workshop 'omgevingsanalyse
DESCRIPTION
Het sociaal-cultureel volwassenenwerk is nauw betrokken bij wat er gebeurt in de samenleving. Informatie over grote maatschappelijke tendensen is dus van belang voor het engagement binnen en rond organisaties. Om tot een beleidsplan te komen, moeten organisaties een pak gegevens verzamelen en verwerken. Deze gegevensverzameling veronderstelt een inventarisatie van globale trends binnen de maatschappelijke context die een invloed uitoefenen op de organisatie.TRANSCRIPT
Mo#o
"Noi tu( siamo esilia., viven. entro le cornici di uno strano quadro. Chi sa questo, vive da grande. Cli altri sono inse(."
"Wij zijn alle ballingen, levend binnen de lijsten van een vreemd schilderij. Wie dit weet, lee8 groot. De overigen zijn insecten"
Leonardo da Vinci in een brief aan Gabrielle Piccolomini en geciteerd door Godfried Bomans in "ERIK of Het Klein Insectenboek" (1)
Omgevingsanalyse gesitueerd: 7-‐faseplan van beleidsplanning
• De start • De missie • De gegevensverzameling • De beleidsuitdagingen • De doelstellingen • De strategie • De afronding
Gegevens verzamelen
Over en van “Stakeholders”
Over en van “Ext.
omgeving”
Over en van “Interne werking”
Samenbrengen in één gezamenlijke analyse (= SWOT)
BELEIDSUITDAGINGEN
Opmaak van een profiel
“Gegevens over externe omgeving”
• InventarisaOe van de globale trends in de omgeving of ruimere context die een invloed uitoefenen op de organisaOe
• Doel = inzicht krijgen in omgeving en maatschappelijk kader opdat men op basis hiervan de beste keuzes zou kunnen maken
• Doel ≠ wetenschappelijke studie, wél: objecOviteit nastreven. 1 brainstorm maakt de analyse niet.
• Eerst verzamelen, nadien interpreteren en consensus vinden
• SCM: kennis van mens en samenleving
Heden en toekomst
• Omgevingsanalyse = nu en op korte termijn • Toekomstverkenning = op middellange en langere termijn (aparte trainingstweedaagse)
• Stelling: wie op zoek is naar innovaOe vindt meer inspiraOe bij toekomstverkenning.
STEP, DESTEP, DECEPT of...
• PEST-‐analyse? Hulpmiddel om naar trends te kijken – PoliOek, Economisch, Sociologisch, Technologisch – Toe te voegen: Demografisch, Ecologisch, Cultureel, ...
• Er zijn andere werkwijzen om naar trends te kijken • Wat met “trendwatchers”? Oppassen geblazen! – Wat zijn hun moOeven? Commercieel? MarkeOng? Doemprofeet?
– Nie#emin: kunnen mits het nodige voorbehoud inspirerend zijn.
STEP, DESTEP, DECEPT of... SCENARIO’s
• Eenvoudige versie: droom of doem?
• Iets grondiger versie: zie ‘Spoorboekje’ blz. 50 of
Wisselwerk Cahier’07 ‘Er is leven na de Mort Subite’
• Pantopicon begeleidt een trainingstweedaagse in toekomstverkenning en scenariodenken op 16/02 en 05/03 (volzet)
Bronnen van de “voorzet”
• Coolsaet (Rik). De geschiedenis van de wereld van morgen. Leuven, 2008. (En de bronnen die hij gebruikte).
• LammerOjn (Frans). Het begin van de 21ste eeuw, een sociologische Hjdsdiagnose. In: Desmet (A.), Baert (H.), Bouverne-‐De Bie (M.), Verbeke (L.) red. Handboek Samenlevingsopbouw in Vlaanderen. Die Keure, Brugge, 2008, pp. 97-‐126. (En de bronnen die hij gebruikte).
• Jacobs (Michèle). Samenlevingsopbouw Vlaanderen. Algemene Omgevingsanalyse voor de Sector Samenlevingsopbouw. Brussel, 2007. (En de bronnen die zij gebruikte).
• Studiedienst Vlaamse Regering. Vlaamse Regionale Indicatoren 2007 (VRIND). Brussel, 2008.
Gebruik van die bronnen die de gewenste informa.e synthe.seren of overzichten geven van bronnenmateriaal en dat vanuit een min of meer objec.verende autoriteit doen
Breedbeeld (1)
• Mondialisering – Doorgedreven globalisering – Kennis-‐ of informaOemaatschappij – Netwerkonderneming – Flexibilisering en individualisering – Dereguleren, liberaliseren en privaOseren
Breedbeeld (2)
• Technologische omwenteling – Kenniseconomie en digitale kloof – Nieuwe sociale prakOjken
• Een nieuwe wereld(wan)orde • De mens en zijn omgeving: risico’s – Klimaatsverandering en de opwarming van de aarde
Inzoomen
• Individualisering • Waarden en normen • Samenleven • Diversiteit • Demografie: ontgroening, vergrijzing en migraOe • MulOculturele samenleving • De 20:70:10 samenleving • Meerpalen, percepOe en ontreddering
Close-‐up: armoede en achterstelling
1. Demografische trends 2. Armoede en bestaansonzekerheid 3. Onderwijs en vorming 4. Arbeidsmarkt 5. HuisvesOng 6. Gezondheid 7. Maatschappelijke en poliOeke parOcipaOe 8. Sociale zekerheid
SCvW: arbeidsmarktsituaOe
• Vergrijzing en ontgroening • Vervrouwelijking en meer deelOjdse jobs • Sterke werkgelegenheidsdynamiek • Krimpende arbeidsreserve • Toenemende krapte op de arbeidsmarkt
• En wat met de vrijwilligers???
SCvW: vrijwilligers
• Voor Vlaanderen niet veel data gevonden... • InspiraOe te vinden bij:
De meOng van het vrijwilligerswerk in België(2007) Naar aanleiding van de ‘Dag van de Verenigingen’ van 24 november 2007 hebben de onderzoekers van het Hoger Ins.tuut voor de Arbeid van de KULeuven en het Centre d’Economie Sociale van de Université de Liège de bestaande cijfers en sta.s.sche bronnen met betrekking tot het vrijwilligerswerk samengevat en geanalyseerd. KBS. Toekomstverkenning vrijwillige inzet 2015. Nederlands sociaal en cultureel planbureau. Den Haag, 2007. h#p://www.scp.nl/publicaOes/boeken/9789037703115.shtml
Toekomstverkenning vrijwilligerswerk
• Studievoormiddag op donderdag 4 juni • Voorstelling van de Nederlandse publicaOe "Toekomstverkenning vrijwillige inzet 2015": ontwikkelingen in de samenleving, veranderingen in het (vrijwilligers)veld én de effecten van al deze ontwikkelingen op het vrijwilligerswerk.
• Gesprek tussen één van de Nederlandse auteurs (Joep de Hart) en een paar Belgische onderzoekers, die de kerngegevens van het vrijwilligerswerk in België monitoren.
• Meer info: eerstdaags op www.socius.be of bij [email protected]
Opdracht 1
• Wat (h)erken je in de voorzet? • Wat ontbreekt in de voorzet (in relaOe tot jouw organisaOe)
• Waar zou je die gegevens zoeken?
Gebruik projec.eformulier!
Gegevens en interpretaOe
• Gegevens, informaOe en bronnen • Zie deelnemersmap: bronnenlijst • Inscha#en van bronnen • Interpreteren als kans(en) of bedreiging(en) • Hulpmiddelen
Hoe te beoordelen of bepaalde informaOe waar is? Dat hangt af van: • (a) waar het vandaan komt en • (b) hoe en • (c) waarlangs het is verkregen. Soorten informaOe: (a) eerstehands (b) tweedehands • Eerstehands informaOe wordt direct verkregen. • Tweedehands informaOe wordt indirect verkregen via een intermediair. Voor eerstehands informaOe zijn van belang: • (a) de bron en • (b) de methode Voor tweedehands informaOe daarnaast • (c) de intermediair.
Bron en intermediair zijn relaOef. (vb Wikipedia)
Gegevens, informaOe en inscha#en van bronnen
Interpreteren als kans(en) of bedreiging(en)
• Interpreteren van zich tegensprekende bronnen (vergelijken)
• Dagelijkse percepOe oversOjgen • One is a poor sample • InformaOe indigesOe vermijden... • Valkuil: volgorde = na sterktes en zwaktes • Tip: toets aan missie
Gegevens verzamelen
Over en van “Stakeholders”
Over en van “Ext.
omgeving”
Over en van “Interne werking”
Samenbrengen in één gezamenlijke analyse (= SWOT)
BELEIDSUITDAGINGEN
Opmaak van een profiel
Hulpmiddelen
• BehoesedetecOe om link te maken, voorbeeld Edubell
• Technieken – Brainstormen – Kansrekenen – Expertenpanel, “salons” – ...
Brainstorm
Kansrekenen
• Zie Spoorboekje beleidsplanning blz 109 en verder
• Kans = hoe hoog scha#en we de kans in dat deze tendens zich in de nabije toekomst doorzet en zich werkelijk manifesteert
• Effect = als deze tendens zich verder manifesteert, hoe groot zal dan het effect op onze organisaOe zijn?
In de eerste kolom (= verOcaal, van boven naar beneden) worden de scoremogelijkheden opgesomd met betrekking tot de kans die bestaat dat een bepaalde trend zich in de toekomst blijvend zal voordoen. In de eerste rij (= horizontaal, van links naar rechts) worden de scoremogelijkheden opgesomd met betrekking tot het effect dat een bepaalde trend op de organisaOe zal hebben, mocht die zich in de toekomst blijvend manifesteren.
In het raster startend op de kruising tussen de tweede kolom en de tweede rij krijgen dus alle trends een plaats, atankelijk van de inschaung van de invuller.
Opdracht 2
• Kies de 4 of 5 belangrijkste omgevingsfactoren voor jullie groepje
• “Bereken” de kans van een bepaalde ontwikkeling, formuleer dit in een volzin
• Brainstorm over de kansen en bedreigingen die dit oplevert
• Slotvraag: hoe ga je met de omgevingsanalyse in jouw organisaOe aan de slag?
Gebruik projec.eformulier!