówrozpatrywaniaponownychwniosków.

Poprzedniadyrektywastanowiławswoimczasienajmniejszywspólnymianownik dla państw członkowskich. Przepisy często były zbytmałoprzejrzyste,a odstępstwaumożliwiałypaństwomczłonkowskimzachowywaniewłasnychprzepisów,nawet gdyniebyłyone zgodnez podstawowymiuzgodnionyminormami.

GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA

Nowadyrektywawsprawieprocedurazylowych (2)jestdużobardziejprecyzyjna.Ustanawiasięwniejspójnysystemzapewniającypodejmo-waniedecyzjiw sprawieudzieleniaazyluwsposóbbardziejefektywnyi bardziej sprawiedliwy oraz rozpatrywaniewnioskówprzez państwaczłonkowskiezzachowaniemwspólnej–wysokiejnormyjakości.

• Wdyrektywieokreślasiębardziejprecyzyjneprzepisydotyczącesposobu ubiegania się o azyl: należy wprowadzić szczegółowemechanizmy, na przykład na granicach, aby uzyskać pewność,żewszystkieosoby,którechcąubiegaćsięoazyl,mogątozrobićszybkoiskutecznie.

(1) DyrektywaRady2005/85/WEzdnia1grudnia2005r.wsprawieustano-wieniaminimalnychnormdotyczącychprocedurnadawaniaicofaniastatusuuchodźcywpaństwachczłonkowskich.

(2) DyrektywaParlamentuEuropejskiego i Rady2013/32/UEz dnia26 czerwca2013 r.w sprawiewspólnychprocedurudzielaniai cofaniaochronymiędzyna-rodowej(wersjaprzekształcona)(mającazastosowanieoddnia21lipca2015 r.).

• Procedurybędązarównoszybsze,jakibardziejefektywne.Pro-cedura azylowa nie będzie przeciętnie trwała dłużej niż sześćmiesięcy.Szkoleniedecydentówzostanieudoskonalone,awnios-kodawcauzyskapomocnawcześniejszymetapie,copozwolinaszybkie i pełne rozpatrzeniewniosku. Inwestycje te umożliwiąoszczędność pieniędzy, gdyż osoby ubiegające się o azyl będąspędzałymniejczasuwsystemachprzyjmowaniafinansowanychprzezpaństwo,zmniejszysiętakżeliczbabłędnychdecyzjiitymsamymliczbakosztownychodwołań.

• Każda osoba potrzebująca szczególnej pomocy – na przykładz powoduwieku,niepełnosprawności,choroby,orientacjiseksualnejlubtraumatycznychdoświadczeń–otrzymaodpowiedniewspar-cie,w tymwystarczającą ilość czasunaprzedstawieniewyjaśnieńdotyczącychswegowniosku.Dzieciombezopiekiorganykrajowebędąprzyznawaćwykwalifikowanegoprzedstawiciela.

• Sprawami, których z dużym prawdopodobieństwem niemożnabędziedobrzeuzasadnić,będziemożnazająćsięwramachspecjal-nychprocedur(procedury„przyśpieszone”i„graniczne”).Okreś-lono jasne zasady definiujące, w jakich przypadkach można teprocedurystosować,abyuniknąćobejmowanianimisprawdobrzeuzasadnionych.W tym kontekście ze szczególnego traktowaniakorzystajądziecibezopiekiubiegającesięo azyliofiarytortur.

• Dużo bardziej przejrzyste niż wcześniej są przepisy dotycząceodwołańdo sądów.ObecnieprawoUE jestnieprzejrzyste, a sys-temykrajoweniezawszegwarantująwystarczającydostępdosądów.WrezultaciewielesprawtrafiadoEuropejskiegoTrybunałuPrawCzłowiekawStrasburgu,cojestkosztowneipowodujeniepewnośćprawa.NoweprzepisysąwpełnizgodnezprawamipodstawowymiipowinnyzmniejszyćnapływsprawdoTrybunałuwStrasburgu.

• Państwaczłonkowskiebędąlepiejwyposażonenapotrzebyroz-wiązywaniaproblemunadużyćzwiązanychzeskładaniemwnios-ków,w szczególnościpowtarzających sięwniosków składanychprzez tę samąosobę.Osoba,któraniepotrzebujeochrony,niebędziemogławnieskończonośćunikaćwydaleniapoprzezciągłeskładanienowychwnioskówo udzielenieazylu.

DYREKTYWA W SPRAWIE PROCEDUR AZYLOWYCH

5

Osobom ubiegającym się o azyl oczekującym na decyzję w sprawie ich wniosku trzeba zapewnić określone środki pierwszej potrzeby, aby zagwarantować im godny poziom życia.

CZEGO DOTYCZY DYREKTYWA W SPRAWIE WARUNKÓW PRZYJMOWANIA

Dyrektywawsprawiewarunkówprzyjmowania (1)dotyczydostępuosóbubiegającychsięoazyldoodpowiednichwarunkówprzyjmowa-nia,wokresiegdyczekająonenarozpatrzenieichwniosku.Zapew-niasięwniejdostęposóbubiegającychsięoazyldozakwaterowania,wyżywienia,opiekizdrowotneji zatrudnieniaorazdoopiekimedycz-nejipsychologicznej.

W przeszłości rozbieżne praktyki wśród państw członkowskichmogły jednak prowadzić do nieodpowiedniego poziomu material-nychwarunkówprzyjmowaniaosóbubiegającychsięoazyl.

GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA

Nowadyrektywawsprawiewarunkówprzyjmowania (2)manaceluzapewnienielepszychibardziejzharmonizowanychnormwzakresiewarunkówprzyjmowaniawcałejUnii.

• Po raz pierwszy przyjęto szczegółowe wspólne przepisy doty-czącekwestiizatrzymywaniaosóbubiegającychsięoazyl,zapew-niającpełneposzanowanieichprawpodstawowych.Wdyrekty-wieuwzględnionow szczególności:

– wyczerpujący wykaz powodów zatrzymania, który pomożeuniknąćarbitralnychpraktykwzakresiezatrzymaniaiogra-niczyzatrzymaniedojaknajkrótszegoczasu;

– ograniczenia dotyczące zatrzymania osób wymagającychszczególnejtroski,wszczególnościmałoletnich;

(1) DyrektywaRady2003/9/WEzdnia27stycznia2003r.ustanawiającamini-malnenormydotycząceprzyjmowaniaosóbubiegającychsięoazyl.

(2) DyrektywaParlamentuEuropejskiegoi Rady2013/33/UEz dnia26 czerwca2013  r.w  sprawieustanowienianormdotyczącychprzyjmowaniawniosko-dawcówubiegającychsięo ochronęmiędzynarodową(wersjaprzekształcona)(mającazastosowanieoddnia21lipca2015r.).

– istotne gwarancje prawne, takie jak dostęp do bezpłatnejpomocy prawnej i informacji na piśmie podczaswnoszeniaodwołaniaodnakazuzatrzymania;

– szczególne warunki przyjmowania dotyczące ośrodkówzatrzymania,takiejakdostępdoświeżegopowietrzaikomu-nikacjizprawnikami,NGOi członkamirodziny.

• Wnowejdyrektywiewyjaśniasięrównieżzobowiązaniedoprze-prowadzania indywidualnej oceny w celu identyfikacji szcze-gólnych potrzebw zakresie przyjmowania osóbwymagającychszczególnejtroski.Zapewniasięwniejpoświęcanieszczególnejuwagimałoletnim bez opieki i  ofiarom tortur oraz dostęp dowsparcia psychologicznego dla osób ubiegających się o azyl,którewymagają szczególnej troski. Ponadtodyrektywa zawieraprzepisydotyczącekwalifikacjiprzedstawicielimałoletnichbezopieki.

• Osobieubiegającejsięoazylnależyobecniezapewnićdostępdozatrudnieniawmaksymalnymterminie9miesięcy.

DYREKTYWA W SPRAWIE WARUNKÓW PRZYJMOWANIA

6

Zanim dana osoba otrzyma azyl, musi zostać uznana za uchodźcę lub osobę korzystającą z ochrony uzupełniającej.

CZEGO DOTYCZY DYREKTYWA W SPRAWIE KWALIFIKOWANIA

W dyrektywie w sprawie kwalifikowania  (1) określa się podstawyudzielaniaochronymiędzynarodowej.

W jej przepisach przewidziano również szereg praw dotyczącychochrony przed odsyłaniem, zezwoleń na pobyt, dokumentówpodróży,dostępudozatrudnienia,edukacji,opiekispołecznej,opiekizdrowotnej,zakwaterowaniaiułatwieńintegracyjnych,atakżeprze-pisy szczegółowedotyczącedzieci iosóbwymagających szczególnejtroski.

Minimalnenormy zawartewpoprzedniej dyrektywiebyłydopew-negostopnianieprzejrzyste,cosprzyjałoutrzymywaniurozbieżnościwkrajowychprzepisachi praktykachdotyczącychazylu.Szansedanejosoby na uzyskanie ochrony międzynarodowej mogły się znacznieróżnićwzależnościodpaństwaczłonkowskiego,wktórymrozpatry-wanowniosekoudzielenieazylu.

GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA

Nowa dyrektywa w sprawie kwalifikowania  (2) przyczyni się dopoprawyjakościprocesupodejmowaniadecyzjiizapewnisprawied-liwe i jednolite traktowanie osób uciekających przed prześladowa-niem,wojnąitorturami.

• Dyrektywawyjaśniapodstawyudzielaniaochronymiędzynaro-dowej i  prowadzi do lepiej uzasadnionych rozstrzygnięć, przy-czyniając sięw ten sposóbdo zwiększenia efektywnościproce-

(1) DyrektywaRady2004/83/WEzdnia29kwietnia2004r.wsprawiemini-malnychnormdlakwalifikacjiistatusuobywatelipaństwtrzecichlubbezpań-stwowcówjakouchodźcówlubjakoosoby,którezinnychwzględówpotrze-bująmiędzynarodowejochronyorazzawartościprzyznawanejochrony.

(2) DyrektywaParlamentuEuropejskiego iRady2011/95/UEzdnia13grud-nia 2011 r.w sprawie normdotyczących kwalifikowania obywateli państwtrzecichlubbezpaństwowcówjakobeneficjentówochronymiędzynarodowej,jednolitego statusuuchodźców lubosóbkwalifikujących się dootrzymaniaochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony (wersja przekształ-cona)(mającazastosowanieoddnia21grudnia2013r.).

duryazylowejizapobieganiaoszustwom,zapewniatakżespójnośćz orzeczeniamiTrybunału.

• Dyrektywa przyczynia się do znacznego zbliżenia praw udzie-lanychwszystkimosobomkorzystającymzochronymiędzyna-rodowej (uchodźcom i  osobom korzystającym z tzw. ochronyuzupełniającej)wzakresiedostępudozatrudnieniaiopiekizdro-wotnej.Przewidujerównieżwydłużonyokresważnościzezwoleńnapobytosóbkorzystającychzochronyuzupełniającej.

• Dyrektywa zapewnia lepsze uwzględnianie interesu dzieckai aspektówpłciw oceniewnioskówoudzielenieazyluorazwewdrażaniuprzepisówdotyczącychzagadnieńobjętychochronąmiędzynarodową.

• Zwiększa ona również dostęp osób korzystających z ochronymiędzynarodowejdoprawiśrodkówintegracji.Lepiejuwzględ-nia się w niej szczegółowe trudności praktyczne napotykaneprzezosobykorzystającez ochronymiędzynarodowej.

DYREKTYWA W SPRAWIE KWALIFIKOWANIA

7

Każdy wniosek o udzielenie azylu złożony na terytorium UE musi być rozpatrzony – każde państwo UE musi być w stanie określić, czy i w jakim przypadku jest odpowiedzialne za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu.

CZEGO DOTYCZY ROZPORZĄDZENIE DUBLIN II

Zgodnie z podstawową zasadą rozporządzeniaDublin II  (1) odpo-wiedzialność za rozpatrzenie wniosku spoczywa przede wszystkimnapaństwieczłonkowskim,któreodegrałonajwiększąrolęwewjeź-dzielubpobyciewnioskodawcynaterytoriumUE.Kryteriaustalaniaodpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku obejmują (w porządkuhierarchicznym)kwestierodzinne,niedawnenabyciewizylubzezwo-lenianapobytwpaństwieczłonkowskim,kwestię,czywnioskodawcawjechałdoUEnielegalnieczylegalnie.

Doświadczenia ze stosowania poprzedniego systemu wskazują jed-nak,żekoniecznejestlepszeprzeciwdziałaniesytuacjom,wktórychwywierana jest szczególna presja na możliwości państw członkow-skichw zakresie przyjmowania azylantów oraz na ich systemy azy-lowe.

GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA

NowerozporządzenieDublinII (2)zawierasolidneprocedurywza-kresieochronyosóbubiegającychsięoazylizwiększaskutecznośćsystemu.Przewidujenastępująceelementy:

• mechanizmwczesnegoostrzegania,gotowościizarządzaniakry-zysowego mający na celu zwalczanie podstawowych przyczyndysfunkcji krajowych systemów azylowych lub rozwiązywanieproblemówwynikających z sytuacji,w którychwywierana jestszczególnapresja;

(1) RozporządzenieRady(WE)nr343/2003zdnia18lutego2003r.ustanawia-jące kryteria imechanizmy określania państwa członkowskiegowłaściwegodlarozpatrywaniawnioskuoazyl,wniesionegowjednymzpaństwczłonkow-skichprzezobywatelapaństwatrzeciego.

(2) RozporządzenieParlamentuEuropejskiegoiRady(UE)nr604/2013zdnia26czerwca2013r.wsprawieustanowieniakryteriówimechanizmówusta-lania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wnioskuo udzielenieochronymiędzynarodowejzłożonegowjednymzpaństwczłon-kowskichprzezobywatelapaństwatrzeciegolubbezpaństwowca(wersjaprze-kształcona)(mającazastosowanieoddnia1stycznia2014r.).

• szeregprzepisówdotyczącychochronywnioskodawców, takichjak obowiązkowe przesłuchanie, gwarancje dla małoletnich(w tym szczegółowy opis czynników, jakie powinny stanowićpodstawę oceny interesu dziecka) oraz zwiększonemożliwościponownegołączeniaichzkrewnymi;

• możliwość nadania odwołaniu skutku zawieszającego wykona-nieprzekazaniaprzezokresrozpatrywaniaprzezsądodwołania,wrazzzagwarantowaniemprawadanejosobydopozostanianadanym terytorium w oczekiwaniu na decyzję sądu w sprawiezawieszeniaprzekazanianaczaspostępowaniaodwoławczego;

• obowiązekzapewnieniabezpłatnejpomocyprawnejnażądanie;

• jednąpodstawęzatrzymaniawprzypadkuryzykaucieczki;ścisłeograniczeniedotycząceczasutrwaniazatrzymania;

• możliwośćobjęciaosóbubiegających sięo azyl,którewokreś-lonych przypadkach mogłyby zostać uznane za nielegalnychmigrantówiodesłanenapodstawiedyrektywywsprawiepowro-tów, postępowaniem na podstawie procedury dublińskiej, cozapewnia wspomnianym osobom większą ochronę niż dyrek-tywawsprawiepowrotów;

• obowiązek zagwarantowania prawa do odwołania od decyzjio przekazaniu;

• większą przejrzystość prawną dotyczącą procedurmiędzy pań-stwami członkowskimi,np.wyczerpujące i bardziej precyzyjneterminy. Cała procedura dublińska nie może trwać dłużej niż11miesięcywprzypadkuprzejęciadanejosoby lub9miesięcywprzypadkujejwtórnegoprzejęcia(pozaprzypadkamiucieczkilubaresztowaniadanejosoby).

ROZPORZĄDZENIE DUBLIN II

8

Eurodac ułatwia państwom członkowskim UE określanie odpowiedzialności za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu przez porównanie zbiorów danych o odciskach palców.

CZYM JEST EURODAC

WrozporządzeniuEurodac (1)ustanawiasiębazędanychoodciskachpalcówosóbubiegających sięoazylwUE.Gdydanaosobaubiegasięoazyl,niezależnieodtego,czyznajdujesięnaterytoriumUE,jejodciskipalcówsąprzesyłanedosystemucentralnegoEurodac.Euro-dac działa od 2003 r. i okazał się bardzo skutecznym narzędzieminformatycznym.

Konieczne były jednak pewne aktualizacje, w szczególnościmającenaceluzmniejszenieopóźnieniawprzesyłaniudanychprzezniektórepaństwaczłonkowskie,rozwiązanieproblemówdotyczącychochronydanychorazpomocw  zwalczaniu terroryzmu i poważnejprzestęp-czości.

GŁÓWNE OSIĄGNIĘCIA

Nowerozporządzenie (2)usprawniadotychczasowefunkcjonowaniesystemuEurodac.

• Określasięwnimnoweterminyprzesyłaniadanychoodciskachpalców,zmniejszającilośćczasuupływającegomiędzypobraniemiwysłaniemodciskówpalcówdojednostkicentralnejEurodac.

(1) RozporządzenieRady(WE)nr2725/2000zdnia11grudnia2000r.doty-cząceustanowienia systemuEurodacdoporównywaniaodciskówpalcówwceluskutecznegostosowaniakonwencjidublińskiej.

(2) RozporządzenieParlamentuEuropejskiegoiRady(UE)nr603/2013zdnia26czerwca2013r.wsprawieustanowieniasystemuEurodacdoporównywa-nia odcisków palcóww celu skutecznego stosowania rozporządzenia (UE)nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalaniapaństwaczłonkowskiegoodpowiedzialnegozarozpatrzeniewnioskuoudzie-lenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkow-skichprzezobywatelapaństwatrzeciegolubbezpaństwowcaorazwsprawiewystępowaniaoporównaniezdanymiEurodacprzezorganyściganiapaństwczłonkowskich i Europol na potrzeby ochrony porządku publicznego, orazzmieniające rozporządzenie (UE) nr 1077/2011 ustanawiające EuropejskąAgencjęds.ZarządzaniaOperacyjnegoWielkoskalowymiSystemamiInfor-matycznymiwPrzestrzeniWolności,BezpieczeństwaiSprawiedliwości(wer-sjaprzekształcona)(mającazastosowanieoddnia20lipca2015r.).

• Zapewniasięwnimrównieżpełnązgodnośćznajnowszympra-wodawstwemwzakresieazyluilepiejuwzględniasięwymaganiazwiązanezochronądanych.

• DotychczaszbazydanychEurodacmożnabyłokorzystaćjedyniedocelówzwiązanychzudzielaniemazylu.Wnowymrozporzą-dzeniuzezwalasiękrajowymsiłompolicyjnymiEuropolowinaporównywanie odcisków palców związanych z dochodzeniamizodciskamiznajdującymisięw systemieEurodac.Będziesiętoodbywaćw ściśleokreślonychokolicznościach i jedyniewceluzapobieganiapoważnymprzestępstwomi aktomterroryzmu,ichwykrywanialubścigania.

– Szczególne gwarancje obejmują wymaganie uprzedniegosprawdzenia wszystkich dostępnych baz danych rejestrówkarnychiograniczeniewyszukiwaniajedyniedoprzypadkównajpoważniejszych przestępstw, takich jak zabójstwa i aktyterroryzmu.

– Przed sprawdzeniem w systemie Eurodac organy ściganiamuszą ponadtodokonaćporównaniaodciskówpalcówzda-nymizwizowegosystemuinformacyjnego(jeżelijesttodoz-wolone).

– Wyszukiwanie przez organy ścigania niemoże odbywać sięw sposóbsystematyczny–możeonojedyniestanowićśrodekostateczny,kiedyspełnionesąwszystkiewarunkidostępu.

– Żadnychdanychuzyskanych z systemuEurodacniemożnaprzekazywaćpaństwomtrzecim.

EURODAC

JAK OTRZYMAĆ PUBLIKACJE UE

Publikacje bezpłatne:• jeden egzemplarz:

w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)• kilka egzemplarzy (lub mapy, plakaty):

w przedstawicielstwach Unii Europejskiej (http://ec.europa.eu/represent_pl.htm) w delegaturach Unii Europejskiej w krajach poza UE: (http://eeas.europa.eu/delegations/index_pl.htm) kontaktując się z Europe Direct (http://europa.eu/europedirect/index_pl.htm)lub dzwoniąc pod numer 00 800 6 7 8 9 10 11 (numer bezpłatny w całej UE) (*)

(*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty).

Publikacje płatne:• w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)

Płatne subskrypcje:• u dystrybutorów Urzędu Publikacji Unii Europejskiej

(http://publications.europa.eu/others/agents/index_pl.htm)

DR-04-13-088-PL-C

doi:10.2837/75733