workshop gasunie
TRANSCRIPT
![Page 1: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/1.jpg)
Workshopronde B
Zero waste, zero energy, zero network?
Piet Nienhuis (Gasunie)
![Page 2: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/2.jpg)
Zero waste, zero energy, zero network?
Workshop Duurzaam Gebouwd, 17 november 2016, Almere
![Page 3: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/3.jpg)
Gasunie Hoge druk gasnetwerk In NL 11.000 km leiding
1100 “afzetpunten,” waaronder regionale Netbeheerders
Wettelijk plicht leveringszekerheid kleinverbruikers
Staatsbedrijf: maatschappelijk verantwoordelijkheid
3
![Page 4: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/4.jpg)
Kunnen we zonder netwerk?Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV, boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasiso Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot; wat kan wel en wat kan nietWat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
4
![Page 5: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/5.jpg)
Kunnen we zonder netwerk?Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV, boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasiso Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot; wat kan wel en wat kan nietWat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
5
![Page 6: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/6.jpg)
Bronnen
Dragers
Toepassingen
Chemische energie1500 PJ
Niet-fossiel200 PJ
Fossiel2300 PJ
Mobiliteit500 PJ
Electrische energie400 PJ
Warmte-energie200 PJ
Electrische apparaten400 PJ
Warmte1200 PJ
Energiebalans NL, jaarbasis, PJBron: CBS
Import electrische energie100 PJ
6
![Page 7: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/7.jpg)
Jaarprofiel
Bron: GTS en TenneT
7
![Page 8: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/8.jpg)
Veel meer gas dan elektriciteit
Gemiddeld huis verbruikt:14.000 kWh aardgas 3.000 kWh elektriciteit
Bron: ECN, Energie-Nederland en Netbeheer Nederland
8
![Page 9: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/9.jpg)
Kunnen we zonder netwerk?Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV, boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasiso Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot:• wat kan wel en wat kan niet• Wat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
9
![Page 10: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/10.jpg)
Bronnen
Dragers
Toepassingen
Chemische energie1500 PJ
Niet-fossiel200 PJ
Fossiel2300 PJ
Mobiliteit500 PJ
Electrische energie400 PJ
Warmte-energie200 PJ
Electrische apparaten400 PJ
Warmte1200 PJ
Energiebalans NL, jaarbasis, PJBron: CBS
Import electrische energie100 PJ
10
![Page 11: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/11.jpg)
Bronnen
Dragers
Toepassingen
Chemische energie1500 PJ
Niet-fossiel200 PJ
Fossiel2300 PJ
Mobiliteit500 PJ
Electrische energie400 PJ
Warmte-energie200 PJ
Electrische apparaten400 PJ
Warmte1200 PJ
Energiebalans NL, jaarbasis, PJBron: CBS
Import electrische energie100 PJ
11
![Page 12: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/12.jpg)
Energievraag kan behoorlijk worden teruggedrongen
12
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
![Page 13: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/13.jpg)
Kan op jaarbasis passend worden gemaakt….
13
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
![Page 14: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/14.jpg)
Met ‘s zomers een overschot en ‘s winters een tekort
14
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
![Page 15: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/15.jpg)
Hiervoor is een energie-opslag nodig van 20 TWh
15
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
![Page 16: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/16.jpg)
Kunnen we zonder netwerk?Om deze vraag te beantwoorden kijken we naar:
Huidige energiehuishouding Inzoomen op energie in de gebouwde omgeving
o Vraag bestaat uit elektriciteit en warmte, aanbod uit zon (PV, boilers)
o Uitdaging om passend te krijgen op jaarbasiso Wat is er extra nodig om het op uurbasis kloppend te krijgen
Uitdaging is groot:• wat kan wel en wat kan niet• Wat helpt ons in elk geval op de goede weg (qua kosten en emissies)
Zero waste, zero energy, zero network?
16
![Page 17: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/17.jpg)
Omvang opslag is dus 20 TWh Gemiddeld per woning is dat
ongeveer 3000 kWh Een Tesla Power Wall kan ongeveer 6 kWh opslaan. Dus per woning zijn ongeveer 500 Tesla Power Walls nodig. Kosten ongeveer € 1 miljoen per woning
Conclusie: 1. Zeer goed geïsoleerde woning, off-grid, all-electric verwarmd kan dus niet2. Netwerk nodig
Hoeveel is dit eigenlijk?
17
Bron: Rijksuniversiteit Groningen
![Page 18: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/18.jpg)
NoM all-electric gebruikt het elektriciteitsnetwerk
Netwerk nodig, maar welk netwerk?
18
![Page 19: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/19.jpg)
Bronnen
Dragers
Toepassingen
Chemische energie
Niet-fossielFossiel
Mobiliteit
Electrische energie
Warmte-energie
Electrische apparaten Warmte
Hoe lopen de stromen op uurbasis?All-electric: geen zon, geen wind, wel zon, wel wind
Import electrische energie
CONVERSIE
19
![Page 20: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/20.jpg)
‘s Zomers komt de eigen opwek in mindering van het conventioneel vermogen
‘s Winters wordt weer conventioneel vermogen gebruikt Consequenties: energieconversie nodig (centrales) en
elektriciteitsnetwerk moet worden uitgebreid.Kan het ook anders? Ja, dat kan. Zonder conversie, zonder uitbreiding
elektriciteitsnetwerk.
NoM all-electric gebruikt de energieinfrastructuur als opslag
20
![Page 21: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/21.jpg)
Bronnen
Dragers
Toepassingen
Chemische energie
Niet-fossielFossiel
Mobiliteit
Electrische energie
Warmte-energie
Electrische apparaten Warmte
Hoe lopen de stromen op uurbasis?Hybride: geen zon, geen wind, wel zon, wel wind
Import electrische energieGEEN
CONVERSIE NODIG
21
![Page 22: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/22.jpg)
Forse kostenstijging door isolatie, techniek en infrastructuur
Drastische isolatie zorgt voor grote vraagreductie, maar betaalt zichzelf niet terug in mate afname energiekosten
Kosten
22
Bron: Ecofys/ECN
![Page 23: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/23.jpg)
En ook emissiereductieSterk uiteenlopende emissiereductie KostenEmissiereductie
23
Bron: Ecofys/ECN
![Page 24: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/24.jpg)
Interactie isolatie, techniek, energiekosten, infrakosten en emissies
Bron: Ecofys/ECN
Drastische isolatie zorgt voor grote vraagreductie, maar betaalt zichzelf niet terug in mate afname energiekosten
Elektrificatie van niet zeer zwaar geïsoleerde woningen resulteert in zeer hoge netwerkkosten
Elektrificatie bij voorziene elektriciteitsmix leidt tot beperkte CO2 reductie
Kosten Emissiereductie
24
![Page 25: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/25.jpg)
De hybride techniek verbindt het beste van beide werelden
Bbron: Ecofys/ECN
Hybride:Beperkte kosten Beperkte mate isolatie vereist Geen wijzigingen warmteafgiftesysteem Geen netwerkinvesteringen
Hybride:Forse CO2 emissies Inzet elektriciteit totdat
elektriciteitsnetwerk overbelast raakt Inzet elektriciteit totdat inzet gas
duurzamer is
Kosten Emissiereductie
25
![Page 26: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/26.jpg)
Met hybride toestel is momentane keuze aan de bewoner of elektriciteit of gas wordt gebruikt
Keuze kan afhangen van prijs, hoe “schoon” is de energie Kostbare netverzwaringen elektriciteit zijn niet nodig Leveren ook al besparingen op bij minder goed geïsoleerde
woningen. Is geen keuze voor altijd; overstappen naar all-electric kan altijd
nog wanneer technologisch doorbraken in de opslag van elektriciteit zouden plaatsvinden
Hybride oplossingen.
26
![Page 27: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/27.jpg)
“zero energy” kan voorlopig nog niet in combinatie met “zero network” : lokaal kan voorlopig nog niet voldoende energie worden opgeslagen
Netwerk blijft dus noodzakelijk Laagste kosten en emissies bij aansluiting op netwerk dat toegang geeft tot
energieopslag Met alleen aansluiting elektriciteitsnetwerk is altijd energieconversie
(centrales) nodig Dit kan vermeden worden met hybride toestellen, die bovendien beter
presteren dan all-electric qua kosten en emissies Hiermee kan evolutionair de overgang naar steeds meer duurzaam worden
gemaakt
Conclusies
27
![Page 28: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/28.jpg)
28
De systeemkosten van warmte voor woningenRapport van Alliander, ECN, Ecofys, GTS, TenneT, november 2015
http://www.ecofys.com/nl/publications/hoe-beinvloeden-technologiekeuzes-in-woningen-de-toekomstige-kosten/
Possibilities and consequences of a solarpowered domestic energy sector in the NetherlandsRapport van Elise Broekema, ESRIG, Rijksuniversiteit Groningen, augustus 2016
http://www.rug.nl/research/energy-environmental-sciences/research-and-projects/studentreportsinenglish/
Referenties
![Page 29: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/29.jpg)
Bedankt voor uw aandacht
Vragen?
29
![Page 30: Workshop Gasunie](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022070516/587144d41a28ab55588b5479/html5/thumbnails/30.jpg)
Bedankt voor uw aandacht!
U heeft nu 10 minuten tijd om te wisselen. Welke workshop kiest u?
Ruimte 1: Slim verduurzamen van gemeentegebouwen in Eindhoven
Ruimte 2: Gemeente Almere & Rijksbouwmeester gaan voor ‘wijk van de toekomst’
Ruimte 3: “Slagen in de keten van gezonde gebouwen doe je zo!”
Ruimte 4: De voordelen van slimme logistiek
Ruimte 5: “Circulair: vegetarisch bouwen!”
Ruimte 6: Ins en outs van warmtepompen: nu en in de toekomst
Ruimte 7: Duurzaam beton is HOT!
Grote zaal: Wat de Drijfveer ons leert over biobased bouwen
Garderobe: Renovatie waterschapshuis: nog één idee voor helemaal energieneutraal