wonen anno 2020 naar energieneutraal
DESCRIPTION
Voor het programma Energietransitie verzorgde presentatie van Programmamanager PEGO Frans VersteegTRANSCRIPT
De Toekomst van Energiezuinig bouwenNaar energieneutrale Gebouwde Omgeving
ELUX 2 december 2009 Frans Versteeg
Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving
• Versnellen toepassing van duurzame energietechnieken
• Realiseren doelstellingen Schoon en Zuinig
• Hoofddoelstellingen:
• Energieneutrale nieuwbouw in 2020
• Energiegebruik gebouwde omgeving gehalveerd in2030 t.o.v. 1990
• N.B. Totaal energiegebruik: gebouwgebonden energie& huishoudelijk energiegebruik
• N.B. Energiebesparing als onderdeel van integraleaanpak: energie & comfort & gezondheid
Bijdrage Gebouwde Omgeving “Schoon en Zuinig”
Visie- een concrete bijdrage aan een duurzame kwaliteitssprong
-250
0
250
500
750
1000
1250
2000 2010 2020 2030 2040 2050
Jaar
Tota
alnett
opri
mair
energ
iegebru
ik[P
Jp]
Totaal Business As Usual Woningen transitiescenario
Utiliteitsgebouwen transitiescenario Wijksystemen transitiescenario
Totaal transitiescenario
Nationale Ambitie “Schoon en Zuinig”
Broeikasgas
- 30% in 2020 ten opzichte van 1990
Energie-efficiency
- 2% per jaar (huidig tempo – 1%)
Hernieuwbare energie
20% hernieuwbare energie in 2020
Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk 2007 - 2011
Gebouwde omgeving
EPC voor nieuwe gebouwen 25% lager in 2011 : 0.6
50% lager in 2015 : 0.4
Nieuwbouw : energieneutraal in 2020Bestaande bouw : halvering energiegebruik tussen 2020-2030
Lenteakkoord Energiebesparing in de nieuwbouwRijk – NEPROM / NVB / Bouwend Nederland
EPC voor nieuwe woongebouwen:
basis - 10 experimenteergebieden
• EPC in 2011 0,6 - 0,40
• EPC in 2015 0,4 - 0,20
• In 2020 Energieneutraal
10 experimenteergebieden, 5 à 10 % van de totale productie(nieuwbouw)
Innovatieagenda Energie Gebouwde Omgeving
Innovatie doelstellingen nieuwbouw periode 2015 – 2020
• 100% besparen / fossielvrije energie voor warmte en koelen• 50% besparen / fossielvrije energie t.a.v. elektragebruik• 50% elektra locaal duurzaam opwekken
Innovatie doelstellingen bestaande bouw periode 2015 – 2020
• 50 à 75% besparen / fossielvrij energie voor warmte en koelen• 25 à 50% besparen / fossielvrije energie t.a.v. elektragebruik
Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving
Marktactoren
Innovators Earlyadaptors
Earlymajority
Late mayority Leggards
Groeneconsumenten
EOS: Uniekevoorbeeldprojecten
Convenanten:Meer met MinderKlimaatakkoordLenteakkoord
Wet &Regelgeving
CulturalCreatives
Achterblijvers Wet- & Regelgeving
Grote publiek
Innovatie agenda
Excellentegebieden
Programma Denken
• Realiseren van meerdere, commercieel interessantesysteemconcepten voor bestaande bouw en nieuwbouw. Opzettenvan integrale concepten en realiseren van zowel technologische alsprocesmatige oplossingen.
• De innovatiedoelen die hierbij voor de nieuwbouw moeten zijngehaald in de periode 2015 – 2020 zijn:• 100% terugdringen fossiel energiegebruik voor warmte en
koelen• 50% terugdringen fossiel energiegebruik t.b.v.
elektraopwekking op gebouwniveau• 50% elektra op locatieniveau duurzaam opwekken
• Voor de bestaande bouw gelden voor de periode 2015 – 2020volgende doelen:• 50 à 75% terugdringen fossiel energiegebruik voor warmte en
koelen• 25 à 50% terugdringen fossiel energiegebruik t.b.v.
elektraopwekking
Programma Doen
Realiseren van ruim 80 grootschalige,innovatieve voorbeeldprojecten
• ca. 3000 duurzame nieuwbouw woningen
• ca. 3000 duurzaam verbeterde bestaande woningen
• ca. 20 projecten in de utiliteitsbouw (bestaand ennieuw)
• 4 locaties duurzame integrale gebiedsontwikkelinginclusief duurzaam opwekkingspotentieel, bijvoorbeeldvoor woonwijken, bedrijventerreinen of bij voorkeurmengvormen daarvan
Programma Opschalen
• Het eerste opschalingdoel voor 2012 is eenvervijfvoudiging van de in de eerste ronde van devoorbeeldprojecten gerealiseerde resultaten.
• Eerst in de voorbeeldprojecten, vervolgens in deExcellente Gebieden uit het Lenteakkoord en tenslotte
landelijk worden steeds lagere EPC’s gerealiseerd
Programma’s in de tijd
FASE I – 45%
OPSCHALEN
DENKEN
DOEN
Landelijkeintro EPC 0,6
FASE II – 60%
OPSCHALEN
DENKEN
DOEN
Landelijkeintro EPC 0,4
FASE III – 80%
OPSCHALEN
DENKEN
DOEN
Landelijkeintro EPC 0,2
TIJD
Van eerste UKR naar Innovatieprogramma
tijd
1e UKRWoningbouw
NieuwRenovatie
45%
Verbreden!Gebiedsontwikkeling
UtiliteitsbouwEerste tranche/45%
Verdiepen!haalbaar maken 60 & 80 %
Woningbouw nieuw en renovatie
2008/9 2011
A
B
C
D
utiliteit
utiliteit
gebiedsontwikkeling
Routekaart – Concrete aanpak
1. Vijf aandachtsgebieden• Woningbouw nieuw• Woningbouw renovatie• Utiliteitsbouw nieuw• Utiliteitsbouw renovatie• Integrale gebiedsontwikkeling
2. Vijf thema’s• Denken en doen vanuit de eindgebruiker• Innoveren van het bouwproces• Ontwikkelen & operationaliseren van nieuwe
technieken• Overdragen van kennis, kunde en vaardigheid• Creëren van markten
Innovatie Agenda Gebouwde Omgeving
• N.B. Totaal energiegebruik: gebouwgebonden energie& huishoudelijk energiegebruik
• N.B. Energiebesparing als onderdeel van integraleaanpak: energie & comfort & gezondheid
Totaal energieverbruik
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
tot'7
7
'77
-'8
6
'81
-'9
1
bb
'92
ep
'95
ep+
'98
ep++
'00
ep
0,8
energ
ieverb
ruik
[m3
gas
/jr]
Gemiddeldaardgas-
verbruik [m3]
Gemideldelektra-verbruik
[kWh]
2. GebouwgebondenGebruikers
Energie
2. GebouwgebondenGebruikers
Energie
2. GebouwgebondenGebruikers
Energie
3. HuishoudelijkEnergieverbruik3. HuishoudelijkEnergieverbruik
4. WijkgebondenEnergieverbruik4. WijkgebondenEnergieverbruik
Rollen, doelen en instrumenten
Rijksoverheid
Gemeenten
Projectontwikkeling
Bewoner
CO2
EPN +
€
1.Gebouw gerelateerdEPN
De UKR tender voor de PeGO Innovatie pilots gaatuit van niveau PeGO A:- 45% CO2 reductie- EPC ≤ 0,55
Voorbeeld: Nieuwbouw woningen
-5000
0
5000
10000
15000
20000
25000
ref 1990 ref 2007 PEGO A PEGO A+ PEGO A++
Gebouwconcept
kW
hp
rim
air
pe
rja
ar
E-productie
wijk
HHE
GAGE
GGE
In stappen naar energieneutraal - nieuwbouw
45%60%
80%
AAA1
Dia 18
AAA1 Ad van der Aa; 4-3-2008
In stappen naar energieneutraal - renovatie
Voorbeeld: Renovatie
-5000
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
ref 1990 ref 2007 NB PEGO A PEGO A+ PEGO A++
Gebouwconcept
kW
hp
rim
air
pe
rja
ar
E-productie
wijk
HHE
GAGE
GGE
De UKR tender voor de PeGO Innovatie pilots gaatuit van niveau PeGO A:- 45% CO2 reductie- tenminste 2 stappen labelklasse EPA (van C naar A)
45%
60%80%
2008
2010
2011
2013
bouwstromen
-45% *)
-60%
-80%
*) CO2 reductie t.o.v. 1990
Se
izo
en
sro
nd
en
erg
iezu
inig
`Pa
ss
iefh
uis
+
Zo
nn
ew
on
ing
Ex
erg
ieh
uis
Energiezuinig schilconcept (=basis)
Keuze uit concepten
…..
Voorbeelden:Conceptuele benadering
Conceptuele benadering
• Passiefhuis+
• Nadruk op vraagreductie
• Exergiehuis
• Nadruk op kwaliteit(rest)warmtestromen
• Zonnewoning
• Nadruk op duurzame opwekking
Maar allemaal dezelfdebasiskwaliteit schil!
Tenslotte: Hoe haalbaar zijn de doelstellingen?
Innovatie doelstellingen nieuwbouw periode 2015 – 2020
• 100% besparen / fossielvrije energie voor warmte en koelen• 50% besparen / fossielvrije energie t.a.v. elektragebruik• 50% elektra locaal duurzaam opwekken
Innovatie doelstellingen bestaande bouw periode 2015 – 2020
• 50 à 75% besparen / fossielvrij energie voor warmte en koelen• 25 à 50% besparen / fossielvrije energie t.a.v. elektragebruik
Hoe haalbaar zijn de doelstellingen?
NB Belangrijk onderscheid tussen Nieuwbouw en Renovatiedoelstellingen nieuwbouw periode 2015 – 2020
• Nieuwbouw moet goed haalbaar zijn:• Wel aandacht voor rol van voorbeeld Excellente Gebieden• Wel aandacht voor definities: gebouwgebonden energie of alle
energie…
• Renovatie veel moeilijker en tegelijk veel belangrijker!• Veel hangt af van succes programma Meer Met Minder• Veel hangt af van stimulering consument en wet- & regelgeving• Veel hangt af van inzet woningbouwcorporaties
Het kan, het moet kunnen, maar enorme urgentie om testoppen met praten