SAMENWERKEN AAN DE DOORGAANDE LIJN IN ZORG

EN EDUCATIE BINNEN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE

PERIODE

Workshop Onderwijsdag 2012 Enschede

Anneke Elenbaas van Ommen - 20 maart 2012

Programma

• Welkom en toelichting op het programmaverloop

• Startactiviteit

• Presentatie visie en beleid VVE

• De zeven fasen bij de overgang van de voorschoolse instelling naar de basisschool

• Opdracht: Checklist zeven fasen

• Evaluatie en afronding

Openingsactiviteit

Even in de stemming komen!

Visie en beleid VVE

• Accent jonge kind 2-6 jaar

• VVE programma’s : (taal) ontwikkelingsstimulering

• Verschillende wijzigingen ondergaan

• Start Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid (1998)

• Decentralisatie landelijk beleid naar gemeentelijk niveau

• Gemeente verantwoordelijk voor VVE: aansturing tot 2006

• Overgang GOA naar Onderwijsachterstandenbeleid (OAB) bestuurlijke knip in de aansturing:

- Gemeente verantwoordelijk voor voorschoolse educatie

- Schoolbesturen verantwoordelijk voor vroegschoolse educatie

• Versnippering van het VVE-beleid

Beleid VVE

Een gemeente heeft invloed op het VVE-beleid van de

voorschoolse organisatie:

• Afspraken tussen partners (doorgaande lijn)

• Inspanningsverplichting doelgroepbereik (voldoende

kindplaatsen)

• Uitvoering geven aan Wet OKE

• Gemeentelijke doelgroepdefinitie

Lokale Educatieve Agenda (LEA)

Thema VVE: Lokale agenda educatieve

Schoolbestuur:

• Schooloverstijgende keuzes voor VVE-programma’s

• Prestatie-afspraken gemeente (convenant)

• Samenwerkingsverbanden

School:

• Schoolvisie

• Doorgaande lijn (hogere leerjaren)

Wet OKE = OK?

Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie

• Per 1 augustus 2010

• Versterking regierol gemeente

• Bindende afspraken over voor- en vroegschoolse educatie

• 100% bereik doelgroep

• Kwaliteitsimpuls voor het reguliere peuterspeelzaalwerk

• Dekkend en hoogwaardig voorschools aanbod

• Toezicht en handhaving op de kwaliteit van peuterspeelzalen

en voorschoolse educatie

• Jaarlijks overleg binnen de gemeente en het maken van

afspraken over kernpunten van voor-, en vroegschoolse

educatie

Stimulering vier domeinen

Kwaliteitseisen educatief aanbod:

• Taalontwikkeling

• Rekenwiskunde ontwikkeling

• Sociaal-emotionele ontwikkeling

• Senso-motorische ontwikkeling

Doorgaande lijn VVE

Convenanten (school)besturen en gemeenten

• Een doorlopende leerlijn taal en pedagogisch beleid van

voor- naar vroegschools

• Kwalitatieve verbetering van de educatieve lijn

• (vroegtijdige) signalering en (warme) overdracht van

alle kinderen

• Bereik van 100% doelgroepkinderen

• Kwalitatieve verbetering van de zorglijn in de voor- en

vroegschoolse voorzieningen die aansluiten bij de basis

principes van Passend Onderwijs

Overdracht in Enschede….

• Warme overdracht voor alle kinderen

• Persoonlijk contact tussen pmer en leerkracht

Doel

• School informeren over de ontwikkeling en leefsituatie kind

• Aansluiting pedagogische en didactische behoefte kind

• Aansluiting zorgbehoefte kind

Knelpunten

• In praktijk niet altijd haalbaar

• Driehoeksoverleg: pmer, leerkracht en ouders samen

• Praktische bezwaren vanuit het werkveld

Oorzaak

• Gemeente en (school)besturen niet op één lijn?

Zeven fasen protocol op een rij…

Fase 1: Informatie verzamelen gedurende de voorschoolse periode

Fase 2: Informatie vastleggen voor de overdracht

Fase 3: Intake basisschool

Fase 4: Overdrachtsgesprek voorschoolse instelling-basisschool

Fase 5: Kennismaking op en overgang naar de basisschool

Fase 6: Gebruikmaken van informatie op de basisschool

Fase 7: Terugkoppeling van basisschool naar voorschoolse instelling

Hoe staat bij ons de vlag er voor?

Werkopdracht: screening activiteiten en actiepunten

Bekijk voor je eigen school hoe ver je per fase bent en waar

aandachtspunten liggen aan de hand van de checklist

Informatie verzamelen

Fase 1: Informatie verzamelen gedurende de

voorschoolse periode

- Observaties van kinderen gedurende de dag

- Systematische observaties met gestandaardiseerd systeem

- Overleg met ouders, collega’s en leidinggevende over observaties

- Overleg met ib’er bao over gesignaleerde kinderen

- Afstemming op kinderen in dagelijks werken

- Interne zorgcoördinator, scholing en mini-ZAT om kinderen te bespreken

Informatie vastleggen

Fase 2: Informatie vastleggen voor overdracht

- Gezamenlijk opgesteld overdrachtsformulier

- Exitgesprek met ouders aan de hand van

overdrachtsformulier

- Aandacht voor gezamenlijk formulier met informatie die

relevant is voor basisonderwijs en ouders

Doel overdrachtsformulier

• De ontwikkeling van kinderen volgen in een doorgaande

lijn

• Geen dubbel werk door voorschoolse instelling en

basisschool

• Ouders worden niet onnodig naar dezelfde informatie

gevraagd door pmer en leerkracht

Intake basisschool

Fase 3: de school houdt een zorgvuldige intake met

ouders

- Bepaal of overdracht vanuit vi of gesprek met

ouders eerst komt (fase 3 of 4)

- Geen kennismaking, maar inhoudelijke informatie over het kind doorspreken met ouders

- Wie houdt het intakegesprek op school (leerkracht, ib’er, bouwcoördinator, directie?)

- Intakeformulier school, inhoud gesprek (wat wil je ouders vertellen, wat wil je van ouders weten?)

- Hoe vul je het intakeformulier in (samen met ouders of ouders vooraf thuis?)

Doel intakegesprek

• Ouders en leerkrachten informeren elkaar

• De groepsleerkracht heeft vanaf het begin zicht op de

ontwikkeling van het kind

• Er is contact gelegd over de ontwikkeling van het kind

• Ouders hebben het gevoel dat hun mening over het kind

er toe doet

Overdrachtsgesprek

Fase 4: overdrachtsgesprek voorschoolse instelling en

basisschool

• De pmer draagt de informatie van het kind schriftelijk

over (‘koude’overdracht)

• De pmer licht de informatie over sommige kinderen

mondeling toe in een gesprek met de leerkracht (‘warme’

overdracht)

• Afspraken maken in vi wie verantwoordelijk is voor de

overdracht van het kind (mentor, zorgcoördinator, pmer)

• Doorgeven van de informatie gebeurt na toestemming

van de ouders, twee maanden voorafgaand aan de

overgang

Kennismaking en overgang naar

bao

Fase 5: de basisschool organiseert voor nieuwe

kinderen en hun ouders een introductieprogramma,

waarbij de peuters wennen op school gedurende een

vast omschreven periode

Mogelijke acties:

• Leerkrachten creëren een overgangsproces in plaats van een

overgangsmoment

• Leerkrachten maken kinderen bekend met de nieuwe

schoolomgeving, klasgenoten en activiteiten in de klas

• Leerkrachten informeren ouders over de overgang

Gebruik maken van informatie

Fase 6: gebruikmaken van informatie op de basisschool

• Contact zoeken met pmer als schriftelijke informatie

gemist wordt

• Contact opnemen na signalering opvallend gedrag in

groep 1 (voorgeschiedenis in beeld brengen en

succesvolle aanpakken in verleden)

• Gebruik maken van verkregen informatie van

voorschoolse instelling

• Aansluiten op de pedagogische didactische aanpak op

behoefte kind

• Gebruik maken van pedagogische en educatieve aanpak

van de voorschoolse instelling in groepsplan

Doel informatie voorschoolse

instelling

Informatie vanuit de voorschoolse instelling kan er voor

zorgen dat:

• het wiel niet opnieuw wordt uitgevonden; een niet

werkende aanpak wordt niet opnieuw uitgeprobeerd: er

kan direct worden aangesloten bij een goed werkende

aanpak

• leerkrachten voortbouwen op de ervaring van de vi en

bijvoorbeeld eerder onderzoek doen naar specifieke

(onderwijs) behoeften bij kinderen (laten) uitvoeren

• leerkrachten problemen gemakkelijker met ouders

bespreken

• leerkrachten bewuster de groepen kunnen indelen

Terugkoppeling van bao naar VI

Fase 7: De pmer en leerkracht bespreken kinderen die vanuit de

voorschoolse instelling zijn overgegaan naar de basisschool en

evalueren de totale overgangsprocedure

• Data vastleggen waarop de uitwisseling tussen voorschoolse instelling en onderbouw basisschool plaatsvindt

• Leerkracht onderbouw koppelt informatie terug over het kind met de pmer na ongeveer 3 maanden basisschool (telefonisch of schriftelijk,aan de hand van overdrachtsformulier)

• Terugkoppeling met name gericht op:

- Kinderen die specifieke behoeften hadden in voorschoolse instelling

- Gebaat waren bij een bepaalde aanpak in de voorschoolse instelling

- Een bijzondere thuissituatie hebben

- Een andere taal thuis spreken dan het Nederlands

• Pmers en leerkrachten evalueren 1x per jaar de gehele overgangsprocedure

Doel terugkoppeling

• Pedagogisch medewerkers informeren over het kind

• Feedback op de informatie vanuit de voorschoolse

instelling

• Kennis van elkaars aanpak en werkwijze in de praktijk

van de voor- en vroegschoolse instelling

Hoe nu verder….?

Vanuit de door jouw ingevulde checklist en de

werkopdracht screenen 7 fasen checklist:

1. Wat is direct uitvoerbaar voor mijn organisatie?

(wat kan ik alleen, binnen mijn eigen organisatie)

2. Wat moet in samenwerking met onze partners/gemeente?

(waar heb ik de andere partner voor nodig)

Belangrijke aanbeveling uit

onderzoek

• Verschillende betrokkenen zouden veel vaker bij elkaar

op de werkvloer van peuterspeelzaal, kinderdagverblijf of

kleuterklas moeten gaan kijken:

• Leerkrachten en Intern begeleiders

• Pedagogisch medewerkers en zorgcoördinatoren

• Directies en besturen

Bron: Variatie in VVE door Geert Driessen

Afronding

• Vragen die nog zijn blijven liggen…

• Korte evaluatie

Veel succes…………..!

Met het nemen van de volgende

stap…!